Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh ®æi míi cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, víi nh÷ng kinh
nghiÖm thùc tiÔn vµ bµi häc cña nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi. §¹i héi §¶ng toµn
quèc lÇn thø VI ®· ®Ò ra ba ch¬ng tr×nh môc tiªu lín: “ L¬ng thùc, thùc
phÈm, hµng tiªu dïng v¯ h¯ng xuÊt khÈu”. Kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ h¯ng ®Çu cña
ngµnh n«ng nghiÖp n-íc ta trong vµi thËp kû tíi. TiÕp ®Õn §¹i héi VIII vµ IX
l¹i kh¼ng ®Þnh l¹i mét lÇn n÷a ba ch-¬ng tr×nh kinh tÕ trªn trong ®ã n«ng l©m
nghiÖp ph¶i ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ theo h-íng thÞ tr-êng g¾n víi c«ng
nghiÖp chÕ biÕn ®¸p øng nhu cÇu trong n-íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ph¸t huy
lîi thÕ so s¸nh, b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr-êng…
Trong sè 10 mÆt hµng n«ng s¶n, s¶n xuÊt, xuÊt khÈu th× chÌ ®ang cã xu
h-íng ngµy cµng gia t¨ng. C©y chÌ ®-îc trång nhiÒu ë c¸c tØnh miÒn nói phÝa
b¾c vµ L©m §ång. S¶n xuÊt chÌ trong nhiÒu n¨m qua ®· phÇn nµo ®¸p øng
®-îc nhu cÇu vÒ chÌ uèng trong n-íc, ®ång thêi cßn xuÊt khÈu ®¹t kim ng¹ch
hµng chôc triÖu USD mçi n¨m. Tuy cã nh÷ng thêi ®iÓm gi¸ chÌ gi¶m lµm cho
®êi sèng cña nh÷ng ng-êi trång chÌ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n nh-ng nh×n tæng
thÓ th× c©y chÌ vÉn gi÷ vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, gãp phÇn
t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho mét bé phËn ®¸ng kÓ nh©n d©n vïng trung du,
miÒn nói, vïng cao, vïng xa vµ gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr-êng sinh th¸i. V× vËy
viÖc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn chÌ xuÊt khÈu lµ mét h-íng quan träng nh»m thóc
®Èy tèc ®é t¨ng tr-ëng cña n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n n-íc ta.
ViÖt Nam lµ mét quèc gia cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn c©y chÌ h¬n c¸c
n-íc kh¸c, chóng ta cã ®iÒu kiÖn vÒ khÝ hËu, thæ nh-ìng thÝch hîp cho c©y
chÌ ph¸t triÓn, cã nguån lao ®éng dåi dµo trong n«ng nghiÖp vµ thÞ tr-êng tiªu
thô tiÒm tµng trong vµ ngoµi n-íc. Tuy nhiªn l-îng chÌ xuÊt khÈu cßn rÊt h¹n
chÕ chØ chiÕm 2% tæng s¶n l-îng xuÊt khÈu cña toµn thÕ giíi. V× vËy, ®Ó
ngµnh chÌ ViÖt Nam nãi chung vµ C«ng ty TNHH TM §¹i lîi nãi riªng cã
®-îc nh÷ng b-íc ph¸t triÓn míi trong viÖc xuÊt khÈu chÌ ra thÞ tr-êng ThÕ
giíi ®ã lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc cÊp thiÕt.
1
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m võa qua mÆc dï ®· cã sù cè g¾ng nç lùc trong
viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò xuÊt khÈu chÌ, nh-ng C«ng ty TNHH TM §¹i lîi gÆp
kh«ng Ýt khã kh¨n, v-íng m¾c cÇn ph¶i ®-îc gi¶i quyÕt. ChÝnh v× vËy, qua
thêi gian nghiªn cøu lý luËn, t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi:
“Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch xuÊt khÈu mÆt hµng chÌ cña C«ng ty TNHH
TM §¹i lîi “.
MÆc dï thêi gian qua ®· cã nh÷ng nhiÒu §Ò tµi khoa häc, luËn ¸n,
chuyªn ®Ò… nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy, nh-ng chuyªn ®Ò nµy sÏ cè g¾ng ph©n
tÝch mét c¸ch hÖ thèng c¸c vÊn ®Ò xuÊt khÈu chÌ vµ ®-a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Èy
m¹nh xuÊt khÈu chÌ cña C«ng ty TNHH TM §¹i lîi.
Chuyªn ®Ò ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn gåm ba ch-¬ng:
Ch-¬ng I : Nh÷ng lý chung vÒ xuÊt khÈu vµ xuÊt khÈu mÆt hµng
chÌ cña C«ng ty TNHH TM §¹i lîi.
Ch-¬ng II : Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch mÆt
hµng xuÊt khÈu chÌ cña C«ng ty TNHH TM §¹i lîi.
Ch-¬ng III: ®Ò xuÊt hoµn thiÖn chÝnh s¸ch xuÊt khÈu mÆt hµng chÌ.
Do h¹n chÕ vÒ thêi gian còng nh- tr×nh ®é, néi dung chuyªn ®Ò ch¾c cßn
nhiÒu thiÕu sãt, nhiÒu vÊn ®Ò tiÕp tôc ph¶i nghiªn cøu vµ trao ®æi, t«i mong
muèn nhËn ®-îc c¸c ý kiÕn ®ãng gãp.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Hµ Néi, th¸ng 6 n¨m 2005.
2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch-¬ng I
nh÷ng lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu vµ xuÊt khÈu mÆt
hµng chÌ cña c«ng ty tnhh tm ®¹i lîi
I . b¶n chÊt cña xuÊt khÈu hµng ho¸
1.1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña xuÊt khÈu hµng ho¸
1.1.1. Kh¸i niÖm:
Mét sè t¸c gi¶ cho r»ng XNK chÝnh lµ më réng cña hµng ho¸ mua b¸n
trao ®æi ra khái ph¹m vi biªn giíi quèc gia. Ngµy nay xuÊt khÈu hµng ho¸
chÝnh lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh ë ph¹m vi quèc tÕ, lµ lÜnh vùc s«i ®éng
nhÊt trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay.
Nªn cã thÓ nãi kinh doanh XNK lµ mèi quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ dÞch
vô gi÷a mét quèc gia víi mét quèc gia kh¸c, lµ mét bé phËn cña quan hÖ kinh
tÕ quèc tÕ cña mét n-íc víi mét n-íc kh¸c trªn thÕ giíi.
Theo mét c¸ch chung nhÊt th× khi nµo cã bÊt cø mét l-îng tiÒn nµo ®ã
®-îc dÞch chuyÓn qua biªn giíi mét quèc gia ®Ó chi tr¶ cho mét l-îng hµng
ho¸ dÞch vô ®-îc ®-a ra khái quèc gia ®ã th× khi ®ã ng-êi ta cho r»ng mét
th-¬ng vô xuÊt khÈu ®· ®-îc kinh doanh.
1.1.2. Vai trß cña xuÊt khÈu
XuÊt khÈu thÓ hiÖn sù g¾n bã mËt thiÕt víi nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ
quèc gia víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, nã còng quyÕt ®Þnh sù sèng cßn ®èi víi nÒn
kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay c¸c n-íc thèng nhÊt d-íi m¸i nhµ chung, nÒn kinh tÕ
quèc gia ®· hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× vai trß cña xuÊt khÈu ®· trë
nªn quan träng vµ cô thÓ lµ:
* §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Thø nhÊt: xuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Theo b-íc ®i phï hîp lµ con ®-êng
tÊt yÕu kh¾c phôc nghÌo ®ãi. §Ó c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n-íc trong thêi gian
ng¾n chóng ta ph¶i cã nguån vèn ®ñ lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ kü
3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
thuËt vµ mét sè lo¹i kh¸c hiÖn ®¹i vµ tiªn tiÕn. Khai th¸c tèt tiÒm n¨ng cña
tõng quèc gia nhÊt lµ lÜnh vùc cã lîi thÕ so s¸nh.
Nguån vèn nhËp khÈu ®-îc huy ®éng tõ nhiÒu nguån lµ: §Çu t- trong
n-íc vµ n-íc ngoµi viÖn trî cña c¸c tæ chøc tÝn dông thu tõ ho¹t ®éng dÞch vô
thu ngo¹i tÖ trong n-íc.
Thø 2: XuÊt khÈu thóc ®Èy qu¸ tr×nh kinh tÕ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
XuÊt khÈu lÊy thÞ tr-êng thÕ giíi lµm thÞ tr-êng cña m×nh v× vËy qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ tr-êng thÕ giíi. Nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt
t¹o ra s¶n phÈm phôc vô tèt cho thÞ tr-êng c¸c n-íc, sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ.
Nh÷ng ngµnh nµo kh«ng thÝch øng sÏ bÞ ®µo th¶i. Nh- vËy, xuÊt khÈu cã t¸c
dông chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
Sù ¶nh h-ëng nµy cã thÓ liÖt kª nh- sau:
- XuÊt khÈu t¹o c¬ héi më réng thÞ tr-êng tiªu thô gãp phÇn lµm cho s¶n
xuÊt ph¸t triÓn æn ®Þnh.
- XuÊt khÈu lµ ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh kh¸c cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn
lîi
- XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n
xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n-íc ®ång thêi xuÊt khÈu t¹o tiÒn ®Ò
kinh tÕ kü thuËt nh»m c¶i t¹o vµ n©ng cao nguån lùc s¶n xuÊt trong n-íc.
- Th«ng qua xuÊt khÈu hµng hãa n-íc ta tham gia c¹nh tranh trªn thÞ
tr-êng thÕ giíi c¶ vÒ gi¸ c¶ vµ chÊt l-îng, cuéc c¹nh tranh nµy buéc chóng ta
ph¶i tæ chøc l¹i s¶n xuÊt trong n-íc, h×nh thµnh c¬ cÊu thÝch nghi víi thÞ
tr-êng thÕ giíi.
Thø 3: XuÊt khÈu t¸c ®éng tÝch cùc tíi c«ng ¨n viÖc lµm c¶i thiÖn ®êi
sèng nh©n d©n.
XuÊt khÈu lµ c«ng cô gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp trong n-íc. Theo sè liÖu
international Trade 1986 – 1990 ë Mü c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn s¶n
xuÊt t¨ng lªn ®-îc 1 tû USD th× sÏ t¨ng lªn kho¶ng 35.000 - 40.000 chç lµm,
cßn ë ViÖt Nam cã thÓ t¹o ra h¬n 50.000 chç lµm. §Æc biÖt xuÊt khÈu hµng
4
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ho¸ n«ng s¶n xuÊt khÈu thu hót hµng triÖu lao ®éng t¹o ra nguån vèn ®Ó nhËp
khÈu hµng tiªu dïng ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña nh©n d©n.
Thø 4: XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c¸c mèi
quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i lµm cho nÒn kinh tÕ n-íc ta g¾n chÆt víi lao ®éng.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng chñ yÕu, c¬ b¶n lµ h×nh thøc ban ®Çu
cña kinh tÕ ®èi ngo¹i. XuÊt khÈu vµ quan hÖ ®èi ngo¹i cã t¸c ®éng qua l¹i vµ
phô thuéc lÉn nhau. XuÊt khÈu lµ néi dung quan träng cña nÒn kinh tÕ ®èi
ngo¹i, nã t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c ph¸t triÓn nhdu lÞch quèc tÕ, b¶o hiÓm quèc tÕ… Ng-îc l¹i sù ph¸t triÓn cña ngµnh nµy
còng t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t triÓn.
Qua ®©y ta thÊy ®Ó ®Êt n-íc ph¸t triÓn tÊt yÕu ph¶i ®Èy m¹nh ho¹t ®éng
XK.
* Víi víi doanh nghiÖp.
V-¬n ra thÞ tr-êng n-íc ngoµi lµ mét xu h-íng chung cña mét quèc gia,
c¸c doanh nghiÖp. ViÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ dÞch vô ®-a l¹i cho doanh nghiÖp
c¸c lîi Ých sau:
- Ho¹t ®éng xuÊt khÈu gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t
triÓn. Víi b¶n chÊt lµ ho¹t ®éng tiªu thô ®Æc biÖt do vËy viÖc ®Èy m¹nh xuÊt
khÈu còng lµ mét vÊn ®Ò sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp. Më réng thÞ tr-êng
®Èy m¹nh sè l-îng tiªu thô trªn thÞ tr-êng quèc tÕ lµm t¨ng tèc ®é quay vßng
vèn, thu vÒ mét l-îng gi¸ trÞ lín h¬n cho doanh nghiÖp. §©y còng chÝnh lµ vai
trß sè mét cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
- Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp trong n-íc tham gia
vµo cuéc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng vÒ gi¸ c¶ vµ chÊt l-îng nh÷ng yÕu tè ®ã
b¾t buéc doanh nghiÖp ph¶i h×nh thµnh c¬ cÊu xuÊt khÈu phï hîp víi thÞ
tr-êng.
XuÊt khÈu lµ mét nh©n tè tÝch cùc nhÊt ®èi víi doanh nghiÖp trong qu¸
tr×nh hoµn thiÖn chÊt l-îng s¶n phÈm vµ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m cñng cè,
n©ng cao hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c s¶n xuÊt còng nh- tiªu thô.
5
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- Doanh nghiÖp tiÕn hµnh xuÊt khÈu cã c¬ héi më réng quan hÖ bu«n b¸n
kinh doanh víi nhiÒu ®èi t¸c n-íc ngoµi trªn c¬ së cïng cã lîi.
- S¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu gióp cho doanh nghiÖp thu hót ®-îc nhiÒu lao
®éng t¹o thu nhËp æn ®Þnh cho c¸n bé c«ng nh©n viªn lao ®éng trong doanh
nghiÖp.
- MÆt kh¸c thÞ tr-êng quèc tÕ lµ mét thÞ tr-êng réng lín nã chøa ®ùng
nhiÒu c¬ héi còng nh- nhiÒu rñi ro. Nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh trªn thÞ
tr-êng nµy nÕu thµnh c«ng sÏ cã thÓ t¨ng cao thÕ lùc, uy tÝn cña doanh nghiÖp
m×nh c¶ trong vµ ngoµi n-íc, doanh nghiÖp l¹i cµng cã ®-îc c¬ héi më réng
thÕ lùc vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp kh«ng ngõng n©ng cao vµ ng-îc l¹i ®i l¹i
thóc ®Èy ho¹t ®éng h-íng vÒ xuÊt khÈu. Vµ h-íng vÒ xuÊt khÈu còng lµ chiÕn
l-îc ph¸t triÓn cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ta trong giai ®o¹n tíi ®Ó nÒn kinh tÕ
n-íc ta t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kÞp víi c¸c n-íc ph¸t triÓn trong khu vùc vµ
thÕ giíi.
1.2. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu.
