Lêi nãi ®Çu
¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng céng s¶n ViÖt
nam th¸ng 12 n¨m 1986 vµ nghÞ quyÕt 16/BCT ngµy 15 th¸ng
08 n¨m 1988 cña Bé chÝnh trÞ ®· ®Ò ra chñ tr-¬ng ph¸t triÓn
nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h-íng
XHCN. §©y lµ mét b-íc ngoÆt lÞch sö quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn kinh tÕ ë n-íc ta, sau h¬n 10 n¨m ®æi míi ®Êt n-íc ta ®· ®¹t ®-îc
nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ: Tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ trung b×nh
8.2%/n¨m, ®êi sèng nh©n d©n tõng b-íc ®-îc c¶i thiÖn, ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh ®-îc chÊn chØnh vµ ®i vµo nÒ nÕp, c¸c nguån tiÒn tÖ
tÝch tô trong nÒn kinh tÕ ®· ®-îc ®éng viªn khai th¸c b»ng nhiÒu h×nh
thøc kh¸c nhau ®Ó ®¸p øng nhu cÇu huy ®éng vèn cho ®Çu t- ph¸t triÓn
...
§
Tõ nh÷ng kÕt qu¶ trªn cho thÊy chñ tr-¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cña §¶ng ta lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Tõ chç
thÊy ®-îc vai trß quan träng cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®èi víi sù
ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc, §¶ng vµ nhµ n-íc ta b»ng nhiÒu chÝnh
s¸ch, biÖn ph¸p khuyÕn khÝch t¹o ®iÒu kiÖn gi¶i phãng søc s¶n xuÊt,
®éng viªn tèi ®a mäi nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi cho sù nghiÖp
c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. HiÖn nay ë n-íc ta cã trªn
25.000 doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hµng n¨m ®ãng gãp kho¶ng
51% GDP cña c¶ n-íc.
MÆc dï ®-îc khuyÕn khÝch vµ hç trî nh-ng cho ®Õn nay kinh tÕ
ngoµi quèc doanh vÉn ®ang gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, nh-ng vÊn ®Ò nan
gi¶i nhÊt lµ thiÕu vèn. V× kinh tÕ ngoµi quèc doanh phÇn lín cã qui m«
nhá, míi ®-îc h×nh thµnh kh«ng cã kh¶ n¨ng tù m×nh huy ®éng vèn ®Ó
më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong khi ®ã hiÖn nay c¸c Ng©n hµng
th-¬ng m¹i ®ang bÞ ø ®äng vèn tÝn dông vµ nî qu¸ h¹n cña thµnh phÇn
kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tû lÖ cao. Do ®ã, viÖc më réng vµ n©ng
cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi mét Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ
vÊn ®Ò ®-îc quan t©m nhÊt hiÖn nay, ®Æc biÖt ®èi víi thµnh phÇn kinh
tÕ ngoµi quèc doanh.
1
XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ nªu trªn vµ qua thêi gian nghiªn cøu
c«ng t¸c tÝn dông ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh t¹i chi
nh²nh Ng©n h¯ng ngo³i th¬ng Qu°ng ninh t«i chän ®Ò t¯i : “Gi¶i
ph¸p më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ng©n hµng ®èi víi kinh
tÕ ngoµi quèc doanh t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng Qu¶ng
ninh ” cho b°n luËn v¨n tèt nghiÖp cða m×nh. V× thêi gian nghiªn cøu
cã h¹n, nªn trong néi dung cña b¶n luËn v¨n vÒ c«ng t¸c tÝn dông mµ
t«i ®Ò cËp chñ yÕu tËp trung vµo khÝa c¹nh Ng©n hµng lµ ng-êi cho vay,
c¸c kh¸ch hµng lµ ng-êi ®i vay. MÆt kh¸c vÒ kiÕn thøc lÝ luËn vµ tr×nh
®é kh¶o s¸t thùc tÕ cã h¹n mÆc dï ®· hÕt søc cè g¾ng, nh-ng b¶n luËn
v¨n nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. RÊt mong nhËn
®-îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó
bµi viÕt ®-îc hoµn thiÖn h¬n.
Néi dung ®Ò tµi ®-îc chia thµnh 3 phÇn chÝnh
Ch-¬ng I
TÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ngoµi
quèc doanh ë n-íc ta.
Ch-¬ng II
Thùc tr¹ng quan hÖ tÝn dông gi÷a chi nh¸nh Ng©n hµng
ngo¹i th-¬ng Qu¶ng ninh víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh.
Ch-¬ng III
Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu
qu¶ tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi kinh tÕ ngoµi quèc
doanh
t¹i chi n h¸nh Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng Qu¶ng
ninh.
2
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu :
Ch-¬ng I:
TÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn KTNQD ë n-íc ta.
I/ Kinh tÕ ngoµi quèc doanh vµ vai trß cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh
tÕ ë ViÖt nam
1/ §Æc ®iÓm vµ vai trß cña KT ngoµi quèc doanh ë n-íc ta hiÖn nay.
1.1/ Sù ph©n chia KT nhµ n-íc, KT t- nh©n vµ KTQD, KTND.
1.2/ §Æc ®iÓm KTNQD ë n-íc ta.
1.2.1/ Kh¶ n¨ng tµi chÝnh nhá bÐ, nghÌo nµn.
1.2.2/ Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu.
1.2.3/ Tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh yÕu kÐm, kü n¨ng cña ng-êi
lao ®éng thÊp.
1.2.4/ M«i tr-êng s¶n xuÊt kinh doanh ch-a æn ®Þnh.
1.2.5/ N¨ng ®éng vµ nh¹y bÐn trong c¬ chÕ thÞ tr-êng.
1.3/ Vai trß cña KT ngoµi quèc doanh.
1.3.1/ Kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn t¹o ®iÒu kiÖn thu hót lao
®éng gãp phÇn gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp trong x· héi.
1.3.2/ Kinh tÕ NQD ®ãng gãp mét khèi l-îng lín hµng ho¸ dÞch vô tiªu
dïng trong n-íc vµ xuÊt khÈu.
1.3.3/ Kinh tÕ NQD ph¸t triÓn gãp phÇn t¨ng nguån thu ng©n s¸ch
Nhµ n-íc.
1.3.4/ Kinh tÕ NQD lµ ®èi t¸c c¹nh tranh ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ
n-íc gióp cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ngµy cµng s«i ®éng.
1.3.5/ Kinh tÕ NQD lµ thÞ tr-êng ®Ó Ng©n hµng huy ®éng vèn vèn tÝn
dông gãp phÇn æn ®Þnh l-u th«ng tiÒn tÖ.
2/ Xu h-íng ph¸t triÓn cña KT NQD ë ViÖt nam.
2.1/ Khu vùc KT NQD cã vèn ®Çu t- trong n-íc.
2.2/ Khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi.
II/ TÝn dông Ng©n hµng ®èi víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh.
1/ TÝn dông Ng©n hµng vµvai trß cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn KT NQD ë n-íc
3
ta.
1.1/ TÝn dông Ng©n hµng.
1.2/ Vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña KT NQD.
2/ C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi sù më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông
Ng©n hµng ®èi víi KT NQD.
2.1/ M«i tr-êng kinh tÕ.
2.2/ Nh©n tè ph¸p luËt.
2.3/ Nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n-íc vµ Ng©n hµng Trung -¬ng.
2.4/ N¨ng lùc, chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch
hµng.
2.5/ YÕu tè chñ quan cña Ng©n hµng.
III/ Kh¸i qu¸t c¬ chÕ tÝn dông ®èi víi KT NQD.
1/ Cho vay ng¾n h¹n.
1.1/ Cho vay tõng lÇn.
1.2/ Ph-¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông.
2/ Cho vay trung vµ dµi h¹n.
2.1/ Ph-¬ng thøc cho vay theo dù ¸n ®Çu t-.
2.2/ Ph-¬ng thøc cho vay hîp vèn.
2.3/ Cho vay tr¶ gãp.
2.4/ Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng.
2.5/ Cho vay th«ng quan c¸c nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn
dông.
ch-¬ng II:
Thùc tr¹ng quan hÖ tÝn dông gi÷a chi nh¸nh Ng©n hµng
Ngo¹i th-¬ng Qu¶ng ninh víi KT NQD.
I/ Giíi thiÖu vÒ chi nh¸nh Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng Qu¶ng ninh.
1/ LÞch sö h×nh thµnh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.
1.1/ LÞch sö h×nh thµnh.
1.2/ Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.
2/ Mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi cña Qu¶ng ninh.
II/ Thùc tr¹ng quan hÖ tÝn dông gi÷a Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng
Qu¶ng ninh víi thµnh phÇn KT NQD trong thêi gian qua.
1/ T×nh h×nh cho vay KT NQD t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng
Qu¶ng ninh thêi gian qua.
1.1/ Ph©n tÝch sù mÊt c©n b»ng gi÷a cho vay KTQD vµ KT NQD.
4
1.2/ Ph©n tÝch t×nh h×nh thu nî.
2/ Nh÷ng tån t¹i rót r© trong quan hÖ tÝn dông gi÷a chi nh¸nh Ng©n hµng
Ngo¹i th-¬ng Qu¶ng ninh víi KT NQD.
Ch-¬ng III
Gi¶I ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu
qu¶ tÝn dông ®èi víi KT NQD t¹I chi nh¸nh ng©n hµng
ngo¹i th-¬ng Qu¶ng ninh.
I/ §Þnh h-íng vÒ më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi KT
NQD t¹i chi nh¸nh NHNT Qu¶ng ninh.
II/ Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông Ng©n
hµng ®èi víi KT NQD t¹i chi nh¸nh NGNT Qu¶ng ninh.
1/ §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tÝn dông ®èi víi KT NQD.
2/ Thùc hiÖn biÖn ph¸p thÈm ®Þnh kü tr-íc khi cho vay vµ t¨ng c-êng
kiÓm tra trong vµ sau khi cho vay.
3/Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m trong kinh doanh tÝn dông.
4/ Chñ ®éng t×m kh¸ch hµng vµ chó ý ®Çu t- vèn cho c¸c doanh nghiÖp
viªn doanh hîp t¸c ®Çu t- víi n-íc ngoµi cã kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn
®¹i.
5/ Chi nh¸nh cÇn tÝch cøc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi
vµ b¶o toµn vèn.
6/ C«ng t¸c c¸n bé.
7/ §æi míi chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, qu¶ng c¸o s©u réng vÒ chÝnh s¸ch
chÕ ®é, thÓ lÖ tÝn dông cña Ng©n hµng ®èi víi KT NQD.
III/ KiÕn nghÞ
1/ §èi víi hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ n-íc.
1.1/ Nhµ n-íc cÇn sím hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ vÜ m« cña
m×nh.
1.2/ T¨ng c-êng c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý Nhµ n-íc ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp lµ kinh tÕ NQD.
1.3/ ChÊn chØnh ho¹t ®éng c«ng chøng.
1.4/ CÇn chÊn viÖc cÊp giÊy phÐp kinh doanh.
2/ KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Nhµ n-íc.
2.1/ §èi víi quy chÕ cho vay cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng.
2.2/ §èi víi ®¶m b¶o tiÒn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông.
2.3/ N©ng cao chÊt l-îng c«ng t¸c th«ng tin tÝn dông.
2.4/ Qui ®Þnh vµ më réng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt.
3/ KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng Trung -¬ng.
5
3.1/ C¶i c¸ch thñ tôc vµ ®iÒu kiÖn vay vèn.
3.2/ T¨ng c-êng c«ng t¸c kiÓm so¸t ho¹t ®éng néi bé ho¹t ®éng tÝn
dông.
3.3/ Qui ®Þnh nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸n bé trong
viÖc thùc hiÖn nghiÖp vô tÝn dông.
KÕt luËn
Ch-¬ng I:
TÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn
kinh tÕ ngoµI quèc doanh ë n-íc ta
I/ Kinh tÕ ngoµi quèc doanh vµ vai trß cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn
kinh tÕ ë ViÖt nam.
1/ §Æc ®iÓm vµ vai trß cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n-íc ta :
1.1/ Sù ph©n chia kinh tÕ nhµ n-íc, kinh tÕ t- nh©n vµ kinh tÕ quèc
doanh, kinh tÕ ngoµi quèc doanh:
Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kh«ng ph¶i lµ ®Æc ®iÓm riªng cã ë
n-íc ta mµ nã ®· trë thµnh mét qui luËt phæ biÕn trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ
trªn toµn thÕ giíi. Tuy nhiªn, mçi n-íc cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña nã. Ph¸t
triÓn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n-íc ta lµ ®-êng lèi chiÕn l-îc quan träng,
nhÊt qu¸n vµ l©u dµi trong giai ®o¹n ®Çu chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr-êng. ë ®ã,
ng-êi ta cã thÓ ph©n chia thµnh kinh tÕ nhµ n-íc hay kinh tÕ t- nh©n, kinh tÕ
quèc doanh hay kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Dï cho c¸c c¸ch ph©n chia nh- thÕ
nµo th× tùu chung vÉn cã hai khu vùc kinh tÕ, ®ã lµ khu vùc kinh tÕ nhµ n-íc
vµ khu vùc kinh tÕ t- nh©n dùa trªn hai h×nh thøc së h÷u chÝnh ®ã lµ: Së h÷u
nhµ n-íc vµ së h÷u t- nh©n. Ngoµi ra cßn cã lo¹i h×nh thøc kinh tÕ hîp doanh
®-îc h×nh thµnh do sù kÕt hîp gi÷a hai h×nh thøc së h÷u nµy.
ë n-íc ta, ®¹i héi VII cña §¶ng céng s¶n ViÖt nam kh¼ng ®Þnh n-íc ta
cã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ sau: Kinh tÕ quèc doanh, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸
thÓ, kinh tÕ t- b¶n t- nh©n vµ kinh tÕ t- b¶n nhµ n-íc. Trong ®ã kinh tÕ quèc
doanh thùc hiÖn tèt vai trß chñ ®¹o cïng víi kinh tÕ tËp thÓ ®Ó trë thµnh nÒn
t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Kinh tÕ quèc doanh: Lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u nhµ
n-íc vÒ t- liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu, gåm nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ mµ toµn bé vèn
6
thuéc vÒ nhµ n-íc hoÆc phÇn cña nhµ n-íc chiÕm tû träng khèng chÕ. §¹i diÖn
cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc, ®ã lµ tæ chøc kinh tÕ
do nhµ n-íc ®Çu t- vèn thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lÝ ho¹t ®éng kinh doanh hay
ho¹t ®éng c«ng Ých nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi do nhµ n-íc
giao.(LuËt DNNN -§iÒu 1).
Kinh tÕ hîp t¸c: Lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn së h÷u tËp thÓ, gåm
nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ do ng-êi lao ®éng tù nguyÖn gãp vèn, gãp søc kinh
doanh theo nguyªn t¾c tù nguyÖn d©n chñ, b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi. Nßng cèt
cña lo¹i h×nh nµy lµ c¸c HTX. §©y lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ tù chñ do nh÷ng
ng-êi lao ®éng cã nhu cÇu, lîi Ých chung, tù nguyÖn cïng gãp vèn, gãp søc lËp
ra theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó ph¸t huy søc m¹nh cña tËp thÓ vµ cña tõng x·
viªn nh»m gióp nhau thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh
doanh, dÞch vô vµ c¶i thiÖn ®êi sèng, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt
n-íc.
Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ: Lµ c¸c c¸ nh©n kinh doanh ®Çu t- vèn thÊp vµ
cã qui m« kinh doanh nhá.
Kinh tÕ t- b¶n nhµ n-íc: Lµ h×nh thøc hîp t¸c liªn doanh gi÷a kinh tÕ
nhµ n-íc víi t- b¶n t- nh©n trong n-íc vµ gi÷a kinh tÕ nhµ n-íc víi t- b¶n
n-íc ngoµi.
Kinh tÕ t- b¶n t- nh©n: C¸c nhµ kinh doanh ®Çu t- vèn thuéc së h÷u tnh©n ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp ho¹t ®éng d-íi h×nh thøc doanh nghiÖp tnh©n hoÆc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn ®-îc ph¸p luËt qui
®Þnh.
C«ng ty Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn: Gäi chung lµ c«ng ty, lµ
doanh nghiÖp trong ®ã c¸c thµnh viªn cïng gãp vèn cïng chia nhau lîi nhuËn,
cïng chÞu lç t-¬ng øng víi phÇn gãp vèn vµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n
nî cña c«ng ty trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh vµo c«ng ty.
Doanh nghiÖp t- nh©n: Lµ ®¬n vÞ kinh doanh cã møc vèn kh«ng thÊp
h¬n vèn ph¸p ®Þnh, do mét c¸ nh©n lµm chñ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé
tµi s¶n cña m×nh vÒ mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
Bªn c¹nh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¬ b¶n kÓ trªn còng cßn mét sè h×nh
thøc kinh tÕ kh¸c cïng song song tån t¹i ®ã lµ nh÷ng h×nh thøc liªn doanh liªn
kÕt gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong n-íc còng nh- trong n-íc víi n-íc ngoµi.
7
1.2/ §Æc ®iÓm kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n-íc ta :
Suèt mét thêi gian dµi, n-íc ta x©y dùng kinh tÕ XHCN theo m«
h×nh“quèc doanh ho²”v¯“TËp thÓ ho²”, c²c th¯nh phÇn kinh tÕ ngo¯i quèc
doanh gÇn nh- bÞ xo¸ bá . Kinh tÕ ngoµi quèc doanh míi thùc sù khëi s¾c sau
khi cã luËt doanh nghiÖp t- nh©n vµ luËt c«ng ty ®-îc nhµ n-íc ban hµnh n¨m
1991. ChÝnh nh÷ng biÕn cè lÞch sö trªn nã ®· quyÕt ®Þnh nªn ®Æc ®iÓm cña
thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n-íc ta.
1.2.1/ Kh¶ n¨ng tµi chÝnh nhá bÐ nghÌo nµn:
§èi víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh
t¸i s¶n xuÊt chØ thuéc ph¹m vi së h÷u cña mét hoÆc mét sè c¸ nh©n, do ®ã ®Æc
®iÓm ®Çu tiªn cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ sù h¹n chÕ vÒ qui m« nguån
vèn. So víi kinh tÕ quèc doanh ®-îc sù hç trî cña nhµ n-íc vÒ vèn th× kinh tÕ
ngoµi quèc doanh cã mét l-îng vèn tiÒn tÖ nhá h¬n rÊt nhiÒu. §©y lµ mét h¹n
chÕ rÊt lín cho kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh bëi v× ®èi
víi bÊt cø mét doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh kinh tÕ nµo, ho¹t ®éng trªn lÜnh
vùc nµo cña nÒn kinh tÕ th× vèn vÉn lu«n lu«n lµ mét yÕu tè quan träng hµng
®Çu.
Víi mét khèi l-îng vèn lín, chñ doanh nghiÖp cã thÓ dÔ dµng thùc hiÖn
®Çu t- ®æi míi d©y truyÒn c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ khi cÇn thiÕt cã thÓ nhanh chãng chuyÓn h-íng s¶n
xuÊt kinh doanh. §©y lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn gióp doanh nghiÖp ®øng
v÷ng trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh khèc liÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. Do vËy,
®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, kinh tÕ
ngoµi quèc doanh ë n-íc ta rÊt cÇn cã sù trî gióp vÒ vèn tõ phÝa c¸c tæ chøc
tÝn dông mµ cô thÓ lµ tõ c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i.
1.2.2/Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu:
Tr×nh ®é c«ng nghÖ quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt chÊt l-îng vµ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng. Nh-ng do qui m« nguån vèn cña kinh tÕ
ngoµi quèc doanh nhá, nªn dÉn ®Õn sù h¹n chÕ ®¸ng kÓ trong viÖc t¨ng c-êng
trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖn t¹i c¸c doanh
nghiÖp ngoµi quèc doanh cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i kh«ng nhiÒu chØ cã
mét sè xÝ nghiÖp liªn doanh, c«ng ty cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi míi ®-îc trang
bÞ m¸y mãc d©y chuyÒn míi, cßn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t-
8
trong n-íc cßn sö dông c«ng nghÖ thñ c«ng, d©y chuyÒn thiÕt bÞ ch¾p v¸, thiÕu
®ång bé. Theo sè liÖu ®iÒu tra n¨m 1998 chØ cã 25% sè doanh nghiÖp vµ
20,5% sè c«ng ty t- nh©n sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i , 33,5% sè doanh nghiÖp
vµ 18,7% sè c«ng ty t- nh©n sö dông c«ng nghÖ truyÒn thèng, 38,5% sè doanh
nghiÖp vµ 60,5% sè c«ng ty t- nh©n kÕt hîp c¶ c«ng nghÖ truyÒn thèng vµ
c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
H¬n n÷a, trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ bao cÊp, l¹i bÞ Mü cÊm vËn trong
nhiÒu n¨m tr-íc ®©y nªn th«ng tin vÒ c«ng nghÖ, kü thuËt míi cßn thiÕu, kh¶
n¨ng tiÕp xóc víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cßn nhiÒu h¹n chÕ. Chñ yÕu m¸y mãc
trong thêi kú nµy lµ tù s¶n xuÊt ë trong n-íc hoÆc nhËp khÈu tõ ®«ng ©u, Liªn
x« cò. Trong thêi gian gÇn ®©y nhµ n-íc ®· thµnh lËp uû ban quèc gia vÒ chÝnh
s¸ch c«ng nghÖ, ®· nhËp ®-îc mét sè d©y chuyÒn c«ng nghÖ, kü thuËt tiªn
tiÕn, song cßn h¹n chÕ ë mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh. Theo ®iÒu tra, hÇu hÕt c¸c
c¬ së kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®Òu kh«ng chó ý tíi viÖc ¸p dông c«ng nghÖ
kü thuËt míi v× ph¶i ®Çu t- vèn lín vµ sî gi¸ thµnh s¶n phÈm cao.
1.2.3/Tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh yÕu kÐm, kü n¨ng cña ng-êi lao ®éng
thÊp:
Ra ®êi tõ mét nÒn kinh tÕ hËu chiÕn vµ trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp
trung khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng, c¸c «ng chñ vµ ng-êi lao ®éng cña
khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh phÇn lín ch-a qua c¸c kho¸ ®µo t¹o chÝnh
qui cã tæ chøc, ch-a cã kinh nghiÖm trong qu¶n lý kinh doanh, tr×nh ®é hiÓu
biÕt ph¸p luËt thÊp, ®Æc biÖt lµ hiÓu biÕt vÒ c¸c qui ®Þnh theo th«ng lÖ quèc tÕ
trong kinh doanh th-¬ng m¹i, thanh to¸n cßn nhiÒu h¹n chÕ. §iÒu nµy lµm h¹n
chÕ tÇm nh×n chiÕn l-îc vµ tÝnh khoa häc trong kh©u tæ chøc vµ thùc hiÖn s¶n
xuÊt kinh doanh, g©y khã kh¨n cho doanh nghiÖp trong kinh doanh th-¬ng m¹i
quèc tÕ vµ trong tr-êng hîp cã ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c kü thuËt hiÖn ®¹i vµ tiªn
tiÕn.
