Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Y dược Xây dựng và triển khai các dự án y tế nxb y học...

Tài liệu Xây dựng và triển khai các dự án y tế nxb y học

.PDF
180
1690
72

Mô tả:

Bé y tÕ Vô khoa häc vµ ®µo t¹o ChØ ®¹o: GS.TSKH. NguyÔn v¨n DÞp Chñ biªn: Ths. PhÝ v¨n Th©m TS. Ph¹m Quèc B¶o Nh÷ng ng−êi biªn so¹n: TS. Phan Thôc Anh X©y dùng vµ triÓn khai c¸c dù ¸n y tÕ TS. Ph¹m Quèc B¶o KS. Hµ §¾c Biªn PGS.TS.Tr−¬ng ViÖt Dòng Ths. L−u Ngäc Ho¹t TS. NguyÔn V¨n HiÕn BS. Hµ Thanh HuyÒn CN. Chö V¨n Loan Ths. Ph¹m V¨n T¸c Ths. PhÝ NguyÖt Thanh PGS. TS.Ph¹m V¨n Th©n Ths. PhÝ V¨n Th©m TS. §ç Xu©n Th«ng Nhµ xuÊt b¶n y häc Hµ néi - 2004 1 2 Lêi nãi ®Çu Ch−¬ng tr×nh, dù ¸n lµ mét bé phËn quan träng trong kÕ ho¹ch nhµ n−íc diÔn ra trong mäi lÜnh vùc kinh tÕ, x· héi. Ngµnh y tÕ ®ang triÓn khai thùc hiÖn nhiÒu dù ¸n trong n−íc vµ hîp t¸c quèc tÕ, lµ h×nh thøc ®Çu t− ®−îc coi lµ cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn khi x©y dùng vµ triÓn khai c¸c dù ¸n, chóng ta cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do nh÷ng c¸n bé lµm viÖc trong lÜnh vùc nµy cßn thiÕu nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng cÇn thiÕt. Trong c¸c tr−êng ®¹i häc vµ trung häc y d−îc ®Òu x©y dùng nh÷ng ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y vÒ qu¶n lý dù ¸n ë c¸c m«n thuéc lÜnh vùc y tÕ c«ng céng, tæ chøc vµ qu¶n lý y tÕ, song trong qu¸ tr×nh triÓn khai cßn gÆp nh÷ng lóng tóng do thiÕu kinh nghiÖm vµ khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm tµi liÖu d¹y-häc. §Ó ®¸p øng ®−îc nhu cÇu thùc tÕ ®ã, Vô Khoa häc vµ ®µo t¹o cho xuÊt b¶n tµi liÖu :" X©y dùng vµ triÓn khai c¸c dù ¸n y tÕ". Tµi liÖu nµy nh»m phôc vô cho sinh viªn ®¹i häc vµ häc viªn sau ®¹i häc c¸c chuyªn ngµnh Y tÕ c«ng céng; häc sinh c¸c tr−êng y d−îc khi nghiªn cøu vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý y tÕ. Tµi liÖu nµy cßn cã thÓ lµm tµi liÖu tham kh¶o cho c¸c gi¶ng viªn, c¸c c¸n bé y tÕ phôc vô cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y còng nh− ®ang x©y dùng vµ triÓn khai dù ¸n y tÕ . t¹o c¸n bé qu¶n lý dù ¸n ®−îc tæ chøc SIDA - Thuþ §iÓn gióp ®ì Bé Y tÕ, c¸c tµi liÖu cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi (WHO) vµ cña Tr−êng ®¹i häc New South Wale, §¹i häc Queensland (Australia), §¹i häc Boston (Hoa Kú). Tµi liÖu ®−îc thiÕt kÕ gåm 6 ch−¬ng: Ch−¬ng 1: ChuÈn bÞ x©y dùng dù ¸n Ch−¬ng 2: ThiÕt kÕ vµ lËp kÕ ho¹ch dù ¸n Ch−¬ng 3: Phª duyÖt dù ¸n Ch−¬ng 4: TriÓn khai thùc hiÖn dù ¸n Ch−¬ng 5: KiÓm tra, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ c¸c dù ¸n Ch−¬ng 6: Bµi tËp t×nh huèng (scenario) Ban biªn so¹n ®· nhËn ®−îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña Bé Y tÕ, cña ch−¬ng tr×nh hîp t¸c y tÕ ViÖt NamThuþ §iÓn, cña gi¸o s− Arie-Rotem tõ tr−êng §¹i häc New South Wale vµ sù nhiÖt t×nh tham gia cña c¸c t¸c gi¶ trong qu¸ tr×nh biªn so¹n tËp tµi liÖu nµy. LÇn ®Çu xuÊt b¶n nªn kh«ng tr¸nh khái sai sãt, chóng t«i mong muèn nhËn ®−îc c¸c gãp ý cña c¸c b¹n ®Ó lÇn t¸i b¶n sau cuèn s¸ch ®−îc hoµn chØnh h¬n. Hµ Néi, th¸ng 8 n¨m 2004 Vô Khoa häc vµ §µo t¹o Bé Y tÕ Tµi liÖu ®−îc biªn so¹n trªn quan ®iÓm: khoa häc, hiÖn ®¹i, phï hîp thùc tiÔn y tÕ ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh biªn so¹n c¸c t¸c gi¶ cã tham kh¶o vÒ kho¸ ®µo 3 4 PPMU Provincial Project Management Unit (§¬n vÞ qu¶n lý dù ¸n tØnh) EPI Expanded Program ß Immunization (Ch. tr×nh tiªm chñng më réng) ARI Acute Respiratory Infection (NhiÔm khuÈn h« hÊp cÊp) CDD Control Diarheal Diseases (Khèng chÕ bÖnh tiªu ch¶y) FGD Focus Group Discusion (Th¶o luËn nhãm träng t©m) PRA Paticipatory Rapid Apraisal (TiÕp cËn nhanh céng ®ång) RRA Rapid Rural Apraisal (quy tr×nh ®¸nh gi¸ nhanh) RAP Rapid Apraisal Procedure (®¸nh gi¸ nhanh vïng n«ng th«n) TOR Term Of Reference (B¶n tham chiÕu) TSSA Training system support Area (LÜnh vùc hç trî hÖ thèng ®µo t¹o) UBND ñy ban nh©n d©n TTGDSK Trung t©m gi¸o dôc søc khoÎ CSSK Ch¨m sãc søc khoÎ KLG Khung Logic TCQL Tæ chøc qu¶n lý Nh÷ng ch÷ viÕt t¾t ODA Official Development Assistance (Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc) ADB Asian Development Bank (Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸) WB World Bank (Ng©n hµng thÕ giíi ) WHO World Health Organization (Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi) UNDP United Nations Development Program (Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hiÖp quèc) SIDA Swedish International Development Authority (Tæ chøc ph¸t triÓn quèc tÕ cña Thuþ §iÓn) JICA Japanese International Cooperation Agency (Tæ chøc Hîp t¸c quèc tÕ cña NhËt B¶n) CIDA Canadian International Development Agency (Tæ chøc Hç trî ph¸t triÓn quèc tÕ cña Canada) NGOs Non Govermental Organizations (Tæ chøc phi chÝnh phñ) UNICEF United Nations International Children's Funds (Quü nhi ®ång liªn hiÖp quèc) EC European Commission (Céng ®ång ch©u ¢u) GDSK Gi¸o dôc søc khoÎ IMF International Moneytary Fund ( Quü tiÒn tÖ quèc tÕ) SDD Suy dinh d−ìng CARE Tªn riªng cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ SCF Save the Children Fund (Quü cøu trî nhi ®ång) HVO Health Voluntary Oversea (Quü hç trî t×nh nguyÖn h¶i ngo¹i cña Mü) BOT Build, Operation, Transfer (X©y dùng, vËn hµnh, chuyÓn giao) FDI Foreign Direct Investment (§Çu t− trùc tiÕp cña n−íc ngoµi) PMU Project Management Unit (§¬n vÞ qu¶n lý dù ¸n) 5 6 4. C¸c bªn liªn quan dù ¸n (ThS. PhÝ V¨n Th©m) Môc lôc Trang Ch−¬ng 1 : ChuÈn bÞ x©y dùng dù ¸n 1. §Þnh h−íng c«ng t¸c dù ¸n phôc vô môc tiªu chiÕn l−îc y tÕ (TS. Ph¹m Quèc B¶o) 15 51 - Kh¸i niÖm vÒ c¸c bªn liªn quan ®Õn dù ¸n 51 - Mèi quan t©m cña c¸c bªn liªn quan 52 - Ph©n tÝch c¸c bªn liªn quan 56 - Mét sè kh¸i niÖm vÒ dù ¸n quèc tÕ vµ hç trî quèc tÕ 60 - X©y dùng n¨ng lùc lµm viÖc ë c¸c dù ¸n y tÕ 65 - §Æt vÊn ®Ò 15 - ChiÕn l−îc y tÕ 2010 vµ ®Þnh h−íng ®Õn 2020 17 - Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô y tÕ th«ng qua c¸c dù ¸n, ®Ò ¸n 20 - Më ®Çu 71 - §«i nÐt vÒ qu¶n lý vµ thùc hiÖn dù ¸n hiÖn nay 24 - Tãm t¾t vÒ ph©n tÝch t×nh huèng 72 - KÕt luËn 25 - Giíi thiÖu c¸ch häc theo tÝnh huèng 75 - X¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò 76 2. Tæng quan vÒ x©y dùng dù ¸n vµ triÓn khai dù ¸n y tÕ (ThS. PhÝ V¨n Th©m) Ch−¬ng 2: ThiÕt kÕ vµ lËp kÕ ho¹ch dù ¸n 5. Ph©n tÝch t×nh huèng (TS. Phan Thôc Anh) 26 6. X©y dùng môc tiªu dù ¸n (ThS. PhÝ V¨n Th©m) 71 81 - Më ®Çu 26 - Kh¸i niÖm vÒ môc tiªu dù ¸n 81 - ThÕ nµo lµ ch−¬ng tr×nh, dù ¸n 27 - VÞ trÝ cña môc tiªu trong dù ¸n 84 - §Æc tr−ng cña dù ¸n 29 - C¸ch viÕt môc tiªu dù ¸n 86 - Ph©n lo¹i dù ¸n 30 - C©y môc tiªu, ph©n tÝch môc tiªu 90 - ThÕ nµo lµ qu¶n lý dù ¸n 31 - Mét sè vÝ dô vÒ môc tiªu ch−¬ng tr×nh dù ¸n - Nh÷ng néi dung chÝnh trong viÖc x©y dùng vµ triÓn khai dù ¸n 3. Thu thËp th«ng tin ®Ó x©y dùng dù ¸n y tÕ (ThS. PhÝ V¨n Th©m) 7. X¸c ®Þnh s¶n phÈm ®Çu ra cña dù ¸n (PGS.TS.Tr−¬ng ViÖt Dòng) 33 95 - §Æt vÊn ®Ò 95 40 - §Þnh nghÜa s¶n phÈm ®Çu ra vµ kÕt qu¶ ®Çu ra 97 - TÇm quan träng cña th«ng tin trong x©y dùng dù ¸n 40 - KÕt qu¶ ®Çu ra 101 - C¸c nguån th«ng tin cho dù ¸n y tÕ 41 - Mèi quan hÖ gi÷a s¶n phÈm ®Çu ra vµ kÕt qu¶ ®Çu ra 102 - §iÒu tra thu thËp th«ng tin ®Ó x©y dùng dù ¸n 43 7 8. X©y dùng c¸c ho¹t ®éng dù ¸n (ThS. PhÝ V¨nTh©m) 8 107 - VÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña ho¹t ®éng dù ¸n 108 - X©y dùng s¬ ®å hÖ thèng tæ chøc 155 - C¸ch x©y dùng c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n 109 - ThiÕt kÕ ph−¬ng ¸n triÓn khai ho¹t ®éng 159 - C¸c lo¹i ho¹t ®éng cña dù ¸n 112 - B¶ng tiÕn ®é thêi gian cña c¸c ho¹t ®éng dù ¸n 116 9. LËp kÕ ho¹ch dù ¸n theo khung logic (TS.Phan thôc Anh) Ch−¬ng 3: Phª duyÖt dù ¸n 13. ThÈm ®Þnh, phª duyÖt dù ¸n y tÕ (TS. §ç Xu©n Th«ng, ThS. PhÝ V¨n Th©m) 123 163 - Më ®Çu 123 - C«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n 163 - Khung logic lµ g× vµ vËn hµnh thÕ nµo 124 - Phª duyÖt dù ¸n 173 - CÊu tróc cña khung logic 126 - Th«ng b¸o dù ¸n ®· ®−îc phª duyÖt 174 - TÝnh Logic cña khung logic 128 - Nh÷ng néi dung quan träng kh¸c 134 - KiÓm tra l¹i khung logic 134 - Nh÷ng h¹n chÕ cña ma trËn logic 136 10. ChØ sè trong gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n ? (PGS.TS.Tr−¬ng ViÖt Dòng) 14. Tæ chøc vµ bè trÝ nh©n lùc ®Ó triÓn khai dù ¸n (ThS. L−u Ngäc Ho¹t) 179 - X©y dùng s¬ ®å tæ chøc cña dù ¸n 179 - Tæ chøc v¨n phßng cña dù ¸n 191 137 - Ban hµnh c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn, b¶ng kiÓm cÇn thiÕt 191 - §µo t¹o vµ båi d−ìng c¸n bé dù ¸n 196 - ChØ sè 137 - C¸c chØ sè môc tiªu 140 - C¸c chØ sè gi¸m s¸t 141 - C¸c chØ sè ®¸nh gi¸ 142 11. Gi¶ ®Þnh vµ rñi ro (TS. Phan Thôc Anh) Ch−¬ng 4: TriÓn khai thùc hiÖn dù ¸n 15. TriÓn khai c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n (ThS. PhÝ NguyÖt Thanh) 199 - Më ®Çu 199 144 - Tæ chøc héi nghÞ, héi th¶o, líp tËp huÊn 200 - X¸c ®Þnh c¸c gi¶ ®Þnh 144 - Ho¹t ®éng hç trî kü thuËt 204 - X¸c ®Þnh vµ h¹n chÕ c¸c rñi ro 147 - C¸c ho¹t ®éng cö ®oµn ra 206 - C¸c ho¹t ®éng kh¸c 207 - PhÇn phô lôc 208 12. ThiÕt kÕ ph−¬ng ¸n triÓn khai dù ¸n (ThS. PhÝ V¨n Th©m) 150 - VÞ trÝ,tÇm quan träng 150 - ThiÕt kÕ ph−¬ng ¸n vÒ tæ chøc dù ¸n 151 9 16. Mua s¾m hµng ho¸, trang thiÕt bÞ cho c¸c dù ¸n y tÕ (KS. Hµ §¾c Biªn) 215 10 - Më ®Çu C«ng t¸c mua s¾m Nh÷ng néi dung cÇn quan t©m trong qu¸ tr×nh tæ chøc ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ Qu¶n lý hµng ho¸ ch−a sö dông 215 217 19. §¸nh gi¸ dù ¸n y tÕ (PGS.TS.Tr−¬ng ViÖt Dòng) - Më ®Çu 265 - X©y dùng khung chÝnh s¸ch ®Ó viÕt ®Ò c−¬ng ®¸nh gi¸ 266 - ThiÕt kÕ ®Ò c−¬ng ®¸nh gi¸ 267 - Quy tr×nh ®¸nh gi¸ 269 - C¸c b−íc trong qu¸ tr×nh x©y dùng bé c©u hái 280 - Nguyªn t¾c ph©n tÝch chi phÝ - hiÖu qu¶ 281 - Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ®¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh 290 20. ViÕt b¸o c¸o ho¹t ®éng dù ¸n - KÕt thóc dù ¸n (TS.NguyÔn v¨n HiÕn) 304 221 227 17. Qu¶n lý tµi chÝnh dù ¸n (PGS.TS. Tr−¬ng ViÖt Dòng, CN Chö V¨n Loan) - Më ®Çu - LËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh cho dù ¸n - C¸c b−íc trong qu¶n lý tµi chÝnh dù ¸n viÖn trî - Tæ chøc 230 230 231 238 240 Ch−¬ng 5: KiÓm tra, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n 18. Gi¸m s¸t ho¹t ®éng dù ¸n (PGS.TS. Ph¹m V¨n Th©n) 265 243 - Më ®Çu 304 - ViÕt b¸o c¸o ho¹t ®éng dù ¸n 307 - KÕt thóc dù ¸n 317 Ch−¬ng 6: Bµi tËp t×nh huèng (scenario) - §Æt vÊn ®Ò 243 - Kh¸i niÖm vÒ gi¸m s¸t, hç trî 244 - Vai trß cña gi¸m s¸t trong ho¹t ®éng dù ¸n 246 - Gi¸m s¸t viªn dù ¸n 248 - Ph−¬ng tiÖn ®Ó gi¸m s¸t 249 - T×nh huèng y tÕ huyÖn Mª-LÜnh 324 - Ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t 250 - Häc tËp theo t×nh huèng (scenario) 331 - Quy tr×nh gi¸m s¸t 252 - §i thùc tÕ ®Ó thu thËp sè liÖu vµ th«ng tin cho dù ¸n - Lång ghÐp gi¸m s¸t dù ¸n víi c¸c ho¹t ®éng, dÞch vô y tÕ 254 - Kinh phÝ cho ho¹t ®éng gi¸m s¸t 255 - Nh÷ng ®iÒu cÇn chó ý trong gi¸m s¸t ho¹t ®éng dù ¸n 255 - X©y dùng, chuÈn bÞ c«ng cô ®Ó gi¸m s¸t 257 - Mét vµi mÉu b¶ng kiÓm ®Ó gi¸m s¸t 262 11 21. T×nh huèng dïng cho ®µo t¹o vµ th¶o luËn nhãm (ThS.PhÝ V¨n Th©m, BS. Hµ Thanh HuyÒn TS.Phan Thôc Anh,PGS.TS. Tr−¬ng ViÖt Dòng, ThS.Ph¹m V¨n T¸c) 12 323 Mª LÜnh 333 - Lµm viÖc theo nhãm chuyªn gia ®Ó x©y dùng dù ¸n 336 - Mét sè mÉu dù ¸n y tÕ 337 Ch−¬ng 1 cHUÈN BÞ X¢Y DùNG Dù ¸N 13 14 1. §Þnh h−íng c«ng t¸c dù ¸n phôc vô môc tiªu chiÕn l−îc y tÕ TS. Ph¹m Quèc B¶o Môc tiªu 1. HiÓu ®−îc c¸c nhiÖm vô chiÕn l−îc cña ngµnh y tÕ trong giai ®o¹n hiÖn nay 2. Lùc chän ®−îc c¸c nhiÖm vô −u tiªn ®Ó ®Þnh h−íng c¸c dù ¸n phôc vô chiÕn l−îc y tÕ I. §Æt vÊn ®Ò Søc khoÎ cho mäi