XuÊt khÈu kh«ng ph¶i lµ hµnh vi mua b¸n ®¬n lÎ mµ lµ c¶ hÖ thèng quan
hÖ mua b¸n, ®Çu t- tõ trong n-íc ra ®Õn bªn ngoµi nh»m môc ®Ých thóc ®Èy
hµng ho¸ chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cho phï hîp vµ tõng b-íc n©ng cao ®êi
sèng cña nh©n d©n. Ngµy nay, trªn thÕ giíi, tuú ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh mçi quèc
gia còng nh- tõng chñ thÓ giao dÞch kh¸c nhau ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng mét
c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm së h÷u hµng ho¸ tr-íc khi xuÊt khÈu,
nguån hµng nhËp khÈu ng-êi ta cã thÓ chia ra thµnh mét sè lo¹i h×nh thøc xuÊt
khÈu. Sau ®©y lµ mét sè lo¹i h×nh thøc xuÊt khÈu mµ c¸c doanh nghiÖp chi
nh¸nh th-êng sö dông.
* XuÊt khÈu trùc tiÕp.
XuÊt khÈu trùc tiÕp: Lµ mét h×nh thøc xuÊt khÈu mµ trong ®ã c¸c nhµ s¶n
xuÊt, c¸c C«ng ty trùc tiÕp ký kÕt hîp ®ång b¸n hµng cung cÊp dÞch vô cho
c¸c doanh nghiÖp c¸ nh©n n-íc ngoµi.
6
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Víi h×nh thøc nµy c¸c doanh nghiÖp trùc tiÕp quan hÖ víi kh¸ch hµng vµ
b¹n hµng, thùc hiÖn viÖc b¸n hµng ho¸ ra víi n-íc ngoµi kh«ng qua bÊt kú
mét tæ chøc trung gian nµo.
§Ó thùc hiÖn ®-îc ho¹t ®éng cña xuÊt khÈu nµy doanh nghiÖp ph¶i ®¶m
b¶o mét sè ®iÒu kiÖn nh- : Cã khèi l-îng hµng ho¸ lín, cã thÞ tr-êng æn ®Þnh
cã n¨ng lùc thùc hiÖn xuÊt khÈu.
- XuÊt khÈu trùc tiÕp cã -u ®iÓm lµ:
+ TËn dông ®-îc hÕt tiÒm n¨ng, lîi thÕ ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu.
+ Gi¸ c¶, ph-¬ng tiÖn vËn chuyÓn, thêi gian giao hµng, ph-¬ng thøc
thanh to¸n do hai bªn tho¶ thuËn vµ quyÕt ®Þnh.
+ Lîi nhuËn thu ®-îc kh«ng ph¶i chia do gi¶m ®-îc chi phÝ trung gian.
+ Cã ®iÒu kiÖn th©m nhËp thÞ tr-êng, kÞp thêi tiÕp thu ý kiÕn cña kh¸ch
hµng kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt.
+ Chñ ®éng trong viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô hµng ho¸ nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn
thÞ tr-êng nhiÒu biÕn ®éng.
- Tuy nhiªn khi thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu trùc tiÕp c¸c doanh
nghiÖp, tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu còng gÆp mét sè khã kh¨n, nh-îc ®iÓm
lµ:
+ §èi víi thÞ tr-êng míi ch-a tõng giao dÞch th-êng cã nhiÒu bì ngì dÔ
gÆp sai lÇm, bÞ Ðp gi¸ trong mua b¸n.
+ §ßi hái n¨ng lùc ngo¹i th-¬ng vµ nghiÖp vô cña c¸n bé ph¶i s©u, ph¶i
cã nhiÒu thêi gian tÝch luü kinh nghiÖm.
+ Khèi l-îng mÆt hµng ph¶i lín míi cã thÓ bï ®¾p ®-îc chi phÝ giao dÞch
nh-: GiÊy tê, ®iÒu tra thÞ tr-êng.
* XuÊt khÈu gia c«ng uû th¸c.
Theo h×nh thøc nµy bªn xuÊt khÈu chÝnh lµ bªn nhËn gia c«ng, cßn ng-êi
thuª gia c«ng chÝnh lµ ng-êi nhËp khÈu. Nh÷ng ng-êi thuª gia c«ng sÏ göi
nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm cho ng-êi nhËn gia c«ng, sau ®ã sÏ nhËn gia
c«ng vµ sau ®ã sÏ nhËn s¶n phÈm vµ tr¶ thï lao gia c«ng.
7
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Quan hÖ gi÷a ng-êi mua ng-êi b¸n vµ viÖc quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn mua
b¸n ®Òu ph¶i th«ng qua mét ng-êi thø 3 gäi lµ ng-êi trung gian. Ng-êi trung
gian phæ biÕn trªn thÞ tr-êng lµ ®¹i lý m«i giíi.
- ViÖc thùc hiÖn xuÊt khÈu gia c«ng uû th¸c cã -u ®iÓm:
+ Doanh nghiÖp xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ hä cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt
vµ ®¸p øng cho s¶n xuÊt tiªu dïng nh÷ng mÆt hµng chñ yÕu.
+ Nh÷ng ng-êi trung gian nhÊt lµ c¸c §¹i lý th-êng cã c¬ së vËt chÊt
nhÊt ®Þnh. Do ®ã sö dông hä ng-êi uû th¸c sÏ tiÕt kiÖm ®-îc vèn.
+ Ng-êi trung gian th-êng hiÓu biÕt thÞ tr-êng, ph¸p luËt, tËp qu¸n ®Þa
ph-¬ng, do ®ã hä cã kh¶ n¨ng ®Èy m¹nh viÖc bu«n b¸n vµ tr¸nh bít rñi ro cho
ng-êi uû th¸c.
+ Trung gian cã thÓ lµm dÞch vô vµ lùa chän, ph©n lo¹i, ®ãng gãi, gi¶m
chi phÝ vËn chuyÓn.
+ H×nh thµnh m¹ng l-íi tiªu thô réng kh¾p t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc chiÕm
lÜnh thÞ tr-êng ®Æc biÖt lµ thÞ tr-êng míi.
- Tuy nhiªn h×nh thøc nµy còng cã nh÷ng nh-îc ®iÓm nhÊt ®Þnh ®ã lµ:
+ MÊt liªn hÖ trùc tiÕp cña doanh nghiÖp víi thÞ tr-êng bu«n b¸n.
+ Kinh doanh phô thuéc vµo n¨ng lùc phÈm chÊt cña ng-êi trung gian.
+ Lîi nhuËn bÞ chia sÎ.
H×nh thøc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp nµy ¸p dông trong tr-êng hîp mét doanh
nghiÖp cã hµng ho¸ míi xuÊt khÈu mµ doanh nghiÖp kh«ng ®-îc phÐp xuÊt
khÈu trùc tiÕp hoÆc kh«ng cã ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu trùc tiÕp.
* Ph-¬ng thøc mua b¸n ®èi l-u.
§©y lµ ph-¬ng thøc giao dÞch mµ trong ®ã viÖc mua b¸n g¾n liÒn víi
nhau tøc ng-êi mua ®ång thêi lµ ng-êi b¸n, l-îng hµng ho¸ trao ®æi th-êng cã
nhiÒu gi¸ trÞ t-¬ng ®-¬ng.
Trong qu¸ tr×nh bu«n b¸n, ký hîp ®ång, thanh to¸n vÉn ph¶i dïng tiÒn
lµm vËt ngang gi¸ chung.
8
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Theo h×nh thøc bu«n b¸n nµy cÇn quan t©m ®Õn sù c©n b»ng vÒ mÆt hµng
ho¸, gi¸ c¶ vÒ tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ giao cho nhau vÓ c¶ ®iÒu kiÖn giao hµng
vµ ®iÒu kiÖn thanh to¸n.
Ph-¬ng thøc mua b¸n ®èi l-u gãp phÇn vµo thóc ®Èy mua b¸n cho c¸c
tr-êng hîp mµ nh÷ng ph-¬ng thøc mua b¸n kh«ng v-ît qua ®-îc, vÝ dô nhkhi bÞ cÊm vËn hoÆc trong tr-êng hîp Nhµ n-íc tiÕn hµnh qu¶n chÕ ngo¹i hèi.