1.2.4/ M«i tr-êng s¶n xuÊt kinh doanh ch-a æn ®Þnh:
NÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· lµm cho nÒn kinh tÕ tr× trÖ kh«ng
t¹o ®-îc ®éng lùc thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ kinh tÕ ngoµi
quèc doanh nãi riªng ph¸t triÓn. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ vËn
hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, c¸c thÓ chÕ kinh tÕ vµ ph¸p lý ch-a ®-îc x¸c lËp,
9
hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn mét c¸ch ®Çy ®ñ nªn ®· ¶nh h-ëng lín ®Õn c¸c c¬ së
kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong viÖc x¸c lËp ph-¬ng h-íng s¶n xuÊt kinh
doanh vµ chiÕn l-îc ®Çu t-. Ph-¬ng h-íng kinh doanh chñ yÕu hiÖn nay lµ
“®²nh qu°”. C²c doanh nghiÖp kinh doanh trong c¸c ngµnh kinh doanh th-¬ng
nghiÖp, dÞch vô, vµng b¹c chiÕm trªn 2/3 tæng sè doanh nghiÖp ngoµi quèc
doanh, chØ gÇn 1/3 lµ lÜnh vùc s¶n xuÊt. §©y lµ mét c¬ cÊu ch-a c©n ®èi, ®Æc
®iÓm nµy g©y trë ng¹i rÊt lín cho c¸c Ng©n hµng trong viÖc më réng cho vay
vèn v× c¸c Ng©n hµng kh«ng muèn ®Çu t- vèn ®èi víi c¸c kh¸ch hµng cã
ph-¬ng h-íng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng æn ®Þnh.
1.2.5/ N¨ng ®éng vµ nh¹y bÐn trong c¬ chÕ thÞ tr-êng:
Do qu¸ tr×nh ra ®êi, ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn lu«n g¾n liÒn víi nÒn kinh tÕ
thÞ tr-êng nªn c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nhanh chãng n¾m b¾t vµ
thÝch nghi víi nh÷ng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ, cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu
chØnh kÞp thêi ®Ó chuyÓn h-íng s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c ë thµnh phÇn
kinh tÕ nµy tÝnh tù chñ vµ kh¶ n¨ng quyÕt ®o¸n cao lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn
lîi cho hä trong viÖc chñ ®éng khai th¸c nguån nguyªn vËt liÖu vµ t×m kiÕm thÞ
tr-êng tiªu thô hµng ho¸, tÊt c¶ ®Òu h-íng tíi mét ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh
doanh tèi -u nhÊt víi chi phÝ ®Çu vµo tèi thiÓu vµ thu nhËp ®Çu ra tèi ®a nh»m
tèi ®a ho¸ lîi nhuËn b»ng c¸ch tho¶ m·n kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ mäi nhu cÇu cña
thÞ tr-êng.
Tuy nhiªn, do tÝnh n¨ng ®éng vµ tù chñ cao, trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh
dÔ ®Én ®Õn m¹o hiÓm vµ g©y ra rñi ro trong kinh doanh cho doanh nghiÖp. NÕu
thiÕu sù ®iÒu tiÕt, h-íng dÉn cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, c¸c doanh nghiÖp nµy
cã thÓ sÏ dÔ dµng bá qua nh÷ng qui ®Þnh, nguyªn t¾c do nhµ n-íc ®Æt ra ®Ó
ch¹y theo lîi nhuËn tr-íc m¾t, g©y hËu qu¶ xÊu cho nÒn kinh tÕ vµ x· héi cña
®Êt n-íc.
1.3/ Vai Trß cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh:
ChÝnh s¸ch vµ chñ tr-¬ng míi cña §¶ng vµ nhµ n-íc trong viÖc
chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ
tr-êng ®· t¹o tiÒn ®Ò kh¸ch quan cho sù kh«i phôc vµ ph¸t triÓn nhanh
chãng cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n-íc ta. Trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng, mäi chñ thÓ tham gia cho dï lµ kinh tÕ quèc doanh hay lµ kinh tÕ
10
ngoµi quèc doanh ®Òu chÞu sù chi phèi, ®iÒu tiÕt bëi hµng lo¹t c¸c qui luËt
cña s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸. C¬ chÕ thÞ tr-êng ®¸nh gi¸ vµ chÊp
nhËn c¸c thµnh viªn tham gia thÞ tr-êng kh«ng ph¶i c¨n cø vµo tÝnh chÊt së
h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt mµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
thµnh viªn, c¸c thµnh viªn ®Òu b×nh ®¼ng trong sù sµng läc cña c¬ chÕ thÞ
tr-êng. Trong m«i tr-êng kinh doanh ®ã, kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã tÝnh
tù chñ, n¨ng ®éng vµ s¸ng t¹o ®· nhanh chãng thÝch nghi víi nh÷ng biÕn
®æi th-êng xuyªn cña thÞ tr-êng vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß kh«ng thÓ
thiÕu ®-îc cña m×nh trong nÒn kinh tÕ.
1.3.1/ Kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn t¹o ®iÒu kiÖn thu hót lao ®éng
gãp phÇn gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp trong x· héi:
NÕu nh×n tõ gãc ®é t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng-êi lao ®éng th× vai
trß ®Æc biÖt quan träng cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ ®¶m b¶o viÖc lµm, thu
nhËp vµ n©ng cao ®êi sèng cho ®¹i ®a sè ng-êi lao ®éng. Víi qui m« nhá vèn
®Çu t- kh«ng lín l¾m, cã thÓ dÔ dµng thµnh lËp bëi mét c¸ nh©n, mét gia ®×nh
hay mét sè cæ ®«ng liªn kÕt l¹i hoÆc d-íi d¹ng c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n,
c«ng ty cæ phÇn, cïng víi viÖc sö dông kü thuËt s¶n xuÊt cÇn t-¬ng ®èi nhiÒu
lao ®éng th× ®©y lµ n¬i cung cÊp nhanh nhÊt gióp t¹o viÖc lµm víi sè vèn thÊp
h¬n nhiÒu so víi c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín. Tõ khi chuyÓn sang nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng, kinh tÕ tËp thÓ bÞ thu hÑp dÇn, kinh tÕ t- nh©n, c¸ thÓ
ph¸t triÓn nhanh chãng c¶ vÒ sè l-îng, chÊt l-îng vµ qui m« ho¹t ®éng thu
hót ngµy cµng nhiÒu vèn ®Çu t- trong d©n c- vµo mäi lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt
chÊt vµ dÞch vô nh-: s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, ®iÖn tö, may mÆc, c¬ khÝ, thñ
c«ng mü nghÖ ...
Trong 4, 5 n¨m trë l¹i ®©y cïng víi sè lao ®éng ®-îc gi¶i quyÕt thªm
viÖc lµm b»ng nguån vèn ®Çu t- cña ng©n s¸ch nhµ n-íc kho¶ng 40 - 50 v¹n
lao ®éng mçi n¨m, cßn cã thªm 80 - 85 v¹n lao ®éng cã thªm viÖc lµm do c¸c
®¬n vÞ kinh tÕ t- nh©n bá vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÞch vô. §©y lµ biÓu
hiÖn cô thÓ cða ph¬ng ch©m ®óng ®¾n “nh¯ níc v¯ nh©n d©n cïng l¯m” do
§¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®Ò ra. Theo sè liÖu cña bé lao ®éng th-¬ng binh x· héi tû
lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ gi¶m tõ 13% n¨m 1989 xuèng cßn 6,2% n¨m 1994,
hµng n¨m cã kho¶ng gÇn mét triÖu lao ®éng cã chç lµm viÖc míi ®-îc t¹o ra
trong c¶ n-íc chñ yÕu nhê vµo khu vùc kinh tÕ nµy.
B¶ngI: Sè lao ®éng ®-îc sö dông trong ngµnh c«ng nghiÖp cña
11
Kinh tÕ ngoµi quèc doanh
§¬n vÞ : ng-êi
Thêi kú
1995
1996
1997
1998
63.604
63.625
62.807
54.452
1.Kinh tÕ tËp thÓ
5.237
5.246
4.968
4.376
2.Kinh tÕ t- nh©n
1.035
848
934
910
3.Kinh tÕ c¸ thÓ
46.847
45.639
42.206
36.36
4.Kinh tÕ hçn hîp
10.488
11.892
14.694
12.806
Tæng
1.3.2/ Kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®ãng gãp mét khèi l-îng lín hµng ho¸
dÞch vô phôc vô tiªu dïng trong n-ãc vµ xuÊt khÈu:
Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®a d¹ng vÒ ngµnh nghÒ vÒ qui
m« vµ h×nh thøc kinh doanh ®· thùc sù bï ®¾p nh÷ng thiÕu hôt, nh÷ng lç hçng
cña nÒn kinh tÕ do sù ph¸ s¶n, thua lç trong ho¹t ®éng kinh doanh cña hµng
lo¹t c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc, kh¬i dËy tiÒm n¨ng to lín vµ søc s¸ng t¹o cña
nh©n d©n ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt t¹o ra sù sèng ®éng cho nÒn kinh tÕ t¹o ®iÒu
kiÖn thu hót vèn ®Çu t- n-íc ngoµi vµ ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho quü hµng ho¸ tiªu
dïng vµ mét phÇn ®¸p øng cho nhu cÇu xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng
tiÓu thñ c«ng nghiÖp.
§¹i bé phËn doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc
s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ cung øng dÞch vô hoÆc trong lÜnh vùc l-u th«ng
hµng ho¸. Trong nh÷ng n¨m võa qua, khèi l-îng hµng ho¸ vµ dÞch vô do kinh
tÕ ngoµi quèc doanh cung øng cho nÒn kinh tÕ n-íc ta ®· chiÕm mét tû träng
®¸ng kÓ so víi tæng s¶n phÈm cña c¶ n-íc vµ khèi l-îng ®ã cã xu h-íng ngµy
cµng t¨ng lªn. Hµng ho¸ do kinh tÕ ngoµi quèc doanh t¹o ra kh«ng nh÷ng gãp
phÇn bæ sung vµo quü hµng ho¸ tiªu dïng trong n-íc mµ cßn phôc vô cho xuÊt
khÈu ra nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi. Trªn lÜnh vùc l-u th«ng hµng ho¸, sù cã mÆt
cña tæ chøc th-¬ng nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho l-u th«ng
hµng ho¸ ®-îc th«ng suèt, hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng lu«n phong phó vµ ®a
d¹ng, ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng ë mäi n¬i vµ mäi lóc.
1.3.3/ Kinh tÕ quèc doanh ph¸t triÓn gãp phÇn t¨ng nguån thu Ng©n s¸ch
nhµ n-íc :
12
S¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn lµ tiÒn ®Ò ®Ó t¹o ra nguån thu cho ng©n
s¸ch nhµ n-íc. Do vËy, ®Ó t¨ng c-êng nguån thu ng©n s¸ch lµnh m¹nh biÖn
ph¸p quan träng nhÊt lµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi.
Nhµ n-íc cÇn t¹o m«i tr-êng cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn, coi träng
vµo viÖc ®Çu t- c¬ së h¹ tÇng, ®iÖn n-íc, th«ng tin, giao th«ng vËn t¶i mét
c¸ch thuËn tiÖn nhÊt ®Ó c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, më réng
liªn doanh liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n-íc. Trªn c¬ së t¨ng
doanh thu trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh dÞch vô tõ ®ã nguån thu cña ng©n s¸ch
nhµ n-íc ®-îc t¨ng lªn. Trªn thùc tÕ hµng n¨m kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®ãng
gãp tõ 30 ®Õn 45% vµo ng©n s¸ch nhµ n-íc.
1.3.4/ Kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ ®èi t¸c c¹nh tranh ®èi víi thµnh phÇn
kinh tÕ nhµ n-íc gióp cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ngµy cµng s«i ®éng:
Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho thÊy sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh
tÕ ngoµi quèc doanh lµ cÇn thiÕt phï hîp víi qui luËt ph¸t triÓn kinh tÕ
ë n-íc ta trong giai ®o¹n míi. ViÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ngoµi quèc doanh
ch¼ng nh÷ng kh«ng lµm suy yÕu kinh tÕ quèc doanh mµ cßn cã t¸c
dông ng-îc l¹i thóc ®Èy kinh tÕ quèc doanh ph¸t triÓn m¹nh h¬n.
Kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®ãng vai trß hç trî cho kinh tÕ quèc doanh
ph¸t triÓn, gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ ®Æt ra mµ khu vùc
kinh tÕ quèc doanh kh«ng ®¶m nhËn vµ nÕu cã ®¶m nhËn th× hiÖu qu¶
kh«ng cao, thËm chÝ kh«ng cã hiÖu qu¶.
Thùc tÕ ë c¸c n-íc XHCN tr-íc ®©y còng ®· chøng minh r»ng
mÆc dï c¸c n-íc nµy cã chiÕn l-îc vµ môc tiªu kinh tÕ ®óng ®¾n, song
l¹i cã sù ®éc quyÒn cña nhµ n-íc vÒ kinh tÕ nªn ®· trë thµnh lùc c¶n
k×m h·m sù ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ trë nªn x¬ cøng, kÐm n¨ng ®éng vµ
kh«ng cã hiÖu qu¶. KÕt qu¶ lµ dÉn ®Õn sù sôp ®æ hµng lo¹t khi hoµ nhËp
vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi mµ ë ®ã khu vùc kinh tÕ t- nh©n ph¸t triÓn rÊt
m¹nh. §iÒu ®ã còng chøng tá r»ng kh«ng cã mét khu vùc kinh tÕ nhµ
n-íc lín m¹nh nÕu sù ph¸t triÓn cña nã biÖt lËp víi khu vùc kinh tÕ tnh©n. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ nh¹y bÐn, n¨ng ®éng kÞp thÝch øng víi t×nh
13
h×nh biÕn ®éng cña thÞ tr-êng, bé m¸y s¶n xuÊt kinh doanh gän nhÑ.
HiÖu qu¶ kinh tÕ g¾n liÒn víi lîi Ých kinh tÕ cña ng-êi lao ®éng cho nªn
hä lu«n tiÕt gi¶m ®-îc nh÷ng chi phÝ trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh, s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng mÉu m· ®Ñp, chÊt l-îng cao,
gi¸ thµnh h¹, phï hîp víi thÞ hiÕu ng-êi tiªu dïng, ®ã lµ nh÷ng yÕu tè
®Çy søc hÊp dÉn víi quy luËt c¹nh tranh thÞ tr-êng. Ng-îc l¹i, víi nÒn
kinh tÕ chØ huy “ngêi t×m h¯ng” th× ë ®ã hä s°n xuÊt ra nh÷ng g× m¯
thÞ tr-êng cÇn chø kh«ng ph¶i s¶n xuÊt ra nh÷ng g× mµ hä cã.
1.3.5/ Kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ thÞ tr-êng ®Ó Ng©n hµng huy ®éng
vèn tÝn dông gãp phÇn æn ®Þnh l-u th«ng tiÒn tÖ:
Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ n-íc ta tõ nÒn kinh tÕ hiÖn
vËt tù nhiªn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th× khèi l-îng tiÒn tÖ trong nÒn
kinh tÕ còng t¨ng lªn lµ ®iÒu tÊt yÕu. NÕu trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ
chØ huy do kinh tÕ quèc doanh lµm chñ vµ chØ ®¹o thÞ tr-êng, t×nh tr¹ng
s¶n xuÊt theo mÖnh lÖnh, mua b¸n theo khu«n gi¸ cøng nh¾c lµm cho
s¶n xuÊt t¸ch khái thÞ tr-êng, phÇn lín thu nhËp cña ng-êi lao ®éng
®-îc tr¶ b»ng hiÖn vËt, do ®ã lµm gi¶m khèi l-îng tiÒn trong l-u th«ng.
NÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®· trë thµnh c¨n cø trùc
tiÕp cña kÕ ho¹ch, gi÷ vai trß ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña c¸c doanh nghiÖp. Khèi l-îng vËt t- hµng ho¸ t¨ng nhanh ®ßi hái
ph¶i cã sù t¨ng lªn cña tiÒn tÖ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña l-u th«ng hµng
ho¸ vµ cung øng dÞch vô. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng kinh tÕ ngoµi
quèc doanh ngµy cµng ph¸t triÓn c¶ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng, ®Æc biÖt
lµ thµnh phÇn kinh tÕ t- b¶n t- nh©n, c¸ thÓ.
HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu ho¹t ®éng d-íi h×nh thøc lµ doanh
nghiÖp t- nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®Òu më tµi kho¶n tiÒn göi
t¹i c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i. Kinh tÕ ngoµi quèc doanh ngµy cµng
ph¸t triÓn nÕu c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i tæ chøc tèt c«ng t¸c thanh
to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, thay ®æi phong c¸ch lµm viÖc, khÈn tr-¬ng,
t«n träng vµ cã tr¸ch nhiÖm víi c¸c kh¸ch hµng th× ®©y lµ mét thÞ
tr-êng réng lín cho viÖc huy ®éng vèn cña c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i
víi l·i suÊt thÊp.
14
Ph¸t triÓn s¶n xuÊt, cñng cè l-u th«ng tiÒn tÖ, æn ®Þnh søc mua
®ång tiÒn lµ tiÒn ®Ò thu hót l-îng tiÒn mÆt vµo Ng©n hµng. Ng-îc l¹i
nguån thu tiÒn mÆt vµo ng©n hµng cµng cao lµ c¬ së ®Ó æn ®Þnh l-u
th«ng tiÒn tÖ, kiÒm chÕ l¹m ph¸t. Kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ ®iÒu kiÖn
®Ó t¨ng quü hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng, gãp phÇn t¹o nªn sù c©n b»ng
quan hÖ cung cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô trªn thÞ tr-êng.
2/ Xu h-íng ph¸t triÓn cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë ViÖt nam:
2.1/ Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã vèn ®Çu t- trong n-íc:
Víi chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ n-íc ®· kÝch thÝch ph¸t huy
néi lùc trong nÒn kinh tÕ. C¸c chñ thÓ kinh tÕ ®-îc tù do kinh doanh theo qui
®Þnh cña ph¸p luËt. Thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã vèn ®Çu t- trong
n-íc ®· ph¸t huy ®-îc thÕ m¹nh cña nã, khu vùc nµy bao gåm hai lo¹i h×nh:
Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ kinh tÕ hé gia ®×nh.
Lo¹i h×nh doanh nghiÖp: Bao gåm nh÷ng c«ng ty ®¨ng ký víi sè vèn
kh«ng thÊp h¬n møc vèn ph¸p ®Þnh do nhµ n-íc quy ®Þnh, ho¹t ®éng theo luËt
doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ho¹t ®éng d-íi nhiÒu h×nh
thøc: Doanh nghiÖp t- nh©n do mét t- nh©n lµm chñ, C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u
h¹n do mét sè s¸ng lËp viªn lËp nªn vµ lµm chñ, c«ng ty cæ phÇn do nh÷ng
ng-¬× n¾m gi÷ cæ phiÕu lµm chñ, hoÆc tham gia d-íi h×nh thøc hîp t¸c x·.
Trong ®iÒu kiÖn n-íc ta hiÖn nay phæ biÕn nhÊt lµ hai lo¹i h×nh c«ng ty tnh©n vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n bëi nhiÒu lÝ do, trong ®ã lý do quan träng
nhÊt lµ sè vèn cÇn thiÕt cho viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng nhá, cßn sù ph¸t triÓn
cña c«ng ty cæ phÇn vÉn cßn t-¬ng ®èi míi mÎ ë ViÖt nam.
Trong nh÷ng n¨m qua sè l-îng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¨ng lªn
kh¸ nhanh, theo -íc tÝnh hiÖn nay cã kho¶ng 25.000 doanh nghiÖp ngoµi quèc
doanh ®ang ho¹t ®éng. Trong khi ®ã sè doanh nghiÖp quèc doanh l¹i cã xu
h-íng gi¶m xuèng do tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ hoÆc do kinh doanh kÐm hiÖu qu¶
dÉn ®Õn gi¶i thÓ, ph¸ s¶n cña mét lo¹t c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc. V× vËy mét
bé phËn lín ng-êi lao ®éng cã tr×nh ®é, tay nghÒ ®· chuyÓn tõ doanh nghiÖp
nhµ n-íc sang lµm viÖc ë khu vùc kinh tÕ t- nh©n, do khu vùc nµy ®ang lµm ¨n
cã hiÖu qu¶.
Nh-ng mét h¹n chÕ lín nhÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh
ë n-íc ta lµ vèn cho ®Çu t- më réng s¶n xuÊt. Víi nguån vèn tù cã chñ yÕu
d-íi d¹ng nhµ x-ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ do vËy sau mét thêi gian ho¹t ®éng s¶n
xuÊt trang thiÕt bÞ trë nªn lçi thêi kh«ng cßn thÝch øng ®-îc víi nhu cÇu thÞ
15
tr-êng. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ph¶i ®æi míi d©y chuyÒn thiÕt bÞ, trang bÞ
c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Trong khi ®ã nguån vèn tù cã l¹i cã h¹n, nguån vèn ®i vay
còng bÞ h¹n chÕ bëi quy m« vµ tµi s¶n ®ã. Nh- vËy trong t-¬ng lai kh«ng xa
mét xu h-íng tÊt yÕu x¶y ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy lµ sù s¸t nhËp cïng
chung vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh. §ã lµ tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña c¸c
c«ng ty cæ phÇn, -u ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn lµ cã thÓ tù huy ®éng vèn trªn
thÞ tr-êng th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu. Nh-ng tèc ®é ph¸t triÓn cña
c«ng ty cæ phÇn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù ph¸t triÓn cña c¸c Ng©n
hµng. Khi c¸c Ng©n hµng ph¸t triÓn ®Õn mét møc nhÊt ®Þnh th× c¸c
ng©n hµng kh«ng chØ lµ ng-êi b¶o l·nh ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu
c«ng ty mµ cßn cã thÓ mua lu«n c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ®ã ®Ó c«ng ty
cã ®ñ nguån vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña m×nh.
Lo¹i h×nh kh«ng ph¶i doanh nghiÖp ( kinh tÕ hé gia ®×nh ): Lµ
khu vùc s¶n xuÊt kinh doanh nhá bao gåm tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña tnh©n n»m ngoµi khu vùc doanh nghiÖp nh-: s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m
nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, th-¬ng m¹i vËn t¶i vµ c¸c dÞch vô kh¸c.
