Tài liệu Biện pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực hướng nghiệp cho giáo viên tại trường pt nguyễn mộng tuân

1. Mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị lần thứ XII Ban chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Trong Nghị quyết đã nêu rõ nhiệm vụ của giáo dục phổ thông là phải tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời. Bảo đảm cho học sinh có trình độ trung học cơ sở có tri thức phổ thông nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau trung học cơ sở; trung học phổ thông phải tiếp cận nghề nghiệp và chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thông có chất lượng. Thực tế trong mỗi nhà trường phổ thông giai đoạn hiện nay, công tác giáo dục hướng nghiệp có vai trò hết sức quan trọng, làm tốt công tác đó có nghĩa là chúng ta đã phân luồng được học sinh, định hướng cho học sinh lựa chọn tốt hơn về nghề nghiệp và định hướng tương lai, để việc chọn lựa nghề nghiệp của các em phù hợp hơn với năng lực bản thân. Trường PT Nguyễn Mộng Tuân đóng trên địa bàn thị trấn Rừng Thông, huyện Đông Sơn lại tiếp giáp với thành phố. Với đặc thù trường đa cấp (cấp THCS và THPT), học sinh chênh lệch nhau về tuổi tác, nhận thức, năng lực… làm cho công tác giáo dục hướng nghiệp học sinh của nhà trường gặp nhiều khó khăn, câu hỏi học để làm gì có giúp gì cho nghề nghiệp hay cuộc sống sau này của học sinh thực sự là một câu hỏi lớn, một sự trăn trở lớn không phải một sớm một chiều có câu trả lời thỏa đáng cho các em, cho các bậc phụ huynh. Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn như vậy nhưng trong những năm vừa qua trường PT Nguyễn Mộng Tuânvẫn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ được giao, nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp được quan tâm đẩy mạnh và có nhiều kết quả khả quan. Với thực tiễn như vậy, vấn đề đặt ra cho BGH nhà trường về trách nhiệm chỉ đạo công tác giáo dục hướng nghiệp nhằm nâng cao hơn nữa công tác quản 1 lý, điều hành là cần nghiên cứu sâu hơn thực trạng của công tác giáo dục hướng nghiệp trong đơn vị để có biện pháp, giải pháp nâng cao nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị mà được đảng và chính quyền giao phó. Để làm tốt điều đó đòi hỏi người cán bộ quản lý trong nhà trường phải chủ động linh hoạt, sáng tạo, tích cực tìm tòi đổi mới trong công tác quản lý, công tác chỉ đạo để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong nhà trường. Xuất phát từ những lý do trên tôi chọn lựa chủ đề: “Biện pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực hướng nghiệp cho giáo viên tại trường PT Nguyễn Mộng Tuân” với mong muốn nâng cao tinh thần học tập của học sinh và nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp của nhà trường. 1.2. Mục đích nghiên cứu. - Nghiên cứu, hệ thống hóa những vấn đề lý luận về giáo dục hướng nghiệp học sinh - Khảo sát thực trạng giáo dục hướng nghiệp của học sinh hiện nay - Đề xuất những giải pháp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh do tác giả đề xuất theo hướng bám sát chức năng quản lý giáo dục, phù hợp với yêu cầu với môi trường giáo dục của địa phương sẽ góp phần làm tiền đề để giáo dục toàn diện học sinh đạt kết quả cao, hoàn thành nhiệm vụ năm học. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. Do khuôn khổ và thời gian có hạn, ở đề tài này chúng tôi chỉ tập trung vào giải pháp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh PT Nguyễn Mộng Tuân do tác giả đề xuất theo hướng bám sát chức năng quản lý giáo dục, phù hợp với yêu cầu với môi trường giáo dục của địa phương và của nhà trường. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. - Phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ thống hóa các vấn đề lý luận về giáo dục đạo đức học sinh - Điều tra, khảo sát, phỏng vấn - Thống kê, phân loại, đánh giá thực trạng giáo dục hướng nghiệp học sinh 1.5. Những điểm mới của đề tài. 2 Đề tài nêu ra một số biện pháp bồi dưỡng năng lực hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên tại trường PT Nguyễn Mộng Tuân, đồng thời đề tài cũng chỉ ra mối liên hệ giữa hai nhóm giải pháp nhằm giúp cho việc thực hiện công giáo dục hướng nghiệp tại trường PT Nguyễn Mộng Tuân đạt hiệu quả hơn. 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm: 2.1. Cơ sở lí luận của nội dung sáng kiến kinh nghiệm - Giáo dục hướng nghiệp là một bộ phận của giáo dục toàn diện giúp mỗi học sinh có sự hiểu biết về tính chất của ngành nghề mà mình hướng tới, biết phân tích thị trường hoạt động và tháo gỡ vướng mắc hoặc rèn luyện bản thân; từ đó, mỗi học sinh tự xác định được đâu là nghề nghiệp phù hợp hoặc không phù hợp với mình. - Mục tiêu GDHN cho HSPT là phát hiện và bồi dưỡng phẩm chất nhân cách nghề nghiệp cho HS, giúp các em hiểu mình, hiểu yêu cầu của nghề, hiểu được xu thế phát triển hệ thống nghề trong xã hội. Thông qua HĐGDHN, GV giúp HS điều chỉnh động cơ học nghề, trên cơ sở đó các em định hướng đi vào lĩnh vực sản xuất mà xã hội đang có nhu cầu nhân lực. - Qua quá trình công tác tại trường PT Nguyễn Mộng Tuân, tôi nhận thấy rằng hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường còn thiếu tính chủ động, các giáo viên được tập huấn về công tác giáo dục hướng nghiệp con số còn ít. Hoạt động giáo dục hướng nghiệp chủ yếu là từ ban giám hiệu và đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và các hoạt động đó đang ở mức trung bình. Năng lực hướng nghiệp của đội ngũ giáo viên còn nhiều hạn chế. Do đó qua đề tài này tôi mong muốn đề xuất được các biện pháp nhằm nâng cao năng lực hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên của trường PT Nguyễn Mộng Tuân. Nếu áp dụng tốt các biện pháp bồi dưỡng năng lực cho giáo viên về công tác hướng nghiêp do tác giả đề xuất theo hướng bám sát chức năng quản lý giáo dục, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, phù hợp với hoàn cảnh kinh tế ở địa phương, góp phần giúp giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ, giúp học sinh học tập rèn luyện tốt nhằm có năng lực kiến thức và định hướng tốt cho nghề nghiệp của bản thân trong tương lai. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 3 Trong những năm học vừa qua việc bồi dưỡng và nâng cao chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên luôn được Bam giám hiệu quan tâm, tuy nhiên do đặc thù của đơn vị, việc thuyên chyển giáo viên giàu kinh nghiệm, được bồi dưỡng đầy đủ làm cho một số hoạt động của nhà trường dẫn đến hiệu quả còn thấp, trong đó có nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp, việc phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS và tốt nghiệp THPT còn hạn chế, phần đa học sinh và phụ huynh còn tâm lý suy nghĩ “ học xong THCS là vào học THPT, sau THPT là phải vào cao đẳng, đại học…” dẫn đến các em không lường được sức mình phải gồng hết sức mình để cố vào được đại học, hay các em đi học các ngành nghề theo trào lưu chứ không vì năng lực bản thân hay theo nhu cầu việc làm của xã hội. Bảng 1. Thực trạng học sinh cần tư vấn hướng nghiệp năm học 2018-2019 Khối 9 10 11 12 Tổng số TS hs sinh 47 315 265 253 880 Nữ 19 183 137 157 469 Dân tộc 0 0 0 0 0 Bảng 2. Thực trạng cán bộ, giáo viên nhà trường năm học 2018-2019 Trình độ đào tạo Cao học Đại học Số năm công tác Cao đẳng Trung cấp Dưới 5 năm 6 đến 10 năm Trên 10 năm 23 44 0 0 0 17 50 Bảng 3. Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ cho dạy học và các công tác Phòng học Kiên Tạm Phòng Kho Thư Phòng Phòng Nhà Nhà máy thiết viện máy thí hiệu để xe 4 cố 30 0 chiếu 02 bị 01 01 tính 02 nghiệm 0 bộ 01 02 Qua các bảng thống kê trên ta thấy từ con người đến cơ sở vật chất dành cho công tác hướng nghiệp còn nhiều hạn chế. Cán bộ giáo viên kinh nghiệm còn thiếu, cơ sở vật chất còn thiếu và yếu, chưa có cở sở vật chất đặc thù dành cho công tác hướng nghiệp. 2.1.1. Thực trạng về năng lực hướng nghiệp của giáo viên Để nắm rõ năng lực của giáo viên đối với công tác hướng nghiệp, Ban giám hiệu nhà trường đã tiến hành lấy phiếu tự đánh giá năng lực hướng nghiệp của 39 cán bộ giáo viên trong nhà trường như sau. Bảng 4. Tự đánh giá năng lực hướng nghiệp của bản thân giáo viên thông qua ba mặt: nhận thức, kỹ năng và thái độ. STT 1 2 3 4 5 Mức độ Tần số 2 5 28 35 10 Kém Yếu Trung bình Khá Tốt Tỉ lệ 5,12% 12,83% 30,77% 38,46% 12,82% Bảng 4: cho thấy khi yêu cầu cán bộ giáo viên tự đánh giá về năng lực hướng nghiệp thì tỉ lệ trung bình đang ở mức cao, mặc dù tỉ lệ khá cũng ở mức chấp nhận được, tuy nhiên bên cạnh đó vẫn có trường hợp giáo viên tự đánh giá năng lực của mình ở mức yếu kém. Như vậy Ban giám hiệu cần phải xem xét và cần có cách thức bồi dưỡng cho giáo viên kiến thức kỹ năng hướng nghiệp một cách kịp thời nhằm đáp ứng được yêu cầu tư vấn cho học sinh. 2.1.2. Thực trạng công tác hướng nghiệp ở trường PT Nguyễn Mộng Tuân 2.1.2.1. Một số khó khăn ảnh hưởng đến năng lực hướng nghiệp của giáo viên Hướng nghiệp cho học sinh là một quá trình lâu dài, phức tạp và không dễ dàng đối với giáo viên. Việc tìm hiểu những khó khăn trong quá trình hướng 5 nghiệp là cơ sở giúp chúng ta xác định được những yếu tố ảnh hưởng đến năng lực hướng nghiệp của giáo viên. Bảng 5: Đánh giá một số khó khăn trong quá trình hướng nghiệp cho học sinh MỨC ĐỘ TT 1 2 3 4 5 Nội dung Rất thường xuyên Thông tin về các ngành 9 nghề Kinh phí để tổ chức đa dạng các hoạt động 6 hướng nghiệp Tập huấn về chuyên môn 11 hướng nghiệp Thời gian dành cho hoạt 11 động hướng nghiệp Sự phối hợp đồng bộ giữa BGH-GV và Đoàn 2 đội Thường xuyên Ít khi Không bao giờ 23.1% 20 51.3% 5 12.8% 5 12.8% 15.5% 4 10.2% 25 64.1% 4 10.2% 28.2% 7 18.0% 12 30.8% 9 23.0% 28.2% 6 15.4% 19 48.7% 3 7.7% 5.1% 10 25.6% 10 25.6% 17 43.7% Bảng 5: cho ta thấy các khó khăn cho công tác hướng nghiệp cho học sinh tại trường PT Nguyễn Mộng Tuân với 5 nội dung. Ta thấy các số liệu ở cột ít khi và không bao giờ còn chiếm đa số ở các khó khăn đề cập trên. Các khó khăn về con người như Tập huấn về chuyên môn hướng nghiệp còn tỉ lệ ít khi được tập huấn, số lượng giáo viên nữ nhiều là 48/67 cán bộ giáo viên. Điều đó cho thấy công tác tập huấn cho đội ngũ hàng năm cũng chưa đáp ứng được nhu cầu công việc hiện tại; Sự phối hợp giữa BGH-GV và Đoàn đội cũng chưa đảm bảo yêu cầu; bên cạnh đó khó khăn về nguồn kinh phí để tổ chức đa dạng các hoạt động hướng nghiệp cũng là khó khăn khó khắc phục, hiện tại công tác xã hội hóa giáo dục trên địa bàn còn rất nhiều khó khăn, nguồn kinh phí vận động để dành cho các hoạt động giáo dục khác trong đó có giáo dục hướng nghiệp xem như là không có. Khó khăn thứ 4 đó là thời gian dành cho hoạt động hướng nghiệp tuy có số liệu mức thường xuyên là chấp nhận được tuy nhiên mức thường xuyên theo tìm hiểu ở đây là hoạt động theo chương trình giáo dục 6 hướng nghiệp chứ chưa phải có những hoạt động tổ chức chuyên sâu. Các hoạt động dành cho học tập văn hóa quá nhiều… Như vậy có thể thấy khó khăn của giáo viên khi thực hiện nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp bao gồm những khó khăn về vật chất, thời gian, chuyên môn. Để nâng cao năng lực hướng nghiệp của giáo viên trước hết cần hạn chế những khó khăn mà giáo viên đang gặp phải, nhà trường cần có các kế hoạch, mục tiêu, giải pháp tạo mọi điều kiện thuận lợi để giáo viên tiếp thu và rèn luyện công tác hướng nghiệp một cách khoa học và hiệu quả. 2.2.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực hướng nghiệp của giáo viên ở trường PT Nguyễn Mộng Tuân Khi xem xét những yếu tố ảnh hưởng đến năng lực hướng nghiệp của giáo viên ở trường PT Nguyễn Mộng Tuân chúng tôi nghiên cứu trên nhóm các yếu tố khách quan và chủ quan, kết quả thu được như sau: Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực hướng nghiệp của giáo viên ở trường PT Nguyễn Mộng Tuân Các yếu tố khách quan: Yếu tố 1: Sự quan tâm của các cấp lãnh đạo về hoạt động hướng nghiệp của giáo viên. Các cấp lãnh đạo thể hiện sự quan tâm bằng công tác chỉ đạo kiểm tra định kỳ đối với công tác giáo dục hướng nghiệp, tuy nhiên công tác bồi dưỡng nắm bắt những khó khăn trong khi thực hiện công tác giáo dục hướng nghiệp còn chưa sát sao, chưa có những chỉ đạo, những chế độ kịp thời cho công tác hướng nghiệp. Yếu tố 2: Kinh phí dành cho tập huấn nâng cao năng lực hướng nghiệp Yếu tố này tại trường PT Nguyễn Mộng Tuân được thực hiện tốt, tuy nhiên để triển khai tập huấn cho toàn thể giáo viên thì còn nhiều vướng mắc về thời gian và kinh phí hỗ trợ, bởi vì bồi dưỡng nân cao năng lực hướng nghiệp cho một giáo viên không phải ngày một, ngày hai mà phải có thời gian và một quá trình cụ thể, vì kiến thức hướng nghiệp phải được tích lũy trong một thời gian nhất định. 7 Yếu tố 3: Cở sở vật chất dành cho hướng nghiệp Trường PT Nguyễn Mộng Tuân chưa có góc hướng nghiệp, chưa có phòng chuyên biệt để thực hiện công tác hướng nghiệp mà đang còn tranh thủ các phòng chức năng khác để thực hiện nhiệm vụ này. Yếu tố 4: Cơ chế chính sách của nhà nước về hoạt động hướng nghiệp cho giáo viên. Hiện tại chỉ có giáo viên chủ nhiệm, giáo viên GDCD, giáo viên các môn có tích hợp giáo dục hướng nghiệp vào trong chương trình thì mới được tính tiêt, có nghĩa là hoạt động giáo dục hướng nghiệp của giáo viên đó mới được xem là hoạt động chính khóa. Còn các giáo viên bộ môn khác chưa có chính sách gì để hỗ trợ cho hoạt động của họ nếu có. Các yếu tố chủ quan Yếu tố 1: Nhận thức của giáo viên về công tác hướng nghiệp Yếu tố này cũng không đồng đều trong các giáo viên, các giáo viên có kinh nghiệm lâu năm hay đã được bồi dưỡng kiến thức về hướng nghiệp thì thấy được tầm quan trọng nên nhận thức được vai trò của công tác hướng nghiệp. Bên cạnh đó các giáo viên trẻ thì còn xem nhẹ công tác này, dẫn đến các hoạt động do mình phụ trách liên quan đến hướng nghiệp còn hoạt động mang tính đối phó. Yếu tố 2: Khả năng tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý học sinh của giáo viên đối với học sinh Yếu tố này chủ yếu thực hiện tốt ở các giáo viên làm công tác chủ nhiệm hoặc công tác đoàn đội, các giáo viên còn lại xem nhẹ vấn đề này. Yếu tố 3: Nhu cầu hướng nghiệp của học sinh Như đã đặt vấn đề từ đầu, phần đa học sinh có tâm lý suy nghĩ cứ học xong THCS thì sẽ tiếp tục học THPT và sau THPT sẽ là Cao đẳng hay Đại học, trong khi đó nếu học tập thấy chán nản sẽ bỏ học giữa chừng… Điều đó cho tay thấy nhu cầu tư vấn của học sinh cũng không nhất thiết, chỉ mang tính hình thức. 8 Nếu được tư vấn thì sự tác động của hoạt động tư vấn cũng không tác động nhiều đến tâm lý của các em. Yếu tố 4: Kỹ năng tư vấn hướng nghiệp của giáo viên. Qua số liệu thống kê đội ngũ của nhà trường chúng ta thấy giáo viên công tác dưới 5 năm chiếm một số lượng rất lớn, bên cạnh đó số giáo viên giảng dạy lâu năm tại đơn vị cũng được ít bồi dưỡng về công tác hướng nghiệp cho nên kỹ năng tư vấn hướng nghiệp cho học sinh của đội ngũ giáo viên trường PT Nguyễn Mộng Tuân đang rất hạn chế. Yếu tố 5: Kỹ năng tích hợp các nội dung hướng nghiệp thông qua các môn văn hóa. Chủ yếu tích hợp ở các môn có phân công trong PPCT như môn GDCD và môn Công nghệ, ở các môn còn lại việc tích hợp là rất hạn chế. Kết luận khảo sát về các thực trạng Sau khi tìm hiểu các thực trạng ảnh hưởng đến năng lực hướng nghiệp của giáo viên cho học sinh tại trường PT Nguyễn Mộng Tuân chúng tôi thấy còn nhiều bất cập, đội ngũ trẻ, số năm công tác còn ít nên kinh nghiệm trong giáo dục hướng nghiệp còn chưa đạt yêu cầu của thực tiễn. Các nguyên nhân chủ yếu của thực trạng là: Công tác giáo dục hướng nghiệp còn hoạt động mang tính hình thức, mang nặng màu sắc lý thuyết, tính thực tiễn hạn chế. Hình thức thực hiện nhiệm vụ giáo dục hương nghiệp trong nhà trường chủ yếu là ở các tiết tích hợp trong chương trình của môn GDCD, môn Công nghệ và thêm nữa là các tiết giáo dục hướng nghiệp theo chủ đề của các tháng mà giáo viên chủ nhiệm thực hiện, hay định kỳ hàng năm có chương trình hướng nghiệp phối hợp với Trung tâm Nghề- giáo dục huyện Tuyên Hóa tư vấn chuyên sâu cho học sinh khối 12, tuy nhiên các bài giảng đều cũ kỹ, không cập nhật thông tin đổi mới cho phù hợp với thực tế, thông tin về ngành nghề còn hạn chế, thời gian dành cho học sinh tìm hiểu các thông tin nghề nghiệp còn ít. Các doanh nghiệp trên địa bàn thờ ơ với công tác tư vấn tuyển sinh. Các hoạt động hướng nghiệp lồng ghép trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp chỉ mang tính minh họa, hiệu quả rất thấp,… Việc tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực hướng nghiệp của giáo viên không 9 có. Ban giám hiệu, Đoàn - Đội chưa tác động sâu đến đội ngũ giáo viên về công tác hướng nghiệp, chưa đề cao công tác bồi dưỡng năng lực hướng nghiệp cho cán bộ, giáo viên của trường. Công tác giáo dục hướng nghiệp còn thực hiện theo chủ nghĩa kinh nghiệm. Hình thức thực hiện nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp của một số bộ phận giáo viên được thực hiện một cách qua loa đại khái, chỉ thực hiện theo đúng yêu cầu của cấp trên, thiếu khoa học, sáng tạo trong thực hiện. Giáo viên thực hiện công tác giáo dục hướng nghiệp sử dụng kinh nghiệm của mình hay của người khác đã thành công ở một thời điểm nhất định, một số đối tượng nhất định và xem đó là khuôn mẫu để thực hiện cho những trường hợp tiếp theo. Ban giám hiệu phụ trách; Đoàn-Đội quản lý theo dõi hoạt động giáo dục hướng nghiệp còn thiếu tính sát thực, thiếu khoa học dẫn đến việc chấn chỉnh thiếu kịp thời, thiếu tính khoa học. Công tác giáo dục hướng nghiệp còn mang tình giao khoán.Theo cách này công tác giáo dục hướng nghiệp chủ yếu giao cho giáo viên chủ nhiệm và hoạt động chủ yếu là giáo viên chủ nhiệm khối 12. Bên cạnh đó là hoạt động theo chương trình chính khóa trong các tiết tích hợp của giáo viên bộ môn GDCD và môn Công nghệ. Hoạt động hướng nghiệp phối hợp với Trung tâm Ngheeg giáo dục của huyện là hoạt động mà trường giao khoán hẳn cho trung tâm.Ban giám hiệu, Đoàn- Đội chỉ kiểm tra mà thiếu sự giúp đỡ trong việc giáo dục hướng nghiệp. Tóm lại, thực hiện sự đổi mới trong giáo dục và đào tạo là chủ trương đúng đắn, kịp thời của Đảng và Nhà nước, có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, có tính chiến lược với sự phát triển của giáo dục trong giai đoạn mới nhằm đáp ứng những đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Ban giám hiệu hà trường cần thay đổi cách quản lý, cần có nhiều hơn nữa các biện pháp bồi dưỡng để nâng cao chất lượng đội ngũ cho giáo viên trong đó có năng lực hướng nghiệp cho đội ngũ. Cán bộ giáo viên nhân viên cần có ý thức trách nhiệm hơn trong nhiệm vụ của mình, có như vậy mới đáp ứng được yêu cầu mà thực tiễn đang đặt ra. Hơn ai hết, Ban giám hiệu phải gương mẫu đi đầu, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong công cuộc đổi mới giáo dục hiện nay. 2.3. Một số giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 10 Trong giáo dục, nhân tố là nên bộ mặt nhà trường, quyết định chất lượng giáo dục toàn diện chính là đội ngũ giáo viên, những người trực tiếp giản dạy, rèn luyện và trau dồi kỹ năng sống cho học sinh, là nhân tố định hướng cho các em trong việc chọn lựa nghề nghiệp và giúp các em định hướng cuộc sống trong tương lai. Trong trường phổ thông, công tác giáo dục hướng nghiệp hết sức quan trọng, nó góp phần giáo dục nâng cao chất lượng hai mặt của nhà trường, giữ vững sỉ số và nâng cao tinh thần học tập của các em. Làm tốt công tác giáo dục hướng nghiệp là giúp cho học sinh và phụ huynh trước hết trả lời được câu hỏi bây giờ học để làm gì? Kiến thức học tập từ sách vở hay thầy cô có giúp được gì cho mình sau này hay không? Rời khỏi ghế nhà trường học sinh có nhất thiết phải thi đậu vào các trường đại học cao đẳng chuyên nghiệp hay không? Nếu thi vào các trường nghề thì kiến thức THPT có cần thiết hay không?... Như vậy có thể thấy rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường THPT, trong các hoạt động giáo dục toàn diện của nhà trường, sự ổn định và phát triển năng lực, sức học tập của học sinh gắn liền với công tác giáo dục hướng nghiệp, làm được điều đó ta thấy năng lực hướng nghiệp của giáo viên ảnh hưởng một cách trực tiếp nhất. Chất lượng giáo dục hướng nghiệp của nhà trường phụ thuộc vào năng lực hướng nghiệp của đội ngũ giáo viên. Chính vì vậy việc xây dựng đội ngũ nói chung và bồi dưỡng năng lực hướng nghiệp cho cán bộ giáo viên của trong các nhà trường là một việc làm hết sức có ý nghĩa, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. Là một cán bộ quản lý ở trường phổ thôn nhiều cấp học, sự phát triển tâm lý học sinh hết sức phức tạp, trăn trở với chất lượng đội ngũ, trăn trở với chất lượng hai mặt của học sinh, trăn trở với tinh thần thái độ học tập của học sinh, nắm bắt thực tế tình hình địa phương nơi công tác,… Trước những yêu cầu cấp thiết công tác bồi dưỡng năng lực hướng nghiệp cho giáo viên cho đội ngũ giáo viên tại trường PT Nguyễn Mộng Tuân cần được quan tâm và có những biện pháp bồi dưỡng phù hợp, sát với thực tế của một cơ sở giáo dục ở vùng đặc biệt khó khăn. 11 2.3.1. Nhóm các giải pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên Biện pháp 1: Bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp Biện pháp 2: Bồi dưỡng nâng cao nhận thức nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp Biện pháp 3: Bồi dưỡng kỹ năng xây dựng kế hoạch giáo dục hướng nghiệp Biện pháp 4: Bồi dưỡng kỹ năng hướng nghiệp qua hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Biện pháp 5: Bồi dưỡng kỹ năng hướng nghiệp qua các môn văn hóa. Biện pháp 6: Bồi dưỡng kỹ năng hướng nghiệp qua hoạt động giáo dục hướng nghiệp nghề phổ thông và lao động sản xuất. Biện pháp 7: Bồi dưỡng kỹ năng hướng nghiệp qua các hoạt động ngoại khóa, tham quan trong và ngoài nhà trường. 2.3.2. Nhóm các biện pháp hỗ trợ Biện pháp 1: Lựa chọn phân công công tác giáo dục hướng nghiệp hợp lý, hiệu quả. Biện pháp 2: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá công tác giáo dục hướng nghiệp. Biện pháp 3: Phân công hỗ trợ lẫn nhau trong công tác giáo dục hướng nghiệp. 2.3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp Chúng tôi xây dựng và đề xuất các biện pháp trên cơ sở chức năng quản lý. Trong chu trình quản lý đó là: Lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. Trong các nhóm biện pháp đề xuất trên, biện pháp Nhóm các giải pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên là 12 nhóm biện pháp có tính tiền đề và có tính hạt nhân, quyết định đến chất lượng công tác giáo dục hướng nghiệp của nhà trường. Nhóm biện pháp hỗ trợ là nhóm biện pháp mang tính hỗ trợ, tạo động lực cho đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên các biện pháp đều mang tính tương đối và bổ trợ lẫn nhau trong công tác giáo dục hướng nghiệp. Mỗi biện pháp đều có ưu và nhược điểm nhất định, do đó khi thực hiện phải kết hợp đồng bộ và có hệ thống. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục của bản thân, đồng nghiệp, nhà trường Khi thực hiện đề tài này tại trường công tác giáo dục hướng nghiệp có nhiều chuyển biến rõ rệt, học sinh thấy được động cơ học tập nên học tập chuyên cần hơn, tỉ lệ học sinh bỏ học có phần thuyên giảm. Việc lựa chọn ngành nghề và các môn thi tự chọn của học sinh khối 12 sát với năng lực, khả năng và sở trường của các em hơn. Các công tác giáo dục hướng nghiệp trong năm học đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện năm học 2015-2016 100% số giáo viên được hỏi ý kiến đều nhất trí với các biện pháp nên trên, các biện pháp đều khẳng định tính cần thiết và tính khả thi trong thực tiễn bồi dưỡng nâng cao năng lực giao dục hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên của trường PT Nguyễn Mộng Tuân , tỉnh Quảng Bình trong giai đoạn hiện nay. 3. Kết luận và kiến nghị 3.1. Kết luận Trên cơ sở lý luận và thực tiễn đã nêu chúng tôi đề xuất hai nhóm biện pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục hướng nghiệp giáo viên trường PT Nguyễn Mộng Tuân . Các biện pháp tập trung vào việc nâng cao công tác giáo dục hướng nghiệp tại trường góp phần nâng cao công tác giáo dục toàn diện tại trường. Các biện pháp đưa ra chưa phải là tất cả, nhưng cơ bản góp phần nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm của nhà trường. 13 Từ những kết quả nghiên cứu của đề tài chúng tôi rút ra những kết luận sau: Giáo viên là người trực tiếp đứng lớp, là người trực tiếp truyền thụ những kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng sống của mình cho học sinh, là người giúp học sinh định hướng được nghề nghiệp của tương lai trước mắt và xác định động cơ, lý tưởng học tập hiện tại. Để làm tốt nhiệm vụ được phân công họ cấn được đào tạo và bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng. Được nhà trường tạo điều kiện và trang bị tài liệu, cơ sở vật chất, các chế độ để động viên họ tự bồi dưỡng. Có tinh thần cầu thị, tin tưởng vào sự nghiệp giáo dục và đào tạo của nước nhà. Là tấm gương sáng tự học và sáng tạo cho học sinh noi theo. Chất lượng công tác giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phụ thuộc phần lớn vào nghiệp vụ hướng nghiệp của mỗi giáo viên nhất là đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và giáo viên các môn GDCD, Công nghệ. Để thực sự phân luồng học sinh, nâng cao ý thức học tập của học sinh, các trường phổ thông đều có mong muốn có sự thống nhất cao trong nhận thức cũng như trong chỉ đạo của các cấp quản lý giáo dục về tầm quan trọng của công tác giáo dục hướng nghiệp trên cơ sở đó để có mối quan tâm, có cơ chế chính sách hợp lý, có những đổi mới về công tác đào tạo bồi dưỡng kịp thời và phù hợp, Kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, phụ huynh và các đoàn thể trong và ngoài nhà trường, các doanh nghiệp trên địa bàn trong công tác giáo dục hướng nghiệp. Đặc biệt là tư vấn hướng nghiệp cho học sinh cuối cấp THPT. Thực hiện tốt những kết luận trên đây đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của cán bộ quản lý và tập thể hội đồng sư phạm nhà trường nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng được những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp hiện đại hóa, công nghiệp hóa và hội nhập quốc tế của nền kinh tế nước ta trong gia đoạn hiện nay. 3.2. Kiến nghị 3.2.1. Đối với Sở GD&ĐT Thanh Hóa Có kế hoạch tổ chức thường xuyên hơn nữa các lớp bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục hướng nghiệp cho cán bộ giáo viên; 14 Có các hướng dẫn cụ thể hơn về công tác giáo dục hướng nghiệp; Có chế độ chính sách hợp lý cho công tác giáo dục hướng nghiệp ở cơ sở như tính tiết dạy cho cán bộ chuyên trách công tác giáo dục hướng nghiệp. 3.2.2. Đối với BGH trường PT Nguyễn Mộng Tuân Có biện pháp động viên khuyến khích và khen thưởng các giáo viên có thành tích nổi trội trong công tác giáo dục hướng nghiệp. Theo dõi sát sao và động viên kịp thời các giáo viên tích cực trong công tác giáo dục hướng nghiệp. Phát huy công tác xã hội hóa giáo dục, góp phần nâng cao công tác hướng nghiệp trên địa bàn. XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Thanh Hóa, ngày 02 tháng 06 năm 2019 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Nguyễn Thế Anh MỤC LỤC Trang 1. Mở đầu 01 1.1. Lý do chọn đề tài 01 1.2. Mục đích nghiên cứu 02 1.3. Đối tượng nghiên cứu 02 1.4. Phương pháp nghiên cứu 02 1.5. Những điểm mới của đề tài 03 15 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm: 2.1. Cơ sở lí luận của nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 03 2.1.1. Thực trạng về năng lực hướng nghiệp của giáo viên 04 2.1.2. Thực trạng công tác hướng nghiệp ở trường PT Nguyễn Mộng Tuân 2.1.2.1. Một số khó khăn ảnh hưởng đến năng lực hướng nghiệp của giáo viên 05 2.2.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực hướng nghiệp của giáo viên ở trường PT Nguyễn Mộng Tuân 03 06 06 2.3. Một số giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1. Nhóm các giải pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên 2.3.2. Nhóm các biện pháp hỗ trợ 07 11 12 2.3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục của bản thân, đồng nghiệp, nhà trường 3. Kết luận và kiến nghị 3.1. Kết luận 12 13 13 3.2. Kiến nghị 14 3.2.1. Đối với Sở GD&ĐT Thanh Hóa 15 3.2.2. Đối với BGH trường PT Nguyễn Mộng Tuân 15 15 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Vũ Đình Chuẩn- Lê Trần Tuấn- Trần Thu- Nguyễn Thị Châu- Hồ Phụng Hoàng Phonenix (2013), Đổi mới giáo dục hướng nghiệp trong trường trung học, Nxb giáo dục Việt Nam. 2. Quang Dương (2010), Tư vấn hướng nghiệp (tập 1, tập2, NXB Trẻ). 16 17