Tài liệu Vn md8

Bé Tµi LiÖu §µo T¹o Ph©n TÝch TÝn Dông Häc phÇn 8 ThÈm §Þnh TÝn Dông MPDF 1998 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông C¸c môc tiªu Häc phÇn 8 - ThÈm §Þnh TÝn Dông C¸c môc tiªu: Sau khi hoµn thµnh xong häc phÇn nµy häc viªn cã thÓ 1. hiÓu nh÷ng néi dung sau:  c¸c nhu cÇu tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nhá  c¸c nguyªn t¾c cho vay  ý nghÜa vµ môc ®Ých cña ph©n tÝch ®Þnh tÝnh (phi tµi chÝnh)  nh÷ng c©n nh¾c khi tiÕn hµnh ph©n tÝch ®Þnh tÝnh  ý nghÜa vµ môc ®Ých cña ph©n tÝch ®Þnh lîng (tµi chÝnh)  nh÷ng c©n nh¾c khi tiÕn hµnh ph©n tÝch ®Þnh lîng  ý nghÜa, môc ®Ých v µ viÖc sö dông tµi s¶n b¶o ®¶m. 2. nhËn biÕt vµ ®¸nh gi¸ c¸c néi dung c¬ b¶n trong mét b¶n thÈm ®Þnh tÝn dông 3. tiÕn hµnh thÈm ®inh tÝn dông sau khi nhËn ®îc ®¬n xin vay. Néi dung: 1. Cho vay c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam.  c¸c nhu cÇu tµi chÝnh cña mét doanh nghÞªp nhá  c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nhá  ®¸nh gi¸ rñi ro cña doanh nghiÖp nhá  ®¸nh gi¸ kÕ ho¹ch kinh doanh cña doanh nghiÖp nhá  b¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp nhá  tr¹ng th¸i tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nhá 2. Quan hÖ ng©n hµng- kh¸ch hµng 3. C¸c nguyªn t¾c cho vay: a) Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh (phi tµi chÝnh) - lo¹i ngµnh - m«i trêng ngµnh vµ c¹nh tranh - n¨ng lùc vµ chiÒu s©u qu¶n lý - c¸c chi tiÕt vÒ s¶n phÈm/dÞch vô cung cÊp - tiÕp thÞ b) C¸c yÕu tè ®Þnh lîng trong ph©n tÝch tÝn dông:  Gãp vèn (vèn tù cã) - thanh kho¶n - t×nh h×nh tµi chÝnh  Kh¶ n¨ng tr¶ nî gèc vµ l·i - dù kiÕn lu chuyÓn tiÒn tÖ - t¨ng trëng doanh sè b¸n hµng - ph©n tÝch c¸c hÖ sè tµi chÝnh - ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn - ph©n tÝch ®é nh¹y c¶m  MPDF 2 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông - c¸c kho¶n nî bÊt thêng  ThÈm ®Þnh dù ¸n: - gi¸ trÞ cña tiÒn theo thêi gian - lu chuyÓn tiÒn tÖ ®· khÊu trõ - c¸c ph¬ng ph¸p thÈm ®Þnh dù ¸n:  B¶ng tra hiÖn gi¸ - lËp vµ sö dông  HiÖn gi¸ rßng, tû suÊt sinh lêi néi bé vµ c¸c ph¬ng ph¸p hoµn tr¶  So s¸nh NPV vµ IRR  Tµi s¶n b¶o ®¶m: - vai trß - chÝnh s¸ch - c¸c ®Æc tÝnh - ®Þnh gi¸ - gi¸m s¸t - kh¶ n¨ng thi hµnh ¤n tËp vµ kiÓm tra: 1. Nªu vµ gi¶i thÝch c¸c nhu cÇu tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp võa vµ nhá 2. LiÖt kª c¸c néi dung c¬ b¶n cña ph©n tÝch ®Þnh lîng 3. Gi¶i thÝch v¾n t¾t n¨m tè chÊt cña qu¶n lý tèt 4. Nªu vµ gi¶i thÝch Ýt nhÊt n¨m yÕu tè c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt 5. LiÖt kª n¨m néi dung c¬ b¶n cña tiÕp thÞ 6. Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¹nh tranh 7. Miªu t¶ Ýt nhÊt 6 ®Æc tÝnh cña mét tµi s¶n thÕ chÊp cã thÓ chÊp nhËn ®îc. 8. Hoµn chØnh mét ®¬n xin vay dùa trªn c¸c néi dung híng dÉn Thêi gian dù kiÕn: 6 - 8 ngµy Lêi giíi thiÖu Cho vay th¬ng m¹i bao gåm toµn bé c¸c kho¶n cho vay kinh doanh, tõ doanh nghiÖp nhá tíi viÖc tµi trî cho c«ng ty. Mäi kho¶n vay ®Òu ® îc ¸p dông nh÷ng nguyªn t¾c chung, mÆc dï vÒ tÝnh chÊt vµ møc ®é rñi ro tÝn dông sÏ rÊt kh¸c nhau tuú theo quy m« cña doanh nghiÖp. Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ ng©n hµng, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá (SME) th× rñi ro tÝn dông cã khuynh híng cao h¬n nhiÒu so víi c¸c doanh nghiÖp lín bëi v×:  nãi chung c¸c c«ng ty nµy thêng nhá h¬n, thµnh lËp trong ®iÒu kiÖn kh«ng tèt b»ng, ®é tin cËy ®èi víi c¸c chñ nî nhá h¬n, cã khuynh híng  MPDF 3 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông chÊp nhËn lîi nhuËn thÊp h¬n; vµ do ®ã phô thuéc nhiÒu h¬n vµo c¸c yÕu tè cña thÞ trêng;  cã Ýt tµi s¶n h¬n ®a ra lµm vËt b¶o ®¶m cho c¸c kho¶n vay cã yªu cÇu b¶o ®¶m;  Ýt cã kh¶ n¨ng cã c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®îc kiÓm to¸n;  cã khuynh híng thiÕu vèn do nh÷ng khã kh¨n trong viÖc huy ®éng nguån tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp nhá; vµ  cã Ýt kü n¨ng qu¶n lý h¬n, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc qu¶n lý tµi chÝnh. Sù thµnh c«ng cña c¸c kho¶n vay cho c¸c doanh nghiÖp nhá phô thuéc vµo c¸c chÝnh s¸ch vµ nguyªn t¾c cho vay, vµ nh÷ng ph©n tÝch tµi chÝnh chø kh«ng ph¶i nh÷ng chÝnh s¸ch cho vay dùa trªn c¸c quan hÖ c¸ nh©n. Nh÷ng ngêi cho vay kh«ng chØ ph¶i chó ý ®Õn doanh nghiÖp ë thêi ®iÓm ®¸nh gi¸ ®Ò ¸n tÝn dông, mµ hä cÇn ph¶i tiÕp tôc theo dâi qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh. 8.1 Cho vay c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt nam NhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt nam dùa trªn nguån vèn lu ®éng ng¾n h¹n ®Ó duy tr× ho¹t ®éng cña m×nh bëi v× hä thiÕu nguån vèn dµi h¹n. 8.1.1 Nhu cÇu tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp nhá C¸c doanh nghiÖp nhá chiÕm mét tû träng lín trong sè nh÷ng ngêi xin vay vèn, xÐt tõ phÝa ngêi cho vay th× viÖc cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhá cµng ®ßi hái ph¶i cã sù chó ý ®Æc biÖt cña nhµ ph©n tÝch tÝn dông. §Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc nh÷ng khã kh¨n liªn quan, tríc hÕt ph¶i ®¸nh gi¸ mét sè khÝa c¹nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nhá. C¸c doanh nghiÖp nhá cÇn cã c¸c nguån vèn ®Ó phôc vô cho bèn môc ®Ých chÝnh:  tham gia cæ phÇn ban ®Çu hoÆc thµnh lËp doanh nghiÖp - thêng ®îc gäi lµ vèn “gièng”;  më réng vèn vµ mua nhµ xëng / thiÕt bÞ … míi;  nhu cÇu vèn lu ®éng - dïng cho c¸c chi phÝ vËn hµnh doanh nghiÖp; vµ  ®«i khi cÇn vèn nãng ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thiÕu kh¶ n¨ng chi tr¶ t¹m thêi. ë giai ®o¹n ®Çu, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp nhá thêng gÆp ph¶i vÊn ®Ò thiÕu vèn.  MPDF 4 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông C¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh thêng e ng¹i khi tµi trî cho c¸c doanh nghiÖp nµy v× hä cha cã qu¸ tr×nh kinh doanh, uy tÝn vµ cha thÓ t¹o lËp kh¶ n¨ng tr¶ nî. Tuy vËy vÉn cã thÓ vay vèn, nÕu nh ngêi vay cã tµi s¶n ®¶m b¶o ®Çy ®ñ, hoÆc nÕu hä cã qu¸ tr×nh kinh doanh ®Æc biÖt thµnh c«ng tríc ®ã. Vèn chu chuyÓn ®îc h×nh thµnh gi÷a c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh doanh, nhng nhu cÇu më réng vµ xu híng “kinh doanh vît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh” thêng g©y ra vÊn ®Ò vÒ thanh kho¶n. §iÒu nµy thêng dÉn ®Õn:  viÖc ¨n vµo l·i kh«ng chia mµ thêng th× kho¶n l·i nµy ®îc dµnh cho kÕ ho¹ch më réng kinh doanh;  trong c¸c thêi kú ph¸t triÓn, doanh nghiÖp cÇn thËn träng trong viÖc sö dông c¸c nguån dµi h¹n ®Ó tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn dµi h¹n. Sù phô thuéc vµo nguån vay c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i lµ râ rÖt nhÊt. C¸c gi¸m ®èc doanh nghiÖp nhá thêng thuª dÞch vô t vÊn lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh. Nguyªn nh©n chÝnh g©y ra sù thÊt b¹i cña c¸c doanh nghiÖp nhá thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ do thiÕu kh¶ n¨ng qu¶n lý, vµ ®Æc biÖt trong viÖc lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh. 8.1.2 C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nhá Doanh nghiÖp nhá cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa lµ doanh nghiÖp cã chñ së h÷u vµ ho¹t ®éng ®éc lËp vµ kh«ng cã ¶nh hëng lín ®èi víi lÜnh vùc mµ doanh nghiÖp ®ã ho¹t ®éng. Nã còng thêng ®îc ®Þnh nghÜa nh»m phôc vô cho môc ®Ých hµnh chÝnh hay thèng kª b»ng c¸c thuËt ng÷ mang tÝnh ®Þnh lîng, vÝ dô nh Ýt nh©n viªn, doanh thu hµng n¨m thÊp, vèn Ýt, v.v. Mét doanh nghiÖp ®îc coi lµ nhá khi cã Ýt nhÊt hai trong sè c¸c tiªu chÝ sau: 1. Qu¶n lý ®éc lËp. Th«ng thêng ngêi qu¶n lý ®ång thêi lµ chñ së h÷u; 2. Vèn ho¹t ®éng lµ cña mét ngêi hoÆc do mét nhãm nhá ®ãng gãp; 3. §Þa bµn ho¹t ®éng cã tÝnh ®Þa ph¬ng. Nh©n viªn vµ c¸c chñ së h÷u ®Òu lµ ngêi thuéc mét céng ®ång trong ®Þa ph¬ng ®ã; 4. Quy m« t¬ng ®èi nhá trong ngµnh ho¹t ®éng. Doanh nghiÖp ®îc coi lµ nhá khi so s¸nh víi c¸c doanh nghiÖp lín nhÊt trong ngµnh ®ã. §Æc ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp nhá Qu¶n lý. Do nh÷ng ngêi qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp nhá còng lµ nh÷ng chñ së h÷u, hä ®îc quyÒn ra tÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh. Do ho¹t ®éng nhá, chñ së h÷u võa lµ ngêi ®Çu t võa lµ ngêi qu¶n lý. §iÒu nµy gióp hä hoµn toµn tù do hµnh ®éng.  MPDF 5 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông Nh÷ng yªu cÇu vÒ vèn. Lîng vèn yªu cÇu t¬ng ®èi thÊp so víi yªu cÇu ®èi víi c¸c c«ng ty. §ã thêng lµ vèn cña mét ngêi hoÆc cña mét sè Ýt ngêi. Ho¹t ®éng mang tÝnh ®Þa ph¬ng. §èi víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nhá, ®Þa bµn ho¹t ®éng lµ trong mét ®Þa ph¬ng. Chñ vµ nh©n viªn ®Òu sèng trong céng ®ång ®Þa ph¬ng ®ã. Tuy nhiªn, ®iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhá ®Òu chØ phôc vô thÞ trêng trong níc. Mét sè doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu nhá vµ c¸c nhµ m¸y ®ãng hép, ®ãng gãi ho¹t ®éng trªn toµn ®Êt níc. C¸c doanh nghiÖp nhá hÇu nh kh«ng s¸p nhËp víi nhau, cã nghÜa lµ hä ho¹t ®éng theo kiÓu hé bu«n b¸n hoÆc c«ng ty hîp doanh, vµ sè kh¸c th× ®îc tæ chøc thµnh c¸c c«ng ty