Tài liệu Credit risk management for medium and long term loans at baoviet joint stock commercial bank

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN HỮU ĐỨC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP BẢO VIỆT LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU Hà Nội – 2017 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN HỮU ĐỨC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP BẢO VIỆT Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HIỀN Hà Nội - 2017 CAM KẾT Tôi xin cam kết: 1. Những nội dung trong luận văn này là do tôi thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn trực tiếp của TS.Nguyễn Thị Hiền, Đại học Ngoại Thƣơng. 2. Mọi tham khảo dùng trong luận văn đều đƣợc trích dẫn rõ ràng tên tác giả, tên công trình, thời gian, địa điểm công bố. 3. Nếu có những sao chép không hợp lệ, vi phạm quy chế đào tạo hay gian trá, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc nhà trƣờng và pháp luật./. Hà Nội, ngày 02 tháng 06 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Hữu Đức LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ quý báu của các thầy, các cô và sự động viên, giúp đỡ từ gia đình, bạn bè. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin đƣợc bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới: Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Tài chính – Ngân hàng, Trƣờng Đại học Kinh tế, các thầy giáo, cô giáo trong Tài chính – Ngân hàng đã giúp tôi tích lũy thêm kiến thức trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Đặc biệt tôi xin đƣợc cảm ơn chân thành tới TS.Nguyễn Thị Hiền, cô đã luôn tận tình chỉ bảo, hƣớng dẫn truyền đạt những kinh nghiệm thực tế quý báu và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu Đề tài và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi xin đƣợc cảm ơn chân thành tới các đồng chí lãnh đạo và cán bộ Ngân hàng TMCP Bảo Việt đã tạo điều kiện giúp đỡ và cung cấp cho tôi nguồn tài liệu tham khảo quý báu để tôi có thể hoàn thành đƣợc luận văn này. Cuối cùng, tôi xin dành sự biết ơn đến những ngƣời thân trong gia đình, bạn bè đã luôn khích ệl và động viên tôi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ học tập! Hà Nội, ngày 02 tháng 06 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Hữu Đức MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. i DANH MỤC CÁC BẢNG..........................................................................................ii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ..................................................................... iii LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 CHƢƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ....................................................... 5 1.1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu .................................................................. 5 1.2. Lý luận chung về cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng thƣơng mại ........... 8 1.2.1. Khái niệm cho vay trung và dài hạn .......................................................... 8 1.2.2. Đặc diểm của cho vay trung và dài hạn .................................................... 9 1.2.3. Các hình thức tín dụng trung và dài hạn ................................................. 10 1.3. Rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn .............................................. 12 1.3.1.Khái niệm .................................................................................................. 12 1.3.2.Phân loại rủi ro tín dụng .......................................................................... 14 1.3.3.Nguyên nhân của rủi ro tín dụng .............................................................. 15 1.3.4.Thiệt hại do rủi ro tín dụng....................................................................... 16 1.4. Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn ................................. 19 1.4.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn ........ 19 1.4.2. Ý nghĩa và mục đích ................................................................................. 19 1.4.3.Nội dung công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại các Ngân hàng thương mại .......................................................................... 20 1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn ..................................................................................................... 34 1.5.1. Nhóm các nhân tố chủ quan .................................................................... 34 1.5.2. Các nhân tố khách quan .......................................................................... 37 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 38 2.1. Quy trình nghiên cứu ...................................................................................... 38 2.2 Phƣơng pháp thu thập thông tin sơ cấp ........................................................... 39 2.2.1 Phương pháp tìm kiếm tài liệu .................................................................. 39 2.2.2 Phương pháp phỏng vấn. .......................................................................... 39 2.3 Phƣơng pháp tổng hợp và phân tích số liệu thứ cấp ....................................... 40 2.3.1 Phương pháp thống kê mô tả .................................................................... 41 2.3.2 Phương pháp so sánh ............................................................................... 41 2.3.3 Phương pháp nghiên cứu liên ngành ........................................................ 42 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP BẢO VIỆT .................. 43 3.1. GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG TMCP BẢO VIỆT ....................................... 43 3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng TMCP Bảo Việt .............. 43 3.1.2 Kết quả kinh doanh của Ngân hàng TMCP Bảo Việt giai đoạn 2013-2016 46 3.1.3. Lợi thế của Ngân hàng Bảo Việt trong hoạt động kinh doanh. .................. 53 3.2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP BẢO VIỆT ........................... 54 3.2.1.Chính sách và quy trình tín dụng trong cho vay trung và dài hạn của Ngân hàng TMCP Bảo Việt ............................................................................... 55 3.2.2.Nhận biết rủi ro trong cho vay trung và dài hạn ...................................... 64 3.2.3. Hệ thống công cụ đo lường rủi ro tín dụng của khách hàng. .................. 65 3.2.4. Kiểm soát rủi ro trong cho vay trung và dài hạn .................................... 70 3.2.5. Xử lý rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn .............................. 72 3.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG công tác quẢn tri RỦI RO tín dung trong CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP BẢO VIỆT. ................. 73 3.3.1. Cơ cấu nợ và trích lập dự phòng rủi ro ...................................................... 73 3.3.2. Kết quả đạt được: ........................................................................................ 74 3.3.3. Hạn chế và nguyên nhân ............................................................................. 76 CHƢƠNG 4: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP BẢO VIỆT .......................................................................................................................... 80 4.1. ĐỊNH HƢỚNG CÔNG TÁC QUAN TRI RỦI RO TÍN DUNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA NGÂN HÀNG TMCP BẢO VIỆT (giai đoẠn 2015 – 2020). ............................................................................................................ 80 4.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP BẢO VIỆT ......................................................................................................................... 82 4.2.1. Hoàn thiện chính sách tín dụng ................................................................... 82 4.2.2. Hoàn thiện hệ thống công cụ đo lường rủi ro tín dụng ............................... 83 4.2.3. Tăng cường giám sát hoạt động tín dụng .................................................... 84 4.2.4. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ tín dụng ............................................... 86 4.2.5. Sử dụng các công cụ phái sinh .................................................................... 87 4.2.6. Áp dụng công nghệ khoa học kỹ thuật vào hệ thống thông tin nội bộ ........ 87 4.2.7. Tăng cường mối quan hệ với các ngân hàng khác và cơ quan hữu quan ... 90 4.3. KIẾN NGHỊ. ...................................................................................................... 89 KẾT LUẬN ............................................................................................................... 92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 93 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BCTC Báo cáo tài chính 2 NHTM Ngân hàng thƣơng mại 3 TMCP Thƣơng mại cổ phần 4 BVB 5 QHKH Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Bảo Việt Quan hệ khách hàng i DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng 1 Bảng 1.1 2 Bảng 3.1 3 Bảng 3.2 4 Bảng 3.3 5 Bảng 3.4 Tình hình dƣ nợ trong giai đoạn 2013 – 2016 50 6 Bảng 3.5 Cơ cấu nợ theo kỳ hạn giai đoạn 2013- 2016 50 7 Bảng 3.6 8 9 Bảng 3.7 Bảng 3.8 Nội dung Bảng xếp hạng khách hàng Tình hình kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2013-2016 Tình hình huy động vốn giai đoạn 2013 – 2016 Phân loại nguồn vốn theo đối tƣợng huy động giai đoạn 2013-2016 Cơ cấu tín dụng theo ngành nghề của BVB giai đoạn 2013-2015 Bảng các nhóm khách hàng Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi qua tại BVB giai đoạn 2013-2015 ii Trang 24 46 47 48 51 66 73 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ STT Bảng Nội dung 1 Sơ đồ 2.1 Quy trình nghiên cứu 38 2 Sơ đồ 3.1 Quá trình hình thành và phát triển của BVB 45 3 Sơ đồ 3.2 4 Sơ đồ 3.3 5 Biểu đồ 3.1 6 Biểu đồ 3.2 7 Biểu đồ 3.3 8 Biểu đồ 3.4 Mô hình tổ chức của Ngân hàng TMCP Bảo Việt Quy trình chung của tín dụng chung BVB Tình hình kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2013-2016 Tình hình tổng Nguồn vốn huy động đƣợc giai đoạn 2013 – 2016 Cơ cấu nguồn vốn huy động phân theo đối tƣợng Tổng dƣ nợ trong giai đoạn 2013 – 2016 iii Trang 61 63 47 48 49 50 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngân hàng Thƣơng mại là một doanh nghiệp đặc biệt, kinh doanh loại hàng hóa đặc biệt trong nền kinh tế - đó là tiền tệ. Cũng bởi sự đặc biệt của nó mà loại hình kinh doanh này luôn chứa đựng những rủi ro cao. Kinh doanh ngân hàng là kinh doanh rủi ro, theo đuổi lợi nhuận với rủi ro chấp nhận đƣợc là bản chất của ngân hàng. Cựu chủ tịch của FED P.Volker đã nói: “ Nếu ngân hàng không có những khoản vay tồi thì đó không phải là hoạt động kinh doanh”. Rủi ro phát sinh ngay từ khi đƣa đồng tiền ra khỏi ngân hàng, hay nói cách khác, rủi ro là một bộ phận hợp thành không thể loại bỏ trong cơ chế kinh doanh của các ngân hàng thƣơng mại. Rủi ro đến từ phía khách quan nhƣ biến động của thị trƣờng, thay đổi chính sách, do khách hàng…, hay cũng có thể đến từ chính các yếu tố nội bộ trong ngân hàng. Trong các hoạt động kinh doanh của mình, thì tín dụng là hoạt động đã và đang mang lại nguồn lợi lớn nhất trong cơ cấu của hầu hết các NHTM hiện nay. Tuy nhiên, song hành cùng đó là rủi ro mà hoạt động này mang tới cũng là khó lƣờng nhất. Bởi vậy mà việc hạn chế rủi ro tín dụng luôn là mối quan tâm hàng đầu của các NHTM. Tín dụng trong cho vay trung, dài hạn là một lĩnh vực có vai trò đặc biệt quan trọng đối với nền kinh tế, và cũng là lĩnh vực mà các Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các Ngân hàng nƣớc ngoài. Tuy nhiên, Hoạt động tín dụng trong cho vay trung và dài hạn của các Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam hiện nay còn chứa đựng rất nhiều rủi ro, nhƣng chƣa đƣợc quan tâm đúng mức. Bất kỳ một sự tác động nào ảnh hƣởng đến tính khảthi và tính sinh lời của dự án đều có thể gây thiệt hại cho Ngân hàng, nhẹ thì cũng làm giảm tính cạnh tranh của các Ngân hàng, nặng thì sẽ gây tổn thất cho Ngân hàng cũng nhƣ ngƣời gửi tiền và toàn bộ nền kinh tế do bản chất hoạt động của Ngân hàng là đi vay để cho vay. 1 Thực tiễn đã cho thấy, trong giai đoạn 3 năm vừa qua 2013-2015, quản trị rủi ro yếu kém đã dẫn đến việc một số Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam có hoạt động ngày càng đi xuống, vì vậy Ngân hàng Nhà nƣớc đã phải thực hiện một số chính sách nhằm cơ cấu lại các Ngân hàng đó nhƣ mua bán, sáp nhập để bảo đảm an toàn hệ thống Ngân hàng Việt Nam. Hoạt động trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, môi trƣờng cạnh tranh ngày càng khắc nghiệt hơn, đặt ra cho các ngân hàng thƣơng mại phải tiến hành cơ cấu lại tổ chức bộ máy, cơ cấu lại hoạt động, cơ cấu lại các chỉ số hoạt động theo các chuẩn mực, thông lệ quốc tế và thực hiện chức năng quản trị rủi ro tín dụng một cách bài bản, hiệu quả thì mới đảm bảo hoạt động của ngân hàng an toàn, hiệu quả và phát triển bền vững. Ngân hàng TMCP Bảo Việt (BAOVIET Bank) là thành viên trẻ nhất của tập đoàn Tài chính - Bảo hiểm Bảo Việt cũng là một ngân hàng thƣơng mại trẻ trong hệ thống các tổ chức tín dụng tại Việt Nam, với mục tiêu phát triển bền vững, hiệu quả qua 9 năm hoạt động, BAOVIET Bank đã đạt đƣợc những thành tích đáng kể. Tuy nhiên từ thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt thời gian qua cho thấy nợ xấu, nợ có khả năng mất vốn vẫn còn cao, chƣa đƣợc kiểm soát chặt chẽ, công tác quản trị rủi ro hiệu quả chƣa tốt. Chính vì vậy, yêu cầu cấp bách đặt ra là phải quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn để nâng cao hiệu quả, chất lƣợng hoạt động, tăng uy tín và khả năng cạnh tranh của ngân hàng trong thời gian tới. Từ những bức thiết đó trong thực tiễn, tác giả đã lựa chọn vấn đề “Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt” làm đề tài nghiên cứu luận văn. - Sự phù hợp của tên đề tài với chuyên ngành đào tạo: Chƣơng trình đào tạo Ths.Tài chính – Ngân hàng trang bị cho học viên kiến thức chuyên sâu về Tài chính – Ngân hàng ở tầm vĩ mô và vi mô, có khả năng áp dụng những kiến thức về tài chính, ngân hàng trong quá trình thực hiện công tác, quản lý tài chính. Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn là vấn đề giảm thiểu các rủi ro có thể ảnh hƣởng tới hoạt động của Ngân hàng. Vì vậy, đề tài 2 “Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt” là hoàn toàn phù hợp với chuyên ngành đào tạo. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Mục đích của luận văn nhằm đi sâu nghiên cứu, phân tích hoạt động cho vay trung và dài hạn và công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn để từ đó nhằm đƣa ra các giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại BAOVIET Bank. Nhiệm vụ nghiên cứu Thực hiện nghiên cứu những lý luận chung về cho vay trung và dài hạn, rủi ro và công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn. Luận văn nghiên cứu, đánh giá thực trạng hoạt động cho vay trung và dài hạn và công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại BAOVIET Bank. Từ đó đề xuất một số khuyến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro trong cho vay trung và dài hạn tại BAOVIET Bank hiện nay. 3. Câu hỏi nghiên cứu Để trả lời cho câu hỏi quản lý “Làm thế nào để quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại NH Bảo Việt…?”, một loạt những câu hỏi nghiên cứu hình thành nhƣ: (1) Đặc điểm của cho vay trung và dài hạn, rủi ro và công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn? (2) Mô hình/phƣơng pháp nào đƣợc sử dụng chủ yếu để quản trị rủi ro tín dụng các NHTM hiện nay? Tiêu chí nào đánh giá thành công trong công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn? (3) Thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt? (4) Giải pháp nào nhằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng? Trả lời những câu hỏi nêu trên cũng chính là đã thực hiện đƣợc mục tiêu nghiên cứu của đề tài, là kết quả cuối cùng mà luận văn cần đạt đƣợc. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: 3 Luận văn nghiên cứu hoạt động cho vay trung và dài hạn và quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt, từ đó nhằm đề ra các biện pháp khắc phục, hạn chế và phòng ngừa rủi ro tín dụng. Luận văn tập trung nghiên cứu về hoạt động cấp tín dụng đối với các doanh nghiệp và dự án trong lĩnh vực đầu tƣ xây dựng cơ bản và đầu tƣ máy móc thiết bị Phạm vi nghiên cứu: Luận văn sẽ tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn hiện tại đang đƣợc thực hiện tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt. Đồng thời có sự tham khảo mô hình quản trị rủi ro của các NHTM khác tại Việt Nam, để từ đó có sự phân tích, đánh gia nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng và đề xuất biện pháp nâng cao quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt. 5. Kết cấu luận văn Chương 1: Tổng quan về tình hình nghiên cứu và lý luận cơ bản về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại các Ngân hàng thương mại Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại BAOVIET Bank Chương 4: Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay trung và dài hạn tại BAOVIET Bank 4 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu Quản trị rủi ro tín dụng là một trong những đề tài đƣợc nghiên cứu khá nhiều trong các kỳ nghiên cứu khoa học trƣớc đây. Ở cấp nghiên cứa khoa học của hệ đào tạo sau đại học tại trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học quốc gia Hà Nội có một số đề tài nghiên cứu tiêu biểu nhƣ sau:  Nguyễn Thị Thu Phƣơng, đề tài nghiên cứu “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Vĩnh Phúc”(2015). Đề tài đã thực hiện nghiên cứu đánh giá công tác quản lý rủi ro tại một trong những ngân hàng lớn nhất Việt Nam, có cơ chế quản lý rủi ro tƣơng đối tốt và đã đạt đƣợc những thành tích đáng kể. Tuy nhiên đề tai mới chỉ đề cập đến công tác quản lý rủi ro tại một chi nhánh địa bàn là Vĩnh Phúc, công tác nghiên cứu thực hiện bao quát toàn bộ các mảng hoạt động kinh doanh của Chi nhánh nên chƣa thực sự đi sâu vào một lĩnh vực hoạt động cụ thể nào.  Nguyễn Thị Hoa, đề tài nghiên cứu “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong” (2014). Ngân hàng Tiên Phong là một trong những ngân hàng có mô hình quản trị rủi ro tập trung tại Hội sở chính. Đề tài đã thực hiện nghiên cứu toàn bộ hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Tiên Phong, đã đƣa ra thực trạng cũng nhƣ giải pháp quản trị rủi ro. Tuy nhiên đề tài cũng chƣa thực sự đi sâu vào nghiên cứu công tác quản trị rủi ro tại một lĩnh vực hay mảng kinh doanh cụ thể, mặc dù mỗi lĩnh vực kinh doanh của Ngân hàng lại có những mức độ rủi ro khác nhau.  Trần Thị Lan Anh, đề tài nghiên cứu “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Quân đội – Chi nhánh Tây Hà Nội” (2014). Ngân hàng TMCP Quân đội cũng là một ngân hàng có mô hình quản trị rủi ro tập trung tại Hội sở chính, tuy 5 nhiên đề tài lại tập trung nghiên cứu hoạt động quản lý rủi ro tại Chi nhánh Tây Hà Nội, vì vậy đề tài mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu một phần công tác quản trị rủi ro, chứ chƣa thực sự nghiên cứu sâu và đánh giá toàn bộ công tác quản trị rủi ro của cả ngân hàng MB. Đa số các công trình nghiên cứu trên đây phạm vi nghiên cứu đều khá rộng, nghiên cứu toàn bộ công tác quản trị rủi ro tại toàn bộ các mảng hoạt động của Ngân hàng, tuy nhiên với mỗi mảng hoạt động lại có các mức độ rủi ro khác nhau, vì vậy việc đi sâu vào nghiên cứu một mảng hoạt động của ngân hàng còn khá ít công trình nghiên cứu. Riêng tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt đến thời điểm hiện tại vẫn chƣa có công trình nghiên cứu nào về quản trị rủi ro tín dụng cũng nhƣ quản trị rủi ro trong cho vay trung và dài hạn. Tại Việt Nam, vấn đề quản trị rủi ro tín dụng cũng đƣợc các ngân hàng thƣơng mại trong nƣớc rất chú trọng, bởi thực tế đã chứng minh khi một số NHTM yếu kém trong quá trình kiểm soát rủi ro tín dụng dẫn đến phải thực hiện cơ cấu, sáp nhập hoặc bị Ngân hàng nhà nƣớc mua lại. Nhƣng cũng có những ngân hàng có công tác quản trị rủi ro tốt đảm bảo chất lƣợng tín dụng và đạt đƣợc nhiều kết quả thành công. Tại Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam (VIB), theo ông Loic Faussier, Phó Tổng giám đốc kiêm Giám đốc Khối Quản trị rủi ro “Trên thực tế, quản lý rủi ro tại Việt Nam thƣờng phải đối mặt với vấn đề có quá ít hoặc quá nhiều dữ liệu nhƣng không phù hợp cho quá trình phân tích đánh giá cơ hội hoặc dự phòng rủi ro. Để khắc phục vấn đề này, tại VIB, chúng tôi đã có những phòng ban chuyên trách, mô hình đồng nhất, nhất quán từ các đơn vị kinh doanh đến bộ phận hỗ trợ. Mô hình 3 tầng lớp bảo vệ ( Đợn vị kinh doanh – Đơn vị quản lý – Kiểm toán nội bộ) giúp VIB tăng cƣờng vài trò quản lý và kiểm tra hoạt động của các đơn vị kinh doanh nói riêng và của toàn hệ thống nói chung, đồng thời phòng ngừa lỗ hổng do các hình thức rủi ro gây ra nhƣ: chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố”. Còn tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam (VietinBank), theo Ông Phạm Huy Hùng – Cựu chủ tịch HĐQT VietinBank “Trong công tác QLRR cần tăng cƣờng giám sát từ xa, có cơ chế cảnh báo sớm, phát hiện, khống chế và xử lý 6 dứt điểm, nghiêm khắc các sai phạm. Song song với đó là nâng cao chất lƣợng cán bộ cả về đạo đức cũng nhƣ năng lực chuyên môn”. Bên cạnh đó, thông qua nghiên cứu các luận văn khác đã đƣợc công bố, tác giả nhận thấy hầu hết các công trình nghiên cứu đều đã nêu bật đƣợc tính cấp thiết của đề tài, làm rõ những lý luận về hoạt động tín dụng cũng nhƣ quản trị rủi ro tín dụng, phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh và quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thực hiện nghiên cứu, từ đó đề ra những giải pháp nhằm hoàn thiện và hạn chế rủi ro tín dụng. Tuy nhiên, nếu xét trong những bối cảnh kinh tế cụ thể thì một số giải pháp ấy thƣờng mang tính chung chung, việc áp dụng vào thực tế gặp nhiều khó khăn vì thế mà thiếu tính khả thi. Tuy nhiên, với mỗi tác giả và đề tài nghiên cứu của mình đều có những phong cách tiếp cận riêng về nội dung, hình thức thể hiện cũng nhƣ định hƣớng đề tài hoàn toàn khác nhau tùy thuộc vào mục đích nghiên cứu, hoàn cảnh kinh tế - xã hội, tính cấp thiết của đề tài với thực tế…Vì thế, mặc dù đề tài khá phổ biến, nhƣng trong bài viết này, tác giả thực hiện nghiên cứu đề tài với định hƣớng cụ thể nhƣ sau: Với đặc điểm của Ngân hàng TMCP Bảo Việt là một trong những ngân hàng trẻ nhất trong hệ thống ngân hàng tại Việt Nam, BAOVIET Bank cũng có những lợi thế và bất lợi riêng trong việc xây dựng hệ thống cũng nhƣ quy trình quản trị rủi ro tín dụng của mình, lợi thế đó là có thể kế thừa học hỏi kinh nghiệm quản trị tín dụng của các Ngân hàng TMCP khác, tuy nhiên cũng có bất lợi là việc thiếu kinh nghiệm dẫn đến việc quản trị còn nhiều thiếu sót dẫn đến những thiệt hại không mong muốn. Năm 2008-2009 là thời kỳ diễn ra cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới và hậu quả của nó vẫn còn đến tận thời điểm bây giờ, cũng chính trong thời gian đó thì BAOVIET Bank đã đƣợc thành lập đối mặt với rất nhiều khó khăn. Những biến động về kinh tế xã hội đã tác động mạnh mẽ và trực tiếp đến hoạt động tín dụng tại ngân hàng, đặc biệt là hoạt động tín dụng doanh nghiệp. Bên cạnh đó trong các năm gần đây, các ngân hàng TMCP trong nƣớc đã và đang nỗ lực rất nhiều để chuẩn hóa hoạt động của mình theo chuẩn Hiệp định Basel 7 I và dần dần tiếp cận để đạt Basel II. Tác giả khi thực hiện đề tài sẽ chú trọng xem xét, đánh giá tình hình hoạt động cấp tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đối với cho vay trung và dài hạn tại BAOVIET Bank, đồng thời có sự tham chiếu với tiêu chuẩn Basel để từ đó tìm ra những điểm còn hạn chế, sau đó đề ra một số biện pháp nhằm ngăn ngừa hạn chế những rủi ro tại BAOVIET Bank. Mục tiêu của tác giả khi xây dựng giải pháp là không tập trung và việc xây dựng những giải pháp mang tính vĩ mô, những kiến nghị mang tính chất bao quát vì sẽ rất khó cho Ngân hàng nếu muốn áp dụng vào thực tế. Tác giả chú ý đến những giải pháp cụ thể, mang tính khả thi cao phù hợp với chi phí, quy mô và định hƣớng của ngân hàng. Trong luận văn nghiên cứu của mình tác giả cũng sẽ tiến hành khảo sát thu thập thông tin thực tế tại ngân hàng để tìm hiểu rõ những nguyên nhân thực tế dẫn đến rủi ro tín dụng tại ngân hàng. 1.2. Lý luận chung về cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng thƣơng mại 1.2.1. Khái niệm cho vay trung và dài hạn Khái niệm tín dụng ngân hàng Ngân hàng thƣơng mại là một tổ chức tài chính kinh tế mà hoạt động chủ yếu và thƣờng xuyên là nhận tiền gửi, cho vay, làm trung gian thanh toán, cung cấp dịch vụ tài chính và tiến hành các hoạt động khác có liên quan. Tại phần lớn các nƣớc, đặc điểm chủ yếu để phân biệt một ngân hàng thƣơng mại với các tổ chức tài chính là khác ở chỗ: ngân hàng thƣơng mại là tổ chức tài chính duy nhất đƣợc phép nhận tiền gửi không kỳ hạn và cung cấp dịch vụ thanh toán. Đối với ngân hàng thƣơng mại hiện nay đang phát triển đa dạng hơn các hoạt động thì hoạt động tín dụng vẫn đóng vai trò quan trọng, mang lại ý nghĩa sống còn với các ngân hàng. Tín dụng là một phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ giữa hai chủ thể, trong đó một bên chuyển giao tiền hoặc tài sản cam kết hoàn trả vô điều kiện gốc và lãi theo thời gian đã thỏa thuận. Nói một cách đơn giản và dễ hiểu thì hoạt động tín dụng trong ngân hàng chính là hoạt động huy động vốn, nhận tiền gửi và hoạt động cho vay. 8 Về các hình thức của tín dụng ngân hàng thì có nhiều tiêu thức khác nhau để phân chia các loại hình tín dụng của ngân hàng. Dƣới đây là một cách phân chia phổ biến mà Ngân hàng thƣờng sử dụng khi phân tích và đánh giá là phân loại theo thời hạn tín dụng: - Tín dụng ngắn hạn: là khoản tín dụng dƣới 1 năm và đƣợc sử dụng để bổ sung sự thiếu hụt tạm thời vốn lƣu động của doanh nghiệp hoặc cho vay theo các mục đích tiêu dùng cá nhân. - Tín dụng trung hạn: là khoản tín dụng có thời hạn từ 1-5 năm . Loại hình tín dụng này thƣờng đƣợc dùng để cung cấp, mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng các công trình nhỏ có thời hạn thu hồi vốn nhanh - Tín dụng dài hạn: là khoản tín dụng có thời hạn trên 5 năm. Loại hình tín dụng này đƣợc sử dụng để cấp vốn cho xây dựng cơ bản nhƣ đầu tƣ xây dựng các xí nghiệp mới, các công trình thuộc cơ sở hạ tầng, cải tiến và mở rộng sản xuất… Nói chung, tín dụng trung và dài hạn đƣợc đầu tƣ để hình thành vốn cố định của khách hàng, mua sắm máy móc thiết bị, xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật của doanh nghiệp để từ đó cải tiến công nghệ sản xuất, nâng cao chất lƣợng sản phẩm, mở rộng sản xuất chiếm lĩnh thị trƣờng. 1.2.2. Đặc diểm của cho vay trung và dài hạn Tín dụng trung và dài hạn có những đặc điểm quan trọng sau: - Tín dụng trung và dài hạn đƣợc cấp cho khách hàng nhằm hỗ trợ cho họ trong việc mua sắm, tạo lập tài sản cố định. Do đó, đối tuợng cho vay chủ yếu của ngân hàng thƣơng mại trong hình thức tín dụng này là vốn cố định cho các doanh nghiệp. - Do gắn liền với tài sản cố định và vốn vố định của khách hàng, tín dụng trung và dài hạn của ngân hàng thƣơng mại thƣờng gắn liền với các dự án đầu tƣ. Tuy nhiên, với tín dụng trung hạn thƣờng đầu tƣ theo chiều sâu, trong khi đó tín dụng dài hạn tập trung cho các dự án đầu tƣ mở rộng. 9 - Tín dụng trung và dài hạn của ngân hàng thƣơng mại có thời gian hoàn vốn chậm. Nguồn trả tiền vay cho ngân hàng chủ yếu đƣợc lấy từ quỹ khấu hao và một phần từ lợi nhuận của chính dự án mang lại. Vì thế, khách chỉ có thể hoàn trả khoản vay có quy mô lớn thành nhiều lần khác nhau, thời hạn cho vay kéo dài trong nhiều năm, kế hoạch trả nợ vay đƣợc tính toán dựa trên hiệu quả trong từng thời kỳ hoạt động của dự án. - Tín dụng trung và dài hạn thƣờng có thời gian kéo dài, quy mô tín dụng thƣờng lớn, nguy cơ rủi ro cao vì nền kinh tế quốc gia luôn biến động. Sự biến động này có thể tích cực hoặc tiêu cực mà chúng ta không thể biết đƣợc. Do đó mà một khoản vay dài hạn thƣờng đem lại nhiều rủi ro hơn là một khoản vay ngắn hạn vì thời gian càng dài thì xác suất xảy ra những biến động này lớn hơn. Mặt khác, lãi suất của cho vay trung và dài hạn thƣờng lớn hơn lãi suất cho vay ngắn hạn. Vì độ rủi ro cao hơn, thời gian thu hồi vốn lâu hơn. 1.2.3. Các hình thức tín dụng trung và dài hạn Có một số hình thức cấp tín dụng trung và dài hạn thƣờng đƣợc áp dụng trong thực tế cụ thể nhƣ sau:  Cho vay đồng tài trợ ( Syndicate loan): Là quá trình cho vay của một nhóm tổ chức tín dụng (từ 2 tổ chức tín dụng trở lên) cho một dự án, do một tổ chức tín dụng làm đầu mối, phối hợp với các bên bên đồng tài trợ để thực hiện, nhằm phân tán rủi ro của các tổ chức tín dụng. Hình thức này đƣợc đƣợc áp dụng trong các trƣờng hợp: Các dự án đầu tƣ đòi hỏi một khoản tín dụng lớn mà các ngân hàng riêng lẻ thì không đáp ứng hết đƣợc, theo các quy định hiện hành một ngân hàng thƣờng chỉ đƣợc phép đầu tƣ vốn tới một mức độ nhất định so với tổng nguồn vốn của mình và không đƣợc đầu tƣ quá nhiều vốn vào một công ty để đảm bảo an toàn vốn. Thậm chí đối với một vài dự án ngân hàng có thể đáp ứng toàn bộ nhƣng rủi ro quá lớn ngân hàng không muốn đảm nhận hết. Do vậy, cho vay đồng tài trợ là một họat động tín dụng giúp ngân hàng phân tán rủi ro và có thể sử dụng tối đa nguồn vốn của họ cho đầu tƣ vào các dự án dài hạn. 10