ng−êi lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c ChÝnh phñ. NhiÖm vô cña c¸c nhµ l·nh ®¹o c¸c quèc gia ®Òu ph¶i quan t©m c¶i thiÖn ®êi sèng cho hµng tû ng−êi ®ang cßn trong nghÌo ®ãi vµ bÖnh tËt, thùc hiÖn quyÒn c¬ b¶n cña con ng−êi cã søc khoÎ tèt nhÊt. ChÊt l−îng cuéc sèng phô thuéc trùc tiÕp vµo t×nh tr¹ng søc khoÎ vµ ng−îc l¹i, sù ph¸t triÓn vÒ søc kháe dÉn tíi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Môc ®Ých x· héi cao nhÊt cña c¸c ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ thÕ giíi lµ kh«ng ngõng phÊn ®Êu n©ng cao søc khoÎ cho céng ®ång, theo tiªu chuÈn cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi lµ ®¹t tíi t×nh 15 tr¹ng hoµn toµn tho¶i m¸i vÒ vËt chÊt, tinh thÇn vµ x· héi.V× vËy, t¨ng c−êng søc khoÎ lµ mét chØ sè quan träng ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia trong viÖc c¶i thiÖn cuéc sèng cña con ng−êi. Môc tiªu søc khoÎ lµ môc tiªu ®éng do nhu cÇu n©ng cao søc khoÎ kh«ng ngõng t¨ng theo sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ, x· héi. Thùc hiÖn môc tiªu søc khoÎ lµ c«ng viÖc khã kh¨n l©u dµi vµ rÊt tèn kÐm; ®ßi hái ph¶i huy ®éng c¸c nguån lùc cña ®Êt n−íc vµ sö dông c¸c nguån hç trî tõ bªn ngoµi mét c¸ch hîp lý. ë c¸c n−íc ph¸t triÓn, nhiÖm vô nãi trªn vÉn cßn lµ mét th¸ch thøc, th× ë nh÷ng n−íc ®ang ph¸t triÓn nh− n−íc ta, nhiÖm vô nµy cßn nÆng nÒ gÊp béi. Chóng ta võa b−íc ra khái cuéc chiÕn tranh l©u dµi vµ khèc liÖt giµnh ®éc lËp. §ång bµo c¸c d©n téc ViÖt Nam chÞu nhiÒu tæn thÊt, ®au th−¬ng, ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cßn nhiÒu thiÕu thèn. Qu¸ tr×nh ®æi míi, tuy ®· ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu quan träng, nh−ng nh×n chung t×nh tr¹ng kinh thÕ x· héi cßn kÐm ph¸t triÓn. Ng©n s¸ch dµnh cho y tÕ cßn kh¸ khiªm tèn, kho¶ng 5 USD/ ng−êi / n¨m, trong khi con sè nµy ë c¸c n−íc trong khu vùc tõ vµi chôc ®Õn hµng tr¨m vµ ë c¸c n−íc ph¸t triÓn tíi hµng ngh×n. Søc Ðp vÒ kinh tÕ lu«n ®Ì nÆng lªn c«ng t¸c y tÕ n−íc ta trong nhiÒu n¨m qua. Trong hoµn c¶nh hiÖn nay còng nh− trong mét vµi thËp niªn n÷a, kh«ng cã ph−¬ng ¸n tµi chÝnh nµo cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu ch¨m sãc søc khoÎ ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn cho nh©n d©n. Tuy nhiªn viÖc phèi hîp, liªn kÕt, sö dông hîp lý c¸c 16 nguån lùc, tranh thñ c¸c nguån viÖn trî, ch¾c ch¾n cã thÓ gãp phÇn ®¸ng kÓ c¶i thiÖn ®−îc t×nh h×nh. VÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu cña c¸c nhµ qu¶n lý, l·nh ®¹o ngµnh y tÕ tõ trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng lµ cÇn ®Þnh h−íng c¸c nguån lùc, c¸c dù ¸n vµo c¸c nhiÖm vô chiÕn l−îc vÒ y tÕ trong ph¹m vi quyÒn h¹n cña m×nh. II. ChiÕn l−îc y tÕ ®Õn 2010 vµ ®Þnh h−íng ®Õn 2020 ChiÕn l−îc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ sóc khoÎ nh©n d©n ®Õn 2010 ®· ®−îc ChÝnh phñ phª duyÖt víi môc tiªu: PhÊn ®Êu ®Ó mäi ng−êi d©n ®−îc h−ëng c¸c dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu, cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn vµ sö dông c¸c dÞch vô y tÕ cã chÊt l−îng. Mäi ng−êi ®Òu ®−îc sèng trong céng ®ång an toµn, ph¸t triÓn tèt vÒ thÓ chÊt vµ tinh thÇn. Gi¶m tû lÖ m¾c bÖnh, n©ng cao thÓ lùc, t¨ng tuæi thä vµ ph¸t triÓn gièng nßi C¸c chØ tiªu søc khoÎ cÇn ®¹t ®−îc vµo n¨m 2010 lµ: − Tuæi thä trung b×nh: 71 − Tû suÊt chÕt mÑ: 70/100.000 trÎ ®Î sèng − Tû lÖ chÕt trÎ em d−íi 1 tuæi: d−íi 25‰ − Tû lÖ chÕt trÎ em d−íi 5 tuæi: 32‰ − Tû lÖ trÎ míi ®Î cã träng l−îng d−íi 2500 g thÊp h¬n 6% − Tû lÖ trÎ em d−íi 5 tuæi bÞ suy dinh d−ìng gi¶m xuèng cßn d−íi 20% 17 − ChiÒu cao trung b×nh cña thanh niªn ®¹t tõ 1,60 m trë lªn. − Cã 4,5 b¸c sÜ vµ 1 d−îc sü ®¹i häc/ 10.000 d©n Tr−íc m¾t ngµnh y tÕ cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò søc khoÎ −u tiªn nh− phßng chèng dÞch, phßng chèng nhiÔm khuÈn, søc khoÎ bµ mÑ vµ trÎ em, søc khoÎ céng ®ång. VÒ chiÕn l−îc ®Çu t−, cÇn −u tiªn cho vïng nghÌo, vïng nói, vïng s©u, vïng xa; trong ®ã ®Çu t− Nhµ n−íc gi÷ vai trß chñ ®¹o; ®ång thêi t¨ng c−êng huy ®éng vµ ®iÒu phèi c¸c nguån viÖn trî, ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, hç trî kü thuËt vµ c¸c kho¶n vay −u ®·i. Trong sè nh÷ng vÊn ®Ò søc khoÎ −u tiªn, søc khoÎ cho ng−êi nghÌo ®ang lµ vÊn ®Ò næi lªn hµng ®Çu trong c«ng t¸c y tÕ hiÖn nay. Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt n−íc, sù ph©n biÖt giµu nghÌo ®ang diÔn ra ngµy cµng gay g¾t, Mét tû lÖ lín d©n c− ë miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, biªn gÝíi h¶i ®¶o ®ang ph¶i chÞu nhiÒu thiÖt thßi trong viÖc sö dông c¸c dÞch vô y tÕ. Ch¨m lo søc khoÎ cho ng−êi nghÌo võa lµ vÊn ®Ò ®¹o lý truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam; võa gãp phÇn ch¨m lo nguån lùc quý gi¸ nhÊt cña quèc gia - nguån nh©n lùc, yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc. Ph−¬ng ch©m chØ ®¹o nhÊt qu¸n cña §¶ng ®èi víi c«ng t¸c y tÕ n−íc ta lµ phßng bÖnh h¬n ch÷a bÖnh. Nh÷ng n¨m qua ngµnh y tÕ ViÖt Nam ®· thu ®−îc nhiÒu thµnh tùu quan träng trong lÜnh vùc y häc dù 18 phßng. NhiÒu bÖnh dÞch nguy hiÓm ®−îc ®Èy lïi, ®Æc biÖt ®· khèng chÕ thµnh c«ng dÞch SARS, mét dÞch l¹ cùc kú nguy hiÓm ®· tõng khiÕn c¶ thÕ giíi lo l¾ng.Tuy nhiªn, c«ng t¸c y häc dù phßng vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp: bÖnh dÞch vÉn cßn bïng ph¸t ë nhiÒu n¬i nh− sèt xuÊt huyÕt, viªm mµng n·o, viªm gan, sèt rÐt....m«i tr−êng ngµy cµng « nhiÔm nÆng nÒ, nhiÒu dÞch bÖnh míi xuÊt hiÖn, ®iÓn h×nh nh− bÖnh cóm gia cÇm kh«ng nh÷ng g©y thiÖt h¹i to lín vÒ kinh tÕ mµ cßn ®e do¹ l©y lan sang ng−êi, g©y hËu qu¶ kh«n l−êng. V× vËy c«ng t¸c phßng ngõa lu«n ®−îc ChÝnh phñ vµ Bé Y tÕ ViÖt Nam dµnh sù quan t©m thÝch ®¸ng. Nh÷ng n¨m tíi, ngµnh y häc dù phßng n−íc ta sÏ ®−îc ®æi míi toµn diÖn vµ ®−îc t¨ng c−êng n¨ng lùc ®¸ng