BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG
-------------------------------
ISO 9001-2008
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
NGÀNH: TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG
Sinh viên
: Trần Đại Dương
Giảng viên hƣớng dẫn: Ths.Nguyễn Thị Diệp
HẢI PHÒNG 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG
-----------------------------------
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG LIÊN DOANH VID PUBLIC CHI NHÁNH
HẢI PHÒNG
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Sinh viên
: Trần Đại Dương
Giảng viên hƣớng dẫn: Ths. Nguyễn Thị Diệp
HẢI PHÒNG - 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG
--------------------------------------
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Sinh viên: Trần Đại Dương
Mã SV: 1012404041
Lớp:QT1401T
Ngành: Tài chính – Ngân hàng
Tên đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Liên
Doanh VID Public chi nhánh Hải Phòng
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI
1. Nội dung và các yêu cầu cần giải quyết trong nhiệm vụ đề tài tốt nghiệp (về lý
luận, thực tiễn, các số liệu…).
-Xây dựng cơ sở lý luận về hoạt động tín dụng và hiệu quả hoạt động tín dụng
tại các ngân hàng thương mại hiện nay.
-Phân tích thực trạng hiệu quả hoạt động tín dụng tại ngân hàng liên doanh VID
Public – Chi nhánh Hải Phòng.
-Đưa ra các giải pháp và kiến nghị hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín
dụng tại ngân hàng liên doanh VID Public – Chi nhánh Hải Phòng.
2. Các tài liệu, số liệu cần thiết:
-Số liệu thu thập tại Ngân hàng liên doanh VID Public – Chi nhánh Hải Phòng.
3. Địa điểm thực tập tốt nghiệp.
-Số 22, Khu B1, Lô 7B, Lê Hồng Phong, Hải Phòng.
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Ngƣời hƣớng dẫn thứ nhất:
Họ và tên
Học hàm, học vị
Cơ quan công tác
Nội dung hướng dẫn
: Nguyễn Thị Diệp
: Thạc sỹ
: Trường Đại học Dân Lập Hải Phòng
: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân
hàng Liên Doanh VID Public Hải Phòng
Ngƣời hƣớng dẫn thứ hai:
Họ và tên:.................................................................................................................
Học hàm, học vị:..............................................................................
Cơ quan công tác:……………………………………………………………….
Nội dung hướng dẫn:...........................................................................................
Đề tài tốt nghiệp được giao ngày........ tháng........năm 2014
Yêu cầu phải hoàn thành xong trước ngày......... tháng.......năm 2014
Đã nhận nhiệm vụ ĐTTN
Sinh viên
Đã giao nhiệm vụ ĐTTN
Người hướng dẫn
Trần Đại Dương
Nguyễn Thị Diệp
Hải Phòng, ngày
tháng năm 2014
HIỆU TRƢỞNG
GS.TS.NGƢT Trần Hữu Nghị
PHẦN NHẬN XÉT TÓM TẮT CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
1. Tinh thần thái độ của sinh viên trong quá trình làm đề tài tốt nghiệp:
………………………………………..............……………………....................................……………..
…………………………………….............…………………………………................................……..
……………………………………............………………………………….................................……..
…………………………………............………………………………..................................…………..
………………………………………..............……………………....................................……………..
…………………………………….............…………………………………................................……..
……………………………………............………………………………….................................……..
…………………………………............………………………………..................................…………..
…………………………………….............…………………………………................................……..
……………………………………............………………………………….................................……..
…………………………………............………………………………..................................…………..
2. Đánh giá chất lƣợng của đề tài (so với nội dung yêu cầu đã đề ra
trong nhiệm vụ Đ.T. T.N trên các mặt lý luận, thực tiễn, tính toán số
liệu…):
………………………………………..............……………………....................................……………..
…………………………………….............…………………………………................................……..
……………………………………............………………………………….................................……..
…………………………………............………………………………..................................…………..
………………………………………..............……………………....................................……………..
…………………………………….............…………………………………................................……..
……………………………………............………………………………….................................……..
…………………………………............………………………………..................................…………..
…………………………………….............…………………………………................................……..
……………………………………............………………………………….................................……..
…………………………………............………………………………..................................…………..
3. Cho điểm của cán bộ hƣớng dẫn (ghi cả số và chữ):
…………………………………….............…………………………………................................……..
……………………………………............………………………………….................................……..
…………………………………............………………………………..................................…………..
Hải Phòng, ngày tháng năm 2014
Cán bộ hướng dẫn
(Ký và ghi rõ họ tên)
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1 : NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ................................................................ 3
1.1 Hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại ........................................ 3
1.1.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng .......................................................... 3
1.1.2 Đặc trưng của hoạt động tín dụng ngân hàng .................................. 3
1.1.3 Chính sách tín dụng .......................................................................... 4
1.1.4 Quy trình tín dụng ............................................................................. 5
1.1.5 Một số hình thức tín dụng ngân hàng ............................................... 6
1.2 Chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại ....................................... 9
1.2.1 Khái niệm chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại ............. 9
1.2.2 Các chỉ tiêu phản ánh chất lượng tín dụng của ngân hàng thương
mại 10
1.3 Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng tín dụng của ngân hàng thương
mại 17
1.3.1 Nhân tố về phía Ngân Hàng ............................................................ 17
1.3.2 Về phía khách hàng ......................................................................... 18
1.3.3 Nền kinh tế....................................................................................... 19
CHƢƠNG 2 : THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN
HÀNG LD VID PUBLIC - CHI NHÁNH HẢI PHÒNG .............................. 21
2.1 Khái quát về Ngân hàng LD VID PUBLIC – CN HẢI PHÒNG ........... 21
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ................................................. 21
2.1.2 Cơ cấu tổ chức ................................................................................ 22
2.1.3 Tình hình hoạt động của Ngân hàng LD VID Public – CN Hải
Phòng giai đoạn 2011-2013 ........................................................................ 25
2.2 Thực trạng chất lượng tín dụng tại Ngân hàng LD VID Public – Chi
nhánh Hải Phòng ............................................................................................. 38
2.2.1 Quy mô và phát triển quy mô tín dụng ............................................ 38
2.2.2 Mức độ rủi ro tín dụng .................................................................... 47
2.2.3 Mức độ sinh lời ............................................................................... 51
2.3 Đánh giá chất lượng tín dụng của CN NHLD VID Public Hải Phòng ... 52
2.3.1 Kết quả đạt được ............................................................................. 52
2.3.2 Hạn chế về chất lượng tín dụng tại VID Public Bank HP .............. 54
2.3.3 Nguyên nhân của hạn chế ............................................................... 55
CHƢƠNG 3 : GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG LD VID PUBLIC – CN HẢI PHÒNG .................................. 64
3.1 Định hướng của Ngân hàng LD VID PUBLIC – Chi nhánh Hải Phòng
đối với vấn đề chất lượng tín dụng.................................................................. 64
3.1.1 Định hướng chung của Hội sở ........................................................ 64
3.1.2 Định hướng phát triển của CN NHLD VID PUBLIC Hải Phòng .. 64
3.2 Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng LD VID Public –
Chi nhánh Hải Phòng ...................................................................................... 65
3.2.1 Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng ....................................... 65
3.2.2 Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát ....................................... 66
3.2.3 Chú trọng tới công tác đào tạo cán bộ tín dụng ............................. 67
3.2.4 Giải pháp xử lý nợ xấu .................................................................... 68
3.2.5 Nâng cao hiệu quả huy động vốn .................................................... 69
3.3 Một số kiến nghị...................................................................................... 70
3.3.1 Đối với Hội sở chính của VID Public Bank .................................... 70
3.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ......................................... 73
3.3.3 Đối với Chính phủ và các Bộ, ngành .............................................. 76
PHẦN KẾT LUẬN ............................................................................................ 78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................... 80
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. 81
Khóa luậ n tố t nghiệ p
LỜI MỞ ĐẦU
Ngân hàng thương mại đã hình thành và tồn tại và phát triển hàng trăm
năm gắn liền với sự phát triển của kinh tế hàng hóa. Sự phát triển hệ thống
ngân hàng đã tác động rất lớn và quan trọng đến quá trình phát triển của nền
kinh tế hàng hóa, ngược lại kinh tế hàng hóa phát triển mạnh mẽ đến giai đoạn
cao nhất là nền kinh tế thị trường thì NHTM cũng ngày càng được hoàn thiện
và trở thành những định chế tài chính không thể thiếu được. Ngân hàng là một
trong những mắc xích quan trọng cấu thành nên hoạt động nhịp nhàng của nền
kinh tế. Đối với bản thân các NHTM thì tín dụng là một mảng hoạt động lớn và
đóng một vai trò đặc biệt quan trọng. Tầm quan trọng của hoạt động tín dụng
được thể hiện trước hết ở chỗ nó mang lại nguồn thu chiếm tỷ trọng lớn nhất
trong tổng thu của các NHTM. Tuy nhiên, tín dụng cũng là hoạt động có rủi ro
cao nhất của ngân hàng. Những rủi ro trong hoạt động tín dụng không những
khiến cho hoạt động của NHTM kém hiệu quả mà còn có thể gây ra những tổn
thất hết sức to lớn và gây ra những ảnh hưởng tiêu cực to lớn đối với cả nền
kinh tế.
Ngân hàng LD VID Public - Chi nhánh Hải Phòng trong nhưng năm qua rất
chú trọng tới hoạt động tín dụng và từng bước hoàn thiện trong hoạt động kinh
doanh để đáp ứng nhu cầu phát triền kinh tế đất nước. Tuy nhiên, chất lượng
tín dụng vẫn còn chưa tương xứng với tiềm lực hoạt động của Ngân hàng LD
VID Public – Chi nhánh Hải Phòng và bộc lộ những hạn chế nhất định như
tiềm ẩn nhiều rủi ro, nợ xấu có xu hướng tăng, thị phần nhỏ hẹp, cơ cấu nợ còn
chưa hợp lý.
Qua quá trình tìm hiểu, học tập, nghiên cứu và đặc biệt trong quá trình thực
tập tại Ngân hàng LD VID Public – CN Hải Phòng nhận được sự giúp đỡ nhiệt
tình của cô giáo hướng dẫn và các anh chị cán bộ nhân viên trong ngân hàng, em
xin nhận viết đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng LD
VID Public – CN Hải Phòng”.
Khóa luận bao gồm 3 chương:
Chƣơng 1: Những vấn đề cơ bản về chất lƣợng tín dụng của ngân hàng
thƣơng mại.
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 1
Khóa luậ n tố t nghiệ p
Chƣơng 2: Thực trạng chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng LD VID
Public – CN Hải Phòng.
Chƣơng 3: Giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng LD
VID Public – CN Hải Phòng.
Là một sinh viên mới được trang bị kiến thức căn bản, thời gian nghiên
cứu và kinh nghiệm thực tế còn hạn chế nên khóa luận không thể tránh khỏi
những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô
giáo, các cán bộ công nhân viên Ngân hàng LD VID Public và bất cứ ai quan
tâm đến vấn đề này để đề tài được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 2
Khóa luậ n tố t nghiệ p
CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1
Hoạt động tín dụng của ngân hàng thƣơng mại
1.1.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng
Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng bằng tiền tệ giữa một bên là ngân
hàng với một bên là các tổ chức, cá nhân trong xã hội, trong đó ngân hàng giao
quyền sử dụng tiền cho họ với những điều kiện thoả thuận nhất định (thời gian,
lãi suất, điều kiện đảm bảo,số lượng) theo nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.
Theo Luật các TCTD số 47/2010/QH12 (2010) thì “cấp tín dụng là việc
thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép
sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay,
chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp
vụ cấp tín dụng khác” và “cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho
vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục
đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có
hoàn trả cả gốc và lãi.”
Trong các nghiệp vụ tín dụng ngân hàng, cho vay là nghiệp vụ quan trọng
nhất của các ngân hàng thương mại để tài trợ cho chi tiêu của các doanh nghiệp,
cá nhân và các cơ quan của Chính phủ. Hoạt động cho vay của ngân hàng có
mối quan hệ mật thiết với tình hình phát triển kinh tế tại khu vực ngân hàng
phục vụ, bởi vì cho vay thúc đẩy sự tăng trưởng của các doanh nghiệp, tạo ra
sức sống của nền kinh tế. Đối với hầu hết các NHTM, khoản mục cho vay chiếm
quá nửa giá trị tổng tài sản và tạo ra từ 1/2 đến 2/3 nguồn thu của ngân hàng.
Đồng thời, rủi ro trong hoạt động ngân hàng có xu hướng tập trung vào danh
mục các khoản cho vay. Như vậy, tín dụng ngân hàng có nhiều hình thức và cho
vay là hình thức chủ yếu và chiếm phần lớn cấp tín dụng của NHTM. Trong
phạm vi của khóa luận này, khi đề cập tới tín dụng ngân hàng chỉ giới hạn phạm
vi là cho vay của ngân hàng thương mại.
1.1.2 Đặc trưng của hoạt động tín dụng ngân hàng
Bản chất của tín dụng ngân hàng là quan hệ vay, mượn lẫn nhau trên cơ
sở hoàn trả và nó có các đặc trưng sau đây:
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 3
Khóa luậ n tố t nghiệ p
-Tài sản trong quan hệ giao dịch tín dụng ngân hàng bao gồm hai hình
thức là cho vay (bằng tiền) và cho thuê (bất động sản và động sản). Trước những
năm 70 của thế kỷ 20 hoạt động tín dụng của NHTM chỉ có hình thức cho vay
bằng tiền. Xuất phát từ tính đặc thù đó mà nhiều lúc thuật ngữ cho vay và tín
dụng được coi là đồng nghĩa với nhau. Từ những năm 70 của thế kỷ 20 trở lại
đây các hình thức cho thuê thuê tài chính, bảo lãnh, bao thanh toán, chiết khấu,...
