Tài liệu địa 8 (2013)

Ngày soạn : 19 /8/2017 Ngày giảng : Tiết 1 THIÊN NHIÊN VÀ CON NGƯỜI CÁC CHÂU LỤC (tiếp theo) XI - CHÂU Á VỊ TRÍ ĐỊA LÍ – ĐỊA HÌNH VÀ KHOÁNG SẢN 1. Mục tiêu cần đạt: 1.1.Kiến thức: - Biết được vị trí địa lí, giới hạn của châu Á - Trình bày được đặc điểm về kích thước lãnh thổ châu Á - Trình bày được đặc điểm về địa hình, khoáng sản châu Á 1.2. Kĩ năng : - Đọc bản đồ, lược đồ tự nhiên để hiểu và trình bày đặc điểm tự nhiên của châu Á * KNS: Tự nhận thức,tư duy,giao tiếp 1.3. Thái độ: - Học tập nghiêm túc. - Yêu thích tìm hiểu, khám phá thiên nhiên và con người châu lục. 1.4 Phát triển năng lực - Sử dụng bản đồ, số liệu thống kê 2. Chuẩn bị: 2.1.GV: Sgk,giáo án,bản đồ…. 2.2.HS: Đọc trước bài mới,vở ghi…. 3. Phương pháp: -Đàm thoại gợi mở, quan sát, hoạt động nhóm, thuyết trình. 4.Tiến trìnhgiờ dạy – giáo dục 4.1.Ổn định lớp: 8A: 8B: 8C: 4.2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị đầu năm của học sinh. 4.3.Bài mới: Chúng ta đã cùng tìm hiểu thiên nhiên, kinh tế xã hội châu Phi, châu Mĩ, châu Nam Cực, châu Đại Dương và châu Âu qua chương trình địa 7. Ở địa 8, ta sẽ đi tìm hiểu châu lục thứ 6 – châu Á. Đây là châu lục rộng lớn nhất cũng là nơi có lịch sử phát triển lâu đời nhất. Bài hôn nay, chúng ta sẽ tìm hiểu những nét khái quát đầu tiên về châu Á. Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng G treo BĐ, yêu cầu H quan sát H1.1 SGK/4 và 1.Vị trí địa lí và kích thước của hướng dẫn H khai thác thông tin trên BĐ . châu lục 1 * G chia lớp thành 3 nhóm lớn: + Nhóm 1: Vị trí của Châu Á? Điểm cực B, cực N, cực T và cực Đ của phần đất liền châu Á nằm trên những vĩ độ nào? + Nhóm 2: Châu Á tiếp giáp với các châu lục và đại dương nào? Nơi rộng nhất của của châu Á theo chiều B – N, Đ – T dài bao nhiêu km? + Nhóm 3: Châu Á có diện tích là bao nhiêu ? So sánh với diện tích 1 số châu lục đã học ?  H thảo luận, đại diện nhóm trình bày bằng cách sử dụng bản đồ treo tường.Nhóm nhận xét, bổ sung.  G chuẩn xác: - Châu Á nằm ở nửa cầu Bắc + Điểm cực Bắc ( mũi Sê-lu-xkin) : 77º 44' B + Điểm cực Nam ( mũi Pi-ai nằm phía N trên bán đảo Ma-lăc-ca) : 1º10' B + Điểm cực Tây ( mũi Ba-la nằm ở phía T bán đảo Tiểu Á): 26º10' Đ + Điểm cực Đông ( mũi Điegiônep nằm giáp eo Bering) : 169º40' T - Tiếp giáp châu Âu và châu Phi ( phía T) ; giáp các đại dương : Ấn Độ Dương( phía N), Bắc Băng Dương( phía B), Thái Bình Dương( phía Đ) - Nơi rộng nhất theo chiều B – N là 8500km, chiều T - Đ là 9200km. - Là nhất châu lục có diện tích lớn nhất.Diện tích là 44,4 triệu km², chiếm 1/3 diện tích đất nổi trên TĐ, lớn gấp rưỡi châu Phi, gấp 4 lần châu Âu,… ? Rút ra kết luận về vị trí địa lí và giới hạn của châu Á? - Nằm ở nửa cầu Bắc, là 1 bộ phận H trả lời. của lục địa Á – Âu. - Trải rộng từ vùng xích đạo đến vùng cực Bắc, tiếp giáp với 2 châu lục ( Châu Phi, châu Âu) và 3 đại dương lớn ( Ấn Độ Dương, Bắc Băng Dương, Thái Bình Dương). ? Kết luận về diện tích lãnh thổ của châu Á?  H kl 2 - Là nhất châu lục có diện tích lớn: 44,4 triệu km² G lưu ý H : Châu Á chỉ tiếp giáp 2 châu lục là châu Âu và châu Phi. Đối với châu Đại Dương, châu Á chỉ tiếp cận chứ không tiếp giáp dù phía tây đảo Niu Ghi – nê thuộc lãnh thổ In – đô – nê – xi – a nhưng đảo này lại thuộc phạm vi châu Đại Dương. ? Vị trí, giới hạn và kích thước lãnh thổ đó có ảnh hưởng ntn đến khí hậu và cảnh quan tự nhiên ?  Làm phân hóa sâu sắc khí hậu và cảnh quan tự nhiên: thay đổi từ B xuống N, từ duyên hải vào nội địa,…Châu Á có đầy đủ các đới khí hậu, các kiểu khí hậu trên TĐ. G : Vị trí lãnh thổ kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng xích đạo làm cho lượng bức xạ mặt trời phân bố không đều, hình thành các đới KH thay đổi từ B xuống N. Kích thước lãnh thổ rộng lớn làm cho KH phân hóa thành các kiểu khác nhau : KH ẩm ở gần biển, KH lục địa khô hạn ở vùng nôi địa. G: Với các đặc điểm vị trí địa lí, giới han cũng như kích thước lãnh thổ trên có ảnh hưởng như tnào đến địa hình , khoáng sản  Mục 2 G cho H tìm hiểu thuật ngữ “ sơn nguyên” – SGK/157. ? Quan sát H1.2 kết hợp BĐ treo tường, cho biết châu Á có các dạng địa hình nào ?  Có 3 dạng địa hình : núi, sơn nguyên, đồng bằng. ? Tìm và đọc tên các dãy núi chính, sơn nguyên chính và các đồng bằng lớn? ? Xác định nơi phân bố của các dãy núi, sơn nguyên và đồng bằng đó ? ? Xác định các hướng núi chính ?  H lên bảng xác định. G cho H nhận xét, bổ sung. G chuẩn xác kiến thức trên BĐ. G : Himalaya cao tb 5000-6000 m, trong đó dãy núi Pamir cao >7000m được xem là nóc nhà TG và đỉnh Everest cao 8848m là đỉnh núi cao nhất TG. 3 2. Đặc điểm địa hình , khoáng sản a. Địa hình : ? Kết luận về đặc điểm địa hình châu Á ? ( các dạng địa hình chính? Sự phân bố của chúng? Hướng núi ? )  H trả lời G chốt ? Các đặc điểm đó đã tạo nên tính chất gì của địa hình châu Á? - Có nhiều dãy núi, sơn nguyên cao, đồ sộ tập trung ở trung tâm. - Các dãy núi chạy theo 2 hướng chính đông – tây và bắc – nam. - Nhiều đồng bằng rộng lớn tập trung ở rìa lục địa. G : Các dạng địa hình nằm xen kẽ nhau đã tạo ra tính chất chia cắt phức tạp của bề mặt địa hình châu Á : Đồng bằng rộng lớn nằm cạnh các dãy núi cao ( ĐB Tây Xi – bia và D. U – ran,…) ,các bồn địa thấp xen vào giữa các vùng núi và sơn nguyên cao,...  Nhìn chung, địa hình bị chia cắt phức tạp. ? Dựa vào H 1.2, cho biết châu Á có những loại khoáng sản chủ yếu nào ?  Dầu mỏ, khí đốt, than đá, sắt,… ? Dầu mỏ và khí đốt tập trung ở những khu vực nào ?  Bán đảo A Râp, ĐNA b. Khoáng sản : - Khoáng sản phong phú, trữ lượng lớn : dầu mỏ, khí đốt, kim loại màu, … 4.4 Củng cố : Điền vào ô trống các kiến thức cho đúng. Các dạng địa hình chính Dãy núi chính Sơn nguyên chính Đồng bằng rộng lớn Tên Phân bố 4.5 Hướng dẫn về nhà : - Học bài, làm BT - Chuẩn bị bài 2 5. Rút kinh nghiệm : …………………………………………………………………………………………… …..……………………………………………………………………………………….. ………..………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………. 4 Ngày soạn: 25/8/2017 Ngày giảng: khÝ hËu ch©u ¸ TiÕt 2 1.Môc tiªu cần đạt: 1.1. KiÕn thøc: Trình bày và giải thích được đặc điểm KH của châu Á. Nêu và giải thích được sự khác nhau giữa kiểu KH gió mùa và kiểu KH lục địa ở châu Á. 1.2. Kü n¨ng: - Phân tích biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của 1 số địa điểm ở châu Á để hiểu và trình bày đặc điểm của 1 số kiểu KH tiêu biểu ở châu Á. * KNS:Tư duy, Giao tiếp, Làm chủ bản thân,Tự nhận thức,Giải quyết vấn đề 1.3.Th¸i ®é - Gd Hs ý thøc ham häc hái , t×m hiÓu s©u s¾c tù nhiªn ch©u ¸, b¶o vÖ søc khoÎ. 1.4 Phát triển năng lực - Sử dụng bản đồ, số liệu thống kê 2. ChuÈn bÞ 2.1. GV: Lîc ®å c¸c ®íi khÝ hËu ch©u ¸, B¶n ®å tù nhiªn ch©u ¸; SGK,SGV, giáo án 2.2. HS: «n l¹i ®Æc ®iÓm vÞ trÝ ®Þa lý, ®Þa h×nh ch©u ¸. 3. Phương pháp: - Suy nghĩ – cặp đôi – chia sẻ; thảo luận nhóm; HS làm việc cá nhân; trình bày 1 phút; trò chơi 4. Tiến trình dạy học: 4.1. æn ®Þnh lớp: 8A: 8B: 8C: 4.2. Kiểm tra bài cũ: CH : Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh ch©u ¸ ? Kể tên 1 số núi, cao nguyên, đồng bằng. 4.3. Bµi míi: Châu Á nằm trải dài từ vùng cực Bắc đến vùng xích đạo, có kích thước rộng lớn và cấu tạo địa hình phức tạp. Những yếu tố đó có ảnh hưởng như thế nào đến khí hậu châu Á ? Chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS H§1: ( 18 ph) HS q/s H 2.1-SGK ? Kể tên c¸c ®íi khÝ hËu tõ vïng cùc b¾c ®ªn vïng xÝch ®¹o däc theo kinh tuyÕn 800§?  Cã 5 ®íi khÝ hËu ( ®Çy ®ñ c¸c ®íi khÝ hËu trªn Tr¸i §Êt ): +§íi cùc vµ cËn cùc : Nằm khoảng từ VCB đến 5 Néi dung ghi b¶ng 1, KhÝ hËu ch©u ¸ ph©n ho¸ rÊt ®a d¹ng Cực. + Ôn ®íi : Nằm khoảng từ 40 ºB đến VCB + CËn nhiÖt ®íi : CTB đến 40º B + NhiÖt ®íi: CTB đến 5º N + Đíi khÝ hËu xÝch ®¹o G cho H lên bảng xđ trên BĐ. H nhận xét. ? Từ đó, em có nhận xét gì về KH châu Á? - KhÝ hËu ph©n ho¸ thµnh nhiÒu ®íi khÝ hËu kh¸c nhau do lãnh thổ trải dài trên nhiều vĩ độ. ? Gi¶i thÝch t¹i sao khÝ hËu ch©u ¸ l¹i chia thµnh nhiÒu ®íi nh vËy?  Vì lãnh thổ châu Á trải dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo nên lượng bức xạ MT phân bố không đều từ cực về xích đạo. ? Đọc tên 1 ®íi khÝ hËu cã nhiÒu kiÓu khÝ hËu nhÊt vµ ®äc tªn c¸c kiÓu khÝ hËu thuéc ®íi ®ã ?  Ñôùi khí haäu caän nhieät: - Kieåu caän nhieät Ñòa Trung Haûi. - Kieåu caän nhieät gioù muøa. - Kieåu caän nhieät luïc ñòa. - Kieåu caän nhieät nuùi cao. G cho H trình bày trên BĐ. ? Các kiểu KH trên có sự thay đổi ntn?  Thay đổi từ vùng duyên hải vào nội địa, từ Bắc xuống Nam. ? Rút ra KL về các đới KH châu Á? ? Taïi sao trong moät ñôùi khí haäu laïi phaân thaønh nhieàu kieåu khí haäu nhö vaäy?  Lãnh thổ rộng lớn, địa hình phức tạp G: Châu Á nằm trải dài trên nhiều vĩ độ,lãnh thổ rộng lớn, lại chịu ảnh hưởng sâu sắc của đ/h: các dãy núi và cao nguyên cao chạy theo 2 hướng Đ – T và B – N ngăn cản ảnh hưởng của biển vào sâu trong đất liền,… nên trong các đới lại có các kiểu KH khác nhau.Ngoaøi ra treân nuùi cao khí haäu coøn thay ñoåi theo ñoä cao cũng ảnh hưởng đến sự phân hóa KH. ? Quan sát H2.1, cho biết đới KH nào không phân 6 - C¸c ®íi khÝ hËu ch©u Á ph©n ho¸ thµnh nhiÒu kiÓu khÝ hËu kh¸c nhau. Do lãnh thổ rộng lớn, địa hình phức tạp. hóa thành các kiểu KH? Giải thích tsao?  - Đới KH xích đạo vì có khối khí xích đạo nóng 2. KhÝ hËu ch©u Á phæ biÕn lµ kiÓu khí hậu giã mïa vµ kiÓu khí ẩm thống trị quanh năm. - Đới KH cực vì có khối khí cực khô, lạnh thống hậu lôc ®Þa trị quanh năm. a. KiÓu khÝ hËu giã mïa ? Dựa vào H 2.1,cho biết trong các kiểu KH châu - Kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa Á, phổ biến nhất là kiểu KH nào? phân bố ở Nam Á, ĐNA. Phæ biÕn lµ kiÓu KH giã mïa vµ kiÓu KH lôc ®Þa - Kiểu khí hậu cận nhiệt và ôn đới:  Mục 2. Đông Á. -Đặc điểm: Mét n¨m cã 2 mïa râ H§ 2: Nhãm -13 ph rÖt: G cho HS đọc mục 2 và quan sát H2.1/ SGK – 7. + Mïa ®«ng : kh« vµ l¹nh + Mïa h¹ : nãng Èm , ma nhiÒu. Chia nhoùm cho Hs hoaït ñoäng, töøng ñaïi dieän nhoùm trình baøy, boå sung. G chuaån kieán thöùc. Nhoùm 1: Đọc tên và nêu söï phaân boá kieåu khí haäu gioù muøa?ø Các kiểu KH đó có đặc điểm ntn? b.KiÓu khÝ hËu lôc ®Þa Đại diện nhóm trình bày: - Phân bố ở vùng nội địa và Tây + Phaân boá: Nam Á - Nam AÙ vaø ÑNAÙ (kieåu nhieät ñôùi gioù muøa). - §Æc ®iÓm : khÝ hËu kh¾c nghiÖt, có 2 mùa - Ñoâng AÙ ( kieåu caän nhieät và ôn đới). + Mïa ®«ng : l¹nh , kh« + Đặc điểm: 1 naêm coù hai muøa roõ reät: +Mïa h¹ : nãng vµ kh«  Mùa ñoâng gioù töø luïc ñòa mang khoâng khí khoâ, lạnh, möa ít.  Mùa hạ gió từ đại dương thổi vào lục địa, thời tiết nóng ẩm, mưa nhiều. * Nhoùm 2: Đọc tên và nêu sự phaân boá các kiểu khí haäu lục địa ? Đaëc ñieåm? Caûnh quan? + Phân bố: Kieåu oân ñôùi luïc ñòa vaø caän nhieät ÑTH phaân boá vuøg noäi ñòa vaø TNAÙ. +Đặc điểm: Muøa ñoâng laïnh vaø khoâ, muøa haï khoâ noùng möa nhoû(200 -250mm), ñoä boác hôi lôùn, ñoä aåm khoâng khí thaáp. + Caûnh quan hoang mạc và bán hoang mạc. ? Níc ta n»m trong kiÓu khÝ hËu nµo?  Kieåu khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa do VN naèm trong khu vöïc ÑNAÙ. G: Hiện nay,do nhiều yếu tố khác nhau tác động đã làm cho KH có nhiều thay đổi , các hiện tượng 7 thời tiết bất thường thường xảy ra mà con người không thể lường trước được ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất. Vì vậy, việc bảo vệ và nâng cao trách nhiệm về bảo vệ MT là rất cần thiết không chỉ của cá nhân mà còn là cả cộng đồng. 4.4. Củng cố: G hướng dẫn lµm bµi tËp 1– SGK/ 9 theo bảng sau: Địa điểm Kiểu KH Nhiệt độ Lượng mưa Đặc điểm KH Nguyên nhân Y – an - gun E – ri - at U – lan - ba - to 4.5. Hướng dẫn về nhà: - Học bài, chuẩn bị bài 3 - Làm BT 5.Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… Ngày soạn: 8/09/2017 Ngày giảng: 8A: 8B: 8C: Tiết 3 1.Môc tiªu cần đạt: s«ng ngßi vµ c¶nh quan ch©u ¸ 8 1.1.KiÕn thøc: - Trình bày đặc điểm chung của sông ngòi châu Á. Nêu và giải thích được sự khác nhau về CĐ nước, giá trị KT của các hệ thống sông lớn. - Trình bày được cảnh quan TN ở châu Á và giải thích được sự phân bố 1 số cảnh quan. 1.2. Kü n¨ng : - Đọc BĐ, lược đồ TN châu Á để hiểu và trình bày đặc điểm TN của châu Á và 1 số khu vực châu Á. - Quan sát tranh ảnh và nhận xét về các cảnh quan TN. * KNS: Tư duy, tự nhận thức, giao tiếp 1.3. Th¸i ®é: HS cã ý thøc tr¸ch nhiÖm trong viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt nưíc khu vùc. 1.4 Phát triển năng lực - Sử dụng bản đồ, số liệu thống kê 2. ChuÈn bÞ : 2.1. GV: - SGK, SGV, giáo án - BĐ tù nhiªn ch©u ¸, tranh ¶nh 1 số cảnh quan TN. BĐ cảnh quan TN châu Á 2.2. HS : TËp b¶n ®å c¸c ch©u lôc , VBT, SGK, vở ghi. 3.Phư¬ng ph¸p: - Phư¬ng ph¸p vÊn ®¸p , gîi më , nªu vấn ®Ò 4.Tiến trình bài dạy : 4.1.æn ®Þnh líp: 8A: 8B: 8C: 4.2. KiÓm tra bµi cò: CH : KhÝ hËu ch©u ¸ cã ®Æc ®iÓm g× ?ViÖt Nam n»m trong kiÓu KH nµo ? *TL : - KhÝ hËu ph©n ho¸ thµnh nhiÒu ®íi khÝ hËu kh¸c nhau do lãnh thổ trải dài trên nhiều vĩ độ. - C¸c ®íi khÝ hËu ch©u Á ph©n ho¸ thµnh nhiÒu kiÓu khÝ hËu kh¸c nhau. Do lãnh thổ rộng lớn, địa hình phức tạp. - KhÝ hËu ch©u Á phæ biÕn lµ kiÓu KH giã mïa vµ kiÓu KH lôc ®Þa. - VN thuộc kiểu KH gió mùa. 4.3. Bµi míi: Sông ngòi và cảnh quan châu Á rất phức tạp và đa dạng. Đó là do ảnh hưởng của địa hình và KH đến sự hình thành của chúng. Đặc điểm thiên nhiên đó có những thuận lợi và khó khăn gì trong sự phát triển KTXH của các quốc gia ở châu lục này. Hoạt động của G và H H§1: cÆp/ nhãm G cho HS q/s H 1.2- SGK / 11 và BĐTN châu Á. ? Quan sát H1.2 và BĐTN, cho biÕt ch©u Á cã nh÷ng con s«ng lín nµo?  H xác định trên BĐ S. I-ª-ni-x©y , S. Hoµng Hµ ,S. Trưêng Giang, Mª 9 Nội dung 1.§Æc ®iÓm s«ng ngßi K«ng , Ên, H»ng … ?Dựa vào H1.2, cho biết c¸c s«ng lín ë B¾c Á, §«ng Á b¾t nguån tõ khu vùc nµo, ®æ vµo ®¹i dư¬ng nµo? ? S«ng Mª K«ng chảy qua nước ta bắt nguồn từ sơn nguyên nào?  H xác định trên BĐ : - Bắt nguồn từ khu vực núi cao, sơn nguyên. - Các sông Bắc Á đổ vào BBD. Các sông ở Đông Á đổ vào TBD. - Sông Mê Kông bắt nguồn từ sơn nguyên Tây Tạng. ? Qua đó, em có NX gì về số lượng sông ngòi châu Á? - Ch©u Á cã nhiÒu hÖ thèng s«ng lín : S. I-ª-ni-x©y , S. Hoµng Hµ , Trêng Giang, Mª K«ng , Ên, H»ng … ? Vì sao châu Á có mạng lưới sông ngòi dày đặc và nhiều hệ thống sông lớn?  Do lục địa có kích thước rộng lớn, núi và SN cao tập trung ở TT, có băng hà phát triển,là nơi bắt nguồn của nhiều con sông. KH ẩm ướt. GV : Sự phát triển của hệ thống sông lớn là do lục đi địa có kích thước rộng lớn, đồng thời núi và sơn nguyên cao lại tập trung ở TT,có băng hà phát triển, là nơi bắt nguồn của nhiều con sông.Các sông chảy qua các SN và ĐB rộng lớn có KH ẩm ướt nên thuận lợi cho việc - Sông ngòi ph©n bè kh«ng ®Òu . hình thành các con sông lớn (S. Hoµng Hµ ,Trưêng Giang, Mª K«ng , Ên, H»ng,..). - ChÕ ®é nưíc kh¸ phøc t¹p : +B¾c Á: m¹ng líi s«ng dµy ®Æc, ? S«ng ngßi ch©u Á ph©n bè như thÕ nµo? chøng mïa ®«ng níc ®ãng b¨ng, mïa minh? xu©n cã lò do b¨ng tan.  Sông ngòi ph©n bè kh«ng ®Òu * Hoaït ñoäng nhoùm +Khu vùc ch©u Á giã mïa (§A, G chia nhoùm hoaït ñoäng, töøng ñaïi dieän nhoùm trình §NA, NA): nhiÒu s«ng lín , baøy boå sung, giaùo vieân chuaån kieán thöùc ghi bảng. lượng nước lớn vào mùa mưa. ? Quan saùt baûn ñoà TN châu Á, cho biết cheá ñoä nöôùc cuûa hệ thống sông ngòi Bắc Á; §A, §NA, NA; TNA, Trung Á? ?Gi¶i thÝch t¹i sao l¹i cã sù kh¸c biÖt ®ã? CĐ nước sông phụ thuộc vào CĐ mưa và nguồn cung cấp nước. (do ®Þa h×nh , khÝ hËu ) ? S«ng ngßi ch©u Á cã nh÷ng gi¸ trÞ g× , cho VD? 10 + T©y Nam Á và Trung Á: s«ng ngßi Ýt, nguån cung cÊp nưíc do tuyÕt, b¨ng tan. -S«ng ngßi ch©u Á cã nhiÒu gi¸ trÞ : giao th«ng , thuû ®iÖn, cung cÊp níc cho sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt, du lÞch, ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thñy s¶n… HS tr¶ lêi. 2- C¸c ®íi c¶nh quan tù nhiªn H§2: G cho HS ®äc SGK , quan s¸t H2.1 và H3.1. ? §äc tªn c¸c ®íi c¶nh quan cña ch©u Á theo thø tù tõ B¾c - Nam däc theo kinh tuyÕn 800§ ?  H xác định trên BĐTN. : Ñaøi nguyeân; Röøng laù kim; Thaûo nguyeân; HM vaø baùn HM; Caûnh quan nuùi cao; Xa van caây buïi; Röøng nhieät ñôùi aåm. ? Rút ra NX về caûnh quan chaâu AÙ?  Coù ñaày ñuû caùc ñôùi caûnh quan. ? Tương ứng với sự phân hóa của CĐ nước các hệ thống sông chính ở châu Á,cảnh quan có sự phân hóa ntn ? - C¶nh quan ph©n hãa ®a d¹ng víi nhiÒu lo¹i: + Rõng l¸ kim ë B¾c Á n¬i cã khÝ hËu «n ®íi. + Rõng cËn nhiÖt ë §«ng Á, rõng nhiÖt ®íi Èm ë §NA vµ NA. + Thảo nguyên, hoang m¹c, c¶nh quan nói cao. ? Quan s¸t H2.1 và H3.1 , xác định c¸c c¶nh quan thuộc khu vùc khÝ hËu giã mïa vµ khu vùc khÝ hËu - Nguyªn nh©n ph©n bè cña 1 sè lôc ®Þa kh« h¹n ? c¶nh quan: Do sù ph©n hãa ®a  + Khu vöïc gioù muøa: Röøng hoãn hôïp; röøng caän d¹ng vÒ c¸c ®íi, c¸c kiÓu khÝ hËu. nhieät; röøng nhieät ñôùi aåm. + Khu vöïc luïc ñòa: Xavan caây buïi; hoang mạc và bán hoang mạc. G: Cảnh quan châu Á phân hóa đa dạng. ? Tại sao cảnh quan châu Á lại có sự phân hóa như vậy? 3, Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña thiªn nhiªn ch©u Á ? §Þa phư¬ng em cã nh÷ng lo¹i c¶nh quan nµo ?  H trả lời. ? Em ®· vµ sÏ lµm g× ®Ó b¶o vÖ c¸c lo¹i c¶nh quan ®ã? HS tr¶ lêi. H§3: ( c¸ nh©n- cÆp) HS ®äc SGK ? Thiªn nhiªn ch©u Á cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n g× ?  -ThuËn lîi : tµi nguyªn thiªn nhiªn ®a d¹ng , phong phó : kho¸ng s¶n , rõng , ®Êt , níc , khÝ hËu , 11 n¨ng lîng … -Khã kh¨n : khÝ hËu kh¾c nghiÖt , ®Þa h×nh hiÓm trë, ®éng ®Êt, nói löa, dÞch bÖnh… ?Liªn hÖ ®Þa phư¬ng ? ? Theo em,ta ph¶i lµm g× ®Ó ph¸t huy thÕ m¹nh , kh¾c phôc khã kh¨n ?  HS tr¶ lêi 4.4. Cñng cè: 1- H·y chØ mét sè s«ng lín trªn b¶n ®å. 2. HS lµm bµi tËp 2 VBT/9: §¸nh dÊu X vµo cét thÝch hîp ®Ó thÊy mèi quan hÖ gi÷a ®íi c¶nh quan vµ ®íi khÝ hËu t¬ng øng ë ch©u ¸. 4.5. Hướng dẫn về nhà: Lµm bµi tËp 1, 3, 4, 5 VBT / 9+ 10. 5. Rót kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………………..... …………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………......... . Ngày soạn: 14/09/2014 Ngày giảng: 16/09/2014 Thùc hµnh Tiết 4 ph©n tÝch hoµn lu giã mïa ë ch©u ¸ 1.Mục tiêu cần đạt: 1.1.KiÕn thøc: - HS cÇn hiÓu ®îc nguån gèc h×nh thµnh & thay ®æi híng giã ë khu vùc khÝ hËu giã mïa ch©u ¸. Lµm quen víi B§ ph©n bè híng giã vµ khÝ ¸p cña 1 khu vùc 1.2. Kü n¨ng: - Đäc , ph©n tÝch sù thay ®æi khÝ ¸p híng giã trªn B§. * KNS: Tư duy, tự nhận thức, giao tiếp 1.3.Th¸i ®é: -HS cã ý thøc lµm viÖc tù gi¸c . 2 ChuÈn bÞ: 2.1. GV: BĐ KH ch©u Á , SGV, SGK, giáo án. 2.2. HS : TËp b¶n ®å c¸c ch©u lôc, VBT, đồ dùng học tập. 12 3.Ph¬ng ph¸p - Thảo luận nhóm, quan sát, nêu và giải quyết vấn đề. 4.Tiến trình d¹y häc : 4.1.æn ®Þnh líp: 8: 4.2.KiÓm tra bµi cò: CH : Đặc điểm cảnh quan châu Á? * TL: - C¶nh quan ph©n hãa ®a d¹ng víi nhiÒu lo¹i: + Rõng l¸ kim ë B¾c Á n¬i cã khÝ hËu «n ®íi. + Rõng cËn nhiÖt ë §«ng Á, rõng nhiÖt ®íi Èm ë §NA vµ NA. + Thảo nguyên, hoang m¹c, c¶nh quan nói cao. 4.3. Bµi míi: Bề mặt TĐ chịu sự sưởi nóng và hóa lạnh theo mùa, khí áp trên lục địa cũng như ngoài đại dương thay đổi theo mùa nên thời tiết cũng có những đặc tính riêng biệt của mỗi mùa trong năm. Bài TH này sẽ giúp các em làm quen, tìm hiểu, phân tích các lược đồ phân bố khí áp và hướng gió chính vào mùa đông và mùa hạ ở châu Á. Hoạt động của G và H Nội dung * G dùng BĐ KH châu Á để giới thiệu khái quát các khối khí trên bề mặt TĐ: 1. Khối khí băng dương bao phủ vùng cực giá lạnh quanh năm (A). 2. Khối khí cực địa bao phủ các vùng VT cao ôn đới gần cực (P) : - Khối khí cực địa lục địa (Pc). - Khối khí cực địa đại dương (Pm). 3. Khối khí nhiệt đới bao phủ các vùng chí tuyến( T) : - Khối khí nhiệt đới lục địa (Tc). - Khối khí nhiệt đới đại dương (Tm). 4. Khối khí XĐ bao phủ các vùng rừng rậm ẩm ướt và các đại dương vùng XĐ (E). 1- Bµi tËp: Ph©n tÝch híng  Các khối khí này thường di chuyển, khi tx với các vùng đất mới có các đặc tính khác hẳn vùng đất xuất phát giã ë c¸c khu vùc châu Á : nên các khối khí cũng dần thay đổi tính chất, trở thành các khối khí biến tính. H§ 1: G yêu cầu H quan sát H4.1 và H4.2- SGK/14-15 và giới thiệu các yếu tố địa lí trên lược đồ: - Trung tâm khí áp: biểu thị bằng các đường đẳng áp. - Đường đẳng áp là đường nối các điểm có trị số khí áp 13 bằng nhau. G chia lớp thành 2 nhóm lớn thảo luận: N1: Phân tích hướng gió về mùa đông. N2: Phân tích hướng gió mùa hạ. ? Dựa vào H4.1 và 4.2 : + X¸c ®Þnh vµ ®äc tªn c¸c trung t©m ¸p cao, ¸p thÊp. + X¸c ®Þnh c¸c híng giã chÝnh theo tõng khu vùc . Gîi ý: C¸ch xđ ph¬ng híng (kÎ trôc x¸c ®Þnh ph¬ng híng , c¸c khu vùc giã mïa : §«ng Á, §«ng Nam ¸, Nam ¸) .  Đại diện báo cáo, nóm NX. GV nhËn xÐt kÕt qu¶. ? Gi¶i thÝch t¹i sao hướng gió ở 2 mùa có tính chất trái ngược nhau?  Do sự thay đổi các cao áp, hạ áp giữa 2 mùa. Hướng gió Híng giã mïa §«ng ( th¸ng 1) Híng giã mïa HÌ (th¸ng 7) B¾c , §«ng B¾c Nam , T©y Nam Khu vùc §«ng Nam Á §«ng Á Nam Á §«ng Nam T©y B¾c T©y Nam §«ng B¾c H§2: GV híng dÉn HS tæng kÕt b¶ng 2- Tæng kÕt Mïa Khu vùc Híng giã chÝnh Thæi tõ ¸p cao ¸p thÊp Mïa §«ng (th¸ng 1) - §«ng Nam ¸ - Nam ¸ - §«ng ¸ - B¾c,§«ng B¾c - §«ng B¾c - T©y B¾c - C. Xibia T.XÝch §¹o - C.Xibia T.X§ - C.Xibia T.Alªut 14 - §«ng Nam ¸ - Nam ¸ - Nam ,T©y Nam - T©y Nam - §«ng ¸ Mïa H¹ (th¸ng 7) - §«ng Nam - C.ADD,¤xtraylia T.Iran - C. ADD T. Iran. - C.Haoaichuyển vào lục địa ? Qua bảng trên, cho biết điểm khác nhau cơ bản về tính chất giữa gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ ? Vì sao ?  - Gió mùa mùa đông lạnh, khô vì xuất phát từ cao áp trên lục địa. - Gió mùa mùa hạ mát, ẩm vì thổi từ đại dương vào. ? Ảnh hëng cña giã mïa ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi ë nh÷ng khu vùc ®ã ? ? Giã mïa ë ViÖt Nam cã híng nh thÕ nµo? Ảnh hëng g× tíi ®êi sèng, s¶n xuÊt?  - Gió mùa mùa đông : hướng ĐB làm thời tiết các tỉnh phía Bắc lạnh, khô, có nơi rét đậm và rét hại ảnh hưởng đến đời sống và sx. - Gió mùa mùa hạ: hướng TN mang mưa cho các tỉnh phía Nam, cung cấp nước tưới ,… 4.4.Củng cố: - Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh leân baûng ñoïc teân vaø xaùc ñònh nhöõng trung taâm khí aùp theo muøa. - Giaùo vieân ñaùnh giaù tieát thöïc haønh. 4.5. Höôùng daãn về nhaø: -Chuaån bò baøi môùi: Ñaëc ñieåm daân cö, xaõ hoäi chaâu AÙ. 5.Rút kinh nghiệm: ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 15 ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. Ngày soạn: 21/09/2014 Ngày giảng: 23/09/2014 Tiết 5 ®Æc ®iÓm d©n c , x· héi ch©u ¸ 1.Môc tiªu cần đạt: 1.1. KiÕn thøc: -Trình bày và giải thích được 1 số đặc điểm nổi bật của dân cư, XH châu Á. 1.2. Kü n¨ng: - Đọc các BĐ, lược đồ phân bố dân cư châu Á để hiểu và trình bày đặc điểm dân cư. - Phân tích các bảng thống kê về dân số. * KNS: Tư duy, tự nhận thức, giao tiếp 1.3. Th¸i ®é: -HS n©ng cao ý thøc d©n téc ®oµn kÕt ®Æc biÖt vÒ t«n gi¸o. 2. ChuÈn bÞ: 2.1.GV: B¶n ®å hµnh chÝnh ch©u Á, tranh ¶nh, SGK, giáo án. 2.2.HS: TËp b¶n ®å c¸c ch©u lôc, VBT, SGK. 3.Ph¬ng ph¸p: -Sö dông ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i , gîi më, thuyÕt gi¶ng. 4.Tiến trình bài dạy : 4.1. æn ®Þnh líp: 8: 16 4.2. KiÓm tra bµi cò: không 4.3. Bµi míi: Châu Á là 1 trong những nơi có người cổ sinh sống và là cái nôi của những nền văn minh lâu đời trên TĐ. Châu Á còn biết đến bởi 1 số đặc điểm nổi bật về dân cư, XH. Đó là các đặc điểm gì? Ta sẽ tìm câu trả lời trong bài hôm nay. Hoạt động của G và H Nội dung ghi bảng H§1: G cho H q/s b¶ng 5.1 – SGK/16. ? Dựa vào bảng 5.1,nhận xét số dân chaâu AÙ so vôùi chaâu luïc khaùc ? GV híng dÉn H so sánh dân số trong năm 2002. TÝnh tØ lÖ phÇn tr¨m d©n sè ch©u Á so víi TG: (3766 triÖu : 6 215 triÖu ) x 100% =61 %  Năm 2002: - Dân số gấp 5,2 lần châu Âu. - Gấp 117,7 lần Châu Đại Dương. - Gấp 4,4 lần châu Mĩ. - Gấp 4,5 lần châu Phi. - Dân số châu Á chiếm 61% dân số TG. ? TØ lÖ gia t¨ng TN cña ch©u Á so víi c¸c ch©u lôc kh¸c vµ thÕ giíi ntn?  Thuộc loại cao, bằng mức TB của TG (1,3%); đứng sau châu Phi (2,4%) và châu Mĩ (1,4%). ? Rút ra KL về dân số châu Á? ? Giải thích tại sao châu Á có số dân đông nhất TG?  - Phần lớn đất đai thuộc vùng ôn đới, nhiệt đới  KH thích hợp cho con người sống, sản xuất -Có các đồng bằng rộng lớn Thuận lợi cho sx NN, đặc biệt là trồng lúa. - Đại bộ phận các nước có nền KT đang phát triển, NN vẫn là chính nên vẫn cần nhiều LĐ. - Tư tưởng đông con còn phổ biến ở nhiều nước. G: Dân soá chaâu AÙ khoảng 4 tỉ người ( chiếm 61% đdân số TG) trong khi ñoù diện tích chiếm 29,9% ( diện tích mặt đất). Điều này cho thấy dân số châu Á đông. G chia lớp thành 3 nhóm: 17 1, Dân số: -Ch©u Á cã sè d©n ®«ng nhÊt thÕ giíi ( chiÕm 61 %) - Tỉ lệ gia tăng TN thuộc loại cao, bằng mức TB của thế giới: 1,3% * Nhoùm 1: Chaâu AÙ, chaâu AÂu * Nhoùm 3: Châu Ñại Döông, chaâu Mó. * Nhoùm 5: Châu Phi, TG. ? Tính mức tăng dân số năm 2002 so với năm 1950 của châu Á? G gợi ý: .+ Lấy daân soá naêm 1950 laø 100%, tính đến năm 2002: Vd: Daân soá chaâu Phi. 2002 = 839 tr x 100 = 379,6%. 221 tr Chaâu lục Möùc taêng daân soá 1950 – 2002(%) - D©n sè t¨ng nhanh. Châu Á 268,6 Châu Âu 133 Châu Đại Dương 246,1 Châu Mĩ 251 Châu Phi 379,6 Thế giới 246,4 ? Nhaän xeùt möùc gia taêng daân soá châu Á so vôùi chaâu luïc khaùc và so với TG?  Daân soá châu Á taêng nhanh, đứng thöù 2 sau châu Phi, cao hôn TG. ? Dân số đông và tăng nhanh gây ra những khó khăn gì đối với sự phát triển KT – XH, MT ở châu Á?  - Thiếu việc làm, nhà ở, lương thực, các phúc lợi XH, y tế, GD,... - Kìm hãm sự phát triển KT. - Ô nhiễm MT, suy giảm TN. ? Các quốc gia châu Á đã thực hiện những biện pháp nào để khắc phục tình trạng trên?  C¸c quèc gia cã chÝnh s¸ch d©n sè hîp lÝ, thùc hiÖn KHHG§, phát triển KT đồng đều giữa các vùng, lãnh thổ,... G: Châu Á có nhieàu nöôùc ñoâng daân như TQ, Ấn Độ,... Với dân số đông, các nước trên đang tích cực thực hiện các c/s dân sô để giảm gia tăng dân số. Bên cạnh đó, cũng có những nước thực hiện c/s khuyến khích gia tăng dân số như Malaysia, Singapo do dân 18 - Mật độ dân số cao. - Dân cư ph©n bè kh«ng ®Òu: + Đông đúc ở ven biển, đồng bằng, cao nguyên thấp. + Thưa thớt ở miền núi cao, hoang mạc. số của những nước này còn tương đối ít. Ở VN ñang thực hiện giaûm gia taêng daân soá. ? Quan sát H6.1- SGK/20 và BĐ phân bố dân cư châu 2, Chủng tộc: Á, xác định mật độ dân số? H xđ trên BĐ. ? Nx về mật độ dân số và sự phân bố dân cư châu Á? ? Tại sao dân cư châu Á phân bố không đồng đều?  - Đoàng baèng nằm taäp trung, rộng lớn, đất đai màu mỡ, KH thuận lợi cho sx NN, đồng thời saûn xuaát noâng nghieäp caàn nhieàu lao ñoäng  Dân cư đông đúc. - Miền núi, hoang mạc: KH khắc nghiệt gây khó khăn cho sx, đời sống  Dân cư thưa thớt. H§ 2: HS ®äc SGK , quan s¸t H5.1 ? Cho biÕt d©n c ch©u ¸ thuéc nh÷ng chñng téc nµo? Mỗi chủng tộc sống chủ yếu ở những khu vực nào?  - Nhiều chủng tộc: + Khu vực BA và ĐA: Môn – gô – lô – it. + Khu vực TNA và NA: Ơ – rô – pê – ô – ít. + ĐNA: Chủng tộc Môn – gô – lô – it sống đan xen với chủng tộc Ô – xtra – lô – it. ? Rút ra KL về dân cư châu Á? ? Dựa vào kiến thức đã học, so s¸nh thµnh phÇn chñng téc cña ch©u Âu vµ ch©u ¸? Rót ra nhËn xÐt?  Các chủng tộc châu Á đa dạng hơn ( châu Âu chủ yếu là chủng tộc Ơ – rô – pê – ô – it). G: D©n c ch©u ¸ ®a d¹ng cßn do cã sù hoµ huyÕt giữa các chủng tộc, các DT trong mỗi quốc gia. ? Em thuéc chñng téc nµo? V× sao em biÕt?  Môn – gô – lô – it. Dựa vào ®Æc ®iÓm nh©n d¹ng. G: Sự khác nhau về mặt hình thức của các chủng tộc không ảnh hưởng tới sự chung sống bình đẳng giữa các quốc gia, DT vì vậy kh«ng nªn cã th¸i ®é k× thÞ DT. 19 - D©n c thuéc nhiÒu chñng téc nhng chñ yÕu lµ M«n - g« - l« - Ýt vµ ¬ - r« - pª - « - Ýt. 3.T«n gi¸o: H§ 3: ? Ch©u ¸ cã nh÷ng t«n gi¸o lín nµo? Cho biết n¬i ra ®êi, thêi ®iÓm ra ®êi và n¬i ph©n bè chÝnh cña tõng t«n gi¸o? G cho H thảo luận nhóm 5’ : 4 nhóm Nhóm thảo luận. Đại diện trình bày trên bảng phụ. G chuẩn xác. Tên tôn giáo Ấn Độ giáo Phật giáo Ki –tô giáo Hồi giáo Nơi ra đời Thời Phân bố gian TK đầu Ấn Độ của thiên Ấn Độ niên kỉ I TCN Ấn Độ TK VII ĐNA, ĐA TCN Pa-le -xtin Đầu CN Philippin A-rập Xêut TK VII SCN Nam Á, Inđônêxia , Malaysia ? Sự phát triển của các tôn giáo đã tác động ntn đến văn hóa các nước châu Á? ? Rút ra KL về tôn giáo ở châu Á? ? Nguyeân nhaân ra ñôøi caùc toân giaùo?  Do nhu caàu, mong muoán cuûa con ngöôøi trong quá trình phát triển XH loài người. G: Người xưa luôn cảm thấy bất lực trước TN hùng vĩ, đầy bí ẩn nên đã gán cho TN sức mạnh siêu nhiên, chờ mong sự giúp đỡ của chúng. Trong XH có g/c, g/c bị trị bất lực trước sự áp bức của g/c thống trị, họ lại cầu đến thần linh hoặc hi vọng ảo tưởng vào c/đ tốt đẹp ở TG bên kia. Trong thực tế, nhận thức của con người về TN, XH và về con người còn giới hạn, những điều họ chưa giải thích được thì họ tìm đến tôn giáo. Các tôn giáo ra đời ở các khu vực khác nhau, mỗi khu vực lại có LS khác nhau. Điều đó đã tạo nên sự khác nhau giữa các tôn giáo về quan niệm, nguyên tắc, thần thánh,… Điểm chung của các tôn giáo trên đó là 20 -V¨n hãa ®a d¹ng. - NhiÒu t«n gi¸o, c¸c t«n gi¸o lín : Ấn §é gi¸o , PhËt gi¸o , Håi gi¸o , Kit« gi¸o.