* Mua b¸n quèc tÕ.
Héi trî lµ thÞ tr-êng ho¹t ®éng ®Þnh kú ®-îc tæ chøc vµo mét thêi gian vµ
ë mét thêi ®iÓm cè ®Þnh trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh, t¹i ®ã ng-êi b¸n ®Õn
tr-ng bµy hµng ho¸ cña m×nh, vµ tiÕp xóc víi ng-êi mua ®Ó ký kÕt hîp ®ång
bu«n b¸n. TriÓn l·m lµ n¬i tr-ng bµy giíi thiÖu nh÷ng thµnh tùu cña mét nÒn
kinh tÕ häc hoÆc cña mét ngµnh kinh tÕ, v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt. Liªn
quan chÆt chÏ ®Õn ngo¹i th-¬ng lµ c¸c cuéc triÓn l·m c«ng nghiÖp, t¹i ®ã
ng-êi ta tr-ng bµy c¸c lo¹i hµng ho¸ nh»m môc ®Ých qu¶ng c¸o ®Ó më réng
kh¶ n¨ng tiªu thô.
Ngµy nay, cã rÊt nhiÒu c¸c hîp ®ång ®-îc ký kÕt t¹i héi trî vµ triÓn l·m.
* XuÊt khÈu gi¸n tiÕp:
XuÊt khÈu gi¸n tiÕp: Lµ h×nh thøc xuÊt khÈu trong ®ã bªn mua hoÆc bªn
b¸n th«ng qua ng-êi thø 3 ra tiÕn hµnh c«ng viÖc mua hoÆc b¸n thay cho
m×nh.
Nh÷ng c«ng viÖc nµy cã thÓ lµ nghiªn cøu thÞ tr-êng, ®µm ph¸n kÝ kÕt
hîp ®ång, thùc hiÖn hîp ®ång. §©y lµ h×nh thøc xuÊt khÈu phæ biÕn chiÕm
kho¶ng 50% tæng kim ng¹ch cña thÕ giíi. Th«ng qua ng-êi thø 3 ë ®©y lµ m«i
giíi hoÆc ®¹i lý.
XuÊt khÈu gi¸n tiÕp: Cã -u ®iÓm lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc kinh
doanh h¬n, ®Æc biÖt trong tr-êng hîp bªn xuÊt khÈu cã yÕu kÐm vÒ nghiÖp vô
vµ cã thÓ lîi dông ®-îc c¬ së vËt chÊt cña ng-êi trung gian v× vËy tiÕt kiÖm
®-îc chi phÝ kinh doanh.
9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Tuy nhiªn nã còng cã nh-îc ®iÓm lµ lîi nhuËn bÞ chia sÏ do ph¶i tr¶ tiÒn
thï lao cho ng-êi trung gian, thªm vµo ®ã doanh nghiÖp khã kiÓm so¸t ®-îc ho¹t
®éng cña ng-êi trung gian, do ®ã còng khã kiÓm so¸t ®-îc ho¹t ®éng thÞ tr-êng.
*T¸i xuÊt khÈu
§©y lµ ph-¬ng thøc giao dÞch trong ®ã hµng ho¸ mua vÒ víi môc ®Ých
phôc vô tiªu dïng trong n-íc. Trong ph-¬ng thøc nµy tèi thiÓu ph¶i cã ba bªn
tham gia lµ n-íc t¸i xuÊt, n-íc xuÊt khÈu vµ n-íc nhËp khÈu.
H×nh thøc nµy cã t¸c dông cã thÓ xuÊt khÈu ®-îc nh÷ng mÆt hµng mµ
doanh nghiÖp trong n-íc ch-a ®ñ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu vµ cã thu
ngo¹i tÖ. Ph-¬ng thøc nµy gãp phÇn thóc ®Èy bu«n b¸n ®Æc biÖt c¸c n-íc bÞ
cÊm vËn vÉn cã thÓ tiÕn hµnh bu«n b¸n ®-îc víi nhau.
Nh-îc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ c¸c doanh nghiÖp phô thuéc rÊt nhiÒu
vµo n-íc xuÊt khÈu vÒ gi¸ c¶, thêi gian giao hµng, sù thay ®æi vÒ gi¸ ¶nh
h-ëng ®Õn c«ng t¸c nhËp khÈu. §ång thêi sè ngo¹i tÖ thu vÒ rÊt Ýt trong tæng
kim ng¹ch xuÊt khÈu.
Ngoµi ra cßn cã mét sè h×nh thøc xuÊt khÈu kh¸c nh- giao dÞch t¹i c¬ së
giao dÞch ë ®©y ng-êi ta mua b¸n víi khèi l-îng lín cã tÝnh chÊt ®ång lo¹t vµ
phÈm chÊt cã thÓ thay thÕ ®-îc cho nhau. Giao dÞch ë së giao dÞch chñ yÕu lµ
giao dÞch khèng. Cßn cã c¶ xuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh nh- th-êng lµ tr¶ nî thùc
hiÖn theo nghÞ ®Þnh th- gi÷a chÝnh phñ hai n-íc. Qóa c¶nh hµng ho¸ còng lµ
mét n-íc göi ®i qua l·nh thæ cña mét n-íc vµ ®-îc sù cho phÐp cña chÝnh phñ
n-íc ®ã.
1.3. Néi dung cña xuÊt khÈu hµng hãa.
XuÊt khÈu lµ viÖc b¸n hµng ra n-íc ngoµi nh»m t¹o lªn mét nguån thu
lín. Nh-ng viÖc b¸n hµng ë ®©y t-¬ng ®èi phøc t¹p nh-: Giao dÞch víi nh÷ng
ng-êi cã quèc tÞch kh¸c, thÞ tr-êng mua b¸n réng lín, khã kiÓm so¸t, mua b¸n
qua trung gian chiÕm tØ träng lín ®ång tiÒn thanh to¸n lµ ngo¹i tÖ m¹nh, hµng
ho¸ vËn chuyÓn qua biªn giíi quèc gia. Do vËy cÇn ph¶i tu©n thñ c¸c tËp qu¸n
còng nh- th«ng lÖ quèc tÕ.
10
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®-îc tæ chøc thùc hiÖn víi nh÷ng nhiÖm vô, nhiÒu
kh©u kh¸c nhau, b¾t ®Çu tõ kh©u nghiªn cøu thÞ tr-êng trong vµ ngoµi n-íc
lùa chän ®èi t¸c, tiÕn hµnh giao dÞch ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång, tæ chøc thùc
hiÖn hîp ®ång, cho ®Õn khi hµng ho¸ ®Õn c¶ng, chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho
ng-êi mua vµ hoµn thµnh c¸c thñ tôc thanh to¸n. Mçi kh©u, mçi nghiÖp vô nµy
ph¶i ®-îc thùc hiÖn nghiªn cøu ®Çy ®ñ kü l-ìng vµ ®Æt trong mèi quan hÖ lÉn
nhau, tranh thñ n¾m b¾t ®-îc nh÷ng lîi thÕ ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh
doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao.
1.3.1. Nghiªn cøu thÞ tr-êng vµ lùa chän b¹n hµng.
Nghiªn cøu thÞ tr-êng lµ mét viÖc lµm hÕt søc quan träng ®èi víi bÊt kú
mét c«ng ty nµo. Nã sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm quy luËt vËn ®éng
trong lÜnh vùc l-u th«ng ®Ó tõ ®ã xö lý c¸c th«ng tin rót ra nh÷ng kÕt luËn vµ
h×nh thµnh nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n cho viÖc x©y dùng c¸c chiÕn l-îc kinh
doanh.
- C¸c ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ tr-êng:
Nghiªn cøu thÞ tr-êng lµ thu thËp c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr-êng th«ng qua
hai ph-¬ng ph¸p:
+ Ph-¬ng ph¸p t¹i bµn: §©y lµ ph-¬ng ph¸p phæ th«ng nhÊt, nã gåm thu
thËp th«ng tin tõ tµi liÖu xuÊt b¶n hoÆc kh«ng xuÊt b¶n.
Nã cã h¹n chÕ: Thu thËp th«ng tin chËm, th«ng tin cã h¹n, do vËy cÇn
triÖt ®Ó khai th¸c nguån th«ng tin ®ã.
+ Ph-¬ng ph¸p t¹i hiÖn tr-êng: Thu thËp th«ng tin b»ng trùc quan th«ng
qua hÖ giao tiÕp víi ng-êi tiªu dïng.
- Néi dung cña viÖc nghiªn cøu thÞ tr-êng.
+ Nghiªn cøu gi¸ c¶ mÆt hµng xuÊt khÈu: Trong bu«n b¸n quèc tÕ gi¸ c¶
rÊt phøc t¹p nªn ®Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh ®ßi hái c¸c nhµ kinh
doanh ph¶i n¾m b¾t ®-îc gi¸ c¶ vµ xu h-íng vËn ®éng cña gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng.
+ Nghiªn cøu mÆt hµng xuÊt khÈu: Gióp doanh nghiÖp biÕt ®-îc nhu cÇu
cña thÞ tr-êng vÒ mÆt hµng ®ã.
+ Nghiªn cøu dung l-îng thÞ tr-êng.
11
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
CÇn x¸c ®Þnh nhu cÇu thËt cña kh¸ch hµng kÓ c¶ l-îng dù tr÷ xu h-íng
biÕn ®éng cña nhu cÇu trong tõng thêi ®iÓm ®Ó tõ ®ã cã kÕ ho¹ch xuÊt khÈu
thÝch hîp.
1.3.2. Lùa chän b¹n hµng, lùa chän ®èi t¸c.
- Lùa chän b¹n hµng: Môc ®Ých cña viÖc nµy lµ t×m b¹n hµng kh¶ dÜ, c«ng
t¸c ®-îc an toµn vµ cã l·i.
C¸c b¹n hµng ®-îc lùa chän ph¶i cã ®Çy ®ñ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n, tiªu
thô, kh¶ n¨ng vÒ hîp t¸c dµi h¹n.
- Lùa chän ®èi t¸c: H×nh thøc còng gièng nh- lùa chän b¹n hµng, nh-ng
®èi t¸c ®Ó c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ ph¶i lµ nh÷ng ®èi t¸c cã uy
tÝn, ho¹t ®éng kinh doanh cña hä tõng b-íc ph¸t triÓn.
1.3.3. Lùa chän s¶n phÈm xuÊt khÈu:
ViÖc lùa chän s¶n phÈm ®em ra xuÊt khÈu lµ viÖc lµm hÕt søc quan träng
v× tr-íc khi xuÊt khÈu mét mÆt hµng nµo ®ã c¸c doanh nghiÖp hoÆc nhµ n-íc
®ßi hái ph¶i xem xÐt kÜ thÞ tr-êng tiªu thô, s¶n phÈm ®ã ®ang cÇn ë thÞ tr-êng
nµo vµ kh¶ n¨ng cung øng ra sao, liÖu cã thÓ ®em lîi nhuËn cho doanh nghiÖp
kh«ng khi s¶n phÈm ®ã ®em ra xuÊt khÈu.
Bªn c¹nh ®ã s¶n phÈm ®em xuÊt khÈu ph¶i ®¶m b¶o vÒ mÆt chÊt l-îng,
h×nh d¸ng, phÈm chÊt vµ mÉu m· cÇn ph¶i lùa chän thËt kÜ ®Ó khi xuÊt khÈu sÏ
t¹o ra uy tÝn cho b¹n hµng còng nh- thuËn lîi h¬n khi mang ra thÞ tr-êng kh¸c
tiªu thô. Ph¶i lùa chän nh÷ng s¶n phÈm ®ang cÇn trªn thÞ tr-êng tiªu thô nh»m
kinh doanh phï hîp víi c¸c thÞ tr-êng ®ã.
1.3.4. C¸c h×nh thøc giao dÞch:
Gåm c¸c h×nh thøc giao sau: Giao dÞch trùc tiÕp, giao qua th- tÝn, giao
qua ®iÖn tho¹i, giao th«ng qua bªn thø ba.
§Ó ®i ®Õn kÝ kÕt hîp ®ång hai bªn ph¶i tiÕn hµnh giao dÞch ®µm ph¸n víi
nhau nh÷ng ®iÒu kiÖn giao dÞch. §©y lµ mét néi dung quan träng cña hîp ®ång
xuÊt khÈu. §µm ph¸n cã thÓ ®-îc tiÕn hµnh d-íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau.
HiÖn nay trong hîp ®ång xuÊt khÈu, qu¸ tr×nh ®µm ph¸n th-êng diÔn ra theo
c¸c b-íc nh- chµo hµng ph¶i hoµn gi¸, chÊp nhËn x¸c nhËn, kÝ kÕt hîp ®ång.
12
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
KÕt thóc giai ®o¹n ®µm ph¸n nÕu thµnh c«ng sÏ tiÕn hµnh kÝ kÕt hîp
®ång. KÝ kÕt hîp ®ång lµ kh©u c¬ b¶n quan träng nhÊt cña ®µm ph¸n.
II. Cung cÇu thÞ tr-êng chÌ.
2.1. Cung vÒ s¶n phÈm chÌ.
Cung vÒ s¶n phÈm chÌ lµ sè l-îng s¶n phÈm chÌ mµ ngµnh chÌ cã kh¶
n¨ng vµ s½n sµng cung cÊp ra thÞ tr-êng ë c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trong mét
thêi gian nhÊt ®Þnh.
Cung vÒ s¶n phÈm chÌ cã thÓ do hai nguån chñ yÕu: HoÆc do s¶n xuÊt
chÌ trong n-íc hoÆc nhËp tõ n-íc ngoµi. Tuú theo ®iÒu kiÖn cña tõng n-íc mµ
tû träng cña nh÷ng s¶n phÈm chÌ l-u th«ng trªn thÞ tr-êng do nguån nµo
chiÕm bao nhiªu lµ kh«ng gièng nhau. ViÖc x¸c ®Þnh sè l-îng cung dùa vµo
diÔn biÕn t×nh h×nh cña thÞ tr-êng vµ sè liÖu thèng kª hµng n¨m vÒ diÖn tÝch,
n¨ng suÊt, vµ s¶n l-îng hµng ho¸ hµng n¨m cña ngµnh chÌ. Theo tÝnh to¸n cña
hiÖp héi chÌ th× hiÖn nay ViÖt Nam ®· cã kho¶ng 100 ngh×n ha trång chÌ,
hµng n¨m cho kho¶ng h¬n 70 ngh×n tÊn/n¨m. NÕu nh- ®Õn 2010 më réng ®Õn
130 ngh×n ha th× l-îng cung sÏ thõa cho nhu cÇu tiªu dïng trong n-íc. §-¬ng
nhiªn khèi l-îng s¶n phÈm chÌ hµng ho¸ l¹i phô thuéc vµo bé phËn s¶n phÈm
chÌ ®-îc dïng ®Ó tiªu thô néi bé trong tæng s¶n phÈm chÌ ®-îc s¶n xuÊt ra,
cho nªn tiÕt kiÖm vµ tiªu dïng hîp lý bé phËn s¶n phÈm chÌ tiªu dïng néi bé
lµ biÖn ph¸p quan träng bªn c¹nh viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt chÌ ®Ó t¨ng khèi
l-îng s¶n phÈm chÌ cung øng ra thÞ tr-êng.
Kh¶ n¨ng cung thùc tÕ cña s¶n l-îng chÌ hµng ho¸ phô thuéc vµo c¸c yÕu
tè c¬ b¶n sau:
- Gi¸ c¶ s¶n phÈm chÌ hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng:
Trong ®¹i ®a sè tr-êng hîp, gi¸ c¶ ®ãng vai trß lµ tham sè ®iÒu chØnh
quan hÖ cung cÇu vµ theo ®ã ®iÒu chØnh dung l-îng vµ nhÞp ®é tiªu thô cña thÞ
tr-êng.
- Gi¸ c¶ cña s¶n phÈm c¹nh tranh : Sù xuÊt hiÖn c¸c s¶n phÈm míi, s¶n
phÈm thay thÕ, vµ gi¸ c¶ cña chóng sÏ ¶nh tíi l-îng cung cña s¶n phÈm chÌ
hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng.
13
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- Gi¸ c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo.
- Tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ vµ tËp trung ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
Ngoµi ra vèn, c«ng nghÖ còng ¶nh h-ëng tíi cung s¶n phÈm chÌ hµng
ho¸ trªn thÞ tr-êng. Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ møc ®é tiÕp cËn
víi c«ng nghÖ vµ kü thuËt chÕ biÕn tiªn tiÕn trªn thÕ giíi ®· t¹o ra nh÷ng gi¸
trÞ sö dông míi, chÊt l-îng cao h¬n, t¹o ra nh÷ng quan hÖ míi trong cung cÇu, kÝch thÝch më réng vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng .
- C¸c nh©n tè vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch l-u th«ng s¶n phÈm chÌ cña chÝnh
phñ trong tõng thêi kú vµ hiÖu lùc cña chóng.
- M«i tr-êng tù nhiªn mµ tr-íc hÕt lµ ®Êt ®ai vµ khÝ hËu.
2.2. CÇu vÒ s¶n phÈm chÌ.
Nhu cÇu vÒ s¶n phÈm chÌ cña x· héi cã rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. §ã lµ
nhu cÇu chÌ cho tiªu dïng trong n-íc vµ nhu cÇu chÌ xuÊt khÈu.
VÒ ph-¬ng diÖn kinh tÕ mµ xÐt chóng ta thÊy cã hai lo¹i nhu cÇu sau:
Mét lµ: Nhu cÇu tù nhiªn mµ thùc chÊt lµ nhu cÇu vÒ s¶n phÈm chÌ cña
d©n c- tÝnh theo sè l-îng d©n sè. §©y lµ ph-¬ng diÖn mµ c¸c nhµ chÝnh s¸ch
cÇn tÝnh tíi nh»m thiÕt lËp gi¶i ph¸p ®Ó c©n b»ng cung cÇu trong ph¸t triÓn.
Hai lµ: Nhu cÇu kinh tÕ, ®-îc hiÓu lµ nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n,
hay lµ cÇu vÒ s¶n phÈm chÌ mµ ng-êi tiªu dïng cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng mua
ë c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. XÐt vÒ ph-¬ng diÖn
kinh tÕ cña c¸c nhµ kinh doanh th× ®©y míi lµ ®iÒu ®¸ng chó ý.
CÇu vÒ s¶n phÈm chÌ còng cã nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng sau :
- Tr-íc hÕt lµ gi¸ c¶ s¶n phÈm chÌ trªn thÞ tr-êng, chñng lo¹i vµ chÊt
l-îng s¶n phÈm chÌ. Trong tr-êng hîp gi¶ ®Þnh c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi th×
khi gi¸ c¶ t¨ng sÏ lµm l-îng cÇu gi¶m vµ ng-îc l¹i.
- Møc thu nhËp cña ng-êi tiªu dïng :
Søc mua hay nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng-êi tiªu dïng lµ yÕu
tè quyÕt ®Þnh quy m« vµ dung l-îng thÞ tr-êng vµ ë møc ®é nhÊt ®Þnh ®ãng
vai trß ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt.
14
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- Gi¸ c¶ cña nh÷ng hµng ho¸ cã liªn quan, ®Æc biÖt lµ nh÷ng s¶n phÈm cã
kh¶ n¨ng thay thÕ nh-: Cµ phª, n-íc gi¶i kh¸t, n-íc kho¸ng…
- C¸c yÕu tè thuéc vÒ khÈu vÞ vµ së thÝch cña ng-êi tiªu dïng ®èi víi tõng
s¶n phÈm chÌ hµng ho¸.
- C¸c kú väng cña ng-êi tiªu dïng:
CÇu sÏ thay ®æi phô thuéc vµo kú väng (sù mong ®îi ) cña ng-êi tiªu
dïng. NÕu ng-êi tiªu dïng hy väng gi¸ c¶ cña s¶n phÈm hµng ho¸ sÏ gi¶m
xuèng trong t-¬ng lai th× cÇu hiÖn t¹i vÒ s¶n phÈm cña hä sÏ gi¶m xuèng vµ
ng-îc l¹i.
2.3. S¶n l-îng chÌ trªn thÕ giíi.
S¶n l-îng chÌ thÕ giíi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¨ng gi¶m kh«ng æn
®Þnh, n¨m 1997 ®¹t 2.373,2 ngh×n tÊn, n¨m 1998 chØ ®¹t 2.257,5 ngh×n tÊn
gi¶m 15,7 ngh×n tÊn so víi n¨m 1997, n¨m 1999 ®¹t 2.347,9 ngh×n tÊn, t¨ng
90,4 ngh×n tÊn so víi n¨m 1998, n¨m 2000 t¨ng lªn 2.726,9 ngh×n tÊn. §Õn
n¨m 2002 s¶n l-îng ®¹t tíi 2.893,84 ngh×n tÊn.
Nh×n vµo b¶ng 1 d-íi ®©y ta thÊy c©y chÌ cã vïng s¶n xuÊt t-¬ng ®èi
réng trªn thÕ giíi víi kho¶ng 30 n-íc trång chÌ. C¸c n-íc trång chÌ chÝnh cã
s¶n l-îng b×nh qu©n qua c¸c n¨m lµ: Ên §é (trªn 800.000 tÊn), Trung Quèc
(trªn 600.000 tÊn), Srilanca (trªn 270.000 tÊn), Kªnya (250.000 tÊn),
Ind«nªsia (140.000 tÊn).
B¶ng 1 : S¶n l-îng chÌ thÕ giíi 1999-2004 ( 1000 tÊn)
Tªn n-íc
Thæ NhÜ Kú
Azerbaijan
Georgia
§«ng ©u
Brundi
Cameron
Ethiopia
Kenya
Malawi
1999
2000
2001
2002
114,540
2,7
8
125,24
5,728
3,581
2,6
257,162
38,312
155,517
1,8
10
167,317
4,189
4,189
3,8
220,722
43,930
185,405
0,9
12,5
198,805
6,668
3,937
3,806
294,165
40,360
190
0,6
15,3
205,9
6,865
6,865
2,692
248,708
38,400
2003
187
0,8
15,8
203,6
7
4,1
3
250
39,26
2004
199
1,1
13
213,1
7,5
4,9
2,7
243,65
38,756
15
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Mauritius
Mozamibiquie
Ruwanda
Nam Phi
Tazania
Uganda
Zaida
Zimbabwe
2,4961
1,5
9
9,062
19,768
17,418
3
16,822
1,787
1,6
13,228
8,207
22,475
21,075
2,5
17,098
1,488
2
14,875
10,250
24,333
26,422
2
17,754
Ch©u Phi
368,499
364,800
448,058
Argentina
43
55
53
51
54
53,56
Brazin
Ecuado
4,2
2
4
2
3,8
2
4
2
3
2,5
5
2,62
2
2
2
2
2
2,1
51,2
63
60,8
59
61,5
63,28
53,406
53,495
56,2
44,2
47
46
Ên §é
780,008
810,613
870,405
805,612 810,45
820,72
Trung Quốc
593,368
613,366
620
680
670
678,5
Indonesia
166,256
131,006
116,120
154
146
139
58
60
65
68
67
64
NhËt B¶n
88,709
91,211
82,600
88,5
89,32
84,79
Malaysia
6,141
6,132
5,645
5,807
5
6,2
3,8
3,98
4,424
4.42
3,9
3,4
Srilanca
258,969
277,428
280,056
283,761 288,32
276,45
§µi Loan
23,131
23,505
22
22
25
23
ViÖt Nam
45
53
61
66,38
64
67
2.222,68 2211,99
1,5
2
2209,06
1,4
Peru
Nam Mü
Banngladesh
Iran
Nepan
Ch©u ¸
Ecuado
Papua New
Guinea
Ch©u §¹i
D-¬ng
Toµn thÕ giíi
2.076,806 2.123,736 2.233,45
1,2
1,5
1,5
1,473
2,8
11,980
10,5
23,49
24,670
1
20,388
1,5
2,6
12
9,56
24,1
23
1,8
21
1,395
2
13,65
9,251
21,96
24,89
1,3
19
397,697 398,82
390,952
7
6,5
6,523
7,061
7,23
6,98
8,2
8
8,023
8,561
8,83
8,38
2.347,895 2.726,921 2.949,136 2.893,838 2886,99 2884,772
Nguån: B¸o c¸o cña HiÖp Héi ChÌ ViÖt Nam.
16
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NÕu tÝnh tû lÖ % s¶n l-îng b×nh qu©n tõ n¨m 1999 - 2004 (B¶ng 1) th×
§«ng ¢u chiÕm 6,5%, Ch©u Phi chiÕm 13,9%, khu vùc Nam Mü chiÕm 2,1%,
®øng ®Çu lµ Ch©u ¸ chiÕm 77 %. Trong ®ã cã bèn n-íc s¶n xuÊt chÌ lín ®ã lµ
Ên §é, Trung quèc, Srilanca vµ Indonesia ®· chiÕm tíi 86,18% cña Ch©u ¸ vµ
chiÕm 66,37% tæng s¶n l-îng cña toµn thÕ giíi. ViÖt Nam chØ chiÕm 2,72 %
cña Ch©u ¸. Tõ n¨m 1963 - 1995 diÖn tÝch chÌ thÕ giíi t¨ng 95% cßn s¶n l-îng
t¨ng 156,5% ( h¬n 2,5 lÇn ). Nh- vËy cø sau mçi chu kú 20 n¨m th× s¶n l-îng
chÌ thÕ giíi t¨ng gÊp 2 lÇn. N¨m 1950 s¶n l-îng chÌ lµ 613,6 ngµn tÊn, n¨m
1970 lµ 1196,1 ngµn tÊn, n¨m 1990 lµ 2522 ngµn tÊn.
III. Néi dung c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu.
3.1. Quy ®Þnh vÒ danh môc mÆt hµng:
Nh÷ng quy ®Þnh nµy ®-îc phÐp ho¹t ®éng hoÆc kh«ng ®-îc phÐp l-u
th«ng nh÷ng mÆt hµng h¹n chÕ hay kinh doanh cã ®iÒu kiÖn.
- Danh môc hµng ho¸ cÊm l-u th«ng, c¸c dÞch vô vµ dÞch vô th-¬ng m¹i
kh«ng ®-îc thùc hiÖn sÏ ®-îc chÝnh phñ c«ng bè. §ã lµ nh÷ng s¶n phÈm g©y
¶nh h-ëng ®Õn an ninh quèc phßng, trËt tù an toµn x· héi, truyÒn thèng lÞch
sö, v¨n ho¸ ®¹o ®øc, thuÇn phong mü tôc ViÖt Nam, m«i tr-êng sinh th¸i, s¶n
xuÊt vµ søc khoÎ cña nh©n d©n.
- ChÝnh phñ c«ng bè danh môc c¸c mÆt hµng nµy trong tõng thêi k× cïng
víi c¸c mÆt hµng h¹n chÕ kinh doanh hoÆc ®-îc phÐp kinh doanh víi nh÷ng
®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.
- ChÝnh phñ còng c«ng bè c¸c mÆt hµng cung øng cho ®èi t-îng tiªu
dïng thuéc diÖn chÝnh s¸ch x· héi.
- Ngoµi c¸c danh môc mÆt hµng quy ®Þnh trªn, c¸c mÆt hµng cßn l¹i ph¸p
luËt kh«ng cÊm nªn ®-îc l-u th«ng tù do trªn thÞ tr-êng néi ®Þa.
- Trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay, chÝnh s¸ch vÒ c¹nh
tranh thÊp ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian héi nhËp, më cöa phï hîp còng nh- b¶o hé
s¶n xuÊt trong n-íc hîp lý.
17
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
3.2. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu.
§Ó ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu quèc gia cÇn
x¸c ®Þnh râ môc tiªu chÝnh s¸ch xuÊt khÈu cña m×nh, xÐt vÒ nguån lùc, nh©n
sù, tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý, kh¶ n¨ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh
nghiÖp. §-a ra nh÷ng ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu mét c¸ch trung thùc chÝnh x¸c v×
®ã lµ c¬ së ®Ó ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch mÆt hµng kinh doanh sao cho phï hîp
víi tiÒm n¨ng cña ®Êt n-íc. ViÖc ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ môc tiªu cña chiÕn
l-îc mÆt hµng sÏ cung cÊp th«ng tin cho viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch mÆt hµng
cña quèc gia.
3.3. Nh÷ng yªu cÇu cña ho¹t ®éng h÷u hiÖu.
- Ho¹t ®éng ph¶i x¸c ®Þnh râ môc tiªu, chiÕn l-îc ®-îc ph¶n ¸nh vµ ho¹t
®éng cô thÓ võa thùc hiÖn kÕ ho¹ch, võa ph¶i tiÕn hµnh thùc hiÖn chÝnh s¸ch
trªn c¬ së ®· cã nh÷ng h×nh thøc ®iÒu chØnh vµ bæ xung ë c¸c kh©u.
- Môc tiªu cña chÝnh s¸ch ph¶i phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ
trong tõng giai ®o¹n vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thÝch øng víi c¸c giai ®o¹n kh¸c
nhau cña nÒn kinh tÕ. Nã thÓ hiÖn vÒ kh¸ch hµng, gi¸ c¶ còng nh- lo¹i h×nh
c«ng dông s¶n phÈm thÝch øng ë thÞ tr-êng môc tiªu ®ã.
- C¸c gi¶i ph¸p c¸c chÝnh s¸ch ph¶i thÝch øng víi tõng thêi c¬ vµ xu thÕ
biÕn ®éng cña thÞ tr-êng ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vµ cô thÓ ho¸
chÝnh s¸ch.
- C¸c thµnh viªn tham gia ho¹ch ®Þnh ph¶i ®-îc lùa chän x©y dùng mét
c¸ch cô thÓ, ®ßi hái ph¶i cã n¨ng lùc nghÒ nghiÖp, ph¶i th«ng tin chÝnh x¸c
môc tiªu ®· ®Ò ra, c¸c chØ tiªu vÉn dùa trªn nguyªn t¾c ph©n tÝch kÜ kh¶ n¨ng
vµ tiÒm lùc cña tõng thµnh viªn ®Ó ®-a ra nh÷ng yªu cÇu phï hîp víi kh¶ n¨ng
cña tõng mÆt hµng cho phï hîp.
3.4. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu.
- Môc tiªu lîi nhuËn: ChÊt l-îng vµ sè l-îng sù më réng vµ thu hÑp c¬
cÊu chñng lo¹i s¶n phÈm, møc gi¸ cã thÓ b¸n ®-îc cña mçi mÆt hµng ®ã lµ
yÕu tè cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau quyÕt ®Þnh møc ®é lîi nhuËn mµ doanh
nghiÖp cã thÓ thu ®-îc.
18
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- Môc tiªu x· héi: Khi tæ chøc vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch mÆt hµng ph¶i
®¶m b¶o:
+ Thùc thi chÝnh s¸ch kh«ng lµm vì m«i tr-êng sinh th¸i.
+ Thùc thi chÝnh s¸ch kh«ng vi ph¹m c¸c tiªu chuÈn d©n téc, x· héi.
+ Thùc thi chÝnh s¸ch ®¶m b¶o tÝnh tÝch cùc trong gi¸o dôc gi¸o d-ìng
nhu cÇu thÞ tr-êng.
+ Thùc thi chÝnh s¸ch ®¶m b¶o tÝnh v¨n minh th-¬ng m¹i, kÕt hîp víi tÝnh
hiÖn ®¹i, tÝnh d©n téc, ph¸t triÓn b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc cho ng-êi tiªu dïng.
- Môc tiªu an toµn: Khi ®-a ra c¸c chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu cÇn
ph¶i nh×n râ sù ch¾c ch¾n khi xuÊt khÈu cã thu ®-îc lîi nhuËn vÒ kh«ng hoÆc
cã thÓ thu ®-îc tõ kh¸ch hµng kh«ng, tr¸nh nh÷ng rñi ro kh«ng ®¸ng cã.
3.5. C¸c chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu.
* ChÝnh s¸ch ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu:
- Môc tiªu:
+ Kh«ng ngõng gia t¨ng tØ träng mÆt hµng xuÊt khÈu chÕ biÕn n¨m 2001
(60% - 40%) ®Õn n¨m 2003 (75% - 25%) qua ®ã ®ßi hái ph¶i ®ñ, kÕ ho¹ch
vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn.
+ MÆt hµng gia c«ng xuÊt khÈu tØ lÖ néi ®Þa ho¸ cho s¶n phÈm gia c«ng (
vÉn t¨ng xuÊt khÈu), ®¹t hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
+ Nhãm mÆt hµng n«ng - l©m - thuû - h¶i s¶n: Ph¶i chó ý ®Õn c©y gièng,
con gièng, c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ biÕn ®Ó cã ®-îc c¹nh tranh cao h¬n (cã
tiªu chuÈn ISO) ®¸p øng tèt x©m nhËp thÞ tr-êng cã tiÒm n¨ng, quy m« lín.
+ M«i tr-êng quan träng chñ yÕu lµ chÝnh s¸ch t¹o mÆt hµng xuÊt khÈu.
CÇn h×nh thµnh hÖ thèng ng©n hµng d÷ liÖu quèc gia ®Ó cung cÊp th«ng tin cho
ng-êi s¶n xuÊt, ng-êi tiªu dïng, ng-êi kinh doanh, c«ng nghÖ chÕ biÕn, cung
cÊp th«ng tin thÞ tr-êng ®Çu ra, thÞ tr-êng xuÊt khÈu, th«ng tin liªn quan ®Õn
m«i tr-êng…
- X¸c lËp c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu theo nhãm hµng:
+ Nhãm nguyªn liÖu, nhiªn liÖu: TØ träng kim ng¹ch xuÊt khÈu 2005
(9%) tæng kim ng¹ch lµ 2,5 tØ USD, 2010 chÝnh s¸ch chØ cßn (1%) kim ng¹ch
lµ 5.000 triÖu USD, hay 2010 kho¶ng 3,5%. Cã ba ph©n nhãm c¬ b¶n: DÇu th«
19
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
2005 xuÊt khÈu 12 triÖu tÊn vµ ®Õn 2010 cã hai ph-¬ng ¸n: Khai th¸c 14 ®Õn
16 triÖu tÊn, xuÊt khÈu tõ 2 ®Õn 4 triÖu tÊn (xuÊt khÈu 1%) nÕu khai th¸c 20
triÖu tÊn xuÊt khÈu lµ 8 triÖu tÊn.
DÇu th« thÞ tr-êng xuÊt khÈu chÝnh lµ óc, Singabo, NhËt b¶n, c¸c n-íc
T©y ¢u, EU cÇn më réng thÞ tr-êng sang Th¸i Lan, Trung Quèc.
Than ®¸: 2010 xuÊt khÈu 4 triÖu tÊn/ n¨m, nhËp khÈu ®¹t 120 ®Õn 159
triÖu USD. ThÞ tr-êng chÝnh lµ NhËt B¶n, Trung Quèc, c¸c n-íc T©y ¢u, EU
cÇn më réng thÞ tr-êng sang Th¸i Lan.
+ Nhãm n«ng - l©m - thuû s¶n: Cã nhiÒu lîi thÕ g¹o, cµ phª, tiªu,
®iÒu…tèc ®é t¨ng cña nhãm nµy b×nh qu©n 4,5%/ n¨m tØ träng kim ng¹ch xuÊt
khÈu gi¶m tõ 22% (2005) xuèng 17% (2010) kim ng¹ch 8 ®Õn 16 tØ USD.
H-íng chñ ®¹o lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu, n©ng cao n¨ng suÊt chÊt l-îng, gi¸
trÞ gia t¨ng (s¶n l-îng g¹o, cµ phª, chÌ…)
+ Nhãm s¶n phÈm chÕ biÕn vµ chÕ t¹o: Lµ mét trong nh÷ng nhãm cÇn
ph¶i t¨ng tr-ëng c¶ kim ng¹ch vµ tØ träng, cô thÓ lµ môc tiªu ®Æt ra kim ng¹ch
xuÊt khÈu lín h¬n 4 tØ USD so víi n¨m 2010, tØ träng lín h¬n 30% t¨ng lªn 20
®Õn 21 tØ vµ tØ träng t¨ng 40%. Nh- vËy so víi n¨m nay th× n¨m 2010 kim ng¹ch
xuÊt khÈu t¨ng gÊp 5 lÇn, l-u ý hai mÆt hµng chñ yÕu lµ dÖt may vµ da dµy, cÇn
ph¶i t¨ng tr-ëng hµng thñ c«ng mü nghÖ ….kim ng¹ch ®¹t 5 tØ USD (2010).
+ C¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ chÊt x¸m cao: ChÝnh s¸ch chØ lµ h¹t nh©n lµ ®iÖn
tö vµ tin häc, vÉn thùc hiÖn ph-¬ng thøc gia c«ng, t¨ng tØ lÖ néi ®Þa ho¸ råi cã
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån lùc víi môc tiªu kim ng¹ch xuÊt khÈu 2,5 tØ USD.
* ChÝnh s¸ch ®èi víi c¸c dÞch vô xuÊt khÈu:
§Çu t- ph¸t triÓn hÖ thèng ®Ó xuÊt khÈu dÞch vô nh- dÞch vô vËn chuyÓn
hµnh kh¸ch, hµng kh«ng, dÞch vô c¶ng biÓn vµ c¸c dÞch vô vËn t¶i nh»m cã
mét ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuËn tiÖn h¬n. Chuyªn nghiÖp ho¸, n©ng cao chÊt
l-îng vµ søc c¹ch tranh xuÊt khÈu hµng ho¸ ®Ó lµm ®-îc chóng ta cÇn tham
gia c¸c hiÖp héi quèc tÕ s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao søc s¶n xuÊt kinh
doanh s¶n phÈm dÞch vô. Më réng lo¹i h×nh dÞch vô xuÊt khÈu, ph¸t triÓn h×nh
thøc xuÊt khÈu dÞch vô.
20
- Xem thêm -
.PDF 
57 
74895 
151 
