Tài liệu Giáo án ngữ văn lớp 9 tuần 9

Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu Tieát 41: Tieát 42: Tieát 43: Tieát 44: Tieát 45: Ngaøy soaïn: Ngaøy daïy: Tieát 41: Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø TUAÀN 9 Toång keát veà töø vöïng (Töø ñoàng aâm... Tröôøng töø vöïng) Kieåm tra truyeän Trung Ñaïi Toång keát töø vöïng Chöông trình ñòa phöông Ñoàng chí TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieát 1 – 2) I. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: - Giuùp hoïc sinh: naém vöõng hôn vaø bieát vaän duïng nhöõng kieán thöùc veà töø vöïng ñaõ hoïc töø lôùp 6 ñeán lôùp 9 (töø ñôn vaø töø phöùc, thaønh ngöõ, nghóa cuûa töø, töø nhieàu nghóa vaø hieän töôïng chuyeån nghóa cuûa töø. - Kỹ năng sống: Biết vận dụng, lựa chọn từ ngữ trong viết văn và giao tiếp. II. CHUAÅN BÒ: + GV: chuaån bò SGK + baûng phuï + sô ñoà + HS: chuaån bò SGK + baøi soaïn III. TROÏNG TAÂM Naém vöõng vaø bieát vaän duïng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc lôùp 6 – 9 IV. PHÖÔNG PHAÙP Vaán ñaùp, luyeän taäp, so saùnh V. TIEÁN TRÌNH HOAÏT ÑOÄNG DAÏY VAØ HOÏC : 1. OÅn ñònh lôùp (1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ (5’): Kieåm tra söï chuaån bò cuûa hoïc sinh 3. Baøi môùi * Giôùi thieäu baøi môùi. - Hoâm nay chuùng ta seõ cuûng coá nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc veà töø vöïng nhaèm giuùp caùc em ghi nhôù vaø söû duïng trong giao tieáp. T/ g 10’ Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Töø ñôn vaø töø phöùc : 1. GV goïi HS ñònh nghóa laïi khaùi nieäm töø ñôn, töø phöùc. - Töø ñôn laø töø moät tieáng - Töø phöùc laø töø goàm 2,3 tieáng trôû leân. Phaân bieät caùc loaïi töø phöùc. - Töø phöùc chia 2 loaïi. I. Töø ñôn vaø töø phöùc : 1. a) Töø ñôn laø töø chæ goàm moät tieáng. VD: nhaø, caây… b) Töø phöùc laø töø goàm hai hoaëc nhieàu tieáng. VD: quaàn aùo, traàm boång… c) Töø phöùc goàm 2 loaïi: a. Töø gheùp: goàm nhöõng töø + GV coù th ñöa sô ñoà. Trang -77 Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu T/ g Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung ghi baûng Töø ñôn phöùc ñöôïc taïo ra baèng Töø caùch gheùp caùc tieáng coù Töø gheùp quan heä vôùi nhau veà Töø phöùc nghóa. Töø laùy b. Töø laùy: goàm nhöõng töø + Goïi HS ñoïc vaø nhaän dieän töø gheùp, töø laùy. phöùc coù quan heä laùy aâm - Töø gheùp: ngaët ngheøo, giam giöõ, töôi toát, boït beøo, giöõa caùc tieáng (laùy aâm vaø coû caây ñöa ñoùn, nhöôøng nhòn, rôi ruïng, mong muoán. vaàn). - Töø laùy: nho nhoû, gaät guø, laïnh luøng, xa xoâi, laáp 2. Trong nhöõng töø sau, töø laùnh. naøo laø töø gheùp, töø naøo laø + HS traû lôøi töø laùy. 2. GV vho HS ñoïc caâu 2 trong SGK hoaëc duøng baûng phuï phaân bieät töø gheùp laùy: ngaët ngheøo, nho nhoû, giam giöõ, gaät guø… 10’ - Höôùng daãn HS caùch nhaän dieän töø laùy, töø gheùp. 3. GV cho HS ñoïc baøi 3 cho caùc em xaùc ñònh töø 3. Trong caùc töø sau ñaây töø naøo coù giaûm nghóa, töø naøo “taêng nghóa”. naøo coù söï “giaûm nghóa”, - Giaûm nghóa: traêng traéng, ñeøm ñeïp, nho nhoû, laønh töø naøo coù söï “taêng nghóa” laïnh, xoâm xoáp. - Taêng nghóa: nhaáp nhoâ, saïch saønh sanh, saùt saøn saït  Giaûm nghóa  Taêng nghóa. Hoaït ñoäng 2: Thaønh ngöõ : II. Thaønh ngöõ : 1. Thaønh ngöõ laø loaïi cuïm töø H: GV goïi HS noùi laïi khaùi nieäm thaønh ngöõ.  Thaønh ngöõ laø loaïi cuïm töø coù caáu taïo coá ñònh… coù caáu taïo coá ñònh bieåu + GV nhaéc caùc em thaønh ngöõ ñöôïc taïo neân thoâng thò moät yù nghóa hoaøn qua moät soá pheùp chuyeån nghóa (aån duï, so saùnh…) chænh. -H: Xaùc ñònh thaønh ngöõ, tuïc ngöõ. 2. Trong nhöõng toå hôïp sau, - Thaønh ngöõ ñaùnh troáng boû duøi, ñöôïc voi ñoøi tieân, toå hôïp naøo laø thaønh ngöõ, nöôùc maéc caù saáu. tuïc ngöõ. - Tuïc ngöõ: gaàn möïc thì ñen…, choù treo meøo ñaäy. a. Thaønh ngöõ: - HS giaûi thích nghóa cuûa töøng thaønh ngöõ, tuïc ngöõ. - Ñaùnh troáng boû duøi, laøm GV söûa boå sung. vieäc khoâng ñeán nôi ñeán - Phaân bieät: tuïc ngöõ laø caâu töông ñoái hoaøn chænh choán, thieáu traùch nhieäm. bieåu thò söï phaùn ñoaùn nhaän ñònh. - Ñöôïc voi ñoøi tieân: loøng (Choù treo meøo ñaäy, coù ngöôøi xeáp vaøo thaønh ngöõ tham voâ ñoä. GV neân tham khaûo theâm). - Nöôùc maét caù saáu: haønh ñoäng giaû doái ñöôïc che ñaäy moät caùch tinh vi. b. Tuïc ngöõ: - Gaàn möïc thì ñen… hoaøn caûnh soáng, moâi tröôøng xaõ hoäi coù aûnh höôûng quan troïng ñeán vieäc hình thaønh Trang -78 Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu T/ g Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung ghi baûng H : GV cho HS tìm hai thaønh ngöõ vaø ñaët caâu, giaûi thích thaønh ngöõ ñoù.(Tieán haønh cho töøng nhoùm.) - Meøo muø vôù caù raùn söï may maén tình côø - Choù caén aùo raùch ñaõ khoán khoå laïi gaëp caûnh khoâng may nhaân caùch con ngöôøi. - Choù treo meøo ñaäy: baûo veä thöùc aên. 3) Tìm hai thaønh ngöõ coù yeáu toå chæ ñoäng vaät  Anh aáy vöøa bò ñuoåi vieäc, thaät laø khoå, ñuùng laø choù caén aùo raùch. 5. Tìm 2 daãn chöùng söû duïng thaønh ngöõ trong vaên chöông “Ñoá ai löôïm ñaù quaêng trôøi Ñan gaàu taùt bieån gheïo ngöôøi trong traêng “ (ca dao) 10’  Hoâm nay anh aáy nhaët ñöôïc tuùi tieàn, ñuùng laø meøo muø vôù phaûi caù raùn. 4. Söû duïng thaønh ngöõ trong vaên chöông. - “Ngöôøi naùch thöôùc, keû tay ñao Ñaàu traâu maët ngöôøi aøo aøo nhö soâi” Hoaït ñoäng 3: Nghóa cuûa töø III. Nghóa cuûa töø 1. GV cho HS nhaéc laïi khaùi nieäm nghóa cuûa töø + HS traû lôøi nghóa cuûa töø laø gì ? 2. GV cho HS ñoïc baøi gôïi yù caùch choïn a. + HS ñoïc vaø choïn caùch hieåu a. 3. Caùch giaûi thích naøo laø ñuùng? Vì sao? - Caùch hieåu b ñuùng, saùch hieåu a vi phaïm nguyeân taéc ñöùc tính roäng löôïng… 1. Nghóa cuûa töø laø noäi dung (söï vaät, tính chaát, hoaït ñoäng, quan heä…) maø töø bieåu thò. 2. Choïn caùch hieåu ñuùng: a) Nghóa cuûa töø meï laø “ngöôøi phuï nöõ coù con, noùi trong quan heä vôùi con”. 3. Duøng caùch hieåu b ñuùng, coøn caùch a sai nguyeân taéc khi duøng cuïm töø ñöùc tính roäng löôïng. 1. IV. Töø nhieàu nghóa vaø 10’ Hoaït ñoäng 4 : Töø nhieàu nghóa vaø hieän töôïng chuyeån nghóa cuûa töø 1. GV cho HS oân laïi khaùi nieäm töø nhieàu nghóa vaø + HS oân laïi töø nhieàu nghóa. hieän töôïng chuyeån nghóa cuûa töø 2. Töø “hoa” duøng theo nghóa goác hay nghóa chuyeån. - Töø nhieàu nghóa coù moät hay nhieàu nghóa. chín soáng chín chín muøi Trang -79 hieän töôïng chuyeån nghóa cuûa töø 1. Töø coù theå coù moäït nghóa hay nhieàu nghóa. VD: + Töø moät nghóa: Xe ñaïp + Töø nhieàu nghóa chaân ngöôøi Chaân chaân maây + Chuyeån nghóa: laø hieän Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu T/ g 10’ Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung ghi baûng chín roä + Chuyeån nghóa laø thay ñoåi nghóa. töôïng thay ñoåi nghóa cuûa töø, taïo ra nhöõng töø nhieàu nghóa. + HS suy nghó traû lôøi - Hoa  nghóa chuyeån 2. Hoa  nghóa chuyeån  nghóa laâm thôøi (bieän phaùp tu töø). Hoaït ñoäng 5 : Töø ñoàng aâm 2. V. Töø ñoàng aâm + GV cho HS ñònh nghóa töø ñoàng aâm, neâu ví duï. 1. Töø ñoàng aâm laø nhöõng töø + Giuùp HS phaân bieät hieän töôïng töø nhieàu nghóa gioáng nhau veà aâm thanh nhöng nghóa khaùc xa nhau, khaùc vôùi hieän töôïng töø ñoàng aâm. khoâng lieân quan gì vôùi nhau. + Hs traû lôøi cho ví duï. ñöôøng 7’ 8’ 10’ ñöôøng ñi ñöôøng caùt 2. a) Töø “laù”  nhieàu nghóa. b) Töø “ñöôøng”  ñoàng aâm. Hoaït ñoäng 6: Töø ñoàng nghóa: 1. GV cho HS ñònh nghóa khaùi nieäm töø ñoàng nghóa? VI. Töø ñoàng nghóa: 1. Töø ñoàng nghóa laø nhöõng töø + HS cho bieát töø ñoàng nghóa. coù nghóa gioáng nhau. - Cho HS neâu ví duï - Maùy bay = phi cô – taøu bay. 2. Choïn caùch hieåu ñuùng : c. 2. GV cho HS ñoïc laïi caâu hoûi 3. Töø xuaân: muøa thay 1 naêm = + HS traû lôøi. 1 tuoåi  hoaùn duï, taùc duïng . Hoaït ñoäng 7: Töø traùi nghóa: VII. Töø traùi nghóa: + HS neâu khaùi nieäm. GV cho HS ñònh nghóa töø traùi nghóa Roài cho caùc em nhaët ra caëp töø traùi nghóa. VD: möïc  ñeøn. Soáng  cheát Chieán tranh  hoøa bình Ñöïc  caùi Chaün  leõ 1. Töø traùi nghóa laø nhöõng töø coù nghóa traùi ngöôïc nhau. Hoaït ñoäng 8: Caáp ñoä khaùc nhau cuûa töø VIII. Caáp ñoä khaùc nhau cuûa töø 2. Nhöõng caëp töø coù nghóa traùi ngöôïc : xa  gaàn, xaáu  ñeïp, roäng  heïp. 3. Nhoùm 1: soáng  cheát, ñöïc  caùi, chieán tranh  hoøa bình, chaün  leû. GV cho HS neâu khaùi nieäm, cho ví duï. 1. Nghóa moät töø coù theå roäng + HS neâu ñònh nghóa. 2. GV duøng baûng phuï cho HS vieát leân baûng phuï ñeå hôn hoaëc heïp hôn nghóa cuûa töø khaùc. cuûng coá Trang -80 Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø Töø Töø ñôn Töø phöùc Töø gheùp ñaúng laäp Töø gheùp ñaúng laäp Töø laùy Töø laùy boä phaän Töø gheùp chính phuï Töø laùy aâm Töø laùy hoaøn toaøn Töø laùy vaàn 10’ Hoaït ñoäng 9 :Tröôøng töø vöïng: IX. Tröôøng töø vöïng: 1. GV cho HS ñònh nghóa veà tröôøng töø vöïng (coù theå 1. Tröôøng töø vöïng laø taäp ñöa caâu naøy thaûo luaän). hôïp cuûa nhöõng töø coù ít + HS neâu ñònh nghóa, coù theå cho ví duï. nhaát moät neùt chung veà 2. GV giôïi yù cho HS tìm töø vöïng trong ñoaïn vaên: nghóa. Nöôùc beå nöôùc 2. Tröôøng töï vöïng “nöôùc” taém nöôùc + Nôi chöùa: beå, ao, hoà. + Coâng duïng: taém, röûa. + Hình thöùc: trong, xanh. + Thaûo luaän. + Tính chaát: maùt, laïnh. Baøn tay  Taùc duïng: taùc giaû duøng 2 Tay tay nhoû töø naøy khieán cho caâu Tay naém, sôø vaên coù hình aûnh sinh + HS coù theå laäp baûng tröôøng töø vöïng cuûa vaøi töø. ñoäng, coù giaù trò toá caùo maïnh meõ. 4. Cuûng coá :(5’) - Giaùo vieân choát laïi baøi hoc vaø coù theå cho hoïc sinh luyeän taäp caùc daïng baøi taäp toång hôïp tuyø ñoái töôïng hoïc sinh. 5. Höôùng daãn veà nhaø (4’) - HS laäp baûng oân taäp. - Soaïn baøi môùi “Ñoàng chí”. * Ruùt kinh nghieäm : .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. Trang -81 Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu Tieát 42: Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø KIEÅM TRA VAÊN HOÏC TRUNG ÑAÏI ( Ñeà cuûa Phoøng Giaùo Duïc) I. Muïc tieâu caàn ñaït: Giuùp hoïc sinh ; - Naém laïi kieán thöùc cô baûn veà truyeän Trung ñaïi Vieät Nam: nhöõng theå loaïi chuû yeáu, giaù trò noäi dung ngheä thuaät cuûa nhöõng taùc phaåm tieâu bieåu. - Qua baøi kieåm tra ñaùnh giaù ñöôïc trình ñoä cuûa mình veà caùc maët kieán thöùc vaø naêng löïc dieãn ñaït II. Chuaån bò : - Giaùo vieân : Chuaån bò ñeà kieåm tra + Ñaùp aùn + Bieåu ñieåm. - Hoïc sinh : OÂn laïi kieán thöùc + Chuaån bò giaáy kieåm tra III. Troïng taâm Caùc taùc phaåm trung ñaïi IV. Phöông phaùp Laøm baøi kieåm tra V. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng : 1. OÅn ñònh lôùp: (1’) 2. Kieåm tra söï chuaån bò cuûa hoïc sinh :(1’) 3. Baøi môùi (40’) Giaùo vieân phaùt ñeà cho hoïc sinh . 4. Cuûng coá:(1’) - Giaùo vieân thu baøi veà chaám - Nhaän xeùt tieát kieåm tra 5. Höôùng daãn veà nhaø (2’): Chuaån bò baøi “ Nghò luaän trong vaên töï söï” * Ruùt kinh nghieäm : .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .......................................................................................... ........................................ Trang -82 Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu Tieá t 43: theo) Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø TOÅNG KEÁT TÖØ VÖÏNG (Tieáp I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp hoïc sinh: - Naém vöõng hôn, hieåu saâu hôn vaø bieát vaän duïng linh hoaït, coù hieäu quaû kieán thöùc töø vöïng ñaõ hoïc (töø töôïng thanh, töø töôïng hình, caùc bieän phaùp tu töø). - Kỹ năng sống: Biết vận dụng, lựa chọn từ ngữ trong viết văn và giao tiếp. II. CHUAÅN BÒ : - Giaùo vieân : Baûng phuï + SGK + SGV - Hoïc sinh : SGK + SBT + Heä thoáng laïi kieán thöùc III. TROÏNG TAÂM Naém vöõng, cuûng coá kieán thöùc töø vöïng töø lôùp 6 ñeán lôùp 9 (töôïng hình, töôïng thanh, aån duï …). IV. PHÖÔNG PHAÙP Vaán ñaùp, luyeän taäp, so saùnh. V. TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP 1. OÅn ñònh lôùp (1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ (2’): Kieåm tra söï chuaån bò baøi cuûa hoïc sinh - Hoïc sinh kieåm tra baøi cuõ trong quaù trình oân taäp, toång keát. 3. Baøi môùi Caùc hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng  HOAÏT ÑOÄNG 1: Oân taäp töø töôïng hình töôïng thanh. - Hoïc sinh nhaéc laïi caùc khaùi nieäm veà töø töôïng thanh, töôïng hình. H: Theá naøo laø töø töôïng thanh, töø töôïng hình? Cho moãi loaïi moät ví duï ? GV: höôùng daãn HS laøm baøi taäp. Gôïi yù 1, 2 ví duï veà caùch goïi ñoäng vaät coù teân moâ phoûng aâm thanh. Baøi 3: HOÏC SINH phaùt hieän töø töôïng hình.  HOAÏT ÑOÄNG 2: Höôùng daãn oân taäp bieän phaùp tu töø. HOÏC SINH nhôù laïi, keå teân vaø neâu ñaëc ñieåm cuûa 8 bieän phaùp tu töø töø vöïng ñaõ hoïc. HOÏC SINH ñoïc caùc ví duï. Döïa vaøo ñaëc ñieåm bieän phaùp tu töø haõy nhaän dieän caùc ví duï söû duïng bieän phaùp tu töø naøo? YÙ nghóa cuûa moãi hình aûnh ñoù? (Lôùp nhaän xeùt –HS boå sung). I. Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình. 1. Khaùi nieäm: 2. Baøi taäp Baøi 1: Loaøi vaät coù teân goïi laø töø töôïng thanh nhö: meøo, boø, taéc keø, chim cu. Baøi 2: Nhöõng töø töôïng hình. Loám ñoám, leâ theâ, loaùng thoaùng, loà loä.  Moâ taû hình aûnh ñaùm maây moät caùch cuï theå vaø soáng ñoäng. II. Bieän phaùp tu töø töø vöïng 1. Caùc bieän phaùp tu töø töø vöïng 2. Baøi taäp * Baøi 1 a. Aån duï: Hoa, caùnh (chæ Thuùy Kieàu) Caây laù (chæ gia ñình Kieàu vaø cuoäc soáng cuûa hoï) b. So saùnh: Tieáng ñaøn Kieàu. c. Noùi quaù: Hoa ghen, lieãu hôøn  saéc ñeïp Kieàu  aán töôïng nhaân vaät taøi saéc veïn toaøn. d. Noùi quaù: Söï xa caùch giöõa thaân phaän, caûnh ngoä cuûa Kieàu vôùi Thuùc Sinh. Trang -83 Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø Caùc hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng * Baøi 2 a. Chôi chöõ b. Noùi quaù c. So saùnh 4. Cuûng coá (5’) : -Giaùo vieân ñuùc keát laïi noäi dung cuûa baøi hoïc “Toång keát veà töø vöïng” 5. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø - Yeâu caàu HOÏC SINH naém chaéc caùc ñaëc ñieåm töø vöïng. Caùc vaên baûn naøo hay söû duïng bieän phaùp tu töø? - Hoaøn thaønh tieáp baøi taäp coøn laïi. - Chuaån bò baøi: Taäp laøm thô 8 chöõ. * Ruùt kinh nghieäm : ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Trang -84 Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu Tieát 44: Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA PHÖÔNG (VAÊN) I. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: - Boå sung vaøo voán hieåu bieát veà vaên hoïc qua nhöõng trang, nhöõng nhaät kyù ñaày aán töôïng veà hình aûnh lieät só Ñaëng Thuyø Traâm. - Böôùc ñaàu bieát caùch söu taàm, quan taâm ñeán nhöõng con ngöôøi vaø thô vaên quanh ta. II. CHUAÅN BÒ: - Giaùo vieân : Nhaät kyù Ñaëng Thuyø Traâm, 35 naêm vaø 7 ngaøy, tranh tö lieäu. - Hoïc sinh : Nhaät kyù Ñaëng Thuyø Traâm , baøi vieát, tö lieäu söu taàm. III. TROÏNG TAÂM Caûm nhaän veà nhaân vaät Ñaëng Thuyø Traâm qua nhöõng trang nhaät kyù IV. PHÖÔNG PHAÙP Thuyeát trình V. TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP 1. OÅn ñònh lôùp (1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ (5’) Kieåm tra söï chuaån bò cuûa hoïc sinh (nhoùm, toå) 3. Baøi môùi : * Hoaït ñoäng 1 (1’): GV neâu muïc ñích yeâu caàu vaø tieán trình thöïc hieän cuûa tieát hoïc * Hoaït ñoäng 2: ( ) Laàn löôït caùc ñaïi dieän nhoùm leân trình baøy theo caâu hoûi ñöôïc boác thaêm – Trình baøy tranh söu taàm. Caâu 1: Giôùi thieäu nhöõng hieåu bieát veà “Nhaät kyù Ñaëng Thuyø Traâm” Caâu 2: Caûm nhaän saâu saéc nhaát veà Ñaëng Thuyø Traâm? Caâu 3: Caûm nhaän veà nhöõng trang Nhaät kyù cuûa Ñaëng Thuyø Traâm? Caâu 4: Sau khi tìm hieåu veà “Nhaät kyù Ñaëng Thuyø Traâm” baïn coù suy nghó, haønh ñoäng gì veà theá heä treû hieän nay vaø cuûa rieâng baûn thaân baïn? Ñieàu gì baïn taâm ñaéc nhaát? * Hoaït ñoäng 3 ( ’): Taäp theå lôùp nhaän xeùt, boå sung * Hoaït ñoäng 4 (5’) : Giaùo vieân nhaän xeùt bình ñieåm cho nhoùm, caù nhaân trình baøy 4. Cuûng coá : (10’) - Ñoïc baøi thô söu taàm maø em thích nhaát. - Vieát moät ñoaïn vaên bình baøi thô cuûa nhaø thô Thanh Nguyeân. 5. Höôùng daãn veà nhaø (4’) -Soaïn “Toång keát töø vöïng” (2 tieát) * Ruùt kinh nghieäm : ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... Trang -85 Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø ÑOÀNG CHÍ Tieát 44 - 45: Chính Höõu I. Muïc tieâu caàn ñaït: Giuùp hoïc sinh: - Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp chaân thöïc, giaûn dò cuûa tình ñoàng chí, ñoàng ñoäi vaø hình aûnh ngöôøi lính caùch maïng ñöôïc theå hieän trong baøi thô. - Naém ñöôïc ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa baøi thô, chi tieát chaân thaät, hình aûnh gôïi caûm vaø coá ñuùc giaøu yù nghóa bieåu töôïng. - Reøn naêng löïc caûm thuï, phaân tích caùc chi tieát ngheä thuaät, caùc hình trong moät taùc phaåm thô giaøu caûm höùng hieän thöïc maø khoâng thieáu söùc bay boãng. - Kỹ năng sống: + Lòng yêu nước, đoàn kết sẻ chia, tương trợ trong cuộc sống. + Hiểu được quá khứ gian khổ của cha ông có ý thức phấn đấu sống tốt đẹp hơn. II. Chuaån bò - Giaùo vieân : Hình aûnh chaân dung taùc giaû Chính Höõu + SGK + SGV - Hoïc sinh : SGK + SBT III. Troïng taâm - Veû ñeïp tình ñoàng ñoäi, ñoàng chí cuûa ngöôøi lính cuï hoà thôøi kyø ñaàu khaùng chieán choáng Phaùp. IV. Phöông phaùp Hoûi - ñaùp, phaân tích, bình, thaûo luaän, so saùnh V. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng daïy vaø hoïc: 1.OÅn ñònh lôùp(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ:(5’) - Ñoïc thuoäc loøng ñoaïn Luïc Vaân Tieân cöùu Kieàu Nguyeät Nga. - Phaân tích caùc nhaân vaät Luïc Vaân Tieân, Kieàu Nguyeät Nga, quan nieäm anh huøng cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu qua nhaân vaät Vaân Tieân.(3 hoïc sinh) 3. Baøi môùi: * Giôùi thieäu: Qua caùc taùc phaåm thuoäc vaên hoïc trung ñaïi, caùc em ñaõ caûm nhaän ñöôïc tình baïn chaân thaät cuûa nhaø thô Nguyeãn Khieán. Caùi”ta vôùi ta” ñoù laø hoøa nhaäp vôùi khuynh höôùng saùng taùc môùinôi caùc taùc giaû trong thôøi kì khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùpvaø naâng leân thaønh tình caûm môùi laï nôi nhöõng ngöôøi chieán só caùch maïng- ñoù laø tình ñoàng chí maø chuùng ta seõ tìm hieåu trong baøi thô cuøng teân cuûa nhaø thô chính höõu T/ g Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng 8’ Hoaït ñoäng 1: Ñoïc vaø tìm hieåu ghi chuù - Hoïc sinh ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích:nhìn chung ñoïc chaäm raõi ñeå dieãn taû caûm xuùc .Ba doøng thô cuoái caàn ñoïc chaäm hôi vaø cao hôi ñeå khaéc hoïa bieåu töôïng ngöôøi lính caùch maïng. H: Cho bieát vaøi neùt veà taùc giaû? - Chính Höõu teân thaät laø Traàn Ñình Ñaéc.sinh naêm 1926 taïi Can Loäc Haø Tónh 1946 gia nhaäp trung ñoaøn Thuû Ñoâ,hoaït I. Ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích 1. Taùc giaû: Traàn Ñình Ñaéc , 1926. Can Loäc,Haø Tónh + Hoaït ñoäng trong quaân ñoäi suoát 2 cuoäc khaùng chieán, vieát ñeà taøi ngöôøi lính+ Trang -86 Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu T/ g 20’ Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng ñoäng trong quaân ñoäi suoái hai cuoäc khaùng chieán ,laøm thô töø1947,vieát ñeà taøi ngöôøi lính H: Baøi thô ñöôïc Chính Höõu vieát trong hoaøn caûnh naøo? - Baøi ñoàmg chí ra ñôøi ñaàu 1948 sau chieán dòch Vieät Baéc-Thu ñoâng 1947 theå hieän tình caûm sau saéccuûa nhöõng ngöôøi ñoàng chí. H: ,caùc em haõy cho bieát baøi thô coù theå phaân ñoaïn döïa treân maïch caûm xuùc nhö theá naøo? +Ba ñoaïn - 7 caâu ñaàu :söï hình thaønh tình ñoàng chí - 10 caâu keá:söï theå hieän tình ñoàng chí - 3 caâu cuoái:bieåu töôïng cuûa tình ñoàng chí Hoaït ñoäng 2: Phaân tích veû ñeïp cuûa tình ñoàng chíñöôïc theå hieän trong baøi thô H: Saùu caâu ñaàu noùi veà cô sôû hình thaønh tình doàng chí cuûa nhöõng ngöôøi lính caùch maïng .Caùc em haõy cho bieát cô sôû aáy laø gì.? (- Cô sôû hình thaønh tình ñoàng chí:) H: Chuù yù ñeán caùch noùi soùng ñoâi coù yù nghóa gì? + Anh –Toâi-Anh vôùi toâi nhö moät söï keát dính vaø hình thaønh tình caûm lôùn +Söï töông ñoàng ve à tình caûnh xuaát thaân ngheøo khoù +söï cuøng chung nhieäm vuï saùt caùnh trong chieán ñaáu +sö chan hoøa vaø chia seû moõi gian lao , moïi nieàm vui H: Em coùnhaän xeùt gì veà vai troø vaø taùc duïng cuûa caâu thô thöù 7?  Caâu thô chæ coù 2 tieáng, taïo neân moät daáu nhaán , moät söï phaùt hieän ,khaúng ñònh ,nhö moät baûn leà keát dính ñoaïn ñaàu vaø ñoaïn hai Tình ñoàng chí laø söï keá thöøa vaø naâng cao söï quen bieát ,tình baïn, tình tri kyû.  Khaéc hoïa tình ñoàng chí, moät tình caûm môùi meû nhöng khoâng phaûi xa laï nôi nhöõng ngöôøi lính caùch maïng thôøi choùng Phaùp. * Chuyeån yù: Neáu nhö saùu caâu thô ñaàu laø coäi nguoàn cuûa tình ñoàng chí thì möôøi caâu thô keá tieáp laø nhöõng bieåu hieän cuï theå vaø caûm ñoäng cuûa tình doàng chínôi nhöõng anh Boä Ñoäi Cuï Hoà H: Caùc em haõy ñoïc 10 caâu thô tieáp theo vaø cho bieát taùc giaû ñaõ vieát tieáp nhöõng gì veà tình ñoàng chí? - Söï theå hieä cuûa tình ñoàng chí: + Ñoàng chí laø söï caûm thoâng saâu xa nhöõng taâm tö noãi loøng cuûa nhau + Ñoàng chí ñoù laø cuøng chia seû nhöõng gian lao cuûa ñôøi ngöôøi lính, nhaát laø nhöõng côn soát run ngöôøi,traùn öôùt moà hoâi. - Taùc phaåm tieâu bieåu: “Ñaàu suùng traêng treo”. Trang -87 2. Taùc phaåm: - Hoaøn caûnh saùng taùc :taïi nôi an döôõng sau chieán dòch Vieät Baéc – Thu Ñoâng1947 II. Tìm hieåu vaên baûn: 1. Cô sôû cuûa tình ñoàng chí: +Söï hình thaønh tình ñoàng chí: - nöôùc maën ñoàng chua - ñaát caøy treân soûi ñaù - Anh vôùi toâi … xa laï …… quen nhau  Caùch söû duïng thaønh ngöõ, caâu thô ñoái öùng soùng ñoâi => töôngñoàng veà hoaøn caûnh xuaát thaân. Hoï laø nhöõng ngöôøi noâng daân xuaát thaân töø nhöõng mieàn queâ ngheøo khoù. - Suùng beân sung ñaàu saùt beân ñaàu  Ñieäp ngöõ => Cuøng chung nhieäm vuï chieán ñaáu vaø lyù töôûng chieán ñaáu - …chung chaên …… ñoâi tri kyû  Chung hoaøn caûnh thieáu thoán - ñoàng chí!  Tình ñoàng chí laø tình caûm thieâng lieâng nhaát keát tinh cao ñoä giöõa tình baïn tình ngöôøi 2. Nhöõng bieåu hieän cuûa tình ñoàng chí: + Caûm thoâng saâu xa nhöõng taâm tö noãi loøng cuûa nhau: - Ruoäng möông …göûi -Gian nhaø khoâng maëc keä …… --. Quyeát taâm ra ñi vì nhieäm Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu T/ g 2’ Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng Thaûo luaän: Hình aûnh “thöông nhau tay naém laáy baøn tay “gôïi cho em suy nghó gì veà tình ñoàng chí? Chuù yù caùc caâu thô soùng ñoâi,ñoái öùng nhau  Hình aûnh naøy nhö moät söï khaùi quaùt tình ñoàng chí .Hình aûnh coâ ñoïng giaøu caûm xuùc vaø lieân töôûng nhö moät töôïng ñaøi veà tình ñoàng chí. Chuyeån yù: Baøi thô kieát thuùc baèng hình aûnh raát ñeïp “Ñeâm nay …… ñaàu suùng traêng treo” Thaûo luaän: Caùc em caûm nhaän theá naøo veà böùc tranh veà tình ñoàng chí,ñoàng ñoäi maø taùc giaû ñaõ veû neân ôû ñaây? + Hieän thöïc:röøng ñeâm giaù reùt, ba hình aûnh ngöôøi lính.Khaåu suùng vaø aùnh traêng ñaõ gaén keát vôùi nhau . + Tình ñoàng ñoäi ,ñoàng chí ñaõ giuùp hoï traûi qua gian nan , nguy hieåm . Aùnh traêng cuõng ñaõ gaén boù nhö ngöôøi baïn, ngöôøi ñoàng ñoäi + Suùng vaø traêng vöøa hieän thöïc vöøa moäng mô theå hieän chaát chieán ñaáu ,chaát tröõ tình ,söï laõng maïng caùch maïng .  Ñaây laø töôïng ñaøi veà tình ñoàng chí maø nhöõng anh boä ñoäi Cuï Hoà xaây döïng neân baèng nhöõng coáng hieán heát möïc cuûa mình. Lôøi nhaø thô Chính Höõu: “ñaàu suùng, traêng treo” ngoaøi hình aûnh boán chöõ coøn coù nhòp ñieäu nhö nhòp laéc lö cuûa moät caùi gì lô löûng choâng cheânh, trong söï baùt ngaùt .Noù noùi leân moät caùi gì ñoù lô löûng ôû xa chöù khoâng phaûi laø buoäc chaët ,suoát ñeâm vaàng traêng töø baàu trôøi cao xuoáng thaáp daàn vaø coù luùc treo lô löûng treân daàu muõi suùng .nhöõng ñeâm phuïc kích chôøû giaëc , vaàng traêng ñoái vôùi chuùng toâi nhö moät ngöôøi baïn ;röøng hoang söông muoái laø moät khung caûnh thaät …” Hoaït ñoäng 4 : Hình aûnh ngöôøi lính thôøi choáng Phaùp Thaûo luaän : Qua baøi thô em bieát gì veà nhöõng anh boä ñoäi thôøi choáng Phaùp? Hoïc sinh thaûo luaän ,neâu nhaän bieát: + Xuaát thaân töø noâng daân + Saün saøng hi sinh rieâng tö vì nghóa lôùn + Gaén bo ù vôùi laøng queâ + Traûi qua nhöõng thieáu thoán , gian khoù , hieåm nguy + Gaén boù vôùi nhau baèng tình ñoàng chí ,ñoàng ñoäi saéc saâu Hoaït ñoäng 5:Toång keát baøi thô: H: Neâu nhaän xeùt veà giaù trò ngheä thuaät vaø noäi dung baøi thô? - Ñoïc ghi nhôù trong saùch gíao khoa Thô bình dò , giaøu caûm xuùc theå hieän qua nhöõng caâu thô soùng ñoâi coù söùc khaùi quaùt cao. vuï chung -Gieáng nöôùc goác ña nhôù ……  Hoaùn duï , nhaân hoaù =>Tình yeâu queâ höông + Cuøng nhau chia xeû nhöõng gian lao thieáu thoán cuûa cuoäc ñôøi ngöôøi lính - Anh vôùi toâi …côn ôùn laïnh … soát run ngöôøi - Aùo anh raùch vai … Quaàn toâi ……vaøi maûnh vaù - Cöôøi buoát giaù chaân khoâng giaøy  Caâu thô soùng ñoâi, hình aûnh töôïng tröng  Söùc maïnh ñeå cho nhöõng ngöôøi lính vöôït qua gian lao thieáu thoán ñoù laø tình ñoàng chí - Thöông nhau tay naém laáy baøn tay  Bieåu hieän gæn dò nhöng xuùc ñoäng cuûa tình ñoàng chí thieâng lieâng. 3. Hình töôïng tình ñoàng chí Röøng hoang söông muoái  Thôøi gian, khoâng gian khaéc nghieät. -Ñöùng caïnh .........  Tö theá hieân ngang, keà vai saùt caùnh vôùi muïc ñích cao caû - Ñaàu suùng traêng treo  Hình aûnh ñeïp, töôïng tröng theå hieän chaát chieán ñaáu vaø chaát tröõ tình trong cuoäc ñôøi ngöôøi lính. Trang -88 III. Toång keát : * Ngheä thuaät: - Lôøi thô bình dò - Caâu thô soùng ñoâi - Hình aûnh gôïi taû ,gôïi caûm * Noäi dung: Khaéc hoïa veû ñeïp vaø söùc maïnh cuûa tình ñoàng chí Tröôøng THCS Phaïm Vaên Chieâu T/ g Giaùo aùn ngöõ vaên 9 – GV: Traàn Thò Ngaân Haø Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng - Hình aûnh ngöôøi lính thôøi choáng Phaùp bình dò ,giaûn ñôn hi sinh , chiuï ñöïng vì nghóa lôùn - Chính tình ñoàng chí ,ñoàng ñoäi thaém thieát ñaõ giuùp hoï vöôït qua moïi thöû thaùch treân böôùc ñöôøng ñi tôùi * Ghi nhôù :SGK  Hoïc sinh ñoïc vaø cheùp ghi nhôù vaøo vôû. 4. Cuûng coá(5’) - Hoïc sinh ñoïc laïi baøi thô - Ñoïc ghi nhôù trong saùch giaùo khoa 5. Höôùng daãn veà nhaø (4’) : - Hoïc thuoäc loøng baøi thô, thuoäc phaàn ghi nhôù - Phaân tích baøi thô ñeå laøm noåi baät hình aûnh ngöôøi lính choáng Phaùp . - chuaån bò baøi : Baøi thô veà tieåu ñoäi xe khoâng kính. * Ruùt kinh nghieäm : ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... .................................................................................... ..................................................... DUYEÄT TUAÀN 9 NHOÙM TRÖÔÛNG Leâ Thò Hieäp Trang -89