Tài liệu Vận dụng phương pháp tính giá thành trên cơ sở hoạt động để tính giá thành kinh doanh dịch vụ tại tổng công ty bến thành phục vụ ra quyết định quản trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HCM ---------------- NGUYỄN VĂN TỲ VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ THÀNH TRÊN CƠ SỞ HOẠT ĐỘNG ĐỂ TÍNH GIÁ THÀNH KINH DOANH DỊCH VỤ KHÁCH SẠN PHỤC VỤ RA QUYẾT ĐỊNH QUẢN TRỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Năm 2000 MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU Chöông I - TOÅNG QUAN VEÀ KEÁ TOAÙN GIAÙ THAØNH I- Lyù luaän chung veà heä thoáng keá toaùn giaù thaønh …………………………………….Trang 1 1. Söï caàn thieát phaûi coù heä thoáng keá toaùn giaù thaønh ñoái vôùi quaûn lyù …….Trang 1 2. Baûn chaát cuûa giaù thaønh saûn phaåm ……………………………………………………………….. Trang 1 3. Yeâu caàu ñoái vôùi vieäc toå chöùc haïch toaùn giaù thaønh …………………………………Trang 4 3.1 Phaûi ñaûm baûo yeâu caàu kieåm tra , kieåm soaùt cuûa nhaø nöôùc ………….Trang 4 3.2 Ñaûm baûo yeâu caàu quaûn lyù cuûa doanh nghieäp …………………………………..Trang 5 4. Phöông phaùp haïch toaùn giaù thaønh trong cheá ñoä keá toaùn Vieät nam ….Trang 5 4.1Phaân loaïi chi phí saûn xuaát vaø giaù thaønh saûn phaåm …………………………..Trang 5 4.1.1 Phaân loaïi chi phí saûn xuaát ……………………………………………………………….Trang 5 4.1.2 Phaân loaïi giaù thaønh saûn phaåm ……………………………………………………….Trang 6 4.2 Ñoái töôïng taäp hôïp chi phí saûn xuaát vaø ñoái töôïng tính giaù thaønh saûn phaåm …………………………………………………………………………………….Trang 7 4.3 Phöông phaùp phaân boå chi phí ………………………………………………………………..Trang 7 4.4 Phöông phaùp tính giaù thaønh trong cheá ñoä keá toaùn Vieät nam ……….Trang 9 4.4.1 Phöông phaùp tính giaù thaønh tröïc tieáp ……………………………………..Trang 9 4.4.2 Phöông phaùp heä soá …………………………………………………………………………….Trang 9 4.4.3 Phöông phaùp tyû leä ………………………………………………………………………………Trang 9 4.4.4 Phöông phaùp ñôn ñaët haøng …………………………………………………………….Trang 9 4.4.5 Phöông phaùp phaân böôùc ………………………………………………………………….Trang10 4.4.6 Phöông phaùp ñònh möùc ……………………………………………………………………..Trang 10 II- Toång quan veà giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng ( Activity Based Costing ) 1. Söï caàn thieát khaùch quan cuûa phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng ……………………………………………………………………………………………..Trang10 Trang 1 2. Noäi dung cuûa phöông phaùp keá toaùn giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng ….Trang 11 2.1 Söï khaùc bieät giöõa phöông phaùp giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng vôùi giaù thaønh truyeàn thoáng …………………………………………………………………………….Trang 11 2.2 Noäi dung phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng ………….Trang13 2.2.1 Phaân tích giaù trò theo quy trình saûn xuaát ……………………………………….Trang 13 2.2.2 Nhaän dieän , ghi nhaän chi phí cho töøng trung taâm hoaït ñoäng vaø phaân boå chi phí saûn xuaát chung ………………………………………………….Trang 14 2.3 Trình töï haïch toaùn cuûa phöông phaùp giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng …………………………………………………………………………………………………………….Trang 15 3. Ñaùnh giaù veà phöông phaùp keá toaùn giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng..Trang 17 3.1 Öu ñieåm cuûa phöông phaùp tính giaù thaønh treâncô sôû hoaït ñoäng Trang 17 3.2 Haïn cheá cuûa phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoängTrang 18 4. Ñieàukieän vaän duïng phöông phaùp giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng Trang 19 4.1 Moâi tröôøng kyõ thuaät saûn xuaát ……………………………………………………………..Trang 19 4.2 Moâi tröôøng thoâng tin ……………………………………………………………………………..Trang 19 4.3 Nhaän thöùc vaø naêng löïc cuûa nhaø quaûn trò vaø keá toaùn vieân ………..Trang 20 4.4 Möùc ñoä caïnh tranh ………………………………………………………………………………Trang 20 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG I Chöông II - THÖÏC TRAÏNG KEÁ TOAÙN GIAÙ THAØNH KINH DOANH DÒCH VUÏ KHAÙCH SAÏN TAÏI TOÅNG COÂNG TY BEÁN THAØNH I -Thöïc traïng keá toaùn giaù thaønh kinh doanh dòch vuï khaùch saïn taïi Toång coâng ty Beán thaønh ………………………………………………………………………..Trang 22 1. Ñaëc ñieåm hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï khaùch saïn taïi toång coâng ty Beán thaønh ………………………………………………………………………….Trang 22 2. Ñaëc ñieåm veà haïch toaùn chi phí saûn xuaát vaø tính giaù thaønh Trang 2 taïi Toång coâng ty Beán thaønh …………………………………………………………………………Trang 23 2.1 Ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh tour du lòch …………………………………Trang 23 2.2 Ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh khaùch saïn …………………………………..Trang 24 3. Keá toaùn taäp hôïp chi phí kinh doanh dòch vuï du lòch , khaùch saïn Trang 25 3.1 Taäp hôïp chi phí kinh doanh dòch vuï , khaùch saïn ………………………Trang 25 3.2 Taøi khoaûn söû duïng ……………………………………………………………………………..Trang 27 3.3 Trình töï haïch toaùn ……………………………………………………………………………..Trang 29 3.4 Soå keá toaùn chi tieát ………………………………………………………………………………Trang 32 3.5 Soå keá toaùn toång hôïp …………………………………………………………………………..Trang 32 3.6 Phaân boå chi phí saûn xuaát chung taïi Toång coâng ty Beán thaønh……………………………………………………………………………………………………Trang 4. Tính giaù thaønh kinh doanh dòch vuï vaø khaùch saïn taïi Toång coâng ty Beán thaønh ……………………………………………………………………………………….Trang 4.1 Tính giaù thaønh kinh doanh tour du lòch ………………………………………Trang 4.2 Tính giaù thaønh hoaït ñoäng khaùch saïn……………………………………………….Trang II -Nhaän xeùt chung veà keá toaùn giaù thaønh kinh doanh dòch vudu lòch ï, khaùch saïn taïi Toång coâng ty Beán thaønh …………………………………………………….Trang 1. Öu ñieåm cuûa tính giaù thaønh theo cheá ñoä keá toaùn hieän haønh taïi Toång coâng ty Beán thaønh ……………………………………………………………Trang 2. Nhöõng haïn cheá cuûa tính giaù thaønh theo phöông phaùp hieän taïi …..Trang KEÁT LUAÄN CHÖÔNG II Chöông III - MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM HOAØN THIEÄN PHÖÔNG PHAÙP TÍNH GIAÙ THAØNH KINH DOANH DÒCH VUÏ DU LÒCH KHAÙCH SAÏN TREÂN CÔ SÔÛ HOAÏT ÑOÄNG PHUÏC VUÏ QUYEÁT ÑÒNH QUAÛN TRÒ TAÏI TOÅNG COÂNG TY BEÁN THAØNH 1. Söï caàn thieát phaûi aùp duïng phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng taïi Toång coâng ty Beán thaønh ………………………………………………Trang Trang 3 2 . Muïc tieâu hoaøn thieän cuûa ñeà taøi ……………………………………………………………………………Trang 3. Moät soá kieán nghò veà vieäc vaän duïng phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng ………………………………………………………………………………………………….Trang 3.1 Xaùc laäp trung taâm hoaït ñoäng …………………………………………………………………………Trang 3.2 Thieát laäp heä thoáng phöông phaùp phaân boå chi phí ………………………………….Trang 3.3 Toå chöùc heä thoáng chöùng töø keá toaùn …………………………………………………………….Trang 3.4 Vaän duïng taøi khoaûn keá toaùn …………………………………………………………………………..Trang 3.5 Haïch toaùn chi phí vaø tính giaù thaønh saûn phaåm ………………………………………..Trang 3.5.1 Taäp hôïp chi phí saûn xuaát ………………………………………………………………………….Trang 3.5.2 Tính giaù thaønh saûn phaåm ………………………………………………………………………..Trang 3.6 Toå chöùc heä thoáng soå keá toaùn …………………………………………………………………………..Trang 3.7 Toå chöùc baùo caùo keá toaùn ………………………………………………………………………………..Trang KEÁT LUAÄN CHÖÔNG III KEÁT LUAÄN * Taøi lieäu tham khaûo * Phuï luïc Trang 4 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Cung caáp thoâng tin laø chöùc naêng quan troïng cuûa keá toaùn nhaèm phuïc vuï cho caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp ra quyeát ñònh kinh doanh . Trong heä thoáng thoâng tin , giaù thaønh laø moät thoâng tin quan troïng ñoái vôùi vieäc chæ ñaïo kinh doanh , chính vì vaäy cung caáp giaù thaønh nhanh choùng , chính xaùc laø yeâu caàu quan troïng . Trong heä thoáng giaù thaønh saûn phaåm, caùc phöông phaùp tính giaù thaønh hieän nay nhìn chung ñaõ ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa chæ ñaïo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp . Tuy nhieân trong ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi ngaøy caøng phaùt trieån , yeâu caàu veà cung caáp thoâng tin giaù thaønh ngaøy caøng ñoøi hoûi phaûi kòp thôøi , chính xaùc . Phöông phaùp tính giaù thaønh truyeàn thoáng ñaõ ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu chæ ñaïo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh , nhöng noù coù nhöõng haïn cheá nhaát ñònh ñoù laø chöa ñöôïc chính xaùc vaø khoâng kòp thôøi . Ñeå coù theå cung caáp thoâng tin , phuïc vuï cho vieäc ra quyeát ñònh quaûn trò phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng (Activity Based Accounting -ABC ) hieän ñang ñöôïc nhieàu nöôùc treân theá giôùi nghieân cöùu vaø öùng duïng nhaèm coù theå tính giaù thaønh moät caùch nhanh choùng , ñoàng thôøi tính chính xaùc cao hôn so vôùi phöông phaùp tính giaù thaønh hieän nay . Nhaèm muïc ñích nghieân cöùu vieäc vaän duïng phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng vaøo thöïc tieãn coâng taùc keá toaùn chi phí saûn xuaát vaø tính giaù thaønh saûn phaåm taïi caùc doanh nghieäp Vieät nam luaän vaên nghieân cöùu söï vaän duïng cuûa phöông phaùp naøy vaøo tính giaù thaønh hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï du lòch taïi Toång coâng ty Beán thaønh . Trong giôùi haïn khuoân khoå cuûa ñeâ taøi vaø ñeå vieâc nghieân cöùu coù troïng taâm nhaèm ñöa ra nhöõng giaûi phaùp höõu hieäu ñeà taøi nghieân cöùu hai loaïi hoaït ñoäng kinh doanh tour du kòch vaø kinh doanh khaùch saïn taïi Toång coâng ty Beán thaønh Luaän vaên ñöôïc thöïc hieän taäp trung vaøo ba muïc tieâu sau: + Heä thoáng hoùa nhöõng vaán ñeà veà lyù luaän keá toaùn giaù thaønh theo cheá ñoä keá toaùn hieän haønh vaø keá toaùn giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng Trang 5 + Thöïc traïng veà keá toaùn giaù thaønh kinh doanh dòch vuï du lòch vaø khaùch saïn taïi Toång coâng ty Beán thaønh + Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm vaän duïng keá toaùn giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng vaøo vieäc tính giaù thaønh kinh doanh dòch vuï tour du lòch vaø khaùch saïn nhaèm phuïc vuï ra quyeát ñònh quaûn trò Ñoái töôïng nghieân cöùu laø cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn öùng duïng veà giaù thaønh trong cheá ñoä keá toaùn hieän haønh vaø phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng . Qua nghieân cöùu ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm thöïc hieän giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng taïi ñôn vò kinh doanh dòch vuï du lòch laø Toång coâng ty Beán thaønh Phöông phaùp nghieân cöùu laø pheùp duy vaät bieän chöùng , coù quan ñieåm lòch söû coù keát hôïp ñoàng thôøi caùc phöông phaùp khaûo saùt , phöông phaùp phaân tích , phöông phaùp so saùnh , phöông phaùp quy naïp , dieãn giaûi vaø phöông phaùp heä thoáng hoùa ñeå laøm saùng toû noäi dung nghieân cöùu veà lyù luaän , thöïc traïng cuõng nhö caùc giaûi phaùp cuï theå trong vieäc thöïc hieän muïc tieâu cuûa ñeà taøi Luaän vaên toát nghieäp vôùi ñeà taøi : “ Vaän duïng phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng ñeå tính giaù thaønh kinh doanh dòch vuï khaùch saïn phuïc vuï ra quyeát ñònh quaûn trò “ daøi 65 trang , 9 baûng bieåu vaø 16 phuï luïc , ngoaøi phaàn lôøi môû ñaàu vaø keát luaän , luaän vaên coù 3 chöông : Chöông I - Toång quan veà keá toaùn giaù thaønh Chöông II - Thöïc traïng veà keá toaùn giaù thaønh kinh doanh dòch vuï , khaùch saïn taïi Toång coâng ty Beán thaønh Chöông III - Moät soá giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän phöông phaùp tính giaù thaønh treân cô sôû hoaït ñoäng nhaèm phuïc vuï quyeát ñònh quaûn trò taïi Toång coâng ty Beán thaønh Trang 6 CHÖÔNG I TOÅNG QUAN VEÀ KEÁ TOAÙN GIAÙ THAØNH I – Lyù luaän chung veà heä thoáng keá toaùn giaù thaønh 1 Söï caàn thieát phaûi coù heä thoáng keá toaùn giaù thaønh ñoái vôùi quaûn lyù Heä thoáng keá toaùn giaù thaønh laø moät heä thoáng trieån khai thoâng tin veà chi phí saûn xuaát kinh doanh phuïc vuï cho caùc muïc tieâu sau cuûa quaûn lyù doanh nghieäp : • Xaùc ñònh chi phí saûn xuaát cho moãi ñôn vò saûn phaåm . • Cung caáp cho caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp nhöõng thoâng tin trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh quaûn lyù . • Phuïc vuï cho vieäc laäp döï toaùn , kieåm tra chi phí vaø tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. Trong caùc doanh nghieäp saûn xuaát vaø kinh doanh dòch vuï heä thoáng keá toaùn giaù thaønh ñöôïc söû duïng roäng raõi nhaèm xaùc ñònh giaù thaønh saûn phaåm vaø dòch vuï . Ñoái vôùi giaù thaønh saûn phaåm thì chi phí saûn xuaát laø yeáu toá ñaàu vaøo . Keá toaùn giaù thaønh saûn phaåm taäp hôïp chi phí phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát vaø phaân boå caùc chi phí naøy cho caùc saûn phaåm ñaõ ñöôïc saûn xuaát . Caùc doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh caàn phaûi tính giaù thaønh saûn phaåm ñeå coù theå ñaùnh giaù chaát löôïng hoaït ñoäng saûn xuaát , chaát löôïng ñieàu haønh quaù trình saûn xuaát cuûa töøng doanh nghieäp . Heä thoáng keá toaùn giaù thaønh ñoái vôùi doanh nghieäp seõ cung caáp thoâng tin veà giaù thaønh saûn phaåm , laøm caên cöù cho vieäc ñònh giaù tieâu thuï saûn phaåm , ñoàâng thôøi coøn laøm caên cöù xaùc ñònh keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp . Ngoaøi ra keá toaùn giaù thaønh saûn phaåm coøn duøng laøm caên cöù ñeå xaùc ñònh trò giaù haøng toàn kho cuûa doanh nghieäp laø moät chæ tieâu phaûn aûnh tình hình vaø hieäu quaû cuûa vieäc söû duïng voán kinh doanh . 2 Baûn chaát cuûa giaù thaønh saûn phaåm Trang 7 Khi noùi ñeán giaù thaønh saûn phaåm coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau : + Quan ñieåm cho raèng giaù thaønh laø hao phí lao ñoäng soáng vaø hao phí lao ñoäng vaät hoùa ñöôïc duøng ñeå saûn xuaát vaø tieâu thuï moät khoái löôïng saûn phaåm nhaát ñònh . Theo quan ñieåm naøy giaù thaønh saûn phaåm chuû yeáu bao goàm hai boä phaän laø giaù trò tö lieäu saûn xuaát ñaõ hao phí ñeå saûn xuaát saûn phaåm vaø giaù trò lao ñoäng môùi saùng taïo ra phaûi traû cho ngöôøi lao ñoäng . Quan ñieåm veà giaù thaønh naøy phoå bieán ôû nöôùc ta tröôùc ñaây . + Quan ñieåm cho raèng giaù thaønh saûn phaåm laø toaøn boä caùc khoaûn chi phí maø doanh nghieäp boû ra ñeå saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm baát keå noù naèm ôû boä phaän naøo trong caùc boä phaän caáu thaønh giaù trò saûn phaåm . Theo quan ñieåm naøy phaûi xem xeùt vaø giaûi quyeát söï hình thaønh vaø phaùt sinh caùc chi phí thuoäc toång chi phí baát bieán vaø chi phí khaû bieán phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm . Toång chi phí baát bieán seõ giöõ nguyeân ôû möùc ñoä khoâng ñoåi , noù khoâng bò aûnh höôûng bôûi saûn löôïng saûn phaåm seõ ñöôïc saûn xuaát ra laø bao nhieâu trong ñôn vò thôøi gian ñoù . Toång chi phí khaû bieán laø nhöõng chi phí seõ thay ñoåi vôùi söï taêng giaûm cuûa khoái löôïng saûn phaåm saûn xuaát ra . Toång chi phí baát bieán vaø toång chi phí khaû bieán thöïc chaát laø toång chi phí tieâu hao trong quaù trình saûn xuaát saûn phaåm noù töông öùng vôùi möùc saûn phaåm hoaøn thaønh . + Quan ñieåm cho raèng giaù thaønh laø bieåu hieän moái lieân heä töông quan giöõa moät beân laø chi phí saûn xuaát vaø moät beân laø keát quaû ñaït ñöôïc trong töøng giai ñoaïn nhaát ñònh . Quan ñieåm naøy gaén lieàn yeâu caàu ñaùnh giaù chaát löôïng saûn phaåm ôû töøng giai ñoaïn saûn xuaát hoaëc boä phaän saûn xuaát maø ôû ñoù coù theå xaùc ñònh löôïng chi phí tieâu hao vaø keát quaû saûn xuaát ñaït ñöôïc . Quan ñieåm naøy khoâng ñi saâu vaøo phaân tích noäi dung beân trong caáu thaønh neân giaù thaønh saûn phaåm maø chuû yeáu tìm ñaïi löôïng töông quan phuïc vuï cho vieäc kieåm tra , phaân tích , ñaùnh giaù hieâu quaû hoaït ñoäng theo yeâu caàu cuûa haïch toaùn kinh teá noäi boä Trang 8 Töø caùc quan ñieåm nhö treân coù theå thaáy baûn chaát cuûa giaù thaønh saûn phaåm laø söï chuyeån dòch giaù trò cuûa caùc yeáu toá vaät chaát vaøo giaù trò saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát vaø tieâu thuï . Hay noùi moät caùch khaùc , noù phaûn aûnh söï keát hôïp caùc yeáu toá vaät chaát ñaàu vaøo vôùi nhöõng phöông phaùp haïch toaùn chi phí saûn xuaát vaø tính giaù thaønh saûn phaåm , cuøng vôùi nhöõng ñaùnh giaù cuûa caù nhaân nhaèm cung caáp thoâng tin höõu ích veà giaù thaønh cho caùc ñoái töôïng söû duïng . + Caùc yeáu toá ñaàu vaøo : Nhö chuùng ta ñaõ bieát giaù thaønh saûn phaåm laø chæ tieâu phaûn aûnh toaøn boä hao phí tröïc tieáp vaø giaùn tieáp tôùi quaù trình saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm , dòch vuï cuûa doanh nghieäp , noù chính laø caùc yeáu toá ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát , chòu söï taùc ñoäng cuûa cô cheá quaûn lyù kinh teá vaø caùc nhaân toá kyõ thuaät Trong ñieàu kieän cô cheá kinh teá keá hoaïch hoùa tröôùc ñaây , giaù thaønh saûn phaåm theo quy ñònh chæ tính ñeán caùc yeáu toá chi phí tröïc tieáp vaø giaùn tieáp vôùi doanh nghieäp coøn caùc yeáu toá chi phí naèm trong chính saùch kinh teá cuûa Nhaø nöôùc khoâng ñöôïc tính vaøo giaù thaønh saûn phaåm . Sôû dó coù tình traïng naøy laø vì cô cheá tieàn löông trong neàn kinh teá keá hoaïch hoùa goàm hai boä phaän laø löông baèng tieàn ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí saûn xuaát cuûa doanh nghieäp coøn phaàn löông hieän vaät naèm trong chính saùch phaân phoái cuûa Nhaø nöôùc naèm ngoaøi yeáu toá chi phí saûn xuaát neân khoâng ñöôïc tính vaøo giaù thaønh saûn phaåm . Chính vì vaäy giaù thaønh saûn phaåm trong ñieàu kieän cô cheá kinh teá keá hoaïch hoùa laø giaù thaønh chöa ñaày ñuû daãn ñeán caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng nhìn chung ñeàu coù laõi nhöng xeùt ôû goùc ñoä ngaønh hay ñòa phöông hoaëc quoác gia coù theå khoâng coù laõi thaäm chí coù theå coøn bò loã . Ñoái vôùi cô cheá kinh teá thò tröôøng giaù thaønh coù yù nghóa heát söùc quan troïng khoâng nhöõng vôùi töøng doanh nghieäp maø coøn coù yù nghóa to lôùn vôùi Nhaø nöôùc trong lónh vöïc quaûn lyù vaø ñieàu haønh neàn kinh teá quoác daân . Ñeå coù theå ñaûm baûo vieäc thu hoài voán moät caùch ñaày ñuû trong ñieàu kieän cô cheá kinh teá thò tröôøng moïi khoaûn chi phí duø phaùt sinh ôû ñaâu , duø nhaèm muïc ñích gì , thuoäc boä phaän naøo trong cô caáu giaù trò saûn phaåm cuõng laø nhöõng khoaûn chi caàn ñöôïc buø ñaép ñeå ñaûm baûo khaû naêng taùi saûn xuaát . Töø ñoù caùc doanh Trang 9 nghieäp phaûi coù traùch nhieäm tính ñuùng , tính ñuû caùc khoaûn chi phí maø hoï ñaõ boû ra trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh . Nhö vaäy xeùt veà toång theå giaù thaønh saûn phaåm chòu söï taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa cô cheá quaûn lyù ôû nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau . Söï taùc ñoäng cuûa nhaân toá khoa hoïc kyõ thuaät ñeán caùc yeáu toá ñaàu vaøo . Giaù thaønh saûn phaåm phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá chi phí saûn xuaát maø trong ñoù yeáu toá kyõ thuaät coù vò trí quan troïng . Trong ñieàu kieän kyõ thuaät coâng ngheä coøn chöa phaùt trieån ôû trình ñoä cao caùc yeáu toá ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát phuï thuoäc vaøo nguyeân vaät lieäu , nhaân coâng vaø caùc chi phí khaùc ôû trình ñoä thaáp neân chi phí saûn xuaát thoâng thöôøng laø cao . Coøn khi coâng ngheä phaùt trieån ôû trình ñoä cao nguyeân vaät lieäu , dòch vuï ôû ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát coù theå thaáp , trình ñoä ngheà nghieäp cuûa ngöôøi lao ñoäng cao vaø do vaäy khoâng nhöõng chí phí thaáp maø coøn taïo ra moät khoái löôïng saûn phaåm lôùn laøm cho giaù thaønh saûn phaåm thaáp . + Caùc phöông phaùp haïch toaùn : Trong haïch toaùn giaù thaønh vieäc taäp hôïp chi phí saûn xuaát nhaèm muïc ñích thaáy roõ caùc yeáu toá chi phí saûn xuaát tham gia vaøo giaù thaønh saûn phaåm . Vieäc phaân loaïi chi phí saûn xuaát cho thaáy caáu thaønh cuûa giaù thaønh saûn phaåm laøm cho chæ tieâu giaù thaønh phaûn aûnh ñöôïc töøng maët coâng taùc cuûa doanh nghieäp . Hieän nay phöông phaùp haïch toaùn vaø tính giaù thaønh saûn phaåm ñang vaän duïng theo caùc phöông phaùp khaùc nhau . Moãi phöông phaùp thöïc hieän seõ coù giaù thaønh khaùc nhau . Ví duï phöông phaùp haïch toaùn haøng toàn kho aùp duïng khaùc nhau thì coù theå seõ aûnh höôûng ñeán chi phí veà vaät lieäu trong saûn xuaát . Aùp duïng phöông phaùp tính giaù xuaát kho khaùc nhau cuõng aûnh höôûng tôùi chi phí vaø giaù thaønh saûn phaåm . Aùp duïng phöông phaùp ñaùnh giaù giaù trò saûn phaåm dôû dang cuõng nhö aùp duïng phöông phaùp tính giaù thaønh saûn phaåm khaùc nhau cuõng coù aûnh höôûng tôùi giaù thaønh saûn phaåm . Veà phöông phaùp haïch toaùn cuõng coù aûnh höôûng , ví duï trong cô caáu giaù thaønh trong cheá ñoä keá toaùn tröôùc ñaây coøn coù söï tham giaù cuûa khoaûn muïc chi phí quaûn lyù doanh nghieäp , nhöng trong cheá ñoä keá toaùn hieän nay yeáu toá chi phí naøy laø chi phí mang tính thôøi kyø khoâng naèm trong khoaûn muïc giaù thaønh . Trang 10 + Nhöõng ñaùnh giaù cuûa caù nhaân ñeán quaù trình taäp hôïp chi phí saûn xuaát vaø tính giaù thaønh saûn phaåm : Giaù thaønh saûn phaåm ñöôïc tính toaùn chính xaùc , ñaày ñuû laø tuøy thuoäc vaøo : „ Vieäc löïa choïn ñoái töôïng taäp hôïp chi phí saûn xuaát vaø ñoái töôïng tính giaù thaønh saûn phaåm phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm saûn xuaát saûn phaåm vaø quy trình coâng ngheä cho töøng doanh nghieäp . „ Löïa choïn phöông phaùp taäp hôïp chi phí saûn xuaát vaø phöông phaùp tính giaù thaønh saûn phaåm sao cho thích hôïp vôùi caùc ñieàu kieän veà coâng ngheä saûn xuaát , ñieàu kieän veà cô cheá quaûn lyù vaø haïch toaùn taïi doanh nghieäp . 3Yeâu caàu ñoái vôùi vieäc toå chöùc haïch toaùn giaù thaønh 3.1Phaûi ñaûm baûo yeâu caàu kieåm tra , kieåm soaùt cuûa nhaø nöôùc Coù theå noùi yeáu toá ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát nhìn chung bao goàm caùc yeáu toá : chi phí veà tö lieäu lao ñoäng , chi phí veà ñoái töôïng lao ñoäng , chi phí veà lao ñoäng vaø caùc yeáu toá chi phí khaùc baèng tieàn . Tuy nhieân ñeå thuaän lôïi cho quaù trình kieåm tra , kieåm soaùt yeáu toá chi phí saûn xuaát coù theå phaân loaïi theo noäi dung sau : Nguyeân vaät lieäu vaø coâng cuï , dòch vuï mua ngoaøi , chi phí nhaân coâng , hao moøn taøi saûn coá ñònh , caùc chi phí khaùc baèng tieàn Vieäc phaân loaïi chi phí nhö vaäy nhaèm muïc ñích kieåm tra , kieåm soaùt cuûa cô quan Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaèm ñaûm baûo vieäc tính ñuùng tính ñuû chi phí saûn xuaát laøm cô sôû cho vieäc tính giaù thaønh saûn phaåm qua ñoù laøm caên cöù xaùc ñònh hieäu quaû hoaït ñoäng ñeå doanh nghieäp thöïc hieän nghóa vuï veà thueá vôùi Nhaø nöôùc . Caùc yeáu toá chi phí saûn xuaát nhö nguyeân vaät lieäu phuï thuoäc vaøo coâng ngheä saûn xuaát ñoàng thôøi phuï thuoäc vaøo khoái löôïng saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát vaø ñònh möùc tieâu hao nguyeân vaät lieäu . Töø ñoù caùc cô quan chöùc naêng coù theå kieåm tra kieåm soaùt caùc yeáu toá ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát ñoàng thôøi coøn kieåm tra vieäc tieâu thuï saûn phaåm thoâng qua khoái löôïng saûn phaåm ñaõ ñöôïc saûn xuaát vaø tieâu thuï . Kieåm tra yeáu toá chi phí nguyeân vaät lieäu hieän nay coøn thuaän lôïi laø vieäc aùp duïng luaät thueá giaù trò Trang 11 gia taêng laø do caùc doanh nghieäp phaûi thöïc hieän ñaày ñuû caùc cheá ñoä quy ñònh veà chöùng töø keá toaùn ôû ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát vaø ñaàu ra ñaàu ra cuûa quaù trình tieâu thuï saûn phaåm . Yeáu toá chi phí dòch vuï mua ngoaøi laø do caùc ñôn vò beân ngoaøi cung caáp cho doanh nghieäp phuïc vuï tröïc tieáp vaø giaùn tieáp cho quaù trình saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm nhö vaän chuyeån , baûo hieåm , ñieän , ñieän thoaïi , dòch vuï tö vaán phaùp lyù ….. Chi phí khaáu hao taøi saûn coá ñònh laø yeáu toá chi phí saûn xuaát maø Nhaø nöôùc kieåm tra phuï thuoäc vaøo soá löôïng taøi saûn doanh nghieäp hieän ñang söû duïng vaøo muïc ñích saûn xuaát kinh doanh bao goàm taøi saûn coá ñònh höõu hình , voâ hình vaø taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính . Vieäc tính khaáu hao taøi saûn coá ñònh phaûi chaáp haønh theo ñuùng quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc veà thôøi gian söû duïng taøi saûn coá ñònh ñeå laáy ñoù laøm caên cöù xaùc ñònh soá khaáu hao ñeå tính vaøo chi phí saûn xuaát Yeáu toá chi phí veà löông vaø caùc khoaûn trích theo löông cuûa coâng nhaân saûn xuaát caàn phaûi caên cöù vaøo chính saùch tieàn löông ôû moãi thôøi kyø nhaât ñònh , caên cöù vaøo soá löôïng lao ñoäng , vaøo hình thöùc traû löông , vaøo khoái löôïng saûn phaåm saûn xuaát. Ñoàng thôøi coøn caên cöù vaøo chính saùch cuûa Nhaø nöôùc veà khoaûn trích theo löông nhö baûo hieåm xaõ hoäi , baûo hieåm y teá , vaø kinh phí coâng ñoaøn Caùc khoaûn chi phí khaùc baèng tieàn : Laø noäi dung chi phí tröïc tieáp phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát maø cô quan chöùc naêng kieåm tra kieåm soaùt thuaän lôïi bôûi theo quy ñònh hieän nay caùc khoaûn chi phí phaûi coù chöùng töø hôïp phaùp , hôïp leä thì môùi ñöôïc duøng laøm caên cöù tính vaøo chi phí vaø ñöôïc khaáu tröø thueá giaù trò gia taêng 3.2 Ñaûm baûo yeâu caàu quaûn lyù cuûa doanh nghieäp Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp giaù thaønh vaø haïch toaùn giaù thaønh coù yù nghóa to lôùn trong vieäc ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh . Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp khaùc nhau vieäc xaùc ñònh phöông aùn haïch toaùn giaù thaønh phuï thuoäc vaøo ñaëc ñieåm hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh , quy moâ cuõng nhö trình ñoä nghieäp vuï Trang 12 chuyeân moân veà quaûn lyù cuûa töøng doanh nghieäp . Chính vì vaäy vieäc xaùc laäp phöông aùn haïch toaùn giaù thaønh phaûi gaén lieàn vôùi yeâu caàu vaø trình ñoä quaûn lyù cuûa doanh nghieäp . Ñeå ñaûm baûo yeâu caàu quaûn lyù cuûa doanh nghieäp caàn phaûi xaùc laäp ñoái töôïng tính giaù thaønh ñeå phuïc vuï cho vieäc tính giaù thaønh vaø haïch toaùn kinh teá noäi boä trong doanh nghieäp . Ñaây laø yeâu caàu quan troïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaát laø trong ñieàu kieän caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong cô cheá kinh teá thò tröôøng , bôûi vieäc xaùc ñònh ñoái töôïng tính giaù thaønh vaø tính ñuùng , tính ñuû caùc yeáu toá chi phí ñeå tính giaù thaønh saûn phaåm laø vieäc laøm heát söùc caàn thieát ñeå haïch toaùn noäi boä trong doanh nghieäp laøm caên cöù ñeå caùc nhaø quaûn trò ra quyeát ñònh kinh doanh . 4 Phöông phaùp haïch toaùn giaù thaønh trong cheá ñoä keá toaùn Vieät nam 4.1Phaân loaïi chi phí saûn xuaát vaø giaù thaønh saûn phaåm 4.1.1 Phaân loaïi chi phí saûn xuaát Chi phí saûn xuaát trong caùc doanh nghieäp bao goàm nhieàu loaïi khaùc nhau caû veà noäi dung , tính chaát coâng duïng , vai troø cuûa noù trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp , töø ñoù caàn phaûi coù söï phaân loaïi chi phí saûn xuaát theo töõng tieâu thöùc khaùc nhau ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc quaûn lyù vaø haïch toaùn . Coù theå phaân loaïi chi phí saûn xuaát theo nhöõng tieâu thöùc sau : a- Phaân loaïi chi phí saûn xuaát theo noäi dung kinh teá ( Phaân loaïi theo yeáu toá chi phí ) Theo caùch phaân loaïi naøy chi phí saûn xuaát bao goàm caùc yeáu toá sau : + Chi phí nguyeân vaät lieäu + Chi phí nhaân coâng + Chi phí khaáu hao taøi saûn coá ñònh + Chi phí dòch vuï mua ngoaøi + Thieät haïi trong saûn xuaát + Chi phí khaùc baèng tieàn b- Phaân loaïi chi phí theo khoaûn muïc giaù thaønh Trang 13 Theo caùch phaân loaïi naøy chi phí saûn xuaát goàm ba khoaûn muïc chi phí nhö sau : + Chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp + Chi phí nhaân coâng tröïc tieáp + Chi phí saûn xuaát chung Phaân loaïi chi phí saûn xuaát theo khoaûn muïc giaù thaønh seõ laøm caên cöù cho vieäc tính giaù thaønh saûn phaåm vaø töø ñoù laøm caên cöù quyeát ñònh giaù baùn saûn phaåm , laøm caên cöù xaùc ñònh haøng toàn kho , hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát . c . Phaân loaïi theo phöông phaùp tính nhaäp chi phí vaøo chæ tieâu giaù thaønh saûn phaåm Toaøn boä chi phí saûn xuaát coù theå ñöôïc chia thaønh hai loaïi : Chi phí tröïc tieáp vaø chi phí giaùn tieáp + Chi phí tröïc tieáp laø nhöõng chi phí coù theå tính tröïc tieáp vaøo chæ tieâu giaù thaønh cuûa töøng loaïi saûn phaåm + Chi phí giaùn tieáp laø nhöõng chi phí coù lieân quan ñeán nhieàu loaïi saûn phaåm khaùc nhau vaø ñöôïc tính vaøo chæ tieâu giaù thaønh saûn phaåm thoâng qua phöông phaùp phaân boå giaùn tieáp thích hôïp Theo caùch phaân loaïi naøy seõ thaáy ñöôïc yeáu toá tröïc tieáp tham gia vaøo vieäc taïo saûn phaåm vaø thaáy ñöôïc caùc yeáu toá caàn thieát trong quaù trình saûn xuaát ñeå taïo ra saûn phaåm nhöng noù laø caùc yeáu toá giaùn tieáp d- Phaân loaïi theo quan heä giöõa chi phí vôùi khoái löôïng coâng vieäc saûn phaåm hoaøn thaønh Theo caùch phaân loaïi naøy chi phí saûn xuaát cuûa doanh nghieäp ñöôïc chia thaønh caùc loaïi : Bieán phí vaø ñònh phí vaø chi phí hoãn hôïp * Bieán phí laø nhöõng chi phí coù theå thay ñoåi vôùi soá löôïng saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát noù tyû leä thuaän vôùi söï thay ñoåi cuûa khoái löôïng coâng vieäc hay saûn phaåm hoaøn thaønh , ví duï chi phí vaät lieäu trong quaù trình saûn xuaát Trang 14 * Ñònh phí laø nhöõng chi phí veà nguyeân taéc khoâng thay ñoåi theo coâng vieäc hay saûn phaåm hoaøn thaønh , ví duï chi phí khaáu hao taøi saûn coá ñònh * Chi phí hoãn hôïp : Laø chi phí coù caû yeáu toá bieán phí vaø ñònh phí , ví duï chi phí dòch vuï ñieän thoaïi , ñieän naêng Phaân loaïi chi phí theo quan heä giöõa chi phí vôùi khoái löôïng saûn phaåm hoaøn thaønh coù yù nghóa trong vieäc quaûn lyù chi phí , nhö ñoái vôùi bieán phí ñoù laø nhöõng ñònh möùc veà tieâu hao nguyeân vaät lieäu , laø ñònh möùc veà saûn phaåm phaûi saûn xuaát vôùi töøng coâng nhaân coù trình ñoä thaønh thaïo ngheà nghieäp khaùc nhau . 4.1.2 Phaân loaïi giaù thaønh saûn phaåm Giaù thaønh saûn phaåm trong doanh nghieäp laø yeáu toá quan troïng ñeå coù theå xaùc ñònh giaù baùn saûn phaåm , ñeå xaùc ñònh keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh . Theo quy ñònh hieän haønh giaù thaønh saûn phaåm chæ bao goàm caùc chi phí coù lieân quan ñeán vieäc saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm coøn caùc chi phí khaùc khoâng lieân quan ñeán saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nhieäp thì khoâng haïch toaùn vaøo giaù thaønh saûn phaåm . Ñeå coù theå quaûn lyù quaù trình saûn xuaát caàn thieát phaûi coù söï phaân loaïi giaù thaønh saûn phaåm , ñoù laø caàn xaây döïng keá hoaïch saûn xuaát thì doanh nghieäp caàn thieát phaûi döïa vaøo giaù thaønh keá hoaïch , giaù thaønh ñònh möùc , nhöng ñeå laøm caên cöù xaùc ñònh hieäu quaû , xaùc ñònh giaù baùn thì laïi caàn phaûi xaùc ñònh giaù thaønh thöïc teá hoaëc ñeå laøm caên cöù xaùc ñònh hieäu quaû hoaït ñoäng caàn phaûi tính giaù thaønh toaøn boä . Trong caùc doanh nghieäp saûn xuaát hieän nay söû duïng caùc loaïi giaù thaønh nhö sau : * Giaù thaønh keá hoaïch : Laø giaù thaønh ñöôïc tính tröôùc khi baét ñaàu saûn xuaát kinh doanh cuûa kyø keá hoaïch vaø ñöôïc caên cöù vaøo caùc ñònh möùc , döï toaùn chi phí cuûa kyø keá hoaïch hoaëc coù theå coøn caên cöù vaøo giaù thaønh thöïc teá cuûa kyø tröôùc . * Giaù thaønh ñònh möùc : Laø giaù thaønh ñöôïc tính tröôùc khi baét ñaàu saûn xuaát kinh doanh vaø ñöôïc xaây döïng treân cô sôû ñònh möùc taïi töøng thôøi ñieåm nhaát ñònh trong kyø keá hoaïch . Trang 15 * Giaù thaønh thöïc teá : Laø giaù thaønh ñöôïc xaùc ñònh sau khi keát thuùc quaù trình saûn xuaát saûn phaåm vaø noù ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo chi phí tieâu hao thöïc teá cuûa nguyeân vaät lieäu , nhaân coâng vaø caùc chi phí khaùc . Caên cöù vaøo phaïm vi phaùt sinh chi phí , ngöôøi ta chia giaù thaønh saûn phaåm thaønh hai loaïi laø giaù thaønh saûn xuaát vaø giaù thaønh toaøn boä + Giaù thaønh saûn xuaát : Ñöôïc tính treân cô sôû caùc chi phí saûn xuaát phaùt sinh trong phaïm vi phaân xöôûng saûn xuaát bao goàm chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp , chi phí nhaân coâng tröïc tieáp vaø chi phí saûn xuaát chung + Giaù thaønh toaøn boä : Ñöôïc tính treân cô sôû toaøn boä chi phí coù lieân quan vieäc saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm . Do ñoù giaù thaønh toaøn boä coøn goïi laø giaù thaønh ñaày ñuû vaø ñöôïc tính baèng caùch laáy giaù thaønh saûn xuaát coäng vôùi chi phí kinh doanh ( goàm baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù doanh nghieäp ) 4.2 Ñoái töôïng taäp hôïp chi phí saûn xuaát vaø ñoái töôïng tính giaù thaønh saûn phaåm Caùc doanh nghieäp saûn xuaát coù ñaëc ñieåm laø coù quaù trình saûn xuaát saûn phaåm töø caùc loaïi nguyeân vaät lieäu . Töø ñoù coù theå thaáy ñoái töôïng haïch toaùn chi phí saûn xuaát coù theå laø töøng phaân xöôûng saûn xuaát , töøng ñôn haøng , töøng coâng ñoaïn saûn xuaát hoaëc töøng nhoùm saûn phaåm hay töøng loaïi saûn phaåm nhaát ñònh Cuõng töø ñaëc ñieåm saûn xuaát saûn phaåm vaø yeâu caàu cuûa quaù trình quaûn lyù ñoái töôïng tính giaù thaønh saûn phaåm coù theå laø saûn phaåm hoaøn thaønh , caùc baùn thaønh phaåm , chi tieát saûn phaåm hoaëc saûn phaåm quy ñoåi 4.3 Phöông phaùp phaân boå chi phí Chi phí saûn xuaát phaân loaïi theo khoaûn muïc giaù thaønh goàm ba loaïi laø chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp , chi phí nhaân coâng tröïc tieáp vaø chi phí saûn xuaát chung . Trong ñoù chi phí saûn xuaát chung laø khoaûn muïc phí coù lieân quan ñeán vieäc cheá taïo ra caùc saûn phaåm trong moät phaân xöôûng , moät boä phaän saûn xuaát do vaäy caàn phaûi coù Trang 16 phöông phaùp tính toaùn chi phí saûn xuaát chung cho moãi loaïi saûn phaåm , ñôn ñaët haøng ……. Caùc phöông phaùp aùp duïng coù theå laø * Phaân boå chi phí saûn xuaát chung theo saûn löôïng Theo phöông phaùp naøy söû duïng chæ tieâu saûn löôïng saûn phaåm seõ saûn xuaát laøm caên cöù ñeå phaân boå chi phí baèng caùch laáy toång chi phí saûn xuaát chung chia cho saûn löôïng saûn xuaát Öu ñieåm : Phöông phaùp naøy tieát kieäm chi phí ôû boä phaän vaên phoøng bôûi soá löôïng saûn phaåm hoaøn thaønh laø soá lieäu saün coù taïi caùc phaân xöôûng khoâng caàn toán keùm chi phí toång hôïp . Nhöôïc ñieåm : Neáu chi phí saûn xuaát chung chæ bao haøm chi phí baát bieán thì khoâng thaáy moái quan heä giöõa chi phí vôùi saûn löôïng saûn phaåm saûn xuaát * Phaân boå chi phí saûn xuaát chung theo tieàn löông coâng nhaân saûn xuaát Phöông phaùp naøy chi phí saûn xuaát chung phaân boå cho caùc loaïi saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát döïa treân cô sôû tieàn löông phaûi traû cho coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát vaø ñöôïc phaân boå baèng caùch laáy toång chi phí saûn xuaát chung chia cho löông phaûi traû coâng nhaân saûn xuaát sau ñoù nhaân vôùi löông phaûi traû cho coâng nhaân saûn xuaát saûn phaåm maø caàn phaân boå Öu ñieåm : Phöông phaùp naøy ñôn giaûn , thaáy ñöôïc moái quan heä giöõa chi phí tieàn löông cuûa coâng nhaân saûn xuaát vôùi giaù thaønh saûn phaåm Nhöôïc ñieåm : Khoâng chính xaùc trong tröôøng hôïp trình ñoä thaønh thaïo ngheà nghieäp cuûa coâng nhaân khaùc nhau vaø trong tröôøng hôïp saûn xuaát ôû möùc ñoä töï ñoäng hoùa khaùc nhau * Phöông phaùp phaân boå chi phí theo soá giôø maùy chaïy Phöông phaùp naøy caên cöù vaøo soá giôø maùy chaïy cuûa caùc maùy coâng taùc trong quaù trình saûn xuaát ñeå phaân boå chi phí saûn xuaát chung baèng caùch laáy toång chi phí saûn xuaát chung chia cho toång soá giôø maùy chaïy sau ñoù nhaân vôùi soá giôø maùy chaïy cuûa loaïi saûn phaåm caàn phaân boå Trang 17 Öu ñieåm : Phöông phaùp naøy ñôn giaûn , deã thöïc hieän , coù tính ñeán hieäu quaû söû duïng maùy moùc thieát bò Nhöôïc ñieåm : Khoâng chính xaùc trong tröôøng hôïp söû duïng caùc loaïi maùy moùc ôû nhöõng möùc ñoä hieän ñaïi khaùc nhau * Phöông phaùp phaân boå chi phí theo tyû leä nguyeân vaät lieäu Phöông phaùp naøy phaûi tính tyû leä nguyeân vaät lieäu tham gia saûn xuaát töøng loaïi saûn phaåm töø ñoù laøm caên cöù tính chi phí saûn xuaát chung theo töøng loaïi saûn phaåm naøy theo tyû leä ñaõ xaùc ñònh . Tyû leä nguyeân vaät lieäu xaùc ñònh baèng caùch laáy nguyeân vaät lieäu caàn phaân boå chia cho toång soá vaät lieäu caàn saûn xuaát vaø nhaân vôùi 100 ñeå tính tyû leä Sau ñoù duøng tyû leä naøy phaân boå chi phí saûn xuaát chung cho töøng loaïi saûn phaåm doanh nghieäp saûn xuaát Öu ñieåm : Phöông phaùp naøy ñôn giaûn Nhöôïc ñieåm : Chæ coù theå thöïc hieän vôùi caùc doanh nghieäp coù quy trình saûn xuaát söû duïng nguyeân vaät lieäu ñeå saûn xuaát saûn phaåm mang tính ñoàng boä cho caùc loaïi saûn phaåm 4 Phöông phaùp tính giaù thaønh trong cheá ñoä keá toaùn Vieät nam Tính giaù thaønh saûn phaåm laø moät noäi dung quan troïng trong heä thoáng keá toaùn nhaèm laøm caên cöù ñeå quyeát ñònh giaù baùn saûn phaåm ñoàng thôøi coøn laø caên cöù quan troïng ñeå xaùc ñònh hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh . Ñoái vôùi heä thoáng keá toaùn quaûn trò tính giaù thaønh saûn phaåm laø yeâu caàu quan troïng trong vieäc ra quyeát ñònh kinh doanh . Hieän nay vieäc tính giaù thaønh saûn phaåm trong caùc doanh nghieäp thoâng thöôøng aùp duïng caùc phöông phaùp sau : 4.1. Phöông phaùp tính giaù thaønh tröïc tieáp Phöông phaùp tröïc tieáp coøn goïi laø phöông phaùp giaûn ñôn vaø thöôøng ñöôïc aùp duïng ôû nhöõng doanh nghieäp coù quy trình coâng ngheä giaûn ñôn , soá löôïng maët haøng saûn xuaát ít , khoái löôïng saûn phaåm khoâng lôùn , chu kyø saûn xuaát ngaén . Veà saûn phaåm Trang 18 dôû dang thoâng thöôøng ôû caùc doanh nghieäp naøy khoâng coù hoaëc ít , vaø möùc ñoä töông ñoái ñoàng ñeàu giöõa caùc kyø saûn xuaát . 4.2 . Phöông phaùp heä soá Aùp duïng trong doanh nghieäp coù quy trình coâng ngheä kyõ thuaät saûn xuaát phöùc taïp nhö khi ñöa nguyeân vaät lieäu vaøo saûn xuaát cuøng vôùi caùc chi phí khaùc coù theå thu ñöôïc nhieàu loaïi saûn phaåm khaùc nhau , caùc doanh nghieäp coù ñaëc ñieåm saûn xuaát ra saûn phaåm coù tính lieân hoaøn . Taäp hôïp chi phí saûn xuaát cho caùc loaïi saûn phaåm theo quy trình saûn xuaát , sau ñoù duøng phöông phaùp heä soá xaùc ñònh giaù thaønh töøng loaïi saûn phaåm. 4.3. Phöông phaùp tyû leä Trong tröôøng hôïp quy trinh saûn xuaát töông töï nhau , cuøng söû duïng moät loaïi nguyeân vaät lieäu nhöng taïo ra nhieàu saûn phaåm coù quy caùch khaùc nhau thì coù theå khoâng caàn taäp hôïp chi phí saûn xuaát cho töøng loaïi saûn phaåm maø taäp hôïp chi phí saûn xuaát theo nhoùm saûn phaåm sau ñoù duøng phöông phaùp tyû leä xaùc ñònh giaù thaønh cuûa töøng loaïi saûn phaåm trong nhoùm saûn phaåm ñoù . Vieäc xaùc ñònh tyû leä caàn phaûi thích hôïp coù theå laø tyû leä vôùi giaù thaønh keá hoaïch , tyû leä vôùi hao phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp ...... Khí aùp duïng phöông phaùp naøy ñaàu tieân laø duøng phöông phaùp tröïc tieáp ñeå xaùc ñònh giaù thaønh nhoùm saûn phaåm sau ñoù duøng phöông phaùp tyû leä xaùc ñònh giaù thaønh töøng loaïi saûn phaåm trong nhoùm ñoù . 4.4.4 Phöông phaùp ñôn ñaët haøng Tröôøng hôïp doanh nghieäp saûn xuaát caùc maët haøng theo ñôn ñaët haøng cuûa ngöôøi mua vôùi khoái löôïng khoâng lôùn laém , thôøi gian hoaøn thaønh khoâng daøi , vieäc saûn xuaát coù theå chaám döùt theo töøng ñôn ñaët haøng thì doanh nghieäp coù theå tính giaù thaønh theo töøng ñôn ñaët haøng . Khi saûn xuaát phaûi taäp hôïp chi phí saûn xuaát theo töøng ñôn ñaët haøng , phaûi quy ñònh maõ soá cho töøng ñôn ñaët haøng . Caùc chi phí saûn xuaát ø taäp hôïp theo töøng ñôn ñaët haøng theo nguyeân taéc laø caùc chi phí nguyeân vaät Trang 19