Tài liệu Giáo án ngữ văn 6 chuẩn kiến thức kĩ năng

TiÕt 1 Híng dÉn ®äc thªm V¨n b¶n Ngµy so¹n : con rång ch¸u tiªn. (TruyÒn thuyÕt). I. MỨC ĐỘ CÇN ĐẠT. - Có hiểu biết bước đầu về thể loại truyền thuyết - Hiểu được quan niệm của người Việt cổ về nòi giống dân tộc qua truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên. - Hiểu được những nét chính về nghệ thuật của truyện. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG. 1. Kiến thức - Khái niệm thể loại truyền thuyết. - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết giai đoạn đầu. - Bóng dáng lịch sử thời kỳ dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm văn học dân gian thời kỳ dựng nước. 2. Kỹ năng: - Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết - Nhận ra những sự việc chính của truyện. - Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kỳ ảo tiêu biểu trong truyện. * CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC -KNS: giao tiếp -KN tư duy -KN tự nhận thức 3.Thái độ: Bồi dưỡng học sinh lòng yêu nước và tinh thần tự hào dân tộc, tinh thần đoàn kết. 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh - Bác luôn đề cao truyền thống đoàn kết giữa các dân tộc anh em và niềm tự hào về nguồn gốc con Rồng cháu Tiên.( Liên hệ) III. CHUẨN BỊ 1. Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + Su tÇm tranh ¶nh liªn quan ®Õn bµi häc. - Phương pháp: giảng bình, vấn đáp, nêu vấn đề, - Kỹ thuật: động não, sơ đồ tư duy. 2. Häc sinh: + So¹n bµi + Su tÇm nh÷ng bøc tranh ®Ñp, k× ¶o vÒ vÒ l¹c Long Qu©n vµ ¢u c¬ cïng 100 ngêi con chia tay lªn rõng xuèng biÓn. + Su tÇm tranh ¶nh vÒ §Òn Hïng hoÆc vïng ®Êt Phong Ch©u. IV. CÁC BƯỚC LÊN LỚP 1. ¤n ®Þnh tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ s¸ch vë vµ dông cô häc tËp bé m«n. 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Khởi động Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch ®Õn trêng chóng ta ®Òu ®îc häc vµ ghi nhí c©u ca dao: BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ cïng Tuy r»ng kh¸c gièng nhng chung mét giµn Nh¾c ®Õn gièng nßi mçi ngêi ViÖt Nam cña m×nh ®Òu rÊt tù hµo vÒ nguån gèc cao quÝ cña m×nh - nguån gèc Tiªn, Rång, con L¹c ch¸u Hång. VËy t¹i sao mu«n triÖu ngêi ViÖt Nam tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, tõ miÒn biÓn ®Õn rõng nói l¹i cïng cã chung mét nguån gèc nh vËy. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn mµ chóng ta t×m hiÓu h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu râ vÒ ®iÒu ®ã. Ho¹t ®éng cña Gv – Hs H§2:Tìm hiểu chung về văn bản - GV híng dÉn c¸ch ®äc- ®äc mÉu- gäi HS ®äc. - NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS - H·y kÓ tãm t¾t truyÖn tõ 5-7 c©u? ? Theo em trruyÖn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn? Néi dung cÇn ®¹t I. §äc- t×m hiÓu chung : 1. §äc vµ kÓ: - §äc râ rµng, rµnh m¹ch, nhÊn giäng ë nh÷ng chi tiÕt k× l¹ phi thêng 2. Bè côc: 3 phÇn a. Tõ ®Çu ®Õn...long trang  Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ b. TiÕp...lªn ®êng  ChuyÖn ¢u C¬ sinh në k× l¹ vµ LLQ vµ ¢u C¬ chia con c. Cßn l¹i  Gi¶i thÝch nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn. 3. Kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt: TruyÖn gian truyÒn miÖng kÓ vÒ c¸c - §äc kÜ phÇn chó thÝch * vµ nªu hiÓu biÕt nh©n vËt,d©n sù kiÖn cã liªn quan ®Õn lÞch sö cña em vÒ truyÒn thuyÕt? thêi qu¸ khø. ? Em h·y gi¶i nghÜa c¸c tõ: ng tinh, méc - Thêng cã yÕu tè tëng tîng k× ¶o. tinh, hå tinh vµ tËp qu¸n? - ThÓ hiÖn th¸i ®é, c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt LS. II. §äc- t×m hiÓu chi tiÕt 1. Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n ¢u c¬: HĐ3: T×m hiÓu v¨n b¶n * Gäi HS ®äc ®o¹n 1 ? LLQ vµ ¢u c¬ ®îc giíi thiÖu nh thÕ nµo? (Nguån gèc, h×nh d¸ng, tµi n¨ng) ? T¹i sao t¸c gi¶ d©n gian kh«ng tëng tîng LLQ vµ ¢u c¬ cã nguån gèc tõ c¸c loµi kh¸c mµ tëng tîng LLQ nßi rång, ¢u C¬ dßng dâi tiªn? §iÒu ®ã cã ý nghÜa g×? * GV b×nh: ViÖc tëng tîng LLQ vµ ¢u C¬ dßng dâi Tiªn - Rång mang ý nghÜa thËt s©u s¾c. Bëi rång lµ 1 trong bèn con vËt thuéc nhãm linh mµ nh©n d©n ta t«n sïng vµ thê cóng. Cßn nãi ®Õn Tiªn lµ nãi ®Õn vÎ ®Ñp toµn mÜ kh«ng g× s¸nh ®îc. Tëng tîng LLQ nßi Rång, ¢u C¬ nßi Tiªn ph¶i ch¨ng t¸c gi¶ d©n gian muèn ca ngîi nguån gèc cao quÝ vµ h¬n thÕ n÷a muèn thÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi cña d©n téc VN ta.? VËy qua c¸c chi tiÕt trªn, em thÊy h×nh tîng LLQ vµ ¢u C¬ hiÖn lªn nh thÕ nµo? ? ¢u C¬ sinh në cã g× k× l¹? Chi tiÕt nµy cã ý nghÜa g×? * GV b×nh: Chi tiÕt l¹ mang tÝnh chÊt hoang ®êng nhng rÊt thó vÞ vµ giµu ý nghÜa. Nã b¾t nguån tõ thùc tÕ rång, r¾n ®Ò ®Î trøng. Tiªn (chim) còng ®Î trøng. TÊt c¶ mäi ngêi VN chóng ta ®Òu sinh ra tõ trong cïng mét bäc trøng (®ång bµo) cña mÑ ¢u C¬. DTVN chóng ta vèn khoÎ m¹nh, cêng tr¸ng, ®Ñp ®Ï, ph¸t triÓn nhanh. ? Em h·y quan s¸t bøc tranh trong SGK vµ cho biÕt tranh minh ho¹ c¶nh g×? ? L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ chia con nh thÕ nµo? ViÖc chia tay thÓ hiÖn ý nguyÖn g×? ? B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ LS chèng ngo¹i x©m vµ c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc, em thÊy lêi c¨n dÆn cña thÇn sau nµy cã ®îc con ch¸u thùc hiÖn kh«ng? * GV b×nh: LS mÊy ngµn n¨m dùng níc vµ gi÷ níc cña d©n téc ta ®· chøng minh hïng hån ®iÒu ®ã. Mçi khi TQ bÞ l©m nguy, ND ta bÊt kÓ trÎ, giµ, trai, g¸i tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, tõ miÒn biÓn ®Õn miÒn rõng nói xa x«i ®ång lßng kÒ vai s¸t c¸nh ®øng dËy diÕt kÎ thï. Khi nh©n d©n mét vïng gÆp thiªn tai ®Þch ho¹, c¶ níc ®Òu ®au xãt, nhêng c¬m xÎ ¸o, ®Ó gióp ®ì vît qua ho¹n n¹n vµ ngµy nay, mçi chóng ta ngåi ®©y còng ®·, ®ang vµ sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn lêi c¨n dÆn cña Long Qu©n xa kia b»ng nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc. ? Trong tuyÖn d©n gian thêng cã chi tiÕt tëng tîng k× ¶o. Em hiÓu thÕ nµo lµ chi tiÕt tëng tîng k× ¶o? - Chi tiÕt tëng tîng k× ¶o lµ chi tiÕt kh«ng cã L¹c Long Qu©n -Nguån gèc: ThÇn -H×nh d¸ng: m×nh rång ë díi níc -Tµi n¨ng:cã nhiÒu phÐp l¹, gióp d©n diÖt trõ yªu qu¸i ¢u C¬ - Nguån gèc: Tiªn - Xinh ®Ñp tuyÖt trÇn  §Ñp k× l¹, lín lao víi nguån gèc v« cïng cao quÝ. 2. ¢u C¬ sinh në kú l¹ vµ hai ngêi chia con a. ¢u C¬ sinh në k× l¹: - Sinh bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, ®Ñp ®Ï, kh«i ng«, kh«ng cÇn bó mím, lín nhanh nh thæi.  Chi tiÕt tëng tîng s¸ng t¹o diÖu k× nhÊn m¹nh sù g¾n bã keo s¬n, thÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt gi÷a c¸c céng ®ång ngêi ViÖt b. ¢u C¬ vµ L¹c Long Qu©n chia con: - 50 ngêi con xuèng biÓn; - 50 Ngêi con lªn nói  Cuéc chia tay ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t triÓn DT: lµm ¨n, më réng vµ gi÷ v÷ng ®Êt ®ai. ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt DT. Mäi ngêi ë mäi vïng ®Êt níc ®Òu cã chung mét nguån gèc, ý chÝ vµ søc m¹nh. thËt ®îc d©n gian s¸ng t¹o ra nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh. * ý nghÜa cña chi tiÕt tëng tîng k× ¶o: ? Trong truyÖn nµy, chi tiÕt nãi vÒ LLQ vµ ¢u C¬; viÖc ¢u C¬ sinh në k× l¹ lµ nh÷ng chi tiÕt tëng tîng k× ¶o. Vai trß cña nã trong truyÖn nµy nh thÕ nµo? - T« tÝnh ®Ëm tÝnh chÊt k× l¹, lín lao, ®Ñp * Gäi HS ®äc ®o¹n cuèi ®Ï cña c¸c nh©n vËt, sù kiÖn. ? Em h·y cho biÕt, truyÖn kÕt thóc b»ng - ThÇn k×, linh thiªng ho¸ nguån gèc nh÷ng sù viÖc nµo? ViÖc kÕt thóc nh vËy cã gièng nßi, d©n téc ®Ó chóng ta thªm tù ý nghÜa g×? ? VËy theo em, cèt lâi sù thËt LS trong hµo, tin yªu, t«n kÝnh tæ tiªn, d©n téc - Lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm. truyÖn lµ ë chç nµo? * GV: Lµ mêi mÊy ®êi vua Hïng trÞ v×. 3. Gi¶i thÝch nguån gèc con Rång, ch¸u Kh¼ng ®Þnh sù thËt trªn ®ã lµ l¨ng tëng Tiªn - Con trëng lªn ng«i vua, lÊy hiÖu niÖm c¸c vua Hïng mµ t¹i ®©y hµng n¨m Hïng V¬ng, lËp kinh ®«, ®Æt tªn níc. vÉn diÔn ra lÔ héi rÊt lín - lÔ héi ®Òn Hïng. Gi¶i thÝch nguån gèc cña ngêi VN lµ LÔ héi ®ã ®· trë thµnh mét ngµy quèc giç con Rång, ch¸u Tiªn. cña c¶ d©n téc.  C¸ch kÕt thóc muèn kh¼ng ®Þnh - Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i Nhí ngµy giç tæ mïng mêi th¸ng ba nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn lµ cã ? Em h·y cho biÕt ®Òn Hïng n»m ë tØnh nµo thËt trªn ®Êt níc ta? - Phó Thä H§ 4: Tæng kÕt nghÖ thuËt vµ néi dung bµi häc. ? Trong truyÖn t¸c gi¶ d©n gian ®· sö dông nghÖ thuËt nµo? IV. Tæng kÕt ? TruyÖn thÓ hiÖn néi dung g×? 1. NghÖ thuËt. - Chi tiÕt tëng tîng k× ¶o... 2. Néi dung - Gi¶i thÝch, suy t«n nguån gèc d©n téc. - Kh¸i qu¸t ho¸ b»ng s¬ ®å t duy - ThÓ hiÖn sù ®oµn kÕt, thèng nhÊt... * Ghi nhí: SGK- t/3 KÕt h«n LLQ ©c ( thÇn) (tiªn) BäC 100 TRøNG 50 lªnnon H§5: Củng cố bài học, liên hệ thực tế. 50 xuèngbiÓn NGUåN GèC D¢N TéC V. LuyÖn tËp: 1. Häc xong truyÖn: Con Rång, ch¸u Tiªn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao? 2. KÓ tªn mét sè truyÖn t¬ng tù gi¶i thÝch nguån gèc cña d©n téc VN mµ em biÕt? - Kinh vµ Ba Na lµ anh em - Qu¶ trøng to në ra con ngêi (mêng) - Qu¶ bÇu mÑ (kh¬ me) 4. Cñng cè : - ý nghÜa truyÖn con Rång ch¸u Tiªn. - Hs kÓ tãm t¾t truyªn Con Rång ch¸u Tiªn. 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - §äc kÜ phÇn ®äc thªm - So¹n bµi: B¸nh chng, b¸nh giÇy - T×m c¸c t liÖu kÓ vÒ c¸c d©n téc kh¸c hoÆc trªn thÕ giíi vÒ viÖc lµm b¸nh hoÆc quµ d©ng vua. -------------------------------------------------------------------TiÕt 2: Híng dÉn ®äc thªm V¨n b¶n Ngµy so¹n : B¸nh chng,b¸nh giµy. (TruyÒn thuyÕt) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Hiểu được nội dung, ý nghĩa và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong văn bản Bánh chưng, bánh giầy II. TRỌNG TÂM KIÕN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết - Cốt lõi lịch sử thời kỳ dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm thuộc nhóm truyền thuyết thời kỳ Hùng Vương. - Cách giải thích của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm đề cao lao động, đề cao nghề nông – một nét đẹp văn hoá của người Việt, 2. Kỹ năng: - Đọc hiểu một văn bản thuộc thể loại truyền thuyết. - Nhận ra những sự việc chính trong truyện. *CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC -KN giao tiếp -KN tư duy -KN tự nhận thức 3.Thái độ: Giáo dục học sinh lòng tự hào về trí tuệ, văn hóa của dân tộc ta. III. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - So¹n bµi - §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. - Su tÇm tranh ¶nh vÒ c¶nh nh©n d©n ta chë l¸ dong, xay ®ç gãi b¸nh chng, b¸nh giÇy. - Ph¬ng ph¸p: Ph¸t vÊn, gi¶ng b×nh, vÊn ®¸p - Kü thuËt: §éng n·o. 2. Häc sinh: + So¹n bµi IV. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: ? Em hiÓu thÕ nµo truyÒn thuyÕt? T¹i sao nãi truyÖn Con Rång, ch¸u Tiªn lµ truyÖn truyÒn thuyÕt? ? Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "Con Rång, ch¸u Tiªn"? Trong truyÖn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao em thÝch? 3. Bµi míi: H§1: Khëi ®éng Hµng n¨m cø mçi khi tÕt ®Õn, xu©n vÒ, nh©n d©n ta - con ch¸u cña vua Hïng tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, vïng rõng nói còng nh vïng biÓn l¹i n« nøc, hå hëi chë l¸ dong xay g¹o, gi· g¹o, gãi b¸nh. Quang c¶nh Êy lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt "B¸nh chng, b¸nh giÇy". Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn t×m hiÓu I. §äc - t×m hiÓu chung: 1. §äc - kÓ: chung vÒ t¸c phÈm - GVgäi HS ®äc truyÖn - Hïng V¬ng vÒ giµ muèn truyÒn ng«i cho - Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua. - C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ®îc thÇn m¸ch b¶o, dïng g¹o lµm hai thø b¸nh ®Ó d©ng vua. - Vua cha chän b¸nh cña lang Liªu ®Ó tÕ trêi ®Êt cïng Tiªn V¬ng vµ nhêng ng«i cho chµng. - Tõ ®ã níc ta cã tôc lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy vµo ngµy tÕt. - Híng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch: 2. Chó thÝch: 1,2,3,4,8,9,12,13 ? Theo em, truyÖn cã thÓ chia lµm mÊy 3. Bè côc: 3 phÇn phÇn? a. Tõ ®Çu...chøng gi¸m b. TiÕp ....h×nh trßn c. Cßn l¹i II. §äc-hiÓu chi tiÕt Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn t×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. Vua Hïng chän ngêi nèi ng«i ? Më ®Çu truyÖn, t¸c gi¶ muèn cho chóng ta biÕt sù kÞªn g× ? - Hoµn c¶nh: giÆc ngoµi ®· yªn, ®Êt níc ? Vua Hïng chän ngêi nèi ng«i trong th¸i b×nh, ND no Êm, vua ®· giµ muèn hoµn c¶nh nµo? truyÒn ng«i. ? ý ®Þnh cña vua ra sao?(qua ®iÓm cña - ý cña vua: ngêi nèi ng«i vua ph¶i nèi ®vua vÒ viÖc chän ngêi nèi ng«i) îc chÝ vua, kh«ng nhÊt thiÕt lµ con trëng. - H×nh thøc: ®iÒu vua ®ßi hái mang tÝnh chÊt mét c©u ®è ®Ó thö tµi. ? Vua ®· chän ngêi nèi ng«i b»ng h×nh thøc nµo? ? §iÒu kiÖn vµ h×nh thøc truyÒn ng«i cã g× ®æi míi vµ tiÕn bé so víi ®¬ng thêi? * GV: Trong truyÖn d©n gian gi¶i ®è lµ1 trong nh÷ng lo¹i thö th¸ch khã kh¨n ®èi víi nh©n vËt, kh«ng hoµn toµn theo lÖ truyÒn ng«i tõ c¸c ®êi tríc: chØ truyÒn cho con trëng. Vua chó träng tµi chÝ h¬n trëng thø-> §©y lµ mét vÞ vua anh minh. 2. Cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng lang ? §Ó lµm võa ý vua, c¸c «ng Lang ®· - C¸c «ng lang thi nhau lµm cç thËt hËu, thËt ngon. lµm g×? - Lang Liªu: Lµm ra hai lo¹i b¸nh: b¸nh tr? T©m tr¹ng Lang Liªu ra sao ? Lang ng, b¸nh giµy Liªu ®· lµm g× ? - RÊt buån. Trong c¸c con vua, chµng lµ ngêi thiÖt thßi nhÊt. Tuy lµ Lang nhng tõ khi lín lªn chµng ra ë riªng, ch¨m lo viÖc ®ång ¸ng, trång lóa, trång khoai. Lang Liªu th©n th× con vua nhng phËn th× gÇn gòi víi d©n thêng ? V× sao Lang Liªu ®îc thÇn b¸o méng? - C¸c nh©n vËt må c«i, bÊt h¹nh thêng ®îc thÇn, bôt hiÖn lªn gióp ®ì mçi khi bÕ t¾c. ? V× sao thÇn chØ m¸ch b¶o mµ kh«ng lµm gióp lÔ vËt cho Lang Liªu? - ThÇn vÉn dµnh chç cho tµi n¨ng s¸ng t¹o cña Lang Liªu. 3. KÕt qu¶ cuéc thi ? KÕt qu¶ cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng Lang - Lang Liªu ®îc chän lµm ngêi nèi ng«i. nh thÕ nµo? V× chµng lµ ngêi cã tµi, cã ®øc vµ hiÕu ? V× sao hai thø b¸nh cña lang Liªu ®îc th¶o vua chän ®Ó tÕ Trêi, §Êt, Tiªn V¬ng vµ Lang Liªu ®îc chän ®Ó nèi ng«i vua? - Hai thø b¸nh cña Lang Liªu võa cã ý nghÜa thùc tÕ: quÝ h¹t g¹o, träng nghÒ n«ng (lµ nghÒ gèc cña ®Êt níc lµm cho ND ®îc no Êm) võa cã ý nghÜa s©u xa: §Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. - Hai thø b¸nh hîp ý vua chøng tá tµi ®øc cña con ngêi cã thÓ nèi chÝ vua. §em c¸i quÝ nhÊt cña trêi ®Êt cña ruéng ®ång do chÝnh tay m×nh lµm ra mµ tiÕn cóng Tiªn V¬ng, d©ng lªn vua th× ®óng lµ con ngêi tµi n¨ng, th«ng minh, hiÕu th¶o. III. Tæng kÕt Ho¹t ®éng 4: Kh¸i qu¸t toµn béTP 1. NghÖ thuËt : - Sö dông nghÖ thuËt tiªu biÓu cho truyÖn ? TruyÖn ®· sö dông NT g× ? d©n gian... ? TruyÒn thuyÕt b¸nh chng, b¸nh giÇy cã nh÷ng ý nghÜa g×? *Hs ®äc ghi nhí Ho¹t ®éng 4: ? §ãng vai Hïng V¬ng kÓ l¹i truyÖn b¸nh chng, b¸nh GiÇy? ? C©u chuyÖn cã ý nghÜa ntn ? ? ChØ ra vµ ph©n tÝch mét sè chi tiÕt trong truyÖn mµ em thÝch nhÊt. * Gîi ý : - Lang Liªu ®îc thÇn b¸o méng: ®©y lµ chi tiÕt thÇn k× lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña truyÖn, nªu lªn gi¸ trÞ cña h¹t g¹o ë mét ®Êt níc mµ c d©n sèng b»ng nghÒ n«ng, thÓ hiÖn c¸i ®¸ng quÝ, c¸i ®¸ng tr©n träng cña s¶n phÈm do con ngêi lµm ra. - Lêi cña vua nãi vÒ hai lo¹i b¸nh: ®©y lµ c¸ch "®äc", c¸ch "thëng thøc" nhËn xÐt vÒ v¨n ho¸. Nh÷ng c¸i b×nh thêng, gi¶n dÞ song l¹i nhiÒu ý nghÜa s©u s¾c ®ã còng chÝnh lµ ý nghi· t tëng, t×nh c¶m cña nh©n d©n vÒ hai lo¹i b¸nh vµ phong tôc lµm b¸nh. 2. Néi dung : - Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ truyÒn vµ phong tôc lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy vµ tôc thê cóng tæ tiªn cña ngêi ViÖt. - §Ò cao nghÒ n«ng trång lóa níc. - Quan niÖm duy vËt th« s¬ vÒ Trêi, §Êt. - ¦íc m¬ vua s¸ng, t«i hiÒn, ®Êt níc th¸i b×nh, nh©n d©n no Êm. * Ghi nhí : T12/SGK IV. LuyÖn tËp: 1. TËp kÓ chuyÖn. 2. ý nghÜa cña phong tôc ngµy tÕt nh©n d©n ta lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy. - §Ò cao nghÒ n«ng, ®Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. Cha «ng ta ®· x©y dùng phong tôc tËp qu¸n cña m×nh tõ nh÷ng ®iÒu gi¶n dÞ nhng rÊt linh thiªng, giµu ý nghi·. Quang c¶nh ngµy tÕt nh©n d©n ta gãi hai lo¹i b¸nh cßn cã ý nghÜa gi÷ g×n truyÒn thèng v¨n ho¸ ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc vµ lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt B¸nh chng, b¸nh giÇy. 4. Cñng cè : - ý nghÜa truyÖn B¸nh Chng b¸nh GiÇy? - Nh¾c l¹i néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n. 5. Híng dÉn vÒ nhµ : - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt TiÕt 3: Ngµy so¹n: Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ tiÕng viÖt I. MỨC ĐỘ CÇN ĐẠT - Nắm chắc định nghĩa về từ, cấu tạo của từ. - Biết phân biệt các kiểu cấu tạo từ. Lư ý: Học sinh đã học về cấu tạo từ ở Tiểu học II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Định nghĩa về từ, từ đơn, từ phức, các loại từ phức. - Đơn vị cấu tạo từ tiếng Việt. 2. Kỹ năng: - Nhận diện, phân biệt được: + Từ và tiếng + Từ đơn và từ phức + Từ ghép và từ láy. - Phân tích cấu tạo của từ. *CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC - Ra quyết định : lựa chọn cách sử dụng từ tiếng việt, trong thực tiễn giao tiếp của bản thân. - Giao tiếp : Trình bày suy nghĩ, ý tưởng , thảo luận và chia sẻ những cảm nhận cá nhân về cách sử dụng từ trong tiếng việt. 3.Thái độ: Giáo dục các em biết yêu quí, giữ gìn sự trong sáng của vốn từ tiếng Việt. III. CHUÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - So¹n bµi - §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. - B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp 2. Häc sinh: + So¹n bµi IV. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KTBC: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi 3. Bµi míi: H§1: Khëi ®éng TiÓu häc, c¸c em ®· ®ùoc häc vÒ tiÕng vµ tõ. TiÕt häc nµy chóng ta sÏ t×m hiÓu s©u thªm vÒ cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt ®Ó gióp c¸c em sö dông thuÇn thôc tõ tiÕng ViÖt. H§1: H×nh thµnh kh¸i niÖm vÒ tõ * GV treo b¶ng phô ®· viÕt VD. ? C©u v¨n nµy lÊy ë v¨n b¶n nµo? ? Tríc mçi g¹ch chÐo lµ 1 tõ, em h·y cho biÕt c©u v¨n trªn cã mÊy tõ ? Vµ cã bao nhiªu tiÕng( mçi mét con ch÷ lµ mét tiÕng) ? VËy tiÕng vµ tõ trong c©u v¨n trªn cã cÊu t¹o ntn? TiÕng dïng ®Ó lµm g×? ? 9 tõ trong VD trªn khi kÕt hîp víi nhau cã t¸c dông g×?(t¹o ra c©u cã ý nghÜa) ? Tõ dïng ®Ó lµm g×? ? Khi nµo mét tiÕng cã thÓ coi lµ mét tõ? i. Kh¸i niÖm vÒ tõ 1. VÝ dô: ThÇn /d¹y/ d©n/ c¸ch/ trång trät/, ch¨n nu«i/vµ/ c¸ch/ ¨n ë/.( Con Rång ch¸u Tiªn) 2. NhËn xÐt: - VD trªn cã 9 tõ, 12 tiÕng. - Cã tõ chØ cã mét tiÕng, cã tõ 2 tiÕng. - TiÕng dïng ®Ó t¹o tõ - Tõ dïng ®Ó t¹o c©u. - Khi mét tiÕng cã thÓ t¹o c©u, tiÕng Êy trë thµnh mét tõ. ? Tõ nhËn xÐt trªn em h·y rót ra kh¸i niÖm tõ lµ g×? * GV nhÊn m¹nh kh¸i niÖm vµ cho hs ®äc ghi nhí H§2: H×nh thµnh kh¸i niÖm tõ ®¬n, tõ phøc. * GV treo b¶ng phô ? Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc ë tiÓu häc em h·y ®iÒn c¸c tõ vµo b¶ng ph©n lo¹i? * HS lÇn lît lªn b¶ng ®iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i.  Tõ lµ ®¬n vÞ ng«n ng÷ nhá nhÊt dïng ®Ó t¹o c©u. * Ghi nhí : T13/SGK II. Tõ ®¬n vµ tõ phøc: 1. VÝ dô: Tõ /®Êy /níc/ ta/ ch¨m/ nghÒ/ trång trät/, ch¨n nu«i /vµ /cã/ tôc/ ngµy/ tÕt/ lµm /b¸nh chng/, b¸nh giÇy/. * §iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i: - Cét tõ ®¬n: tõ, ®Êy, níc, ta.... - Cét tõ ghÐp: ch¨n nu«i - Cét tõ l¸y: trång trät. ? Qua viÖc lËp b¶ng, em h·y nhËn xÐt, tõ * NhËn xÐt : ®¬n vµ tõ phøc cã g× kh¸c nhau?  Tõ ®¬n lµ tõ chØ gåm cã mét tiÕng. ? Hai tõ phøc trång trät, ch¨n nu«i cã g×  Tõ phøc gåm cã 2 tiÕng trë lªn gièng vµ kh¸c nhau? + Gièng: ®Òu lµ tõ phøc (gåm hai tiÕng) + Kh¸c: Ch¨n nu«i: gåm hai tiÕng cã quan hÖ vÒ nghÜa ? VËy tõ phøc ®îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp - Tõ ghÐp: ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa ®- nhau vÒ mÆt nghÜa. îc gäi lµ tõ g×? - Trång trät gåm hai tiÕng cã quan hÖ l¸y ©m ? Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c - Tõ l¸y: Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a tiÕng ®îc gäi lµ tõ g×? ? ThÕ nµo lµ tõ ®¬n, tõ phøc? Tõ phøc cã c¸c tiÕng. mÊy lo¹i, ®ã lµ nh÷ng lo¹i nµo? * HS ®äc ghi nhí * Ghi nhí: SGK - Tr13: Tõ * Qua bµi häc ta cã thÓ dùng thµnh s¬ ®å sau( dïng s¬ ®å t duy) Tõ ®¬n Tõ phøc Tõ ghÐp H§3: III. LuyÖn tËp Bµi 1: - §äc vµ thùc hiÖn yªu cÇu bµi tËp 1 - S¾p xÕp theo giíi tÝnh nam/ n÷ - S¾p xÕp theo bËc trªn/ díi a. Tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ ghÐp. b. Tõ ®ång nghÜa víi tõ nguån gèc: Céi nguån, gèc g¸c... Tõ l¸y c. Tõ ghÐp chØ qua hÖ th©n thuéc: cËu mî, c« d×, chó ch¸u, anh em. Bµi 2: C¸c kh¶ n¨ng s¾p xÕp: - ¤ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî... - B¸c ch¸u, chÞ em, d× ch¸u, cha anh... Bµi 3: - Nªu c¸ch chÕ biÕn b¸nh: b¸nh r¸n, b¸nh níng, b¸nh hÊp, b¸nh nhóng... - Nªu tªn chÊt liÖu lµm b¸nh: b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh gai, b¸nh khoai, b¸nh ng«, b¸nh s¾n, b¸nh ®Ëu xanh... - TÝnh chÊt cña b¸nh: b¸nh dÎo, b¸nh phång, b¸nh xèp... - H×nh d¸ng cña b¸nh: b¸nh gèi, b¸nh khóc, b¸nh quÊn thõng... Bµi 4: - Miªu t¶ tiÕng khãc cña ngêi - Nh÷ng tõ cã t¸c dông miªu ta ®ã: nøc në, sôt sïi, rng røc... B5 :Thi t×m nhanh c¸c tõ l¸y * GV cho ®¹i diÖn c¸c tæ lªn t×m Bµi 5: - T¶ tiÕng cêi: khóc khÝch, s»ng sÆc, h« hè, ha h¶, hÒnh hÖch... - T¶ tiÕng nãi: khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo, lÇu bÇu, sang s¶ng... - T¶ d¸ng ®iÖu: Lõ ®õ, l¶ lít, nghªnh ngang, ng«ng nghªnh, thít tha... 4. Cñng cè: Nh¾c l¹i néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - T×m sè tõ, sè tiÕng trong ®o¹n v¨n: lêi cña vua nhËn xÐt vÒ hai thø b¸nh cña Lang liªu - So¹n: Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t. --------------------------------------------------------------- Giáo án ngữ văn 6,7,8,9 soạn theo sách chuẩn kiến thức kỹ năng Có đầy đủ các kỹ năng theo chuẩn kiến thức Liên hệ đt 0168.921.8668 TiÕt 4 Ngµy so¹n : Giao tiÕp,v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc BiÓu ®¹t . I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Bước đầu biết về giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt - Nắm được mục đích giao tiếp, kiểu văn bản và phương thức biểu đạt. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Sơ giản về hoạt động truyền đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ: giao tiếp, văn bản, phương thức biểu đạt, kiểu văn bản. - Sự chi phối của mục đích giao tiếp trong việc lựa chọn phương thức biểu đạt để tạo lập văn bản. - Các kiểu văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, lập luận, thuyết minh và hành chính công vụ. 2. Kỹ năng: - Bước đầu nhận biết về việc lựa chọn phương thức biểu đạt phù hợp với mục đích giao tiếp. - Nhận ra kiểu văn bản ở một văn bản cho trước căn cứ vào phương thức biểu đạt. - Nhận ra tác dụng của việc lựa chọn phương thức biểu đạt ở một đoạn văn bản cụ thể. *CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC - Giao tiếp ứng xử : Biết các phương thức biểu đạt và sử dụng văn bản theo những phương thức biểu đạt khác nhau phù hợp với mục đích giao tiếp. - Tự nhận thức được tầm quan trọng của giao tiếp bằng văn bản và hiệu quả của các phương thức biểu đạt. * GDMT: Liên hệ, dùng văn nghị luận thuyết minh về môi trường. 3.Thái độ: Lòng say mê tìm hiểu, học hỏi. III. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô 2. Häc sinh: + So¹n bµi IV. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KTBC 3. Bµi míi. H§1. Khëi ®éng C¸c em ®· ®îc tiÕp xóc víi mét sè v¨n b¶n ë tiÕt 1 vµ 2. VËy v¨n b¶n lµ g×? §îc sö dông víi môc ®Ých giao tiÕp nh thÕ nµo? TiÕt häc nµy sÏ gióp c¸c em gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c ®ã. Ho¹t ®éng cña thÇy-trß Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kh¸i niÖm giao tiÕp v¨n b¶n vµ ph¬ng tghøc biÓu ®¹t ? Khi ®i ®êng, thÊy mét viÖc g×, muèn cho mÑ biÕt em lµm thÕ nµo? ? §«i lóc rÊt nhí b¹n th©n ë xa mµ kh«ng thÓ trß chuyÖn th× em lµm thÕ nµo? * GV: C¸c em nãi vµ viÕt nh vËy lµ c¸c em ®· dïng ph¬ng tiÖn ng«n tõ ®Ó biÓu ®¹t ®iÒu m×nh muèn nãi. Nhê ph¬ng tiÖn ng«n tõ mµ mÑ hiÓu ®îc ®iÒu em muèn nãi, b¹n nhËn ®îc nh÷ng t×nh c¶m mµ em gØ g¾m. §ã chÝnh lµ Néi dung cÇn ®¹t I.t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n vµ ph¬ng thc biÓu ®¹t: 1. V¨n b¶n vµ môc ®Ých giao tiÕp: giao tiÕp. ? Trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu võa t×m hiÓu, em hiÓu thÕ nµo lµ giao tiÕp? * GV chèt: ®ã lµ mèi quan hÖ hai chiÒu gi÷a ngêi truyÒn ®¹t vµ ngêi tiÕp nhËn. ? ViÖc em ®äc b¸o vµ xem truyÒn h×nh cã ph¶i lµ giao tiÕp kh«ng? V× sao? - Quan s¸t bµi ca dao trong SGK (c) ? Bµi ca dao cã néi dung g×? * GV: §©y lµ vÊn ®Ò chñ yÕu mµ cha «ng chóng ta muèn göi g¾m qua bµi ca dao nµy. §ã chÝnh lµ chñ ®Ò cña bµi ca dao. ? Bµi ca dao ®îc lµm theo thÓ th¬ nµo? Hai c©u lôc vµ b¸t liªn kÕt víi nhau nh thÕ nµo? * GV chèt: Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c vµ diÔn ®¹t trän vÑn ý. a. Giao tiÕp: - Giao tiÕp lµ mét ho¹t ®éng truyÒn ®¹t, tiÕp nhËn t tëng, t×nh c¶m b»ng ph¬ng tiÖn ng«n tõ b. V¨n b¶n * VD: - VÒ néi dung bµi ca dao: Khuyªn chóng ta ph¶i cã lËp trêng kiªn ®Þnh - VÒ h×nh thøc: VÇn ªn + Bµi ca dao lµm theo thÓ th¬ lôc b¸t, cã sù liªn kÕt chÆt chÏ: -> Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch ? Cho biÕt lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu tr- l¹c vµ diÔn ®¹t mét ý trän vÑn ëng trong buæi lÔ khai gi¶ng n¨m häc cã ph¶i - Lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu trëng-> lµ mét d¹ng v¨n b¶n nãi. lµ lµ v¨n b¶n kh«ng? V× sao? - §©y lµ mét v¨n b¶n v× ®ã lµ chuçi lêi nãi cã chñ ®Ò, cã sù liªn kÕt vÒ néi dung: b¸o c¸o thµnh tÝch n¨m häc tríc, ph¬ng híng n¨m häc míi. ? Bøc th em viÕt cho b¹n cã ph¶i lµ v¨n b¶n - Bøc th: Lµ mét v¨n b¶n v× cã chñ ®Ò, cã néi dung thèng nhÊt t¹o sù liªn kh«ng? V× sao? kÕt -> ®ã lµ d¹ng v¨n b¶n viÕt. * V¨n b¶n: lµ mét chuçi lêi nãi ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n? miÖng hay bµi viÕt cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c, vËn dông ph¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých giao tiÕp * Ghi nhí: T17/sgk Hs ®äc ghi nhí 2. KiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t: a. VD: KiÓu VB ph¬ng TT thøc biÓu ®¹t Môc ®Ých giao tiÕp VÝ dô 1 Tù sù Tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc TruyÖn: TÊm C¸m Miªu t¶ c¶nh 2 Miªu t¶ T¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vËt, con ngêi + + C¶nh sinh ho¹t 3 BiÓu c¶m Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc. + Tôc ng÷: Tay lµm... 4 NghÞ luËn Bµn luËn: Nªu ý kiÕn ®¸nh gi¸. + Lµm ý nghÞ luËn ®¬n thuèc ch÷a Giíi thiÖu ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, ph- Tõ 5 ThuyÕt minh bÖnh, thuyÕt minh thÝ ¬ng ph¸p. nghiÖm 6 Hµnh chÝnh Tr×nh bµy ý míi quyÕt ®Þnh thÓ §¬n tõ, b¸o c¸o, c«ng vô hiÖn, quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm gi÷a th«ng b¸o, giÊy mêi. ngêi vµ ngêi. - GV treo b¶ng phô - GV giíi thiÖu 6 kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÕu ®¹t. - LÊy VD cho tõng kiÓu v¨n b¶n? ? ThÕ nµo lµ giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t? Ho¹t ®éng 5: - 6 KiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt minh, hµnh chÝnh, c«ng vô. - Líp 6 häc: vb¶n tù sù, miªu t¶. Ghi nhí: (SGK - tr17) III. LuyÖn tËp: 1. Chän c¸c t×nh huèng giao tiÕp, lùa chän kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp - Hµnh chÝnh c«ng vô - Tù sù - Miªu t¶ - ThuyÕt minh - BiÓu c¶m - NghÞ luËn 2. C¸c ®o¹n v¨n, th¬ thuéc ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? a. Tù sù b. Miªu t¶ c. NghÞ luËn d. BiÓu c¶m ®. ThuyÕt minh 3. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn thuéc kiÓu v¨n b¶n tù sù v×: c¸c sù viÖc trong truyÖn ®îc kÓ kÕ tiÕp nhau, sù viÖc nµy nèi tiÕp sù viÖc kia nh»m nªu bËt néi dung, ý nghÜa. 4 . Cñng cè : - V¨n b¶n lµ g× ? - KiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t ? 5. Híng dÉn häc tËp: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Lµm bµi tËp 3, 4, 5 S¸ch bµi tËp tr8. Giáo án ngữ văn 6,7,8,9 soạn theo sách chuẩn kiến thức kỹ năng Có đầy đủ các kỹ năng theo chuẩn kiến thức Liên hệ đt 0168.921.8668 TiÕt 5 Ngµy so¹n: V¨n b¶n: Th¸nh Giãng (TruyÒn thuyÕt) I. møc ®é cÇn ®¹t: N¾m ®îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn Th¸nh Giãng II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Nh©n vËt, sù kiÖn, cèt truyÖn trong t¸c phÈm thuéc thÓ lo¹i truyÒn thuyÕt vÒ ®Ò tµi gi÷ níc. - Nh÷ng sù kiÖn vµ di tÝch ph¶n ¸nh lÞch sö ®Êu tranh gi÷ níc cña cha «ng ta ®îc kÓ trong mét t¸c phÈm truyÒn thuyÕt. 2. Kü n¨ng - §äc- hiÓu v¨n b¶n theo ®Æc trng thÓ lo¹i. - Thùc hiÖn thao t¸c ph©n tÝch mét vµi chi tiÕt k× ¶o trong v¨n b¶n - N¾m b¾t TP th«ng qua hÖ thèng c¸c sù viÖc ®îc kÓ theo tr×nh tù thêi gian *CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC: Kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tư duy 3.Thái độ: Giáo dục HS lòng tự hào về truyền thống anh hùng trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. Tinh thần ngưỡng mộ, kính yêu những anh hùng có công với non sông đất nước. 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh - Quan niệm của Bác : nhân dân là nguồn gốc sức mạnh bảo vệ Tổ quốc.( Liên hệ) III. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. 2. Häc sinh: + So¹n bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK IV. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KTBC: ? KÓ tãm t¾t tryÒn thuyÕt B¸nh chng, b¸nh giÇy? Qua truyÒn thuyÕt Êy nh©n d©n ta m¬ íc ®iÒu g×? 3. Bµi míi: H§1: Khëi ®éng Chñ ®Ò ®¸nh giÆc cøu níc lµ chñ ®Ò lín, c¬ b¶n, xuyªn suèt LS v¨n häc VN nãi chung, v¨n häc d©n gian VN nãi riªng. Th¸nh Giãng lµ truyÖn d©n gian thÓ hiÖn rÊt tiªu biÓu vµ ®éc ®¸o chñ ®Ò nµy. §©y lµ mét c©u chuyÖn hay vµ hÊp dÉn, l«i cuèn biÕt bao thÕ hÖ ngêi VN. §iÒu g× ®· lµm nªn søc hÊp dÉn, l«i cuèn cña c©u chuyÖn nh vËy? Hi väng r»ng bµi häc h«m nay c« trß chóng ta sÏ gi¶i ®¸p ®îc th¾c m¾c ®ã. H§2: T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n I. §äc - t×m hiÓu chung: 1. §äc: - Gäi 3 HS lÇn lît ®äc 2. KÓ tãm t¾t: Nh÷ng sù viÖc ? Em h·y kÓ tãm t¾t nh÷ng sù viÖc chÝnh: chÝnh ? - Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm ®¸nh giÆc - Híng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch ë sgk Ho¹t ®éng 3: T×m chi tiÕt vÒ VB ? PhÇn më ®Çu truyÖn øng víi sù viÖc nµo? ? Th¸nh Giãng ra ®êi nh thÕ nµo? ? Khi ra ®êi, Giãng lµ ngêi ntn ? ? NhËn xÐt vÒ sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng? ? Th¸nh Giãng cÊt tiÕng nãi khi nµo? ? H·y ph©n tÝch ý nghÜa cña chi tiÕt nµy? - Ban ®Çu lµ lêi nãi quan träng, lêi yªu níc, ý thøc ®èi víi ®Êt níc ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. - Lóc b×nh thêng th× ©m thÇm lÆng lÏ nhng khi níc nhµ gÆp c¬n nguy biÕn th× ®øng ra cøu níc ®Çu tiªn. ? Sau h«m gÆp sø gi¶, Giãng cã ®iÒu g× kh¸c thêng, ®iÒu ®ã cã ý nghÜa g×? - ViÖc cøu níc lµ rÊt hÖ träng vµ cÊp b¸ch, Giãng ph¶i lín nhanh míi ®ñ søc m¹nh kÞp ®i ®¸nh giÆc. H¬n n÷a, ngµy xa ND ta quan niÖm r»ng, ngêi anh hïng ph¶i khæng lå vÒ thÓ x¸c, søc m¹nh. C¸i v¬n vai cña Giãng ®Ó ®¹t ®Õn ®é phi thêng Êy. ? Chi tiÕt bµ con ai còng vui lßng gãp g¹o nu«i Giãng cã ý nghÜa g×? - Giãng kh«ng hÒ xa l¹ víi nh©n d©n. Giãng ®©u chØ lµ con cña mét bµ mÑ mµ lµ con cña c¶ lµng, cña nh©n d©n. * GV: Ngµy nay ë lµng Giãng ngêi ta vÉn tæ chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ nu«i Giãng. §©y lµ h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø rÊt giµu ý nghÜa. ? T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ viÖc Giãng ra trËn ®¸nh giÆc? ? Chi tiÕt TG nhæ tre ®¸nh giÆc cã ý nghÜa g×? ...B¸c Hå nãi: "Ai cã sóng th× dïng sóng, ai cã g¬m th× dïng g¬m, kh«ng - Th¸nh Giãng lín nhanh nh thæi - Th¸nh Giãng v¬n vai thµnh tr¸ng sÜ cìi ngùa s¾t ®i ®¸nh giÆc vµ ®¸nh tan giÆc. - Vua phong TG lµ Phï §æng Thiªn V¬ng vµ nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña Th¸nh Giãng. 3. Chó thÝch: II. §äc- T×m hiÓu chi tiÕt : 1. Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng: - Bµ mÑ ím ch©n - thô thai 12 th¸ng míi sinh - CËu bÐ lªn 3 kh«ng nãi, kh«ng cêi, kh«ng biÕt ®i;  XuÊt th©n b×nh dÞ nhng rÊt kh¸c thêng, k× l¹. 2. Th¸nh Giãng lín lªn vµ ra trËn ®¸nh giÆc: - TiÕng nãi ®Çu tiªn cña Th¸nh Giãng lµ tiÕng nãi ®ßi ®¸nh giÆc.  §©y lµ chi tiÕt thÇn k× cã nhiÒu ý nghÜa: + Ca ngîi ý thøc ®¸nh giÆc cøu níc + Giãng lµ h×nh ¶nh cña nh©n d©n. - Giãng lín nhanh nh thæi, v¬n vai thµnh tr¸ng sÜ: + §¸p øng nhiÖm vô cøu níc. + Lµ tîng ®µi bÊt hñ vÒ sù trëng thµnh vît bËc, vÒ hïng khÝ, tinh thÇn cña d©n téc tríc n¹n ngo¹i x©m. - Bµ con lµng xãm gãp g¹o nu«i Giãng: + Giãng lín lªn b»ng thøc ¨n, ®å mÆc cña nh©n d©n, ®îc nu«i dìng b»ng nh÷ng c¸i b×nh thêng, gi¶n dÞ, Giãng lµ con cña nh©n d©n + ND rÊt yªu níc, ai còng mong Giãng ra trËn. + Søc m¹nh cña Giãng lµ søc m¹nh cña toµn d©n. - Th¸nh Giãng ra trËn ®¸nh giÆc: Giãng ®¸nh giÆc kh«ng nh÷ng b»ng vò khÝ mµ b»ng c¶ cá c©y cña ®Êt níc, b»ng nh÷ng g× cã thÓ giÕt ®îc giÆc cã g¬m th× dïng cuèc, thuæng, gËy géc." ? C©u chuyÖn kÕt thóc b»ng sù viÖc 3. Th¸nh Giãng bay vÒ trêi: g×? - §©y lµ sù ra ®i thËt k× l¹ mµ cïng ? V× sao tan giÆc Giãng kh«ng vÒ triÒu ®Ó nhËn tíc léc mµ l¹i bay vÒ thËt cao quÝ, chøng tá Giãng kh«ng mµng danh lîi, ®ång thêi cho chóng trêi? ta thÊy th¸i ®é cña nh©n d©n ta ®èi víi ngêi anh hïng ®¸nh giÆc cøu níc. ND yªu mÕn, tr©n träng muèn gi÷ m·i h×nh ¶nh cña ngêi anh hïng nªn ®· ®Ó Giãng vÒ víi câi v« biªn, bÊt tö. Bay lªn trêi Giãng lµ non níc, lµ ®Êt trêi, lµ biÓu tîng cña ngêi d©n V¨n Lang. * C¬ së lÞch sö cña truyÖn: ? Theo em, truyÖn TG liªn quan ®Õn - Cuéc chiÕn tranh tù vÖ ngµy cµng ¸c liÖt ®ßi hái ph¶i huy ®éng søc sù thËt LS nµo? m¹nh cña c¶ céng ®ång. - Sè lîng vµ kiÓu lo¹i vò khÝ cña ngêi ViÖt cæ t¨ng lªn tõ giai ®o¹n Phïng Nguyªn ®Õn §«ng S¬n. * ý nghÜa cña h×nh tîng Th¸nh ? H×nh tîng TG trong truyÖn cã ý Giãng: nghÜa g×? - Lµ h×nh tîng tiªu biÓu, rùc rì cña ngêi anh hïng diÖt giÆc cøu níc. - Lµ ngêi anh hïng mang trong m×nh søc m¹nh céng ®ång buæi ®Çu H§4: dùng níc III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt HS ®äc ghi nhí. 2. Néi dung Ho¹t ®éng 5 * Ghi nhí ? H×nh ¶nh nµo cña Giãng ®Ñp nhÊt VI. LuyÖn tËp: Sgk-T/23: trong t©m trÝ em? 1. H×nh ¶nh Th¸nh Giãng bay vÒ trêi phï hîp víi sù ra ®êi thÇn k× cña nh©n vËt :Giãng lµ thÇn ®îc trêi cö xuèng gióp vua Hïng ®uæi - H×nh ¶nh TG kÕt thóc víi h×nh ¶nh giÆc ,xong viÖc Giãng l¹i trë vÒ trêi. G cïng ngùa s¾t bay vÒ trêi. - H×nh ¶nh Giãng trong phÇn kÕt - KÞch b¶n ¤ng Giãng(T«Hoµi)kÕt thóc bé phim cña T« Hoµi nªu bËt ý thóc víi h×nh ¶nh tr¸ng sÜ Giãng cïng nghÜa tîng trng cña nh©n vËt : Khi ngùa s¾t thu nhá dÇn trë thµnh em bÐ ®Êt níc cã giÆc mçi chó bÐ ®Òu n»m cìi tr©u trë vÒ lµng m¸t rîi bãng tre. m¬ ngùa s¾t, n»m m¬ thµnh Phï ? Em h·y so s¸nh vµ nªu nhËn xÐt vÒ §æng vôt lín lªn ®Ó ®¸nh ®uæi giÆc 2 c¸ch kÕt thóc Êy? ¢n.Khi ®Êt níc thanh b×nh c¸c em vÉn lµ nh÷ng em bÐ ng©y th¬ hån ? T¹i sao héi thi thÓ thao trong nhµ tr- nhiªn: Sóng g¬m vøt bá l¹i hiÒn nh êng l¹i mang tªn “Héi kháe Phï xa. 2. Héi thi thÓ thao mang tªn Héi §æng”? kháe Phï §æng v× ®©y lµ héi thao dµnh cho løa tuæi thiÕu niªn, môc ®Ých cña cuéc thi lµ häc tËp tèt, lao ®éng tèt gãp phÇn vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc. 4. Cñng cè: - ý nghÜa h×nh tîng Th¸nh Giãng . 5. Híng dÉn häc tËp: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Su tÇm mét sè ®o¹n th¬, v¨n nãi vÒ Th¸nh Giãng - VÏ tranh Giãng theo tëng tîng cña em. - ChuÈn bÞ bµi: Tõ mîn - T liÖu: C©y xu©n nói vÏ phñ m©y ngµn Mu«n to¶ ngµn hång r¹ng thÕ gian Ngùa s¾t vÒ trêi tªn t¹c m·i Anh hïng mét thuë víi thÕ gian (Ng« Chi Lan - thêi Lª) §¶ng ta vÜ ®¹i thËt. Mét vÝ dô: Trong LS ta cã ghi truyÖn vÞ anh hïng d©n téc lµ Th¸nh Giãng ®· dïng gèc tre ®uæi giÆc ¢n. Trong nh÷ng ngµy ®Çu kh¸ng chiÕn, §¶ng ta ®· l·nh ®¹o hµng ngh×n, v¹n anh hïng noi g¬ng Th¸nh Giãng dïng gËy tÇm v«ng ®Êu tranh víi thùc d©n Ph¸p. (Hå ChÝ Minh - §¶ng ta thËt vÜ ®¹i) ---------------------------------------------------------------------TiÕt 6 Ngµy so¹n: Tõ mîn I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Hiểu được thế nào là từ mượn - Biết cách sử dụng từ mượn trong nói và viết phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Khái niệm từ mượn. - Nguồn gốc của từ mượn trong tiếng Việt. - Nguyên tắc từ mượn trong tiếng Việt. - Vai trò của từ mượn trng hoạt động giao tiếp và tạo lập văn bản. 2. Kỹ năng: - Nhận biết được các từ mượn trong văn bản. - Xác định đúng nguồn gốc của các từ mượn. - Viết đúng những từ mượn. - Sử dụng từ điển để hiểu nghĩa từ mượn. - Sử dụng từ mượn trong nói và viết. * CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN CẦN ĐƯỢC GIÁO DỤC - Ra quyết định : lựa chọn cách sử dụng từ mượn, trong thực tiễn giao tiếp của bản thân. - Giao tiếp : Trình bày suy nghĩ, ý tưởng , thảo luận và chia sẻ những cảm nhận cá nhân về cách sử dụng từ mượn trong tiếng việt. 3.Thái độ: Giáo dục HS có thói quen sử dụng từ thuần Việt đối với những từ có thể thay thế được. III. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn: + Nghiªn cøu tµi liÖu, ®äc s¸ch gi¸o viªn, so¹n bµi + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp 2. Häc sinh: So¹n bµi IV. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc2. KTBC: Ph©n biÖt tõ ®¬n vµ tõ phøc? LÊy VD? 3. Bµi míi: H§1: Khëi ®éng TiÕng ViÖt cña chóng ta v« cïng phong phó. ngoµi nh÷ng tõ thuÇn ViÖt, «ng cha ta cßn mîn mét sè tõ cña níc ngoµi ®Ó lµm giµu thªm ng«n ng÷ cña ta. VËy tõ mîn lµ nh÷ng tõ nh thÕ nµo? Khi mîn tõ, ta ph¶i tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c g×? Bµi tõ mù¬n h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu râ ®iÒu ®ã. Ho¹t ®éng cña Gv-Hs Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu kh¸i niÖm tõ thuÇn ViÖt vµ tõ mîn - GV treo b¶ng phô ®· viÕt VD. ? VD trªn thuéc v¨n b¶n nµo? Nãi vÒ ®iÒu g×? ? Dùa vµo chó thÝch sau v¨n b¶n Th¸nh Giãng, em h·y gi¶i thÝch nghÜa cña tõ trîng; tr¸ng sÜ? ? Theo em, tõ trîng, tr¸ng sÜ dïng ®Ó biÓu thÞ néi dung g×? ? §äc c¸c tõ nµy, c¸c em ph¶i ®i t×m hiÓu nghÜa cña nã, vËy theo em chóng cã n»m trong nhãm tõ do «ng cha ta s¸ng t¹o ra kh«ng? - Hai tõ nµy kh«ng ph¶i lµ tõ do «ng cha ta s¸ng t¹o ra mµ lµ tõ ®i mîn ë níc ngoµi( TiÕng H¸n- Trung Quèc) - C¸c tõ kh«ng ph¶i lµ tõ mîn ( thuÇn ViÖt) ®äc lªn ta hiÓu nghÜa ngay mµ kh«ng cÇn ph¶i gi¶i thÝch. ? Trong TiÕng ViÖt ta, cã c¸c tõ kh¸c thay thÕ cho nã ®óng nghÜa thÝch hîp kh«ng? Néi dung cÇn ®¹t I. tõ thuÇn ViÖt vµ tõ m¬n: 1. VÝ dô: Chó bÐ vïng dËy, v¬n vai mét c¸i bçng biÕn thµnh mét tr¸ng sÜ m×nh cao h¬n trîng. 2. NhËn xÐt: - Trîng: ®¬n vÞ ®o ®é dµi = 10 thíc TQ cæ tøc 3,33m.( ë ®©y hiÓu lµ rÊt cao.) - Tr¸ng sÜ: ngêi cã søc lùc cêng tr¸ng, chÝ khÝ m¹nh mÏ, hay lµm viÖc lín. -> Hai tõ nµy dïng ®Ó biÓu thÞ sù vËt, hiÖn tîng, ®Æc ®iÓm: ®¬n vÞ ®o lêng; biÓu hiÖn søc m¹nh cña con ngêi… Tõ thuÇn ViÖt lµ tõ do nh©n d©n s¸ng t¹o ra ? Qua phÇn t×m hiÓu trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ tõ mîn? Tõ thuÇn ViÖt? * Bµi tËp nhanh: H·y t×m tõ ghÐp H¸n ViÖt cã yÕu tè sÜ ®øng sau? - VD: Tö sÜ: Ngêi lÝnh ®i ®¸nh trËn bÞ chÕt; Trung sÜ: mét cÊp bËc trong qu©n ®éi… ? Theo em, tõ trîng, tr¸ng sÜ cã nguån gèc tõ ®©u? - Tõ mîn tiÕng H¸n( gäi lµ tõ H¸n ViÖt) * Cho HS ®äc c¸c tõ trong môc 3 ? Trong c¸c tõ ®ã, tõ nµo ®îc mîn tõ tiÕng H¸n? Nh÷ng tõ nµo ®îc mîn cña tiÕng níc kh¸c? Tõ mîn lµ tõ vay mîn tõ cña tiÕng níc ngoµi ®Ó biÓu thÞ nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng, ®Æc ®iÓm… mµ tiÕng ViÖt cha cã tõ thÝch hîp ®Ó biÓu thÞ. - Tõ mîn tõ tiÕng H¸n: sø gi¶, giang s¬n, gan… - Tõ cã nguån gèc Ên, ¢u( ®îc ViÖt ho¸ ë møc cao): ti vi, xµ phßng, mÝt tinh, ga, b¬m…ra-®i-«, in-t¬-nÐt.( tõ cha ®îc ViÖt ho¸ hoµn toµn) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc ch÷ viÕt - §èi víi nh÷ng tõ cha ®îc ViÖt ho¸ cña c¸c tõ: ra-®i-«, in-t¬-nÐt, sø gi¶, giang cao, khi viÕt cÇn cã g¹ch nèi ë gi÷a ®Ó nèi c¸c tiÕng víi nhau san? - Cã g¹ch nèi ë gi÷a: ®©y lµ nh÷ng tõ cha ®îc ViÖt ho¸ cao - Mét sè tõ: ti vi, xµ phßng, mÝt tinh, ga.. cã nguån gèc Ên ¢u nhng ®îc ViÖt ho¸ cao h¬n viÕt nh ch÷ ViÖt.  Mîn tõ tiÕng H¸n, Anh, Nga… ? VËy theo em, chóng ta thêng mîn tiÕng cña níc nµo? * Ghi nhí1: ( SGK/25) ? ThÕ nµo lµ tõ thuÇn ViÖt? Tõ mîn? a. Tõ thuÇn ViÖt: ? Nguån gèc tõ mîn? b. Tõ mîn: HS ®äc ghi nhí c. Nguån gèc tõ mîn: II. nguyªn t¾c mîn tõ: Ho¹t ®éng 3: HS hiÓu nguyªn t¾c mîn tõ 1. VD:sgk * HS ®äc phÇn trÝch ý kiÕn cña B¸c Hå? 2. NhËn xÐt ? Qua ý kiÕn cña B¸c Hå, em hiÓu viÖc m- - MÆt tÝch cùc: lµm giµu ng«n ng÷ d©n în tõ cã t¸c dông g×? téc ? NÕu mîn tõ tuú tiÖn cã ®îc kh«ng? - MÆt tiªu cùc: lµm cho ng«n ng÷ d©n ? Em h·y rót ra kÕt luËn vÒ nguyªn t¾c m- téc bÞ pha t¹p. în tõ? * Chó ý h/s c¸ch dïng tõ trong viÖc nh¾n  Kh«ng mîn tõ mét c¸ch tuú tiÖn, ph¶i b¶o vÖ sù trong s¸ng cña tiÕng tin trªn §TDD : Q=W ; Gi=j... ViÖt. *. Ghi nhí 2: SGK -tr /25 Ho¹t ®éng 4: III. luyÖn tËp: * Hs lµm bt vµo vë bt nv - Gäi HS ®äc bµi tËp vµ yªu cÇu HS lµm Bµi 1. Ghi l¹i c¸c tõ mîn a. Mîn tõ H¸n ViÖt: v« cïng, ng¹c nhiªn, tù nhiªn, sÝnh lÔ b. Mîn tõ H¸n ViÖt: Gia nh©n c. Mîn tõ Anh: pèp, Mai-c¬n gi¾c-x¬n, in-t¬-nÐt. Bµi 2: X¸c ®Þnh nghÜa cña tõng tiÕng t¹o thµnh tõ H¸n ViÖt - Kh¸n gi¶: ngêi xem + Kh¸n: xem