Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
Bµi 1- TiÕt 1
V¨n b¶n: T«i
®i
häc
(Thanh TÞnh)
I/ Môc tiªu bµi häc:
Th«ng qua bµi häc, gióp häc sinh:
- HiÓu vµ c¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” ë buæi
tùu trêng ®Çu tiªn trong ®êi qua ¸ng v¨n håi tëng giµu chÊt th¬ cña Thanh TÞnh.
- ThÊy ®îc nÐt ®Æc s¾c cña ngßi bót v¨n xu«i Thanh TÞnh.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng ®äc diÔn c¶m, kÜ n¨ng ph¸t hiÖn, ph©n tÝch t©m tr¹ng nh©n vËt
“t«i”- ngêi kÓ chuyÖn vµ liªn tëng ®Õn nh÷ng kØ niÖm cña b¶n th©n.
II/ ChuÈn bÞ:
1.Gi¸o viªn:
§äc kÜ néi dung v¨n b¶n
Tham kh¶o c¸c tµi liÖu liªn quan.
2. Häc sinh:
§äc v¨n b¶n, ®äc chó thÝch, t×m bè côc
Tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n.
III/ C¸c ho¹t ®éng d¹y- häc:
1.¤n ®Þnh líp
2. KiÓm tra: Vë so¹n bµi cña häc sinh.
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi.
Trong cuéc ®êi mçi con ngêi, nh÷ng kØ niÖm tuæi häc trß thêng ®îc lu gi÷ bÒn l©u
trong trÝ nhí. §Æc biÖt lµ nh÷ng kØ niÖm vÒ buæi ®Õn trêng ®Çu tiªn.
“ Ngµy ®Çu tiªn ®i häc
MÑ d¾t tay ®Õn trêng
Em võa ®i võa khãc
MÑ dç dµnh yªu th¬ng”.
ThËt khã diÔn t¶ b»ng lêi nh÷ng c¶m xóc cña c¸c em häc sinh lóc ®ã. Bëi mçi ngêi
l¹i cã nh÷ng c¶m xóc riªng. H«m nay, c« vµ c¸c em sÏ ®îc t×m hiÓu t©m tr¹ng cña mét
b¹n häc trß xng “t«i” trong v¨n b¶n “T«i ®i häc” víi nh÷ng kØ niÖm m¬n man, b©ng
khu©ng cña mét thêi th¬ Êy.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
Ho¹t ®éng2:
I/ §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch
* GV híng dÉn c¸ch ®äc:
§äc víi giäng chËm, dÞu dµng, l¾ng s©u; chó ý
ng÷ ®iÖu.
* GV ®äc mÉu: Tõ ®Çu -> T«i ®i häc.
- Gäi 2 HS ®äc nèi tiÕp ®Õn hÕt.
- NhËn xÐt c¸ch ®äc cña häc sinh.
H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu ®«i
nÐt vÒ nhµ v¨n Thanh TÞnh?
-> Thanh TÞnh (1911- 1988) Tªn khai sinh lµ TrÇn
V¨n Ninh quª ë xãm Gia L¹c, ven s«ng H¬ng,
1
ngo¹i « tp HuÕ. N¨m lªn 6 tuæi ®îc ®æi tªn lµ
TrÇn Thanh TÞnh, häc tiÓu häc vµ trung häc t¹i
HuÕ. Tõ n¨m 1933, b¾t ®Çu ®i lµm vµ vµo nghÒ
d¹y häc. §©y còng lµ thêi gian «ng b¾t ®Çu s¸ng
t¸c v¨n ch¬ng.
Trong sù nghiÖp s¸ng t¸c cña m×nh,Thanh TÞnh
®· cã mÆt trong kh¸ nhiÒu lÜnh vùc: truyÖn ng¾n,
truyÖn dµi, th¬, bót kÝ v¨n häc...song cã lÏ «ng
thµnh c«ng h¬n c¶ ë thÓ lo¹i truyÖn ng¾n vµ th¬.
Nh÷ng truyÖn ng¾n hay nhÊt cña Thanh TÞnh
nh×n chung ®Òu to¸t lªn mét t×nh c¶m ªm dÞu,
trong trÎo. V¨n «ng nhÑ nhµng mµ thÊm s©u,
mang d vÞ võa man m¸c buån th¬ng, võa ngät
ngµo quyÕn luyÕn. “T«i ®i häc” lµ mét trêng hîp
tiªu biÓu nh vËy. T¸c phÈm ®îc in trong tËp “Quª
mÑ” xuÊt b¶n n¨m 1941.
H: Ngay më ®Çu truyÖn, t¸c gØa ®· viÕt: “H»ng
n¨m, cø vµo cuèi thu...tùu trêng”. Em hiÓu “tùu
trêng” ë ®©y cã nghÜa nh thÕ nµo?
->§Õn trêng khai gi¶ng n¨m häc míi.
H: “¤ng ®èc trêng MÜ LÝ cho gäi mÊy cËu häc
trß míi ®Õn” VËy “«ng ®èc” ë ®©y lµ ai?
-> ¤ng hiÖu trëng.
H: Tõ “l¹m nhËn” trong c©u “ Tù nhiªn l¹m nhËn
lµ vËt riªng cña m×nh” cã nghÜa lµ g×?
-> NhËn qu¸ ®i, nhËn vµo m×nh nh÷ng ®iÒu,
nh÷ng phÇn kh«ng ph¶i cña m×nh.
GV: Cßn mét sè tõ khã kh¸c, trong qu¸ tr×nh t×m
hiÓu v¨n b¶n chóng ta sÏ gi¶i thÝch tiÕp.
Ho¹t ®éng 3:
H: Trong v¨n b¶n, t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo?
-> Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m.
GV: Gi¶ng gi¶i cho HS c¸c biÓu hiÖn vµ kÕt luËn:
Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù cô thÓ nh thÕ
nµo, c¸c em sÏ ®îc t×m hiÓu kÜ trong tiÕt TËp lµm
v¨n.
H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ m¹ch kÓ cña truyÖn?
-> KÓ theo dßng håi tëng cña nh©n vËt “t«i”, theo
tr×nh tù thêi gian vµ kh«ng gian cña buæi tùu trêng ®Çu tiªn.
H: Cã nh÷ng nh©n vËt nµo ®îc kÓ l¹i trong
truyÖn? Nh©n vËt chÝnh lµ ai? V× sao em biÕt?
-> T«i, mÑ, «ng ®èc, nh÷ng cËu häc trß.
T«i lµ nh©n vËt chÝnh. V× nh©n vËt nµy ®îc kÓ
nhiÒu nhÊt, mäi sù viÖc trong truyÖn ®Òu th«ng
qua sù c¶m nhËn cña nh©n vËt nµy.
H: Qua m¹ch kÓ cña nh©n vËt “T«i”, em h·y cho
biÕt bè côc cña v¨n b¶n gåm mÊy phÇn? Néi
dung tõng phÇn lµ g×?
-> 5 phÇn:
+ P1: Tõ ®Çu-> Tng bõng rén r·.
(Kh¬i nguån kØ niÖm)
2
II/ T×m hiÓu v¨n b¶n
+ P2: Buæi mai-> Ngang trªn ngän nói.
(T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i”trªn ®êng cïng mÑ ®Õn trêng)
+ P3:Tríc s©n trêng-> Trong c¸c líp.
(T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” khi ë
gi÷a s©n trêng, quan s¸t mäi ngêi vµ c¸c b¹n).
+ P4: ¤ng ®èc-> Chót nµo hÕt.
(T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” khi
nghe gäi tªn vµ rêi mÑ vµo líp).
+
P5:
Cßn
l¹i.
(T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” khi
vµo líp, ®ãn nhËn tiÕt häc ®Çu tiªn).
GV: TruyÖn ng¾n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh “T«i ®i häc”
cña nhµ v¨n Thanh TÞnh ®· gióp chóng ta sèng l¹i
nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ m¬n man, trong s¸ng ë
buæi tùu trêng ®Çu tiªn. Nh÷ng kØ niÖm Êy ®îc
kh¬i nguån tõ thêi ®iÓm nµo? Chóng ta sÏ cïng
t×m hiÓu.
*HS ®äc thÇm 4 c©u v¨n ®Çu.
H: Nçi nhí buæi tùu trêng ®Çu tiªn cña t¸c gi¶ ®îc kh¬i nguån tõ thêi ®iÓm nµo?
1. Kh¬i nguån kØ niÖm.
- Thêi ®iÓm: Cuèi thu:
+ L¸ rông nhiÒu
+ M©y bµng b¹c
+ MÊy em nhá rôt rÌ tíi trêng.
H: V× sao cø ®Õn thêi ®iÓm nµy, nh÷ng kØ niÖm
cña t¸c gi¶ l¹i ïa vÒ?
-> Do cã sù liªn tëng t¬ng ®ång, tù nhiªn gi÷a
hiÖn t¹i vµ qu¸ khø.
GV: Cø vµo thêi ®iÓm Êy, c¶nh vËt Êy, kh«ng
gian Êy...lµm cho nh©n vËt nghÜ ngay vÒ ngµy xa
theo 1 quy luËt tù nhiªn cø lÆp ®i lÆp l¹i. V× vËy
t¸c gi¶ ®· viÕt “ H»ng n¨m, cø vµo cuèi thu...”
H: Khi nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm cò, nh©n vËt “t«i”
- T©m tr¹ng:
cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo?
+ Nao nøc, m¬n man
+ Tng bõng rén r·.
H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt tu tõ vµ c¸ch
sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶ khi nhí l¹i buæi tùu tr- NghÖ thuËt: So s¸nh, dïng tõ l¸y.
êng ®Çu tiªn?
GV: T¸c gi¶ ®· sö dông nghÖ thuËt so s¸nh vµ tõ
l¸y ®Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng, c¶m xóc cña nh©n vËt
“t«i” khi nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm cña buæi tùu trêng ®Çu tiªn. Nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng Êy n¶y
në trong lßng “t«i” nh nh÷ng cµnh hoa t¬i mØm cêi gi÷a bÇu trêi quang ®·ng, mµ “t«i” kh«ng thÓ
nµo quªn. C©u v¨n nh c¸nh cöa dÞu dµng më ra,
dÉn ngêi ®äc vµo mét thÕ giíi ®Çy ¾p nh÷ng sù
viÖc, nh÷ng con ngêi, nh÷ng cung bËc t©m t t×nh
c¶m ®Ñp ®Ï, trong s¸ng, rÊt ®¸ng nhí, ®¸ng chia
sÎ vµ tr©n träng.
H: Nh÷ng c¶m xóc khi th× nao nøc, m¬n man
(nhÑ nhµng), lóc l¹i tng bõng, rén r·(m¹nh mÏ)
3
cã m©u thuÉn víi nhau kh«ng? V× sao?
-> Kh«ng m©u thuÉn. Ngîc l¹i chóng cßn gÇn
gòi, bæ sung cho nhau nh»m diÔn t¶ mét c¸ch cô
thÓ t©m tr¹ng thùc cña nh©n vËt “t«i” khi Êy.
C¸c tõ l¸y ®· gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch
thêi gian gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i. ChuyÖn ®· x¶y
ra tõ bao n¨m qua mµ cø nh võa míi x¶y ra h«m
qua, h«m kia.
GV: VËy t©m tr¹ng cña “t«i” trong buæi tùu trêng
®Çu tiªn diÔn ra nh thÕ nµo? Chóng ta sÏ tiÕp tôc
t×m hiÓu.
* HS ®äc thÇm: Buæi mai...-> Trªn ngän nói.
H: KØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®Õn trêng cña nh©n vËt
“t«i” g¾n víi thêi gian, kh«ng gian cô thÓ nµo?
2. T©m tr¹ng cña “t«i” trong buæi
tùu trêng ®Çu tiªn
a) Khi trªn ®êng tíi trêng:
- Thêi gian: Buæi sím mai ®Çy s¬ng thu vµ giã l¹nh.
H: V× sao kh«ng gian vµ thêi gian Êy trë thµnh kØ - Kh«ng gian: Con ®êng dµi vµ
hÑp.
niÖm trong t©m trÝ “t«i”?
-> V× ®ã lµ thêi ®iÓm, lµ n¬i chèn quen thuéc,
gÇn gòi, g¾n liÒn víi tuæi th¬ t¸c gi¶.Vµ ®ã còng
lµ lÇn ®Çu tiªn ®îc c¾p s¸ch ®Õn trêng.
H: Trªn con ®êng cïng mÑ tíi trêng, “t«i” ®·
quan s¸t c¶nh vËt xung quanh vµ c¶m thÊy t©m
tr¹ng m×nh nh thÕ nµo?
- T©m tr¹ng: Thay ®æi
+ Con ®êng quen: thÊy l¹.
+ C¶nh vËt: ®Òu thay ®æi.
+ Lßng: thay ®æi lín.(C¶m thÊy
H: V× sao t©m tr¹ng “t«i” l¹i cã sù thay ®æi nh
m×nh
trang träng, ®øng ®¾n).
vËy?
-> V× c¶m gi¸c n«n nao, bån chån cña ngµy ®Çu
tiªn ®i häc ®· ¶nh hëng ®Õn sù c¶m nhËn cña nv.
GV: DÊu hiÖu ®æi kh¸c trong t×nh c¶m vµ nhËn
thøc cña 1 cËu bÐ trong ngµy ®Çu tiªn ®Õn trêng:
Tù thÊy m×nh nh ®· lín lªn, con ®êng h»ng ngµy
®i l¹i ®· bao nhiªu lÇn h«m nay bçng trë nªn lµ
l¹, m¹i vËt ®Òu nh thay ®æi...§èi víi 1 em bÐ míi
chØ biÕt ch¬i ®ïa, qua s«ng th¶ diÒu, ra ®ång ch¹y
nh¶y víi b¹n...th× ®i häc qu¶ lµ 1 sù kiÖn lín - 1
thay ®æi quan träng ®¸nh dÊu 1 bíc ngoÆt tu«Ø
th¬.
H: T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo
khi miªu t¶ ý nghÜ, hµnh ®éng cña chó bÐ? T¸c
dông cña nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy?
-NghÖ thuËt:
+ So s¸nh
+ Sö dông nhiÒu ®éng tõ.
H: TÊt c¶ nh÷ng cö chØ ngé nghÜnh, ng©y th¬,
-> Cö chØ ngé nghÜnh, ng©y th¬,
®¸ng yªu Êy b¾t nguån tõ nguyªn nh©n nµo?
®¸ng yªu.
4
GV: LÇn ®Çu tiªn ®Õn trêng häc, ®îc bíc vµo => Sù thay ®æi trong nhËn thøc b¶n
mét thÕ giíi míi l¹, ®îc tËp lµm ngêi lín chø th©n.
kh«ng chØ n« ®ïa, rong ch¬i, th¶ diÒu n÷a. ChÝnh
ý nghÜ Êy lµm cho nh©n vËt c¶m thÊy m×nh “ngêi
lín” h¬n. Nhng ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn cha quen, vµ
thËt ra, “t«i” vÉn cßn nhá l¾m, cho nªn “t«i” vÉn
thÌm ®îc tù nhiªn, nhÝ nh¶nh nh c¸c häc trß ®i tríc... §ã lµ t©m tr¹ng, lµ c¶m gi¸c ®îc diÔn t¶ mét
c¸ch rÊt tù nhiªn.
4. Cñng cè: GV hái HS vÒ:
- Thêi ®iÓm kh¬i nguån kØ niÖm
- T©m tr¹ng cña “t«i” trªn ®êng cïng mÑ tíi trêng.
5. Híng dÉn häc bµi:
- §äc l¹i v¨n b¶n.
- N¾m v÷ng néi dung ®É häc.
- T×m hiÓu tiÕp c¸c phÇn cßn l¹i ®Ó chuÈn bÞ cho tiÕt sau.
IV/ rót kinh nghiÖm:
................................................................................
................................................................................
.................................................................................
************************************************
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
Bµi 1 – TiÕt 2
V¨n b¶n: T«i
®i häc
(Thanh TÞnh)
(tiÕp)
I/ Môc tiªu bµi häc:
Qua bµi häc, GV tiÕp tôc gióp HS:
- C¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” trong buæi tùu
trêng ®Çu tiªn.
- ThÊy ®îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d vÞ tr÷ t×nh võa man m¸c buån th¬ng,
võa ngät ngµo quyÕn luyÕn cña Thanh TÞnh.
II/ ChuÈn bÞ:
1. Gi¸o viªn:
§äc kÜ vµ c¶m nhËn néi dung v¨n b¶n
Tham kh¶o tµi liÖu.
2. Häc sinh:
Tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n.
III/ C¸c ho¹t ®éng d¹y – häc:
1. ¤n ®Þnh líp
2. KiÓm tra bµi cò:
5
Nh÷ng kØ niÖm cña nh©n vËt “t«i” vµo ngµy ®Çu ®Õn trêng ®îc kh¬i nguån tõ thêi
®iÓm nµo? T©m tr¹ng cña nh©n vËt “t«i” khi ®ã?
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi
Mïa thu – mïa khai trêng ®· tíi nh gîi nhí, gîi th¬ng, nh kh¬i nguån kØ niÖm
khiÕn cho ai trong chóng ta còng thÊy xóc ®éng båi håi. Vµ nh©n vËt “t«i” trong v¨n
b¶n “T«i ®i häc” còng kh«ng ngo¹i lÖ. Thiªn nhiªn thay ®æi, c¶m nhËn cña “t«i” còng
thay ®æi khi trªn ®êng ®Õn trêng buæi ®Çu tiªn.VËy t©m tr¹ng cña “t«i” khi tíi trêng,
khi nghe «ng ®èc gäi tªn, khi rêi xa vßng tay mÑ ®Ó ®ãn nhËn tiÕt häc ®Çu tiªn cã g×
®Æc biÖt? Chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
Ho¹t ®éng 2:
GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung tiÕt 1.
* Gäi HS ®äc: “Tríc s©n trêng...-> c¸c líp”.
H: C¶nh tríc s©n trêng lµng MÜ LÝ lu l¹i trong
t©m trÝ t¸c gi¶ cã g× næi bËt?
II/ T×m hiÓu v¨n b¶n(tiÕp)
1. Kh¬i nguån kØ niÖm
2. T©m tr¹ng cña “t«i” trong buæi
tùu trêng ®Çu tiªn
a) Khi trªn ®êng tíi trêng
b) Khi tíi trêng
- S©n trêng:
+ Dµy ®Æc c¶ ngêi
+ Ai còng ¨n mÆc t¬m tÊt
H: C¶nh tîng Êy gîi kh«ng khÝ g× trong lßng ng-> Kh«ng khÝ tng bõng cña ngµy
êi ®äc?
héi khai trêng.
GV: §i hÕt con ®êng lµng, cËu häc trß nhá tíi
s©n trêng. Nh×n c¶nh s©n trêng dµy ®Æc c¶ ngêi,
ngêi nµo quÇn ¸o còng s¹ch sÏ, g¬ng mÆt còng
vui t¬i s¸ng sña -> Ph¶n ¸nh kh«ng khÝ ®Æc biÖt
cña ngµy héi khai trêng thêng gÆp ë níc ta.
Kh«ng khÝ ®ã võa thÓ hiÖn tinh thÇn hiÕu häc
cña nh©n d©n ta, võa béc lé t×nh c¶m s©u nÆng
cña t¸c gi¶ ®èi víi m¸i trêng tuæi th¬.
H: Trªn ®êng tíi trêng, “t«i” rÊt h¸o høc, h¨m
hë. Nhng khi tíi trêng, nghe trèng thóc th× t©m
tr¹ng cña “t«i” l¹i thay ®æi nh thÕ nµo?
- T©m tr¹ng:
+ Lo sî vÈn v¬
+ NgËp ngõng, e sî
GV: C¶nh s©n trêng th× vÉn thÕ, song cã lÏ ng«i
+ ThÌm vông, íc ao thÇm
trêng ®· kh¸c ®i trong sù nh×n nhËn cña “t«i’ lóc
+ Ch¬ v¬, vông vÒ, lóng tóng.
nµy. Nhµ v¨n ®· dïng nh÷ng h×nh ¶nh, nh÷ng
chi tiÕt cô thÓ ®Ó biÓu hiÖn nh÷ng cung bËc t©m
tr¹ng cËu bÐ.®Çu tiªn lµ thÊy m×nh nhá bÐ lµm
sao -> ®©m ra lo sî vÈn v¬ -> hoµ víi tiÕng trèng
trêng cßn cã c¶ nhÞp tim cña c¸c cËu còng vang
vang...
H: Trong ®o¹n v¨n nµy, t¸c gi¶ ®· sö dông biÖn
ph¸p nghÖ thuËt tu tõ nµo?
-> NT: So s¸nh
6
+ trêng: ®×nh lµng.
+ hä: nh÷ng chó chim non.
GV: T¸c gi¶ so s¸nh líp häc víi ®×nh lµng –
n¬i thê cóng, tÕ lÔ, n¬i thiªng liªng cÊt gi÷
nh÷ng ®iÒu bÝ Èn -> PhÐp so s¸nh nµy diÔn t¶
xóc c¶m trang nghiªm cña t¸c gi¶ vÒ m¸i trêng,
®Ò cao tri thøc con ngêi trong trêng häc. Ngoµi
ra, t¸c gi¶ cßn so s¸nh c¸c em häc sinh míi nh
nh÷ng con chim non ®øng bªn bê tæ, nh×n qu·ng
trêi réng muèn bay nhng cßn ngËp ngõng, e sî
-> phÐp so s¸nh nµy lµm h×nh ¶nh & t©m tr¹ng
c¸c em thªm sinh ®éng, nã ®Ò cao søc hÊp dÉn
cña nhµ trêng & thÓ hiÖn kh¸t väng cña t¸c gi¶
®èi víi trêng häc.
c) Khi nghe gäi tªn vµo líp.
* HS ®äc thÇm: “¤ng ®èc...-> Chót nµo hÕt”.
H: H×nh ¶nh «ng ®èc ®îc t¸c gi¶ nhí l¹i qua
nh÷ng chi tiÕt nµo?
+ Nãi: c¸c em ph¶i g¾ng häc...
+ Nh×n chóng t«i víi cÆp m¾t hiÒn tõ, c ®éng.
+ T¬i cêi nhÉn n¹i chê.
H: T©m tr¹ng cña “t«i” khi nghe «ng ®èc ®äc
b¶n danh s¸ch häc sinh míi?
- Tim: ngõng ®Ëp
- GiËt m×nh lóng tóng
H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ t©m tr¹ng cña “t«i” lóc - Oµ khãc.
nµy?
-> Võa lo sî, võa sung síng.
GV: Khi nghe «ng ®èc ®äc danh s¸ch häc sinh
míi, “t«i” cµng lóng tóng h¬n. Nghe gäi ®Õn tªn
th× giËt m×nh vµ c¶m thÊy sî khi ph¶i xa bµn tay
dÞu dµng cña mÑ. Nh÷ng tiÕng khãc nøc në nh
ph¶n øng d©y chuyÒn -> Chó bÐ c¶m thÊy m×nh
nh bíc vµo mét thÕ giíi kh¸c vµ c¸ch xa mÑ h¬n
bao giê hÕt. Võa ngì ngµng mµ võa tù tin, ‘t«i”
bíc vµo líp. Vµ cã lÏ “t«i’ còng rÊt sung síng v×
m×nh b¾t ®Çu trëng thµnh, b¾t ®Çu tån t¹i ®éc lËp
vµ hoµ nhËp vµo x· héi.
d) Khi ngåi trong líp ®ãn nhËn tiÕt
GV: Khi ®· rêi xa mÑ, cïng c¸c b¹n bíc vµo häc ®Çu tiªn.
trong líp theo lêi giôc cña «ng ®èc vµ sù ®ãn
chµo cña thÇy gi¸o trÎ, “t«i” bíc vµo líp víi mét
t©m tr¹ng míi.
H: Nh÷ng c¶m gi¸c mµ “t«i” nhËn ®îc khi bíc
vµo líp häc lµ g×?
- Trong líp:
+ Cã mïi h¬ng l¹
+ C¸i g× còng l¹ vµ hay
+ NhËn bµn ghÕ lµ vËt riªng
H: Tríc nh÷ng c¶m gi¸c míi ®ã, “t«i” ®· quan
+ ThÊy quyÕn luyÕn víi b¹n míi.
s¸t vµ suy nghÜ nh thÕ nµo khi nh×n ra ngoµi cöa
sæ?
- Ngoµi cöa sæ: Chim liÖng, hãt,
H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng c¶m gi¸c vµ suy bay...kØ niÖm l¹i ïa vÒ.
7
nghÜ cña em bÐ?
-> C¶m gi¸c trong s¸ng, ch©n thùc,
H: Qua ®©y em thÊy cËu häc trß nhá lµ ngêi nh ®an xen gi÷a l¹ vµ quen.
thÕ nµo?
=> Yªu thiªn nhiªn, yªu nh÷ng kØ
niÖm tuæi th¬ nhng yªu c¶ sù häc
GV: C©u chuyÖn kÕt thóc mét c¸ch rÊt tù nhiªn, hµnh ®Ó trëng thµnh.
bÊt ngê. Dßng ch÷ “T«i ®i häc”- tªn cña bµi häc
®Çu tiªn còng chÝnh lµ nhan ®Ò cña t¸c phÈm.
H: Theo em t¸c gi¶ ®Æt tªn t¸c phÈm trïng víi
tªn cña bµi häc ®Çu tiªn cã ý nghÜa g×?
-> §îc mÑ d¾t tay dÕn trêng, ®îc trë thµnh cËu
häc trß nhá chÝnh lµ bµi häc ®Çu tiªn trong ®êi
cña nh©n vËt “t«i”. “T«i ®i häc” võa lµ tªn v¨n
b¶n, võa lµ tªn cña bµi häc ®Çu tiªn v×: §i häc
chÝnh lµ më ra mét thÕ giíi míi, mét bÇu trêi
míi, mét kho¶ng kh«ng gian vµ thêi gian míi,
mét t©m tr¹ng, mét t×nh c¶m míi trong cuéc ®êi
®øa trÎ.
DÉn d¾t, ®ãn chµo c¸c em vµo c¸i thÕ giíi Êy
chÝnh lµ nh÷ng ngêi mÑ, nh÷ng thÇy c« gi¸o.
VËy ®Êy, t¸c phÈm “T«i ®i häc” ®· gióp chóng ta
thÊm thÝa r»ng: trong cuéc ®êi mçi con ngêi, kØ
niÖm trong s¸ng tuæi häc trß, nhÊt lµ buæi tùu trêng ®Çu tiªn, thêng sÏ ®îc ghi nhí m·i.
H: C¶m nhËn cña em vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt
cña v¨n b¶n?
-> HS tr¶ lêi. GV chèt l¹i.
-> Gäi 1 HS ®äc ghi nhí. DÆn häc thuéc.
* Ghi nhí:(SGK – 9)
Ho¹t ®éng 3:
H: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ dßng c¶m xóc * LuyÖn tËp:
cña nh©n vËt “t«i” trong v¨n b¶n?
- HS chuÈn bÞ trong 5 phót.
- Gäi HS ®øng t¹i chç tr×nh bµy.
- GV nhËn xÐt.
4. Cñng cè: GV hÖ thèng l¹i néi dung 2 tiÕt häc:
- Thêi ®iÓm kh¬i nguån kØ niÖm
- T©m tr¹ng cña “t«i” trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn.
5. Híng dÉn häc bµi:
- N¾m v÷ng néi dung t¸c phÈm.
- Lµm BT1, BT2 vµo vë bµi tËp.
- So¹n bµi: “ CÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷”.
IV/ rót kinh nghiÖm:
.............................................................................
.............................................................................
8
.............................................................................
.............................................................................
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
Bµi 1 – TiÕt 3
CÊp ®é kh¸i qu¸t cña
nghÜa
tõ
ng÷
I/ Môc tiªu bµi häc:
Gióp häc sinh:
- HiÓu râ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ vµ mèi quan hÖ vÒ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña
nghÜa tõ ng÷.
- Qua bµi häc, rÌn luyÖn t duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ
c¸i riªng.
II/ ChuÈn bÞ:
1.Gi¸o viªn: T×m mét sè vÝ dô minh ho¹
B¶ng phô, b¶ng ho¹t ®éng nhãm.
2. Häc sinh: §äc tríc vÝ dô, tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n.
III/ C¸c ho¹t ®éng d¹y – häc:
1. ¤n ®Þnh líp
2. KiÓm tra bµi cò: Sù chuÈn bÞ cña HS.
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi:
H: ë líp 7 c¸c em ®· ®îc häc vÒ tõ ®ång nghÜa vµ tõ tr¸i nghÜa. Em nµo cã thÓ lÊy mét
sè vÝ dô vÒ tõ ®ång nghÜa vµ tõ tr¸i nghÜa?
-> VD: +Tõ ®ång nghÜa: Nhµ th¬ng – BÖnh viÖn
M¸y bay – Phi c¬.
+Tõ tr¸i nghÜa: Sèng – ChÕt
Nãng – L¹nh.
H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ ng÷ nghÜa gi÷a c¸c tõ ng÷ trong 2 nhãm trªn?
-> + C¸c tõ ®ång nghÜa trong nhãm cã thÓ thay thÕ cho nhau trong 1 c©u v¨n cô thÓ.
-> + C¸c tõ tr¸i nghÜa trong nhãm cã thÓ lo¹i trõ nhau khi lùa chän ®Ó ®Æt c©u.
GV: NhËn xÐt cña c¸c em lµ ®óng. NÕu xÐt vÒ nghÜa cña tõ ng÷, th× kh«ng nh÷ng cã
nh÷ng trêng hîp thay thÕ hay lo¹i trõ nhau, mµ cßn cã c¶ nh÷ng trêng hîp bao hµm
nhau n÷a. H«m nay c« vµ c¸c em sÏ t×m hiÓu nh÷ng trêng hîp ®ã.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
Ho¹t ®éng 2:
I/ Tõ ng÷ nghÜa réng vµ tõ ng÷ nghÜa hÑp.
1. VÝ dô:
- GV treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô.
- Gäi HS ®äc
§éng vËt
Thó
Voi,
H¬u...
9
Chim
Tu hó,
S¸o...
C¸
C¸ r«,
C¸ thu...
2.NhËn xÐt:
H: NghÜa cña tõ “®éng vËt” réng h¬n hay
hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ: thó, chim, c¸?
- NghÜa cña tõ “®éng vËt” réng h¬n nghÜa
V× sao?
cña thó, chim, c¸.
-> V×: Ph¹m vi nghÜa cña tõ “®éng vËt” ®·
H: NghÜa cña tõ “thó” réng h¬n hay hÑp bao hµm nghÜa cña 3 tõ: thó, chim, c¸.
h¬n nghÜa cña c¸c tõ: voi, h¬u?
- NghÜa cña tõ “thó” réng h¬n nghÜa cña
H: NghÜa cña tõ “chim” réng h¬n hay hÑp tõ: voi, h¬u.
h¬n nghÜa cña c¸c tõ: tu hó, s¸o?
- NghÜa cña tõ “chim” réng h¬n nghÜa cña
H: NghÜa cña tõ “c¸” réng h¬n hay hÑp tõ: tu hó, s¸o.
h¬n nghÜa cña c¸c tõ: c¸ r«, c¸ thu?
- NghÜa cña tõ “c¸” réng h¬n nghÜa cña tõ:
H: V× sao em biÕt ®îc nghÜa cña c¸c tõ: c¸ r«, c¸ thu.
“thó”, “chim”, “c¸” réng h¬n nghÜa cña
c¸c tõ: voi, h¬u, tu hó, s¸o, c¸ r«, c¸ thu?
-> LÝ do: nh tõ “®éng vËt”
H: NghÜa cña c¸c tõ: “thó”, “chim”, “c¸”
réng h¬n nghÜa cña c¸c tõ: voi, h¬u, tu hó,
s¸o, c¸ r«, c¸ thu nhng ®ång thêi l¹i hÑp
h¬n nghÜa cña tõ nµo?
- NghÜa cña c¸c tõ: thó, chim, c¸:
+Réng h¬n c¸c tõ: voi, h¬u, tu hó, s¸o,
GV ®a ra vÝ dô 2:
c¸ r«,c¸ thu...
+HÑp h¬n tõ: ®éng vËt.
§å vËt
Tñ
Qu¹t
Êm
Tñ ®øng,
Qu¹t trÇn,
Êm nh«m,
Tñ b¹t...
Qu¹t bµn...
Êm sø...
- Gäi HS ph©n tÝch cÊp ®é kh¸i qu¸t
nghÜa.
H: Qua ph©n tÝch c¸c vÝ dô, em thÊy mét
tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa réng khi nµo?
-> Mét tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa réng
khi: ph¹m vi nghÜa cña tõ ng÷ ®ã bao hµm
ph¹m vi nghÜa cña mét sè tõ ng÷ kh¸c.
H: Khi nµo mét tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa
hÑp?
-> Mét tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa hÑp khi:
ph¹m vi nghÜa cña tõ ng÷ ®ã ®îc bao hµm
trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c.
H: Mét tõ ng÷ cã thÓ ®îc coi lµ võa cã
nghÜa réng, võa cã nghÜa hÑp ®îc kh«ng?
-> Cã. V× mét tõ ng÷ cã thÓ réng h¬n so
víi nghÜa cña tõ nµy, nhng l¹i hÑp h¬n so
víi nghÜa cña tõ kh¸c.
- Gäi HS ®äc ghi nhí.
- GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung ghi nhí.
10
Ho¹t ®éng 3:
- Gäi HS ®äc yªu cÇu BT1
- GV híng dÉn HS c¸ch lµm.
- Gäi 2 HS lªn b¶ng tr×nh bµy kÕt qu¶.
* Ghi nhí:(SGK – 10).
II/ LuyÖn tËp
1. Bµi tËp 1:
a)
Y phôc
¸o
QuÇn
¸o s¬ mi,
¸o ph«ng...
QuÇn céc
QuÇn dµi...
b)
Vò khÝ
Sóng
Sóng trêng,
Sóng ng¾n...
- Gäi HS ®äc yªu cÇu BT2
- GV chia HS th¸nh 5 nhãm, giao nhiÖm
vô.
- HÕt thêi gian 5 phót, c¸c nhãm nép kÕt
qu¶.
- Gäi HS nhËn xÐt.
- GV kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ ®óng.
- Gäi HS ®äc yªu cÇu BT3
- GV híng dÉn c¸ch lµm
- HS lµm viÖc c¸ nh©n, nªu kÕt qu¶.
- GV nhËn xÐt, ch÷a bµi.
Bom
Bom ba cµng,
Bom bi...
2. Bµi tËp 2:
a) ChÊt ®èt
b) NghÖ thuËt
c) Thøc ¨n
d) Nh×n
e) §¸nh
3. Bµi tËp 3:
a)Tõ “xe cé” bao hµm nghÜa cña c¸c tõ:
xe ®¹p, xe m¸y, xe h¬i...
b) Tõ “kim lo¹i” bao hµm nghÜa cña c¸c
tõ: s¾t, ®ång, nh«m...
c) Tõ “hoa qu¶” bao hµm nghÜa cña c¸c
tõ: chanh, cam, æi, nh·n...
d) Tõ “hä hµng” bao hµm nghÜa cña c¸c
tõ: hä néi, hä ngo¹i,...
e) Tõ “mang” bao hµm nghÜa cña c¸c tõ:
x¸ch, khiªng, g¸nh...
- Gäi HS ®äc yªu cÇu vµ néi dung BT4
- GV híng dÉn c¸ch x¸c ®Þnh.
4. Bµi tËp 4:
a)
b)
c)
d)
(Giao cho HS lµm BT5 ë nhµ nÕu hÕt
thêi gian).
4. Cñng cè: GV hái HS vÒ:
11
Thuèc lµo
Thñ quü
Bót ®iÖn
Hoa tai
- Tõ ng÷ nghÜa réng
- Tõ ng÷ nghÜa hÑp.
5. Híng dÉn häc bµi:
- Ph©n tÝch l¹i c¸c vÝ dô
- Häc thuéc ghi nhí
- T×m mét sè vÝ dô kh¸c ®Ó ph©n tÝch cÊp ®é kh¸i qu¸t vÒ nghÜa.
- So¹n bµi: “TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n”.
IV/ rót kinh nghiÖm:
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
Bµi 1 – TiÕt 4
TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò
cña
v¨n
b¶n
I/ Môc tiªu bµi häc:
Gióp häc sinh:
- N¾m ®îc thÕ nµo lµ chñ ®Ò cña v¨n b¶n; tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
- BiÕt viÕt mét v¨n b¶n ®Èm b¶o tÝnh thèng nh©t vÒ chñ ®Ò: BiÕt x¸c ®Þnh vµ duy tr×
®èi tîng tr×nh bµy, chän lùa, s¾p xÕp c¸c phÇn sao cho v¨n b¶n tËp trung nªu bËt ý kiÕn
vµ c¶m xóc cña m×nh.
II/ ChuÈn bÞ:
1. Gi¸o viªn:
Nghiªn cøu néi dung bµi
Tham kh¶o tµi liÖu
2. Häc sinh:
§äc c¸c vÝ dô
Tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n.
III/ C¸c ho¹t ®éng D¹y – Häc:
1. æn ®Þnh líp
2. KiÓm tra bµi cò:
H: Em h·y cho biÕt nh÷ng cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷? Cho vÝ dô?
3. bµi míi:
Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi:
ë líp 6 c¸c em ®· ®îc häc thÕ nµo lµ c©u chñ ®Ò vµ do¹n v¨n chøa c©u chñ ®Ò. Chñ
®Ò lµ néi dung chÝnh thÓ hiÖn t tëng c¬ b¶n cña mét v¨n b¶n. VËy chñ ®Ò cña mét v¨n
b¶n cÇn ph¶i ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu g×? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu qua bµi häc
h«m nay.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
Ho¹t ®éng 2:
I/ Chñ ®Ò cña v¨n b¶n
1. VÝ dô:
§äc l¹i v¨n b¶n “T«i ®i häc” cña Thanh
12
- Gäi tõ 3 ®Õn 5 HS ®äc nèi tiÕp
TÞnh.
2. NhËn xÐt:
H: T¸c gi¶ nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c
- KØ niÖm s©u s¾c:
nµo trong thêi th¬ Êu cña m×nh?
+ Cuèi thu
+ Cïng mÑ tíi trêng
+ C¶m gi¸c bì ngì, l¹ lïng n¬i trêng
H: V¨n b¶n miªu t¶ nh÷ng sù viÖc ®ang míi...
x¶y ra hay ®· x¶y ra?
-> Nh÷ng sù viÖc ®· x¶y ra( Håi tëng l¹i)
H: Sù håi tëng Êy gîi lªn nh÷ng Ên tîng g×
- Ên tîng: VÒ thêi gian, kh«ng gian, con
trong lßng t¸c gi¶?
®êng, ng«i trêng, líp häc, b¹n bÌ, bµi
häc ®Çu tiªn...
-> §ã chÝnh lµ nh÷ng kØ niÖm, nh÷ng Ên tîng s©u s¾c tuæi th¬.
GV: Nh÷ng vÊn ®Ò, nh÷ng sù viÖc ®îc t¸c
gi¶ ®Ò cËp ®Õn ®Òu xoay quanh nh©n vËt
“t«i” -> Lµm næi bËt t©m tr¹ng cña nh©n vËt
“t«i” vÒ nh÷ng kØ niÖm cña buæi tùu trêng.
H: Qua tiÕt ®äc – hiÓu v¨n b¶n “T«i ®i
häc” vµ qu¸ tr×nh tr¶ lêi c¸c c©u hái ë bµi
nµy, em h·y cho biÕt chñ ®Ò cña v¨n b¶n
-> Chñ ®Ò cña “T«i ®i häc”: c¶m xóc cña
nµy?
“t«i” vÒ mét kØ niÖm s©u s¾c. §ã lµ lÇn
®Õn trêng ®Çu tiªn .
H: VËy em hiÓu thÕ nµo lµ chñ ®Ò cña mét
v¨n b¶n?
=> Chñ ®Ò: Lµ ®èi tîng vµ vÊn ®Ò chÝnh
mµ v¨n b¶n biÓu ®¹t.
GV gi¶ng gi¶i, cñng cè cho HS.
Ho¹t ®éng 3:
II/ TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n
H: C¨n cø vµo ®©u mµ em biÕt v¨n b¶n b¶n.
“T«i ®i häc” nãi lªn nh÷ng kØ niÖm cña t¸c
gi¶ vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn?
-> C¨n cø vµo:
- Nhan ®Ò: “T«i ®i häc”: Cã ý nghÜa têng
minh, cho ta hiÓu ngay néi dung cña v¨n
b¶n lµ nãi vÒ chuyÖn ®i häc.
- C¸c tõ ng÷: Cuèi thu, buæi tùu trêng,
s©n trêng, líp häc, thÇy gi¸o...
- C¸c c©u:
+ “c¶nh vËt chung quanh t«i ®Òu thay
®æi....h«m nay t«i ®i häc”.
+ “Mét thÇy trÎ tuæi....®ãn chóng t«i
tríc cöa líp”.
+ “T«i vßng tay lªn bµn...bµi viÕt tËp:
t«i ®i häc”.
H: Theo em, nhan ®Ò vµ c¸c tõ ng÷, c¸c c©u
v¨n tiªu biÓu trªn cã cïng thÓ hiÖn chñ ®Ò
“T«i ®i häc” kh«ng? Cã tõ, c©u nµo l¹c ®Ò
- Nhan ®Ò
kh«ng?
13
- C¸c tõ ng÷
- C¸c c©u
-> §Òu biÓu ®¹t chñ ®Ò ®· x¸c ®Þnh,
GV: Khi tÊt c¶ c¸c tõ ng÷ then chèt, c¸c kh«ng xa rêi, kh«ng l¹c ®Ò.
c©u v¨n tiªu biÓu vµ c¶ nhan ®Ò ®Òu tËp
trung lµm râ chñ ®Ò th× ta nãi r»ng v¨n b¶n
®É ®¹t ®îc tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò.
H: V¨n b¶n “T«i ®i häc” tËp trung håi tëng
l¹i t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña
nh©n vËt “t«i” trong buæi tùu trêng ®Çu
tiªn. H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ chøng tá t©m
tr¹ng ®ã in s©u trong lßng nh©n vËt “t«i”
suèt ®êi?
- N¸o nøc
- M¬n man
- Tng bõng rén r·...
H: T×m nh÷ng tõ ng÷, nh÷ng chi tiÕt nªu
bËt c¶m gi¸c míi l¹ xen lÉn bì ngì cña
nh©n vËt “t«i” khi cïng mÑ ®Õn trêng, cïng
b¹n ®i vµo líp?
- Trªn ®êng ®i:
+ Con ®êng quen: ®æi kh¸c
+ C¶nh vËt: ®Òu thay ®æi.
- Trªn s©n trêng:
+ Trêng cao r¸o, s¹ch sÏ
+ Xinh x¾n, oai nghiªm...
- Khi xÕp hµng vµo líp:
+ Tim ngõng ®Ëp, oµ khãc.
+ RÝu c¶ ch©n l¹i.
- Trong líp häc:
+ ThÊy xa mÑ, nhí nhµ.
+ Xa rêi tuæi th¬ rong ch¬i, bíc vµo mét
thÕ giíi míi.
H: C¸c tõ ng÷ trªn ®Òu thÓ hiÖn vµ lµm râ
néi dung g×?
-> T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt
“t«i”.
H: C¸c tõ ng÷ ®ã cã mèi quan hÖ víi néi
dung cña v¨n b¶n nh thÕ nµo?
-> Cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, lµm râ néi
dung cña v¨n b¶n.
H: Néi dung ®ã cã ®îc thÓ hiÖn râ ë nhan
®Ò cña v¨n b¶n kh«ng?
-> Cã.
H: §Ó hiÓu mét v¨n b¶n hoÆc ®Ó t¹o lËp
mét v¨n b¶n ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh vÊn ®Ò g×?
-> CÇn x¸c ®Þnh ®îc chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
H: Chñ ®Ò cña v¨n b¶n ®îc thÓ hiÖn ë ®©u?
- X¸c ®Þnh chñ ®Ò cña v¨n b¶n qua:
+ Nhan ®Ò
+ C¸c ®Ò môc
+ Quan hÖ gi÷a c¸c phÇn
H: Qua kÕt qu¶ ph©n tÝch 2 vÊn ®Ò trªn, em
+ C¸c tõ ng÷ then chèt.
h·y cho biÕt: ThÕ nµo lµ chñ ®Ò cña v¨n
b¶n? TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n
14
b¶n ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo?
- HS tr¶ lêi.
- GV cñng cè l¹i, ®a ra ghi nhí.
- Gäi HS ®äc ghi nhí, dÆn häc thuéc.
* Ghi nhí: (SGK – 12)
Ho¹t ®éng 3:
- Gäi HS ®äc v¨n b¶n “Rõng cä quª t«i”
- GV nªu yªu cÇu, cho HS chuÈn bÞ 5 phót.
H: H·y cho biÕt v¨n b¶n trªn viÕt vÒ ®èi tîng nµo? Vµ vÒ vÊn ®Ò g×?
III/ LuyÖn tËp:
1. Bµi tËp 1:
a)
- §èi tîng: Rõng cä
H: C¸c ®o¹n v¨n ®· tr×nh bµy ®èi tîng vµ - VÊn ®Ò: C©y cä, rõng cä ®èi víi cuéc
sèng con ngêi.
vÊn ®Ò theo mét thø tù nµo?
- Thø tù c¸c ®o¹n:
+ Giíi thiÖu rõng cä
+ T¸c dông cña c©y cä
H: Theo em, cã thÓ thay ®æi trËt tù s¾p xÕp
+ T×nh c¶m g¾n bã víi c©y cä.
nµy ®îc kh«ng? V× sao?
-> Thø tù kh«ng thay ®æi ®îc. V× c¸c ý
lín cña phÇn th©n bµi ®îc s¾p xÕp hîp lÝ,
®i tõ kh¸i qu¸t ®Õn cô thÓ vµ lµm næi bËt
®îc chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
H: Nªu chñ ®Ò cña v¨n b¶n trªn?
H: Chñ ®Ò cña v¨n b¶n ®îc thÓ hiÖn trong
toµn v¨n b¶n, tõ viÖc miªu t¶ rõng cä ®Õn
cuéc sèng cña ngêi d©n. H·y chøng minh
®iÒu ®ã?
H: T×m c¸c tõ ng÷, c¸c c©u tiªu biÓu thÓ
hiÖn chñ ®Ò cña v¨n b¶n?
15
b)
Chñ ®Ò: Sù g¾n bã vµ t×nh c¶m yªu th¬ng cña ngêi d©n S«ng Thao víi rõng cä
quª m×nh.
c) - Miªu t¶ rõng cä:
+ Rõng cä trËp trïng
+ Th©n c©y th¼ng
+ Bóp nh thanh kiÕm
+ L¸ tr«ng xa nh mét rõng tay.
- Cuéc sèng cña ngêi d©n:
+ Nhµ ë díi rõng cä
+ Trêng häc, ®êng ®i häc díi rõng cä.
+ §å vËt ®îc lµm tõ cä
+ Thøc ¨n tõ tr¸i cä.
d)
- Tõ ng÷: Rõng cä, th©n cä, bóp, c©y
non, l¸ cä, tµu l¸, c©y cä...
- C©u:
+
“ Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i
C¬m n¾m l¸ cä lµ ngêi S«ng Thao.”
+ “ Ngêi S«ng Thao ®i ®©u còng vÉn
GV: V¨n b¶n “Rõng cä quª t«i” ®· ®¶m nhí vÒ rõng cä quª m×nh”
b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
TÝnh thèng nhÊt ®ã thÓ hiÖn ë: nhan ®Ò, ®Ò
môc c¸c phÇn chÝnh, quan hÖ gi÷a c¸c phÇn
.
vµ c¸c tõ, c¸c c©u tiªu biÓu.
2.Bµi tËp 2:
- Gäi HS ®äc yªu cÇu vµ néi dung BT2
H: ý nµo lµm cho bµi viÕt bÞ l¹c ®Ò?
ý lµm cho bµi viÕt bÞ l¹c ®Ò: b vµ d
4. Cñng cè: GV nh¾c l¹i:
- Chñ ®Ò cña v¨n b¶n
- TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
5.Híng dÉn häc bµi:
- §äc l¹i néi dung bµi
- Häc thuéc ghi nhí
- Lµm thªm BT3 vµo vë bµi tËp
- So¹n néi dung tiÕt sau: V¨n b¶n “Trong lßng mÑ”.
Iv/ rót kinh nghiÖm:
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
******************************************
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
Bµi 2 – TiÕt 5
V¨n b¶n:
Trong lßng mÑ
(TrÝch: “ Nh÷ng ngµy th¬ Êu” – Nguyªn Hång)
I/ Môc tiªu bµi häc:
Gióp häc sinh:
- HiÓu ®îc t×nh c¶nh ®¸ng th¬ng vµ nçi ®au tinh thÇn cña nh©n vËt bÐ Hång. §ång
thêi c¶m nhËn ®îc t×nh yªu th¬ng m·nh liÖt cña chó bÐ ®èi víi mÑ.
- Bíc ®Çu hiÓu ®îc v¨n håi kÝ vµ ®Æc s¾c cña thÓ v¨n nµy qua ngßi bót Nguyªn Hång:
ThÊm ®îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m.
II/ ChuÈn bÞ:
1. Gi¸o viªn:
§äc kÜ v¨n b¶n
Tham kh¶o tµi liÖu liªn quan.
2. Häc sinh:
§äc v¨n b¶n, ®äc chó thÝch, x¸c ®Þnh bè côc.
Tr¶ lêi c©u hái.
16
III/ C¸c ho¹t ®éng d¹y – häc:
1. æn ®Þnh líp
2. KiÓm tra bµi cò:
H: Ph©n tÝch dßng c¶m xóc thiÕt tha, trong trÎo cña nv “t«i” khi ®Õn trêng, khi
nghe gäi tªn vµ khi vµo trong líp häc ë buæi khai trêng ®Çu tiªn?
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi:
Mçi chóng ta khi sinh ra ®Òu ®îc nhËn tÊt c¶ nh÷ng t×nh th¬ng yªu cña cha mÑ
dµnh cho, ®îc lín lªn trong vßng tay Êm ¸p, ®îc d¹y dç hµng ngµy.... nh÷ng kØ niÖm Êy
sÏ kh«ng bao giê quªn ®èi víi mçi chóng ta. Víi nhµ v¨n Nguyªn Hång, tuæi th¬ cña
«ng cã nh÷ng kØ niÖm ngät ngµo, nhng còng cã rÊt nhiÒu buån tñi ®¾ng cay. VËy
nh÷ng ngät ngµo vµ c¶ nh÷ng ®¾ng cay mµ chó bÐ Hång ®· ph¶i tr¶i qua nh thÕ nµo?
C« cïng c¸c em sÏ t×m hiÓu qua trÝch ®o¹n “Trong lßng mÑ” trÝch trong håi kÝ “Nh÷ng
ngµy th¬ Êu” cña «ng.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Ho¹t ®éng 2:
Néi dung
I/ Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm
H: Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi
thiÖu ®«i nÐt vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång?
-> Nguyªn Hång (1918- 1982) tªn khai sinh
lµ NguyÔn Nguyªn Hång, quª ë TP Nam
§Þnh. Tríc c¸ch m¹ng, «ng sèng chñ yÕu ë
TP c¶ng H¶i Phßng, trong mét xãm lao
®éng nghÌo. ¤ng ®îc coi lµ nhµ v¨n cña
nh÷ng ngêi lao ®éng cïng khæ - líp ngêi díi ®¸y cña x· héi. ViÕt vÒ nh÷ng nh©n vËt
Êy, «ng béc lé niÒm yªu th¬ng s©u s¾c,
m·nh liÖt, tr©n träng nh÷ng vÎ ®Ñp ®¸ng quý
cña hä.
V¨n xu«i Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷
t×nh, nhiÒu khi d¹t dµo nh÷ng c¶m xóc thiÕt
tha, rÊt mùc ch©n thµnh. §ã lµ v¨n cña mét
tr¸i tim nh¹y c¶m, dÔ bÞ tæn th¬ng, dÔ rung
®éng ®Õn cùc ®iÓm tríc nçi ®au vµ niÒm
h¹nh phóc cña con ngêi.
H: V¨n b¶n ®îc trÝch trong t¸c phÈm nµo?
VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch nµy?
-> V¨n b¶n trÝch trong håi kÝ “Nh÷ng ngµy
th¬ Êu” st n¨m 1938. T¸c phÈm gåm 9 ch¬ng, ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” lµ ch¬ng
IV cña t¸c phÈm.
Ho¹t ®éng 3:
* GV híng dÉn c¸ch ®äc:
§©y lµ nh÷ng dßng håi kÝ ®Çy ®au th¬ng
cña nh©n vËt bÐ Hång. CÇn ®äc víi giäng
trÇm l¾ng, thiÕt tha; chó ý ng÷ ®iÖu.
* GV ®äc mÉu: ®o¹n ®Çu
- Gäi HS ®äc nèi tiÕp
- NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS
* Gi¶i nghÜa c¸c chó thÝch:
17
II/ §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch
1, 5, 7, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 17.
Ho¹t ®éng 4:
H: Trong v¨n b¶n, t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng
ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo?
->Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m.
H: Em cã NX g× vÒ m¹ch kÓ cña truyÖn?
-> KÓ theo dßng håi tëng cña nh©n vËt xng
“t«i”- chó bÐ Hång.
H: “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” lµ tËp håi kÝ viÕt vÒ
chÝnh tuæi th¬ cay ®¾ng cña t¸c gi¶. Dùa vµo
ND võa ®äc, em h·y cho biÕt vb cã thÓ ®îc
chia thµnh mÊy phÇn? ND tõng phÇn lµ g×?
-> Bè côc: 2 phÇn:
+ P1: Tõ ®Çu-> Ngêi ta hái ®Õn chø
( Cuéc ®èi tho¹i gi÷a ngêi c« cay ®éc vµ
chó bÐ Hång)
+ P2: Cßn l¹i.
(Cuéc gÆp gì bÊt ngê víi mÑ vµ c¶m gi¸c
vui síng cùc ®iÓm cña chó bÐ Hång)
GV: Hai ND trªn thÓ hiÖn 2v.®Ò lín cña TP:
1.T©m ®Þa ®éc ¸c cña bµ c«
2.T×nh yªu m·nh liÖt cña bÐ Hång víi mÑ.
III/ T×m hiÓu v¨n b¶n
1. Ngêi c« trong cuéc ®èi tho¹i víi bÐ
Hång.
- HS ®äc thÇm ®o¹n 1
GV: Më ®Çu ®o¹n trÝch, qua giäng v¨n gi¶n
dÞ vµ tù nhiªn cña Nguyªn Hång, ngêi ®äc
cã thÓ nhËn ra ngay c¶nh ngé th¬ng t©m cña
nv chÝnh: “T«i ®· bá ...®en”. Nh÷ng c©u v¨n
tiÕp theo còng cho ta biÕt thêi gian x¶y ra
c©u chuyÖn vµ hoµn c¶nh sèng cña ngêi mÑ
bÐ Hång lóc nµy. Dßng tù sù ®· kh¬i nguån
vµ tõ ®ã ngêi c« xuÊt hiÖn.
H: Më ®Çu c©u chuyÖn, ngêi c« ®· gîi ý víi
Hång ®iÒu g×?
- Gîi ý cho Hång vµo th¨m mÑ
- Cêi rÊt kÞch
H: C©u hái ®ã ®· ch¹m ®óng vµo nçi nhí
mÑ cña bÐ Hång. Em ®· toan tr¶ lêi lµ cã,
nhng l¹i kh«ng tr¶ lêi n÷a v× em nhËn ra
-> ý nghÜa cay ®éc: Muèn gieo r¾c
®iÒu g×?
nh÷ng hoµi nghi ®Ó bÐ Hång khinh miÖt,
GV: ë ®©y ta thÊy bµ c« “cêi hái” chø ruång rÉy mÑ.
kh«ng ph¶i lµ lo l¾ng, nghiªm nghÞ hái. Mµ
th©n mËt, ©u yÕm hái l¹i cµng kh«ng.Víi
t©m hån nh¹y c¶m, nÆng t×nh th¬ng yªu &
lßng kÝnh mÕn mÑ, bÐ Hång ®· nhËn ra ngay
H: VËy bÐ Hång ®· gäi nh÷ng ý ®å ®ã lµ
g×?
-> Nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn.
GV: Kh«ng thÓ ®Ó lßng th¬ng yªu vµ sù
kÝnh mÕn mÑ bÞ “Nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn
x©m ph¹m ®Õn” bÐ Hång ®· øng ®èi rÊt
th«ng minh vµ ®Çy tù tin: “Kh«ng, ch¸u
18
kh«ng muèn vµo. Cuèi n¨m nhÊt ®Þnh mî
ch¸u sÏ vÒ”. Cuéc ®èi tho¹i tëng chõng
chÊm døt sau c©u tr¶ lêi døt kho¸t Êy.Nhng
kh«ng, ngêi c« nµo ®· chÞu bu«ng tha.
H: VÉn nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn Êy, ngêi c«
®· nãi g× víi bÐ Hång?
- Giäng ngät ngµo
- Cêi, ng©n dµi hai tiÕng “em bД
H: Qua nh÷ng lêi nãi vµ th¸i ®é cña bµ c«, - KÓ c¶nh c¬ cùc cña mÑ.
em thÊy bµ ta ®· béc lé nÐt tÝnh c¸ch ntn?
GV: Cïng víi giäng nãi “ngät”b×nh th¶n, -> §éc ¸c, tµn nhÉn
mØa mai Êy lµ hai con m¾t long lanh ch»m
chÆp ®a nh×n chó bÐ. §iÒu nµy chøng tá ngêi c« cø muèn kÐo dµi trß ch¬i ®éc ¸c mµ cã
lÏ c« ®· toan tÝnh s½n. Khi chó bÐ ®· im
lÆng cói ®Çu, khoÐ m¾t ®· cay cay, bµ vÉn
tiÕp tôc “tÊn c«ng”. C¸i cö chØ “vç vai cêi
mµ nãi” lóc Êy míi gi¶ dèi, ®éc ¸c lµm sao.
Nhng ®Õn c©u: “Mµy d¹i qu¸, ... chø” th×
ngêi c« kh«ng chØ lé râ ¸c ý mµ cßn chuyÓn
sang chiÒu híng ch©m chäc, nhôc m¹. Qña
kh«ng cã g× cay ®¾ng b»ng khi vÕt th¬ng
lßng bÞ ngêi kh¸c - l¹i chÝnh lµ ngêi c« m×nh
®em ra hµnh h¹.
H: Nhng råi bµ c« còng thay ®æi th¸i ®é nh
thÕ nµo víi Hång?
H: MÆc dï ®· thay ®æi nhng c¸i giäng ®iÖu - §æi giäng nghiªm nghÞ, ngËm ngïi.
®ã kh«ng nh÷ng kh«ng lµm cho bÐ Hång
yªn t©m, mµ tr¸i l¹i nã cßn béc lé thªm b¶n
chÊt g× cña bµ c«?
GV: §èi lËp l¹i víi t©m tr¹ng xãt xa nh bÞ -> Th©m hiÓm, tr¬ trÏn.
gai cµo muèi x¸t cña ®øa ch¸u lµ sù v« c¶m
s¾c l¹nh ®Õn ghª rîn cña bµ c«. Cö chØ vç
vai, nh×n vµo mÆt ®øa ch¸u råi ®æi giäng
lµm ra nghiªm nghÞ cña bµ c« thùc ra chØ lµ
sù thay ®æi ®Êu ph¸p tÊn c«ng. Dêng nh ®·
®¸nh ®Õn miÕng cuèi cïng, khi thÊy ®øa
ch¸u ®· tøc tëi, phÉn uÊt ®Õn ®Ønh ®iÓm, bµ
ta míi h¹ giäng ngËm ngïi tá sù th¬ng xãt
ngêi ®· mÊt. §Õn ®©y, sù gi¶ dèi, th©m
hiÓm, tr¬ trÏn cña ngêi c« ®· bÞ ph¬i bµy
toµn bé.
H: Qua t×m hiÓu, em cã kÕt luËn g× vÒ b¶n
chÊt cña ngêi c« bÐ Hång?
GV: H×nh ¶nh bµ c« lµ mét h×nh ¶nh mang => L¹nh lïng, ®éc ¸c, mÊt hÕt t×nh ngêi.
ý nghÜa tè c¸o h¹ng ngêi sèng tµn nhÉn, kh«
hÐo c¶ t×nh m¸u mñ ruét thÞt trong c¸i x·
héi thùc d©n nöa phong kiÕn lóc bÊy giê.
TÝnh c¸ch ®ã còng lµ s¶n phÈm cña nh÷ng
®Þnh kiÕn ®èi víi ngêi phô n÷ trong x· héi
19
cò.
4. Cñng cè: GV hÖ thèng l¹i néi dung tiÕt häc.
5. Híng dÉn häc bµi:
- N¾m ch¾c néi dung ®· häc.
- ChuÈn bÞ tiÕp nh÷ng néi dung cßn l¹i cña VB.
Iv/ rót kinh nghiÖm:
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
Bµi 2 – TiÕt 6
V¨n b¶n: Trong
lßng mÑ
( TrÝch “Nh÷ng ngµy th¬ Êu”- Nguyªn Hång)
I/ Môc tiªu bµi häc:
Gióp häc sinh:
- HiÓu ®îc t×nh c¶nh ®¸ng th¬ng vµ nçi ®au tinh thÇn cña nh©n vËt bÐ Hång; C¶m
nhËn ®îc t×nh yªu th¬ng m·nh liÖt cña chó bÐ Hång ®èi víi mÑ.
- Bíc ®Çu hiÓu ®îc v¨n håi kÝ vµ nh÷ng ®Æc s¾c cña thÓ v¨n nµy qua ngßi bót
Nguyªn Hång: ThÊm ®îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m.
- Gi¸o dôc häc sinh lßng kÝnh yªu cha mÑ.
II/ ChuÈn bÞ:
1. Gi¸o viªn:
Tham kh¶o tµi liÖu
Phãng to tranh minh ho¹ trong SGK.
2. Häc sinh:
T×m hiÓu néi dung vµ tr¶ lêi c©u hái.
III/ C¸c ho¹t ®éng d¹y- häc:
1. æn ®Þnh líp
2. KiÓm tra bµi cò:
H: Qua t×m hiÓu vµ ph©n tÝch ë tiÕt 1 cña v¨n b¶n, em cã nh÷ng nhËn ®Þnh nh thÕ
nµo vÒ nh©n vËt bµ c« bÐ Hång?
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi:
GVcñng cè l¹i néi dung tiÕt 1, chuyÓn ý sang tiÕt 2.
.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
Ho¹t ®éng 2:
III/ T×m hiÓu v¨n b¶n (tiÕp).
1.
20
- Xem thêm -