Tài liệu Giáo án ngữ văn lớp 9 tuần 14

Tröôøng THCS Thanh Ña Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän Tuaàn 14 Tieát 66 + 67: Laëng leõ Sa Pa Tieát 68 + 69: Vieát baøi taäp laøm vaên soá 3 Tieát 70: OÂn taäp Tieáng Vieät. Ngaøy soaïn: Ngaøy daïy: Tieát 66-67: LAËNG LEÕ SA PA Vaên baûn: (Nguyeãn Thaønh Long) I- Muïc tieâu caàn ñaït. Giuùp HS: - Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp bình dò cuûa caùc nhaân vaät trong truyeän, nhaát laø nhaân vaät anh thanh nieân. Töø ñoù, thaáu hieåu yù nghóa tö töôûng cuûa truyeän: coâng vieäc ñem laïi yù nghóa, nieàm vui cho con ngöôøi. - Bieát phaân tích nhöõng ñieåm ñaëc saéc trong ngheä thuaät truyeän: xaây döïng tình huoáng, mieâu taû nhaân vaät töø nhieàu ñieåm nhìn, keát hôïp töï söï vaø tröõ tình. II-Chuaån bò - Giaùo vieân: Hình aûnh chaân dung taùc giaû Nguyeãn Thaønh Long+ SGK+ SGV+ Saùch tham khaûo. - Hoïc sinh: Soaïn baøi + SGK . III- Tieán trình leân lôùp. 1. OÅn ñònh lôùp (1’) : 2. Kieåm tra baøi cuõ (5’) : - Toùm taét truyeän ngaén “Laøng”. - Trình baøy tieåu söû Kim Laân. 3. Giôùi thieäu baøi môùi: Trong cuoäc soáng coù nhöõng luùc töôûng chöøng nhö laëng leõ, aâm thaàm nhöng thöïc ra luoân soâi ñoäng. Qua “Laëng leõ Sa Pa”, Nguyeãn Thaønh Long muoán ñeà caäp ñeán nhöõng con ngöôøi mieät maøi lao ñoäng khoa hoïc raát aâm thaàm maø khaån tröông vì lôïi ích cuûa ñaát nöôùc vaø vì cuoäc soáng cuûa con ngöôøi. T/g Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng 15’ * Hoaït ñoäng 1: Giôùi thieäu taùc giaû, taùc phaåm. Ñoïc phaàn chuù thích veà taùc giaû, taùc phaåm trong SGK. H: Tìm hieåu veà taùc giaû vaø hoaøn caûnh saùng taùc. - Giaûi thích moät soá töø khoù - Ñoïc vaø tìm hieåu chung veà taùc phaåm. - GV ñoïc moät ñoaïn (töø ñaàu ñeán choã ngöôøi thanh nieân I. Ñoïc – Tìm hieåu chuù thích 1. Taùc giaû: Nguyeãn Thaønh Long (1925-1991) 2. Taùc phaåm: (Chuù thích SGK trang 188). Trang - 1 Tröôøng THCS Thanh Ña T/g 50’ Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø xuaát hieän). - Cho HS ñoïc moät soá ñoaïn theo yeâu caàu cuûa GV vaø toùm taét truyeän. H: Haõy nhaän xeùt veà coát truyeän vaø tình huoáng cô baûn trong “Laëng leõ Sa Pa”. Taùc phaåm naøy, theo lôøi taùc giaû laø “moät böùc chaân dung”, ñoù laø böùc chaân dung cuûa nhaân vaät naøo trong truyeän - Coát truyeän ñôn giaûn, taäp trung vaøo cuoäc gaëp gôõ tình côø cuûa maáy ngöôøi khaùch treân chuyeán xe vôùi ngöôøi thanh nieân laøm coâng taùc khí töôïng treân ñænh Yeân Sôn. Taïo ra tình huoáng aáy, taùc giaû ñaõ giôùi thieäu chaân dung cuûa nhaân vaät chính laø anh thanh nieân moät caùch thuaän lôïi vaø raát aán töôïng. H: Truyeän ñöôïc traàn thuaät chuû yeáu theo ñieåm nhìn vaø suy nghó cuûa nhaân vaät naøo ? Taùc duïng cuûa noù ra sao ? - Nhaân vaät oâng hoïa só; nhaèm khaéc hoïa roõ neùt hình aûnh nhaân vaät chính, ñoàng thôøi theå hieän chuû ñeà vaø tö töôûng truyeän * Hoaït ñoäng 2: 1. Phaân tích nhaân vaät anh thanh nieân. H: Tìm hieåu veà hoaøn caûnh soáng, coâng taùc, caùch vöôït khoù cuõng nhö suy nghó cuûa anh veà coâng vieäc vaø cuoäc soáng qua vaên baûn? + Moät mình treân ñænh nuùi cao 2600 meùt, laøm coâng taùc khí töôïng kieâm vaät lyù ñòa caàu vôùi tinh thaàn traùch nhieäm cao. + Bieát vöôït qua söï gian khoå cuûa coâng vieäc vaø noãi coâ ñôn vôùi yù thöùc “Ta vôùi coâng vieäc laø ñoâi . . . chöù caát noù ñi, chaùu buoàn ñeán cheát maát”. + Laø ngöôøi raát giaûn dò, ngaên naép, bieát toå chöùc cuoäc soáng. H: Theo em, neùt ñeïp ñaùng chuù yù nhaát ôû nhaân vaät naøy laø gì ? - (HS thaûo luaän theo nhoùm)  GV: Laø söï côûi môû, chaân tình, aân caàn chu ñaùo vaø raát khieâm toán. Taùc giaû ñaõ phaùc hoïa chaân dung nhaân vaät chính vôùi nhöõng neùt ñeïp veà tinh thaàn, tình caûm, caùch soáng vaø nhöõng suy nghó veà cuoäc soáng, veà yù nghóa cuûa coâng vieäc  Tieâu bieåu cho lôùp ngöôøi lao ñoäng treû. 2. Nhaän xeùt veà caùc nhaân vaät khaùc. H: Tìm hieåu veà nhaân vaät oâng hoïa só. Nhaân vaät naøy cuøng vôùi caùc nhaân vaät phuï khaùc ñaõ goùp phaàn toâ ñaäm hình aûnh ngöôøi thanh nieân trong truyeän nhö theá naøo? - OÂng hoïa só: tinh teá, nhaïy caûm, taøi hoa. Coâ kyõ sö treû Trang - 2 Ghi baûng II- Tìm hieåu vaên baûn. 1. Nhaân vaät anh thanh nieân. * Hoaøn caûnh soáng, coâng taùc: + Moät mình treân ñænh Yeân Sôn cao 2600 meùt. + Ño gioù, ño möa, ño naéng, tính maây, ño chaán ñoäng maët ñaát. + Coâng vieäc ñoøi hoûi tæ mæ, chính xaùc, ñuùng giôø. + Gian khoå, ñôn ñoäc. - Vöôït khoù: + YÙ thöùc veà coâng vieäc vaø loøng yeâu ngheà: “Khi ta laøm vieäc. . . buoàn ñeán cheát maát”. + Bieát toå chöùc cuoäc soáng (ñoïc saùch, troàng hoa, nuoâi gaø…).  Luoân coù yù thöùc traùch nhieäm vôùi coâng vieäc * Neùt ñeïp trong tính caùch: + Chaân tình, côûi môû. + Chu ñaùo vaø khieâm toán  Nhaân vaät töï boäc loä Tröôøng THCS Thanh Ña T/g Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng saün saøng nhaän nhieäm vuï nôi vuøng cao. Baùc laùi xe vui neùt ñaùng yeâu, ñaùng quyù tính, thích quan taâm tôùi ngöôøi khaùc. Thoâng qua nhöõng qua nhaän xeùt, suy nghó caûm xuùc, suy nghó, thaùi ñoä caûm meán cuûa caùc nhaân vaät cuûa nhaân vaät khaùc. phuï, hình aûnh anh thanh nieân hieän ra caøng roõ neùt vaø  Tieâu bieåu cho nhöõng saùng ñeïp hôn. con ngöôøi môùi soáng coù lyù H: Truyeän coù söï keát hôïp caùc yeáu toá tröõ tình, bình luaän töôûng: aâm thaàm coáng hieán vôùi töï söï. Haõy chæ ra caùc chi tieát taïo neân chaát tröõ tình vaø vui vôùi coâng vieäc. cuûa taùc phaåm ? Neâu taùc duïng cuûa chaát tröõ tình ñoù ? 2. Caùc nhaân vaät khaùc. - Trong taùc phaåm, chaát tröõ tình toaùt leân töø nhöõng phong - OÂng hoïa só: nhaïy caûm, caûnh thieân nhieân ñeïp vaø thô moäng cuûa Sa Pa ñöôïc taøi hoa, say meâ saùng taïo. mieâu taû qua caùi nhìn cuûa ngöôøi hoïa só giaø: “Naéng baây - Coâ kyõ sö treû: vöøa toát giôø baét ñaàu lan tôùi. . . maøu xanh cuûa röøng”. “Naéng maï nghieäp, saün saøng nhaän baïc caû con ñeøo. . . boù ñuoác lôùn”. Chaát tröõ tình coøn toaùt nhieäm vuï ôû vuøng cao. leân chuû yeáu töø noäi dung truyeän, trong cuoäc gaëp gôõ tình - Baùc laùi xe: vui tính, bieát côø maø ñeå laïi nhieàu dö vò vaø veû ñeïp cuûa con ngöôøi qua quan taâm tôùi ngöôøi khaùc.  Goùp phaàn laøm noåi baät nghó suy vaø coâng vieäc. chuû ñeà tö töôûng: “Trong * Thaûo luaän: - Nhöõng nhaân vaät phuï vaø anh thanh nieân trong “Laëng caùi laëng im cuûa Sa Pa. . . leõ Sa Pa” ñaõ theå hieän chuû ñeà tö töôûng truyeän nhö theá coù nhöõng con ngöôøi laøm vieäc vaø lo nghó nhö vaäy naøo ? - Thaûo luaän toå.  GV: Truyeän ngôïi ca nhöõng con ngöôøi lao ñoäng nhö cho ñaát nöôùc”. anh thanh nieân vaø caùi theá giôùi nhöõng con ngöôøi nhö anh. Taùc giaû muoán nhaén tôùi ngöôøi ñoïc: “Trong caùi laëng 10’ im cuûa Sa Pa. . . coù nhöõng con ngöôøi laøm vieäc vaø lo nghó nhö vaäy cho ñaát nöôùc”. * Hoaït ñoäng 3: Giuùp hoïc sinh toång keát vaø ruùt ra ghi III- Toång keát. nhôù * Ghi nhôù (SGK trang H: Tìm hieåu veà giaù trò noäi dung vaø ñaëc ñieåm ngheä 189). thuaät cuûa truyeän ? - HS ñoïc Ghi nhôù. * Hoaït ñoäng 4: Luyeän taäp. IV- Luyeän taäp. SGK trang 190. SGK trang 190. - HS laøm baøi; phaùt bieåu tröôùc lôùp. 4. Cuûng coá(5’): Toùm taét truyeän. Phaùt bieåu chuû ñeà cuûa truyeän. 5. Höôùng daãn veà nhaø (4’) - Hoïc Ghi nhôù, tieåu söû taùc giaû. - Chuaån bò vieát baøi taäp laøm vaên * Ruùt kinh nghieäm: .......................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Trang - 3 Tröôøng THCS Thanh Ña Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän Tieá t 68+69: VIEÁT BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 3 - VAÊN TÖÏ SÖÏ I. Muïc tieâu caàn ñaït: Giuùp hs :  Bieát vaän duïng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc ñeã thöïc haønh vieát moät baøi vaên töï söï coù söû duïng caùc yeáu toá mieâu taû noäi taâm vaø nghò luaän.  Reøn kó naêng dieãn ñaït,trình baøy coù thöù töï, goïn gaøn,chaët cheõ. II. Chuaån bò:   Giaùo vieân : Ra ñeà + Ñaùp aùn + Bieåu ñieåm Hoïc sinh : OÂn laïi kieán thöùc III. Tieán trình giaûng daïy: 1. OÅn ñònh lôùp(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ (2’): Cho hoïc sinh nhaéc laïi moät soá ñieåm caàn löu yù khi laøm baøi * GV choát laïi: Vaên baûn töï söï coù söû duïng yeáu toá mieâu taû noäi taâm vaø yeáu toá nghò luaän. Trình baøy thöù töï, goïn gaøng, chaët cheõ… ,traùnh loãi dieãn ñaït,chính taû ,daáu caâu ,duøng töø…Suy nghó caàn chaân thaønh, saâu saéc 3. Baøi môùi * Ñeà baøi: GV coù theå choïn moät trong boán deà trong SGK trang 191 (Ngöõ Vaên 9 taäp 1). Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung caàn ñaït * Hoaït ñoäng 1 I. Ñeà baøi: GV cheùp ñeà leân baûng, ñoïc laïi ñeà. Haõy keå veà cuoäc gaëp gôõ vôùi caùc chuù boä ñoäi nhaân ngaøy thaønh laäp Quaân ñoäi 22/12. trong buoåi gaëp ñoù em thay maët caùc baïn phaùt bieåu nhöõng suy nghó veà tình caûm vaø traùch nhieäm cuûa theá heä sau ñoái vôùi theá heä cha anh ñi tröôùc. II.Hoïc sinh laøm baøi: * Hoaït ñoäng 2: HS laøm baøi (8 5 phuùt). III. Thu baøi: * Hoaït ñoäng 3: GV thu baøi. Môû baøi: giôùi thieäu tình huoáng gaëp gôõ - GV ñöa moät soá yeâu caàu baøi vieát Thaân baøi: Keå caâu chuyeän xen taû caûnh, taû ngöôøi, ngoân ngöõ ñoái thoaïi, lôøi phaùt bieåu noùi nhöõng gì? Keát baøi: AÁn töôïng cuûa em veà buoåi gaëp. 4. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø.(2’)  Naém vöõng ñaëc ñieåm vaên baûn töï söï.  Chuaån bò oân taäp Tieáng Vieät. * Ruùt kinh nghieäm: .............................................................................................................................................................. ......................................................................................................................................... Trang - 4 Tröôøng THCS Thanh Ña Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän NGÖÔØI KEÅ chuyeän TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ Tieát 70: I- Muïc tieâu caàn ñaït. - HS hieåu vaø nhaän dieän theá naøo laø ngöôøi keå chuyeän, vai troø vaø moái quan heä giöõa ngöôøi keå chuyeän vôùi ngoâi keå trong vaên baûn töï söï. II- Chuaån bò:   Giaùo vieân : SGK + SGV+ Baûng phuï. Hoïc sinh : SGK + SBT III- Tieán trình leân lôùp. 1. OÅn ñònh lôùp( 1’): 2. Kieåm tra baøi cuõ(5’): - Theá naøo laø ñoái thoaïi, ñoäc thoaïi vaø ñoäc thoaïi noäi taâm ? - Taùc duïng cuûa chuùng trong vaên baûn töï söï ? 3. Giôùi thieäu baøi môùi: Trong vaên baûn töï söï, ngöôøi keå chuyeän coù theå xuaát hieän döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau vôùi nhöõng ngoâi keå khaùc nhau. Khi trình baøy, mieâu taû söï vieäc, ngöôøi keå thöôøng gaén vôùi moät ñieåm nhìn naøo ñoù, ñieàu naøy giuùp taùc giaû boäc loä tö töôûng, tình caûm vaø suy nghó cuûa mình moät caùch sinh ñoäng maø chuùng ta seõ hieåu roõ hôn qua baøi hoïc hoâm nay. T/g Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng 15’ * Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu vai troø cuûa ngöôøi keå trong vaên baûn töï söï. - Yeâu caàu HS ñoïc ñoaïn trích (SGK trang 192). - HS ñoïc ñoaïn trích töø truyeän ngaén “Laëng leõ Sa Pa”. H: Chuyeän keå veà ai ? Veà söï vieäc gì ? Ai keå ? Chuyeän ñöôïc keå theo ngoâi thöù maáy ? Neáu laø moät trong ba nhaân vaät treân thì ngoâi keå vaø lôøi vaên phaûi thay ñoåi nhö theá naøo ? - Keå veà phuùt chia tay giöõa ngöôøi hoïa só giaø, coâ gaùi vaø anh thanh nieân. Ngöôøi keå khoâng xuaát hieän trong caâu chuyeän (voâ nhaân xöng). Neáu ngöôøi keå laø moät trong ba nhaân vaät treân thì ngoâi keå vaø lôøi vaên phaûi thay ñoåi, hoaëc xöng “toâi”, hoaëc xöng teân moät trong ba ngöôøi ñoù. H: Nhöõng caâu: “gioïng cöôøi nhöng ñaày tieác reû”; “nhöõng ngöôøi con gaùi saép xa ta, bieát khoâng bao giôø gaëp laïi nöõa, hay nhìn ta nhö vaäy” laø nhaän xeùt cuûa ngöôøi naøo, veà ai ? - Laø nhaän xeùt cuûa ngöôøi keå chuyeän veà anh thanh nieân vaø suy nghó cuûa anh ta. ÔÛ caâu sau, ngöôøi keå nhö nhaäp vai anh thanh nieân ñeå noùi hoä suy nghó vaø tình caûm cuûa anh. I- Vai troø cuûa ngöôøi keå trong vaên baûn töï söï. Ñoaïn trích töø truyeän ngaén “Laëng leõ Sa Pa” cuûa Nguyeãn Thaønh Long (SGK trang 192).  Keå chuyeän theo ngoâi thöù ba vôùi vai troø daãn daét ngöôøi ñoïc ñi vaøo caâu chuyeän. Trang - 5 Tröôøng THCS Thanh Ña T/g Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng * Thaûo luaän: Caên cöù vaøo ñaâu ñeå coù theå nhaän xeùt: ngöôøi keå chuyeän ôû ñaây döôøng nhö thaáy heát vaø bieát heát moïi vieäc, moïi haønh ñoäng,taâm tö, tình caûm cuûa caùc nhaân vaät ? (Thaûo luaän toå.) - GV: Caên cöù vaøo chuû theå ñöùng ra keå caâu chuyeän, ñoái töôïng ñöôïc mieâu taû, ngoâi keå, ñieåm nhìn traàn thuaät vaø lôøi vaên, ta coù theå nhaän xeùt: “Ngöôøi keå chuyeän ôû ñaây. . . caùc - Ghi nhôù: SGK trang nhaân vaät”. 193. H: Töø nhöõng tìm hieåu veà ñoaïn trích treân, em bieát nhö theá naøo laø hình thöùc keå chuyeän theo ngoâi thöù ba vaø vai troø cuûa noù trong vaên baûn töï söï ?( HS phaùt bieåu döïa theo Ghi 15’ nhôù) II- Luyeän taäp. + Baøi taäp 1, 2 /194 * Hoaït ñoäng 2: Luyeän taäp. - Baøi 1, 2a (SGK trang 193, 194). Cho HS ñoïc ñoaïn trích vaø söûa caâu (2a) treân baûng, sau ñoù ghi vaøo vôû. - Baøi 1, 2a (SGK trang 193, 194). 1) Ñoïc ñoaïn trích. 2a) + Ngöôøi keå chuyeän laø nhaân vaät “toâi” (ngoâi thöù nhaát). + Öu ñieåm: giuùp ngöôøi keå deã ñi saâu vaøo taâm tö tình caûm, mieâu taû ñöôïc nhöõng dieãn bieán taâm lyù phöùc taïp ñang dieãn ra trong taâm hoàn nhaân vaät “toâi”. + Khuyeát: haïn cheá trong vieäc mieâu taû bao quaùt caùc ñoái töôïng khaùch quan, sinh ñoäng, khoù taïo ra caùi nhìn nhieàu chieàu, deã gaây neân söï ñôn ñieäu trong gioïng vaên. 4. Cuûng coá: - Ngoaøi hình thöùc keå chuyeän theo ngoâi thöù nhaát trong vaên baûn töï söï, coøn coù hình thöùc keå naøo khaùc ? Em hieåu gì veà hình thöùc naøy ? Vai troø cuûa noù ra sao ? 5. Höôùng daãn veà nhaø (4’) - Hoïc Ghi nhôù; veà nhaø laøm luyeän taäp phaàn b caâu 2. - Soaïn baøi “Chieác löôïc ngaø” cuûa Nguyeãn Quang Saùng. * Ruùt kinh nghieäm : .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ..................................................................................................................... Trang - 6 Tröôøng THCS Thanh Ña Tieát 70: Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän OÂN TAÄP TIEÁNG VIEÄT I- Muïc tieâu caàn ñaït. - Naém vöõng moät soá noäi dung cuûa phaàn Tieáng Vieät ñaõ hoïc ôû HK I: caùc phöông chaâm hoäi thoaïi, xöng hoâ trong hoäi thoaïi, lôøi daãn tröïc tieáp vaø lôøi daãn giaùn tieáp. II- Phöông tieän hoaït ñoäng.   Giaùo vieân: SGK + SGV + Baûng oân taäp. Hoïc sinh: Soaïn baøi + SGK + SBT III- Troïng taâm Naém vöõng moät soá noäi dung phaàn Tieáng Vieät ñaõ hoïc ôû hoïc kyø I (caùc phöông chaâm hoäi thoaïi, xöng hoâ hoäi thoaïi, caùch daãn tröïc tieáp, caùch daãn giaùn tieáp). IV. Phöông phaùp: Hoûi, ñaùp, luyeän taäp, so saùnh V. Tieán trình leân lôùp. 1. OÅn ñònh lôùp (1’): 2. Kieåm tra baøi cuõ (2’): Kieåm tra söï chuaån bò cuûa HS. 3. Baøi môùi(35’) T/g 10’ Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng * Hoaït ñoäng 1: Caùc phöông chaâm hoäi ICaùc phöông thoaïi. chaâm hoäi thoaïi. H: Haõy nhaéc laïi noäi dung cuûa caùc - Ph.chaâm veà löôïng. phöông chaâm hoäi thoaïi ñaõ ñöôïc hoïc ? - Ph.chaâm veà chaát. - Ph.chaâm quan heä. + Ph.chaâm veà löôïng. - Ph.chaâm caùch thöùc. + Ph.chaâm veà chaát. - Ph.chaâm lòch söï. + Ph.chaâm quan heä. + Ph.chaâm caùch thöùc. + Ph.chaâm lòch söï. H: Keå moät vaøi tình huoáng giao tieáp trong ñoù coù moät hoaëc moät soá phöông chaâm hoäi thoaïi naøo ñoù khoâng ñöôïc Trang - 7 Tröôøng THCS Thanh Ña T/g 13’ 12’ Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø tuaân thuû. - HS coù theå keå moät vaøi tình huoáng giao tieáp coù trong SGK hay saùch tham khaûo khoâng tuaân thuû phöông chaâm hoäi thoaïi (VD: Truyeän cöôøi “Noùi coù ñaàu coù ñuoâi”; truyeän nguï ngoân “Chaân, tay, maét, tai, mieäng”). * Hoaït ñoäng 2: Xöng hoâ trong hoäi thoaïi. H: Haõy neâu moät soá töø ngöõ duøng ñeå xöng hoâ trong tieáng Vieät vaø cho bieát caùch duøng nhöõng töø ngöõ ñoù ? - Tieáng Vieät coù moät heä thoáng töø ngöõ xöng hoâ raát phong phuù, tinh teá vaø giaøu saéc thaùi bieåu caûm (VD: toâi, ta, tôù, mình, anh, chò, anh aáy, chò aáy…) Ngöôøi noùi caên cöù vaøo ñoái töôïng nghe vaø tuøy tình huoáng giao tieáp ñeå xöng hoâ cho thích hôïp. - Cho VD: Moät beänh nhaân noùi vôùi baùc só: “Thuoác oâng cho tuaàn tröôùc tôù uoáng chaúng giaûm beänh chuùt naøo”. H: Beänh nhaân khi xöng hoâ nhö vaäy coù tuaân theo phöông chaâm: “xöng khieâm, hoâ toân” khoâng ? Em hieåu phöông chaâm ñoù nhö theá naøo ? (Baûng phuï) - Beänh nhaân khi xöng hoâ khoâng tuaân theo phöông chaâm: “xöng khieâm, hoâ toân”, phöông chaâm naøy coù nghóa laø: Khi xöng hoâ, ngöôøi noùi töï xöng mình moät caùch khieâm toán vaø goïi ngöôøi ñoái thoaïi moät caùch toân kính * Thaûo luaän: Vì sao trong tieáng Vieät, khi giao tieáp, ngöôøi noùi phaûi heát söùc chuù yù ñeán söï löïa choïn töø ngöõ xöng Trang - 8 Ghi baûng II- Xöng hoâ trong hoäi thoaïi. - Tuøy tình huoáng giao tieáp. - Moái quan heä vôùi ngöôøi nghe.  Töø ngöõ xöng hoâ thích hôïp. III- Caùch daãn tröïc tieáp vaø caùch daãn giaùn tieáp. - Veà noäi dung: + Daãn tröïc tieáp: Tröôøng THCS Thanh Ña T/g Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng hoâ ? ( Thaûo luaän theo nhoùm.) - GV: Trong tieáng Vieät, ñeå xöng hoâ, coù theå duøng caùc ñaïi töø xöng hoâ, caùc danh töø chæ quan heä thaân thuoäc, danh töø chæ chöùc vuï, ngheà nghieäp, teân rieâng… . Moãi phöông tieän xöng hoâ ñeàu theå hieän tính chaát cuûa tình huoáng giao tieáp vaø moái quan heä giöõa ngöôøi noùi vaø ngöôøi nghe. Vì theá, neáu khoâng chuù yù ñeå löïa choïn ñöôïc töø ngöõ xöng hoâ thích hôïp thì ngöôøi noùi seõ khoâng ñaït ñöôïc keát quaû giao tieáp nhö mong muoán. * Hoaït ñoäng 3: Caùch daãn tröïc tieáp vaø caùch daãn giaùn tieáp. Nhaéc laïi nguyeân vaên lôøi noùi hay yù nghó. + Daãn giaùn tieáp: Thuaät laïi lôøi noùi, yù nghó coù ñieàu chænh. - Veà hình thöùc: + Daãn tröïc tieáp: Lôøi daãn ñöôïc ñaët trong daáu ngoaëc keùp. + Daãn giaùn tieáp: Lôøi daãn khoâng ñaët trong daáu ngoaëc keùp. H: Haõy phaân bieät theá naøo laø caùch daãn tröïc tieáp vaø caùch daãn giaùn tieáp ? + Daãn tröïc tieáp: Nhaéc laïi nguyeân vaên lôøi noùi hay yù nghó, ñöôïc ñaët trong daáu ngoaëc keùp. + Daãn giaùn tieáp: Thuaät laïi lôøi noùi hay yù nghó vaø coù ñieàu chænh cho thích hôïp, khoâng ñaët trong daáu ngoaëc keùp.  Khaùc nhau veà hình thöùc vaø noäi dung theå hieän. * Thöïc haønh theo nhoùm: (gaén baûng töø). - Ñoïc ñoaïn trích (SGK trang 191), chuyeån lôøi ñoái thoaïi trong ñoaïn trích thaønh lôøi daãn giaùn tieáp. Phaân tích nhöõng thay ñoåi veà töø ngöõ trong lôøi daãn giaùn tieáp so vôùi lôøi ñoái thoaïi.  GV: Chuyeån lôøi ñoái thoaïi thaønh lôøi daãn giaùn tieáp, nhöõng töø ngöõ caàn thay ñoåi trong lôøi ñoái thoaïi sang lôøi daãn giaùn tieáp laø nhöõng töø xöng hoâ, töø chæ ñòa ñieåm, töø chæ thôøi gian nhö: toâi  nhaø vua. Trang - 9 Tröôøng THCS Thanh Ña T/g Giaùo aùn: Ngöõ Vaên 9 - Giaùo vieân: Ñoã Thò Maän Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Ghi baûng chuùa coâng  vua Quang Trung. ñaây  (tænh löôïc). baây giôø  baáy giôø. 4. Cuûng coá (5’)  Khaùi quaùt laïi kieán thöùc  Laøm baøi taäp traéc nghieäm 5. Höôùng daãn veà nhaø (2’): - Tìm VD minh hoïa cho caùc phöông chaâm hoäi thoaïi. - Thöïc haønh ñoåi töø tröïc tieáp sang giaùn tieáp moät soá lôøi thoaïi trong caùc vaên baûn “Laøng” vaø “Laëng leõ Sa Pa”. * Ruùt kinh nghieäm: ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ................................................................ DUYEÄT TUAÀN 14 Toå tröôûng Leâ Thò Hieäp Trang - 10