kÓ. LÜnh vùc søc khoÎ sinh s¶n vµ søc khoÎ trÎ em còng th−êng xuyªn nhËn ®−îc sù quan t©m vµ ®Çu t− lín cña ChÝnh phñ vµ Bé Y tÕ ViÖt Nam. Cã nh÷ng thêi ®iÓm, lÜnh vùc nµy thu hót tíi 39% tæng viÖn trî n−íc ngoµi cho ngµnh y tÕ. Cïng víi nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc c«ng nghÖ, c¸c kü thuËt míi ®−îc øng dông vµo c«ng t¸c y tÕ ngµy cµng nhiÒu. ViÖc tiÕp cËn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ßi hái nguån lùc hÕt søc to lín mµ ngay c¶ c¸c n−íc giµu còng gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tuy nhiªn b»ng sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o, ph¸t huy néi lùc vµ tranh thñ c¸c nguån lùc sù hç trî qu«c tÕ, nhiÒu kü thuËt hiÖn ®¹i, nhiÒu trang thiÕt bÞ ®¾t tiÒn ®· ®−îc ngµnh y tÕ ®−a vµo sö dông cã hiÖu qu¶. Trong 10 n¨m qua, bé mÆt c¸c bÖnh viÖn tõ Trung −¬ng tíi tuyÕn tØnh ®· thay ®æi h¼n. Tr×nh ®é kü thuËt 19 cña c¸c tuyÕn nµy ®· ®−îc n©ng cao rÊt nhiÒu. HiÖn t¹i ChÝnh phñ ®ang cho phÐp x©y dùng ®Ò ¸n t¨ng c−êng trang thiÕt bÞ vµ c¬ së vËt chÊt cho c¸c bÖnh viÖn tuyÕn huyÖn. §Ò ¸n nµy nh»m gióp ng−êi d©n tiÕp cËn dÔ h¬n víi c¸c dÞch vô y tÕ kü thuËt cao; mÆt kh¸c gãp phÇn gi¶m t¶i cho c¸c bÖnh viÖn tuyÕn Trung −¬ng. Bé Y tÕ ®ang tr×nh c¸c gi¶i ph¸p huy ®éng vèn, trong ®ã cã gi¶p ph¸p ph¸t hµnh c«ng tr¸i, vµ kªu gäi hç trî quèc tÕ nh»m huy ®éng nguån lùc cho ®Ò ¸n. §Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ nhiÖm vô ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n, yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt lµ ph¶i cã ®ñ nh©n lùc víi tr×nh ®é phï hîp ®¸p øng yªu cÇu kü thuËt ë c¸c tuyÕn y tÕ. HiÖn nay Bé Y tÕ ®ang rÊt thiÕu nguån lùc cho c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, bao gåm nh©n lùc y tÕ ë vïng s©u, vïng cao vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé chuyªn khoa s©u. T×nh tr¹ng thiÕu chuyªn gia giái cho c¸c chuyªn ngµnh kü thuËt hiÖn ®ang g©y nªn sù lo ng¹i lín cho c¸c nhµ l·nh ®¹o vµ c¸c nhµ chuyªn m«n hµng ®Çu cña ngµnh Y tÕ. NhiÒu gi¶i ph¸p ®ang ®−îc th¶o luËn nh»m huy ®éng nguån l−c. C¸c dù ¸n lín cÇn ®−îc ®Þnh h−íng tËp trung gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò chiÕn l−îc nãi trªn. III. Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô y tÕ th«ng qua c¸c dù ¸n, ®Ò ¸n 1. §Çu t− ph¸t triÓn trong lÜnh vùc y tÕ Tr−íc hÕt cÇn t×m hiÓu viÖc chi ng©n s¸ch cho c¸c ho¹t ®éng y tÕ theo c¬ chÕ hiÖn hµnh. 20 − Dù ¸n võa vµ nhá quy m« vµi triÖu USD do c¸c Bé phª duyÖt vµ qu¶n lý hoÆc giao cho tØnh qu¶n lý (dù ¸n nhãm B &C). Ng©n s¸ch hµng n¨m cÊp cho ngµnh y tÕ hiÖn chØ chiÕm kho¶ng 5% tæng chi ng©n s¸ch Nhµ n−íc. Kho¶n chi nh− vËy lµ qu¸ h¹n hÑp ®èi víi mét nÒn kinh tÕ cßn kÐm ph¸t triÓn; v× sè l−îng tuyÖt ®èi qu¸ thÊp, l¹i ph¶i dµnh kho¶ng h¬n 60% ®Ó tr¶ l−¬ng vµ c¸c kho¶n chi phÝ hµnh chÝnh sù nghiÖp. PhÇn dµnh cho ®Çu t− ph¸t triÓn kh«ng ®¸ng kÓ vµ ph¶i thùc hiÖn th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n víi nh÷ng c¬ chÕ qu¶n lý hÕt søc phøc t¹p. Hµng n¨m Bé Y tÕ tr×nh ChÝnh phñ hµng chôc c¸c ®Ò ¸n hç trî ph¸t triÓn tõng lÜnh vùc c«ng t¸c vµ ph¶i tèn kh¸ nhiÒu thêi gian, c«ng søc ®Ó th«ng qua c¸c dù ¸n nµy. Ph©n theo nguån vèn, cã thÓ chia thµnh 2 lo¹i: − Dù ¸n nguån vèn trong n−íc − Dù ¸n ODA gåm vèn vay vµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i Ph©n theo môc tiªu, cã thÓ chia thµnh 2 nhãm: − C¸c dù ¸n thuéc ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia: nhãm nµy gåm c¸c ch−¬ng tr×nh y tÕ quèc gia do Bé Y tÕ thùc hiÖn: dù ¸n tiªm chñng më réng, dù ¸n phßng chèng sèt rÐt, dù ¸n phßng chèng sèt xuÊt huyÕt, dù ¸n phßng chèng HIV/ AIDS. Mét sè ch−¬ng tr×nh dù ¸n do c¸c bé ngµnh kh¸c chñ tr×: ch−¬ng tr×nh n−íc s¹ch vÖ sinh m«i tr−êng, ch−¬ng tr×nh d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh... ViÖc chi ng©n s¸ch y tÕ ë c¸c ®Þa ph−¬ng cßn gÆp khã kh¨n h¬n do c¸c kho¶n chi cã tÝnh chÊt l−¬ng chiÕm tû träng kho¶ng 70%; mét sè tØnh nh− Thanh Ho¸ chiÕm 88%, T©y Ninh 81%, Ninh B×nh 77%. Kinh phÝ Ýt ái cßn l¹i ®−îc giµnh mét phÇn chi cho ®Çu t− ph¸t triÓn th«ng qua c¸c dù ¸n do UBND c¸c tØnh duyÖt cho ngµnh Y tÕ ®Þa ph−¬ng. − C¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn: dù ¸n ®Çu t− c¸c trung t©m y tÕ chuyªn s©u; Dù ¸n x©y dùng c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm Tr−êng §H Y-D−îc CÇn Th¬, dù ¸n n©ng cÊp mét sè bÖnh viÖn, dù ¸n ®Çu t− n©ng cÊp c¸c c¬ së y tÕ tuyÕn huyÖn. Nh×n chung, ®Çu t− ph¸t triÓn trong lÜnh vùc y tÕ cßn rÊt h¹n chÕ. Nh÷ng thËp kû tíi, ngµnh y tÕ cÇn nguån tµi chÝnh ®Ó h×nh thµnh c¸c dù ¸n lín, t¹o nh÷ng bøt ph¸ trong viÖc ph¸t triÓn sù nghiÖp y tÕ n−íc nhµ. 3. Mét sè dù ¸n lín ®ang thùc hiÖn 2. Ph©n lo¹i c¸c dù ¸n y tÕ − Dù ¸n Hç trî y tÕ quèc gia: hç trî y tÕ cho16 tØnh thµnh, thùc hiÖn b»ng vèn vay ng©n hµng thÕ giíi (WB) vµ vèn ®èi øng trong n−íc. Dù ¸n ®ang trong giai ®o¹n kÕt thóc. Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c dù ¸n theo nhiÒu c¸ch: Ph©n theo quy m« ®Çu t−, cã thÓ chia thµnh 3 lo¹i: − Dù ¸n lín do ChÝnh phñ phª duyÖt, giao cho c¸c Bé qu¶n lý cã quy m« triÓn khai ë nhiÒu tØnh, thµnh phè (dù ¸n nhãm A). 21 − Ch−¬ng tr×nh Hîp t¸c y tÕ ViÖt Nam Thuþ §iÓn, gåm 16 dù ¸n vµ tiÓu dù ¸n thµnh phÇn. Ch−¬ng 22 tr×nh ®−îc triÓn khai trªn nhiÒu lÜnh vùc nh− chÝnh s¸ch y tÕ, hç trî y tÕ vïng khã kh¨n, hç trî c«ng t¸c d−îc vµ qu¶n lý thuèc, phßng chèng tai n¹n th−¬ng tÝch, phßng chèng thuèc l¸.... − Dù ¸n Y tÕ n«ng th«n: hç trî c«ng t¸c y tÕ vµ n©ng cao n¨ng lùc cung cÊp dÞch vô y tÕ cho 13 tØnh víi tæng kinh phÝ gÇn 100 triÖu USD, bao gåm c¶ vèn vay cña ng©n hµng ch©u ¸ vµ vèn ®èi øng cña phÝa ViÖt Nam. Dù ¸n kÕt thóc vµo 2006. − Dù ¸n Ch¨m sãc søc khoÎ ®ång bµo T©y Nguyªn: ®−îc triÓn khai b»ng nhiÒu nguån hç trî, trong ®ã cã vèn vay tõ ng©n hµng ch©u ¸, viÖn trî cña tæ chøc SIDA Thuþ §iÓn vµ vèn ®èi øng cña ChÝnh phñ ViÖt Nam. IV. §«i nÐt vÒ qu¶n lý thùc hiÖn dù ¸n hiÖn nay Qu¶n lý dù ¸n lµ qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn dù ¸n, kÓ tõ khi dù ¸n ®−îc b¾t ®Çu h×nh thµnh cho ®Õn khi kÕt thóc vµ lµ qu¸ tr×nh qu¶n lý theo môc tiªu. Dù ¸n lµ mét bé phËn trong kÕ ho¹ch Nhµ n−íc, nh−ng tæ chøc qu¶n lý dù ¸n lµ mét tæ chøc mang tÝnh t¹m thêi. Kh©u tæ chøc dù ¸n th−êng bÞ kÐo dµi, thêi gian tõ khi dù ¸n ®−îc phª duyÖt ®Õn khi ho¹t ®éng ®−îc th−êng kÐo dµi c¶ n¨m, cã khi tíi hµng n¨m. Ho¹t ®éng qu¶n lý dù ¸n bao gåm c¸c giai ®o¹n hÕt søc quan träng: − LËp kÕ ho¹ch − Dù ¸n An toµn truyÒn m¸u khu vùc, x©y dùng 3 trung t©m l−u tr÷ vµ truyÒn m¸u ë Hµ Néi, HuÕ vµ Tp Hå ChÝ Minh, do WHO vµ ChÝnh phñ Luychx¨mbua tµi trî. − Dù ¸n Kh¸m ch÷a bÖnh cho ng−êi nghÌo do vèn vay cña WB vµ vèn ng©n s¸ch − Dù ¸n T¨ng c−êng y tÕ ®ång b»ng s«ng Cöu Long − Dù ¸n Phßng chèng sèt rÐt víi nguån tµi trî cña ChÝnh phñ Australia, vµ NhËt B¶n − Tæ chøc ho¹t ®éng − L·nh ®¹o qu¶n lý − Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ Song song víi viÖc h×nh thµnh bé m¸y qu¶n lý dù ¸n, viÖc lùa chän gi¸m ®èc dù ¸n lµ hÕt søc quan träng. Nh÷ng phÈm chÊt c¬ b¶n mµ gi¸m ®èc dù ¸n cÇn ph¶i cã lµ: − BiÕt tæ chøc, huÊn luyÖn vµ ®éng viªn mäi ng−êi trong dù ¸n lµm viÖc v× c¸c môc tiªu dù ¸n − C¸c dù ¸n phßng chèng HIV/AIDS do WB tµi trî 35 triÖu USD vµ c¸c dù ¸n hç trî kh¸c trong lÜnh vùc HIV/ AIDS − Cã b¶n lÜnh cña nhµ l·nh ®¹o. − BiÕt x©y dùng vµ t¹o lËp c¸c mèi quan hÖ vµ giao tiÕp víi bªn ngoµi. − Cã kh¶ n¨ng ®µm ph¸n víi nhµ tµi trî. 23 24 − Cã kh¶ n¨ng phèi hîp c¸c ho¹t ®éng vµ g¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn T×nh tr¹ng phæ biÕn hiÖn nay lµ viÖc triÓn khai vµ ®iÒu hµnh c¸c dù ¸n cßn lóng tóng, chËm trÔ. C¸c dù ¸n th−êng ph¶i kÐo dµi, thËm chÝ ph¶i c¾t bít môc tiªu do hÕt thêi gian. ViÖc gi¶i ng©n, mua s¾m ®Êu thÇu... cßn nhiÒu phøc t¹p, thiÕu nhÊt qu¸n g©y nhiÒu khã kh¨n cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn. 2. Tæng quan vÒ x©y dùng vµ triÓn khai dù ¸n y tÕ ThS. PhÝ V¨n Th©m Môc tiªu v. KÕt luËn 1. HiÓu ®−îc thÕ nµo lµ ch−¬ng tr×nh, dù ¸n. Dù ¸n lµ mét bé phËn trong kÕ ho¹ch nhµ n−íc, diÔn ra ë mäi lÜnh vùc kinh tÕ x· héi, trong ®ã cã lÜnh vùc y tÕ. 2. C«ng t¸c dù ¸n ®ßi hái ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé n¾m v÷ng nhiÖm vô chiÕn l−îc cña ngµnh vµ giái vÒ nghiÖp vô ®iÒu hµnh qu¶n lý dù ¸n ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c dù ¸n phôc vô c¸c nhiÖm vô chiÕn l−îc cña ngµnh. Tr×nh bµy ®−îc c¸c néi dung chñ yÕu vµ c¸c b−íc chÝnh trong viÖc thiÕt kÕ, lËp kÕ ho¹ch vµ triÓn khai dù ¸n y tÕ. 3. Ph©n tÝch ®−îc mèi quan hÖ trong viÖc thiÕt kÕ vµ triÓn khai dù ¸n. Trong ngµnh y tÕ, qua c¸c sè liÖu ®iÒu tra vµ b¸o c¸o, sè c¸n bé dù ¸n ®¹t ®−îc c¸c phÈm chÊt nãi trªn ch−a nhiÒu; c«ng t¸c dù ¸n l¹i hÕt søc phøc t¹p vµ míi mÎ víi nhiÒu ng−êi. V× vËy cÇn cã nh÷ng líp ®µo t¹o c¸n bé dù ¸n mét c¸ch bµi b¶n ®Ó dÇn dÇn h×nh thµnh ®éi ngò c¸n bé dù ¸n ®ñ søc lËp kÕ ho¹ch, triÓn khai vµ ®iÒu hµnh c¸c dù ¸n lín tr−íc m¾t còng nh− trong t−¬ng lai mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. 25 I. Më ®Çu HiÖn nay chóng ta ®ang chuyÓn ®æi tõ c¸c ho¹t ®éng th−¬ng xuyªn sang c¸c ho¹t ®éng dù ¸n, coi ®ã lµ ph−¬ng thøc hiÖu qu¶ ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng ®iÒu chóng ta mong muèn. Dù ¸n thµnh c«ng khi nã ®¹t ®−îc ®iÒu chóng ta mong mái. Mét dù ¸n quèc tÕ ®−îc coi lµ thµnh c«ng khi ®¸p øng ®−îc nh÷ng ®ßi hái cña c¶ hai phÝa: c¬ quan tµi trî vµ bªn ®−îc tµi trî (quèc gia, ngµnh, ®Þa ph−¬ng...). Mét trong nh÷ng mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¬ quan tµi trî vµ nh÷ng ng−êi qu¶n lý dù ¸n lµ vÊn ®Ò "chi phÝ - hiÖu qu¶" cña dù ¸n, cô thÓ lµ sö dông 26 ng©n s¸ch sao cho cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. Cã nhiÒu c¸ch ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, tr−íc hÕt nh÷ng bªn liªn quan chñ yÕu ®Õn dù ¸n cÇn biÕt râ kÕ ho¹ch dù ¸n. Nh÷ng ng−êi nµy (hoÆc tæ chøc) cÇn tr¶ lêi râ nh÷ng c©u hái sau: Môc tiªu dù ¸n lµ g×? Lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu? Lµm g× vµ khi nµo lµm viÖc ®ã? Nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo lµ cÇn vµ ®ñ ®Ó hoµn thµnh c¸c môc tiªu ë nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau?... Trong viÖc x©y dùng vµ triÓn khai dù ¸n, nh÷ng ng−êi thiÕt kÕ dù ¸n cÇn hiÓu rÊt râ hä ph¶i g× ®Ó ®−a nh÷ng néi dung quan träng nµy vµo v¨n b¶n dù ¸n ®Ó gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò y tÕ ®ang næi cém vµ ®¸p øng sù mong muèn cña c¸c bªn liªn quan. Trong tµi liÖu nµy sÏ cung cÊp nh÷ng h−íng dÉn chung nhÊt c¸c b−íc chñ yÕu trong viÖc thiÕt kÕ x©y dùng dù ¸n, ®ång thêi còng nªu nªn mét sè néi dung chñ yÕu trong viÖc triÓn khai ho¹t ®éng dù ¸n nh»m hiÖn thùc ho¸ nh÷ng ®iÒu chóng ta mong muèn trong kÕ ho¹ch dù ¸n. Tµi liÖu còng cung cÊp mét sè néi dung vÒ gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý vµ triÓn khai c¸c dù ¸n y tÕ. II. ThÕ nµo lµ ch−¬ng tr×nh, Dù ¸n Th«ng th−êng chóng ta ho¹t ®éng theo kÕ ho¹ch hµng n¨m hay nhiÒu n¨m, quy tr×nh nµy th−êng lÆp ®i, lÆp l¹i vµ kh«ng cã nh÷ng thay ®æi ®ét biÕn. §Ó cã nh÷ng thay ®æi lín chóng ta lËp ra c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ®Ó t¹o ra c¸c thay ®æi kh«ng th−êng xuyªn. Thay ®æi nµy cã thÓ lµ thay ®æi vÒ c¬ cÊu tæ chøc, vÒ nguån lùc hoÆc v¨n ho¸ x· héi. Còng cã thÓ lµ thay ®æi vÒ sè 27 l−îng, chÊt l−îng s¶n phÈm hay thay ®æi hµnh vi, mèi quan hÖ, øng xö. Ho¹t ®éng dù ¸n lµ theo m« h×nh míi ®©y lµ qu¸ tr×nh thay ®æi ®i lªn cña x· héi hiÖn ®¹i. Ch−¬ng tr×nh, dù ¸n th−êng g¾n víi mét sù thay ®æi ®ét ph¸, nh− s¬ ®å sau: Thay ®æi HiÖn t¹i Dù ¸n T−¬ng lai Ch−¬ng tr×nh lµ tËp hîp nhiÒu dù ¸n nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu chung ®· ®−îc x¸c ®Þnh. Nh− vËy ch−¬ng tr×nh lµ tËp hîp c¸c ho¹t ®éng cã môc tiªu, hoÆc tËp hîp c¸c dù ¸n ®Ó h−íng ®Õn môc tiªu ®Þnh tr−íc. Ch−¬ng tr×nh ®«i khi cßn gäi lµ ®Ò ¸n. Dù ¸n lµ mét chuçi c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt ®−îc t¹o ra nh»m ®¹t ®−îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong ph¹m vi ng©n s¸ch vµ thêi gian x¸c ®Þnh (dù ¸n ®éc lËp). Dù ¸n cßn lµ mét chuçi c¸c ho¹t ®éng ®−îc liªn kÕt mËt thiÕt víi nhau ®¹t ®−îc môc tiªu nhÊt ®Þnh ®Ó cïng h−íng ®¹t tíi môc tiªu chung trong mét ch−¬ng tr×nh (c¸c dù ¸n trong ch−¬ng tr×nh). Trong thùc tÕ c¸c kh¸i niÖm vÒ ch−¬ng tr×nh, ®Ò ¸n vµ dù ¸n kh«ng ph¶i lóc nµo còng ph©n biÖt r¹ch rßi, nhiÒu khi ng−êi ta dïng tõ dù ¸n ®Ó chØ chung cho c¶ ba kh¸i niÖm ch−¬ng tr×nh, ®Ò ¸n vµ dù ¸n; nh− vËy sÏ nh÷ng dù ¸n rÊt lín vµ còng cã dù ¸n nhá. 28 VÝ dô 1: Ch−¬ng tr×nh phßng chèng mét sè bÖnh x· héi, bÖnh dÞch nguy hiÓm vµ HIV/ AIDS cña Bé Y tÕ, n¨m 2003 gåm c¸c 10 dù ¸n, vÝ dô nh−: − Dù ¸n phßng, chèng bÖnh sèt rÐt, − Dù ¸n phßng chèng lao, − Dù ¸n tiªm chñng më réng, − Dù ¸n b¶o vÖ søc khoÎ t©m thÇn céng ®ång − Dù ¸n phßng chèng HIV/AIDS,... VÝ dô 2: Ch−¬ng tr×nh hîp t¸c y tÕ ViÖt Nam - Thuþ §iÓn cã 16 dù ¸n thµnh phÇn nh−: dù ¸n hç trî vïng khã kh¨n, dù ¸n t¨ng c−êng n¨ng lùc qu¶n lý thuèc. Trong tËp tµi liÖu nµy chóng t«i dïng tõ ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ®−îc hiÓu thèng nhÊt theo kh¸i niÖm ®· nªu ë trªn, ®Ó tiÖn sö dông nhiÒu khi chØ nãi ®Õn dù ¸n mµ kh«ng nãi tíi ch−¬ng tr×nh hay ®Ò ¸n. III. §Æc tr−ng cña Dù ¸n Dù ¸n kh¸c c¸c ho¹t ®éng th−êng xuyªn ë chç nã cã môc tiªu cô thÓ râ rµng, cã thêi gian nhÊt ®Þnh (cã ®iÓm b¾t ®Çu vµ kÕt thóc). Nguån lùc bÞ rµng buéc vµ ®Æc biÖt ng©n s¸ch ®−îc x¸c ®Þnh tr−íc. Cã ®Þa ®iÓm triÓn khai thùc hiÖn. Sau khi dù ¸n kÕt thóc c¸c ho¹t ®éng dù ¸n ®−îc g¾n vµo ho¹t ®éng th−êng xuyªn cña tæ chøc. Tæ chøc cña dù ¸n chØ lµ t¹m thêi vµ kh«ng tån t¹i sau khi dù ¸n kÕt thóc. Dù ¸n chØ lµ c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn IV. Ph©n lo¹i Dù ¸n HiÖn nay trong ngµnh y tÕ th−êng cã 2 lo¹i: dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n vµ dù ¸n hç trî kü thuËt. Dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n: lµ mét tËp hîp c¸c ®Ò xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc bá vèn ®Ó t¹o míi, më réng hoÆc c¶i t¹o nh÷ng c¬ së vËt chÊt nhÊt ®Þnh nh»m ®¹t ®−îc sù t¨ng tr−ëng vÒ mÆt sè l−îng hoÆc duy tr×, c¶i tiÕn n©ng cao chÊt l−îng cña s¶n phÈm hoÆc dÞch vô trong kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh" (Theo nghÞ ®Þnh sè 52/ 1999/ N§-CP). Trong c¸c dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n, ng©n s¸ch chñ yÕu dµnh cho viÖc x©y dùng nhµ, x−ëng, vá bao che, mua s¾m, l¾p ®Æt c¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt vµ ®µo t¹o vËn hµnh c«ng nghÖ ®−îc trang bÞ. Dù ¸n hç trî kü thuËt: lµ dù ¸n mµ ng©n s¸ch chñ yÕu dµnh cho viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ, kiÕn thøc, kinh nghiÖm, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, thÓ chÕ..., cung cÊp yÕu tè ®Çu vµo vÒ kü thuËt ®Ó chuÈn bÞ vµ thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n. C¸c dù ¸n trong ngµnh y tÕ chñ yÕu lµ hç trî kü thuËt. Trong mét sè tr−êng hîp mét dù ¸n y tÕ cã lÉn c¶ viÖc ®Çu t−, x©y dùng vµ hç trî kü thuËt. Ngoµi ra tuú theo nguån sè vèn mµ ng−êi ta cßn ph©n lo¹i c¸c dù ¸n nhãm A, dù ¸n nhãm B vµ dù ¸n nhãm C, hiÖn nay ë Bé Y tÕ ®ang ¸p dông quy ®Þnh lµ: − Dù ¸n nhãm A lµ dù ¸n cã sè vèn trªn 200 tû ®ång − Dù ¸n nhãm B cã sè vèn d−íi 200 tû ®ång − Dù ¸n nhãm C cã sè vèn d−íi 7 tû ®ång 29 30 V. thÕ nµo lµ Qu¶n lý dù ¸n Qu¶n lý dù ¸n lµ c«ng viÖc cßn t−¬ng ®èi míi ®èi víi chóng ta, viÖc qu¶n lý bao gåm tõ kh©u tæ chøc thiÕt kÕ x©y dùng kÕ ho¹ch dù ¸n ®Õn tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ kÕt thóc. Chu tr×nh qu¶n lý dù ¸n y tÕ th−êng gÆp nh− s¬ ®å sau: Chu tr×nh qu¶n lý dù ¸n Song song víi c¸c ho¹t ®éng th−êng xuyªn, hiÖn nay ë ngµnh y tÕ cßn cã ho¹t ®éng theo c¸c dù ¸n. Cã dù ¸n cã sù hç trî quèc tÕ vµ cã dù ¸n kh«ng cã sù hç trî quèc tÕ C¸c dù ¸n cã sù hç trî quèc tÕ nh−: dù ¸n vèn vay cña c¸c tæ chøc quèc tÕ ng©n hµng thÕ giíi (WB), ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ (ADB). C¸c dù ¸n viÖn trî ph¸t triÓn vµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cña c¸c n−íc vµ tæ chøc phi chÝnh phñ nh− WHO, UNICF, JICA, Hµ Lan, HVO,...C¸c dù ¸n nµy th−êng lµ hç trî kü thuËt, vèn chñ yÕu cña quèc tÕ, tuy nhiªn n−íc ta vÉn ph¶i bá mét sè vèn nhÊt ®Þnh (vèn ®èi øng) Khëi ®Çu X¸c ®Þnh dù ¸n KÕt thóc Xong Quy tr×nh qu¶n lý dù ¸n th«ng th−êng ph¶i qua c¸c b−íc nh− trªn. Tuy nhiªn còng cã khi ng−êi ta ph©n nhá chi tiÕt h¬n hoÆc l−îc bít lµ do môc tiªu sö dông cña nh÷ng nhµ qu¶n lý. Ch−a xong §¸nh gi¸ kÕt qu¶ dù ¸n ThiÕt kÕ vµ lËp kÕ ho¹ch dù ¸n Gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng dù ¸n ThÈm ®Þnh, Phª duyÖt dù ¸n C¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n sö dông nguån kinh phÝ trong n−íc nh−: ch−¬ng tr×nh n−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, ch−¬ng tr×nh d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o gåm cã dù ¸n t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt c¸c tr−êng ®¹i häc, dù ¸n t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt c¸c tr−êng trung häc chuyªn nghiÖp,... C¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n dï kinh phÝ cña quèc tÕ hay sö dông ng©n s¸ch trong n−íc, vÒ c¬ b¶n c¸c b−íc trong x©y dùng, triÓn khai thùc hiÖn, ®¸nh gi¸,... còng t−¬ng tù nh− nhau. Tuy nhiªn quy tr×nh x©y dùng vµ thùc hiÖn dù ¸n cã thÓ cã nh÷ng thay ®æi tuú theo tõng tr−êng hîp cô thÓ do yªu cÇu cña nhµ tµi trî cho ch−¬ng tr×nh, dù ¸n. TriÓn khai thùc hiÖn dù ¸n 31 32 Vi. Nh÷ng Néi dung chÝnh trong viÖc x©y dùng vµ triÓn khai dù ¸n X©y dùng dù ¸n, nh×n chung lµ c«ng viÖc quan träng, khëi ®Çu cho mét sù ph¸t triÓn sau nµy. Sau khi x©y dùng dù ¸n lµ c¶ qu¸ tr×nh vÒ thÈm ®Þnh, bè trÝ ng©n s¸ch vµ triÓn khai thùc hiÖn. ViÖc b¾t ®Çu dù ¸n th−êng cÇn xem xÐt c¸c b−íc tr×nh bµy d−íi ®©y. 1. ChuÈn bÞ x©y dùng dù ¸n C«ng t¸c chuÈn bÞ bao gåm hµng lo¹t c¸c c«ng viÖc, trong ®ã thu thËp, ph©n tÝch th«ng tin lµ quan träng víi c¸c néi dung nh−: 1.1. Chñ tr−¬ng ®Þnh h−íng ph¸t triÓn cña ngµnh §Ó chuÈn bÞ x©y dùng dù ¸n, chóng ta cÇn thu thËp c¸c th«ng tin nh− c¸c chñ tr−¬ng ®Þnh h−íng ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc, cña ngµnh, cña ®Þa ph−¬ng. Trong lÜnh vùc y tÕ chóng ta chiÕn l−îc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n giai ®o¹n 2001-2010 ®−îc phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh, sè 35/201-TTg ngµy 19/3/2001. Chóng ta cã chØ thÞ 06-CT/TW ngµy 22/1/2002 cña Ban BÝ th− TW §¶ng vÒ cñng cè m¹ng l−íi y tÕ c¬ së,...Bªn c¹nh ®ã chóng ta cÇn cã c¸c th«ng tin vÒ y tÕ trong lÜnh vùc mµ chóng ta mong muèn cã dù ¸n, ®©y lµ nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó chóng ta cã thÓ x©y dùng ®−îc nh÷ng dù ¸n y tÕ kh¶ thi. 1.2. Ph©n tÝch t×nh huèng vµ x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò −u tiªn Tr−íc hÕt cÇn biÕt ta ®ang ë ®©u, ta cÇn g×? Nh÷ng vÊn ®Ò y tÕ nµo lµ ®ang næi cém mµ chóng ta mong 33 muèn gi¶i quyÕt. Dùa trªn viÖc ph©n tÝch t×nh huèng mµ chóng ta cÇn x©y dùng mét c©y vÊn ®Ò trªn c¬ së nh÷ng mèi quan hÖ nh©n qu¶ vµ x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò −u tiªn. VÊn ®Ò søc khoÎ ë ®©y ®−îc hiÓu lµ sù tån t¹i cña t×nh tr¹ng yÕu kÐm trong mét lÜnh vùc nµo ®ã. X¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh g©y ra vÊn ®Ò y tÕ bao gåm c¶ nh÷ng yÕu tè ngoµi ngµnh y tÕ trªn c¬ së nh÷ng b»ng chøng rót ra tõ sè liÖu thu thËp ®−îc. Sau ®ã liªn kÕt c¸c vÊn ®Ò víi nhau theo c¸c mèi quan hÖ nh©n qu¶ ®Ó x©y dùng "c©y vÊn ®Ò". 1.3. Ph©n tÝch c¸c bªn liªn quan dù ¸n C¸c bªn liªn quan lµ bÊt cø nhãm hoÆc c¸ nh©n, tæ chøc nµo quan t©m ®Õn kÕt qu¶ cña dù ¸n. Chóng ta cÇn x¸c ®Þnh nh÷ng lîi Ých dù ¸n mang l¹i cho c¸c bªn liªn quan, mèi quan hÖ gi÷a c¸c nhãm chñ yÕu cã thÓ g©y ¶nh h−ëng ®Õn sù hîp t¸c gi÷a hä vµ còng nh− viÖc thùc hiÖn dù ¸n. Ph©n tÝch mèi quan t©m cña c¸c bªn liªn quan. ViÖc ph©n tÝch cÇn tËp trung cÇn vµo nh÷ng nhãm ®−îc h−ëng nhiÒu lîi Ých vµ c¸c c¬ quan thùc hiÖn dù ¸n. 2. ThiÕt kÕ dù ¸n: gåm c¸c b−íc chÝnh sau ®©y: 2.1. X¸c ®Þnh môc tiªu Sau khi ph©n tÝch vÊn ®Ò chóng ta cã thÓ x©y dùng mét c©y môc tiªu b»ng c¸ch chuyÓn c¸c vÊn ®Ò thµnh môc tiªu vµ xÕp ®Æt chóng theo thø tù phï hîp víi mèi quan hÖ nh©n qu¶. C©y môc tiªu cho thÊy c¸c môc tiªu ë møc ®é kh¸c nhau ®èi víi c¸c bªn liªn quan trong dù ¸n. C¸c nh¸nh 34 cña c©y thÓ hiÖn nh÷ng nhãm môc tiªu liªn quan ®Õn nhau. Chóng ta cã thÓ lùa chän xem dù ¸n sÏ tËp trung vµo nhãm nµo vµ nhãm nµo n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña dù ¸n. Môc tiªu cã nhiÒu cÊp môc tiªu: môc tiªu tæng qu¸t vµ c¸c môc tiªu cô thÓ cña tõng néi dung. Khi x©y dùng môc tiªu cÇn chó ý ®Ó tr¸nh lÉn lén gi÷a c¸c môc tiªu cô thÓ vµ c¸c môc tiªu cã tÝnh chÊt ph¸t triÓn. 2.2. X¸c ®Þnh ®Çu ra vµ ho¹t ®éng cña dù ¸n §Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu cô thÓ cña dù ¸n ng−êi ta ph¶i cung øng mét sè dÞch vô, trong ®ã cã nh÷ng dÞch vô do dù ¸n cung cÊp, nh÷ng dÞch vô nµy ®−îc gäi lµ "®Çu ra". §Çu ra lµ nh÷ng s¶n phÈm do dù ¸n t¹o ra vµ cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc tõ c©y môc tiªu. §Ó ®¹t ®−îc mét môc tiªu cÇn hoµn thµnh mét sè ®Çu ra. Chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®Çu ra trªn c¬ së nh÷ng môc tiªu ë cÊp ®é trùc tiÕp dÉn ®Õn môc tiªu cña dù ¸n. §Ó t¹o ra ®−îc mét ®Çu ra ph¶i thùc hiÖn mét hay mét sè ho¹t ®éng. C¸c ho¹t ®éng nµy ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Çu ra. Nh÷ng ®Çu ra mµ chóng ta kh«ng kiÓm so¸t ®−îc th× kh«ng ®−a vµo kÕ ho¹ch. X©y dùng c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n cÇn chó ý ®Õn ®iÒu kiÖn nguån lùc ®Ó thùc hiÖn ®−îc ho¹t ®éng ®ã vµ chØ râ ho¹t ®éng ®−îc thùc hiÖn vµo lóc nµo. B¶ng tiÕn ®é ho¹t ®éng cña dù ¸n vµ tiÕn ®é gi¶i ng©n cña dù ¸n ®−îc xem nh− ®Æc tr−ng cña dù ¸n. Mét sè dù ¸n hç trî quèc tÕ, nh÷ng kÕ ho¹ch vÒ nhu cÇu chuyªn gia lu«n cã vai trß quan träng cho dù ¸n ®−îc triÓn khai. 35 2.3. X¸c ®Þnh chØ sè vµ lËp kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ §Ó ®o l−êng sù tiÕn triÓn vµ kÕt qu¶ cña dù ¸n cÇn cã nh÷ng chØ sè nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chØ sè nµy cã thÓ lµ ®Þnh l−îng hoÆc ®Þnh tÝnh. Ng−êi thiÕt kÕ dù ¸n cã tr¸ch nhiÖm ®−a ra c¸c chØ sè ®¸nh gi¸ cô thÓ ®Ó c¸c nhµ qu¶n lý hoÆc nh÷ng ng−êi ®¸nh gi¸ sö dông lµm th−íc ®o sù thµnh c«ng cña dù ¸n. ChØ sè ®¸nh gi¸ cÇn nªu râ thêi gian, ®Þa ®iÓm, nhãm ®èi t−îng nµo lµm ®−îc g× (®Ó thùc hiÖn môc tiªu mét cÊp nµo ®ã). X©y dùng chØ sè ®¸nh gi¸ ng−êi ta ph¶i sö dông c¸c sè liÖu ®iÒu tra cã thÓ ®−îc thu thËp vµo c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau: Tr−íc khi thùc hiÖn dù ¸n, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hoÆc sau khi kÕt thóc dù ¸n, tuú thuéc vµo môc tiªu cô thÓ. Khi nªu chØ sè cÇn cã b»ng chøng cho thÊy chØ sè ®ã ®−îc x¸c ®Þnh theo c¨n cø nµo. ViÖc ®¸nh gi¸ cÇn ®−îc ®−a vµo kÕ ho¹ch ngay tõ khi thiÕt kÕ, cã thÓ ®¸nh gi¸ vµo gi÷a kú hoÆc ®¸nh gi¸ khi kÕt thóc dù ¸n. Chóng ta ph¶i ph¶i x¸c ®Þnh chØ sè vµ kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ ngay khi thiÕt kÕ dù ¸n. 2.4. X¸c ®Þnh c¸c gi¶ ®Þnh vµ rñi ro Gi¶ ®Þnh lµ nh÷ng yÕu tè hoÆc ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu cña dù ¸n nh−ng l¹i n»m ngoµi sù kiÓm so¸t cña dù ¸n. Rñi ro lµ c¸c th«ng ®iÖp, tµi liÖu vÒ gi¸o dôc søc khoÎ kh«ng phï hîp víi phong tôc, tËp qu¸n cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng. Khi thiÕt kÕ dù ¸n chóng ta ph¶i tÝnh ®Õn tÊt c¶ c¸c gi¶ ®Þnh vµ rñi ro còng nh− tÇm quan träng cña chóng ®èi víi dù ¸n ®Ó cã thÓ qu¶n lý chóng sao cho gi¶ ®Þnh x¶y ra vµ rñi ro bÞ h¹n chÕ. 36 3. ThÈm ®Þnh vµ phª duyÖt dù ¸n Môc ®Ých cña thÈm ®Þnh dù ¸n lµ ®Ó qu¶n lý tèt viÖc chuÈn bÞ ®Çu t− cho dù ¸n vµ ra quyÕt ®Þnh hoÆc cÊp giÊy phÐp ®Çu t−. Kh«ng thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt dù ¸n kh«ng thÓ b¾t ®Çu ho¹t ®éng ®−îc. Tuy nhiªn thùc tÕ cho thÊy nhiÒu ng−êi Ýt chó ý ®Õn viÖc nµy, do ®ã kh«ng thùc hiÖn ®−îc c¸c yªu cÇu thÈm ®Þnh, lµm cho qu¸ tr×nh nµy kÐo dµi. ThÈm ®Þnh dù ¸n lµ mét qu¸ tr×nh ®ßi hái thêi gian. C¸c tµi liÖu dù ¸n ph¶i ®−îc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, ng−êi lËp kÕ ho¹ch hoÆc qu¶n lý cã thÓ ph¶i bµn b¹c hoÆc ®µm ph¸n, tho¶ thuËn víi nhiÒu ng−êi liªn quan ë c¸c cÊp kh¸c nhau, do ®ã ®ßi hái cã nh÷ng kü n¨ng nhÊt ®Þnh. Dù ¸n sau khi thÈm ®Þnh cÇn ®−îc th«ng b¸o c«ng khai, trong khu vùc triÓn khai dù ¸n ®Ó t×m kiÕm sù ®ång t×nh ñng hé trong viÖc triÓn khai sau nµy. 4. TriÓn khai thùc hiÖn dù ¸n §©y lµ kh©u then chèt ®Ó c¶i t¹o vµ thay ®æi nh»m ®¹t ®−îc ®iÒu ta mong muèn. ViÖc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng dù ¸n bao gåm tæ chøc vµ bè trÝ nh©n lùc cho dù ¸n, triÓn khai c¸c ho¹t ®éng dù ¸n theo kÕ ho¹ch ®· v¹ch ra. ViÖc triÓn khai dù ¸n ®ßi hái c¸n bé dù ¸n ph¶i nhiÖt t×nh, cã tr¸ch nhiÖm, biÕt tæ chøc vµ thùc hiÖn tõng ho¹t ®éng sao cho ®óng c¸c quy ®Þnh vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. C¸n bé dù ¸n cÇn cã nh÷ng n¨ng lùc nhÊt ®Þnh (n¨ng lùc dù ¸n) nh− n¨ng lùc lµm viÖc nhãm, lµm viÖc víi chuyªn gia, kh¶ n¨ng ngo¹i ng÷, vi tÝnh, giao tiÕp, viÕt b¸o c¸o, tæ chøc héi th¶o... 37 Trong qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n, viÖc qu¶n lý tµi chÝnh, hµng ho¸, trang thiÕt bÞ lµ nh÷ng c«ng viÖc quan träng, quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i dù ¸n cña chóng ta. CÇn l−u ý r»ng khi triÓn khai nh÷ng dù ¸n cã hç trî quèc tÕ, nh÷ng ho¹t ®éng cã chuyªn gia lu«n lu«n lµ nh÷ng −u tiªn cao cña nhµ tµi trî 5. KiÓm tra, gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ vµ kÕt thóc dù ¸n KiÓm tra gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng dù ¸n nh»m ®−a dù ¸n ®i ®óng vµ ®¹t ®−îc môc tiªu mong muèn. qu¸ tr×nh kiÓm tra, gi¸m s¸t gióp ®Èy nhanh tiÕn ®é gi¶i ng©n cña dù ¸n, tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng dù ¸n. kÞp thêi uèn n¾n ®Ó dù ¸n ®i ®óng môc tiªu mµ chóng ta ®· thiÕt kÕ, x©y dùng. ViÖc ®¸nh gi¸ dù ¸n gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý l·nh ®¹o nh×n nhËn ®−îc ®iÓm m¹nh vµ yÕu cña hÖ thèng vµ kÞp thêi ph¸t hiÖn, ®iÒu chØnh dù ¸n nh»m lµm cho cã hiÖu qu¶ cao nhÊt víi nguån lùc ®· cã. §¸nh gi¸ gi÷a kú tËp trung vµo viÖc xÐm xÐt dù ¸n ®· lµm ®−îc g×, cã khã kh¨n hoÆc cã cÇn ®iÒu chØnh g× kh«ng. NÕu cÇn thiÕt cã thÓ ®Ò xuÊt xin ®iÒu chØnh ho¹t ®éng, ®iÒu chØnh kinh phÝ cña dù ¸n, thËm chÝ cã thÓ ®iÒu chØnh c¶ mét phÇn môc tiªu dù ¸n. §¸nh gi¸ kÕt thóc tËp trung vµo c¸c lÜnh vùc sau: sù phï hîp, hiÖu qu¶, t¸c ®éng, tÝnh bÒn v÷ng cña dù ¸n, viÖc ®¸nh gi¸ ph¶i c¨n cø vµo môc tiªu dù ¸n ®· ®Æt ra tõ ban ®Çu. Khi ®¸nh gi¸ dù ¸n ng−êi qu¶n lý hoÆc c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ cÇn gi¶i thÝch c¸c nguyªn nh©n hoÆc yÕu tè dÉn ®Õn thµnh c«ng hoÆc thÊt b¹i cña dù ¸n, ®ång thêi nªu c¸c kinh nghiÖm hoÆc bµi häc rót ra 38 tõ dù ¸n. §¸nh gi¸ kÕt thóc dù ¸n cÇn xem xÐt toµn diÖn c¸c vÊn ®Ò y tÕ mµ dù ¸n ®· gi¶i quyÕt, t×m ra nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm ®Ó kÞp thêi cã ph−¬ng ¸n míi, cã thÓ sÏ ®−a ra c¸c dù ¸n míi nh»m kh¾c phôc yÕu kÐm ®Ó ®−a ngµnh y tÕ ph¸t triÓn phôc vô tèt h¬n b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n. 3. Thu thËp th«ng tin ®Ó x©y dùng dù ¸n y tÕ ThS. PhÝ V¨n Th©m Bµi tËp T×nh huèng (Scenario) Trong tËp tµi liÖu nµy cßn ®−a ra mét ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ häc tËp míi. Häc tËp theo t×nh huèng (Scenario). §©y lµ mét ph−¬ng ph¸p häc tËp hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi. M« h×nh vÒ y tÕ huyÖn Mª LÜnh ®−îc ®−a ra nh− lµ mét vÝ dô cô thÓ vÒ t×nh h×nh y tÕ cña mét huyÖn cïng nh÷ng ®Þnh h−íng cña c¬ quan qu¶n lý vµ nhµ tµi trî. Trªn c¬ së ®ã, khi nghiªn cøu vµ häc tËp viÖc x©y dùng vµ triÓn khai dù ¸n y tÕ c¸c gi¶ng viªn vµ häc viªn cã thÓ sö dông nã nh− mét kÞch b¶n ®Ó th¶o luËn, hay lµm viÖc theo nhãm trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ thùc hµnh x©y dùng dù ¸n. Trong phÇn nµy cßn cã h−íng dÉn c¸ch x©y dùng dù ¸n, cã ®−a ra c¸c mÉu vÒ dù ¸n cña Bé Y tÕ, cña mét sè tæ chøc quèc tÕ. Häc viªn cã thÓ tù x©y dùng ®−îc dù ¸n y tÕ trong bèi c¶nh cô thÓ cña huyÖn Mª LÜnh, ®ång thêi còng cã mét sè gîi ý vÒ kÕ ho¹ch cho viÖc ®iÒu tra thu thËp sè liÖu ë huyÖn vµ ph−¬ng ph¸p lµm viÖc nhãm trong dù ¸n. 39 Môc tiªu 1. Ph©n tÝch ®−îc tÇm quan träng cña th«ng tin trong x©y dùng dù ¸n y tÕ 2. Tr×nh bµy ®−îc c¸c nguån th«ng tin cho x©y dùng dù ¸n 3. Cã kh¶ n¨ng thu thËp th«ng tin ®Ó x©y dùng mét dù ¸n y tÕ th«ng qua mét cuéc ®iÒu tra nhanh. I. TÇm quan träng cña th«ng tin trong x©y dùng dù ¸n Khi x©y dùng c¸c dù ¸n y tÕ, viÖc quan träng chóng ta ph¶i cã ®ñ th«ng tin trong ph¹m vÞ chóng ta ®ang quan t©m, th«ng tin ë c¸c lÜnh vùc chuyªn m«n y tÕ vµ nh÷ng th«ng tin chung kh¸c. VÝ dô nh− trong ph¹m vi y tÕ mét huyÖn chóng ta cÇn nh÷ng th«ng tin vÒ bÖnh tËt, th«ng tin vÒ tuæi thä, th«ng tin vÒ d©n sè, c¸c th«ng tin thuéc trong lÜnh vùc dÞch vô y tÕ, vÒ kh¸m ch÷a bÖnh, kh¶ n¨ng tµi chÝnh nãi chung vµ kh¶ n¨ng chi tr¶ cho 40
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng