Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi Nãi §Çu
HiÖn nay ®Êt n-íc ta ®ang tiÕn hµnh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn
®¹i ho¸. Víi môc tiªu ®Õn n¨m 2010 c¬ b¶n ®-a n-íc ta trë thµnh mét n-íc
c«ng nghiÖp. §ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn
®¹i ho¸ lµ ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin (CNTT). Trong vµi n¨m trë l¹i ®©y sù
ph¸t triÓn cña ngµnh CNTT ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi mäi mÆt cña ®êi sèng
kinh tÕ x· héi. ViÖc øng dông CNTT vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, qu¶n lý,
kinh doanh…®· trë thµnh mét xu thÕ tÊt yÕu ®¶m b¶o cho c¸c c«ng viÖc ®-îc
thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n. Cã thÓ coi CNTT lµ mét nguån lùc cña
tæ chøc, lµ lîi thÕ c¹nh tranh cña tæ chøc gãp phÇn t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng,
t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho tæ chøc.
Lµ mét sinh viªn Tin häc-Kinh tÕ em ®· ®-îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc
c¬ b¶n vÒ kinh tÕ häc vµ qu¶n trÞ kinh doanh ®ång thêi ®-îc ®µo t¹o nh÷ng
kiÕn thøc chuyªn s©u vÒ tin häc vµ c«ng nghÖ phÇn mÒm, cã kh¶ n¨ng øng
dông c¸c kiÕn thøc nµy ®Ó x©y dùng nh÷ng ch-¬ng tr×nh øng dông vµo cuéc
sèng.
Trong c¸c th- viÖn hiÖn nay, hÖ thèng qu¶n lý s¸ch, qu¶n lý viÖc m-în
s¸ch, viÖc söa ®æi, bæ sung s¸ch còng nh- viÖc qu¶n lý hñy bá s¸ch hiÖn nay
vÉn ®ang ®-îc thùc hiÖn b»ng tay. V× vËy con rÊt nhiÒu h¹n chÕ trong viÖc ghi
nhËn tr¶ s¸ch vµ cßn rÊt nhiÒu phiÒn phøc khi ®éc gi¶ muèn ®äc s¸ch. MÆt
kh¸c nã cßn h¹n chÕ vÒ kh«ng gian l-u tr÷ vµ thêi gian khi tra ®äc s¸ch. Thñ
th- lu«n bËn rén víi bao nhiªu c«ng viÖc nµo lµ xÕp s¸ch theo ®óng trËt tù
cña nã, huû bá nh÷ng s¸ch ®· môc n¸t, cËp nhËt thªm khi cã s¸ch míi víi
viÖc ®¸nh sè m¸ s¸ch hoµn toµn b»ng tay, ®ã qu¶ thùc lµ mét c«ng viÖc vÊt v¶
cÇn nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc. Nh- vËy vÊn ®ª qu¶n lý s¸ch mét c¸ch thñ
c«ng tèn rÊt nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc cña Thñ th-, chÝnh v× thÕ ®ßi hái ph¶i
1
cã mét ch-¬ng tr×nh qu¶n lý s¸ch b»ng m¸y vi tÝnh lµm sao gi¶m thiÓu ®-îc
nh÷ng khã kh¨n cho Thñ th- lµ mét yªu cÇu rÊt thiÕt thùc trong nghiÖp vô
qu¶n lý th- viÖn. ViÖc qu¶n lý b»ng tin häc gióp cho viÖc qu¶n lý s¸ch ®-îc
nhanh chãng thuËn tiÖn, dÔ dµng h¬n vµ víi khèi l-îng s¸ch lín, mÆt kh¸c
khi cÇn cã thÓ cho ra ®-îc c¸c b¸o c¸o tæng hîp thèng kª vÒ qu¶n lý s¸ch
trong th- viÖn. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã cïng víi chuyªn m«n ®-îc ®µo t¹o em
nhËn thÊy viÖc lµm ra mét phÇn mÒm hç trî c«ng t¸c qu¶n lý s¸ch trong thviÖn lµ mét ®Ò tµi phï hîp víi chuyªn m«n vµ cã nhiÒu øng dông trong thùc
tÕ. Do vËy trong ®Ò ¸n chuyªn ngµnh em chän ®Ò tµi:
“ X¢Y DùNG HÖ THèNG TH¤NG TIN Hç TRî
c¤NG T¸C QU¶N Lý s¸ch trong th- viÖn”
Do qu¶n lý s¸ch trong th- viÖn cßn liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng nh-:
®éc gi¶, c¸n bé trong th- viÖn...còng do ch-a cã kinh nghiÖm ®i thùc tÕ v× vËy
trong ®Ò tµi nµy em chØ thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý riªng vÒ s¸ch. Ch-¬ng
tr×nh sÏ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: cËp nhËt s¸ch míi, xãa s¸ch cò
kh«ng l-u hµnh, l-u tr÷ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn t¸c gi¶, nhµ xuÊt b¶n, ®-a
ra c¸c b¸o c¸o thèng kª.
CÊu tróc cña ®Ò ¸n
-
Lêi nãi ®Çu
-
Ch-¬ng I: Tæng quan vÒ nghiÖp vô trong th- viÖn
-
Ch-¬ng II: Ph-¬ng ph¸p luËn ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin
trong tæ chøc
-
Ch-¬ng III: Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin hç trî
c«ng t¸c qu¶n lý s¸ch trong th- viÖn
-
PhÇn kÕt luËn
-
Phô lôc
2
Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n c« BÝch H¹nh ®· tËn t×nh chØ b¶o h-íng dÉn
em trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy.
Ch-¬ng I: Tæng quan vÒ nghiÖp vô trong th- viÖn
I. S¬ ®å tæ chøc tæng quan cña th- viÖn
Ban qu¶n lý th- viÖn
Ban kÕ ho¹ch
Bé phËn cung øng s¸ch
Thñ th-
II. Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ c¸c nghiÖp vô
1. Ban qu¶n lý th- viÖn
Qu¶n lý chung toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña th- viÖn, lµ ng-êi ®Æt
ra c¸c yªu cÇu cho c¸c bé phËn cÊp d-íi.
2. Ban kÕ ho¹ch
LËp kÕ ho¹ch mua s¸ch míi, thanh lý s¸ch cò, kÕ ho¹ch phôc vô
c¸c nhu cÇu ®äc s¸ch cña c¸c ®éc gi¶.
3. Thñ thTiÕp nhËn s¸ch, ®¸nh m· sè s¸ch, ph©n lo¹i s¸ch vµ kiÓm tra ®éc
gi¶ cã thÎ ®äc, thèng kª vµ tra cøu s¸ch.
C¸c c«ng viÖc chÝnh cña Thñ th- vµ c¸c yªu cÇu
C¸c th«ng tin ®Çu vµo:
- Thèng kª s¸ch theo ®Þnh kú:
Cã thÓ theo tõng th¸ng hoÆc theo tõng quÝ, n¨m ®Ó biÕt ®-îc
tæng qu¸t c¸c vÊn ®Ò vÒ s¸ch nh- tæng céng cã bao nhiªu quyÓn s¸ch
cã trong th- viÖn , sè ®Çu s¸ch trong mçi chñ ®Ò lµ bao nhiªu, cã bao
nhiªu t¸c gi¶ quan hÖ víi Th- viÖn, chñ ®Ò s¸ch nµo hay ®-îc nhËp
3
nhÊt, Th- viÖn hay quan hÖ víi t¸c gi¶ nµo nhÊt, sè l-îng s¸ch theo c¸c
chñ ®Ò lµ bao nhiªu.
- Tra cøu s¸ch, cËp nhËt s¸ch:
Trong phÇn nµy, thñ th- ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tra cøu vµ cËp nhËt
s¸ch ®· cã trong th- viÖn, ®ång thêi cã thÓ thªm bít hay huû bá nh÷ng
s¸ch ®· cò, hay nh÷ng s¸ch mµ kh«ng cã trong th- viÖn hay ®· bÞ háng.
Trong khi thao t¸c thñ th- cã thÓ xem lu«n danh s¸ch c¸c s¸ch ®Ó cã
thÓ kiÓm tra xem ngay khi ®ã cã bao nhiªu s¸ch vµ cã thÓ xem tªn c¸c
s¸ch còng nh- m· s¸ch. §-êng nhiªn trong môc nµy th× m· s¸ch lu«n
lu«n ®-îc mÆc ®Þnh lµ duy nhÊt.
- Tra cøu , cËp nhËt t¸c gi¶:
Trong phÇn nµy thñ th- cã thÓ cËp nhËt chi tiÕt c¸c th«ng tin vÒ
t¸c gi¶ vµ ngay khi ®ã cã thÓ xem tªn, ®Þa chØ hay m· t¸c gi¶ ®· quan
hÖ víi Th- viÖn. Tõ ®ã cã thÓ cËp nhËt thªm m·, tªn t¸c gi¶ nÕu cÇn
thiÕt. HoÆc huû bá nh÷ng néi dung vÒ t¸c gi¶ ®· kh«ng cßn quan hÖ
n÷a.
- LËp c¸c b¸o c¸o vÒ t¸c gi¶ s¸ch, vÒ chñ ®Ò s¸ch, vÒ c¸c néi
dung cña s¸ch ®Ó cã thÓ kiÓm tra hay tr×nh cho c¸n bé qu¶n lý th- viÖn
biÕt t×nh h×nh vµ cã thÓ tra cøu chi tiÕt néi dung s¸ch. §Ó tõ ®ã cã thÓ
biÕt ®-îc hiÖn t¹i trong th- viªn cã bao nhiªu chñ ®Ò s¸ch nµy, mçi
chñ ®Ò cí tÊt c¶ bao nhiªu ®Çu s¸ch, nh÷ng néi dung cô thÓ vÒ tæng chñ
®Ò còng nh- tæng cuèn s¸ch
- Thñ th- còng cã thÓ thay ®æi th«ng tin cña riªng m×nh.
4. Quan hÖ ®èi ngo¹i
Th- viÖn cã nhiÒu mèi quan hÖ víi c¸c nhµ cung cÊp s¸ch,
th-êng lµ c¸c t¸c gi¶ viÕt s¸ch ®ã, ®ång thêi th- viÖn còng quan hÖ víi
c¸c nhµ xuÊt b¶n s¸ch.
4
5. M« t¶ nghiÖp vô
- NghiÖp vô cËp nhËt s¸ch:
HÖ thèng cã nhu cÇu nhËp s¸ch vÒ khi ®ã lµ nh÷ng s¸ch mµ c¸c
®éc gi¶ hay ®äc nhiÒu nhÊt; s¸ch kh«ng cßn hîp víi thêi kú nµy n÷a th×
®-îc huû ®I, hoÆc khi nhµ xuÊt b¶n cã s¸ch míi giíi thiÖu vµ göi b¶n
th¶o vÒ cho th- viÖn, thñ th- cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra vµ hái ý kiÕn ban
qu¶n lý ®Ó cã quyÕt ®Þnh nhËp s¸ch hay kh«ng
VÊn ®Ò huû s¸ch khi ®· lçi thêi, néi dung kh«ng cßn phï hîp víi
hiÖn t¹i, kh«ng ®¸p øng nhu cÇu hiÖn nay cña c¸c ®éc gi¶, th× sÏ ®-îc
lÊy ra khái hÖ thèng vµ chØnh söa l¹i sè l-îng.
VÊn ®Ò c¬ héi vµ kÕt qu¶:
VÊn ®Ò c¬ héi
Nh©n qu¶
Môc tiªu
1.ViÖc l-u tr÷ khã
Do l-u tr÷ b»ng tay
CÇn tæ chøc 1 hÖ c¬
kh¨n vµ kh«ng kÞp
nªn rÊt khã kh¨n
së d÷ liÖu ®Ó dÔ dµng
thêi
trong kh©u b¶o qu¶n
cho viÖc l-u tr÷ vµ
vµ kh©u l-u tr÷ , c¸c
gióp cËp nhËt th«ng
th«ng tin
tin
cËp nhËt
nhanh
chãng
kh«ng kÞp thêi
chÝnh x¸c.
2.ViÖc xö lý sè liÖu
1.Do c¸c th«ng tin
1.CÇn l-ut tr÷ c¸c
chËm.
®-îc l-u tr÷ trªn
th«ng tin liªn quan
giÊy bao gåm nhiÒu
®Õn s¸ch lªn mét
lo¹i kh¸c nhau nªn
ng©n hµng c¬ së d÷
viÖc l-u, t×m kiÕm,
liÖu. ViÖc nµy cã thÓ
thèng
qu¶n
Vµ
chÝnh x¸c
kh«ng
kª
chËm.
sÏ
rÊt
lý
b»ng
access,visual foxpro..
5
2.ViÖc tÝnh to¸n vµ
2.Gióp cho viÖc tÝnh
xö lý c¸c sè liÖu
to¸n vµ xö lý d÷ liÖu
b»ng tay chËm.
nhanh chãng chÝnh
x¸c h¬n
Vµ xö lý kh«ng
chÝnh x¸c
3.ViÖc thèng kª theo
1.ViÖc thèng kª theo
1.Gióp viÖc thèng kª
®Þnh ký vµ theo c¸c
mçi k× nhÊt ®ÞnhmÊt
nhanh dÔ dµng h¬n
yªu cÇu ®ét xuÊt
nhiÒu thêi gian,v nÕu
vµ chÝnh x¸c h¬n
kh«ng kÞp thêi vµ
thèng kª b»ng tay rÊt
kh«ng chÝnh x¸c
chËm.
Vµ
kh«ng
chÝnh x¸c
2.Hç trî kÞp thêi c¸c
nhu cÇu ®ét xuÊt vÒ
c«ng t¸c thèng kª
2.Do lµm b»ng tay sÏ
s¸ch
kh«ng ®¸p øng kÞp
thêi nhu cÇu ®ét
xuÊt vÒ th«ng tin
4.ViÖc theo dâi c¸c
C¸c th«ng tin tong
Gióp dÔ dµng theo
th«ng tin theo tong
ph©n hÖ ®-îc l-u tr÷
dâi c¸c th«ng tin
ph©n hÖ kh«ng kÞp
rÊt nhiÒu do ®ã viÖc
trong tæng ph©n hÖ
thêi dÔ sai sãt vµ
theo dâi c¸c th«ng
kh«ng cã hÖ thèng
tin khi lµm b»ng tay
sÏ mÊt rÊt nhiÒu thêi
gian
6
7
CH¦¥NG II: PH¦¥NG PH¸P LUËN PH¸T TRIÓN HÖ
THèNG TH¤NG TIN TRONG Tæ CHøC
I – Tæ chøc vµ th«ng tin trong tæ chøc
1. HÖ thèng th«ng tin
C¨n cø vµo môc ®Ých phôc vô cña th«ng tin ®Çu ra mµ ng-êi ta chia
thµnh c¸c lo¹i hÖ thèng th«ng tin kh¸c nhau: HÖ thèng th«ng tin xö lý giao
dÞch, hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý, hÖ thèng th«ng tin trî gióp ra quyÕt ®Þnh, hÖ
chuyªn gia vµ hÖ t¨ng c-êng kh¶ n¨ng. Chóng ta chØ tËp trung xem xÐt tíi hÖ
thèng th«ng tin qu¶n lý trong khu«n khæ ®Ò ¸n m«n häc lÇn nµy.
C¸c hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý trî gióp cho c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý
cña tæ chøc. Chóng dùa chñ yÕu vµo c¸c c¬ së d÷ liÖu ®-îc t¹o bëi c¸c hÖ xö
lý giao dÞch còng nh- nguån d÷ liÖu ngoµi tæ chøc. Nãi chung, chóng t¹o ra
c¸c b¸o c¸o cho nh÷ng nhµ qu¶n lý, c¸c b¸o c¸o nµy tãm l-îc t×nh h×nh vÒ
mét mÆt ®Æc biÖt nµo ®ã. V× c¸c hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý phÇn lín dùa vµo
c¸c d÷ liÖu s¶n sinh tõ c¸c hÖ xö lý giao dÞch do ®ã chÊt l-îng th«ng tin mµ
chóng s¶n sinh ra phô thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc vËn hµnh cña hÖ xö lý giao
dÞch.
2. M« h×nh biÓu diÔn hÖ thèng th«ng tin
Cïng mét hÖ thèng th«ng tin cã thÓ ®-îc m« t¶ kh¸c nhau tuú theo
quan ®iÓm cña ng-êi m« t¶. Mçi ng-êi trong tæ chøc m« t¶ hÖ thèng th«ng tin
theo mét m« h×nh kh¸c nhau. Kh¸i niÖm m« h×nh nµy rÊt quan träng, nã t¹o
ra mét trong nh÷ng nÒn t¶ng cña ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch thiÕt kÕ vµ cµi ®Æt hÖ
thèng th«ng tin. Cã ba m« h×nh ®-îc ®Ò cËp tíi ®Ó m« t¶ cïng mét hÖ thèng
th«ng tin: m« h×nh logic, m« h×nh vËt lý ngoµi vµ m« h×nh vËt lý trong.
8
M« h×nh logic m« t¶ hÖ thèng lµm g×: d÷ liÖu mµ nã thu thËp, xö lý mµ
nã thu thËp, xö lý mµ nã ph¶i thùc hiÖn, c¸c kho ®Ó chøa kÕt qu¶ hoÆc d÷ liÖu
®Ó lÊy cho c¸c xö lý vµ nh÷ng th«ng tin mµ hÖ thèng s¶n sinh ra. M« h×nh nµy
tr¶ lêi c©u hái “C¸i g×?” vµ ”§Ó lµm g×”. Trong ®Ò ¸n nµy th× m« h×nh logic
chÝnh lµ c¸c yªu cÇu vÒ viÖc x©y dùng hÖ thèng th«ng tin hç trî c«ng t¸c qu¶n
trÞ.
M« h×nh vËt lý ngoµi ph¶n ¸nh hÖ thèng th«ng tin d-íi gãc ®é cña
ng-ßi sö dông trùc tiÕp hÖ thèng. Nã thÓ hiÖn vÒ c¸i nh×n thÊy ®-îc bªn ngoµi
cña hÖ thèng nh-: Ph-¬ng tiÖn nhËp d÷ liÖu vµ thao t¸c víi ch-¬ng tr×nh, c¸c
vËt mang th«ng tin ®Çu ra, c¸c ho¹t ®éng xö lý vµ nh÷ng ®èi t-îng tham gia
vµo ho¹t ®éng. M« h×nh vËt lý ngoµi cã ®é æn ®Þnh trung b×nh, nã Ýt æn ®Þnh
h¬n so víi m« h×nh logic nh-ng l¹i æn ®Þnh h¬n so víi m« h×nh vËt lý trong.
Trong ®Ò ¸n nµy m« h×nh vËt lý ngoµi lµ c¸c mÉu form ®Ó nhËp liÖu vµ c¸c
mÉu b¸o c¸o theo yªu cÇu ng-êi sö dông.
M« h×nh vËt lý trong ph¶n ¸nh hÖ thèng th«ng tin d-íi gãc ®é cña
nh©n viªn kü thuËt. Nã thÓ hiÖn nh÷ng yÕu tè cÊu h×nh vÒ phÇn cøng, c¸c thiÕt
9
bÞ ®Ó thùc hiÖn hÖ thèng, tèc ®é xö lý cña c¸c thiÕt bÞ. M« h×nh nµy cã ®é æn
®Þnh thÊp nhÊt trong 3 m« h×nh. Trong ®Ò ¸n nµy m« h×nh vËt lý trong chÝnh
lµ m¸y tÝnh cña ng-êi dïng vµ m¸y in ®Ó in b¸o c¸o.
3) C¬ së d÷ liÖu
Nh÷ng nhµ qu¶n lý lu«n ph¶i l-u tr÷ d÷ liÖu vµ xö lý d÷ liÖu phôc vô
cho c«ng viÖc qu¶n lý kinh doanh cña m×nh. Trong tæ chøc, d÷ liÖu ®-îc l-u
tr÷ trong nh÷ng c¬ së d÷ liÖu cã dung l-îng lín thiÕu nã th× tæ chøc sÏ gÆp
nhiÒu khã kh¨n trong ho¹t ®éng. Nãi r»ng: “D÷ liÖu cña mét tæ chøc cã vai
trß sèng cßn” lµ ®iÒu kh¼ng ®Þnh kh«ng hÒ qu¸ mét chót nµo.
Ngµy nay ng-êi ta sö dông m¸y tÝnh vµ c¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ®Ó
giao t¸c víi c¸c d÷ liÖu trong c¬ së d÷ liÖu.
3.1 Mét sè kh¸i niÖm c¬ së
Thùc thÓ lµ mét ®èi t-îng nµo ®ã mµ nhµ qu¶n lý muèn l-u tr÷ th«ng
tin vÒ nã
Tr-êng d÷ liÖu dïng ®Ó l-u tr÷ th«ng tin vÒ tõng thùc thÓ ng-êi ta
thiÕt lËp cho nã mét bé thuéc tÝnh ®Ó ghi gi¸ trÞ cho c¸c thuéc tÝnh ®ã. Mçi
thuéc tÝnh lµ mét tr-êng. Nã chøa mét mÈu tin vÒ thùc thÓ cô thÓ. Nhµ qu¶n
lý kÕt hîp víi c¸c chuyªn viªn hÖ thèng th«ng tin ®Ó x©y dùng nªn nh÷ng bé
thuéc tÝnh nh- vËy cho c¸c thùc thÓ.
B¶n ghi lµ tËp hîp bé gi¸ trÞ cña c¸c tr-êng cña mét thùc thÓ cô thÓ
lµm thµnh mét b¶n ghi.
B¶ng lµ toµn bé c¸c b¶n ghi l-u tr÷ th«ng tin cho mét thùc thÓ t¹o ra
mét b¶ng mµ mçi dßng lµ mét b¶n ghi vµ mçi cét lµ mét tr-êng.
C¬ së d÷ liÖu ®-îc hiÓu lµ tËp hîp c¸c b¶ng cã liªn quan víi nhau
®-îc tæ chøc vµ l-u tr÷ trªn c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cña tin häc, chÞu sù qu¶n lý
cña hÖ thèng ch-¬ng tr×nh m¸y tÝnh, nh»m cung cÊp th«ng tin cho nhiÒu
ng-êi sö dông kh¸c nhau, víi c¸c môc ®Ých kh¸c nhau.
10
3.2 Nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh cña c¬ së d÷ liÖu
CËp nhËt d÷ liÖu: D÷ liÖu cã thÓ ®Õn tõ cuéc gäi ®iÖn tho¹i, tõ phiÕu in
s½n cã ®iÒn c¸c môc, tõ nh÷ng b¶n ghi lÞch sö, tõ c¸c tÖp tin m¸y tÝnh hoÆc tõ
nh÷ng thiÕt bÞ mang tin kh¸c. Ngµy nay, phÇn lín nh÷ng phÇn mÒm øng dông
cho phÐp chóng ta sö dông giao diÖn ®å ho¹ GUI b»ng h×nh thøc c¸c form ®Ó
biÓu diÔn b¶n ghi cña c¬ së d÷ liÖu víi nh÷ng « tr¾ng ®Ó ng-ßi sö dông nhËp
th«ng tin hay ®¸nh dÊu c¸c môc ®-îc chän.
Truy vÊn c¬ së d÷ liÖu lµ lµm thÕ nµo ®Ó lÊy ®-îc d÷ liÖu tõ c¬ së d÷
liÖu. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy ta ph¶i cã mét c¸ch thøc nµo ®ã ®Ó giao t¸c
víi c¬ së d÷ liÖu. Th«ng th-êng lµ th«ng qua mét d¹ng ng«n ng÷ truy vÊn.
Ng«n ng÷ truy vÊn cã cÊu tróc SQL lµ ng«n ng÷ phæ dông nhÊt ®-îc dïng ®Ó
truy vÊn c¸c c¬ së d÷ liÖu hiÖn nay.
LËp b¸o c¸o tõ c¬ së d÷ liÖu: b¸o c¸o lµ nhòng d÷ liÖu kÕt xuÊt ra tõ c¬
së d÷ liÖu theo yªu cÇu cña ng-êi dïng, ®-îc tæ chøc s¾p xÕp vµ ®-a ra d-íi
d¹ng in Ên. Tuy nhiªn b¸o c¸o còng vÉn ®-îc thÓ hiÖn trªn mµn h×nh. LËp b¸o
c¸o lµ mét bé phËn ®Æc biÖt cña hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ®-îc dïng ®Ó xö lý
vµ ®-a cho ng-êi sö dông theo mét thÓ thøc x¸c ®Þnh ®-îc.
CÊu tróc tÖp vµ m« h×nh d÷ liÖu: D÷ liÖu cÇn ®-îc tæ chøc theo mét
c¸ch nµo ®ã ®Ó kh«ng d- thõa vµ dÔ dµng t×m kiÕm, ph©n tÝch vµ t×m hiÓu
®-îc chóng. V× vËy c¬ së d÷ liÖu cÇn ®-îc cÊu tróc l¹i. §èi víi thùc thÓ viÖc
x¸c ®Þnh tªn gäi, x¸c ®Þnh tr-êng, ®é réng c¸c tr-êng, lo¹i cña tõng tr-êng.
Toµn bé cÊu tróc ®ã ®-îc gäi lµ cÊu tróc cña tÖp. §Ó l-u tr÷ d÷ liÖu chóng ta
cÇn cã c¬ chÕ ®Ó g¾n kÕt c¸c thùc thÓ mµ gi÷a chóng cã mèi quan hÖ víi
nhau. HÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu th-êng sö dông 3 m« h×nh sau ®Ó chÕ ngù c¸c
mèi quan hÖ ®ã: m« h×nh ph©n cÊp, m« h×nh m¹ng l-íi, m« h×nh quan hÖ.
Trong ®ã m« h×nh quan hÖ lµ m« h×nh ®-îc sö dông réng r·i rÊt hiÖn nay.
Trong m« h×nh nµy th× hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu xem xÐt vµ thÓ hiÖn c¸c thùc
thÓ nh- mét b¶ng hai chiÒu víi b¶n ghi lµ hµng cßn c¸c tr-êng lµ cét. Cã mét
11
cét ®ãng vai trß lµ tr-êng ®Þnh danh. Mçi gi¸ trÞ cña nã x¸c ®Þnh mét b¶n ghi
duy nhÊt. CÊu tróc nh- vËy cã rÊt nhiÒu thuËn lîi cho viÖc thao t¸c víi d÷ liÖu
trªn b¶ng.
II- Ph©n tÝch, thiÕt kÕ vµ cµi ®Æt mét hÖ thèng th«ng tin
1)
Ph-¬ng ph¸p ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin
1.1
Nguyªn nh©n dÉn tíi viÖc ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin
Nh÷ng yªu cÇu míi cña qu¶n lý dÉn ®Õn sù cÇn thiÕt cña mét dù ¸n
ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin míi. C¸c hµnh ®éng cña doanh nghiÖp c¹nh
tranh còng cã t¸c ®éng m¹nh buéc doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng hµnh ®éng
®¸p øng. ViÖc xuÊt hiÖn c¸c c«ng nghÖ míi còng dÉn tíi viÖc tæ chøc ph¶i
xem l¹i trang thiÕt bÞ hiÖn cã trong hÖ thèng th«ng tin cña m×nh. Cuèi cïng
vai trß cña nh÷ng th¸ch thøc chÝnh trÞ còng kh«ng nªn bá qua. Nãi tãm l¹i c¸c
nguyªn nh©n dÉn tíi sù ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin lµ:
- Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý
- Nh÷ng yªu cÇu míi cña nhµ qu¶n lý
- Sù thay ®æi cña c«ng nghÖ
- Thay ®æi s¸ch l-îc chÝnh trÞ
1.2 Ph-¬ng ph¸p ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin
Môc ®Ých cña dù ¸n ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin lµ cã ®-îc mét s¶n
phÈm ®¸p øng nhu cÇu cña ng-êi sö dông, mµ nã ®-îc hoµ hîp vµo trong c¸c
ho¹t ®éng cña tæ chøc, chÝnh x¸c vÒ mÆt kü thuËt, tu©n thñ c¸c giíi h¹n vÒ
mÆt tµi chÝnh vµ thêi gian ®Þnh tr-íc. Kh«ng cÇn thiÕt chØ thùc hiÖn mét
ph-¬ng ph¸p nµo ®Ó ph¸t triÓn mét hÖ thèng th«ng tin, tuy nhiªn kh«ng cã
ph-¬ng ph¸p th× ta cã nguy c¬ kh«ng ®¹t ®-îc nh÷ng môc tiªu ®Þnh tr-íc.
Mét ph-¬ng ph¸p ®-îc ®Þnh nghÜa lµ tËp hîp c¸c b-íc vµ c¸c c«ng cô cho
phÐp tiÕn hµnh mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hÖ thèng chÆt chÏ nh-ng dÔ qu¶n lý
h¬n. Ph-¬ng ph¸p ®-îc ®Ò nghÞ ë ®©y dùa vµo ba nguyªn t¾c c¬ së chung cña
12
nhiÒu ph-¬ng ph¸p hiÖn ®¹i cã cÊu tróc ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin. Ba
nguyªn t¾c ®ã lµ:
-
Nguyªn t¾c 1 Sö dông c¸c m« h×nh
-
Nguyªn t¾c 2 ChuyÓn tõ c¸i chung sang c¸i riªng
-
Nguyªn t¾c 3 ChuyÓn tõ m« h×nh vËt lý sang m« h×nh logic
1.3 C¸c c«ng ®o¹n cña ph¸t triÓn hÖ thèng
Tuú theo kÕt qu¶ cña mçi giai ®o¹n cã thÓ ®«i khi lµ cÇn thiÕt, ph¶i
quay vÒ giai ®o¹n tr-íc ®Ó t×m c¸ch kh¾c phôc nh÷ng sai sãt. Sau ®©y lµ m« t¶
s¬ l-îc c¸c giai ®o¹n cña viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin.
Giai ®o¹n 1: §¸nh gi¸ yªu cÇu
§¸nh gi¸ yªu cÇu cã môc ®Ých cung cÊp cho l·nh ®¹o tæ chøc hoÆc héi
®ång gi¸m ®èc nh÷ng t- liÖu ®Ých thùc ®Ó ra quyÕt ®Þnh vÒ thêi c¬, tÝnh kh¶
thi vµ hiÖu qu¶ cña mét dù ¸n ph¸t triÓn hÖ thèng. Giai ®o¹n nµy thùc hiÖn
t-¬ng ®èi nhanh vµ kh«ng ®ßi hái chi phÝ lín. Nã bao gåm c¸c c«ng ®o¹n
sau:
- LËp kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ yªu cÇu.
- Lµm râ yªu cÇu.
- §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thùc thi.
- ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o ®¸nh gi¸ yªu cÇu.
Giai ®o¹n 2: Ph©n tÝch chi tiÕt
Ph©n tÝch chi tiÕt ®-îc tiÕn hµnh sau khi cã sù ®¸nh gi¸ thuËn lîi vÒ
yªu cÇu. Nh÷ng môc ®Ých chÝnh cña ph©n tÝch chi tiÕt lµ hiÓu râ vÊn ®Ò hÖ
thèng ®ang nghiªn cøu, x¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn nh©n ®Ých thùc cña vÊn ®Ò ®ã,
x¸c ®Þnh nh÷ng ®ßi hái vµ nh÷ng rµng buéc ¸p ®Æt ®èi víi hÖ thèng vµ x¸c
®Þnh môc tiªu mµ hÖ thèng th«ng tin ph¶i ®¹t ®-îc. Trªn c¬ së néi dung b¸o
c¸o ph©n tÝch chi tiÕt sÏ quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh hay th«i ph¸t triÓn mét hÖ thèng
míi. Giai ®o¹n ph©n tÝch chi tiÕt bao gåm c¸c c«ng ®o¹n sau:
- LËp kÕ ho¹ch ph©n tÝch chi tiÕt.
13
- Nghiªn cøu m«i tr-êng hÖ thèng ®ang tån t¹i.
- Nghiªn cøu hÖ thèng thùc t¹i.
- §-a ra chÈn ®o¸n vµ x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè gi¶i ph¸p.
- §¸nh gi¸ l¹i tÝnh kh¶ thi.
- Thay ®æi ®Ò xuÊt cña dù ¸n.
- ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o ph©n tÝch chi tiÕt.
Giai ®o¹n 3: ThiÕt kÕ logic
Giai ®o¹n nµy nh»m x¸c ®Þnh tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn logic cña mét hÖ
thèng th«ng tin, cho phÐp lo¹i bá c¸c vÊn ®Ò cña hÖ thèng thùc tÕ vµ ®¹t ®-îc
nh÷ng môc tiªu ®· ®-îc thiÔt lËp ë giai ®o¹n tr-íc.M« h×nh logic cña hÖ
thèng míi sÏ bao gåm néi dung cña ®Çu ra (Output), néi dung cña c¬ së d÷
liÖu (c¸c tÖp, c¸c quan hÖ gi÷a c¸c tÖp), c¸c xö lý vµ c¸c d÷ liÖu sÏ ®-îc nhËp
vµo (Input). M« h×nh logic sÏ ph¶i ®-îc nh÷ng ng-êi sö dông xem xÐt vµ
chuÈn y. ThiÕt kÕ logic bao gåm c¸c c«ng ®o¹n sau:
- ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu.
- ThiÕt kÕ xö lý.
- ThiÕt kÕ c¸c luång d÷ liÖu vµo.
- ChØnh söa tµi liÖu cho møc logic.
- Hîp thøc ho¸ m« h×nh logic.
Giai ®o¹n 4: §Ò xuÊt c¸c ph-¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p
Khi m« h×nh logic ®-îc x¸c ®Þnh vµ chuÈn y, th× ph©n tÝch viªn hoÆc
nhãm ph©n tÝch viªn ph¶i x¸c ®Þnh c¸c ph-¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn hÖ thèng nµy.
§ã lµ x©y dùng c¸c ph-¬ng ¸n kh¸c nhau ®Ó cô thÓ ho¸ m« h×nh logic. §Ó
gióp ng-êi sö dông lùa chän gi¶i ph¸p vËt lý tho¶ m·n tèt h¬n c¸c môc tiªu
®· ®Þnh ra tr-íc ®©y, nhãm ph©n tÝch sÏ ®¸nh gi¸ c¸c chi phÝ vµ lîi Ých (c¶
h÷u h×nh vµ v« h×nh) mçi ph-¬ng ¸n ph¶i cã nh÷ng khuyÕn nghÞ cô thÓ. Mét
b¸o c¸o sÏ ®-îc tr×nh lªn ng-êi sö dông vµ mét buæi tr×nh bµy ®-îc thùc hiÖn.
Ng-êi sö dông sÏ chän lÊy mét mét ph-¬ng ¸n ®¸p øng tèt nhÊt c¸c yªu cÇu
14
cña hä mµ vÉn t«n träng c¸c rµng buéc cña tæ chøc. §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p bao
gåm c¸c c«ng ®o¹n sau:
- X¸c ®Þnh c¸c rµng buéc tin häc vµ c¸c rµng buéc tæ chøc.
- X©y dùng c¸c ph-¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p.
- §¸nh gi¸ c¸c ph-¬ng ¸n cña gi¶i ph¸p.
- ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o cña giai ®o¹n ®Ò xuÊt c¸c ph-¬ng ¸n
gi¶i ph¸p.
Giai ®o¹n 5: ThiÕt kÕ vËt lý ngoµi
Giai ®o¹n nµy ®-îc tiÕn hµnh sau khi mét ph-¬ng ¸n gi¶i ph¸p ®-îc
lùa chän. ThiÕt kÕ vËt lý ngoµi gåm hai tµi liÖu kÕt qu¶ cÇn cã: Tr-íc hÕt lµ
mét tµi liÖu bao chøa tÊt c¶ néi dung cña hÖ thèng míi sÏ cÇn cho viÖc thùc
hiÖn kü thuËt vµ tiÕp ®ã lµ tµi liÖu dµnh cho ng-êi sö dông nã m« t¶ c¶ phÇn
thñ c«ng vµ c¶ nh÷ng giao diÖn víi phÇn tin häc ho¸. ThiÕt kÕ vËt lý bao gåm
c¸c c«ng ®o¹n sau:
- LËp kÕ ho¹ch thiÕt kÕ vËt lý ngoµi.
- ThiÕt kÕ chi tiÕt c¸c giao diÖn (vµo/ra).
- ThiÕt kÕ c¸ch thøc t-¬ng t¸c víi phÇn tin häc ho¸.
- ThiÕt kÕ c¸c thñ tôc thñ c«ng.
- ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy b¸o c¸o vÒ thiÕt kÕ vËt lý ngoµi.
Giai ®o¹n 6: TriÓn khai kü thuËt hÖ thèng
KÕt qu¶ quan träng cña giai ®o¹n thùc hiÖn kü thuËt lµ phÇn tin häc ho¸
cña hÖ thèng th«ng tin, cã nghÜa lµ phÇn mÒm. Nh÷ng ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm
vÒ giai ®o¹n nµy ph¶i cung cÊp c¸c tµi liÖu c¸c b¶n h-íng dÉn sö dông c¸c
thao t¸c vµ c¸c tµi liÖu m« t¶ hÖ thèng. TriÓn khai kü thuËt hÖ thèng gåm c¸c
c«ng ®o¹n sau:
- LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn kü thuËt.
- ThiÕt kÕ vËt lý trong.
- LËp tr×nh.
15
- Thö nghiÖm hÖ thèng.
- ChuÈn bÞ tµi liÖu.
Giai ®o¹n 7: Cµi ®Æt vµ khai th¸c
§©y lµ viÖc chuyÓn tõ hÖ thèng cò sang hÖ thèng míi ®-îc thùc hiÖn.
§Ó viÖc chuyÓn ®æi nµy ®-îc thùc hiÖn víi nh÷ng va ch¹m Ýt nhÊt, cÇn ph¶i
lËp kÕ ho¹ch mét c¸ch cÈn thËn. Cµi ®Æt vµ khai th¸c bao gåm c¸c c«ng ®o¹n
sau:
- LËp kÕ ho¹ch cµi ®Æt .
- ChuyÓn ®æi.
- Khai th¸c vµ b¶o tr×.
- §¸nh gi¸.
2) TriÓn khai dù ¸n ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin
2.1 §¸nh gi¸ yªu cÇu ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin
§©y lµ b-íc quan träng cho viÖc thµnh c«ng cña mét dù ¸n. Mét sai
lÇm ph¹m ph¶i trong giai ®o¹n nµy cã thÓ lµm lïi toµn bé dù ¸n, kÐo theo
nh÷ng chi phÝ lín cña tæ chøc. §¸nh gi¸ yªu cÇu bao gåm viÖc nªu vÊn ®Ò,
-íc l-îng ®é lín cña dù ¸n vµ nh÷ng thay ®æi cã thÓ, ®¸nh gi¸ nh÷ng t¸c
®éng cña sù thay ®æi ®ã, ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n vµ ®-a ra nh÷ng gîi
ý cho nh÷ng ng-êi cã tr¸ch nhiÖm ra quyÕt ®Þnh. Giai ®o¹n nµy ph¶i tiÕn
hµnh trong thêi gian t-¬ng ®èi ng¾n ®Ó kh«ng kÌm theo chi phÝ vµ th× giê.
§©y lµ nhiÖm vô phøc t¹p v× ®ßi hái nhµ ph©n tÝch ph¶i nh×n nhËn nhanh vµ
víi sù nh¹y bÐn cao, tõ ®ã x¸c ®Þnh nguyªn nh©n cã thÓ nhÊt vµ ®Ò xuÊt c¸c
gi¶i ph¸p míi, ®¸nh gi¸ tÇm quan träng cña c¸c biÕn ®æi, dù b¸o c¸c ¶nh
h-ëng cña chóng. §¸nh gi¸ yªu cÇu gåm 4 c«ng ®o¹n
LËp kÕ ko¹ch: Mçi giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hÖ thèng cÇn
ph¶i ®-îc lËp kÕ ho¹ch mét c¸ch cÈn thËn. Møc ®é h×nh thøc ho¸ cña kÕ
ho¹ch sÏ thay ®æi theo quy m« cña dù ¸n vµ theo giai ®o¹n ph©n tÝch. Sè
l-îng vµ sù ®a d¹ng cña nguån th«ng tin phô thuéc vµo kÝch th-íc vµ ®é phøc
16
t¹p cña hÖ thèng nghiªn cøu. Trong mét sè dù ¸n cã quy m« lín vµ cã nhiÒu
ng-êi tham gia vµo thÈm ®Þnh yªu cÇu th× cÇn x¸c ®Þnh nhiÖm vô cho tõng
thµnh viªn vµ x¸c ®Þnh ph-¬ng tiÖn kÕt hîp c¸c nhiÖm vô.
Lµm râ yªu cÇu: Cã môc ®Ých lµ lµm cho ph©n tÝch viªn hiÓu ®-îc
®óng yªu cÇu cña ng-êi sö dông. X¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®èi tuîng yªu cÇu, thu
thËp c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña m«i tr-êng hÖ thèng. Lµm s¸ng tá ®-îc yªu cÇu
thùc hiÖn chñ yÕu qua nh÷ng cuéc gÆp gì víi nh÷ng ng-êi yªu cÇu sau ®ã lµ
víi nh÷ng nhµ qu¶n lý. Khung c¶nh cña hÖ thèng cã thÓ xem lµ nguån vµ ®Ých
cña th«ng tin, còng nh- c¸c bé phËn, c¸c chøc n¨ng vµ c¸c c¸ nh©n tham gia
vµo xö lý d÷ liÖu.
Nãi tãm l¹i ph©n tÝch viªn hÖ thèng ph¶i tæng hîp th«ng tin d-íi ¸nh s¸ng cña
nh÷ng vÊn ®Ò ®· ®-îc x¸c ®Þnh vµ nh÷ng nguyªn nh©n cã thÓ nhÊt, chuÈn bÞ
mét bøc tranh kh¸i qu¸t vÒ gi¶i ph¸p ®Ó tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thùc thi
cña dù ¸n.
§¸nh gi¸ yªu cÇu: viÖc ®¸nh gi¸ kh¶ thi cña mét dù ¸n lµ t×m xem cã
yÕu tè nµo ng¨n c¶n nhµ ph©n tÝch thùc hiÖn, cµi ®Æt mét c¸ch thµnh c«ng gi¶i
ph¸p ®· ®Ò xuÊt hay kh«ng. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh vÒ kh¶ n¨ng thùc thi lµ kh¶
17
thi vÒ mÆt tæ chøc, kh¶ thi vÒ mÆt tµi chÝnh, kh¶ thi vÒ mÆt thêi h¹n, kh¶ thi vÒ
mÆt kÜ thuËt. §¸nh gi¸ kh¶ thi vÒ mÆt tæ chøc ®ßi hái ph¶i cã sù hoµ hîp gi÷a
gi¶i ph¸p dù kiÕn víi m«i tr-êng tæ chøc, xem xÐt nã cã t¸c ®éng nh- thÕ nµo
®èi víi chÝnh s¸ch nh©n sù, quan hÖ kh¸ch hµng. TÝnh kh¶ thi vÒ mÆt kÜ thuËt
®-îc ®¸nh gi¸ b»ng c¸ch so s¸nh c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cã hoÆc cã thÓ mua s¾m
®-îc víi yªu cÇu cña hÖ thèng ®Ò xuÊt. Kh¶ thi vÒ mÆt tµi chÝnh lµ ®em so
s¸nh xem lîi Ých h÷u h×nh chê ®îi cã lín h¬n tæng chi phÝ bá ra hay kh«ng.
2.2 Giai ®o¹n ph©n tÝch chi tiÕt
a) Môc ®Ých cña giai ®o¹n ph©n tÝch chi tiÕt
Môc ®Ých cña giai ®o¹n ph©n tÝch chi tiÕt lµ ®-a ra c¸c chÈn ®o¸n vÒ hÖ
thèng ®ang tån t¹i, nghÜa lµ x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò chÝnh vµ ®-a ra c¸c nguyªn
nh©n chÝnh cña chóng, x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cña hÖ thèng cÇn ®¹t ®-îc vµ ®Ò
xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®¹t ®-îc nh÷ng môc tiªu ®ã.
b) C«ng cô m« h×nh ho¸
§ã lµ c¸c c«ng cô chuÈn cho viÖc m« h×nh ho¸ vµ x©y dùng tµi liÖu cho
hÖ thèng. §ã lµ s¬ ®å luång th«ng tin, s¬ ®å luång d÷ liÖu vµ tõ ®iÓn hÖ thèng
S¬ ®å luång th«ng tin (IFD) dïng ®Ó m« t¶ th«ng tin theo c¸ch thøc
®éng. Tøc lµ m« t¶ sù di chuyÓn cña d÷ liÖu, viÖc xö lý, viÖc l-u tr÷ trong thÕ
giíi vËt lý b»ng c¸c s¬ ®å.
18
C¸c ký ph¸p sö dông :
- Xö lý
Thñ c«ng hoµn toµn
Giao t¸c ng-êi – m¸y
Tin häc ho¸
- Kho l-u tr÷ d÷ liÖu
Thñ c«ng
Tin häc ho¸
- Dßng th«ng tin
- §iÒu khiÓn
S¬ ®å luång d÷ liÖu dïng ®Ó m« t¶ chÝnh hÖ thèng th«ng tin nh- s¬
®å luång th«ng tin nh-ng trªn gãc ®é trõu t-îng. S¬ ®å luång d÷ liÖu chØ m«
t¶ hÖ thèng th«ng tin lµm g×. C¸c ký ph¸p dïng cho s¬ ®å luång th«ng tin:
Nguån hoÆc ®Ých
Dßng d÷ liÖu
TiÕn tr×nh xö lý
Kho d÷ liÖu
19
S¬ ®å DFD cã thÓ cã nhiÒu møc. S¬ ®å ng÷ c¶nh thÓ hiÖn kh¸i qu¸t
néi dung chÝnh cña hÖ thèng th«ng tin. S¬ ®å nµy kh«ng ®i vµo chi tiÕt mµ
m« t¶ sao cho chØ nh×n vµo lµ thÊy ngay néi dung chÝnh cña hÖ thèng. §Ó m«
t¶ hÖ thèng chi tiÕt h¬n, ng-êi ta cã thÓ dïng kü thuËt ph©n r· s¬ ®å. S¬ ®å
luång th«ng tin vµ s¬ ®å luång d÷ liÖu lµ 2 c«ng cô th-êng dïng nhÊt ®Ó
ph©n r· hÖ thèng th«ng tin. Chóng thÓ hiÖn hai møc ®é m« h×nh vµ hai gãc
nh×n ®éng vµ tÜnh cña hÖ thèng. C¸c c«ng ®o¹n cña giai ®o¹n ph©n tÝch chi
tiÕt: LËp kÕ ho¹ch, nghiªn cøu m«i tr-êng, ®-a ra chÈn ®o¸n vµ x¸c ®Þnh c¸c
yÕu tè gi¶i ph¸p, ®¸nh gi¸ kh¶ thi, thay ®æi ®Ò xuÊt dù ¸n, chuÈn bÞ vµ tr×nh
bµy b¸o c¸o.
2.3 ThiÕt kÕ logic
a) Môc ®Ých
Giai ®o¹n nµy nh»m x¸c ®Þnh mét c¸ch chi tiÕt vµ chÝnh x¸c nh÷ng g×
mµ hÖ thèng ph¶i lµm ®Ó ®¹t ®-îc nh÷ng môc tiªu ®· ®-îc thiÕt lËp tõ giai
®o¹n ph©n tÝch chi tiÕt mµ vÉn tu©n thñ nh÷ng rµng buéc cña m«i tr-êng. S¶n
phÈm ®-a ra cña giai ®o¹n thiÕt kÕ logic lµ s¬ ®å luång d÷ liÖu DFD, c¸c s¬
®å cÊu tróc d÷ liÖu DSD, c¸c s¬ ®å ph©n tÝch tra cøu vµ c¸c phÝch logic cña
tõ ®iÓn hÖ thèng.
b) ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu
ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu lµ x¸c ®Þnh yªu cÇu th«ng tin cña ng-ßi sö
dông hÖ thèng th«ng tin míi. Cã 4 c¸ch thøc c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh yªu cÇu
th«ng tin:
-
Hái ng-êi sö dông cÇn th«ng tin g×?
-
Ph-¬ng ph¸p ®i tõ hÖ thèng th«ng tin ®ang tån t¹i.
-
Tæng hîp tõ ®Æc tr-ng cña nhiÖm vô mµ hÖ thèng th«ng tin trî
-
Ph-¬ng ph¸p thùc nghiÖm.
gióp.
20