Theo thèng kª hiÖn nay cã kho¶ng 1,1 triÖu hé kinh doanh ®ang ho¹t
®éng. Trong giai ®o¹n ®Çu cña c¬ chÕ qu¶n lý míi khu vùc kinh tÕ nµy
ph¸t triÓn rÊt nhanh, thu hót mäi ®èi t-îng tham gia, tËn dông triÖt ®Ó
c¸c nguån lùc s¶n xuÊt cña x· héi nh»m t¨ng thªm thu nhËp cho ng-êi
lao ®éng. §èi víi n-íc ta hiÖn nay ngµnh n«ng l©m nghiÖp gi÷ vai trß
quan träng th× sù ph¸t triÓn cña khu vùc nµy hiÖn nay lµ tÊt yÕu. Trong
t-¬ng lai víi c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc th×
khu vùc nµy sÏ tõng b-íc gi¶m dÇn chuyÓn sang lao ®éng trong c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i.
Theo c¬ chÕ míi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®a thµnh phÇn ®· cã
nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc. Theo dù ®o¸n cña c¸c nhµ kinh tÕ ViÖt
nam vµ thÕ giíi, nÕu tèc ®é ph¸t triÓn cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh
nhanh h¬n tèc ®é ph¸t triÓn cña kinh tÕ quèc doanh b×nh qu©n 1%/n¨m
th× xu h-íng biÕn ®éng vÒ tû träng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong c¬ cÊu
tæng s¶n phÈn x· héi n-íc ta trong 10 - 20 n¨m n÷a lµ : Kinh tÕ quèc
doanh 10%, kinh tÕ ngoµi quèc doanh 90%. Trong ®ã thµnh phÇn kinh
tÕ t- b¶n nhµ n-íc kh«ng qu¸ 30%, kinh tÕ t- nh©n 20%, kinh tÕ tËp thÓ
20%, kinh tÕ c¸ thÓ vµ gia ®×nh 30%. M« h×nh kinh tÕ hé gia ®×nh, c¸c
16
xÝ nghiÖp võa vµ nhá lµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ ngoµi quèc
doanh. SÏ xuÊt hiÖn nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ t- b¶n t- nh©n bªn c¹nh
nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ nhµ n-íc trong m«i tr-êng c¹nh tranh tù do,
b×nh ®¼ng cïng tham gia qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng trong n-íc vµ
hîp t¸c quèc tÕ.
2.2/ khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi:
KÓ tõ khi Nhµ n-íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, tham gia vµo
c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, ®· xuÊt hiÖn nhiÒu tæ chøc n-íc ngoµi ®Çu
t- vµo ViÖt nam, hµng n¨m khu vùc nµy ®ãng gãp mét tû lÖ lín vµo
GDP, gãp phÇn chuyÓn giao c«ng nghÖ, khoa häc qu¶n lý hiÖn ®¹i, thu
hót lao ®éng trong n-íc víi møc l-¬ng cao, ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt,
rÌn luyÖn phong c¸ch lao ®éng c«ng nghiÖp ho¸.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng ®Çu t- n-íc ngoµi ®ang
®-îc nhiÒu ng-êi quan t©m vµ trªn thùc tÕ ho¹t ®éng ®Çu t- n-íc ngoµi
®· vµ ®ang ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ
®Êt n-íc më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ tõng b-íc
héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ho¹t ®éng ®Çu t- n-íc ngoµi vµo
ViÖt nam ®-îc b¾t ®Çu tõ cuèi n¨m 1987 vµ ®-îc ®¸nh dÊu b»ng sù ra
®êi luËt ®Çu t- n-íc ngoµi. Tõ ®ã tíi nay ho¹t ®éng ®Çu t- n-íc ngoµi
ngµy mét t¨ng lªn c¶ vÒ tæng sè vèn ®Çu t-, sè l-îng dù ¸n ®Çu t-, sè
n-íc tham gia vµ c¸c lÜnh vùc ®Çu t-. Tuy vËy, tõ n¨m 1997 ®Õn nay
ho¹t ®éng ®Çu t- n-íc ngoµi cã phÇn gi¶m sót so víi c¸c n¨m tr-íc,
®©y ®ang lµ vÊn ®Ò ®-îc sù quan t©m chó ý cña nhiÒu nhµ kinh tÕ. Ph¶i
thõa nhËn r»ng ®Çu t- n-íc ngoµi gi¶m sót trong mÊy n¨m qua cã nhiÒu
nguyªn nh©n nh- ¶nh h-ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë
ch©u ¸, m«i tr-êng ®Çu t- ch-a hÊp dÉn, thñ tôc hµnh chÝnh r-êm rµ,
chÝnh s¸ch thuÕ thiÕu æn ®Þnh. Nh-ng víi lîi thÕ ë n-íc ta cã nguån lao
®éng dåi dµo, cã tr×nh ®é tay nghÒ cao, chÞu khã, cã nguån nguyªn liÖu
dÎ, cïng víi thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t- n-íc ngoµi
cña chÝnh phñ nh- c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, chÝnh s¸ch thuÕ, gi¶m
gi¸ cho thuª ®Êt. Ch¾c ch¾n trong t-¬ng lai khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu
17
t- n-íc ngoµi sÏ ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng, sÏ cã ngµy cµng
nhiÒu nh÷ng dù ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho
ng-êi lao ®éng.
II /TÝn dông ng©n hµng ®èi víi kinh tÕ ngoµI quèc doanh.
1/TÝn dông ng©n hµng vµ vai trß cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh
tÕ ngoµi quèc doanh ë n-íc ta:
1.1/TÝn dông Ng©n hµng:
TÝn dông Ng©n hµng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ tån t¹i qua nhiÒu
h×nh thøc x· héi kh¸c nhau. Tuú theo nh÷ng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau ta
cã nh÷ng c¸ch hiÓu kh¸c nhau. Theo quan niÖm truyÒn thèng tÝn dông
lµ mèi quan hÖ kinh tÕ trong ®ã mét ng-êi chuyÓn giao cho ng-êi kh¸c,
tæ chøc kinh tÕ kh¸c quyÒn sö dông mét l-îng gi¸ trÞ hoÆc hiÖn vËt nµo
®ã víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®-îc hai bªn tho¶ thuËn tr-íc, nh÷ng ®iÒu kiÖn
®ã th-êng lµ vÒ sè l-îng, chÊt l-îng, thêi gian hoµn tr¶ vµ l-îng gi¸ trÞ
t¨ng thªm. Hay nãi c¸ch kh¸c tÝn dông lµ sù chuyÓn nh-îng t¹m thêi
mét l-îng gi¸ trÞ tõ ng-êi së h÷u sang ng-êi sö dông ®Ó sau mét thêi
gian sÏ thu håi ®-îc mét l-îng gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu.
Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông: CÊp tÝn dông lµ viÖc tæ chøc tÝn
dông tho¶ thuËn ®Ó kh¸ch hµng sö dông mét kho¶n tiÒn víi nguyªn t¾c
cã hoµn tr¶ b»ng c¸c nghiÖp vô cho vay, chiÕt khÊu, cho thuª tµi chÝnh,
b¶o l·nh Ng©n hµng vµ c¸c nghiÖp vô kh¸c.
Ho¹t ®éng tÝn dông cã tõ rÊt xa x-a vµ ph¸t triÓn qua c¸c chÕ ®é
x· héi kh¸c nhau. TÝn dông nÆng l·i tån t¹i phæ biÕn trong x· héi phong
kiÕn vµ hiÖn nay vÉn cßn tån t¹i ë mét sè vïng n«ng th«n, mét ®Æc
®iÓm cña h×nh thøc tÝn dông nµy lµ l·i suÊt cho vay rÊt cao tõ vµi chôc
®Õn hµng tr¨m %.
TÝn dông nÆng l·i kh«ng thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt mµ nã chØ nh»m
môc ®Ých phôc vô nh÷ng nhu cÇu tèi thiÓu cña con ng-êi.
NÒn s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸c nhµ
kinh doanh t- b¶n ho¹t ®éng v× môc tiªu lîi nhuËn lµ chñ yÕu, hä ph¶i
xem xÐt tíi chi phÝ vay vèn cña m×nh, ®Ó cã l·i trong kinh doanh nhµ tb¶n kh«ng vay vèn víi l·i suÊt cao h¬n tû suÊt lîi nhuËn. Do ®ã, xuÊt
18
hiÖn mét h×nh thøc tÝn dông phï hîp h¬n ®ã lµ tÝn dông th-¬ng m¹i.
TÝn dông th-¬ng m¹i lµ h×nh thøc mua b¸n chÞu lÉn nhau gi÷a c¸c nhµ
s¶n xuÊt hµng ho¸, gi÷a c¸c th-¬ng nh©n víi nhau, gi÷a c¸c nhµ s¶n
xuÊt víi c²c th¬ng nh©n. Theo C. M²c “ TÝn dông th¬ng m³i kh«ng
ph¶i cho vay b»ng hµng ho¸ mµ cho vay b»ng tiÒn cña hµng ho¸ ®em
b²n chÞu ”. Quan hÖ mua b²n chÞu n¯y chØ diÔn ra trong mét ph³m vi
nhá cña nÒn kinh tÕ, chØ gi÷a c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan trùc tiÕp víi nhau,
cã th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ nhau. V× vËy h×nh thøc tÝn dông nµy còng kh«ng
®¸p øng ®-îc nhu cÇu ngµy cµng ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸.
Tõ nh÷ng h¹n chÕ cña tÝn dông th-¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng ra
®êi. Ho¹t ®éng tÝn dông nµy cã liªn quan ®Õn mét chñ thÓ rÊt quan
träng ®ã l¯ Ng©n h¯ng. Khi nãi vÒ vÊn ®Ò n¯y C.M²c nhËn xÐt “ Ng©n
hµng ra ®êi víi vai trß m«i giíi tµi chÝnh trung gian vµ tËp trung c¸c
kho¶n tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ ®em cho c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ
c«ng chóng vay. B»ng c¸ch ®ã t¹o ra søc mua cho hä mµ kh«ng lµm
gi¶m søc mua cña bÊt kú ai. §ã chÝnh lµ nÐt næi bËt trong vai trß cña
Ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn vµ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn
m³nh mÏ ”.
1.2/Vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ ngoµi
quèc doanh:
Vèn cã vai trß rÊt quan träng trong toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh. Ngay tõ khi míi thµnh lËp mét doanh nghiÖp, mét c«ng ty
hay bÊt kú mét lo¹i h×nh kinh tÕ nµo kh¸c còng cÇn ph¶i cã mét sè vèn
nhÊt ®Þnh. Vèn ë ®©y cã thÓ hiÓu bao gåm m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ
x-ëng, kiÕn thøc kü n¨ng cña ng-êi lao ®éng, tiÒn b¹c, tiÕp ®Õn khi
doanh nghiÖp cã yªu cÇu më réng qui m« s¶n xuÊt th× yªu cÇu ®Çu tiªn
®Æt ra lµ ph¶i cã vèn. Tõ ®ã cho thÊy vèn lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu
trong bÊt kú giai ®o¹n s¶n xuÊt kinh doanh nµo, nã quyÕt ®Þnh sù xuÊt
hiÖn, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp.
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th× t×nh tr¹ng thõa thiÕu vèn
lu«n lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái ®èi víi mét doanh nghiÖp. §Ó gi¶i
quyÕt sù thiÕu hôt vèn tr-íc m¾t vµ l©u dµi th× doanh nghiÖp ®øng tr-íc
ba con ®-êng lùa chän: Tù b¶n th©n doanh nghiÖp huy ®éng vèn trªn
thÞ tr-êng th«ng qua con ®-êng ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu; vay vèn
19
c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i; vay vèn tõ ng-êi th©n b¹n bÌ hoÆc vay
nÆng l±i ngo¯i thÞ trêng “ Chî ®en ”.
Tù b¶n th©n doanh nghiÖp huy ®éng vèn trªn thÞ tr-êng th«ng qua
con ®-êng ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã
qui m« lín, s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ cã uy tÝn trªn thÞ
tr-êng, h¬n n÷a ph¶i cã mét thÞ tr-êng vèn hoµn chØnh víi mét hÖ
thèng tæ chøc tµi chÝnh trung gian ®ñ m¹nh cã kh¶ n¨ng ®¶m ®-¬ng
viÖc b¶o l·nh ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cña c«ng ty vµ nã cßn phô
thuéc rÊt nhiÒu vµo tr×nh ®é d©n trÝ vµ sù s«i ®éng cña thÞ tr-êng thø
cÊp.
ë n-íc ta hiÖn nay h×nh thøc nµy vÉn ch-a ®-îc ¸p dông réng r·i mµ
vÉn chØ dõng l¹i ë viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu trong néi bé mét sè c«ng ty
cæ phÇn. V× thÞ tr-êng chøng kho¸n ch-a ®-îc thµnh lËp do cßn h¹n
chÕ ë hÖ thèng ph¸p luËt, hÖ thèng Ng©n hµng cßn non yÕu, tr×nh ®é
d©n trÝ thÊp. Kinh tÕ ngoµi quèc doanh víi qui m« nhá míi ®-îc h×nh
thµnh, ch-a cã uy tÝn trªn thÞ tr-êng, ch-a cã qu¸ tr×nh tÝch luü.
ChÝnh v× lÏ ®ã, ®èi víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh tÝn dông Ng©n
hµng lu«n ®-îc coi lµ mét ®iÓm tùa v÷ng ch¾c vÒ vèn. Nhê cã tÝn dông
ng©n hµng kinh tÕ ngoµi quèc doanh sÏ cã mét l-îng vèn ®ñ lín ®Ó ®¸p
øng c¸c yªu cÇu ®Çu t- cho s¶n xuÊt kinh doanh, cã ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt
®Ó c¹nh tranh víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c vµ ph¸t huy vai trß cña
m×nh ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Th«ng qua quan hÖ cho vay vèn, ®Ó ®¶m b¶o tiÒn vay ®-îc sö
dông ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶ ng©n hµng ®i s©u nghiªn cøu
ph-¬ng ¸n s¶n suÊt kinh doanh, c¸c dù ¸n vÒ kinh tÕ kü thuËt vµ tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp ®Ó cïng víi doanh nghiÖp x¸c ®Þnh nh÷ng
h-íng ®i ®óng ®¾n, nghiªn cøu nhu cÇu vèn cÇn thiÕt, hiÖu qu¶ cña qu¸
tr×nh sö dông vèn còng nh- kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cña ng-êi vay qua ®ã
®ãng gãp cho doanh nghiÖp nh÷ng ý kiÕn ®óng ®¾n vµ thÝch hîp. Khi
®ã, v× lîi Ých kinh tÕ vµ x· héi cña c¶ hai bªn ng©n hµng ®ãng vai trß lµ
mét c¬ quan t- vÊn cho c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ tÝn dông víi Ng©n
hµng.
Bªn c¹nh ®ã tÝn dông Ng©n hµng cßn cã t¸c dông ®iÒu tiÕt,
h-íng dÉn c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo mét ®Þnh h-íng chung cña
nhµ n-íc, h¹n chÕ tÝnh tù ph¸t ch¹y theo lîi nhuËn cña kinh tÕ ngoµi
20
- Xem thêm -
.PDF 
103 
117 
56 