t nh©n. ¦u ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp nhá lµ g×? a) Tù do hµnh ®éng Chñ së h÷u - ngêi qu¶n lý cña mét doanh nghiÖp nhá thÝch ®îc tù do hµnh ®éng, thÝch sù linh ho¹t, vµ hay thay ®æi. Thay ®æi lµ ®Æc trng cña ho¹t ®éng kinh doanh ngµy nay. Thêng xuyªn cã nh÷ng s¶n phÈm míi, m¸y mãc hiÖn ®¹i h¬n, vµ c«ng nghÖ míi. Chñ së h÷u cña doanh nghiÖp nhá cã thÓ kÞp thêi hµnh ®éng phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn lu«n thay ®æi nµy. Ngêi b¸n lÎ nhá cã thÓ ®Æt hµng trong mét thêi h¹n ng¾n. b) Kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña ®Þa ph¬ng HÇu hÕt chñ së h÷u cña c¸c doanh nghiÖp nhá thêng chiÕm u thÕ trong viÖc ®¸nh gi¸ vµ ®¸p øng nhu cÇu cña ®Þa ph¬ng m×nh bëi v× hä ®· sèng mét thêi gian dµi t¹i céng ®ång mµ hä ho¹t ®éng. C¸c nhµ bu«n ®Þa ph¬ng ®Òu cã liªn hÖ mËt thiÕt víi kh¸ch hµng vµ nh©n viªn vµ cã thÓ ®¸p øng ®îc nh÷ng nhu cÇu vµ mong muèn cña nh÷ng ngêi nµy. Khèi lîng kinh doanh cã thÓ nhá nhng c¸c doanh nh©n thêng kinh doanh cã l·i trong mét thÞ trêng h¹n hÑp xÐt vÒ sè ngêi tham gia còng nh ph¹m vi ®Þa lý. c) C¬ cÊu linh ho¹t Doanh nghiÖp nhá t¹o c¬ héi cho (c¸c) chñ së h÷u tham gia vµo viÖc qu¶n lý. Th«ng thêng th× nh÷ng nh©n viªn cã nh÷ng ®ãng gãp gi¸ trÞ ®îc gi÷ l¹i b»ng c¸ch cho hä c¬ héi trë thµnh ngêi ®ång së h÷u. d) Chi phÝ gi¸n tiÕp thÊp NhiÒu doanh nghiÖp nhá b¾t ®Çu tõ tÇng hÇm hoÆc gara cña mét ngêi. Mét ngêi chñ vµ mét sè ngêi gióp viÖc lµm viÖc mét sè giê trong ngµy gióp cho chi phÝ thÊp. Mét nhµ míi x©y thêng n»m ngoµi khu vùc cã gi¸ cao. Chi phÝ gi¸n tiÕp thÊp t¹o lîi thÕ c¹nh tranh vÒ gi¸ cña c¸c s¶n phÈm cuèi cïng.  MPDF 6 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông 8.1.3 §¸nh gi¸ rñi ro cña doanh nghiÖp nhá TÝnh chÝnh x¸c vµ ®é tin cËy cña th«ng tin ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro vµ lµ mét vÊn ®Ò sèng cßn trong ho¹t ®éng cho vay c¸c doanh nghiÖp nhá. Nh÷ng th«ng tin tµi chÝnh lµ mét trong nh÷ng th«ng tin quan träng nhÊt trong viÖc ®¸nh gi¸ tÝn dông doanh nghiÖp nhá. C¸c nhµ ph©n tÝch tÝn dông nªn cè g¾ng võa kiÓm tra võa hç trî híng dÉn kh¸ch hµng x©y dùng b¶n dù to¸n lu chuyÓn tiÒn mÆt trong c¸c cuéc pháng vÊn kiÓm tra nh÷ng d÷ liÖu tµi chÝnh. Do ®ã c¸c nhµ ph©n tÝch tÝn dông cÇn lu ý h¬n ®Õn kü n¨ng qu¶n lý vÒ kü thuËt vµ tæng hîp cña kh¸ch hµng bao gåm c¶ kh¶ n¨ng cña hä ®a c«ng ty ®Õn thµnh c«ng, vµ kh¶ n¨ng thµnh c«ng trong t¬ng lai cña doanh nghiÖp. Bµi tËp Nghiªn cøu b¸o c¸o thu nhËp vµ c¸c mÉu b¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ cña mét doanh nghiÖp nhá vµ h·y tr×nh bµy kÕ ho¹ch thêi gian cña vèn l u chuyÓn vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî. 8.1.4.H¹n chÕ rñi ro cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhá ThiÕu kh¶ n¨ng qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ kü n¨ng vÒ tµi chÝnh lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù thÊt b¹i cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Do ®ã c¸c nhµ ph©n tÝch tÝn dông cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ kü lìng kü n¨ng vµ kinh nghiÖm cña ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp. Ph¬ng ph¸p ngêi cho vay cã thÓ vËn dông ®Ó h¹n chÕ rñi ro vì nî lµ:       tµi s¶n b¶o ®¶m; b¶o l·nh; vèn tham gia cña chñ së h÷u; b¶o hiÓm; giao dÞch trän gãi; vµ cã sù tham gia cña chÝnh phñ. Sè vèn cã thÓ ®îc cho vay trªn c¬ së tµi s¶n thÕ chÊp sÏ phô thuéc vµo lo¹i h×nh ®Þnh chÕ tµi chÝnh vµ tÝnh chÊt cña tµi s¶n thÕ chÊp. Theo b¶ng díi ®©y th× c¸c ng©n hµng tá ra thËn träng h¬n c¸c c«ng ty tµi chÝnh, xÐt vÒ sè vèn cã thÓ cho vay ®îc so víi gi¸ trÞ ®· ®îc ®¸nh gi¸ cña tµi s¶n thÕ chÊp. Tû lÖ cña gi¸ trÞ ®· ®¸nh gi¸ BÊt ®éng s¶n Nhµ xëng vµ m¸y mãc Xe cé C¸c kho¶n ph¶i thu Hµng trong kho  MPDF Ng©n hµng C«ng ty tµi chÝnh 50-60% 25-30% 80% 75% cho thuª 20-25% 30% 20-25% 50% cho thuª 75% 60% kÕ ho¹ch sµn 7 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông Mét sè kü thuËt h¹n chÕ rñi ro kh¸c lµ:     b¶o l·nh; phÇn vèn t¨ng; b¶o hiÓm nh©n thä ®Ó gi¶m nh÷ng rñi ro do ngêi chñ së h÷u hoÆc ngêi qu¶n lý chÝnh èm hoÆc chÕt; cho vay kÌm ®iÒu kiÖn cho phÐp ngêi cho vay ®Ò xuÊt c¸c kho¶n vay c¸c kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp nhá tïy theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh mµ ngêi ®i vay ph¶i thùc hiÖn. 8.1.5. ThÈm ®Þnh kÕ ho¹ch kinh doanh Mét kÕ ho¹ch kinh doanh mang tÝnh thùc tiÔn vµ ®îc chuÈn bÞ kü lìng sÏ x¸c ®Þnh vÞ trÝ mµ doanh nghiÖp muèn ®¹t tíi t¹i mét thßi ®iÓm trong t¬ng lai vµ c¸ch thøc ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã. (xem häc phÇn 7: KÕ ho¹ch Kinh doanh). C¸n bé tÝn dông cÇn ®¸nh gi¸ kÕ ho¹ch kinh doanh trong quan hÖ víi c¸c kiÕn nghÞ xin vay vµ sö dông nã ®Ó cïng tæng hîp víi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. N¨m phÇn chÝnh cña mét kÕ ho¹ch kinh doanh lµ: 1. KÕ ho¹ch qu¶n lý; 2. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc kÕ ho¹ch ho¹t ®éng; 3. KÕ ho¹ch tiÕp thÞ; 4. KÕ ho¹ch tµi chÝnh; vµ 5. C¸c rñi ro cña dù ¸n. ¤n tËp vµ kiÓm tra H·y tr¶ lêi c¸c c©u hái sau ®Ó kiÓm tra sù tiÕn bé cña b¹n. NÕu b¹n kh«ng thÓ tr¶ lêi chÝnh x¸c c©u hái nµo th× h·y xem l¹i phÇn tríc vµ cè g¾ng tr¶ lêi l¹i c¸c c©u hái. 1. LiÖt kª hai ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp nhá: 2. LiÖt kª hai u ®iÓm cña doanh nghiÖp nhá: 3. KÓ tªn hai ph¬ng ph¸p mµ ngêi cho vay cã thÓ sö dông ®Ó gi¶m rñi ro vì nî ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. 4. C©u hái lùa chän. Nhu cÇu tµi chÝnh chñ yÕu cña doanh nghiÖp nhá lµ: A. vèn phô thªm ®Ó thùc hiÖn c¸c vô kinh doanh ®Çy rñi ro;  MPDF 8 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông B. vèn ®Ó trang tr¶i cho c¸c cuéc kh¶o s¸t vµ c¸c kú nghØ; C. vèn lu ®éng cÇn cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp; D. TÊt c¶ c¸c ®iÓm trªn 5. M« t¶ 5 bé phËn chñ yÕu cña kÕ ho¹ch kinh doanh. a. b. c. d.  MPDF 9 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông 8.2. Quan hÖ ng©n hµng - kh¸ch hµng Quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng dùa trªn mét hîp ®ång ngÇm ®Þnh h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c th«ng lÖ vµ hµnh vi øng xö phæ biÕn träng giíi ng©n hµng. Nh©n viªn ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng rót tiÒn tõ tµi kho¶n cña anh ta, víi ®iÒu kiÖn lµ tµi kho¶n ph¶i cã tiÒn. Nh©n viªn ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn c¸c chØ dÉn theo nh c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång vµ nÕu kh«ng lµm ® îc viÖc nµy th× ng©n hµng sÏ ph¶i chÞu nh÷ng hËu qu¶ do viÖc vi ph¹m hîp ®ång g©y ra (Weaver, xuÊt b¶n n¨m 1990, trang 41). Tr¸ch nhiÖm chñ yÕu cña ng©n hµng lµ thanh to¸n sÐc cho kh¸ch hµng trong ph¹m vi mét h¹n møc tÝn dông (thÊu chi) ®îc phÐp. Tuy nhiªn ë ViÖt nam ngêi d©n thÝch thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt h¬n lµ sÐc vµ do ®ã vÒ b¶n chÊt, quan hÖ gi÷a nh©n viªn ng©n hµng vµ kh¸ch hµng sÏ kh¸c biÖt so víi quan hÖ ®ã ë nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¬ng T©y. Theo Weaver and Craigie n¨m 1975 (trang 151) mét sè ®Òu kiÖn ngÇm ®Þnh cã thÓ thÊy trong quan hÖ gi÷a nh©n viªn ng©n hµng vµ kh¸ch hµng ®îc tãm t¾t nh sau: 1. Ng©n hµng cam kÕt nhËn tiÒn vµ thu tiÒn cho tµi kho¶n cña kh¸ch hµng; 2. Ng©n hµng vay tiÒn tõ kh¸ch hµng vµ cam kÕt hoµn tr¶ sè tiÒn ®ã cho hä: a) khi yªu cÇu, b) t¹i chi nh¸nh cña ng©n hµng n¬i gi÷ tµi kho¶n ®ã, c) trong suèt thêi gian lµm viÖc th«ng thêng cña ng©n hµng; 3. Cam kÕt cña ng©n hµng bao gåm lêi høa tr¶ bÊt kú phÇn tiÒn nµo ®Õn h¹n theo lÖnh viÕt tay cña kh¸ch hµng göi cho chi nh¸nh cña ng©n hµng n¬i gi÷ tµi kho¶n ®ã; 4. Ng©n hµng sÏ kh«ng tr¶ bÊt kú mét kho¶n tiÒn nµo®Õn h¹n cho kh¸ch hµng nÕu kh«ng cã lÖnh nãi trªn hoÆc mét h×nh thøc ra lÖnh hay ñy quyÒn nµo kh¸c theo luËt ®Þnh; 5. BÊt kú lÖnh nµo cña kh¸ch hµng yªu cÇu ng©n hµng tr¶ mét lîng tiÒn lín h¬n sè d cßn l¹i trong møc tÝn dông (thÊu chi) cña kh¸ch hµng ®Òu cã thÓ bÞ tõ chèi; 6. Ng©n hµng kh«ng chÊm døt c¸c giao dÞch víi kh¸ch hµng trõ khi cã th«ng b¸o hîp lý; 7. Kh¸ch hµng cam kÕt thËn träng khi viÕt lÖnh ®Ó kh«ng dÉn ®Õn sù hiÓu lÇm cña ng©n hµng hoÆc tiÕp tay cho viÖc gi¶ m¹o giÊy tê; 8. Ng©n hµng cam kÕt, theo møc ®é nhÊt ®Þnh, sÏ gi÷ bÝ mËt ®èi víi tµi kho¶n cña kh¸ch hµng, th«ng tin liªn quan ®Õn tµi kho¶n, vµ c¸c th«ng tin kh¸c liªn quan ®Õn nh©n viªn ng©n hµng phôc vô kh¸ch hµng ®ã;  MPDF 10 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông 9. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn ph¶i quy ®Þnh tríc r»ng c¶ hai bªn ®Òu cã quyÒn ®îc hëng bÊt kú ®Æc ©n nµo vµ chÞu bÊt kú sù mÊt hiÖu lùc thùc hiÖn nµo do c¸c quy ®Þnh trong luËt vµ c¸c v¨n b¶n díi luËt cã liªn quan. Tuy nhiªn, ®Ó ¸p dông ®îc c¸c ®iÒu kiÖn trªn, ®iÒu ®Çu tiªn ph¶i kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i cña mèi quan hÖ. Do ®ã chóng ta sÏ xem xÐt xem ai lµ ng©n hµng vµ ai lµ kh¸ch hµng. 8.2.1. §Þnh nghÜa ng©n hµng: Mét ng©n hµng ®îc ®Þnh nghÜa chung lµ mét ®Þnh chÕ ®îc cÊp giÊy phÐp theo luËt ng©n hµng cña níc ®ã. Tham kh¶o luËt ng©n hµng ViÖt nam ®Ó cã ®Þnh nghÜa trong níc. Mét ng©n hµng cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa lµ: a) Ng©n hµng Nhµ níc hay Ng©n hµng Trung ¬ng ViÖt nam b) mét ng©n hµng theo nghÜa cña luËt ng©n hµng ViÖt nam c) mét ngêi kinh doanh vÒ ng©n hµng nh:  thu tiÒn b»ng c¸ch nhËn ®Æt cäc cho kho¶n vay;   hoµn tr¶ tiÒn khi ®Õn thêi h¹n ®· tháa thuËn; vµ sö dung tiÒn thu ®îc b»ng c¸ch cho vay l¹i víi ®iÒu kiÖn thÝch hîp theo yªu cÇu. 8.2.2. Ai lµ kh¸ch hµng? ThuËt ng÷ “kh¸ch hµng” cha ®îc ®Þnh nghÜa trong bÊt kú v¨n b¶n nµo, nhng ®Þnh nghÜa díi ®©y ®· ®îc x©y dùng qua c¸c vô kiÖn. Mét kh¸ch hµng ®îc coi lµ tån t¹i khi:  c¶ hai bªn (nh©n viªn ng©n hµng vµ kh¸ch hµng) cã dù ®Þnh thiÕt lËp quan hÖ;  cã mét h×nh thøc tµi kho¶n nµo ®ã ®ang tån t¹i; vµ  víi ®iÒu kiÖn ®· cã nh÷ng yÕu tè trªn, quan hÖ nµy sÏ xuÊt hiÖn ngay khi tµi kho¶n ®ã ®îc më. 8.2.3 QuyÒn lîi vµ nghÜa vô Mét sè vÊn ®Ò cô thÓ cña ViÖt nam liªn quan ®Õn quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng mµ sinh viªn ngµnh ng©n hµng cÇn biÕt lµ:  Tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng lµ ph¶i thËn träng - vÝ dô: trong viÖc më tµi kho¶n, thanh to¸n sÐc, vµ tõ chèi tr¶ tiÒn cho sÐc cña kh¸ch hµng;  Tr¸ch nhiÖm cña kh¸ch hµng lµ ph¶i thËn träng - vÝ dô: trong viÖc rót sÐc; vµ th«ng b¸o giÊy tê nghi lµ gi¶ m¹o cho ng©n hµng;  BÝ mËt/nh÷ng ®iÒu tèi mËt - vÝ dô. Kh«ng tiÕt lé nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn tµi kho¶n cña kh¸ch hµng nÕu kh«ng ®îc sù ®ång ý ®îc diÔn gi¶i hoÆc ngÇm ®Þnh cña kh¸ch hµng;  MPDF 11 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông  Ng©n hµng cã quyÒn duy tr× sè d tµi kho¶n - vÝ dô: mét ng©n hµng cã thÓ duy tr× d cã trªn mét tµi kho¶n trong khi d nî trªn mét tµi kho¶n kh¸c;  Quy ®Þnh vÒ c¸c h¹n chÕ - vÝ dô: thêi h¹n mµ mét ngêi cã thÓ ®ßi båi thêng tæn thÊt hoÆc kh«i phôc kho¶n vay lµ s¸u n¨m; vµ  KÕt thóc quan hÖ. 8.3. c¸c Nguyªn t¾c cho vay Ph©n tÝch tÝn dông - tæng quan Cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®îc sö dông trong ho¹t ®éng ph©n tÝch tÝn dông nh PAPERS (con ngêi - person, lîng tiÒn-amount, môc ®Ých-purpose, vèn tù cã-equity, hoµn tr¶-repayment vµ b¶o ®¶msecurity) vµ n¨m C cña tÝn dông (t c¸ch - character, vèn - capital, kh¶ n¨ng hoµn tr¶ - capacity, ®iÒu kiÖn - conditions vµ thÕ chÊp - collateral). Chóng ta sö dông ph¬ng ph¸p 5C bao gåm c¶ ngêi vay, nguån vèn vµ sö dông vèn, vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî b»ng nguån chÝnh vµ nguån phô. Tuy nhiªn, c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c t×m thÊy trong hÇu hÕt c¸c tµi liÖu kinh doanh ng©n hµng ®Òu cã thÓ chÊp nhËn ®îc. Qu¸ tr×nh ph©n tÝch cho vay hay ph©n tÝch tÝn dông ®ßi hái ph¶i cã sù quan t©m tíi nh÷ng vÊn ®Ò thÈm ®Þnh phi tµi chÝnh nh kü n¨ng qu¶n lý, tiÕp thÞ, vµ khÝa c¹nh vÒ mÆt luËt ph¸p tríc khi ®¸nh gi¸ c¸c th«ng tin tµi chÝnh. Nh÷ng ngêi cho vay cÇn ®¸nh gi¸ t c¸ch cña ngêi vay, kh¶ n¨ng vÒ vèn, nguån vèn vµ viÖc sö dông vèn, vµ tÊt c¶ c¸c nguån tr¶ nî. §iÒu chñ yÕu cÇn c©n nh¾c khi xem xÐt mét ®¬n xin vay lµ liÖu tiÒn cho vay ra cã ®îc tr¶ l¹i kh«ng vµ liÖu ngêi vay cã s½n lßng tr¶ nî kh«ng. §Ó hiÓu h¬n vÒ kiÕn nghÞ xin vay xin tham kh¶o phÇn phô lôc 1 - thÈm ®Þnh vèn vay. B©y giê chóng ta sÏ th¶o luËn chi tiÕt vÒ ph©n tÝch tÝn dông. 8.3.1 Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh (phi tµi chÝnh) Ph©n tÝch phi tµi chÝnh bao gåm: a)  ph©n tÝch con ngêi hoÆc chñ thÓ kinh doanh bao gåm t c¸ch, danh tiÕng, tr×nh ®é chuyªn m«n, kh¶ n¨ng qu¶n lý ®Ó l·nh ®¹o doanh nghiÖp mét c¸ch thµnh c«ng trong t¬ng lai, vµ tÇm nh×n cho t¬ng lai;  lo¹i ngµnh, m«i trêng vµ sù c¹nh tranh trong ngµnh ®ã;  chi tiÕt vÒ s¶n xuÊt;  nh÷ng khÝa c¹nh vÒ tiÕp thÞ bao gåm: m« t¶ s¶n phÈm, thÞ phÇn, c¹nh tranh, gi¸ c¶ vµ ph¬ng thøc khuyÕn m¹i (xem chi tiÕt h¬n t¹i phÇn kÕ ho¹ch kinh doanh). §¸nh gi¸ t c¸ch yÕu tè c¸ nh©n)  MPDF 12 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông T c¸ch thêng ®îc coi lµ yÕu tè c¸ nh©n, ®©y lµ phÇn quan träng nhÊt träng mäi quyÕt ®Þnh tÝn dông. NÕu thiÕu ®i sù s½n sµng vµ ch¾c ch¾n cña ngêi vay trong viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh vµ tr¶ nî vay, kho¶n vay sÏ cã thÓ gÆp r¾c rèi vµ mÊt thêi gian víi nguy c¬ trë thµnh nî khã ®ßi. Nh÷ng kü thuËt sau ®©y cã thÓ hç trî c¸n bé ®¸nh gi¸ ®i ®Õn mét kÕt luËn. b) Pháng vÊn khi cho vay §©y thêng lµ sù liªn hÖ ®Çu tiªn víi ngêi cã ý ®Þnh vay vèn. Cã thÓ cã ®îc Ên tîng ban ®Çu tõ viÖc quan s¸t vµ ®a ra nhËn xÐt vÒ d¸ng vÎ bÒ ngoµi nãi chung, ¨n mÆc chØnh tÒ vµ s¹ch sÏ, phong c¸ch vµ c¸ch nãi chuyÖn. ChuÈn bÞ cho buæi pháng vÊn cµng chi tiÕt cµng tèt, nhÊt lµ cã thÓ trªn c¬ së tµi liÖu lu tr÷ riªng cña m×nh, nÕu nh ngêi ®îc pháng vÊn vèn lµ kh¸ch hµng cña ng©n hµng. c) KiÓm tra c¸c chi tiÕt Sau khi pháng vÊn sÏ cã mét sè ®iÓm cÇn ph¶i ®îc nhanh chãng lµm râ vµ kiÓm tra. Ph¶i ®¶m b¶o lµ ngêi xin vay ký vµo mäi th«ng tin tµi chÝnh hä cung cÊp vµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Th«ng tin ph¶i ®îc thÈm tra ®Ó ngêi cho vay hµi lßng, vµ nÕu vËy th× sÏ t¹o ®îc Ên tîng cã lîi vÒ nh©n c¸ch cña ngêi xin vay. d) §Õn th¨m t¹i chç C¸n bé tÝn dông ph¶i ®Õn th¨m nhµ m¸y, ph©n xëng hay v¨n phßng ®Ó trùc tiÕp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý, ®Ó gÆp gì nh©n viªn ë ®ã. Cã thÓ häc ®îc nhiÒu ®iÒu nÕu nh thêng xuyªn ®Õn th¨m c¬ së cña doanh nghiÖp, b¾t ®Çu tõ chuyÕn më ®Çu khi xÐt ®¬n xin vay. Quan s¸t ho¹t ®éng vµ hái c¸c c©u hái liªn quan ®Õn:         §iÒu kiÖn vµ viÖc sö dông m¸y mãc? Sè lîng c¸n bé? NÕu ®îc th× nßi chuyÖn víi nh÷ng nh©n viªn b×nh thêng. Tinh thÇn cña hä cã tèt kh«ng? Ngêi qu¶n lý cã chuÈn bÞ ¸p dông nh÷ng ph¬ng ph¸p vµ c«ng nghÖ míi kh«ng? Th«ng tin - L·nh ®¹o vµ nh©n viªn cã thêng xuyªn gÆp gì nhau kh«ng? Ngêi ta cã tr«ng chê thu nhËn c¸c th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa c¸c nh©n viªn thêng kh«ng? Cã hµng tån kho qu¸ h¹n vµ nguyªn liÖu míi kh«ng? Cã ®ñ vËt b¶o ®¶m cha? Cã c¸c gi¶i ph¸p phßng ngõa thÝch hîp kh«ng? (ch¸y, næ, trém c¾p, ph¸ ho¹i, v.v.) §¸nh gi¸ tÝch cùc nh÷ng ®iÓm trªn cã thÓ gióp chóng ta hiÓu ® îc r»ng c«ng ty ®ã ®· ®uîc qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Xem xÐt c¶ kh¶ n¨ng vÒ kü thuËt vµ kh¶ n¨ng kinh doanh. NÕu b¹n cã bÊt kú nghi ngê g× vÒ sù trung thùc cña ngêi xin vay, h·y tõ chèi ®¬n xin vay ®ã. e) Kh¶ n¨ng qu¶n lý  MPDF 13 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng nµy cã thÓ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ mang tÝnh ®Þnh lîng kÓ c¶ viÖc kiÓm tra nh÷ng chØ sè lîi nhuËn tríc ®©y. NÕu nh xu híng thÓ hiÖn trong b¸o c¸o tµi chÝnh theo ®óng híng víi c¸c chØ sè nh:       f) Doanh sè b¸n hµng t¨ng; Tû suÊt lîi nhuËn t¨ng; Chi phÝ kh«ng ®æi; Lîi nhuËn t¨ng; KiÓm so¸t chÆt c¸c con nî; vµ Vèn cæ phÇn cña c¸c chñ së h÷u. N¨ng lùc qu¶n lý KhÝa c¹nh nµy bao gåm c¶ viÖc qu¶n lý vÒ kü thuËt vµ qu¶n lý kinh doanh. Chóng ta thêng gÆp trêng hîp ngêi vay cã u thÕ trong mét lÜnh vùc nhng l¹i yÕu vÒ lÜnh vùc kh¸c. Doanh nghiÖp ®ã cã phô thuéc vµo mét hoÆc hai nh©n vËt chÝnh vµ liÖu doanh nghiÖp ®ã cã thÓ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ trong trêng hîp mét trong sè c¸c nh©n vËt chÝnh ®ã èm, chÕt hoÆc chuyÓn sang lµm cho doanh nghiÖp kh¸c? g) ChiÒu s©u cña c«ng t¸c qu¶n lý Nh÷ng c¸n bé kÕ nhiÖm cã ®îc ®µo t¹o ®Ó thay thÕ nh÷ng c¸n bé trung, cao cÊp trong trêng hîp thay ®æi l·nh ®¹o? VÝ dô: c¸n bé kÕ nhiÖm ®· chuÈn bÞ s½n sµng ®Ó thay thÕ c¸n bé cao cÊp s¾p nghØ hu? h) Kh¶ n¨ng l·nh ®¹o C¸n bé cÊp cao cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o tèt kh«ng? Nh©n xÐt vÒ kh¶ n¨ng l·nh ®¹o chung vµ kh¶ n¨ng l·nh ®¹o thµnh c«ng doanh nghiÖp ®ã trong t¬ng lai. i) TÇm nh×n cho t¬ng lai C¸n bé cÊp cao cã tÇm nh×n râ rµng vÒ ®Þnh híng cho doanh nghiÖp trong t¬ng lai? 8.3.1.1 Ph©n tÝch tæng quan ngµnh NÕu ngêi cho vay chuÈn bÞ cho vay ®èi víi mét doanh nghiÖp th× mét phÇn quan träng trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh lµ ph¶i ph©n tÝch ngµnh mµ doanh nghiÖp hiÖn ®ang ho¹t ®éng vµ c¹nh tranh. NhiÒu ®Þnh chÕ cho vay thêng xuyªn cung cÊp cho c¸n bé cña m×nh nh÷ng tµi liÖu vÒ tõng ngµnh, ®Ò cËp ®Õn phÇn lín c¸c khÝa c¹nh cña mét ngµnh nµo ®ã, bao gåm c¶ c¸c tiªu chuÈn quan träng cña ngµnh: hÖ sè sinh lêi (gross profit margin), c¸c chØ sè vÒ chi phÝ (expense ratios), lîi nhuËn rßng (net return), v.v. C¸c c¸n bé tÝn dông cÇn ph¶i ®a ra ®îc nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn ngµnh ®ã vÒ c¸c ®iÓm sau:  M« t¶ chung vÒ ngµnh ®ã;  Quy m« cña ngµnh;  MPDF 14 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông  Sè lîng vµ quy m« cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Chi tiÕt ®Çy ®ñ vÒ lo¹i h×nh ngµnh, m«i trêng vµ c¹nh tranh ®îc ®Ò cËp ®Õn trong: Häc phÇn 3) Gi¸m s¸t doanh nghiÖp trong mét ngµnh, vµ Häc phÇn 5) Qu¶n lý rñi ro tÝn dông. 8.3.1.2 M« t¶ vÒ s¶n phÈm hoÆc dÞch vô (VD: trång trät, ch¨m sãc, s¶n xuÊt hoÆc chÕ biÕn s¶n phÈm) Khi m« t¶ vÒ s¶n phÈm hoÆc dÞch vô, c¸n bé tÝn dông cÇn ph©n tÝch vµ gi¶i tr×nh c¸c th«ng tin chi tiÕt mµ kh¸ch hµng cung cÊp. Sau ®©y lµ mét sè c©u hái mµ c¸n bé tÝn dông cã thÓ sö dông ®Ó hái kh¸ch hµng nh»m hiÓu râ vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô:           8.3.1.3 M« t¶ vÒ mÆt b»ng, nhµ xëng vµ thiÕt bÞ: ®Þa thÕ, vËt liÖu x©y dùng, diÖn tÝch vµ tuæi cña tßa nhµ, hÖ thèng ®iÖn, lß sëi, b×nh chøa níc,…; DiÖn tÝch vµ tû lÖ sö dông nhµ xëng; Yªu cÇu vÒ kü n¨ng, sè lîng vµ chi phÝ ®èi víi lao ®éng; Chøng minh cho kh¶ n¨ng ®Çu ra cña s¶n phÈm; Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chuÈn bÞ s¶n phÈm, m« t¶ qu¸ tr×nh chÕ biÕn vµ chi phÝ s¶n xuÊt; Ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t chÊt lîng vµ nh©n sù (cã nh÷ng c¸n bé cã tr×nh ®é); M« t¶ vÒ nguyªn liÖu/®iÒu kiÖn vµ ®iÒu kho¶n mua nguyªn liÖu; Cã ph¬ng tiÖn chuyªn chë vµ kho¶ng c¸ch tíi c¶ng; Chi phÝ chuyªn chë: chë b»ng ®êng biÓn hay hµng kh«ng; LÞch tr×nh thùc hiÖn bao gåm: ®Æt mua thiÕt bÞ, thêi gian giao thiÕt bÞ, thêi gian x©y dùng, thêi gian l¾p ®Æt, vµ ngµy kh¸nh thµnh. C¸c khÝa c¹nh tiÕp thÞ C¸n bé tÝn dông còng ph¶i hiÓu râ vÒ thÞ trêng. B¶n c©u hái kiÓm tra liªn quan ®Õn thÞ trêng sau ®©y (cÇn biÕt thªm chi tiÕt xin tham kh¶o híng dÉn thÈm ®Þnh cho vay). a) CÇu: C©u hái     Nhu cÇu ®èi víi s¶n phÈm cña c«ng ty lµ g×? Níc nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm cña c«ng ty lµ nh÷ng níc nµo vµ yªu cÇu vÒ nhËp khÈu cña c¸c níc ®ã nh thÕ nµo? Quy m« cña toµn bé thÞ trêng nh thÕ nµo vµ dù kiÕn thÞ phÇn hiÖn t¹i lµ bao nhiªu (tÝnh theo tû lÖ % vµ theo gi¸ trÞ cô thÓ) Doanh nghiÖp phôc vô lo¹i kh¸ch hµng nµo. VD: gi¸o viªn, ngêi b¸n lÎ, siªu thÞ, hoÆc ngêi b¸n bu«n. b) Cung: LiÖt kª nh÷ng ngêi cung cÊp chñ yÕu theo tªn hoÆc theo níc hoÆc tØnh.  ph©n lo¹i s¶n phÈm vµ kÝch thíc  chiÕn lîc vÒ gi¸ c¶  MPDF 15 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông        ¸p dông ph¬ng ph¸p b¸n hµng nµo tháa thuËn cña ngêi mua: cã kh«ng? NÕu cã th× tháa thuËn ®ã lµ g×? ®iÒu kiÖn vµ ®iÒu kho¶n b¸n hµng (VD. FOB hoÆc CIF, ®iÒu kiÖn vÒ chiÕt khÊu, v.v.) tiªu chuÈn vÒ tiÕp thÞ cña ngµnh chiÕn lîc khuyÕn m¹i tiÕp thÞ: hä cã chiÕn lîc nµy kh«ng? ®èi thñ c¹nh tranh: Hä lµ ai? ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña ®èi thñ c¹nh tranh. ¤n tËp vµ kiÓm tra 1. LiÖt kª bèn phÇn chÝnh trong ph©n tÝch ®Þnh tÝnh 2. LiÖt kª n¨m tiªu chuÈn cña qu¶n lý 3. X¸c ®Þnh ba nh©n tè chñ yÕu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt 4. LiÖt kª nh÷ng nh©n tè chñ yÕu cña tiÕp thÞ 5. Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¹nh tranh 8.3.2 Ph©n tÝch khÝa c¹nh vÒ ®Þnh lîng (tµi chÝnh) cña tÝn dông Ph©n tÝch tµi chÝnh bao gåm:  môc ®Ých cña kho¶n vay, nguån vèn vµ sö dông vèn  vèn: tæng chi phÝ ®Çu t, ®ãng gãp vèn cæ phÇn, vµ gi¸ trÞ kho¶n vay; vµ  kh¶ n¨ng tr¶ nî ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh, ph©n tÝch c¸c chØ sè, ph©n tÝch xu híng, kÕ ho¹ch chu chuyÓn tiÒn mÆt vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî.  MPDF 16 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông a) Môc ®Ých kho¶n vay vµ sö dông vèn vay NhÊt thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh môc ®Ých cña kho¶n vay, vµ tiÒn vay, mét khi ®· cho vay, ph¶i ®îc sö dông vµo môc ®Ých ®ã. Ph¶i ®¶m b¶o r»ng viÖc ngêi vay dù kiÕn thùc hiÖn ph¶i ®îc c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp, vÝ dô nh sö dông ®Êt vµo mét môc ®Ých cô thÓ nµo ®ã. Ngêi cho vay ph¶i n¾m râ ngêi vay lµm thÕ nµo ®Ó ®a ra con sè xin nh vËy, vµ ph¶i yªu cÇu ngêi vay ®a ra b¶n dù to¸n chi tiÕt cña dù Cho phÐp cã nh÷ng chi phÝ ngo¹i lÖ nh phÝ t vÊn ph¸p luËt, phÝ nép ChÝnh phñ, v.v. KiÓm tra tæng chi phÝ ®Çu t vµ lîng tiÒn vay ®· ®ñ (tham kh¶o phÇn phô lôc 2 - LËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh - phÇn 1b - 4b). b) vay ¸n. cho cha Vßng quay vèn §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cã ®ñ vèn lu ®éng lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh t×nh h×nh cña kh¸ch hµng. Mèi quan hÖ thiÕt yÕu gi÷a dßng vèn vµo vµ dßng vèn ra ®îc m« t¶ ®Çy ®ñ khi ph©n tÝch chu chuyÓn vèn, tuy nhiªn, c¸ch thøc ®¸nh gi¸ rÊt h÷u Ých ®èi víi ngêi cho vay trong nhiÒu trêng hîp lµ vßng quay vèn. Nh vÝ dô 1 trong b¶ng 1 díi ®©y minh ho¹, nhu cÇu vèn lu ®éng cña mét c«ng ty sÏ phô thuéc ë møc ®é nµo ®ã vµo tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng kinh doanh. Tham kh¶o phô lôc 2 - LËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh - phÇn 4b - (Nh÷ng yªu cÇu vÒ tæng lîng vèn lu ®éng). C«ng ty A lµ mét nhµ l¾p r¸p s¶n phÈm t¬ng ®èi tiªu chuÈn, nhiÒu bé phËn ®îc mua b»ng tiÒn mÆt vµ cho phÐp chÞu tiÒn trong 30 ngµy. C«ng ty B tham gia vµo mät quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p. Nã cã t¬ng ®èi Ýt linh kiÖn ph¶i mua nhng ph¶i kÐo dµi thêi h¹n tÝn dông h¬n ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cÇn kiÓm tra s¶n phÈm tríc khi thanh to¸n. MÆt kh¸c, c«ng ty C lµ mét c«ng ty dÞch vô, vÝ dô nh qu¶ng c¸o hoÆc b¶o hiÓm. Nã kh«ng cÇn hµng lu kho, chØ mua rÊt Ýt vµ cã tû träng b¸n hµng cao. V× thÕ, sù chËm trÔ gi÷a dßng vèn vµo vµ dßng vèn ra ®èi víi c«ng ty C râ rµng lµ Ýt h¬n ®¸ng kÓ so víi c¸c c«ng ty kh¸c. ViÖc ph©n tÝch quay vßng vèn cã thÓ ®îc ¸p dông mét c¸ch h÷u Ých ®èi víi nh÷ng trêng hîp cho vay ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng thay ®æi vÒ nhu cÇu quay vßng vèn, ®Æc biÖt lµ viÖc gi¶m tèc ®é thu tiÒn. B¶ng 1 C 1. Doanh sè tiªu thô 1 ngµy B $1M $1M A $1M 2. Sè ngµy thanh to¸n cña c¸c kho¶n ph¶i 30 thu 60 15 3. Sè ngµy dù tr÷ hµng tån kho 60 90 0 4. Sè ngµy cña mét chu kú tiªu thô (2 + 3) 90 150 15 -30 -15 5. Sè ngµy thanh to¸n cña c¸c kho¶n ph¶i -45 tr¶  MPDF 17 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông 6. Sè ngµy cÇn vèn lu ®éng 45 M 120M 0M 7. §Çu t kho¶n ph¶i thu (1 x 2) $30 M $60M $15M 8. §Çu t hµng lu kho (1 x 3) 60M 90M 0M 9. §Çu t cho mét cho kú tiªu thô (1 x 4) $90 M $150M $15M 10. Hç trî bëi kho¶n ph¶i tr¶ (1 x 5) 45 M -30M -15M 11. Vèn lu ®«ng cÇn thiÕt $45 M $120M $0M 12. HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n/vßng quay vèn lu ®éng (9:10) 2 lÇn 5 lÇn 1 lÇn (Nguån: Eisenriech, D. C. 1990, ‘Credit Analysis’ vµ phÇn I trong An Introduction to Bank Lending, eds. P. Bourke & B. Shanmugam, Addison-Wesley Business Series, Sydney) 8.3.2.1 Gãp vèn (vèn tù cã) T×nh tr¹ng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ b¸n hµng §Ó ®¸nh gi¸ ®îc t×nh tr¹ng vèn cña kh¸ch hµng, c¸n bé tÝn dông ph¶i n¾m ch¾c søc m¹nh tµi chÝnh cña ngêi vay. V× vËy, ph¶i ®Æt c©u hái lµ liÖu ngêi vay cã ®ñ vèn (vèn tù cã) cho ho¹t ®éng kinh doanh hay dù ¸n nµy kh«ng? H·y thËn träng víi t×nh tr¹ng lµm ¨n vît qu¸ kh¶ n¨ng vÒ vèn. Vît qu¸ kh¶ n¨ng vÒ vèn x¶y ra khi ho¹t ®éng kinh doanh ®îc më réng mét c¸ch nhanh chãng nhng vèn tù cã l¹i kh«ng ®îc t¨ng lªn t¬ng øng. BiÖn ph¸p xö lý ë ®©y lµ ®iÒu chØnh vèn/vèn tù cã cho phï hîp vµ dÇn dÇn gi¶m doanh thu tíi møc cã thÓ kiÓm so¸t ®îc. V× vËy c¸n bé tÝn dông ng©n hµng cÇn ph¶i cã ý kiÕn vÒ: a) gi¸ trÞ vèn tù cã rßng hiÖn t¹i cña ngêi vay b) møc t¨ng (l·i) hîp lý trong t¬nglai; vµ c) uy tÝn vÒ tÝn dông cña ngêi vay. BiÓu hiÖn vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña ngêi vay theo nh÷ng ®iÓm trªn cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua viÖc tham kh¶o b¶n c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¸o c¸o thu nhËp vµ viÖc ph©n tÝch c¸c hÖ sè cña kh¸ch hµng. B¶n c©n ®èi kÕ to¸n cã thÓ cho ta thÊy t×nh h×nh hiÖn t¹i cña kh¸ch hµng. B¸o  MPDF 18 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông c¸o thu nhËp chØ ra l·i cña kh¸ch hµng. C¸n bé tÝn dông nªn chó träng tíi t×nh h×nh l·i cao vµ t¨ng ®Òu. Ph©n tÝch hÖ sè: Ba hÖ sè sau ®©y ®o lêng kh¶ n¨ng tr¶ nî ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp HÖ sè thanh to¸n: - ®o lêng kh¶ n¨ng tr¶ c¸c kho¶nnî ng¾n h¹n b»ng c¸ch dïng tiÒn hoÆc ®æi tµi s¶n lu ®éng thµnh tiÒn. HÖ sè ho¹t ®éng hay vèn lu ®éng: - ®¸nh gi¸ møc ®é cam kÕt tµi s¶n cã vµ hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cã. HÖ sè ®ßn bÈy: - ®o lêng ®é rñi ro chÊp nhËn ®îc b»ng viÖc so s¸nh vèn chñ së h÷u víi vèn vay tõ c¸c chñ nî cña nã (tµi s¶n nî hoÆc nî) Hai chØ sè díi ®©y nh»m ®Ó tÝnh to¸n kh¶ n¨ng tr¶ nî dµi h¹n: HÖ sè bï ®¾p (bï ®¾p nî): - ®o lêng kh¶ n¨ng cña c«ng ty trong viÖc tr¶ c¸c kho¶n nî dµi h¹n hiÖn hµnh b»ng c¸ch t¹o nguån thu b»ng tiÒn tõ ho¹t ®éng cña m×nh. HÖ sè kh¶ n¨ng sinh lêi: - ®o lêng hiÖu qu¶ qu¶n lý trong viÖc sö dông c¸c nguån lùc cña c«ng ty ®Ó t¹o lîi nhuËn vµ lîi tøc cho cæ ®«ng so víi doanh thu rßng. HÖ sè ho¹t ®éng: - ®o lêng kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty vµ l·i so víi vèn tù cã, tæng tµi s¶n cã vµ tæng sè vèn. Bµi tËp: 1. Hoµn chØnh bµi tËp ph©n tÝch hÖ sè cña cty XXX Enterprise Pty Limited. Ph©n tÝch hÖ sè D÷ liÖu vÒ cty XXX Enterprise Pty Limited Tµi s¶n lu ®éng 510,898.00 C¸c kho¶n ph¶i thu 202,037.00 Hµng tån kho 258,174.00 Tµi s¶n nî ng¾n h¹n 356,592.00 Tµi s¶n nî dµi h¹n (nî) 82,360.00 Tæng tµi s¶n cã 808,933.00 Tæng tµi s¶n nî 438,952.00 Vèn cæ ®«ng 369,981.00 Doanh sè hµng n¨m 1,641,000.00  MPDF 19 Häc phÇn 8 ThÈm ®Þnh tÝn dông Chi phÝ l·i tiÒn vay 36,821.00 Lîi nhuËn tríc l·i vµ thuÕ (EBIT) 150,691.00 Lîi nhuËn rßng sau thuÕ (NPAT) 65,967.00  MPDF 20