Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh từ thực tiễn trung tâm điều dưỡng...

Tài liệu Công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh từ thực tiễn trung tâm điều dưỡng thương binh nho quan, tỉnh ninh bình

.PDF
89
549
130

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN VŨ THIỆN CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI THƯƠNG BINH, BỆNH BINH TỪ THỰC TIỄN TRUNG TÂM ĐIỀU DƯỠNG THƯƠNG BINH NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI HÀ NỘI - 2016 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN VŨ THIỆN CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI THƯƠNG BINH, BỆNH BINH TỪ THỰC TIỄN TRUNG TÂM ĐIỀU DƯỠNG THƯƠNG BINH NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH Chuyên ngành : Công tác xã hội Mã số : 60.90.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHẠM HỮU NGHỊ HÀ NỘI - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu ghi trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn NGUYỄN VŨ THIỆN MỤC LỤC MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1 Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI THƯƠNG BINH, BỆNH BINH ......................................................................... 9 1.1. Khái niệm, đặc điểm, tâm lý và nhu cầu của thương binh, bệnh binh ............................................................................................................. 9 1.2. Những vấn đề lý luận về công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh ........................................................................................................... 14 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh ........................................................................................................... 24 1.4. Các cơ sở pháp lý về công tác đối với thương binh, bệnh binh ........ 27 Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI THƯƠNG BINH, BỆNH BINH TẠI TRUNG TÂM ĐIỀU DƯỠNG THƯƠNG BINH NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH ............................................................................. 30 2.1. Giới thiệu Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình ........................................................................................................... 30 2.2.Thực trạng thương binh, bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình................................................................ 32 2.3. Thực trạng công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình ........................ 41 Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI THƯƠNG BINH, BỆNH BINH TỪ THỰC TIỄN TRUNG TÂM ĐIỀU DƯỠNG THƯƠNG BINH NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH ......63 3.1. Định hướng thực hiện công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh...63 3.2. Một số giải pháp thực hiện công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình 68 KẾT LUẬN...................................................................................................... 74 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 76 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Quy mô, cơ cấu đối tượng đang điều trị, nuôi dưỡng tại Trung tâm.. 33 Bảng 2.2: Tình trạng sức khỏe thương binh, bệnh binh ................................. 35 Bảng 2.3: Nguồn thu nhập khác của thương binh, bệnh binh tại Trung tâm .. 36 Bảng 2.4. Vấn đề việc làm của thương binh, bệnh binh ................................. 37 Bảng 2.5: Hoàn cảnh gia đình thương binh, bệnh binh .................................. 38 Bảng 2.6: Tình hình chi trả chế độ cho người có công trong từng năm ......... 47 Bảng 2.7: Tình hình chi trả chế độ hàng tháng cho thương binh, bệnh binh .. 48 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chiến tranh đã dần lùi xa nhưng những hậu quả mà nó để lại là quá lớn. Chiến tranh không chỉ tàn phá nặng nề nền kinh tế của nước ta, mà còn để lại những thương tật, những mất mát mà bao người con ưu tú của dân tộc phải mang trên mình suốt phần đời còn lại, nó ảnh hưởng đến mọi khía cạnh đời sống của những người có công nói chung và thương binh, bệnh binh nói riêng. Đó là những nỗi đau không gì có thể bù đắp hết. Hàng ngày, chúng ta vẫn chứng kiến biết bao thương binh, bệnh binh còn phải vật vã đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống. Trong số họ có những người phải gắn bó cả đời tại các Trung tâm Điều dưỡng người có công. Bởi vậy, kế thừa và phát huy đạo lý, truyền thống tốt đẹp “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây”, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn dành sự quan tâm ưu đãi đặc biệt đến những người có công với cách mạng, đặc biệt là những thương binh, bệnh binh nặng hiện đang được điều trị, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng và giải quyết chế độ chính sách tại các Trung tâm Điều dưỡng người có công trên toàn quốc. Hiện tại cả nước ta có khoảng trên 8,8 triệu người có công với cách mạng đang được hưởng chế độ ưu đãi một lần và hàng tháng của Nhà nước, chiếm khoảng 10% dân số. Trong đó có 781.021 thương binh và người hưởng chính sách như thương binh, 185.000 thương binh B, 1.253 Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng Lao động trong kháng chiến, 101.138 người có công giúp đỡ cách mạng, 186.137 người hoạt động kháng chiến và con đẻ người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học, 109.468 người hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù đày, hơn 4,1 triệu người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc và còn trên 1,7 triệu đối tượng có công đang hưởng trợ cấp ưu đãi hằng tháng của Nhà nước, hàng chục nghìn con thương binh, con liệt sĩ được hưởng chế độ ưu đãi về giáo dục, đào tạo, chăm sóc y tế, hơn 1 1000 cán bộ lão thành cách mạng được hỗ trợ cải thiện nhà ở. Ngoài số tiền trợ cấp hàng tháng mỗi năm có hàng trăm tỉ đồng từ nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản để xây dựng các công trình phục vụ người có công, hàng nghìn tỉ để hỗ trợ về nhà ở cho người có công với cách mạng và thân nhân của họ. Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình được thành lập tháng 6 năm 1965, với nhiệm vụ: Tiếp nhận, quản lý, điều trị, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng và giải quyết chế độ chính sách cho thương binh, bệnh binh bị vết thương sọ não và bị mắc bệnh tâm thần nặng đặc biệt của các tỉnh thành trên toàn quốc. Hiện nay Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan đang quản lý, điều trị, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng và giải quyết chế độ chính sách cho 159 đối tượng, trong đó có 84 thương binh, bệnh binh tâm thần nặng đặc biệt và 75 đối tượng bảo trợ xã hội. Với tinh thần “Tất cả vì thương binh phục vụ”, tự lực tự cường, đoàn kết thống nhất, khắc phục khó khăn có nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật, phát huy sức mạnh tổng hợp của tổ chức Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể, kết hợp sự ủng hộ của chính quyền và nhân dân địa phương nơi đơn vị đứng chân. Đặc biệt từ ngày thành lập đến nay Trung tâm luôn được sự lãnh đạo chỉ đạo về mọi mặt của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình, sở Lao động-Thương binh và Xã hội Ninh Bình và các cấp, các ngành nên Trung tâm luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, giữ vững truyền thống là đơn vị lá cờ đầu của ngành Lao động-Thương binh và Xã hội. Năm 2010 Trung tâm được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lao động” thời kỳ đổi mới. Trong những năm gần đây đội ngũ cán bộ, viên chức, lao động của Trung tâm đã có nhiều cố gắng trong việc quan tâm, chăm lo mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần đối với thương bệnh, bệnh binh và gia đình của họ bằng 2 nhiều việc làm thiết thực. Do vậy, đời sống của thương binh, bệnh binh và gia đình thương binh, bệnh binh đã phần nào được ổn định và cải thiện. Song, do điều kiện kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn cho nên việc quản lý, điều trị, nuôi dưỡng, chăm sóc, phục hồi chức năng, giải quyết chế độ chính sách và giúp đỡ thương binh, bệnh binh tại Trung tâm mới chỉ có thể đáp ứng được những nhu cầu thiết yếu của họ mà chưa thể đáp ứng những nhu cầu đa dạng khác và giải quyết những vấn đề mang tính chất cá nhân, nhóm đối tượng đặc thù, mặt khác thương binh, bệnh binh tuổi ngày càng cao, sức khỏe ngày càng yếu. Do đó cần thiết cung cấp những dịch vụ của công tác xã hội với những phương pháp công tác xã hội cá nhân, nhóm, phương pháp tham vấn, hỗ trợ thông tin... nhằm hỗ trợ, nâng cao đời sống của thương binh, bệnh binh và gia đình họ trên mọi phương diện. Bên cạnh đó, công tác xã hội với thương binh, bệnh binh đang được nuôi dưỡng tại các Trung tâm là lĩnh vực khoa học khá mới, nghề công tác xã hội đang được chú ý và coi trọng trong vấn đề trợ giúp các nhóm đối tượng yếu thế, gặp khó khăn trong cuộc sống. Vì những lý do trên tôi quyết định lựa chọn đề tài: “Công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh từ thực tiễn Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Hơn 50 năm thực hiện việc nhiệm vụ chính trị được giao, Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình đã thực hiện tốt nhiệm vụ: Quản lý, điều trị, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng và giải quyết chế độ chính sách cho thương binh, bệnh binh và phong trào “Đền ơn, đáp nghĩa” “Uống nước nhớ nguồn”, tuy nhiên, các hoạt động này chưa gắn công tác xã hội trong việc trợ giúp nhóm đối tượng này. Đã có một số đề tài khoa học liên quan đến một vài khía cạnh của lĩnh vực chăm sóc người có công với cách mạng ở các địa bàn khác như: Đề tài 3 “Vai trò của nhân viên công tác xã hội trong nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước ta đối với người có công với cách mạng ở huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hoá hiện nay ” của sinh viên Lê Thị Hương, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội; đề tài “Thực trạng thực hiện chính sách ưu đãi đời sống người có công với cách mạng trên địa bàn Tỉnh Thanh Hóa và một số giải pháp khắc phục giai đoạn 2010- 2015” của sinh viên Cao Thị Thuận, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn; đề tài “Hiệu quả của việc thực hiện chính sách ưu đãi đến đời sống thương, bệnh binh trên địa bàn phường Trường Thi năm 2010" của sinh viên Hoàng Thị Thu Hoa, Trường Đại học Hồng Đức, Thanh Hóa; đề tài “Công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh từ thực tiễn xã Pơng drang, huyện Krông bút, tỉnh Đăk lắk” của học viên Vũ Thị Vân Anh Học viện Khoa học Xã hội… Những đề tài trên tiếp cận vấn đề ở khía cạnh tìm hiểu thực trạng công tác chăm sóc người có công hay đánh giá hiệu quả của chính sách ưu đãi xã hội đối với người có công dưới góc nhìn của những người làm chính sách và đối tượng là những người có công với cách mạng. Cho đến nay vẫn chưa có đề tài nào nghiên cứu sâu sắc việc đưa công tác xã hội vào trợ giúp riêng cho đối tượng thương binh, bệnh binh trong phạm vi Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Vì thế, đề tài “Công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh từ thực tiễn Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình” là đề tài nghiên cứu việc đưa công tác xã hội vào trợ giúp cho đối tượng thương binh, bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Bổ sung những vấn đề lý luận của công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh. Từ đó, trên cơ sở thực trạng để nhận diện những vấn đề mà thương 4 binh, bệnh binh cần sự trợ giúp từ công tác xã hội, đề xuất các giải pháp hỗ trợ phù hợp để áp dụng công tác xã hội vào hoạt động trong lĩnh vực trợ giúp cho thương binh, bệnh binh đang được điều trị, nuôi dưỡng tại các Trung tâm Điều dưỡng người có công và những yêu cầu với nhân viên công tác xã hội hoạt động trong lĩnh vực này. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tìm hiểu những vấn đề lý luận về công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh. - Phân tích, đánh giá thực trạng thương binh, bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. 4.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1.Đối tượng nghiên cứu Công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh từ thực tiễn Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi thời gian tiến hành nghiên cứu: Từ tháng 12/2015 đến 05/2016 Phạm vi không gian: Khảo sát, tìm hiểu trong phạm vi Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Giới hạn nội dung nghiên cứu: Hỗ trợ xã hội, công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1.Phương pháp phân tích tài liệu Sử dụng phương pháp này nhằm thu thập, tổng hợp, phân tích tài liệu từ các văn bản pháp luật, tạp chí, các báo cáo khoa học để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu. Việc xác định một số khái niệm chính của đề tài 5 như: Thương binh, bệnh binh, ưu đãi xã hội, chính sách, chính sách xã hội, công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh và tìm hiểu những quy định chung về chế độ ưu đãi đối với thương binh, bệnh binh, tìm hiểu số liệu về quy mô, cơ cấu và thực trạng hỗ trợ xã hội cho thương binh, bệnh binh trong Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. 5.2.Phương pháp điều tra bảng hỏi Phương pháp này tác giả sử dụng trên đối tượng là 30 thương binh, bệnh binh tại đơn vị nghiên cứu nhằm thu thập thông tin, số liệu về thực trạng đời sống của họ, thông qua đó phân tích và nhận diện những khó khăn mà đối tượng đang gặp phải, làm cơ sở cho tác giả đề xuất những giải pháp ở phần sau. Số liệu được xử lý sau khi điều tra được phân tích tại Chương 2 của luận văn. 5.3.Phương pháp phỏng vấn sâu Kết hợp với điều tra bảng hỏi tác giả tiến hành phỏng vấn sâu cán bộ, viên chức, lao động tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình, sau đó tổng hợp các câu trả lời nhằm có cái nhìn sâu hơn, cụ thể hơn về những chương trình chăm sóc, trợ giúp thương binh, bệnh binh tại Trung tâm. 5.4.Phương pháp quan sát Với phương pháp này tác giả đến nhà một số gia đình thương binh, bệnh binh của Trung tâm nhằm quan sát và tìm hiểu rõ hơn về cuộc sống thường ngày của gia đình họ. Đồng thời quan sát một số hoạt động của các chương trình chăm sóc thương binh, bệnh binh tại các khoa của Trung tâm với mục đích tìm hiểu sâu hơn thực trạng công tác xã hội đối với đối tượng này tại đơn vị nghiên cứu. 6.Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài 6.1.Ý nghĩa lý luận Đề tài này thuộc nhóm đề tài nghiên cứu nhu cầu ứng dụng lý thuyết, phương pháp công tác xã hội vào việc giải quyết một vấn đề xã hội cụ thể. 6 Cụ thể là việc sử dụng hệ thống khái niệm, phạm trù, lý thuyết, phương pháp của Công tác xã hội vào việc mô tả, phân tích thực trạng và đưa ra các giải pháp về dịch vụ xã hội đối với thương binh, bệnh binh tại một đơn vị cụ thể là Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. 6.2.Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu làm sáng tỏ hơn những chủ trương, chính sách hỗ trợ, chế độ ưu đãi của Đảng và Nhà nước ta đối với thương binh, bệnh binh đang được nuôi dưỡng tại các Trung tâm điều dưỡng người có công. Kết quả nghiên cứu cũng góp phần giúp những người quản lý có thêm cái nhìn toàn diện, tích cực trong công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách của Đảng, Nhà nước đến mọi đối tượng chính sách, cán bộ, viên chức, lao động và nhân dân, đồng thời tổ chức thực hiện đầy đủ kịp thời chế độ chính sách đối với thương binh, bệnh binh. Giúp cho thương binh, bệnh binh và người hưởng chính sách nhận ra vấn đề và tiềm năng giải quyết vấn đề của mình. Bên cạnh đó, giúp họ hiểu rõ các chế độ ưu đãi của Nhà nước đối với họ và các dịch vụ trợ giúp của công tác xã hội. Giúp cho nhân viên công tác xã hội nói riêng và các ngành khác nói chung hiểu biết thêm về các chế độ ưu đãi, các dịch vụ hỗ trợ của công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh và những yêu cầu cần thiết để trở thành nhân viên xã hội chuyên nghiệp trong lĩnh vực chăm sóc, trợ giúp thân chủ là thương binh, bệnh binh nói chung và thương binh, bệnh binh đang được điều trị, nuôi dưỡng tại các Trung tâm nói riêng. 7. Cơ cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu, các phụ lục, luận văn có 3 chương sau đây: 7 Chương 1: Những vấn đề lý luận về công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh. Chương 2: Thực trạng công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Chương 3: Định hướng và các giải pháp thực hiện công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh từ thực tiễn Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. 8 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI THƯƠNG BINH, BỆNH BINH 1.1. Khái niệm, đặc điểm, tâm lý và nhu cầu của thương binh, bệnh binh 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của thương binh, bệnh binh - Khái niệm người có công và người có công với cách mạng Khái niệm người có công: Theo nghĩa rộng: Người có công là những người không phân biệt tôn giáo, tín ngưỡng, dân tộc, nam, nữ, tuổi tác, đã tự nguyện cống hiến sức lực, tài năng, trí tuệ, có người đã hi sinh cả cuộc đời mình cho sự nghiệp dựng nước, giữ nước và kiến thiết đất nước. Họ là người có những thành tích đóng góp hoặc những cống hiến xuất sắc phục vụ lợi ích của đất nước, của dân tộc được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công nhận theo qui định của pháp luật. Theo nghĩa hẹp: Người có công là những người không phân biệt tôn giáo, tín ngưỡng, dân tộc, nam, nữ có những đóng góp, những cống hiến xuất sắc trong thời kỳ trước cách mạng tháng Tám năm 1945, trong các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, được các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền công nhận theo quy định của pháp luật. Khái niệm người có công với cách mạng: Theo Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng, ban hành năm 2005 “Người có công cách mạng" là những người: Người hoạt động cách mạng trước ngày 01 tháng 01 năm 1945. Người hoạt động cách mạng từ ngày 01 tháng 01 năm 1945 đến trước Tổng khởi nghĩa 19 tháng Tám năm 1945. Liệt sĩ. Bà mẹ Việt Nam anh hùng. 9 Anh hùng Lực Lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng Lao động. Thương binh, người hưởng chính sách như thương binh. Bệnh binh. Người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học. Người hoạt động cách mạng, hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù, đày. Người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế. Người có công giúp đỡ cách mạng. Thân nhân của những người có công cách mạng. -Khái niệm và đặc điểm của thương binh, bệnh binh +Khái niệm thương binh, bệnh binh Thương binh là quân nhân, công an nhân dân bị thương làm suy giảm khả năng lao động từ 21% trở lên, được cơ quan, đơn vị có thẩm quyền cấp "Giấy chứng nhận thương binh" và "Huy hiệu thương binh" thuộc một trong các trường hợp sau đây: Chiến đấu hoặc trực tiếp phục vụ chiến đấu; bị địch bắt tra tấn vẫn không chịu khuất phục, kiên quyết đấu tranh, để lại thương tích thực thể; làm nghĩa vụ quốc tế; đấu tranh chống tội phạm; dũng cảm thực hiện công việc cấp bách, nguy hiểm phục vụ quốc phòng, an ninh; dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước và nhân dân; làm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh ở địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn. Trong đó được chia ra làm 4 loại: thương binh loại 1 (mất sức lao động trên 81%), thương binh loại 2 (mất sức lao động từ 61% - 80%), thương binh hạng 3 (mất sức lao động từ 41% - 60%), thương binh loại 4 (mất sức lao động từ 21% -40%). Người hưởng chính sách như thương binh là người không phải là quân nhân, công an nhân dân, bị thương làm suy giảm khả năng lao động từ 21% trở lên thuộc một trong các trường hợp tại Điều 19 của Pháp lệnh ưu đãi người có công (quy định về thương binh) được cơ quan có thẩm quyền cấp "Giấy chứng nhận người hưởng chính sách như thương binh". 10 Thương binh, người hưởng chính sách như thương binh được gọi chung là thương binh. Bệnh binh là quân nhân, công an nhân dân mắc bệnh làm suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên khi xuất ngũ về gia đình được cơ quan, đơn vị có thẩm quyền cấp "Giấy chứng nhận bệnh binh " thuộc một trong các trường hợp sau đây: Chiến đấu hoặc trực tiếp phục vụ chiến đấu; hoạt động ở địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn từ 3 năm trở lên; hoạt động ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn chưa đủ 3 năm nhưng đã có đủ 10 năm trở lên công tác trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân; đã công tác trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân đủ 10 năm nhưng không đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí; làm nghĩa vụ quốc tế; dũng cảm thực hiện công việc cấp bách, nguy hiểm phục vụ quốc phòng, an ninh. Bệnh binh là quân nhân, công an nhân dân mắc bệnh làm suy giảm khả năng lao động từ 41% đến 60% đã được cơ quan, đơn vị có thẩm quyền công nhận trước ngày 31 tháng 12 năm 1994. Người có công với cách mạng bao gồm rất nhiều đối tượng nhưng trong đề tài này tác giả sẽ đi sâu hơn về đối tượng thương binh bị vết thương sọ não và bệnh binh bị bệnh tâm thần đang được quản lý, điều trị, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng và giải quyết chế độ chính sách tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nho Quan, tỉnh Ninh Bình vì họ là những người thiệt thòi hơn so với những thương binh, bệnh binh và các đối tượng người có công khác. + Đặc điểm của thương binh, bệnh binh Thương binh, bệnh binh có nhiều công lao, đóng góp cho cách mạng, cho đất nước, thường là những người tuổi đã cao, sức khỏe yếu do tuổi tác, thương tật, bệnh tật, họ tiếp tục có nhiều đóng góp xây dựng đất nước, luôn trăn trở trước tình trạng của đất nước, họ luôn nhớ về quá khứ anh hùng của cách mạng, của dân tộc, đất nước và những người cùng hoạt động cách mạng, 11 những đồng đội đã hi sinh; tình nguyện tham gia vào những hoạt động đi tìm đồng đội; gắn kết nhau trong các ban liên lạc đồng ngũ, cùng bị tù đầy, cùng chiến đấu…họ thường đi tiên phong trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí và bảo vệ những thành quả cách mạng. Họ là tấm gương tiêu biểu, biểu tượng cho con cháu, dòng họ. Tuy nhiên một bộ phận thương binh, bệnh binh có khó khăn về đời sống, có tâm lý cho rằng con cháu, thế hệ trẻ không hiểu mình; có khoảng cách về thế hệ, có nhiều tâm tư, nguyện vọng; khó tiếp cận với các nguồn vốn, kỹ năng sản xuất kinh doanh kém; một số ít chán nản với cuộc sống có biểu hiện công thần; Đặc biệt một số thương binh, bệnh binh bị thương tật, bệnh tật nặng phải sống hết cuộc đời tại các Trung tâm điều dưỡng người có công. 1.1.2. Tâm lý và nhu cầu của thương binh, bệnh binh * Đặc điểm tâm lý của thương binh, bệnh binh Thương binh, bệnh binh là những người luôn có ý thức tự hào về quá khứ cống hiến của mình cho cách mạng, có tinh thần trách nhiệm giữ gìn phẩm chất đạo đức và truyền thống cách mạng. Đại bộ phận thương binh, bệnh binh luôn gương mẫu trong đời sống và công tác, thể hiện thái độ trung thành với chế độ mà mình đã hi sinh xương máu, sức lực để chiến đấu, bảo vệ. Từ khi hoà bình lập lại cho đến nay nhiều người trong số họ dù mang trong mình những thương tật, bệnh tật nhưng vẫn nỗ lực cố gắng vươn lên tìm cho mình một công việc phù hợp để vượt qua khó khăn, góp phần xây dựng tổ quốc. Nhiều người trở thành tấm gương lao động giỏi, chiến sĩ thi đua, nhà khoa học, nhà quản lý có uy tín. Mặt khác họ cũng thích được mọi người quan tâm chăm sóc hơn so với người bình thường. Do có tâm trạng mặc cảm thấy thua thiệt những người có điều kiện thuận lợi hơn trong công tác, học tập, cuộc sống vì vậy họ cảm thấy mất mát quá lớn, nhất là các thương binh, bệnh binh nặng đang được điều trị tại các Trung tâm điều dưỡng người có công. 12 Ngoài những đặc điểm tâm lý chung nói trên thương binh, bệnh binh trong mỗi thời kỳ kháng chiến có những đặc điểm tâm lý riêng. Đối với thương binh, bệnh binh nặng trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp: hiện nay số còn sống còn rất ít, còn sống thì tuổi đã cao, họ sống khiêm tốn, giản dị ít đòi hỏi quyền lợi cá nhân. Nhu cầu vật chất giản dị, nhưng nhu cầu tinh thần thông tin thời sự, chính trị lại khá cao, họ thích tìm hiểu và tham gia bình luận tình hình thế giới và trong nước. Họ muốn có nhiều bạn bè để cùng nhau ôn lại kỉ niệm về tháng năm chiến đấu hào hùng đã qua. Đối với thương binh, bệnh binh thời kỳ kháng chiến chống Mỹ: đại đa số họ ở độ tuổi trung niên, có trình độ văn hoá và chính trị, nhạy cảm với các chính sách, chế độ của Đảng và Nhà nước, nhất là những vấn đề liên quan tới họ. Họ có ý thức tự chủ, tự kiềm chế, đúng đắn, hăng hái nhiệt tình tham gia các hoạt động xã hội cũng như các công tác khác được giao. Tuy nhiên vẫn có một số ít đối tượng có tư tưởng công thần, ỷ vào công lao cống hiến để đòi hỏi, thậm chí một số ít còn lợi dụng chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước để làm trái pháp luật. Đối với tâm lý của thương binh, bệnh binh từ 1975 trở lại đây: chủ yếu là những người bị thương, bệnh tật trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Phần lớn tuổi còn trẻ, trình độ văn hoá cao. Một số cũng khá lớn vẫn nặng nề về tâm lý thấy thua thiệt so với người cùng trang lứa có điều kiện sống tốt hơn nên có tâm lý bi quan, thiếu tin tưởng, nhất là số thương binh, bệnh binh nặng đang được điều dưỡng tại các Trung tâm và một số thương binh, bệnh binh còn gặp khó khăn trong cuộc sống, chưa tìm được việc làm. * Nhu cầu của thương binh, bệnh binh Cũng như mọi người, thương binh, bệnh binh rất cần có một cuộc sống vật chất và tinh thần đầy đủ, no ấm và hạnh phúc, họ có nhu cầu được cải thiện chỗ ở, được tạo công ăn việc làm và được tiếp cận các nguồn vốn, tiếp 13 cận quyền sử dụng đất. Mặt khác họ đã có nhiều cống hiến hi sinh, chịu nhiều thiệt thòi mất mát vì sự nghiệp chung của dân tộc, do đó họ cần được mọi người tôn vinh, kính trọng, quan tâm chăm sóc, chia sẻ, được lắng nghe, thấu hiểu, động viên; được nghỉ ngơi, chăm sóc sức khỏe; được học tập, cung cấp thông tin nhiều hơn để họ vơi đi nỗi đau mất mát, quên đi bệnh tật. 1.2. Những vấn đề lý luận về công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh 1.2.1. Một số khái niệm * Khái niệm công tác xã hội Có nhiều khái niệm về công tác xã hội được đưa ra ở các góc độ khác nhau: Theo từ điển Bách khoa ngành Công tác xã hội (1995) có ghi “Công tác xã hội là một khoa học ứng dụng nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động của con người, tạo ra những chuyển biến xã hội và đem lại nền an sinh cho người dân trong xã hội”.[20,tr.12] Công tác xã hội ở Việt Nam cũng được các tác giả xem xét từ những khía cạnh khác nhau điển hình có tác giả Nguyễn Thị Oanh cho rằng: Công tác xã hội là hoạt động thực tiễn, mang tính tổng hợp được thực hiện và chi phối bởi các nguyên tắc, phương pháp hỗ trợ cá nhân, nhóm và cộng đồng giải quyết vấn đề. Công tác xã hội theo đuổi mục tiêu vì phúc lợi, hạnh phúc con người và tiến bộ xã hội’’. [22,tr.26] Công tác xã hội tại Việt Nam cũng được xem như là sự vận dụng các lý thuyết khoa học về hành vi con người, về hệ thống xã hội nhằm khôi phục lại các chức năng xã hội và thúc đẩy sự thay đổi vai trò của cá nhân, nhóm, cộng đồng người yếu thế hướng tới bình đẳng và tiến bộ xã hội. Đây là lĩnh vực cung cấp các dịch vụ chuyên môn góp phần giải quyết những vấn đề xã hội liên quan tới con người để thỏa mãn những nhu cầu căn bản, mặt khác góp phần giúp cá nhân tự nhận thức về vị trí, vai trò xã hội của mình. [20, tr.17] 14 Và như vậy ta có thể hiểu một cách chung nhất theo như định nghĩa của tác giả Bùi Thị Xuân Mai: “Công tác xã hội là một nghề, một hoạt động chuyên nghiệp nhằm trợ giúp các cá nhân, gia đình và cộng đồng nâng cao năng lực đáp ứng nhu cầu và tăng cường chức năng xã hội, đồng thời thúc đẩy môi trường xã hội về chính sách, nguồn lực và dịch vụ nhằm giúp cá nhân, gia đình và cộng đồng giải quyết và phòng ngừa các vấn đề xã hội, góp phần đảm bảo an sinh xã hội”. [20,tr.19] * Công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh Hiện nay, công tác xã hội trên thế giới chủ yếu hướng đến các đối tượng như người nghèo, người cao tuổi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, người nhiễm HIV/AIDS, mại dâm… Tuy nhiên, Việt Nam là một đất nước đã phải trải qua những cuộc chiến tranh tàn khốc với nhiều sự hi sinh, mất mát và đau thương nên ngoài những đối tượng chủ yếu của công tác xã hội ở trên thì Việt Nam còn có nhóm đối tượng quan trọng nữa của công tác xã hội đó là người có công mà trong nhóm này đối tượng chiếm phần khá lớn là thương binh, bệnh binh. Đây là nhóm đối tượng cũng luôn cần sự trợ giúp của công tác xã hội. Với đối tượng này công tác xã hội không chỉ can thiệp giải quyết vấn đề cá nhân do những hạn chế về sức khỏe thể chất, tinh thần mà còn có thể cung cấp, kết nối họ tiếp cận những nguồn lực nhằm giải quyết những vấn đề khó khăn trong cuộc sống. Những trợ giúp của nhân viên công tác xã hội được thực hiện bằng các phương pháp chuyên môn như công tác xã hội cá nhân, công tác xã hội nhóm hay công tác xã hội với cộng đồng cùng với các kỹ năng như: giao tiếp, tham vấn, đánh giá vấn đề, biện hộ, can thiệp khủng hoảng, kết nối, truyền thông… Và như vậy chúng ta có thể hiểu một cách ngắn gọn nhất thì công tác xã hội đối với thương binh, bệnh binh là một hoạt động chuyên nghiệp của công tác xã hội nhằm trợ giúp thương binh, bệnh binh giải quyết các vấn đề khó 15
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan