Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại việt nam trong bối cảnh hội nhập ...

Tài liệu Văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại việt nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế

.DOCX
220
621
100

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THƯƠNG BỘ CÔNG BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THƯƠNG BỘ CÔNG VIỆN NGHIÊN CỨU THƯƠNG MẠI -------- VIỆN NGHIÊN CỨU THƯƠNG MẠI -------- TRẦN THỊ HƯƠNG NHUNG TRẦN THỊ HƯƠNG NHUNG VĂN HÓA KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNGCỦA MẠI VĂN HÓA KINH DOANH VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI QUỐC VIỆT HỘI NAMNHẬP TRONG BỐITẾ CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ Chuyên ngành: Kinh doanh thương mại Mã số: 62.34.01.21 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS.TS. NGUYỄN VĂN NAM 2. TS. NGUYỄN VĂN LONG HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Với danh dự và trách nhiệm cá nhân, tôi xin cam đoan luận án “Văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận án do tôi tự thu thập, phân tích một cách khoa học, phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất cứ nghiên cứu nào khác. Tác giả luận án Trần Thị Hương Nhung MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ MỞ ĐẦU 1 1. Giới thiệu tóm tắt về nghiên cứu 1 2. Lý do chọn đề tài 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5 5. Phương pháp nghiên cứu 6 6. Những đóng góp mới của luận án 8 7. Kết cấu của luận án 9 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN 10 QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1. Các nghiên cứu ngoài nước 10 2. Các nghiên cứu trong nước 18 3. Khoảng trống của các nghiên cứu liên quan đến đề tài và hướng 27 nghiên cứu của luận án PHẦN NỘI DUNG, KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VĂN HOÁ KINH DOANH 30 CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ 1.1. Những vấn đề cơ bản về văn hoá và kinh doanh 1.1.1. Văn hóa 30 30 1.1.1.1. Khái niệm 30 1.1.1.2. Đặc trưng của văn hoá 32 1.1.1.3. Các yếu tố cấu thành văn hoá 1.1.2. Mối quan hệ giữa văn hoá và kinh doanh 1.2. Doanh nghiệp thương mại và đặc điểm kinh doanh của doanh 32 33 35 nghiệp thương mại 1.2.1. Khái niệm thương mại 35 1.2.2. Khái niệm doanh nghiệp thương mại 36 1.2.3. Đặc điểm của doanh nghiệp thương mại 37 1.3. Văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại 38 1.3.1. Văn hoá kinh doanh 38 1.3.1.1. Khái niệm 38 1.3.1.2. Môi trường, các phương thức và phương tiện xây 41 dựng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp 1.3.2. Văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại 44 1.3.2.1. Khái niệm 44 1.3.2.2. Nội dung 45 1.3.2.3. Đặc điểm và các yêu cầu đặt ra đối với việc xây 49 dựng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại 1.3.2.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến văn hoá kinh doanh 50 của doanh nghiệp thương mại 1.3.3. Văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại trong 53 bối cảnh hội nhập quốc tế 1.3.3.1. Hội nhập quốc tế và xu hướng vận động của môi 53 trường văn hoá kinh doanh 1.3.3.2. Vai trò của văn hoá kinh doanh đối với doanh 56 nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế 1.3.3.3. Văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại 57 dưới tác động của hội nhập quốc tế 1.4. Tiêu thức và tiêu chí nhận diện, đánh giá văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại 61 1.4.1. Mô hình nghiên cứu điển hình về văn hoá kinh doanh 61 1.4.1.1. Một số mô hình ngoài nước 61 1.4.1.2. Một số mô hình trong nước 67 1.4.2. Xác lập hệ thống các tiêu thức và tiêu chí nhận diện và 72 đánh giá văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại 1.5. Kinh nghiệm xây dựng văn hoá kinh doanh 1.5.1. Kinh nghiệm của một số doanh nghiệp thương mại nước 74 74 ngoài 1.5.2. Bài học kinh nghiệm cho doanh nghiệp thương mại Việt 80 Nam TIẾU KẾT CHƯƠNG 1 85 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VĂN HOÁ KINH DOANH CỦA 86 DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ 2.1. Khái quát về doanh nghiệp thương mại Việt Nam 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ngành thương mại Việt 86 86 Nam 2.1.2. Thực trạng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp 87 thương mại Việt Nam 2.2. Phân tích thực trạng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp 92 thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế theo các tiêu thức và tiêu chí nhận diện, đánh giá 2.2.1. Mô tả mẫu 92 2.2.2. Kết quả kiểm chứng giả thuyết về các tiêu chí nhận diện 93 và đánh giá văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại thuộc các thành phần, qui mô và khu vực khác nhau 2.2.3. Thực trạng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam theo các tiêu thức, tiêu chí nhận diện và tiêu chí đánh giá 95 2.2.3.1. Tiêu chí nhận diện “Văn hoá trong quan hệ của cấp 95 trên với cấp dưới” 2.2.3.2. Tiêu chí nhận diện “Văn hoá trong quan hệ của cấp 103 dưới với cấp trên” 2.2.3.3. Tiêu chí nhận diện “Văn hoá trong quan hệ giữa các 104 đồng nghiệp” 2.2.3.4. Tiêu chí nhận diện “Văn hoá của người lao động 105 trong công việc” 2.2.3.5. Tiêu chí nhận diện “Văn hoá trong quan hệ của 107 doanh nghiệp với khách hàng” 2.2.3.6. Tiêu chí nhận diện “Văn hoá trong quan hệ của 112 doanh nghiệp với đối tác” 2.2.3.7. Tiêu chí nhận diện “Văn hoá trong quan hệ của 114 doanh nghiệp với đối thủ cạnh tranh” 2.2.3.8. Tiêu chí nhận diện “Văn hoá trong quan hệ của 116 doanh nghiệp với cộng đồng, xã hội” 2.3. Đánh giá chung về văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương 119 mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế 2.3.1. Những thành tựu đạt được 119 2.3.2. Những hạn chế 122 2.3.3. Một số nguyên nhân của những hạn chế 125 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 129 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VĂN HOÁ KINH DOANH 130 CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ 3.1. Định hướng cho văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương 130 mại Việt Nam giai đoạn tới 3.1.1. Bối cảnh trong nước và quốc tế tác động đến văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam 130 3.1.1.1. Bối cảnh trong nước 130 3.1.1.2. Bối cảnh quốc tế 132 3.1.2. Quan điểm, mục tiêu xây dựng văn hoá kinh doanh của 135 doanh nghiệp thương mại Việt Nam thời hội nhập quốc tế 3.1.2.1. Quan điểm 135 3.1.2.2. Mục tiêu tổng quát 135 3.1.2.3. Mục tiêu cụ thể 136 3.1.3. Định hướng xây dựng văn hoá kinh doanh của doanh 137 nghiệp thương mại Việt Nam đến 2020 3.2. Giải pháp cho doanh nghiệp 140 3.2.1. Một số giải pháp 140 3.2.1.1. Trong quan hệ nội bộ doanh nghiệp 141 3.2.1.2. Trong quan hệ với các lực lượng bên ngoài doanh 148 nghiệp 3.2.2. Một số kiến nghị 151 3.3. Kiến nghị với Nhà nước 153 3.3.1. Tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh 153 3.3.2. Nâng cao trình độ và năng lực của đội ngũ cán bộ, công 155 chức các cơ quan công quyền 3.3.3. Tuyên truyền, giáo dục, đào tạo, nâng cao nhận thức về 156 văn hoá kinh doanh 3.3.4. Nâng cao chất lượng đội ngũ doanh nhân Việt Nam 157 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 158 KẾT LUẬN 159 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA NGHIÊN CỨU SINH DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1 PHƯƠNG PHÁP KHẢO SÁT, ĐIỀU TRA CỦA LUẬN ÁN VỀ THỰC TRẠNG VĂN HOÁ KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ PHỤ LỤC 2 PHIẾU ĐIỀU TRA VỀ VĂN HOÁ KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ PHỤ LỤC 3 PHIẾU PHỎNG VẤN CHUYÊN GIA VỀ VĂN HOÁ KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ PHỤ LỤC 4 DANH SÁCH CÁC DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI VIỆT NAM ĐƯỢC GỬI PHIẾU ĐIỀU TRA KHẢO SÁT VỀ VĂN HOÁ KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ PHỤ LỤC 5 DANH SÁCH CÁC CHUYÊN GIA KINH TẾ TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC, CÁC NHÀ KHOA HỌC VÀ ĐẠI DIỆN DOANH NGHIỆP ĐƯỢC MỜI THAM GIA PHỎNG VẤN SÂU CHUYÊN GIA PHỤ LỤC 6 KẾT QUẢ PHÂN TÍCH HỆ SỐ TIN CẬY CRONBACH ANPHA (RELIABILITY ANALYSIS) PHỤ LỤC 7 KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH ANOVA BẰNG PHẦN MỀM SPSS PHỤ LỤC 8 MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ QUÁ TRÌNH KHẢO SÁT, ĐIỀU TRA DOANH NGHIỆP VÀ PHỎNG VẤN CHUYÊN GIA CỦA NGHIÊN CỨU SINH DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT AFTA (Asean Free Trade Area): Khu vực mậu dịch tự do ASEAN ASEAN (Association of South East Asian Nations): Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á ASEAN-6: gồm 6 quốc gia Đông Nam Á là Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan CD-CT: Văn hoá trong quan hệ của cấp dưới với cấp trên CEO (Chief Executive Officer): Tổng giám đốc điều hành CP: Cổ phần CPI (Consumer Price Index): Chỉ số giá tiêu dùng CT-CD: Văn hoá trong quan hệ của cấp trên với cấp dưới DN-CĐXH: Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với cộng đồng xã hội DN-ĐT: Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với đối tác DN-ĐTCT: Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với đối thủ cạnh tranh DN-KH: Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với khách hàng EU (European Union): Liên minh Châu Âu GDP (Gross Domestic Product): Tổng sản phẩm quốc nội HDI (Human Development Indicator): Chỉ số phát triển con người ISO (International Organization for Standardization): Tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế NIAGS (Noi Bai International Airport Ground Services): Xí nghiệp thương mại mặt đất Nội Bài NLĐ-CV: Văn hoá của người lao động trong công việc NXB: Nhà xuất bản UNESCO (United Nations Educational Sciencetific and Cultural Organization): Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá Liên hợp quốc VEF (Vietnam Economic Forum): Diễn đàn kinh tế Việt Nam QHĐN: Văn hoá trong quan hệ giữa các đồng nghiệp SA8000 (Social Accountability 8000): Hệ thống các tiêu chuẩn trách nhiệm giải trình xã hội SPSS (Statistic Package for Social Science): Phần mềm Phân tích Khoa học Xã hội TCĐG: Tiêu chí đánh giá TNHH: Trách nhiệm hữu hạn TP: Thành phố WEF (World Economic Forum): Diễn đàn Kinh tế Thế giới WTO (World Trade Organization): Tổ chức Thương mại thế giới DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Các tiêu thức và tiêu chí nhận diện, đánh giá văn hoá 73 kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Bảng 2.1: Thông tin khái quát về đối tượng nghiên cứu Bảng 2.2: Kết quả điều tra về lý do doanh nghiệp không có bộ phận chuyên trách về văn hoá kinh doanh DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ 92 127 Hình 1.1: Mô hình “Cây văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp 46 thương mại” Mô hình của tác giả Schein Mô hình của tác giả Denison Mô hình của tác giả Charles Handy Mô hình của tác giả Dương Thị Liễu Mô hình của tác giả Nguyễn Mạnh Quân Mô hình của tác giả Đỗ Hữu Hải Kết quả điều tra về việc xây dựng bộ triết lý kinh doanh 62 65 66 68 69 71 96 của ban lãnh đạo doanh nghiệp Hình 2.2: Kết quả điều tra về định hướng kinh doanh của ban lãnh 97 đạo Hình 2.3: Kết quả điều tra về sự công bằng trong doanh nghiệp Hình 2.4: Kết quả điều tra về điều kiện học tập, phát triển tại doanh 99 100 nghiệp Hình 2.5: Kết quả điều tra về quan hệ xã giao của doanh nghiệp 112 với đối tác Hình 2.6: Kết quả điều tra về quan hệ đối tác chiến lược của doanh 114 nghiệp với đối thủ cạnh tranh trong và ngoài ngành Hình 2.7: Kết quả điều tra về tình trạng cạnh tranh không lành 116 mạnh giữa các doanh nghiệp thương mại Hình 2.8: Kết quả điều tra về chi phí doanh nghiệp dành cho bảo 117 Hình 1.2: Hình 1.3: Hình 1.4: Hình 1.5: Hình 1.6: Hình 1.7: Hình 2.1: vệ môi trường 15 MỞ ĐẦU 1. GIỚI THIỆU TÓM TẮT VỀ NGHIÊN CỨU Nói về văn hóa kinh doanh, tác giả Lê Ngọc Trà trong bài viết “Văn hóa của doanh nhân”, trích từ cuốn “Doanh nhân Việt Nam thời kỳ đổi mới” đã khẳng định: “Đã tồn tại lâu dài hẳn kinh doanh phải có văn hóa kinh doanh”[38]. Điều đó không ngoại trừ với các doanh nghiệp thương mại Việt Nam. Hoạt động thương mại có đóng góp quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của mọi quốc gia, và văn hoá kinh doanh góp một phần không nhỏ vào thành công của các doanh nghiệp thương mại, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế có sự giao thoa giữa các nền văn hoá. Tuy nhiên, việc làm thế nào để nghiên cứu và đánh giá một cách chính xác, đầy đủ thực trạng văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam hiện nay, từ đó khắc phục những hạn chế, khiến văn hóa kinh doanh Việt Nam phù hợp với chuẩn mực quốc tế trong bối cảnh hội nhập mà vẫn phát huy được bản chất, truyền thống vốn có của mình là một vấn đề vô cùng quan trọng. Nghiên cứu này hướng đến đối tượng là các doanh nghiệp Việt Nam kinh doanh trong lĩnh vực thương mại và tập trung phân tích sự ảnh hưởng của hai tiêu thức “Quan hệ nội bộ doanh nghiệp” và “Quan hệ của doanh nghiệp với các lực lượng bên ngoài” tới văn hoá kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại Việt Nam. Bằng các phương pháp phân tích định tính và định lượng, kết quả nghiên cứu đã hình thành bộ tiêu chí nhận diện và đánh giá văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam gồm 4 tiêu chí nhận diện thuộc tiêu thức “Quan hệ nội bộ doanh nghiệp” là: Văn hoá trong quan hệ của cấp trên với cấp dưới (với 5 tiêu chí đánh giá); Văn hoá trong quan hệ của cấp dưới với cấp trên (với 2 tiêu chí đánh giá); Văn hoá trong quan hệ giữa các đồng 16 nghiệp (với 2 tiêu chí đánh giá); Văn hoá của người lao động trong công việc (với 3 tiêu chí đánh giá) và 4 tiêu chí nhận diện thuộc tiêu thức “Quan hệ của doanh nghiệp với các lực lượng bên ngoài” là: Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với khách hàng (với 5 tiêu chí đánh giá); Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với đối tác (với 2 tiêu chí đánh giá); Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với đối thủ cạnh tranh (với 2 tiêu chí đánh giá); Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với cộng đồng, xã hội (với 2 tiêu chí đánh giá). Trong các tiêu chí nhận diện, nổi bật nhất là “Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với khách hàng”, còn những tiêu chí nhận diện khác như “Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với đối tác”, “Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với đối thủ cạnh tranh” và đặc biệt là “Văn hoá trong quan hệ của doanh nghiệp với cộng đồng, xã hội” còn chưa được các doanh nghiệp thương mại Việt Nam chú trọng đúng mức. Cuối cùng, căn cứ vào thực trạng văn hoá kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế được phân tích theo các tiêu thức và tiêu chí nhận diện, đánh giá đã xây dựng, nghiên cứu đưa một số giải pháp và kiến nghị đối với các doanh nghiệp thương mại Việt Nam và đối với Nhà nước để xây dựng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam, nhằm tạo ra những nét đặc trưng, bản sắc độc đáo, nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong thời kỳ hội nhập quốc tế. 2. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Việc Việt Nam ngày càng hội nhập quốc tế sâu rộng hơn đang đặt các doanh nghiệp trong nước nói chung và các doanh nghiệp thương mại Việt Nam nói riêng đứng trước vô vàn sức ép. Điều này là tất yếu, ngay khi Việt Nam mới gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới, tác giả Vương Quân Hoàng đã thẳng thắn khẳng định: “Việc Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO - World Trade Organization) sẽ đưa nền kinh tế vào một kỷ nguyên 17 mới: mở cửa kinh tế toàn diện và chấp nhận cạnh tranh. Ai đó có thể mơ hồ về ảnh hưởng của WTO, nhưng các đồng nghiệp là giới chuyên môn phân tích, các giáo sư và chính chúng tôi đã từ lâu đánh giá WTO không chỉ là luồng gió mới, mà nó còn có thể là cơn bão lớn.”[18] Trong bối cảnh hội nhập quốc tế mạnh mẽ đó, văn hoá kinh doanh đang ngày càng tác động mạnh mẽ hơn tới sự phát triển của mỗi doanh nghiệp. Khả năng thích nghi và mức độ phát triển văn hoá kinh doanh đang dần được xem như một yếu tố quan trọng tạo nên nội lực của doanh nghiệp. Đặc biệt, trong hoạt động kinh doanh thương mại, mỗi thị trường thuộc một quốc gia, một vùng miền, một địa điểm khác nhau lại có những đặc trưng văn hoá khác nhau, ảnh hưởng không nhỏ đến nhu cầu tiêu dùng của khách hàng, do đó, các doanh nghiệp không những phải tạo nên bản sắc văn hoá riêng cho mình để tăng sự khác biệt, tạo lợi thế cạnh tranh mà còn phải thích nghi được với văn hoá của thị trường mình đang chinh phục. Dưới góc độ tiếp cận này, hội nhập quốc tế đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp thương mại nói riêng đứng trước ba lựa chọn cho nền văn hoá kinh doanh của mình: Xung đột, Cộng hưởng hay Hoà nhập. Đặc biệt, muốn tồn tại và phát triển trong môi trường hội nhập, chữ “Tín” trong văn hoá kinh doanh (nhìn nhận dưới góc độ được pháp luật bảo hộ chứ không chỉ là hình thức) là yếu tố các doanh nghiệp thương mại Việt Nam đang thiếu và cũng đang rất yếu. Đây chính là áp lực nhưng cũng là cơ hội cho các doanh nghiệp thương mại Việt Nam thành công nếu biết khắc phục hạn chế, tận dụng cơ hội, tạo dựng được giá trị cho riêng mình. Có vị trí quan trọng góp phần điều hoà cung cầu hàng hoá trên thị trường, các doanh nghiệp thương mại là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng, chính vì vậy, xây dựng văn hoá kinh doanh vững mạnh cho loại hình doanh nghiệp này để tăng sức cạnh tranh, thu hút và giữ chân khách hàng, giúp nhà 18 sản xuất tiêu thụ được sản phẩm, đảm bảo cho quá trình sản xuất, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng là vấn đề cấp thiết hiện nay. Đặc biệt ở Việt Nam, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, so với các đối thủ cạnh tranh ngoài nước thì khi nền văn hoá kinh doanh của Việt Nam còn đi sau rất xa. Có thể nói, văn hóa kinh doanh tại Việt Nam là có, song nó mới chỉ đang ở bước khởi đầu, và việc doanh nghiệp xây dựng văn hoá kinh doanh như thế nào sao cho hiệu quả cũng còn nhiều mơ hồ. Chúng ta cần có sự hợp lực của cộng đồng doanh nhân, của toàn xã hội để những nét lớn trong văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam dần hình thành và có bản sắc riêng. Căn cứ vào vai trò của doanh nghiệp thương mại đối với nền kinh tế và bởi xuất phát điểm còn thấp của văn hóa kinh doanh Việt Nam so với các nước trên thị trường quốc tế, cộng thêm những lý do đã phân tích ở trên, việc làm thế nào để khắc phục những hạn chế, khiến văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam phù hợp với chuẩn mực quốc tế trong bối cảnh hội nhập mà vẫn phát huy được đặc trưng, truyền thống vốn có của mình là một vấn đề vô cùng quan trọng hiện nay và qua đó cho thấy tính cấp thiết của đề tài “Văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế”. Tuy nhiên, văn hoá kinh doanh là một lĩnh vực có phạm vi nghiên cứu rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau, còn nhiều vấn đề lý luận chưa được thống nhất, do đó, nghiên cứu giới hạn trong phạm vi xây dựng bộ tiêu thức và tiêu chí nhận diện, đánh giá văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam, giúp nhà quản lý trong việc xây dựng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp mình. 3. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU Được tổng hợp, xây dựng và phát triển từ các công trình nghiên cứu của những nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực, ngành nghề trong và ngoài nước, 19 luận án “Văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế” hướng tới mục tiêu: nghiên cứu cơ sở lý thuyết và phân tích thực trạng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong giai đoạn hiện nay nhằm xây dựng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Từ những mục tiêu trên, nhiệm vụ cụ thể của nghiên cứu sẽ là: - Nghiên cứu cơ sở lý luận và xác lập khung lý thuyết liên quan đến văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp thương mại. - Điều tra, nghiên cứu văn hóa kinh doanh của một số doanh nghiệp thương mại, phân tích và đánh giá thực trạng văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế thông qua bộ tiêu thức và tiêu chí nhận diện, đánh giá văn hoá kinh doanh đã xây dựng được và đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm xây dựng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu chính của đề tài là văn hoá và văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung, luận án tập trung vào một số khía cạnh cơ bản của văn hoá kinh doanh như tiêu thức và tiêu chí nhận diện, đánh giá văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Xét về mặt không gian, mẫu điều tra khảo sát được thực hiện theo kỹ thuật chọn mẫu không xác suất (phương pháp mẫu thuận tiện) tại một số tỉnh, thành Việt Nam (TP Hà Nội, tỉnh Hà Nam, tỉnh Vĩnh Phúc, tỉnh Hưng Yên, TP Cao Bằng, TP Vinh, TP Hồ Chí Minh). Về thời gian, cuộc khảo sát được tiến hành từ tháng 6 năm 2015 đến tháng 03 năm 2016. 20 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận án là: - Phương pháp tổng hợp và phân tích số liệu Theo đó, các công trình nghiên cứu khoa học trước đây được thu thập, phân loại, phân tích phục vụ cho việc hệ thống hoá các vấn đề lý luận liên quan đến văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Bên cạnh đó, các nguồn số liệu thứ cấp cũng được thu thập để phân tích, đánh giá thực trạng văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam thời gian qua. Nguồn số liệu này được thu thập chủ yếu từ thư viện Quốc gia, Viện Nghiên cứu Thương mại, thư viện của các cơ sở đào tạo và Viện nghiên cứu liên quan tại Hà Nội. Nhìn chung, phương pháp nghiên cứu này được áp dụng chủ yếu để hoàn thành chương 1, cơ sở lý luận về văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại, và một phần chương 2 về thực trạng hoạt động của các doanh nghiệp thương mại Việt Nam thời kỳ trước và sau hội nhập quốc tế. - Phương pháp điều tra xã hội học Phương pháp này được triển khai dựa trên việc tổ chức khảo sát về văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp thương mại Việt Nam thông qua phiếu điều tra. Nội dung của phiếu điều tra gồm ba phần chính: Phần thứ nhất là những câu hỏi khái quát về thông tin cá nhân và doanh nghiệp được điều tra; Phần thứ hai là để nắm bắt tình hình xây dựng văn hoá kinh doanh nói chung của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế; Phần thứ ba là các câu hỏi đi sâu tìm hiểu các tiêu thức và tiêu chí nhận diện, đánh giá văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp. Đây là phương pháp chủ yếu và quan trọng được sử dụng trong quá trình thực hiện đề tài và phân tích thực trạng văn hoá kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan