Tài liệu Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu cà phê của công ty tnhh tm dv đt tân minh trí giai đoạn 2015 2020

i BỘ TÀI CHÍNH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MAKETING KHOA THƯƠNG MẠI ---------- ĐÀO THỊ NGỌC DUNG MSSV: 1112060014 - LỚP:11DKQ2 CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU CÀ PHÊ CỦA CÔNG TY TNHH TM-DV-ĐT TÂN MINH TRÍ GIAI ĐOẠN 2015 – 2020 Chuyên ngành: Kinh doanh quốc tế TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2015 i ii BỘ TÀI CHÍNH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MAKETING KHOA THƯƠNG MẠI ---------- ĐÀO THỊ NGỌC DUNG MSSV: 1112060014 - LỚP:11DKQ2 CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU CÀ PHÊ CỦA CÔNG TY TNHH TM-DV-ĐT TÂN MINH TRÍ GIAI ĐOẠN 2015 – 2020 Chuyên ngành: Kinh doanh quốc tế GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: TS. NGUYỄN XUÂN HIỆP TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2015 ii iii LỜI CẢM ƠN Thấm thoát hơn ba tháng đã trôi qua, đối với tôi đây là một khoảng thời gian quý báu khi chuyên đề tốt nghiệp vì đây là dịp để tôi có cơ hội nghiên cứu, tiếp cận với những kiến thức thực tế, những hiểu biết mới để trau dồi, củng cố thêm nguồn kiến thức của mình và đây sẽ là hành trang vững chắc cho cuộc hành trình sau này của tôi. Để có được kết quả này, tôi xin gởi lời cảm ơn đến tất cả các thầy cô trong ngôi trường mình đang học đã quan tâm tận tình dạy bảo, truyền đạt những kiến thức bổ ích, giúp tôi có nền tảng kiến thức để áp dụng vào công việc thực tế trong tương lai. Và đặc biệt là tôi gởi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến thầy Nguyễn Xuân Hiệp, người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua để tôi có thể hoàn thành trọn vẹn được chuyên đề tốt nghiệp lần này. Cuối cùng, tôi xin chúc Quý thầy cô luôn khỏe mạnh, công tác tốt và thành công trong cuộc sống. Chúc toàn thể các Anh Chị trong công ty TNHH TM-DV-ĐT Tân Minh Trí dồi dào sức khỏe, thành công trong công việc và chúc cho công ty ngày càng làm ăn phát đạt và hiệu quả hơn. …………., ngày…. tháng …. năm ….. Sinh viên ký tên Đào Thị Ngọc Dung iii iv NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ………….., ngày …. tháng …. năm ….. Ký tên iv v NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... …………, ngày….. tháng…..năm …… Ký tên v vi MỤC LỤC CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP .............................................................................................1 1.1. Khái quát chung về xuất khẩu .......................................................................1 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của xuất khẩu........................................................1 1.1.2. Các hình thức xuất khẩu .............................................................................3 1.1.3.Vai trò của xuất khẩu...................................................................................9 1.2. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp ..........12 1.2.1. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả kinh doanh xuất khẩu ................................12 1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh xuất khẩu ..............................18 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp ...............22 1.3.1. Nhân tố môi trường vĩ mô ........................................................................22 1.3.2. Nhân tố thuộc môi trường vi mô ..............................................................26 1.3.3. Nhân tố bên trong doanh nghiệp ..............................................................29 Tóm tắt chương 1 ...................................................................................................33 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU CÀ PHÊ CỦA CÔNG TY TNHH TM- DV -ĐT TÂN MINH TRÍ ....................................................................34 2.1. Tổng quan công ty TNHH TM- DV- ĐT Tân Minh Trí về sản phẩm Cà phê ...............................................................................................................................34 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty ........................................34 2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của công ty ........................................................36 2.1.3. Cơ cấu tổ chức kinh doanh và quản trị của công ty .................................37 2.1.4. Kết quả kinh doanh của công ty ...............................................................41 2.2. Phân tích tình hình xuất khẩu của công ty TNHH TM- DV- ĐT Tân Minh Trí giai đoạn 2012-2014 ..............................................................................................46 2.2.1. Phân tích chung tình hình xuất khẩu của công ty.....................................46 2.2.2. Phân tích tình hình xuất khẩu theo mặt hàng ...........................................47 1.2.3. Phân tích tình hình xuất khẩu theo cơ cấu thị trường...............................51 2.2.4. Đánh giá chung tình hình xuất khẩu của công ty TNHH TM- DV-ĐT Tân Minh Trí..............................................................................................................55 2.3. Phân tích dự báo các nhân tố có ảnh hưởng chủ yếu đến tình hình xuất khẩu cà phê của công ty TNHH TM-DV-ĐT Tân Minh Trí trong giai đoạn 2015 – 2020 ...............................................................................................................................58 vi vii 2.3.1. Nhân tố bên ngoài công ty........................................................................58 2.3.2. Nhân tố bên trong công ty ........................................................................65 2.3.3. Đánh giá chung về ảnh hưởng của các nhân tố đến tình hình xuất khẩu cà phê của công ty TNHH TM-DV-ĐT Tân Minh Trí ...........................................67 Tóm tắt chương 2 ...................................................................................................75 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU CÀ PHÊ CỦA CÔNG TY TNHH TM-DV-ĐT TÂN MINH TRÍ GIAI ĐOẠN 2015 -2020 .............................76 3.1. Định hướng và mục tiêu đẩy mạnh xuất khẩu cà phê của công ty TNHH TMDV- ĐT Tân Minh Trí giai đoạn 2015 – 2020 ......................................................76 3.2. Xác lập ma trận SWOT để hình thành các phương án đẩy mạnh xuất khẩu cà phê của công ty Tân Minh Trí giai đoạn 2015 – 2020 ..........................................77 3.2.1. Kết hợp ma trận SWOT ............................................................................77 3.2.2. Lựa chọn các phương án tối ưu ................................................................80 3.3. Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu cà phê của công ty TNHH TM- DVĐT Tân Minh Trí giai đoạn 2015 – 2020 ..............................................................82 3.3.1. Giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm.................................................82 3.3.2. Giải pháp phát triển và thâm nhập thị trường ..........................................86 3.3.3. Giải pháp xây dựng bộ phận Marketing ...................................................87 3.3.4. Giải pháp về vốn.......................................................................................88 3.3.5.Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ........................................89 3.4. Kiến nghị.........................................................................................................90 3.4.1. Về phía các cơ quan Nhà nước .................................................................90 3.4.2. Về phía Hiệp hội cà phê ...........................................................................91 Tổng kết chương 3 .................................................................................................93 KẾT LUẬN CHUNG ................................................................................................94 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................96 PHỤ LỤC ..................................................................................................................98 vii viii BẢNG DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Anh Trans-Pacific Strategic TPP Economic Partnership Agreement FOB CSIS WTO SWOT Tiếng Việt Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương Free On Board Giao hàng tại cảng Center Strategic and Trung tâm Nghiên cứu chiến International Studies lược quốc tế Worldwide Trade Organization Tổ chức thương mại thế giới Strengths, Weaknesses, Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ Opportunities, Threats hội, Thách thức viii ix DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Phân tích kết quả kinh doanh của công ty ............................................... 42 Bảng 2.2: Phân tích chung về tình hình xuất khẩu của công ty ................................ 46 Bảng 2.3: Quy cách phẩm chất của từng loại cà phê ................................................ 48 Bảng 2.4: Phân tích tình hình xuất khẩu cà phê của công ty theo mặt hàng ............ 49 Bảng 2.5: Phân tích tình hình xuất khẩu cà phê của công ty theo thị trường .......... 52 Bảng 2.6: Tăng trưởng kinh tế thế giới 2014-2020 .................................................. 59 Bảng 2.7: Mức độ quan trọng của các cơ hội và thách thức đối với hoạt động xuất khẩu của TMT đến năm 2020 ................................................................................... 70 Bảng 2.8: Mức độ quan trọng của các điểm mạnh và điểm yếu đối với hoạt động XK của TMT đến năm 2020 ............................................................................................ 71 Bảng 2.9: Mức độ quan trọng của các giải pháp đối với tình hình xuất khẩu của TMT đến năm 2020 ............................................................................................................ 81 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đô 2.1: Cơ cấu tổ chức kinh doanh và quản trị công ty Tân Minh Trí ................ 38 Sơ đồ 3.1: Sơ đồ tổ chức phòng Marketing của công ty ........................................... 88 ix x LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài “Thành công là một cuộc hành trình chứ không phải là điểm đến”. Để chuẩn bị và bước vào cuộc hành trình đó, Việt Nam đã và đang nỗ lực và phấn đấu không ngừng về mọi mặt Kinh tế, Chính trị, Văn hóa, Xã hội,… Điều đó được thể hiện qua rất nhiều nỗ lực của Việt Nam, và minh chứng mới nhất là Việt Nam hiện đang trong quá trình đàm phán và phấn đấu trở thành thành viên chính thức TPP1, khẳng định một hành trang hội nhập khá chu đáo, với tinh thần muốn làm bạn với bốn phương, tất cả sẽ góp phần tạo nên bước tiến vững chắc trong cuộc hành trình hội nhập này. Trong đó, có bước tiến Xuất khẩu, qua đó hàng hóa, dịch vụ của ta đến được với các nước trên thế giới, phải nói đó là một bước tiến cao, không những giúp Việt Nam mở rộng mối quan hệ giao lưu, hợp tác mà còn đưa các mặt hàng của ta đến với các đối tác, bạn hàng trong toàn khu vực và trên thế giới, khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, sánh vai cùng các cương quốc năm châu, tạo tiền đề cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Với đà phát triển đó, cùng với việc nhận được nhiều sự ưu ái từ phía Nhà nước, và với điều kiện thuận lợi về khí hậu, thổ nhưỡng đã cho phép các loại cây nông sản phát triển mạnh ở nước ta, và ngày càng được trồng nhiều với quy mô lớn và có giá trị kinh tế to lớn, là một mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta hiện nay, trong đó có cà phê và xuất khẩu của Việt Nam luôn mang về một lượng ngoại tệ lớn hằng năm. Tuy nhiên nền kinh tế Việt Nam đang từng bước hội nhập, kinh nghiệm còn non trẻ, do đó mà các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh xuất khẩu nói chung và các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê nói riêng sẽ luôn phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Vì vậy để thành công và đứng vững trên thị trường, các doanh nghiệp phải vượt qua sự cạnh tranh gay gắt và chinh phục khách hàng thế giới bằng uy tín, chất lượng và giá cả của mình, phải đẩy mạnh hoạt động kinh doanh sao cho có hiệu quả nhất trong mọi điều kiện cạnh tranh. Muốn vậy thì các doanh nghiệp phải thường TPP là Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (tiếng Anh: Trans-Pacific Strategic Economic Partnership Agreement - viết tắt TPP) là một hiệp định thỏa thuận thương mại tự do với mục đích hội nhập các nền kinh tế thuộc khu vực châu Á-Thái Bình Dương 1 x xi xuyên tự kiểm tra, phân tích các hoạt động kinh doanh của mình, từ đó phát hiện ra các điểm mạnh, tiềm năng cần được khai thác và những yếu kém còn tồn đọng cần khắc phục. Trong quá trình thực tập tại công ty TNHH TM-DV-ĐT Tân Minh Trí, tác giả nhận thấy công ty cũng rơi vào tình hình chung như trên, tuy công ty đã nỗ lực đạt được những kết quả đáng kể trong công tác thúc đẩy xuất khẩu cà phê sang các thị trường khác nhau. Tuy nhiên công ty cũng mới làm quen với loại hình kinh doanh xuất nhập khẩu này, do đó vẫn còn một số tồn tại như: sản phẩm chưa đa dạng, công tác quảng bá thương hiệu còn gặp nhiều khó khăn, khâu tìm kiếm khách hàng của công ty còn chưa được hoàn thiện…gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của công ty. Trước đây, đã có một vài nghiên cứu về việc nhằm đẩy mạnh hiệu quả nghiệp vụ kinh doanh xuất khẩu của công ty. Ở đây, tác giả muốn tìm hiểu kỹ và nghiên cứu để có thể khắc phục triệt để những tồn tại trong công tác thúc đẩy xuất khẩu hiện nay để công ty có thể phát huy được hết những thế mạnh và tiềm năng vốn có của mình. Với sự đồng ý của Ban giám đốc của công ty cùng với sự nhiệt tình hướng dẫn của Thầy Nguyễn Xuân Hiệp và những lý do trên là quyết định để tôi chọn đề tài là: “Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu cà phê của công ty TNHH TM-DV-ĐT Tân Minh Trí giai đoạn 2015 – 2020”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Thứ nhất, tổng kết lý thuyết về tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp đặt cơ sở khoa học cho việc phân tích, đánh giá tình hình xuất khẩu và dự báo các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp. Thứ hai, phân tích thực trạng tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp trong thời gian 2012-2014, từ đó xác định được những những kết quả đạt được, bên cạnh những hạn chế, tồn tại và các nguyên nhân. Thứ ba, phân tích dự báo các nhân tố có ảnh hưởng chủ yếu tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp giai đoạn 2015-2020, từ đó xác định được những cơ hội và thách thức; điểm mạnh và điểm yếu trong hoạt động xuất khẩu cà phê của doanh nghiệp trong giai đoạn này. xi xii Thứ tư, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy mạnh xuất khẩu cà phê của doanh nghiệp giai đoạn 2015 - 2020. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu là tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp: lý thuyết và thực tiễn áp dụng tại công ty TNHH TM-DV-ĐT Tân Minh Trí. Trong đó tập trung vào các nội dung: - Về mặt lý thuyết, là các chỉ tiêu đánh giá tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp và các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp. - Về mặt thực tiễn, là tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp trong giai đoạn 2012-2014 và các nhân tố có ảnh hưởng chủ yếu đến tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp trong giai đoạn 2015 – 2020 cũng như các giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu của doanh nghiệp trong giai đoạn này. Thời gian thực hiện nghiên cứu từ tháng 1/2015 đến tháng 5/2015. 4. Phương pháp nghiên cứu Quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng chủ yếu các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây: - Phương pháp nghiên cứu mô tả: là việc sử dụng các kỹ thuật thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh đối chứng để phân tích thực trạng xuất khẩu cà phê của công ty Tân Minh Trí. - Phương pháp nghiên cứu định tính: sử dụng kỹ thuật thảo luận nhóm tập trung (phương pháp chuyên gia) để dự báo được các nhân tố ảnh hưởng và đánh giá các cơ hội và thách thức; các điểm mạnh và điểm yếu đối với hoạt động xuất khẩu cà phê của công ty Tân Minh Trí giai đoạn 2015-2020 và lựa chọn các phương án đẩy mạnh xuất khẩu của công ty giai đoạn này. - Ngoài ra, còn sử dụng kỹ thuật phân tích SWOT để hoạch định các phương án đẩy mạnh xuất khẩu cà phê của công ty giai đoạn 2015-2020. xii xiii 5. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, thì báo cáo nghiên cứu được kết cấu làm ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp Nhằm mục đích hệ thống hóa lại các lý thuyết về xuất khẩu; mà trọng tâm các chỉ tiêu đánh giá tình hình xuất khẩu và các nhân tố ảnh hưởng tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp. Chương 2: Phân tích tình hình xuất khẩu cà phê của công ty TNHH TM-DVĐT Tân Minh Trí Nhằm mục đích phân tích tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp giai đoạn 20122014 để đánh giá những kết quả đạt được, cùng những hạn chế và nguyên nhân; đồng thời phân tích dự báo các nhân tố có ảnh hưởng chủ yếu tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp giai đoạn 2015-2020, từ đó xác định các cơ hội và thách thức; các điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp trong giai đoạn này. Chương 3: Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu cà phê của công ty TNHH TM-DVĐT Tân Minh Trí giai đoạn 2015 -2020 Nhằm mục đích đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy mạnh tình hình xuất khẩu cho doanh nghiệp giai đoạn 2015-2020 trên cơ sở các kết quả tình hình xuất khẩu cà phê của công ty và việc phân tích ma trận SWOT. xiii CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. Khái quát chung về xuất khẩu 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của xuất khẩu  Khái niệm Xuất khẩu là một hoạt động cơ bản của hoạt động ngoại thương, nó đã xuất hiện từ lâu và ngày càng phát triển. Từ hình thức cơ bản đầu tiên là trao đổi hàng hóa giữa các nước, cho đến nay xuất khẩu đã rất phát triển và được thể hiện thông qua nhiều hình thức, vì vậy mà có nhiều nhiều khái niệm khác nhau về xuất khẩu như sau: - Theo quan niệm truyền thống, xuất khẩu là việc bán hàng hóa cho nước ngoài. Như vậy, đối tượng của xuất khẩu ở đây là hàng hóa, còn ranh giới xác định ở đây là biên giới lãnh thổ quốc gia. - Theo luật Thương mại Việt Nam 2005, “xuất khẩu là việc hàng hóa được đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc đưa vào khu vực khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam được coi là khu vực hải quan riêng theo quy định của pháp luật” (Điều 28, mục 1, chương 2 Luật Thương mại Việt Nam 2005). Theo quan niệm này, đối tượng xuất khẩu là hàng hóa, còn ranh giới xác định là biên giới lãnh thổ quốc gia hoặc ranh giới giữa khu vực đặc biệt nằm trong lãnh thổ quốc gia được hưởng quy chế hải quan riêng theo quy định của pháp luật và thị trường nội địa. - Tuy nhiên theo quan điểm hiện đại, nhiều nhà nghiên cứu hiện nay cho rằng, đối tượng xuất khẩu bên cạnh hàng hóa còn là dịch vụ (dịch vụ khoa học, công nghệ, Franchising,…). Vì vậy, xuất khẩu được hiểu một cách đầy đủ hơn là việc đưa hàng hóa hoặc dịch vụ ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc đưa vào khu vực khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam được coi là khu vực hải quan riêng theo quy định của pháp luật. Do đó, đối tượng xuất khẩu là hàng hóa hoặc dịch vụ, còn ranh giới xác định là biên giới lãnh thổ quốc gia hoặc ranh giới giữa khu vực đặc biệt nằm trong lãnh thổ quốc gia được hưởng quy chế hải quan riêng theo quy định của pháp luật và thị trường nội địa. Trang 1  Đặc điểm Theo Nguyễn Xuân Hiệp (2015), thì đặc điểm của xuất khẩu gồm có: - Thứ nhất về chủ thể tham gia: các bên xuất khẩu thường mang quốc tịch khác nhau, vì mỗi quốc gia đều có một phong tục tập riêng, một pháp luật riêng, ngôn ngữ riêng,…do những điểm khác nhau này tạo ra nhiều ảnh hưởng trong quá trình giao dịch cũng như thực hiện hợp đồng xuất khẩu của các bên nên dễ dẫn đến xung đột, tranh chấp và rủi ro, vì vậy khi tham gia vào hoạt động xuất khẩu đòi hỏi các bên phải tìm hiểu kỹ lưỡng và trang bị cho mình những kiến thức nhất định về văn hóa và pháp luật của các các quốc gia mà mình tham gia xuất khẩu. - Thứ hai về đối tượng xuất khẩu: hàng hóa hoặc dịch vụ xuất khẩu di chuyển ra khỏi biên giới quốc gia (hoặc khu vực đặc biệt được hưởng qui chế hải quan riêng theo quy định của pháp luật của từng quốc gia), do đó mà phải thực hiện đầy đủ các thủ tục hải quan và thuế quan, điều này sẽ làm cho hoạt động xuất khẩu sẽ phức tạp hơn; chi phí sẽ cao hơn so cới hoạt động kinh doanh trương nước, đồng thời đòi hỏi nhà xuất khẩu phải trang bị cho mình những kiến thức về thủ tục thông quan xuất khẩu và các dịch vụ thông quan xuất khẩu. - Thứ ba về việc vận chuyển: việc chuyển giao hàng hóa hay dịch vụ từ bên xuất khẩu sang bên nhập khẩu phải qua nhiều trung gian như người môi giới, người vận tải, người giao nhận, do đó sẽ làm tăng chi phí cũng như làm cho quá trình hoạt động xuất khẩu diễn ra phức tạp, dễ xảy ra tranh chấp và rủi ro. Vì thế, đòi hỏi phải thấu hiểu các đối tác khi lựa chọn họ để thực hiện các dịch vụ này. - Thứ tư về việc thanh toán: Chi phí dịch vụ xuất khẩu có tỷ trọng cao trong tổng chi phí và phụ thuộc vào điều kiện giao hàng Incoterms được lựa chọn, do đó mà các bên tham gia phải hiểu biết và có năng lực vận dụng Incoterms tránh gây ra thổn thất và phát sinh chi phí. Bên cạnh đó, đồng tiền được sử dụng thanh toán trong xuất khẩu là ngoại tệ ít nhất đối một bên xuất khẩu, nhập khẩu. Điều này làm cho kết quả xuất khẩu chịu ảnh hưởng và rủi ro của biến động tỷ giá. Vì thế, nhà xuất khẩu phải được trang bị những kiến thức nhất định về tỷ giá và những thông tin dự báo xu Trang 2 hướng biến động của các đồng ngoại tệ để lựa chọn được đồng tiền thanh toán phù hợp nhất. - Thứ năm về luật lệ: Luật áp dụng không chỉ là luật pháp quốc gia của các bên mà còn liên quan đến Luật Thương mại quốc tế, do đó các bên tham gia phải hiểu biết và có có khả năng vận dụng Luật Thương mại quốc tế để tránh xảy ra mâu thuẫn. Hơn nữa, hoạt động xuất khẩu không chỉ có mục tiêu lợi nhuận, mà còn có các mục tiêu khác như: chính trị, ngoại giao, văn hóa…, vì vậy một đất nước tham gia xuất khẩu nhiều góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc tế giữa các nước và đẩy mạnh tiến trình hội nhập nền kinh tế toàn cầu. 1.1.2. Các hình thức xuất khẩu 1.1.2.1. Dựa vào tính chất của xuất khẩu Dựa vào tính chất của hoạt động xuất khẩu thì xuất khẩu bao gồm hai hình thức là xuất khẩu trực tiếp và xuất khẩu gián tiếp.  Xuất khẩu trực tiếp Theo Võ Thanh Thu (2011, tr. 215), xuất khẩu trực tiếp là hình thức giao dịch, trong đó người bán (người sản xuất, người cung cấp) và người mua quan hệ trực tiếp với nhau (bằng cách gặp mặt, qua thư từ, điện tín) để bàn bạc thỏa thuận về hàng hóa, giá cả và các điều kiện giao dịch khác. Hay nói một cách dễ hiểu hơn là, xuất khẩu trực tiếp là việc doanh nghiệp trực tiếp ký kết hợp đồng xuất khẩu và tổ chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu thông qua tổ chức của mình. Hình thức này có một số ưu điểm: - Việc thực hiện xuất khẩu là trực tiếp từ đơn vị xuất khẩu tới khách hàng chính vì thế sẽ tiết kiệm được các khoản chi phí trung gian so với một số hình thức khác từ đó cắt giảm được chi phí xuất khẩu đồng thời gia tăng lợi nhuận; - Người xuất khẩu có thể chủ động trong công tác xây dựng chiến lược chiêu thị quốc tế phù hợp; nắm bắt được các thông tin từ thị trường như nhu cầu, thị hiếu thị thông qua công tác nghiên cứu thị trường và tìm kiếm khách hàng, qua đó có thể chủ Trang 3 động nguồn hàng xuất khẩu về số lượng, chất lượng, giá thành sản phẩm tránh được tình trạng sản xuất ồ ạt nhưng không xuất được; - Do đó mà có điều kiện phát huy tính độc lập của doanh nghiệp, chủ động trong việc tiêu thụ hàng hóa sản phẩm của mình. Tuy nhiên bên cạnh đó thì có một số nhược điểm: - Vì phải tiến hành công tác nghiên cứu thị trường, tìm kiếm khách hàng, đàm phán ký kết hợp đồng nên sẽ tốn kém thêm nhiều chi phí để thực hiện và tiêu tốn nhiều thời gian trong giai đoạn đầu; - Rủi ro trong kinh doanh lớn vì không có điều kiện nghiên cứu các thông tin về bạn hàng và khối lượng hàng hóa khi tham gia giao dịch thường phải lớn thì mới bù đắp được chi phí; - Đòi hỏi trình độ kỹ thuật nghiệp vụ của các cán bộ tham gia xuất khẩu phải cao: giỏi về giao dịch đàm phán, am hiểu và có kinh nghiệm buôn bán quốc tế, đặc biệt là nghiệp vụ thanh toán quốc tế thông thạo, có như vậy mới đảm bảo kinh doanh xuất nhập khẩu trực tiếp có hiệu quả, tránh gây mắc phải sai lầm gây bất lợi cho doanh nghiệp. Vì vậy hình thức này thường được áp dụng: đối với những doanh nghiệp có tiềm lực vốn lớn, doanh nghiệp có lượng thị phần ổn định tại các thị trường nước ngoài, hoặc phải am hiểu thật rõ về luật pháp của các nước đối tác.  Xuất khẩu gián tiếp Theo Võ Thanh Thu (2011, tr. 216), xuất khẩu gián tiếp là hình thức xuất khẩu mà nhà xuất khẩu không trực tiếp giao hàng cho nhà nhập khẩu phải thông qua sự giúp đỡ của một bên thứ ba, gọi là bên ủy thác, theo đó bên ủy thác sẽ trực tiếp ký kết hợp đồng với bên đối tác và thu phí ủy thác xuất khẩu từ bên ủy thác. Bên thứ ba (bên trung gian, bên ủy thác) có thể là đại lý, công ty quản lý xuất nhập khẩu hoặc công ty kinh doanh xuất nhập khẩu, có vai trò trợ giúp công ty xuất khẩu hàng hoá sang thị trường nước ngoài. Trang 4 Hình thức này có một số ưu điểm: - Bên trung gian (bên ủy thác) thường là những người am hiểu thị trường xâm nhập, pháp luật và tập quán buôn bán của địa phương, họ có khả năng đẩy mạnh buôn bán và tránh bớt rủi ro cho người ủy thác; - Do đó, giảm bớt được chi phí nghiên cứu tìm kiếm bạn hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kinh doanh như: mở rộng kênh phân phối, mạng lưới kinh doanh, giảm các chi phí trong quá trình giao dịch.; - Đối với người nhận ủy thác thì không cần bỏ vốn kinh doanh, tạo ra công ăn việc làm cho nhân viên, đồng thời cũng thu được một khoản tiền từ phí ủy thác. Bên cạnh là những nhược điểm: - Người ủy thác bị thụ động phải phụ thuộc nhiều vào người trung gian và phải đáp ứng những yêu sách của người trung gian, đặc biệt là không kiểm soát được người trung gian, và họ có thể bị bên nhận đại lý chiếm dụng vốn.; - Người ủy thác sẽ mất đi sự liên kết trực tiếp với thị trường, dẫn đến không nhận biết kịp thời nhu cầu biến động của thị trường nước ngoài cũng như tâm lý thị hiếu của khách hàng khi tiêu dùng sản phẩm vì thế sẽ rất khó khăn trong việc lên kế hoạch sản xuất; - Xuất khẩu gián tiếp là hình thức “mua đứt , bán đoạn”, hoặc phát sinh thêm những chi phí trung gian, do đó lợi nhuận của doanh nghiệp sẽ giảm. Vì vậy hình thức này thường được áp dụng: khi doanh nghiệp mới vào một thị trường mặt hàng mới, hoặc vào thị trường mới, hoặc tập quán đòi hỏi phải bán hàng qua trung gian hoặc măt hàng đòi hỏi có sự chăm sóc đặc biệt hoặc đối với các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, nguồn lực hạn chế. 1.1.2.2. Dựa vào mức độ tham gia của doanh nghiệp Dựa vào mức độ tham gia của doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất hàng xuất khẩu thì xuất khẩu bao gồm hai hình thức là xuất khẩu tự doanh và xuất khẩu gia công. Trang 5  Xuất khẩu tự doanh Xuất khẩu tự doanh là hình thức xuất khẩu mà doanh nghiệp tự tạo ra sản phẩm và tự tìm kiếm khách hàng để xuất khẩu. Hình thức này có một số ưu điểm: - Doanh nghiệp có thể chủ động được nguồn hàng xuất khẩu, có khả năng nâng cao hiệu quả kinh doanh bằng cách nâng cao chất lượng sản phẩm hoặc tinh chế sản phẩm để xuất khẩu với giá cao nhưng đảm bảo được chất lượng hàng hóa phù hợp với khách hàng và tìm mọi cách giảm chi phí kinh doanh hàng xuất khẩu để thu được nhiều lợi nhuận hơn; - Đối với những doanh nghiệp lớn, sản phẩm có uy tín với hình thức xuất khẩu tự doanh đảm bảo cho doanh nghiệp đẩy mạnh xâm nhập thị trường thế giới để trở thành công ty xuyên quốc gia và đa quốc gia và cái thu được chẳng những là lợi nhuận mà vốn vô hình đó là nhãn hiệu và biểu tượng của doanh nghiệp ngày càng được tăng cao. Bên cạnh đó là các nhược điểm: - Vốn kinh doanh lớn; - Chi phí kinh doanh cao cho tiếp thị và tìm kiếm khách hàng; - Đòi hỏi phải có thương hiệu, mẫu mã, kiểu dáng công nghiệp riêng; - Rủi ro trong xuất khẩu nhiều hơn so với phương thức gia công xuất khẩu vì mọi giai đoạn của quá trình kinh doanh xuất khẩu đều do doanh nghiệp tự quản lý. Vì vậy hình thức này thường được áp dụng: đối với doanh nghiệp có nguồn lực kinh tế lớn, nguồn nhân lực, trình độ công nghệ đáp ứng được nhu cầu phục vụ cho quá trình xuất khẩu của doanh nghiệp hoặc đối với doanh nghiệp chủ động trong việc kinh doanh của mình và am hiểu thị trường nước ngoài tốt.  Xuất khẩu gia công Theo Võ Thanh Thu (2011, tr. 222), xuất khẩu gia công là một hình thức xuất khẩu mà theo đó đơn vị nhận gia công sẽ thực hiện việc gia công theo đơn đặt hàng gia công của bên nhập khẩu (bên đặt gia công) để hưởng thù lao gia công. Trang 6 Đối với hình thức này, doanh nghiệp xuất khẩu không trực tiếp ký kết hợp đồng xuất khẩu và tổ chức việc xuất khẩu hàng hóa. Ưu điểm của hình thức này: - Dựa vào vốn của doanh nghiệp khác để kinh doanh thu lợi nhuận (vốn đầu tư cho sản xuất ít), thị trường tiêu thụ có sẵn, không phải bỏ chi phí cho hoạt động bán sản phẩm xuất khẩu, không cần am hiểu về luật lệ và thị trường thế giới; - Rủi ro ít và chắc chắn được thanh toán vì đầu vào và đầu ra đều do phía đặt gia công nước ngoài lo; - Qua gia công, doanh nghiệp có thể tích lũy kinh nghiệm tổ chức sản xuất hàng xuất khẩu, kinh nghiệm làm thủ tục xuất khẩu và có thể tích lũy vốn; - Đây là hình thức giải quyết công ăn việc làm cho người lao động và thu ngoại tệ cho doanh nghiệp. Bên cạnh là những nhược điểm: - Giá gia công rẻ và bên nhận gia công sẽ bị đặt trong thế bị động và quá phụ thuộc vào bên đặt gia công: phụ thuộc về thị trường, giá bán sản phẩm, giá đặt gia công, nguyên vật liệu, mẫu mã, nhãn hiệu sản phẩm,… - Nhiều trường hợp bên phía nước ngoài lợi dụng hình thức gia công để đưa các nhãn hiệu hàng hóa chưa đăng ký hoặc nhãn hiệu giả vào Việt Nam. - Khách hàng không biết đến người gia công, không nắm được nhu cầu thị trường vì vậy không thể điều chỉnh sản phẩm kinh doanh phù hợp. Do đó mà hình thức này thường được áp dụng trong trường hợp: các doanh nghiệp vừa và nhỏ với vốn đầu tư ít, chưa có thương hiệu nổi tiếng hoặc trình độ tổ chức quản lý và nghiệp vụ xuất nhập khẩu còn hạn chế hoặc chưa am hiểu về luật lệ và thị trường thế giới. 1.1.2.3. Dựa vào địa điểm xuất khẩu Dựa vào địa điểm mà doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa hay cung ứng dịch vụ thì xuất khẩu bao gồm hai hình thức chính là xuất khẩu tại chỗ và xuất khẩu mậu biên. Trang 7