Tài liệu Giáo án ngữ văn ôn thi vào lớp 10

kÕ ho¹ch phô ®¹o ng÷ v¨n 9 häc k× II Buæi Buæi 1 Buæi 2 Buæi 3 Buæi 4 Buæi 5 Buæi 6 N¨m häc 2013-2014 Néi dung kiÕn thøc ¤n tËp v¨n b¶n: Bµn vÒ ®äc s¸ch. ¤n tËp TiÕng ViÖt:Khëi ng÷ ¤n tËp PhÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp. Quy n¹p vµ diÔn dÞch ¤n tËp v¨n b¶n: TiÕng nãi cña v¨n nghÖ ¤n tËp TiÕng ViÖt: C¸c thµnh phÒn biÖt lËp ¤n tËp v¨n b¶n : chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi Buæi 11 Buæi 12 Buæi13 Buæi14 Buæi15 Tæng kÕt phÇn v¨n häc Buæi 8 Buæi 9 Buæi 10 KiÓm tra 15’ ¤n tËp TËp lµm v¨n: NghÞ luËn vÒ vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ ¤n tËp v¨n b¶n Mïa xu©n nho nhá – Con cß «n tËp v¨n b¶n ViÕng l¨ng B¸c «n tËp liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n «n tËp v¨n b¶n : Sang thu LuyÖn tËp vÒ c¸ch lµm t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch ¤n tËp v¨n b¶n : Nãi víi con ¤n tËp TiÕng ViÖt : NghÜa têng minh vµ hµm ý «n tËp v¨n b¶n : M©y vµ sãng LuyÖn tËp nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ ¤n tËp v¨n b¶n : BÕn quª ¤n tËp TLV : VB hµnh chÝnh c«ng vô ¤n tËp v¨n b¶n : BÕn quª ¤n tËp vÒ th¬ «n tËp v¨n häc níc ngoµi Tæng kÕt phÇn tËp lµm v¨n Buæi 7 KiÓm tra KiÓm tra 45’ KiÓm tra 15’ KiÓm tra 45’ Buæi 1 ¤n tËp v¨n b¶n: Bµn vÒ ®äc s¸ch. Chu Quang TiÒm ÔN TẬP TIẾNG VIỆT A. môc tiªu cÇn ®¹t - RÌn luyÖn kü n¨ng lËp luËn qua viÖc lÜnh héi bµi nghÞ luËn s©u s¾c, sinh ®éng, giµu tÝnh thuyÕt phôc cña t¸c gi¶. B.ChuÈn bÞ * ThÇy: §äc sgk, sgv, tµi liÖu tham kh¶o. * Trß : So¹n bµi. C. tiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc. 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KT bµi cò( KT trong qu¸ tr×nh d¹y) 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß ?Nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ Chu Quang TiÒm ? Yªu cÇu cÇn ®¹t I/ T¸c gi¶, t¸c phÈm. 1. T¸c gi¶: (1897 – 1986 ). - ¤ng lµ nhµ MÜ häc vµ lÝ luËn v¨n häc næi tiÕng cña Trung Quèc. (¤ng ®· cã nhiÒu bµi viÕt bµn vÒ ®äc s¸ch. Bµi viÕt nµy lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch luü 1 ? Em hiÓu g× vÒ t¸c phÈm ? kinh nghiÖm, dµy c«ng suy nghÜ, lµ nh÷ng lêi t©m huyÕt cña ngêi ®i tríc truyÒn cho thÕ hÖ ®i sau.) 2. T¸c phÈm. - §©y lµ mét bµi v¨n tiªu biÓu, giµu søc thuyÕt phôc, mét bµi v¨n nghÞ luËn s©u s¾c – kiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn. . II. KiÕn thøc c¬ b¶n 1. TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch. ?Tr×nh bµy tÇm quan träng cña viÖc a. TÇm quan träng cña s¸ch. - S¸ch ®· ghi chÐp, c« ®óc vµ lu truyÒn mäi tri ®äc s¸ch ? thøc, mäi thµnh tùu mµ loµi ngêi t×m tßi, tÝch luü ®îc. - S¸ch ®îc xem lµ nh÷ng cét mèc trªn con ®êng ph¸t triÓn cña häc thuËt. - S¸ch trë thµnh kho tµng quý b¸u cña di s¶n tinh thÇn mµ loµi ngêi thu lîm, suy ngÉm. b. ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch. *HS th¶o luËn, nªu ý nghÜa cña - §äc s¸ch lµ con ®êng tèt nhÊt ®Ò tÝch luü, viÖc ®äc s¸ch. n©ng cao vèn kiÕn thøc, v¬n lªn v¨n ho¸ häc thuËt. - §äc s¸ch lµ ®Ó kÕ thõa tri thøc nh©n lo¹i. * Tãm l¹i, s¸ch cã tÇm quan träng v« cïng lín lao trªn con ®êng ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i nªn cÇn ph¶i ®äc s¸ch. .2. C¸ch lùa chän s¸ch khi ®äc. ?Muèn tÝch luü häc vÊn, ®äc s¸ch * Nguy h¹i: cã hiÖu qu¶, t¹i sao tríc tiªn cÇn - S¸ch ngiÒu khiÕn ngêi ta kh«ng chuyªn s©u dÔ biÕt c¸ch chän lùa s¸ch mµ ®äc? xa vµo lèi “¨n t¬i nuèt sèng” chø kh«ng biÕt nghiÒn ngÉm. - S¸ch nhiÒu khiÕn ngêi ®äc khã lùa chän, l·ng phÝ thêi gian vµ søc lùc víi nh÷ng cuèn s¸ch v« ?NhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn trong téi => LËp luËn = nh÷ng c¸ch liÖt kª vµ so ®o¹n nµy? s¸nh. ?Theo t¸c gi¶ nªn chän s¸ch ®Ó ®äc * C¸ch chän s¸ch: nh thÕ nµo? - Ph¶i chän cho tinh ®äc kÜ nh÷ng quûªn thùc sù cã gi¸ trÞ, cã lîi. - §äc kÜ c¸c cuèn s¸ch thuéc lÜnh vùc chuyªn m«n, chuyªn s©u c¶u m×nh. ?T¸c gi¶ ®· ®a ra nh÷ng dÉn chøng - Còng ph¶i thêng xuyªn ®äc s¸ch thëng thøc nµo ®Ó thuyÕt phôc ngêi ®äc? C¸ch vµ s¸ch ë lÜnh vùc gÉn gòi, kÕ cËn víi chuyªn lËp luËn? m«n cña m×nh =>LËp luËn = c¸ch ®a chøng vµ so s¸nh. (VÝ dô chÝnh trÞ häc th× ph¶i liªn quan ®Õn lÞch sö, kinh tÕ, ph¸p luËt, triÕt häc, t©m lÝ, ngoÞa giao, qu©n sù,....kh«ng biÕt réng th× kh«ng thÓ chuyªn, kh«ng th«ng th¸i th× kh«ng thÓ n¾m gän) ?Theo em c¸ch chän lùa chän s¸ch (HS bµy tá). nh vËy cã ®óng kh«ng? => Chøng tá «ng lµ ngßi tõng tr¶i , giµu kinh ?VËy c¸ch lùc chän s¸ch cña t¸c gi¶ nghiÖm, giµu søc sèng. nh thÕ nµo? .3. Ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch. ?T¸c gi¶ ®· ®a ra lêi bµn vÒ ph¬ng - §äc kh«ng cÇn nhiÒu, quan träng lµ ®äc cho kÜ, võa ®äc võa suy ngÉm tÝch luü tëng tîng. phÊp ®äc s¸ch nh thÕ nµo ? - Kh¼ng ®Þnh: Kh«ng nªn ®äc trµn lan, theo kiÓu høng thó c¸ nh©n mµ cÇn ®äc cã kÕ ho¹ch 2 vµ cã hÖ thèng. (§äc s¸ch cßn lµ chuyÖn rÌn kuyÖn tÝnh c¸ch, chuyÖn häc lµm ngêi.) 4. TÝnh thuyÕt phôc vµ søc hÊp dÉn cña v¨n b¶n. Bµi viÕt cã søc thuyÕt phôc cao.Theo - VÒ bè côc: ChÆt chÏ hîp lÝ, c¸ch dÉn d¾t nhÑ em ®i Òu Êy ®îc t¹o nªn tõ nh÷ng nhµng, tù nhiªn vµ sinh ®éng. yÕu tè nµo? - VÒ néi dung: võa thÊu lÝ võa ®¹t t×nh, ¸c ý kiÕn nhËn xÐt da ra thËt x¸c ®¸ng, Tr×nh bµy b»ng ¬ng ph¸p cô thÓ, giäng trß chuuyÖn t©m t×nh, ch©n thµnh ®Ó sÎ chia kinh nghiÖm mét c¸ch nhÑ nhµng thÊm thÝa. - VÒ c¸ch viÕt: sö dông tõ ng÷ hãm hØnh, giµu h×nh ¶nh, giµu chÊt th¬. (VD: §äc s¸ch lµ ®Ó tr¶ mãn nî ®v thµnh qu¶ nh©n lo¹i trong qu¸ khø, ®Ó lµm cuéc trêng chinh v¹n dÆm trªn con ®êng häc vÊn…§äc nhiÒu mµ kh«ng chÞu suy nghÜ s©u nh cìi ngùa qua chî tuy ch©u bµu ph¬i ®Çy chØ ttá lµm cho m¾t hoa ý loan, tay kh«ng mµ vÒ…) III.LuyÖn ®Ò : "Bµn vÒ ®äc s¸ch" PhÇn 1 : Tr¾c nghiÖm : H·y ®äc ®o¹n v¨n sau: Häc vÊn kh«ng chØ lµ chuyÖn ®äc s¸ch, nhng ®ãc s¸ch vÉn lµ mét con ®êng quan träng cña häc vÊn. Bëi v× häc kh«ng chØ lµ viÖc c¸ nh©n, mµ lµ viÖc cña toµn nh©n lo¹i. Mçi lo¹i häc vÊn ®Õn giai ®o¹n h«m nay ®Òu lµ thµnh qu¶ cña nh©n lo¹i nhê biÕt phÊn c«ng, cè g¾ng tÝch luü ngµy ®ªm mµ cã. C¸c thµnh qu¶ ®ã së dÜ kh«ng bÞ vïi lÊp ®i, ®Òu lµ do s¸ch vë ghi chÐp, lu truyÒn l¹i. (ChuQuang TiÒm 1.§o¹n v¨n trªn chñ yÕu sö dung thao t¸c nghÞ luËn nµo ? A. Gi¶i thÝch B. Chøng minh C. Ph©n tÝch D. Tæng hîp 2.Néi dung chÝnh cña ®o¹n v¨n trÕn lµ g× ? A. Bµn vÒ sù cÇn thiÕt cña viÖc ®äc s¸ch B. Bµn vÒ ý nghÜa to lín cña s¸ch vë C. Bµn vÒ nh÷ng thµnh tuj khoa häc cña nh©n lo¹i D. Bµn vÒ con ®êng häc vÊn 3.C©u v¨n nµo sau ®©y nÕu ý chÝnh cña ®o¹n v¨n ? A. Häc vÊn kh«ng chØ lµ chuyÖn ®äc s¸ch, nhng ®äc s¸ch vÉn lµ mét con ®êng quan träng cña häc vÊn. B. Bëi v× häc vÊn kh«ng chØ lµ viÖc c¸ nh©n, mµ lµ viÖc cña toµn nh©n lo¹i. C. C¸c thµnh qu¶ ®ã së dÜ kh«ng bÞ vïi lÊp ®i, ®Òu lµ do s¸ch vë ghi chÐp, lu truyÒn l¹i. D. Mçi lo¹i häc vÊn ®Õn giai ®o¹n h«m nay ®Òu lµ thµnh qu¶ cña nh©n lo¹i nhê biÕt ph©n c«ng, cè g¾ng tÝch luü ngµy ®ªm mµ cã. 4.Theo em, häc vÊn lµ g× ? A. Nh÷ng kiÕn thøc vÒ v¨n häc B. Nh÷ng kiÕn thøc vÒ khoa häc – kÜ thuËt C. Tµi n¨ng bÈm sinh cña con ngêi D. Nh÷ng kiÕn thøc tÝch luü ®îc qua häc tËp 5.C©u danh ng«n nµo sau ®©y cã néi dung gÇn nhÊt víi ®o¹n v¨n trªn ? A. S¸ch lµ ¸nh tr¨ng soi ®êng cho v¨n minh. ( Ru - d¬- ven ) B. Cã häc råi míi biÕt m×nh cha ®ñ. ( LÔ KÝ ) C. §äc nhiÒu còng nh ¨n nhiÒu, hoµn toµn v« bæ nÕu kh«ng tiªu ho¸ ( Th¸c - c¬ - r©y ) 3 D. Mét vµi cuèn s¸ch cã thÓ nÕm qua, mét vµi cuèn ph¶i nhai kÜ vµ tiªu ho¸ ( Bª - c¬n ) PhÇn 2 : Tù luËn C©u 1 : VÊn ®Ò träng tËm mµ t¸c gi¶ ®Æt ra trong bµi viÕt lµ g× ? §Ó lµm næi bËt vÊn ®Ò chÝnh, t¸c gi¶ ®· x©y dùng bè côc bµi viÕt nhu thÕ nµo ? C©u 2 : ViÖc ®äc s¸ch cã tÇm quan träng nh thÕ nµo ? Nªu ý nghÜa to lín cña viÖc ®äc s¸ch. C©u 3 : T¹i sao t¸c gi¶ l¹i khuyªn cÇn ph¶i lùa chän s¸ch khi ®äc ? Nh vËy cã lµm h¹n chÕ sù phong phó vÒ kiÕn thøc hay kh«ng ? C©u 4 : Em cã suy nghÜ g× vÒ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch mµ t¸c gi¶ nªu ra ra trong bµi viÕt nµy ? * Gîi ý : C©u 1 : VÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt ®Æt ra trong bµi viÕt nµy lµ tÇm quan träng cña viÖn ®äc s¸ch vµ ph¬ng ph¸p ®äc sao cho hiÖu qu¶ nhÊt. §Ó kµm næi bËt vÊn ®Ò nµy , t¸c gi¶ ®· x©u dùng bè côc 3 phÇn : - PhÇn 1 (tõ ®Çu ®Õn "nh»m ph¸t hiÖn thÕ giíi míi") : TÇm quan träng cña viÖc ®äc s¸ch vµ ý nghÜa cña nã. - PhÇn 2 (tiÕp theo ®Õn "tiªu hao lùc lîng") : Nh÷ng khã kh¨n, nguy h¹i thêng gÆp khi ®äc s¸ch. - PhÇn 3 (cßn l¹i) : Bµn vÒ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch. Bè côc nh trªn lµ chÆt chÏ vµ hîp lÝ. C©u 2 : TÇm quan träng cña viÖc ®äc s¸ch : S¸ch lu gi÷ tinh hoa v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i tõ tríc ®Õn nay, mçi quyÓn s¸ch cã gi¸ trÞ lµ mét cét mèc trªn con ®êng ph¸t triÓn cña loµi ngêi. ChÝnh v× thÕ, ®äc s¸ch gióp con ngêi më réng tÇm hiÓu biÕt. ý nghÜa cña viÖc ®äc s¸ch : §äc s¸ch lµ con ®êng quan träng ®Ó n©ng cao tÇm hiÓu biÕt, lµ sù chuÈn bÞ hanhg trang ®Ó bíc vµo t¬ng lai mét c¸ch v÷ng ch¾c. Kh«ng thÓ tiÕn xa nÕu kh«ng thÓ tiÕn xa nÕu kh«ng n¾m ®îc nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ c¶u nh©n lo¹i, kh«ng tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu khoa häc mµ loµi ngêi ®· rµy c«ng nghiªn cøu vµ ®óc rót thµnh kinh nghiÖm tõ bao ®êi nay. C©u 3 : §äc s¸ch ph¶i chon läc v× nÕu kh«ng chän läc th× sÏ r¬i vµo c¸c nguy c¬ : - §äc s¸ch theo kiÓu ¨n t¬i nuèt sèng, kh«ng tiªu ho¸ ®îc. - Khi s¸ch nhiÒu, nÕu kh«ng chän läc th× l·ng phÝ thêi gian, hao phÝ tiÒn b¹c vµ søc lùc. ViÖc lùa chän s¸ch ®Ó ®äc kh«ng h¹n chÕ kiÕn thøc v× t¸c gi¶ ®· lu ý "kh«ng biÕt réng th× kh«ng thÓ chuyªn, kh«ng th«ng th¸i th× kh«ng thÓ n¾m gän". Bëi vËy, ®äc chuyªn s©u ph¶i kÕt hîp víi ®äc më réng. C©u 4 : Ph¬ng ph¸p ®äc mµ t¸c gi¶ ®· ®a ra lµ : - Kh«ng nªn ®äc lít mµ ph¶i suy nghÜ. - Kh«ng nªn ®äc trµn lan, gÆp g× ®äc nÊy theo së thÝch, høng thó c¸ nh©n mµ ph¶i ®äc cã kÕ ho¹ch, cã hÖ thèng. - §äc g¾n liÒn víi sù kiªn tr× nhÉn n¹i nh»m hiÓu biÕt th«ng tá mäi ®iÒu trong s¸ch. Ph¬ng ph¸p ®äc do Chu Quang TiÒm nªu lªn hÕt søc hîp lÝ. Nã chøng tá kinh nghiÖm cña mét häc gi¶ giµu kinh nghiÖm, s©u s¾c. ¤n tËp Khëi ng÷ I/ §Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña khëi ng÷ trong c©u.(§Ò ng÷, khëi ng÷) 1. Kh¸i niÖm 2. VÝ dô: a. Cßn anh, anh kh«ng gh×m næi xóc ®éng. b. Giµu, t«i còng giµu råi. H:Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a chñ c. VÒ c¸c thÓ v¨n trong lÜnh vùc v¨n nghÖ, chóng ta cã thÓ tin ë tiÕng ta, kh«ng sî thiÕu ng÷ vµ khëi ng÷? giµu vµ ®Ñp. H:ThÕ nµo lµ khëi ng÷ ? Cho vÝ dô. - §øng tríc chñ ng÷. - Kh«ng cã quan hÖ chñ – vÞ víi vÞ ng÷. - Nªu lªn ®Ò tµi ®îc nãi ®Õn trong c©u. 4 -> §ã lµ khëi ng÷. (HS ph¸t biÓu). VD 1: X¸c ®Þnh khëi ng÷. - T«i th× t«i xin chÞu. - ThÞt nµy hÊp th× ngon. - MiÖng «ng, «ng nãi, ®×nh lµng, «ng ngåi. - VÒ häc th× nã lµ nhÊt. VD 2: C©u v¨n nµo sau ®©y cã khëi ng÷. A: VÒ th«ng minh th× nã lµ nhÊt. B: Nã th«ng minh nhng h¬i cÈu th¶. C: Nã lµ mét häc sinh th«ng minh. D: Ngêi th«ng minh nhÊt líp lµ nã. - Tríc khëi ng÷ thêng cã thªm c¸c quan hÖ tõ: vÒ, ®èi víi, cßn. - Trong c©u thêng cã c¸c trî tõ “th×”. II.Bµi tËp. C©u 1 : T×m khëi ng÷ trong c¸c ®o¹n trÝch sau : a) §äc s¸ch, ph¶i chän cho tinh, ®äc cho kÜ. b) KiÕn thøc phæ th«ng, kh«ng chØ nh÷ng c«ng d©n thÕ giíi hiÖn ®¹i t¹i cÇn mµ c¶ nh÷ng nhµ häc gi¶ chuyªn m«m còng kh«ng thÓ thiÕu nã ®îc. c) Trang phôc kh«ng cã ph¸p luËt nµo can thiÖp, nhng cã nh÷ng quy t¾c ngÇm ph¶i tu©n theo,. ®ã lµ v¨n ho¸ x· héi. §i ®¸m cíi kh«ng thÓ l«i th«i lÕch thÕch, mÆt nhä nhem, ch©n tay lÊm bïn. §i dù ®¸m tang kh«ng ®îc mÆc ¸o quÇn loÌ loÑt, nãi cêi oang oang. ( B¨ng S¬n, Trang phôc) C©u 2 : Thªm nh÷ng tõ cÇn thiÕt ®Ó nhËn diÖn khëi ng÷ cho c¸c khëi ng÷ ®· t×m ë bµi tËp 1. C©u 3 : ChuyÓn c¸c c©u sau thµnh c¸c c©u cã cha thµnh phÇn chñ ng÷. a) Ngêi ta sî c¸i uy nghi quyÒn thÕ cña quan. Ngêi ta sî c¸i uy ®ång tiÒn cña NghÞ L¹i. b) ¤ng gi¸o Êy kh«ng hót thuèc, kh«ng uèng rîi. c) T«i cö ë nhµ t«i, lµm viÖc cña t«i. C©u 4 : ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông c©u cã khëi ng÷.G¹ch díi thµnh phÇn khëi nh÷ trong ®o¹n v¨n ®ã. * Gîi ý : C©u 1 : Thµnh phÇn khëi ng÷ trong c¸c c©u ®· cho nh sau : a) §äc s¸ch. b) KiÕn thøc phæ th«ng. c) Trang phôc, §i ®¸m cíi, §i dù ®¸m tang. C©u 2 : Cã thÓ thªm nh÷ng tõ nhËn diÖn khëi ng÷ nh sau : a) VÒ (viÖc) ®äc s¸ch th× ph¶i chän cho tinh, ®äc cho kÜ. b) §èi víi kiÕn thøc phæ th«ng th× kh«ng chØ nh÷ng c«ng d©n thÕ giíi hiÖn ®¹i t¹i cÇn mµ c¶ nh÷ng nhµ häc gi¶ chuyªn m«m còng kh«ng thÓ thiÕu nã ®îc. c) VÒ trang phôc th× kh«ng cã ph¸p luËt nµo can thiÖp, nhng cã nh÷ng quy t¾c ngÇm ph¶i tu©n theo,. ®ã lµ v¨n ho¸ x· héi. §èi víi (viÖc) ®i ®¸m cíi th× kh«ng thÓ l«i th«i lÕch thÕch, mÆt nhä nhem, ch©n tay lÊm bïn. §èi víi (viÖc) ®i dù ®¸m tang th× kh«ng ®îc mÆc ¸o quÇn loÌ loÑt, nãi cêi oang oang. C©u 3 : Cã thÓ chuyÓn nh sau : a) Quan, ngêi ta sî c¸i uy nghi quyÒn thÕ. NghÞ L¹i, ngêi ta sî c¸i uy ®ång tiÒn cña. b) Thuèc, «ng gi¸o Êy kh«ng hót, rîi, «ng gi¸o Êy kh«ng uèng. c) Nhµ t«i t«i cø ë, viÖc t«i, t«i cø lµm. A.PhÇn tr¾c nghiÖm.(3 ®iÓm) C©u 1,H·y ®iÒn tªn c¸c thuËt ng÷ vµo tríc c¸c kh¸i niÖm sau: A,............................................ Khi giao tiÕp cÇn chó ý ng¾n gän,rµnh m¹ch, tr¸nh nãi m¬ hå. B,..............................................Khi giao tiÕp cÇn nãi ®óng vµo ®Ò tµi giao tiÕp,tr¸nh nãi l¹c ®Ò. 5 C, ............................................ Khi giao tiÕp cÇn chó ý ®Õn sù tÕ nhÞ, khiªm tèn,t«n träng ngêi kh¸c. D,............................................. Khi giao tiÕp cÇn nãi cã néi dung,néi dung cña lêi nãi ®óng nh yªu cÇï giao tiÕp, kh«ng thõa, kh«ng thiÕu . E, ........................................... Khi giao tiÕp ®õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh tin lµ kh«ng ®óng hay kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc C©u 2,Trau dåi vèn tõ ®Ó: A, N¾m b¾t ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ trong qu¸ tr×nh giao tiÕp cña mçi c¸ nh©n . B,BiÕt thªm nh÷ng tõ mµ m×nh cha biÕt, lµm t¨ng vèn tõ vÒ sè lîng C, C¶ Avµ B ®Òu ®óng. D,A®óng, Bvµ C sai C©u 3,XÐt t×nh huèng sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: Cã mét chiÕn sÜ kh«ng may bÞ r¬i vµo tay ®Þch.Bän ®Þch b¾t anh ph¶i khai thËt tÊtc¶ nh÷ng g× mµ m×nh biÕt vÒ ®ång ®éi ,®¬n vÞ vµ nh÷ng bÝ mËt trong cuéc tÊn c«ng cña qu©n ®éi ta lÇn nµy . nhng ngêi chiÕnsÜ ®· nãi nh÷ng ®iÒu sai sù thËt khiÕn cho kÎ thï ®· nguy khèn l¹i cµng nguy khèn. 1,,Theo em,vÒ mÆt h×nh thøc, nh÷ng lêi nãi cña ngêi chiÕn sÜ ®· kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo? A, Ph¬ng ch©m `vÒ lîng B, Ph¬ng ch©m vÒ chÊt. D,Ph¬ng ch©m lÞch sù C.Ph¬ng ch©m c¸ch thøc. 2, Theo em nguyªn nh©n nµo khiÕn ngêi chiÕn sÜ kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m héi tho¹i? A, Do vông vÒ ,thiÕu v¨n ho¸ giao tiÕp . B .ph¶i u tiªn cho mét ph¬ng ch©m héi tho¹i hoÆc mét yªu cÇu kh¸c quan träng h¬n . C,Ngêi nãi muèn g©y mét sù chó ý ®Î ngêi nghe hiÓu c©u nãi theo mét hµm ý nµo ®ã . C©u 4 Trong c¸c trêng hîp sau,trêng hîp nµo sö dông ®óng, trêng hîp nµo sö dông sai.? Néi dung ®óng sai a,TÊm lßng chung thuû b,Bé lßng cña qu©n x©m lîc c,lßng d¹ cña kÎ thï . d,.TÊm lßng ®éc ¸c. C©u 5,” C©u :”Rîu l¹t uèng l¾m còng say Ngêi kh«n nãi l¾m ,dÉu hay còng nhµm”. Khuyªn chóng ta? A,Nãi ng¾n gän ,rµnh m¹ch. B,Khi nãi n¨ng biÕt t«n träng ngêi kh¸c. C,Trong giao tiÕp ,nãi võa ®ñ nghe, ®õng g©y sù nhµm ch¸n ®èi víi ngêi kh¸c. B, PhÇn tù luËn.(7 ®iÓm) H·y dùng mét ®o¹n héi tho¹i trong ®ã ngêi nãi kh«ng tu©n thñ mét hoÆc hai ph¬ng ch©m héi tho¹Þ (g¹ch ch©n vµ chØ râ c¸c lît lêi kh«ng ®îc tu©n thñ . VD:Ph¬ng ch©m vÒ lîng ) PCVL Ph¬ng ch©m vÒ chÊt, ph¬ng ch©m c¸ch thøc.) PCVC PCCT 4. Cñng cè: ? Tn lµ KN? LÊy vd? 5Híng dÉn vÒ nhµ: -Lµm bµi tËp cha lµm ë líp 6 Buæi 2 ¤n tËp PhÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp, Quy n¹p vµ diÔn dÞch A. môc tiªu cÇn ®¹t - VËn dông c¸c phÐp lËp luËn ph©n tÝch, tæng hîp trong tËp lµm v¨n nghÞ luËn. - RÌn kÜ n¨ng nghÞ luËn. B.ChuÈn bÞ. * ThÇy: SGK, SGV. * Trß : §äc sgk. C. tiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc. 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KT bµi cò( KT trong qu¸ tr×nh d¹y 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy- trß Yªu cÇu cÇn ®¹t I. PhÐp ph©n tÝch ? ThÕ nµo lµ phÐp ph©n tÝch? Ph©n tÝch lµ phÐp lËp luËn tr×nh bµy õng bé phËn cña mét vÊn ®Ò , nh»m chØ ra néi dung cña sù vËt , hiÖn tîng. §Ó ph©n tÝch néi dung cña sù vËt hiÖn tîng , ngêi ta cã thÓ vËn dông c¸c biÖn ph¸p nªu gi¶ thiÕt, so s¸nh , ®èi chiÕu ... II, PhÐp tæng hîp Lµ rót ra c¸i chung tõ nh÷ng ®iÒu ®· ph©n tÝch , kh«ng cã ph©n tÝch th× kh«ng cã ? ThÕ nµo lµ phÐp tæng hîp? tæng hîp . LËp luËn tæng hîp thêng ®Æt ë cuèi ®o¹n , hay cuèi bµi , ë phÇn kÕt luËn cña mét phÇn hoÆc toµn bé v¨n b¶n . *. Gi¸ trÞ vµ ý nghÜa Qu¸ tr×nh ph©n tÝch lµ mét qu¸ tr×nh tæng hîp ®îc n©ng dÇn lªn ngµy mét s©u h¬n , cao h¬n , tõ chi tiÕt, bé phËn ®îc trõu tîng ho¸, kh¸i qu¸t ho¸. Khi bb¾t ®Çu ph©n tÝch , chñ thÓ nhËn thøc ®· cã quan niªm chung vÒ sù vËt , tøc lµ cã sù tæng hîp Ýt nhiÒu råi , vµ sau khi t×m hiÓu ®îc mét bé phËn cña chØnh thÓ , chñ thÓ nhËn thøc ®· tiÕn hµnh kh¸i qu¸t ho¸ , tøc lµ ®· tiÕn hµnh tæng hîp nh÷ng tµi liÖu ph©n tÝch ®Çu tiªn . Cø nh cËy ph©n tÝch vµ tæng hîp xen kÏ nhau, bæ xung cho nhau cho ®Õn khi nhËn thøc ®îc toµn bé sù vËt nh mét chØnh thÓ . III. Thùc hµnh ph©n tÝch- tæng hîp mét vÊn ®Ò, mét v¨n b¶n GV ®a ra bµi tËp cho hs lµm, HS kh¸c ch÷a l¹i vµ GV nhËn xÐt Bµi tËp Tr¶ lêi: T¸c gi¶ ®· vËn dông thao t¸c ph©n tÝch§äc ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u tæng hîp mét c¸ch chÆt chÏ, t¹o lªn tÝnh 7 hái ë bªn díi . ..Ngêi mÑ sinh con mang nÆng ®Î ®au. Ngêi mÑ nu«i con b»ng dßng s÷a cña chÝnh m×nh, b»ng toµn bé tinh lùc cña m×nh. Ngoµi nghÜa c¶ ®èi víi Tæ quèc , ®èi víi c¸ch m¹ng cã t×nh c¶m nµo thiªng liªng h¬n t×nh c¶m mÑ con ? Cã sù hi sinh tËn tuþ nµo b»ng sù hi sinh tËn tuþ cña ngêi mÑ ®èi víi ngêi con ? “ D¹y con tõ thña cßn th¬” ®øa trÎ tiÕp thu v¨n ho¸ loµi ngêi, ®Çu tiªn chÝnh qua ngêi mÑ, tõng d©y, tõng phót, ngêi mÑ truyÒn cho con nh÷ng t×nh c¶m, nh÷ng ý nghÜ cña m×nh, nh÷ng ®iÒu m×nh tõng tr¶i trong cuéc sèng. Mçi lêi nãi, mçi nô cêi, mçi nÐt mÆt buån hay vui cña ngêi mÑ ®Òu in s©u vµo t©m hån ®øa trÎ nh÷ng Ên tîng mµ ®øa trÎ gi÷ m·i trong suèt c¶ cuéc ®êi. D¹y con biÕt nãi, biÕt cêi, ru con b»ng ®iÖu h¸t ®Çy ý nghÜa, khuyªn b¶o con nh÷ng lÏ ph¶i, ®iÒu hay...ChÝnh b»ng c¸ch ®ã, ngêi mÑ ®· gãp phÇn vµ lu truyÒn v¨n ho¸ d©n téc tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c . Kh«ng cã sù ®¸nh gi¸ nµo chÝnh x¸c h¬n, ®Çy ®ñ h¬n sù ®¸nh gi¸ sau ®©y cña Hå Chñ TÞch ®èi víi c«ng lao cña ngêi mÑ: “ Nh©n d©n ta rÊt biÕt ¬n c¸c bµ mÑ c¶ hai miÒn Nam b¾c ®· sinh ®Î vµ nu«i d¹y nh÷ng thÕ hÖ anh hïng cña níc ta, Tæ quèc ViÖt Nam cã nh÷ng ngêi anh hïng lµ nhê c«ng sinh thµnh cña nh÷ng ngêi mÑ anh hïng bÊt khuÊt, trung hËu ,®¶m ®ang ChÝnh nh÷ng ngêi mÑ ViÖt Nam tõ bao thÕ kØ nay, ®· truyÒn l¹i cho chóng ta khÝ ph¸ch cña Bµ Trng, Bµ TriÖu, ®øc tÝnh cÇn cï lao ®éng, lßng th¬ng níc, th¬ng nhµ. Chóng ta cã quyÒn tù hoµ chÝnh ®¸ng vÒ nhngx bµ mÑ ViÖt Nam “‘. ( Lª DuÈn- C¸ch m¹ng x· héi chñ NghÜa ë ViÖt Nam) Hái,: PhÇn trÝch trªn ®©y cã mÊy ®o¹n v¨n?. T¸c gi¶ vËn dông thao t¸c Ph©n tÝch – tæng hîp nh thÕ nµo? C©u 1 §äc c¸c ®o¹n v¨n sau vµ cho biÕt t¸c gi¶ ®· vËn dông phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp nh thÓ nµo ? a) Tõng giät níc nhá thÊm vµo lßng ®Êt, ch¶y vÒ mét híng míi thµnh suèi, thµnh s«ng, råi thµnh biÓn. Mét pho tîng hay mét l©u ®µi hïng biÖn , khóc chiÕt, ®Çy søc thuyÕt phôc . §o¹n v¨n nµo còng cã phÐp ph©n tÝch- tæng hîp ; cµng vÒ sau th× møc ®é ph©n tÝch cµng ë møc ®é s©u s¾c h¬n, réng lín h¬n , kh¸i qu¸t h¬n -§o¹n 1, Ph©n tÝch c«ng lao cña mÑ ®èi víi con, råi kh¼ng ®Þnh t×nh mÑ v« cïng thiªng liªng, sù hi sinh tËn tuþ cña mÑ rÊt to lín - §o¹n 2. Ph©n tÝch c«ng lao ngêi mÑ d¹y b¶o con, tõ ®ã tæng hîp, kh¸i qu¸t thµnh: “ §øa trÎ tiÕp thu v¨n ho¸ loµi ng êi, ®Çu tiªn chÝnh lµ qua ngêi mÑ” vµ” Ngêi mÑ ®· gãp phÇn g×n gi÷ vµ lu truyÒn v¨n ho¸ d©n téc tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c” - §o¹n 3. Ph©n tÝch c«ng lao to lín cña bµ mÑ ë hai miÒn Nam B¾c ®· sinh ®Î vµ nu«i d¹y nh÷ng thÕ hÖ anh hïng. T¸c gi¶ kh¸i qu¸t, tæng hîp: Cã nh÷ng con ngêi anh hïng lµ nhê cã nh÷ng ngêi mÑ anh hïng.Phô n÷ ViÖt Nam anh hïng, chóng ta tù hµo vÒ nh÷ng bµ mÑ ViÖt Nam. 3.Thùc hµnh viÕt c¸c ®o¹n v¨n ph©n tÝchtæng hîp C©u 1: - H·y nªu phÇn ph©n tÝch, phÇn tæng hîp á mçi v¨n b¶n. - PhÇn ph©n tÝch cã nh÷ng ý kiÕn cô thÓ nµo, mèi quan hÖ gi÷a chóng ra sao ? - Tõ sù ph©n tÝch, v¨n b¶n rót ra ý kh¸i qu¸t nµo ? - Vn¨ b¶n ®· dïng nh÷ng biÖn ph¸p 8 cïng ph¶i cã c¸i nÒn míi ®øng v÷ng ®îc. Nhng ngêi ta thêng dÔ nh×n thÊy pho t¬ng vµ l©u ®µi, mµ kh«ng chó ý ®Õn c¸i nÒn. Nh thÕ lµ chØ thÊy c¸i ngän mµ quªn mÊt c¸i gèc ! NÕu cø ngåi kÓ l¹i nh÷ng g¬ng ngêi tèt, viÖc tèt th× kÓ m·i còng kh«ng hÕt ®îc. B¸c chØ muèn nh¾c c¸c chó mét ®iÒu : chí bá qua c¸c viÖc mµ c¸c chó tëng lµ tÇm thêng. Ch¸u bÐ nhÆt ®îc cña r¬i ®em nép chó c«ng an; hai c« g¸i ®i ®êng thÊy c¸i hè nhá ë vØa hÌ, rñ nhau l¸y ®Êt lÊp l¹i cho ®ång bµo khái vÊp ng·; mét ngêi d©n ®i díi trêi ma, thÊy xe g¹o cña Nhµ níc kh«ng cã g× che phñ, ®· cëi tÊm ¸o ni l«ng cña m×nh ®Ëy g¹o cho Nhµ níc; chó bé ®éi ®i c«ng t¸c gÆp ngêi ®µn bµ gië d¹ ®Î á gi÷a ®êng, ®· ®ì ®Î cho d©n, ®îc mÑ trßn con vu«ng, l¹i ®a c¶ mÑ con vÒ tËn gia ®×nh; cô giµ ViÖt kiÒu trë vÒ Tæ quèc víi lßng tha thiÕt cïng ®ång bµo chia sÎ khã kh¨n, g¸nh v¸c c«ng viÖc ®¸nh giÆc gi÷ níc vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi... TÊt c¶ nh÷ng viÖc lµ nh vËy ®Òu nãi lªn tinh thÇn yªu níc, ®¹o ®øc trong s¸ng, thuÇn phong mÜ tôc cña nh©n d©n ta. Chóng ta ®¸nh giÆc vµ x©y dùng x· héi míi b»ng nh÷ng viÖc lµm mu«n h×nh mu«n vÎ cña hµng chôc triÖu con ngêi nh thÕ, chø kh«ng ph¶i chØ b»ng thµnh tÝch næi bËt cña mét sè c¸ nh©n anh hïng. (Phan HiÒn, Hå Chñ tÞch víi viÖc båi dìng nªu g¬ng nh÷ng ngêi tèt, viÖc tèt) b) Nhng nÕu KiÒu lµ mét ngêi yÕu ®uèi th× Tõ H¶i lµ kÎ hïng m¹nh, KiÒu lµ mét ngêi tñi nhôc th× Tõ lµ kÎ vinh quang. ¥ trong cuéc sèng mçi bíc ch©n KiÒu ®Òu vÊp ph¶i mätt bÊt tr¾c th× trªn qu·ng ®êng ngang däc Tõ kh«ng hÒ gÆp khã kh¨n. Suèt cuéc ®êi KiÒu sèng chÞu ®ùng, Tõ sèng bÊt b×nh, KiÒu quen tiÕng khãc, Tõ quen tiÕng cêi. KiÒu ®éi trªn ®Çu nµo trung nµo hiÕu th× trªn ®Çu Tõ chØ cã mét kho¶ng trèng kh«ng "nµo biÕt trªn ®©u cã ai" . NÕu KiÒu lª bíc trªn mÆt ®Êt liÒn ®Çy nh÷ng Ðo le trãi buéc th× Tõ vïng vÉy trªn cao phãng tóng tù do. KiÒu lµ hiÖn th©n cña mÆc c¶m tù ti, cßn Tõ lµ nguyªn h×nh tù t«n. (The o Vò H¹nh, Bµi tËp rÌn kÜ n¨ng dùng ®o¹n) C©u 2 Tr×nh bµy phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp cña v¨n b¶n “ChuÈn bÞ nµo ®Ó tr×nh bµy (gi¶ thiÕt, chøng minh, so s¸nh ®èi chiÕu, gi¶i thÝch,...) ? T¸c dông cña nh÷ng biÖn ph¸p ®ã. VÝ dô : ®o¹n (a) : * Bè côc : - Ph©n tÝch : + Giät níc vµ biÓn c¶, nÒn vµ pho tîng, l©u ®µi. + Chí bá qua nh÷ng viÖc tÇm thêng (víi 5 luËn cø). - Tæng hîp : + §ã lµ yªu níc, lµ ®¹o ®øc trong s¸ng. +§¸nh giÆc vµ x©y dùng ®Êt níc cÇn cã sè ®«ng ®ã.  Mèi quan hÖ: VÝ dô : Tõ nh÷ng h×nh ¶nh giät níc vµ biÓn c¶, dÉn ®Õn ý chë coi thêng nh÷ng viÖc b×nh th¬ng, lµ mét sù liªn tëng hîp lÝ. C©u2: - HÖ thèng luËn ®iÓm “ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÐ kØ míi” : 9 hµnh trang vµo thÓ kØ mëi” cña Vò * Nªu vÊn ®Ò : Líp trÎ ViÖt Nam cÇn nhËn ra nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÓu cña con ngêi Khoan (SGK, tr.26). ViÖt Nam ®Ó rÌn nh÷ng thãi quen tèt khi bíc vµo nÒu kinh tÕ míi. * Ph©n tÝch vÊn ®Ò thµnh ba luËn ®iÓm: (1) ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi quan träng nhÊt lµ chuÈn bÞ b¶n th©n con ngêi. (2) Bèi cµnh cïa thÕ giíi hiÖn nay vµ nh÷ng môc tiªu, nhiÖm vô nÆg nÒ cña ®Êt níc. (3) Nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu cña con ngêi ViÖt Nam cÇn ®îc nhËn râ khi bíc vµo nÒn kinh tÕ míi. * Tæng hîp : CÇn ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu, rÌn cho m×nh nh÷ng thãi quen ngay tõ nh÷ng viÖc nhá ®Ó ®a ®Êt níc ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. - H·y tiÕp tôc chia nhá tõng luËn ®iÓm, tr×nh bµy mèi quan hÖ gi÷a chóng. - H·y nªu lªn c¸c biÖn ph¸p t¸c gi¶ sö dông khi ph©n tÝch tõng khÝa c¹nh C©u 3: ViÕt mét ®o¹n v¨n ph©n tÝch cña mçi luËn ®iÓm. c©u tôc ng÷ “Con h¬n cha lµ nhµ cã phóc” , ®Ó rót ra kÕt luËn vÒ mèi C©u 3: Cã thÓ dùa vµo nh÷ng lÝ lÏ sau ®Ó quan hÖ gi÷a thÕ hÖ sau víi thÕ hÖ tr- ph¸t triÓn thµnh ®o¹n v¨n : - Con vµ cha ë ®©y lµ mèi quan hÖ íc. ruét thÞt, ®ång thêi lµ quan hÖ giòa thÕ hÖ sau v¸ tríc trong x· héi. - Con h¬n cha lµ kÕt qu¶ cao cña sù d¹y dç; sÏ dÉn ®Õn hiÖu qu¶ cao cña lao ®éng, gia ®×nh ph¸t triÓn h¬n tríc. - ThÕ hÖ sau h¬n thÕ hÖ tríc lµ phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi (dÉn chøng). - NÕu ngîc l¹i th× sao ? - Rót ra kÕt luËn. C©u4: Dùa vµo hÖ thèng luËn ®iÓm trong v¨n b¶n “TiÕng nãi cña v¨n C©u 4: nghÖ” cña NguyÔn §×nh thi (SGK, - C¸c luËn ®iÓm trong v¨n b¶n “TiÕng nãi tr.12), em h·y viÕt mét t¸c phÈm v¨n cña v¨n nghÖ” : + Néi dung cña v¨n nghÖ lµ thùc t¹i häc ®Ó chøng minh cho nh÷ng luËn kh¸ch quan vµ nhËn thøc míi mÎ. ®iÓm ®ã. + TiÕng nãi cña v¨n nghÖ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi con ngêi. + V¨n nghÖ cã søc m¹nh l«i cuèn, c¼m ho¸ k× diÖu. Chän mét t¸c phÈm, nªn lµ th¬ cho gän. Tr×nh bµy ý kiÕn theo c¸c luËn ®iÓm trªn (phÐp ph©n tÝch). Tõ sù ph©n tÝch mét t¸c phÈm cô thÓ mµ rót ra kÕt luËn vÒ t¸c dông cña t¸c phÈm v¨n häc ®èi víi b¹n ®äc (phÐp tæng hîp). IV. Quy N¹p vµ diÔn dÞch I. C¸ch lËp luËn nh thÕ nµo gäi lµ quy n¹p? Quy n¹p lµ ph¬ng ph¸p nhËn thøc trong ®ã qu¸ tr×nh suy lÝ ®i tõ c¸i riªng ®Õn c¸i 10 Ngµy 9 th¸ng 3 n¨m nay, NhËt tíc khÝ giíi cña qu©n ®éi Ph¸p, bän thùc d©n Ph¸p hoÆc bá ch¹y, hoÆc ®Çu hµng. ThÕ lµ ch¼ng nh÷ng chóng kh«ng “ b¶o hé” , tr¸i l¹i trong 5 n¨m, chóng b¸n níc ta hai lÇn cho NhËt. ...Sù thËt lµ tõ mïa thu n¨m 1940, níc ta ®a thµnh thuéc ®Þa cña NhËt chø kh«ng ph¶i thuéc ®Þa cña Ph¸p n÷a. Khi NhËt hµng ®ång minh th× nh©n d©n c¶ nícta næi dËy giµnh chÝnh quyÒn lËp lªn níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ. Sù thËt lµ nh©n d©n ta ®· lÊy l¹i níc ViÖt Nam tõ tay NhËt chø kh«ng ph¶i tõ tay Ph¸p” ( trÝch “Tuyªn ng«n ®éc lËp”-Hå ChÝ Minh) NhËn xÐt:Tõ nh÷ng sù kiÖn lÞch sö nh: Tõ 1940- 1945, trong 5 n¨mPh¸p b¸n níc ta hai lÇn cho NhËt; tõ mïa thu n¨m 1940, ViÖt Nam ®· thµnh thuéc ®Þa cña NhËt; NhËt ®Çu hµng ®ång minh;nh©n d©n ta ®· giµnh chÝnh quyÒn lËp lªn níc ViÖt Nam d©n chñ Céng hoµ- T¸c gi¶ ®i ®Õn kÕt luËn ( quy n¹p): “ Sù thËt lµ nh©n d©n ta ®· lÊy l¹i níc ViÖt Nam tõ tay NhËt chø kh«ng ph¶i tõ tay Ph¸p”, ®ã lµ mét ch©n lÝ lÞch sö hïng hån mµ kÎ thï cña d©n téc ta kh«ng thÓ nµo chèi c·i ®îc. chung, tõ nh÷ng sù vËt c¸ biÖt tíi nguyªn lÝ phæ biÕn. Néi dung cña nã lµ trªn c¬ së quan s¸t ®îc, ngêi ta ph¸t hiÖn thÊy cã sù lÆp ®i l¹p l¹i ®ã ®îc ghi l¹i trong chuçi ph¸n ®o¸n ®¬n nhÊt. NÕu kh«ng ph¸t hiÖn thÊy nh÷ng trêng hîp ngîc l¹i th× chuçi ph¸n ®o¸n ®ã lµc¨n cí h×nh thøc cho kÕt luËn chung: C¸i ®óng cho trêng hîp quan s¸t ®îc còng ®óng cho trêng hîp theo hay cho tÊt c¶ c¸c trêng hîp t¬ng tù vãi chóng. Khi sè trêng hîp t¬ng tù trïng víi sè trêng hîp quan s¸t ®îc th× gäi lµ quy n¹p ®Çy ®ñ. Cßn khi sè trêng hîp cßn l¹i lµ h÷u h¹n nhng kh«ng quan s¸t hÕt ®îc hay lµ v« h¹n th× quy n¹p ®îc gäi lµ quy n¹p kh«ng ®Çy ®ñ. Trong thùc tiÔn cuéc sèng còng nh lµm v¨n( Mét bµi v¨n cô thÓ) th× quy n¹p ®Çy ®ñ ®îc øng dông rÊt h¹n chÕ, cßn quy n¹p kh«ng ®Çy ®ñ l¹i ®îc sö dông rÊt réng r·i, nhng cÇn biÕt r»ng kÕt luËn ®îc rót ra chØ mang tÝnh t¬ng ®èi vµ còng v× vËy, thao t¸c quy n¹p cÇn ®îc bæ sung b»ng thao t¸c diÔn dÞch. 2.ViÕt c¸c ®o¹n v¨n quy n¹p *.§o¹n v¨n quy n¹p nãi vÒ vai trß vµ *.§o¹n v¨n quy n¹p nãi vÒ vai t¸c dông cña s¸ch gi¸o khoa. trß vµ t¸c dông cña s¸ch gi¸o khoa. S¸ch lµ n¬i héi tô, tÝch luü nh÷ng tri thøc cña nh©n lo¹i xa nay, s¸ch chøa ®ùng biÕt bao nhiªu c¸i hay, c¸i ®Ñp vÒ thiªn nhiªn, t¹o vËt, vÒ cuéc sèng cña con ngêi trªn hµnh tr×nh v¬n tíi v¨n minh, t¬i sang. S¸ch më ra tríc m¾t chóng ta nh÷ng ch©n trêi. Cã ¸ng th¬ båi ®¾p t©m hån ta bao c¶m xóc ®Ñp vÒ t×nh yªu vµ lÏ sèng. Cã ¸ng v¨n dÉn chóng ta ®i cïng nh÷ng nh©n vËt phiªu lu, ru hån ta l¹c vµo bao méng tëngk× diÖu. S¸ch gi¸o khoa ch¼ng kh¸c nµo c¬m ¨n, ¸o mÆc, níc uèng, khÝ trêi ®Ó thë... ®èi víi häc sinh chóng ta. Cuéc ®êi ssÏ v« vÞ bao nhiªu nÕu thiÕu hoa th¬m vµ thiÕu s¸ch. Nhng s¸ch ph¶i hay, ph¶i ®Ñp, ph¶i tèt th× míi cã gi¸ trÞvµ bæ Ých. ThËt vËy, mäi quyÓn 11 s¸ch tèt ®Òu lµ ngêi b¹n hiÒn. *§o¹n v¨n chñ ®Ò vÒ häc tËp. *§o¹n v¨n chñ ®Ò vÒ häc tËp. NiÒm vui síng cña tuæi th¬ lµ ®îc c¾p s¸ch ®Õn trêng häc tËp. BÞ mï ch÷ hoÆc thÊt häc lµ mét bÊt h¹nh. BiÓn häc réng bao la; tríc m¾t tuæi trÎ thêi c¾p s¸ch lµ ch©n trêi t¬i s¸ng. Häc v¨n ho¸, häc ngo¹i ng÷, häc khoa häc kÜ thuËt, häc nghÒ. Häc ®¹o lÝ lµm ngêi ®Ó hiÓu v× sao “ Tiªn häc lÔ, hËu häc v¨n”. Häc ë trêng, hcä thÇy, häc b¹n. Häc trong s¸ch vë, häc trong cuéc ®êi, “ §i mét ngµy ®µng, häc mét sµng kh«n” Häc ®i ®«i víi hµnh. BiÕt häc cßn ph¶i biÕt hái. Tãm l¹i chóng ta ph¶i ch¨m chØ, s¸ng t¹o häc tËp, häc tËp mét c¸ch th«ng minh vµ cã môc tiªu häc tËp II.DiÔn dÞch lµ nh thÕ nµo? ®óng ®¾n DiÔn dÞch kh«ng chØ lµ ph¬ng ph¸p trong ®ã qu¸ tr×nh suy lÝ ®i tõ c¸i chung®Õn ? Tn lµ diÔn dÞch? c¸i riªng, mµ cßn lµ ph¬ng ph¸p rót ra c¸c ch©n lÝmíi tõ c¸c ch©n lÝ ®· biÕt nhê c¸c quy luËt vµ c¸c quy t¾c cña l« gÝch häc. Quy n¹p ®îc bæ sung b»ng diÔn dÞch còng nh diÔn dÞch ®îc bæ trî b»ng quy n¹p. Quy n¹p vµ diÔn dÞch g¾n bã chÆt chÏ víi nhau nh ph©n tÝch vµ tæng hîp. Chóng liªn hÖ víi nhau, bæ sung lÉn nhau.Trong mét luËn ®Ò cô thÓ, mét bµi v¨n cô thÓ , nhÊt lµ kiÓu bµi v¨n chøng minh, ph©n tÝch v¨n häc, chóng ta ph¶i biÕn thao t¸c quy n¹p- diÔn dÞch thµnh kÜ n¨ng thµnh thôc, biÕn ho¸. 1VÝ dô 1VÝ dô “VÒ chÝnh trÞ, chóng tuyÖt ®èi kh«ng cho nh©n d©n ta mét chót tù do d©n chñ nµo. Chóng thi hµnh nh÷ng luËt ph¸p d· man. Chóng lËp ba chÕ ®é kh¸c nhañ ë Trung, Nam, B¾c ®Ó ng¨n c¶n viÖc thèng nhÊt níc nhµ cña ta, ®Ó ng¨n c¶n d©n téc ta. Chóng lËp ra nhµ tï nhiÒ h¬n trêng häc. Chóng th¼ng tay chÐm giÕt nh÷ng ngêi yªu níc th¬ng nßi cña ta. Chóng t¾n nh÷ng cuéc khëi nghÜa cña ta trong nh÷ng bÓ m¸u. Chóng rµng buéc d luËn, thi hµnh chÝnh s¸ch ngu d©n. Chóng dïng thuèc phiÖn, rîu cån ®Ó lµm cho nßi gièng chóng ta suy nhîc” ( TrÝch “ Tuyªn ng«n ®éc lËp” ) NhËn xÐt:Hå ChÝ Minh ®· sö dông thao t¸c diÔn dÞch ®Ó c¨m giËn lªn ¸n 5 téi ¸c v« cïng d· manvÒ mÆt chÝnh trÞ cña thùc d©n Ph¸p ®èi víi 12 nh©n d©n ta trong suèt 80 n¨m rßng. C©u v¨n ng¾n, diÔn ®¹t trïng ®iÖp, ®anh thÐp, hïng biÖn. 2.ViÕt ®o¹n v¨n diÔn dÞch. *Em rÊt kÝnh yªu vµ biÕt ¬n mÑ. Cã lÏ v× em lµ con ót trong gia ®×nhnªn ®îc mÑ dµnh cho nhiÒu t×nh yªu th¬ng nhÊt. MÑ tÇn t¶o lo toan viÖc nhµ tõ b÷a c¬m, b¸t canh ®Õn t¸m ¸o cho chång, con. Mïa hÌ cho ®Õn mïa ®«ng, mÑ ®Òuthøc khuya dËy sím, nÐt mÆt ®«n hËu, cö chØ mÑ dÞu dµng. MÑ hi sinh, mÑ ch¨m chót viÖc häc hµnh cho ®µn em th¬. MÑ lu«n nh¾c nhë mÊy chÞ em ph¶i ch¨m chØ, häc hµnh, nay mai thi vµo ®¹i häc, häc nghÒ, cã c«ng ¨n viÖc lµm ch¾c ch¾n. Mçi lÇn ®îc ®iÓm 10 vÒ khoe mÑ, mÑ rÊt vui. MÑ vui síng, h·nh diÖn khi thÊy ®µn con ngµy mét kh«n lín. Tãc mÑ ngµy mét b¹c thªm c¸c con cha ®ì ®Çn mÑ ®îc bao nhiªu. Em chØ cÇu mong mÑ ®îc vui, ®îc khoÎ m·i m·i. *Hå ChÝ Minh lµ h×nh ¶nh sèng vÒ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng. ë Hå ChÝ Minh thÓ hiÖn toµn vÑn ®øc tÝnh chÝ c«ng v« t, cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, nh©n, nghÜa, chÝ, dòng, víi néi dung míi, mµ Ngêi ®· ®Ò ra cho toµn §¶ng, toµn d©n. NÐt ®Æc biÖt cña Hå ChÝ Minh lµ khiªm tèn, gi¶n dÞ, sù khiªm tèn. gi¶n dÞ ch©n thµnh vµ hån nhiªncña ngêi bao giê còng lµ chÝnh m×nh, vµ chØ cÇn lµ chÝnh m×nh. §Þa vÞ cµng cao, uy tÝn cµng lín, Hå ChÝ Minh cµng khiªm tèn vµ gi¶n dÞ. Tríc tÊt c¶ vµ h¬n hÕt mäi ngêi trong mçi ngµy, mçi viÖc. Hå ChÝ Minh ®· lµm ®óng ®iÒu mµ ngêi nh¾c nhë mäi ngêi c¸n bé c¸ch m¹ng; lµ ch©n thµnh ,tËn tuþ vµ lµm ®Çy tí cña nh©n d©n. ë c¬ng vÞ ®øng ®Çu §¶ng vµ Nhµ níc, ®îc tÝn nhªm rÊt cao, Hå ChÝ Minh vÉn sèng nh mét ngêi §¶ng viªnvµ mét ngêi lao ®éng b×nh thêng, t«n träng quÇn chóng vµ phôc tïng tËp thÓ , l¾ng nghe ý kiÕn cña nh÷ng ngêi hcä trß vµ mäi ngêi sèng quanh m×nh, khi chuÈn bÞ mét chñ tr¬ng quan trängcòng nh khi viÕt mét bµi b¸o.Cuéc sèng vµ lµm viÖc hµng ngµy cña B¸c thÓ hiÖn thËt ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c ý thøc tæ chøc vµ ý thøc tËp thÓ, tõ viÖc nhá ®Õn viÖc lín. 2.ViÕt ®o¹n v¨n diÔn dÞch. 13 Vµ trong mäi viÖc, B¸c ®ßi hái ph¶i cã ý thøc s©u réng cña c¶ tËp thÓ, tõ ®ã míi cã thÓ ®éng viªn ®îc søc m¹nhv« tËn cña khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n vµ ®©y lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh. Mét ®iÒu ®¸ng tù hµo cña §¶ng céng s¶n vµ d©n téc ViÖt Nam lµ ë ®¸t níc mµ ngêi l·nh tô ®îc c¶ d©n téc yªu mÕn vµ tin tëng ®Õn l¹ lïng, l¹i kh«ng bao giê n¶y ra sïng b¸i c¸ nh©n víi nh÷ng tÖ n¹n cña nã. §ã lµ phÈm chÊt Hå ChÝ Minh vµ b¶n lÜnh cña d©n téc ViÖt Nam. Con ngêi Hå ChÝ Minh tríc sau nh mét, vît qua thö th¸ch cña vinh quang, cña quyÒn lùc, cña tuæi t¸c, cña thêi gian lµm s¸ng lªn sù cao c¶ cña ngêi. ( Ph¹m V¨n §ång) 4. Cñng cè: C¸ch viÕt c¸c ®o¹n v¨n? 5.HDVN: - N¾m ND ®· häc - ViÕt c¸c ®o¹n v¨n víi chñ ®Ò tù chän Buái 3 C¶m thô v¨n b¶n : TiÕng nãi cña v¨n nghÖ NguyÔn §×nh Thi A. môc tiªu cÇn ®¹t - HiÓu ®îc néi dung cña v¨n nghÖ vµ søc m¹nh k× diÖu cña nã ®èi víi ®êi sèng con ngêi. - HiÓu thªm c¸ch viÕt bµi nghÞ luËn qua t¸c phÈm nghÞ luËn ng¾n gän, chÆt chÏ vµ giµu h×nh ¶nh cña NguyÔn §×nh Thi. - RÌn kÜ n¨ng lËp luËn ph©n tÝch, tæng hîp. - Đặc điểm của thành phần tình thái và cảm thán - Công dụng của các thành phần trên - Đặt câu có thành phàn tình thái cảm thán B.ChuÈn bÞ * ThÇy:§äc sgk, sgv, tµi liÖu tham kh¶o, ¶nh ch©n dung t¸c gi¶. * Trß : §äc sgk. C. tiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc. H® 1. æn ®Þnh tæ chøc H® 2. KiÓm tra bµi cò Kiểm tra vở của hs H§ 3 . bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t I. T¸c gi¶, t¸c phÈm. 1. T¸c gi¶. ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? - NguyÔn §×nh Thi ( 1924 – 2003). - Quª: Hµ Néi. - ¤ng ®· ho¹t ®éng v¨n nghÖ ë nhiÒu lÜnh vùc: Th¬, v¨n, nh¹c, kÞch, lÝ luËn phª b×nh.... - Tõng gi÷ nh÷ng träng tr¸ch cao trong Héi v¨n nghÖ Cøu quèc. - C¸c t¸c phÈm chÝnh: ( SGK). ? Nªu c¸c t¸c phÈm chÝnh? 2. T¸c phÈm: - TiÓu luËn: “ TiÕng nãi....” viÕt n¨m 14 1948, in trong cuèn: “ MÊy vÊn ®Ò v¨n häc”. II. KiÕn thøc c¬ b¶n :.1. Néi dung ph¶n ¸nh, thÓ hiÖn cña v¨n nghÖ. - V¨n nghÖ lÊy chÊt liÖu tõ ®êi sèng thùc ? Nªu hÖ thèng luËn ®iÓm cña v¨n b¶n? t¹i nhng kh«ng sao chÐp nguyªn b¶n gi¶n ®¬n mµ göi g¾m vµo ®ã mét c¸i nh×n, mét lêi nh¾n nhñ. - V¨n nghÖ kh«ng lµ nh÷ng lêi thuyÕt ? V¨n nghÖ ph¶n ¸nh, thÓ hiÖn néi dung gi¶ng kh« khan mµ chøa ®ùng nh÷ng vui g×? buån, hên giËn, yªu ghÐt => mang ®Õn cho ngêi ®äc nh÷ng rung ®éng, ngì ngµng. - Néi dung cña v¨n nghÖ cßn lµ rung c¶m vµ nhËn thøc cña tõng ngêi tiÕp nhËn. Nã ®îc më réng, ph¸t huy qua nhiÒu thÕ hÖ b¹n ®äc. ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n? ? T¹i sao con ngêi cÇn tiÕng nãi cña v¨n nghÖ? ? Néi dung ®ã ®îc thÓ hiÖn qua c©u v¨n nµo? ? NÕu kh«ng cã v¨n nghÖ th× cuéc sèng cña con ngêi sÏ nh thÕ nµo? ? Søc m¹nh riªng cña v¨n nghÖ b¾t nguån tõ ®©u? ? Con ®êng mµ nã ®Õn víi ngêi ®äc, ngêi nghe lµ con ®êng nµo? ? VËy v¨n nghÖ cã nh÷ng kh¶ n¨ng k× diÖu g×? ? Nªu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt? .2. Sù cÇn thiÕt cña v¨n nghÖ ®èi víi con ngêi. - V¨n nghÖ gióp chóng ta ®îc sèng ®Çy ®ñ h¬n, phong phó h¬n víi cuéc ®êi vµ chÝnh m×nh: “ Mçi t¸c phÈm lín nh räi vµo....... ãc ta nghÜ”. - TiÕng nãi cña v¨n nghÖ lµ sîi d©y buéc chÆt con ngêi víi cuéc ®êi bªn ngoµi, víi sù sèng, víi vui buån gÇn gòi. - V¨n nghÖ gãp phÇn lµm t¬i m¸t sinh ho¹t kh¾c khæ h»ng ngµy, gióp con ngêi vui lªn, biÕt rung ®éng vµ íc m¬. ( nÕu kh«ng cã v¨n nghÖ ®êi sèng con ngêi sÏ kh« khan, tÎ nh¹t, buån ch¸n, v« vÞ). .3. Con ®êng v¨n nghÖ ®Õn víi con ngêi vµ kh¶ n¨ng k× diÖu cña nã. - B¾t nguån tõ néi dung cña nã. -Qua con ®êng t×nh c¶m. - §em l¹i niÒm khao kh¸t sèng, khao kh¸t tù do cña con ngêi ( V× tiÕng nãi cña v¨n nghÖ lµ tiÕng nãi cña t×nh c¶m, tiÕng nãi cña t©m hån). §Õn víi t¸c phÈm v¨n nghÖ, chóng ta ®îc sèng, ®îc yªu, ®îc ghÐt, vui buån, chê ®îi cña nh©n vËt. - V¨n nghÖ gióp con ngêi tù nhËn thøc m×nh, tù x©y dùng m×nh. ( V¨n nghÖ gióp con ngêi tù nhËn thøc m×nh, tù x©y dùng m×nh). .4. Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña nghÖ thuËt. - VÒ bè côc: ChÆt chÏ, lÝ lÏ vµ lËp luËn s¸ng tá, c¸ch dÉn d¾t tù nhiªn, tµi hoa. - VÒ c¸ch viÕt: Giµu h×nh ¶nh, sinh ®éng, sö dông nhiÒu dÉn chøng ( th¬, v¨n vµ trong ®êi sèng thùc tÕ) t¹o søc thuyÕt phôc vµ hÊp dÉn. - VÒ giäng v¨n: To¸t lªn lßng ch©n thµnh, sù nhiÖt t©m, niÒm say mª ®Æc biÖt. 15 LuyÖn ®Ò :TiÕng nãi cña v¨n nghÖ" C©u hái vµ bµi tËp C©u 1 : TiÓu luËn “tiÕng nãi cña nghÖ” nªu lªn vµ ph©n tÝch nh÷ng néi dung quan träng? C¶m nhËn cña em vÒ nhan ®Ò cña bµi viÕt? C©u 2 : Trong phÇn néi dung cña v¨n nghÖ, t¸c gi¶ ®· tr×nh bµy vµ ph©n tÝch nh÷ng néi dung nµo? C©u 3 : V× sao con ngêi cÇn ®Õn tiÕng nãi cña v¨n nghÖ? C©u 4 : V¨n nghÖ ®· ®i vµo t©m hån con nguêi b»ng con ®uêng nµo vµ søc m¹nh kú diÖu c¶u nã? C©u 5 : Em häc tËp ®îc g× qua c¸ch viÕt v¨n nghÞ luËn cña NguyÔn §×nh Thi *Gîi ý : C©u 1 : Bµi tiÓu luËn nªu lªn vµ ph©n tÝch hai néi dung quan träng : néi dung cña v¨n nghÖ vµ søc t¸c ®éng k× diÖu cña v¨n nghÖ ®èi víi con ngêi. Nhan ®Ò cña bµi viÕt cho thÊy mÇu s¾c kh¸i qu¸t cña lÝ luËn võa giµu tÝnh biÓu c¶m. §©y còng lµ c¸ch viÕt thêng thÊy cña NguyÔn §×nh Thi : s¾c s¶o vÒ lÝ lÏ, tinh tÕ trong ph©n tÝch, tµi hoa trong c¸ch thøc diÔn ®¹t. C©u 2 : Néi dung cña v¨n nghÖ : - V¨n nghÖ ph¶n ¸nh thùc t¹i nhng ngêi nghÖ sÜ kh«ng sao chÐp c¸i ®· cã mµ muèn nãi mét ®iÒu g× míi mÎ . - T¸c phÈm v¨n nghÖ lµ mét th«ng ®iÖp nghÖ thuËt chøa trong ®ã t©m t t×nh c¶m vµ kh¸t väng cña nhµ v¨n, truyÒn ®Õn cho ngêi ®äc “c¸ch sèng cña t©m hån”. - V¨n nghÖ kh«ng nh÷ng gióp ta hiÓu ®îc thÕ giíi xung quanh mµ hiÓu c¶ chÝnh b¶n th©n m×nh, lµm cho ®êi sèng t©m hån con ngêi thªm phong phó. Râ rµng lµ tiÕng nãi cña t×nh c¶m v¨n nghÖ hoµn toµn kh¸c víi khoa häc. V¨n nghÖ còng nh c¸c bé phËn khoa häc ®Òu híng tíi kh¸m ph¸ ch©n lÝ ®êi sèng, nhng c¸c bé phËn khoa häc chur yÕu kh¸i qu¸t c¸c hiÖn tîng ®êi sèng th«ng c¸c ph¹m trï, c¸c sè liÖu,... cßn v¨n nghÖ l¹i tËp trung kh¸m ph¸ chiÒu s©u bÝ Èn cña t©m hån, c¸c quan hÖ t×nh c¶m phong phó cña con ngêi. C©u 3 : Con ngêi cÇn ®Õn tiÕng nãi cña v¨n nghÖ v× : - V¨n nghÖ gióp cho ®êi sèng t©m hån phong phó, gióp chóng ta nhËn thÊy xung quanh vµ nhËn thÊy chÝnh b¶n th©n m×nh. - Khi con ngêi bÞ c¸ch ng¨n víi cuéc sèng, v¨n nghÖ lµ sîi d©y nèi hä víi thÕ giíi bªn ngoµi. - V¨n nghÖ gióp con ngêi biÕt vît qua mäi khã kh¨n, thö th¸ch ®Ó gi÷ cho “®êi cø t¬i”. C©u 4 : Con ®êng cña v¨n nghÖ ®Õn víi mäi ngêi lµ con ®êng cña t×nh c¶m.V¨n nghÖ lµ tiÕng nãi tõ tr¸i tim ®Õn víi tr¸i tim, nã “®èt löa trong lßn chóng ta”. Nã cã kh¶ n¨ng gióp con ngêi tù “nh©n ®«i” m×nh trªn con ®êng hoµn thiÖn nh©n c¸ch. 16 KiÓm tra 15’ §Ò: Em häc tËp ®îc g× qua c¸ch viÕt v¨n nghÞ luËn cña N§T? H/s tù tr¶ lêi c©u hái nµy theo c¶m nhËn riªng cña m×nh. Nhng cÇn chó ý - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a lÝ trÝ vµ t×nh c¶m, gi÷a kh¶ n¨ng kh¸t qu¸t vµ kh¶ n¨ng ph©n tÝch tinh tÕ. - T¨ng cêng tÝnh lÝ luËn nhng ®ã ph¶i lµ thø lÝ luËn kh«ng ®îc kh« khan, xa rêi thùe tiÔn. - Lùa chän giäng ®iÖu vµ c¸ch thøc diÔn ®¹t sao cho phï hîp. Hoạt động .4. Cñng cè ? Smạnh của văn nghệ là gì? ?T/d của thành phần biệt lập trong câu? Hoạt động 5. HDVN - Häc bµi lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ cho ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng. Buæi 4 ¤n tËp v¨n b¶n : chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi «n tËp TËp lµm v¨n (Vò Khoan) A. môc tiªu bµi d¹y: 17 - NhËn thøc ®îc nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu trong tÝnh c¸ch vµ thãi quen cña con ngêi VN, yªu cÇu gÊp rót ph¶i kh¾c phôc ®iÓm yÕu, h×nh thµnh nh÷ng ®øc tÝnh vµ thãi quen tèt khi ®Êt n íc ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ trong thÕ kØ míi. - N¾m ®îc tr×nh tù lËp luËn vµ nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶. - LuyÖn tËp lµm 1 sè ®Ò vÒ hiÖn tîng ®êi sèng B.ChuÈn bÞ - Thµy: Gi¸o ¸n, t liÖu, m¸y chiÕu, ch©n dung t¸c gi¶ - Trß: §äc vµ so¹n bµi C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: 2. KiÓm tra: ?Nªu søc m¹nh k× diÖu cña v¨n nghÖ víi con ngêi? ? Con ®êng VN ®Õn víi ngêi ®äc, ngêi nghe, ngêi tiÕp nhËn cã nÐt riªng ntn? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß ?Em h·y nªu vµi nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶? ?Em h·y nªu xuÊt xø cña bµi viÕt? ?Gv híng dÉn ®äc. Gäi h/s ®äc Söa lçi sai cho h/s. Gv ®äc ?Gv nhÊn m¹nh c¸c tõ: ®éng lùc, kinh tÕ tri thøc, thÕ giíi m¹ng. ?Theo em Vb nµy ®îc viÕt theo kiÓu NL g×? ?V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung chÝnh cña tõng phÇn? ?LuËn ®iÓm chÝnh ®îc nªu trong lêi v¨n nµo? ?Qua luËn ®iÓm, em thÊy ®èi tîng t¸c ®éng ®Õn lµ ai? ?Néi dung t¸c ®éng? ?Môc ®Ých t¸c ®éng? ?Theo em träng t©m cña luËn ®iÓm lµ g×? ?Theo em vÊn ®Ò quan t©m cña t¸c gi¶ cã cÇn thiÕt kh«ng? V× sao? ?Em hiÓu g× vÒ t¸c gi¶ tõ mèi quan t©m nµy cña «ng? Yªu cÇu cÇn ®¹t A. v¨n b¶n I. Tg, tp 1. T¸c gi¶: Vò Khoan - Nhµ H§ chÝnh trÞ, gi÷ nhiÒu träng tr¸ch Thø trëng Bé ngo¹i giao, Bé trëng Bé th¬ng m¹i, hiÖn lµ Phã thñ tíng chÝnh phñ. 2. T¸c phÈm: - §¨ng t¹p chÝ "Tia s¸ng" (2001) in trong tËp : Mét gãc nh×n cña tri thøc *. KiÓu lo¹i VB: - NghÞ luËn vÒ 1 vÊn ®Ò XH-GD; NL gi¶i thÝch *. Bè côc: 3 phÇn (dµn ý bµi v¨n NL) A. MB: C©u v¨n më ®Çu VB B. TB: "TÕt n¨m nay… ®è kÞ nhau" C. KB: Cßn l¹i - LÊp ®Çy hµnh trang b»ng ®iÓm m¹nh, vøt bá ®iÓm yÕu II. Ph©n tÝch a. PhÇn MB - Líp trÎ VN cÇn nhËn ra nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu cña con ngêi Vn ®Ó rÌn nh÷ng thãi quen tèt khi bíc vµo nÒn kinh tÕ míi - §èi tîng t¸c ®éng lµ líp trÎ VN - NhËn ra c¸i m¹nh, c¸i yÕu cña ngêi VN - RÌn nh÷ng thãi quen tèt ®Ó bíc vµo nÒn kinh tÕ míi * Träng t©m: nhËn ra c¸i m¹nh, c¸i yÕu cña con ngêi VN - VÊn ®Ò quan t©m cña t¸c gi¶ rÊt cÇn thiÕt. V× ®©y lµ vÊn ®Ò thêi sù cÊp b¸ch ®Ó chóng ta héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ®a nÒn kinh tÕ níc ta tiÕn lªn hiÖn ®¹i vµ bÒn v÷ng. - T¸c gi¶ lµ ngêi cã tÇm nh×n xa tr«ng réng lo l¾ng cho tiÒn ®å cña ®Êt níc b. PhÇn TB b1: Nh÷ng ®ßi hái cña thÕ kØ míi - ViÕt vµo thêi ®iÓm tÕt cæ truyÒn DT (n¨m t©n tÞ 2001) - Níc ta vµ c¶ TG bíc vµo thÕ kØ míi ( TK 21) Thiªn niªn kØ míi (thø 3) - MX lµ thêi ®iÓm ®Çy niÒm tin vµ hi väng vÒ sù nghiÖp vµ hp cña mçi ngêi vµ DT. - ThÕ kØ míi vµ thiªn niªn kØ míi võa høa hÑn võa thö th¸ch ®èi víi con ngêi trªn hµnh tinh cña chóng ta ®Ó t¹o nªn nhiÒu k× tÝch míi 18 ?H/s theo dâi phÇn 2 ?Bµi v¨n NL ®îc viÕt vµo thêi ®iÓm nµo cña DT vµ lÞch sö? ?V× sao t¸c gi¶ tin r»ng: trong thêi kh¾c nh vËy, ai ai còng nãi tíi sù chuÈn bÞ hµnh trang * Yªu cÇu kh¸ch quan: Sù ph¸t triÓn cña KH vµ c«ng bíc vµo thÕ kØ míi, thiªn niªn kØ míi? nghÖ, sù giao thoa vµ héi nhËp gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ -> Lµ yªu cÇu kh¸ch quan v× ®ã lµ sù ph¸t triÓn tÊt ?T¸c gi¶ ®· nªu nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan yÕu cña ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi. vµ chñ quan cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc * Yªu cÇu chñ quan: ta: - Níc ta cïng 1 lóc gi¶i quyÕt 3 nhiÖm vô: T?heo em ®©u lµ yªu cÇu kh¸ch quan? ?V× 1. Tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn, l¹c hËu cña kinh sao nãi ®ã lµ yªu cÇu kh¸ch quan? tÕ n«ng nghiÖp 2. §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 3. TiÕp cËn ngay víi nÒn kinh tÕ tri thøc -> Lµ y/c chñ quan v× n¶y sinh tõ néi bé nÒn kinh tÕ níc ta tríc nh÷ng ®ßi hái míi cña thêi ®¹i ?§©u lµ yªu cÇu chñ quan? V× sao nãi ®ã lµ (SGK phÇn chó thÝch 4, 6, 7) yªu cÇu chñ quan? - V× lao ®éng cña con ngêi lu«n lµ ®éng lùc cña mäi nÒn kinh tÕ. Muèn cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao vµ bÒn v÷ng cÇn tríc hÕt ®Õn yÕu tè con ngêi - V× vÊn ®Ò nghÞ luËn cña t¸c gi¶ mang néi dung kinh tÕ chÝnh trÞ cña thêi hiÖn ®¹i, liªn quan ®Õn ?Em hiÓu ntn vÒ c¸c k/n: nÒn ktÕ tri thøc, nhiÒu ngêi giao thoa vµ héi nhËp gi÷a c¸c nÒn ktÕ? - DiÔn ®¹t ®îc nh÷ng th«ng tin kinh tÕ míi ?V× sao t¸c gi¶ l¹i cho r»ng: trong nh÷ng Th«ng tin nhanh gän, dÔ hiÓu hµnh trang Êy , cã lÏ sù chuÈn bÞ b¶n th©n con - Bíc vµo thÕ kØ míi, mçi ngêi trong chóng ta còng ngêi lµ quan träng nhÊt? nh toµn nh©n lo¹i cÇn khÈn tr¬ng chuÈn bÞ hµnh trang tríc yªu cÇu ph¸t triÓn cao cña nÒn kinh tÕ ?T¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng ®o¹n v¨n ng¾n víi b2. Nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña con ngêi VN nhiÒu thuËt ng÷ ktÕ, chÝnh trÞ Theo em v× sao t¸c gi¶ dïng c¸ch lËp luËn * Nh÷ng ®iÓm m¹nh: nµy? - Th«ng minh, nh¹y bÐn víi c¸i míi T¸c dông cña c¸ch lËp luËn nµy? - CÇn cï s¸ng t¹o - §oµn kÕt trong k/c ?Tõ ®ã viÖc chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ - ThÝch øng nhanh míi ®îc kÕt luËn ntn? -> ý nghÜa: §¸p øng y/c s¸ng t¹o cña XH hiÖn ®¹i - H÷u Ých trong 1 nÒn kinh tÕ ®ßi hái tinh thÇn kØ luËt cao - ThÝch øng víi hoµn c¶nh chiÕn tranh b¶o vÖ §N - TËn dông ®îc c¬ héi ®æi míi ?H/s theo dâi b2? (h/s tù béc lé) ?Em h·y tãm t¾t nh÷ng ®iÓm m¹nh cña con * Nh÷ng ®iÓm yÕu: ngêi VN theo nhËn xÐt cña t¸c gi¶? - YÕu vÒ kthøc c¬ b¶n vµ kh¶ n¨ng thùc hµnh - ThiÕu ®øc tÝnh tØ mØ vµ kØ luËt lao ®éng, thiÕu coi träng qui tr×nh c«ng nghÖ - §è kÞ trong lµm kinh tÕ ?Nh÷ng ®iÓm m¹nh ®ã cã ý nghÜa g× trong - K× thÞ víi kinh doanh, sïng ng¹i hoÆc b¹i ngo¹i, hµnh trang cña ngêi VN khi bíc vµo thÕ kØ thiÕu coi träng ch÷ tÝn míi? ?Em h·y lÊy VD (s¸ch b¸o. thùc tÕ) ®Ó minh ho¹ vÎ ®Ñp cña ngêi VN? ?Theo dâi VD vµ tãm t¾t nh÷ng ®iÓm yÕu cña con ngêi VN theo c¸ch nh×n nhËn cña t¸c gi¶? * H¹n chÕ: - Khã ph¸t huy trÝ th«ng minh, kh«ng thÝch øng víi nÒn kinh tÕ tri thøc. - Kh«ng t¬ng t¸c víi nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp ho¸ - Kh«ng phï hîp víi s¶n xuÊt lín - G©y khã kh¨n trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ héi nhËp. * C¸ch lËp luËn: 19 - LuËn cø nªu s«ng song ( m¹nh // yÕu) - Sö dông thµnh ng÷, tôc ng÷ ?Nh÷ng ®iÓm yÕu nµy ®· g©y c¶n trë g× cho * T¸c dông: nªu bËt c¶ c¸i m¹nh vµ c¸i yÕu cña con chóng ta khi bíc vµo thÕ kØ míi? ngêi VN. DÔ hiÓu víi nhiÒu ®èi tîng ngêi ®äc - T¸c gi¶ nghiªng vÒ: chØ ra ®iÓm yÕu cña ngêi VN - Muèn mäi ngêi Vn kh«ng chØ biÕt tù hµo vÒ nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng tèt ®Ñp mµ cßn biÕt b¨n kho¨n lo l¾ng vÒ nh÷ng yÕu kÐm rÊt cÇn ®îc kh¾c phôc cña ?Em h·y lÊy vÝ dô trong ®êi sèng thùc tÕ ®Ó m×nh CM cho nh÷ng h¹n chÕ trªn? ?Theo em, ë luËn ®iÓm nµy c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ cã g× ®Æc biÖt? ?T¸c dông cña c¸ch lËp luËn nµy? ?Qua theo dâi vµ ph©n tÝch em thÊy t¸c gi¶ nghiªng vÒ ®iÓm m¹nh hay ®iÓm yÕu cña con ngêi VN? ?§iÒu ®ã cho thÊy dông ý g× cña t¸c gi¶? c. KÕt bµi: * Yªu cÇu víi hµnh trang cña ngêi VN - LÊp ®Çy hµnh trang b»ng nh÷ng ®iÓm m¹nh - Vøt bá nh÷ng ®iÓm yÕu - V× hµnh trang vµo thÕ kØ míi ph¶i lµ nh÷ng gi¸ trÞ hiÖn ®¹i. Do ®ã cÇn lo¹i bá nh÷ng c¸i yÕu kÐm lçi thêi mµ ngêi VN m¾c ph¶i ?H/s theo dâi phÇn kÕt VB ?T¸c gi¶ ®· nªu nh÷ng y/c nµo ®èi víi hµnh trang cña con ngêi VN khi bíc vµo thÕ kØ - T¸c gi¶: tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ tèt ®Ñp cña truyÒn míi? thèng ®ång thêi kh«ng nÐ tr¸nh phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn yÕu kÐm cÇn kh¾c phôc cña con ngêi VN ?Hµnh trang lµ nh÷ng thø cÇn mang theo - §ã lµ th¸i ®é yªu níc tÝch cùc cña ngêi quan t©m lo trong cuéc hµnh tr×nh nhng t¹i sao chóng ta l¾ng ®Õn t¬ng lai cña §N m×nh, DT m×nh. l¹i cã nh÷ng c¸i cÇn vøt bá? * Líp trÎ cÇn nhËn ra nh÷ng u ®iÓm nhîc ®iÓm trong ?§iÒu nµy cho thÊy th¸i ®é nµo cña t¸c gi¶ tÝnh c¸ch cña ngêi VN chóng ta ®Ó kh¾c phôc vµ v®èi víi con ngêi vµ d©n téc m×nh tríc nh÷ng ¬n tíi y/c cña thêi ®¹i? - Nh÷ng thãi quen cña nÕp sèng c«ng nghiÖp tõ giê giÊc häc tËp, lµm viÖc, nghØ ng¬i ®Õn ®Þnh híng nghÒ nghiÖp trong t¬ng lai - T¸c gi¶ lo l¾ng, tin yªu vµ hi väng vµo thÕ hÖ trÎ VN sÏ chuÈn bÞ tèt hµnh trang vµo thÕ kØ míi Gv: T¸c gi¶ cho r»ng: kh©u ®Çu tiªn, cã ý * Tæng kÕt nghÜa ý quyÕt ®Þnh lµ h·y lµm cho líp trÎ - Tríc nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc theo yªu nhËn ra ®iÒu ®ã, quen dÇn víi nh÷ng thãi cÇu thêi ®¹i, con ngêi VN ph¶i ph¸t huy truyÒn quen, tèt ®Ñp ngay tõ nh÷ng viÖc nhá nhÊt. thèng tèt ®Ñp vèn cã ®ång thêi lo¹i bá nh÷ng yÕu ?VËy theo em, nh÷ng ®iÒu líp trÎ cÇn nhËn ra kÐm l¹c hËu, lµm nh vËy lµ gia t¨ng nh÷ng gi¸ trÞ lµ g×? míi trong hµnh trang thÕ kØ cña m×nh - C¸ch viÕt: ?Em hiÓu: nh÷ng thãi quen tèt ®Ñp ngay tõ Bè côc m¹ch l¹c, quan ®iÓm râ rµng,lËp luËn ng¾n nh÷ng viÖc nhá nhÊt lµ g×? gän, sö dông thµnh ng÷, tôc ng÷. ?T¸c gi¶ ®· ®Æt lßng tin tríc hÕt vµo líp trÎ. §iÒu nµy cho thÊy t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi thÕ hÖ trÎ níc ta ntn? Qua t×m hiÓu Vb em nhËn thøc râ h¬n vÒ ®iÓm nµo trong tÝnh c¸ch cña con ngêi VN tríc y/c míi cña thêi ®¹i? ?Em häc tËp ®îc g× vÒ c¸ch viÕt NL cña t¸c gi¶ qua VB? 20