Đã được các ngân hàng và các định chế tài chính khác cung cấp cho khách hàng.
Đây là các loại hình tín dụng mới.
-Xuất phát từ nguyên tắc hoàn trả, bên cho vay khi chuyển tài sản cho
người đi vay sử dụng phải có cơ sở rằng người đi vay sẽ trả đúng hạn gốc và lãi.
Đây là yếu tố hết sức cơ bản trong quản trị tín dụng. Trong thực tế có không ít
cán bộ và nhân viên tín dụng khi thẩm định khách hàng, xét duyệt cho vay
không dựa trên cơ sở đánh giá đúng khả năng trả nợ của khách hàng mà chỉ chú
trọng đến các tài sản bảo đảm, vì vậy đã gặp khó khăn khi thu hồi nợ vay và ảnh
hưởng đến chất lượng tín dụng.
-Trong quan hệ tín dụng ngân hàng, ngân hàng sẽ chỉ phát vay cho bên
vay vốn trên cơ sở cam kết hoàn trả vô điều kiện của bên vay. Về khía cạnh
pháp lý, những văn bản xác định quan hệ tín dụng như hợp đồng tín dụng, khế
ước nhận nợ thực chất là lệnh phiếu trong đó bên đi vay cam kết hoàn trả vô
điều kiện cho bên cho vay khi đến hạn thanh toán
-Giá trị lúc hoàn trả phải lớn hơn giá trị lúc cho vay, hay nói cách khác là
người đi vay phải trả thêm cả phần lãi ngoài vốn gốc cho ngân hàng.
1.1.3 Chính sách tín dụng
Hoạt động tín dụng là hoạt động bao trùm của ngân hàng. Với tầm quan
trọng và quy mô lớn, hoạt động này được thực hiện theo một chính sách rõ ràng
được xây dựng và hoàn thiện qua nhiều năm, đó là chính sách tín dụng. Chính
sách tín dụng phản ánh cương lĩnh tài trợ của một ngân hàng, trở thành hướng
dẫn chung cho cán bộ tín dụng và các nhân viên ngân hàng, tăng cường chuyên
môn hóa trong phân tích tín dụng, tạo ra sự thống nhất chung trong hoạt động tín
dụng nhằm hạn chế rủi ro và nâng cao khả năng sinh lời.
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 4
Khóa luậ n tố t nghiệ p
Toàn bộ các vấn đề có liên quan đến cấp tín dụng nói chung đều được
xem xét và đưa ra trong chính sách tín dụng như: Quy mô, lãi suất, kỳ hạn, đảm
bảo, phạm vi, các khoản tín dụng có vấn đề và các nội dung khác. Các nội dung
cơ bản của chính sách tín dụng được thể hiện chi tiết qua các chính sách cụ thể:
Chính sách khách hàng; Chính sách quy mô và giới hạn tín dụng; Lãi suất và phí
suất tín dụng; Thời hạn tín dụng và kỳ hạn nợ; Các khoản bảo đảm; Chính sách
đối với các tài sản có vấn đề.
1.1.4 Quy trình tín dụng
Quy trình tín dụng là bảng tổng hợp mô tả các bước đi cụ thể từ khi tiếp
nhận nhu cầu vay vốn của khách hàng cho đến khi ngân hàng ra quyết định cho
vay, giải ngân, thu nợ và thanh lý hợp đồng tín dụng. Hầu hết các NHTM đều tự
thiết kế cho mình một quy trình tín dụng cụ thể, bao gồm nhiều bước đi khác
nhau với kết quả cụ thể của từng bước đi.
Trong quy trình tín dụng, bước lập hồ sơ đề nghị cấp tín dụng là khâu căn
bản đầu tiên nhưng rất quan trọng, vì nó là khâu thu thập thông tin làm cơ sở
thực hiện các khâu sau, đặc biệt là khâu phân tích và ra quyết định cho vay.
Tiếp theo là khâu phân tích tín dụng, khâu này sẽ phân tích khả năng hiện
tại và tiềm tàng của khách hàng về sử dụng vốn tín dụng, khả năng hoàn trả và
khả năng thu hồi vốn vay cả gốc và lãi, những rủi ro có thể xảy ra và khả năng
kiểm soát các rủi ro đó, tính chân thực của hồ sơ vay vốn mà khách hàng cung
cấp, thái độ trả nợ của khách hàng. Từ các cơ sở đó để ra quyết định cho vay hay
không.
Sau khâu quyết định cho vay và ký hợp đồng tín dụng và hoàn thiện các
hồ sơ liên quan sẽ là bước giải ngân. Khâu giám sát tín dụng và kiểm tra sau khi
phát vay giúp cho ngân hàng nắm được diễn biến của khoản tín dụng đã cung
cấp để có những hành động điều chỉnh hoặc can thiệp khi cần thiết, sớm ngăn
ngừa những rủi ro có thể xảy ra. Việc lựa chọn và áp dụng có hiệu quả các hình
thức kiểm tra sẽ thiết lập được một hệ thống phòng ngừa hữu hiệu cho chất
lượng tín dụng, góp phần cải thiện chất lượng tín dụng.
Thu nợ và thanh lý hợp đồng tín dụng là khâu quan trọng có tính quyết
định đến hiệu quả và chất lượng của hoạt động tín dụng và toàn bộ hoạt động
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 5
Khóa luậ n tố t nghiệ p
của NHTM do đó ngân hàng phải tích cực trong công tác thu nợ. Việc tích cực
đôn đốc, thu nợ và phát hiện kịp thời những điều kiện bất lợi xảy ra đối với
khách hàng cùng những biện pháp xử lý phù hợp, đúng lúc, hiệu quả sẽ có tác
dụng giảm thiểu các khoản nợ quá hạn và điều đó sẽ có tác dụng tích cực đối với
chất lượng tín dụng.
1.1.5 Một số hình thức tín dụng ngân hàng
1.1.5.1 Theo thời hạn vay vốn
-Tín dụng ngắn hạn: Là những khoản cho vay có thời hạn tối đa là 12
tháng và được xác định phù hợp với chu kỳ sản xuất, kinh doanh và khả năng trả
nợ của khách hàng. Tín dụng ngắn hạn thường được dùng để bù đắp sự thiếu hụt
vốn lưu động của các doanh nghiệp và các nhu cầu chi tiêu cá nhân.
-Tín dụng trung hạn: Là những khoản cho vay có thời hạn từ trên 1 năm
đến 5 năm. Những khoản cho vay này chủ yếu để đổi mới trang thiết bị, công
nghệ, đầu tư mua sắm tài sản cố định, mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, xây
dựng các dự án có quy mô vốn vừa có thời gian thu hồi vốn nhanh.
-Tín dụng dài hạn: Là hình thức tín dụng có thời hạn trên 5 năm. Tín dụng
dài hạn thường được sử dụng để tài trợ cho các nhu cầu dài hạn như xây dựng
nhà ở, đầu tư mua sắm tài sản cố định có giá trị cao, xây dựng các nhà máy, xí
nghiệp, các dự án lớn, thời gian thu hồi vốn dài.
Việc phân chia các hình thức tín dụng theo thời gian có ý nghĩa quan
trọng đối với ngân hàng vì thời gian cho vay liên quan chặt chẽ đến khả năng
hoàn trả nợ của khách hàng, đến mức độ an toàn và khả năng sinh lời của tín
dụng.
1.1.5.2 Theo tài sản bảo đảm tiền vay
-Tín dụng có bảo đảm bằng tài sản: Là cho vay có các tài sản bảo đảm
thông qua thế chấp, cầm cố hoặc phải bảo lãnh của bên thứ ba. Đối với khách
hàng chưa có uy tín cao đối với ngân hàng khi vay vốn đòi hỏi phải có bảo đảm
bằng tài sản. Sự bảo đảm này là căn cứ pháp lý để ngân hàng có thêm một nguồn
thu nợ dự phòng, phòng ngừa rủi ro.
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 6
Khóa luậ n tố t nghiệ p
-Tín dụng không có bảo đảm bằng tài sản: Là cho vay không có tài sản
bảo đảm dưới các hình thức thế chấp, cầm cố tài sản mà việc cho vay chỉ dựa
vào uy tín của khách hàng. Đối với các khách hàng có uy tín, thường là các
khách hàng thường xuyên của ngân hàng, kinh doanh có lãi, tình hình tài chính
mạnh, có năng lực quản trị và quản trị có hiệu quả, ít xảy ra tình trạng nợ nần,
hoặc món vay có số tiền vay tương đối nhỏ so với vốn của người vay thì ngân
hàng có thể xem xét cấp tín dụng dựa vào uy tín bản thân khách hàng mà không
cần có nguồn thu thứ hai dự phòng, bổ sung.
1.1.5.3 Theo phương thức cấp tín dụng
-Cho vay từng lần: Trong mỗi lần vay vốn, khách hàng và ngân hàng tiến
hành thực hiện trình tự và đầy đủ những thủ tục vay vốn cần thiết như chuẩn bị
hồ sơ vay vốn ký kết hợp đồng tín dụng và thực hiện các thủ tục liên quan khác.
Phương thức này áp dụng với những khách hàng có nhu cầu vay vốn không
thường xuyên, sản xuất không ổn định, kinh doanh theo thời vụ.
-Cho vay theo hạn mức tín dụng: Ngân hàng cấp cho khách hàng một hạn
mức tín dụng duy trì trong một khoảng thời gian nhất định. Việc cho vay và thu
nợ đan xen nhau, không phân định ranh giới, thời điểm cụ thể lúc nào cho vay,
lúc nào thu nợ. Phương thức này áp dụng đối với các khách hàng có nhu cầu vay
trả thường xuyên, tình hình kinh doanh ổn định, vòng quay vốn nhanh và có uy
tín trong quan hệ tín dụng với ngân hàng.
-Cho vay hợp vốn (cho vay đồng tài trợ): Là một nhóm TCTD cùng cho
vay đối với một dự án vay vốn hoặc phương án vay vốn của khách hàng. Trong
đó có một TCTD đứng ra làm đầu mối để dàn xếp, phối hợp với các TCTD
khác. Việc cho vay hợp vốn phải thực hiện theo quy chế đồng tài trợ của các
TCTD do NHNN Việt Nam ban hành và các quy định pháp luật liên quan.
-Cho vay theo dự án đầu tư: Ngân hàng cho khách hàng vay vốn để thực
hiện dự án đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh và các dự án đầu tư phục vụ đời
sống.
-Cho vay trả góp: Ngân hàng và khách hàng xác định và thoả thuận số lãi
vốn vay phải trả cộng với số nợ gốc chưa được chia ra để trả nợ theo nhiều kỳ
hạn trong thời hạn cho vay.
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 7
Khóa luậ n tố t nghiệ p
-Cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng: TCTD
chấp thuận cho khách hàng được sử dụng số vốn vay trong phạm vi hạn mức tín
dụng để thanh toán tiền mua hàng hoá, dịch vụ và rút tiền mặt tại các máy rút
tiền tự động (ATM) hoặc các điểm ứng tiền mặt là đại lý của TCTD.
-Cho vay theo hạn mức thấu chi: Là việc cho vay mà TCTD chấp thuận
cho khách hàng chi vượt số tiền có trên tài khoản thanh toán của khách hàng phù
hợp với các quy định của Chính phủ và NHNN Việt Nam về hoạt động thanh
toán qua các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
-Cho vay theo hạn mức tín dụng dự phòng: TCTD cam kết đảm bảo sẵn
sàng cho khách hàng vay vốn trong phạm vi hạn mức tín dụng nhất định. TCTD
và khách hàng thoả thuận thời hạn hiệu lực của hạn mức tín dụng dự phòng,
mức phí trả cho hạn mức tín dụng dự phòng.
1.1.5.4 Theo mục đích tín dụng
Căn cứ vào mục đích của sử dụng vốn vay của ngân hàng trong từng lĩnh
vực của nền kinh tế người ta chia thành:
-Tín dụng bất động sản: Phục vụ cho việc mua những tài sản thực như
nhà ở, trung cư, trung tâm mua bán, khu văn phòng,đất đai...
-Tín dụng nông nghiệp: Phục vụ cho các hoạt động nông nghiệp.
-Tín dụng công thương nghiệp: Phục vụ cho việc mua bán hàng hoá,
nguyên vật liệu.. phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh
nghiệp công thương.
-Tín dụng tiêu dùng cá nhân: Là tín dụng phục vụ cho các hoạt động tiêu
dùng cá nhân như mua xe hơi, du lịch...
-Tín dụng cho các tổ chức tài chính: Cấp tín dụng cho các khách hàng là
các ngân hàng, công ty bảo hiểm, công ty cho thuê tài chính và các tổ chức tài
chính trung gian khác...
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 8
Khóa luậ n tố t nghiệ p
1.1.5.5 Theo nghiệp vụ tính dụng
-Cho vay: Là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam
kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong
một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.
-Bảo lãnh: Là hình thức cấp tín dụng, theo đó TCTD cam kết với bên
nhận bảo lãnh về việc TCTD sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách
hàng khi khách hàng không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết, khách hàng
phải nhận nợ và hoàn trả cho TCTD theo thỏa thuận.
-Chiết khấu: Là việc mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy đòi
các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của người thụ hưởng trước khi
đến hạn thanh toán.
-Bao thanh toán: Là hình thức cấp tín dụng cho bên bán hàng hoặc bên
mua hàng thông qua việc mua lại có bảo lưu quyền truy đòi các khoản phải thu
hoặc các khoản phải trả phát sinh từ việc mua, bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ
theo hợp đồng mua, bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ.
-Cho thuê tài chính: Là hoạt động tín dụng trung, dài hạn trên cơ sở hợp
đồng cho thuê tài sản giữa bên cho thuê là ngân hàng với khách hàng thuê. Khi
kết thúc thời hạn thuê, khách hàng mua lại hoặc tiếp tục thuê tài sản đó theo các
điều kiện đã thoả thuận trong hợp đồng.
1.1.5.6 Theo hợp đồng tiền được sử dụng cấp tín dụng
-Cấp tín dụng bằng đồng nội tệ: Là loại tín dụng mà ngân hàng cấp tiền
cho khách hàng bằng đồng tiền của nước mình.
-Cấp tín dụng bằng ngoại tệ: Là loại tín dụng mà ngân hàng cấp tiền cho
khách hàng bằng đồng ngoại tệ. Ví dụ cho vay bằng USD, GBP,YEN ...
1.2
Chất lƣợng tín dụng của ngân hàng thƣơng mại
1.2.1 Khái niệm chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại
Theo Từ điển Bách khoa toàn thư mở Wikipedia: “Chất lượng tín dụng là
một khái niệm không thông dụng, bởi tín dụng bao hàm các hoạt động khác
nhau khó đồng nhất và đo lường: cho vay, bảo lãnh, chiết khấu, bao thanh toán,
... Thông thường trong phạm trù đơn giản Chất lượng Tín dụng được dùng để
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 9
Khóa luậ n tố t nghiệ p
phản ánh mức độ rủi ro trong bảng tổng hợp cho vay của một tổ chức tín dụng
(hay còn gọi là chất lượng cho vay). Để phản ánh về chất lượng tín dụng, có rất
nhiều chỉ tiêu, nhưng nói chung người ta thường lấy các chỉ tiêu: Tỷ lệ nợ xấu
trên tổng dư nợ; Tỷ lệ nợ đã xóa, đã xử lý trên tổng dư nợ; Tỷ lệ và cơ cấu..
Cơ cấu dư nợ các khoản vay ngắn - dài hạn trong tương quan cơ cấu
nguồn vốn của tổ chức tín dụng; Dư nợ cho vay các lĩnh vực rủi ro cao tại thời
điểm đó: Bất động sản, cổ phiếu...; Số dư dự thu lãi trên tổng dư nợ; Chi phí dự
phòng tín dụng hay số dư dự phòng rủi ro tín dụng trên tổng dư nợ; Tỷ trọng cho
vay 20 khách hàng lớn nhất.”
Mặt khác, khi đứng ở mỗi góc độ khác nhau ta sẽ có các cách hiểu khác
nhau về chất lượng tín dụng của NHTM. Tổng hợp các quan điểm trên và đứng
trên góc độ ngân hàng thương mại, ta có thể hiểu: “Chất lượng tín dụng là một
phạm trù phản ánh quy mô, mức độ rủi ro và sinh lợi trong hoạt động tín dụng
của một ngân hàng thương mại”.
1.2.2 Các chỉ tiêu phản ánh chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại
Để phản ánh chất lượng tín dụng của NHTM, chúng ta sử dụng nhiều chỉ
tiêu khác nhau, mỗi chỉ tiêu phản ánh một hoặc một số khía cạnh nhất định của
chất lượng tín dụng. Các chỉ tiêu này thường được phân theo nhóm các chỉ tiêu
định lượng và nhóm các chỉ tiêu định tính. Tuy vậy, việc đo lường theo các chỉ
tiêu định tính khó thực hiện và mang tính chất chủ quan. Do vậy, các chỉ tiêu
định lượng chính được sử dụng để phân tích trong đề tài tập trung vào các nội
dung sau:
1.2.2.1 Các chỉ tiêu về quy mô tín dụng và phát triển theo quy mô tín
dụng
a - Dư nợ tín dụng, doanh số cho vay và doanh số thu nợ
- Doanh số cho vay: Là tổng số tiền ngân hàng đã cho vay đối với
khách hàng trong một thời kỳ.
- Doanh số thu nợ: Là tổng số tiền gốc vay ngân hàng thu được từ
khách hàng tín dụng trong một thời kỳ.
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 10
Khóa luậ n tố t nghiệ p
- Dư nợ tín dụng: Phản ánh số tiền thực tế mà khách hàng đang còn
vay ngân hàng tại một thời điểm nhất định. Thông thường, đây là
chỉ tiêu quan trọng nhất phản ánh quy mô tín dụng của NHTM.
Dư nợ tín dụng = Dư nợ tín + Doanh số cho - Doanh số thu
cuối kì
dụng đầu kì
vay trong kì
nợ trong kì
Khi NHTM tăng dư nợ tín dụng tức là doanh số cho vay trong kỳ lớn hơn
doanh số thu nợ trong kỳ, đồng thời NHTM vẫn đảm bảo được thu nợ đúng hạn
hoặc duy trì được tỷ lệ thu hồi nợ đúng hạn ở mức chấp nhận được thì khi đó
chúng ta có thể khẳng định rằng quy mô tín dụng của ngân hàng đang tăng trưởng
tốt, đang đảm bảo được công tác thu hồi nợ tốt.
Tuy nhiên, trong trường hợp dư nợ tín dụng tăng, doanh số cho vay không
đổi và doanh số thu nợ giảm do có nhiều nợ quá hạn phát sinh trong kỳ thì việc
tăng quy mô dư nợ tín dụng như vậy lại là điều thực sự không tốt của các NHTM.
Tương tự n dư nợ tín dụng của một NHTM có thể giảm so với đầu kỳ do trong kỳ
NHTM đó đã rất nỗ lực để thu hồi nợ quá hạn, nợ xấu thì việc giảm quy mô dư nợ
tín dụng như vậy lại là một thành công của NHTM đó.
Vì vậy, khi đánh giá các chỉ tiêu dư nợ tín dụng, doanh số cho vay và
doanh số thu nợ, chúng ta cần phải căn cứ vào tình hình kinh tế xã hội, căn cứ vào
thực trạng hoạt động cho vay của NHTM ở một giai đoạn cụ thể và kết hợp các
chỉ tiêu này để có các đánh giá, kết luận đầy đủ, chính xác hơn.
+ Tỷ lệ tăng trưởng dư nợ tín dụng: Là tốc độ tăng trưởng dư nợ của ngân
hàng trong năm (i) so với dư nợ của ngân hàng trong năm (i-1). Chỉ tiêu này
phản ánh tốc độ cho vay là nhanh hay chậm của ngân hàng và được tính theo
công thức:
Dư nợ năm nay – Dư nợ năm trước
Tỷ lệ tăng trưởng tín dụng =
Dư nợ năm trước
Nếu tỷ lệ này lớn hơn không, có thể kết luận rằng năm sau đã có sự mở
rộng tăng trưởng tín dụng so với năm trước.
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 11
Khóa luậ n tố t nghiệ p
+ Cơ cấu tín dụng: Là cấu trúc danh mục tín dụng của ngân hàng. Quy mô
của ngân hàng là một nhân tố quan trọng quyết định cơ cấu cho vay của ngân
hàng. Được xác định cơ cấu cho vay thông qua công thức:
Dư nợ cho vay loại i
Tỷ trọng dư nợ cho vay loại i =
X 100%
Tổng dư nợ cho vay
Dư nợ cho vay loại (i) có thể phân theo các tiêu thức khác nhau như:loại
tiền cho vay, thời hạn cho vay, thành phần kinh tế, mục đích cho vay…
Các ngân hàng lớn thường cấp các khoản tín dụng giá trị lớn cho các công
ty lớn. Trong khi đó, các ngân hàng nhỏ thường tập trung vào nghiệp vụ tín
dụng bán lẻ dưới dạng các khoản cho vay cá nhân giá trị thấp, cho vay trả
góp,cho vay các cơ sở sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ, các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Bên cạnh đó, cơ cấu cho vay của một ngân hàng còn phụ thuộc vào tương quan
giữa thu nhập dự tính trên các khoản tín dụng và thu nhập dự tính từ các tài sản
tài chính khác. Với điều kiện các yếu tố khác không đổi, nhìn chung một ngân
hàng muốn cung cấp những khoản vay mang lại tỷ lệ thu nhập dự tính cao nhất
sau khi đã tính tới toàn bộ chi phí và rủi ro tổn thất tín dụng.
b- Thị phần
Thị phần là phần thị trường tín dụng mà ngân hàng chiếm lĩnh ở một thời
điểm nhất định. Thị phần càng cao chứng tỏ quy mô tín dụng của ngân hàng
càng lớn, uy tín và năng lực tài chính của ngân hàng tốt.
Tổng dư nợ tín dụng Ngân hàng
Thị phần =
Tổng dư nợ tín dụng trên thị trường
c- Số lƣợng khách hàng
Là tổng số các khách hàng tín dụng đang còn dư nợ tại ngân hàng ở một
thời điểm nhất định.
Sinh viên: Trần Đại Dương
Page 12
- Xem thêm -