Môc lôc
Ch-¬ng I nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ph©n tÝch chi
phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p. ............................................................................ 1
I. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. ... 1
1. §Æc ®iÓm cña nghµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ s¶n phÈm x©y l¾p ¶nh h-ëng ®Õn
qu¸ tr×nh h×nh thµnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ............................. 1
2 Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p................................................................................... 2
3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. ............................................................................ 6
4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. ................ 8
II C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp x©y l¾p. ................................................................................................... 9
1. Nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan. ............................................................................. 9
2. Nh÷ng nh©n tè chñ quan bªn trong doanh nghiÖp. ...................................... 11
III. Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm.................................................... Lỗi! Thẻ đánh dấu không được xác định.
IV. Môc ®Ých vµ ý nghÜa ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm ë mét doanh nghiÖp . ............................................................................ 12
1. Môc ®Ých ph©n tÝch chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë mét doanh nghiÖp....... 12
2. ý nghÜa ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë mét doanh
nghiÖp................................................................................................................. 12
3. C¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch. ........................................................................... 15
Ch-¬ng II Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c ph©n tÝch chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty x©y dùng Lòng l«
........................................................................................................................... 19
I. Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty x©y dùng Lòng L«. ....................................... 19
1. S¬ l-îc vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty x©y dùng Lòng L«…
........................................................................................................................... 19
2. Chøc n¨ng vµ ngµnh nghÒ kinh doanh cña c«ng ty. ..................................... 20
3. §Æc ®iÓm tæ chøc vµ quy tr×nh ho¹t ®éng chung ........................................... 21
4. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ ph©n cÊp tµi cÊp tµi chÝnh cña C«ng ty. ............. 23
5 Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty x©y dùng Lòng L«. ............................. 28
6. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty x©y dùng Lòng L« trong
n¨m 2002-2003. ................................................................................................. 31
II Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i C«ng ty x©y dùng Lòng L«. ............................................................ 34
1. Thùc tr¹ng c«ng t¸c ph©n tÝch kinh tÕ ë c«ng ty x©y dùng Lòng L«. ............ 35
2 Thùc tr¹ng ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty x©y
dùng Lòng L«. ................................................................................................... 36
Céng ................................................................................................................... 47
III. §¸nh gi¸ c«ng t¸c ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë
c«ng ty x©y dùng Lòng L«. ............................................................................. 48
Ch-¬ng III hoµn thiÖn c«ng t¸c ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt
vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y dùng Lòng L« ... 50
I. Sù cÇn thiÕt vµ nh÷ng yªu cÇu hoµn thiÖn néi dung, ph-¬ng ph¸p ph©n
tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty x©y dùng
Lòng L«............................................................................................................. 50
II. Hoµn thiÖn tæ chøc hÖ thèng th«ng tin phôc vô cho c«ng t¸c ph©n tÝch
chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty x©y dùng lòng l«. ......... 52
III Hoµn thiÖn néi dung vµ ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt t¹i
c«ng ty x©y dùng Lòng L«. ............................................................................. 55
1. X©y dùng hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
ë c«ng ty x©y dùng Lòng L«. ............................................................................. 55
2. X©y dùng mÉu biÓu phôc vô cho c«ng t¸c ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt.Lỗi! Thẻ
đánh dấu không được xác định.
3. Hoµn thiÖn ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 70
IV Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn nh÷ng néi dung hoµn thiÖn ®· nªu ë
c«ng ty x©y dùng Lòng L«. ............................................................................. 75
Ch-¬ng I nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ph©n tÝch
chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong
c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
I. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y
l¾p.
1. §Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ s¶n phÈm x©y l¾p ¶nh
h-ëng ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c, ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ
ngµnh cã kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ngµnh trong nÒn
kinh tÕ quèc d©n. Nã t¹o ra c¬ së vËt chÊt cho toµn x· héi, c¬ së h¹ tÇng cho
nÒn kinh tÕ quèc d©n, t¨ng c-êng tiÒm lùc kinh tÕ, lÉn quèc phßng cho ®Êt n-íc.
Ngµnh x©y dùng c¬ b¶n cã nhiÒu ®Æc ®iÓm riªng biÖt xuÊt ph¸t tõ tÝnh ®Æc thï
cña s¶n phÈm ngµnh x©y dùng vµ s¶n xuÊt x©y dùng. Chóng cã ¶nh h-ëng lín
®Õn viÖc tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý tµi chÝnh trong ngµnh x©y dùng.
- S¶n phÈm x©y l¾p cã tÝnh chÊt cè ®Þnh: S¶n phÈm x©y dùng sau khi hoµn
thµnh th× kh«ng thÓ di chuyÓn tõ n¬i nµy sang n¬i kh¸c, mµ n¬i s¶n xuÊt ®ång
thêi lµ n¬i sö dông c«ng tr×nh sau nµy. Do ®ã, c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt, thuû v¨n,
c¬ së h¹ tÇng ë n¬i ®Þa ®iÓm x©y dùng c«ng tr×nh ®-îc lùa chän cã ¶nh h-ëng
rÊt lín ®Õn qu¸ trinhf x©y dùng vµ khai th¸c c«ng tr×nh, v× thÕ trong qu¶n lý
kinh tÕ x©y dùng ph¶i n©ng cao chÊt l-îng c«ng t¸c quy ho¹ch, ®iÒu tra, kh¶o
s¸t ®Ó lùa chän ®Þa bµn x©y dùng.
MÆt kh¸c, do s¶n phÈm x©y dùng cè ®Þnh nªn lùc lù¬ng s¶n xuÊt cña
ngµnh x©y dùng th-êng xuyªn di chuyÓn tõ c«ng tr×nh nµy sang c«ng tr×nh
kh¸c. §iÒu ®ã cã ¶nh h-ëng lín ®Õn sù æn ®Þnh cña ng-êi lao ®éng, chi phÝ cho
kh©u di chuyÓn ®ßi hái c«ng t¸c qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n ph¶i ®Æc biÖt chó ý.
- S¶n phÈm x©y dùng cã thêi gian sö dông l©u dµi: S¶n phÈm cña x©y dùng
c¬ b¶n th-êng tån t¹i vµ ho¹t ®éng trong nhiÒu n¨m vµ cã thÓ tån t¹i vÜnh viÔn.
§Æc ®iÓm nµy ®ßi hái ph¶i ®Æc biÖt chó träng tíi c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l-îng
s¶n phÈm trong tÊt c¶ c¸c kh©u tõ ®iÒu tra, kh¶o s¸t, thiÕt kÕ cho ®Õn thi c«ng,
nghiÖm thu vµ bµn giao c«ng tr×nh.
- S¶n phÈm x©y dùng cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p: Quy m« cña s¶n
phÈm x©y dùng ®-îc thÓ hiÖn vÒ mÆt hiÖn vËt lµ h×nh khèi vËt chÊt lín, vÒ mÆt
gi¸ trÞ lµ vèn nhiÒu. KÕt cÊu s¶n phÈm phøc t¹p, mét c«ng tr×nh gåm c¸c h¹ng
Trang 1
môc c«ng tr×nh, mét h¹ng môc c«ng tr×nh cã thÓ gåm nhiÒu ®¬n vÞ c«ng tr×nh,
mét ®¬n vÞ c«ng tr×nh bao gåm nhiÒu bé phËn, c¸c bé ph©n c«ng tr×nh l¹i cã yªu
cÇu kü thuËt kh¸c nhau. §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái khèi l-îng vèn ®Çu t-, vËt t-, lao
®éng, m¸y mãc thi c«ng nhiÒu vµ ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu gi¶i ph¸p thi c«ng kh¸c
nhau. Do vËy, trong qu¶n lý x©y dùng ph¶i chó träng kÕ ho¹ch khèi l-îng, kÕ
ho¹ch vèn ®Çu t-, lËp ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ qu¶n lý.
- Thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh dµi: §iÒu nµy dÉn ®Õn vèn ®Çu t- x©y
dùng cña chñ ®Çu t- vµ vèn s¶n xuÊt cña tæ chøc x©y dùng bÞ ø ®äng l©u. C¸c tæ
chøc x©y dùng dÔ gÆp ph¶i c¸c rñi ro ngÉu nhiªn theo thêi gian nh-: thêi tiÕt, sù
thay ®æi cña tû gi¸ hèi ®o¸i, gi¸ c¶ thÞ tr-êng… C«ng tr×nh x©y dùng dÔ bÞ hao
mßn ngay khi hoµn thµnh, do sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ nÕu thêi
gian thiÕt kÕ vµ thi c«ng x©y dùng dµi. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c bªn tham gia ph¶i
chó träng vÒ mÆt thêi gian, ph-¬ng thøc thanh to¸n, lùa chon ph-¬ng ¸n, tiÕn ®é
thi c«ng phï hîp cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, toµn bé c«ng tr×nh.
- S¶n phÈm x©y dùng mang tÝnh ®¬n chiÕc: Kh«ng bao giê cã hai c«ng
tr×nh x©y dùng gièng hÖt nhau, bëi lÏ s¶n phÈm x©y dùng ®-îc s¶n xuÊt theo
®¬n ®Æt hµng, ngay sau khi hoµn thµnh sÏ ®-îc tiªu thô ngay theo gi¸ c¶ ®· tho¶
thuËn gi÷a c¸c bªn tham gia. §iÒu nµy dÉn ®Õn n¨ng xuÊt lao ®éng kh«ng cao,
g©y khã kh¨n trong viÖc so s¸nh gi¸ thµnh, møc h¹ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm x©y
l¾p.
- Ho¹t ®éng x©y dùng chñ yÕu ngoµi trêi nªn chÞu ¶nh h-ëng rÊt lín cña
®iÒu kiÖn tù nhiªn, ¶nh h-ëng nµy th-êng xuyªn lµm gi¸n ®o¹n qu¸ tr×nh thi
c«ng, n¨ng lùc cña doanh nghiÖp kh«ng ®iÒu hoµ, ¶nh hu-ëng ®Õn s¶n phÈm dë
dang, vËt t- thiÕt bÞ thi c«ng…§Æc ®iÓm nµy yªu cÇu doanh nghiÖp x©y dùng
ph¶i lËp tiÕn ®é thi c«ng, tæ chøc lao ®éng hîp lý ®Ó tr¸nh thêi tiÕt xÊu, gi¶m
thiÓu tæn thÊt do thêi tiÕt g©y ra, tæ chøc c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng-êi lao ®éng.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n còng nh- s¶n phÈm
x©y l¾p cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gÝa thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p, kÕ
ho¹ch chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm hiÖu qu¶ ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu
qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. §Ó thùc hiÖn ®-îc ®iÒu nµy, tr-íc
hÕt chóng ta ph¶i cïng t×m hiÓu kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
2. Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p.
2.1 Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p.
Trang 2
Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña c¶ 3 yÕu tè: T- liÖu lao ®éng,
®èi t-îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. §ång thêi, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng chÝnh lµ
qu¸ tr×nh tiªu hao cña chÝnh c¸c yÕu tè trªn. V× thÕ, sù h×nh thµnh nªn c¸c chi
phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, kh«ng
phô thuéc vµo yÕu tè chñ quan cña ng-êi s¶n xuÊt .
Trong nÒn kinh tÕ nãi chung, ®Æc biÖt lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp thùc chÊt lµ viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm ra thÞ
tr-êng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi. §ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp ph¶i bá ra
nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh, nh÷ng chi phÝ ®ã biÓu hiÖn d-íi h×nh thøc hiÖn vËt hay
gi¸ trÞ, ®ã lµ ®iiªï kiÖn vËt chÊt b¾t buéc ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã ®-îc thu nhËp.
Do vËy,®Ó tån t¹i, ph¸t triÓn vµ kinh doanh mang l¹i lîi nhuËn cao, c¸c doanh
nghiÖp ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó qu¶n lý tèt chi phÝ cña m×nh. Muèn vËy, c¸c nhµ
qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m ch¾c b¶n chÊt vµ kh¸i niÖm chi phÝ s¶n
xuÊt. VËy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ g×? Ta cã c¸ch hiÓu chung nhÊt vÒ chi
phÝ s¶n xuÊt nh- sau :” Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé
nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp thùc
tÕ ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét kú kinh doanh
nhÊt ®Þnh”.
§èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p: Doanh nghiÖp x©y l¾p lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ
c¬ së, cã t- c¸ch ph¸p nh©n, ®-îc Nhµ n-íc giao vèn cã tr¸ch nhiÖm sö dông
vèn cã hiÖu qu¶, b¶o toµn vèn, ph¸t triÓn vèn vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô
víi Ng©n s¸ch nhµ n-íc, ho¹t ®éng nh»m môc tiªu kinh tÕ Nhµ n-íc giao.
Lµ mét doanh nghiÖp thuéc ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, ho¹t ®éng s¶n xuÊt
mang tÝnh ®Æc thï, kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c. §Þa ®iÓm s¶n xuÊt kh«ng
cè ®Þnh, s¶n phÈm lµ nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã kÕt cÊu phøc
t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt dµi ph¶i lËp dù to¸n cho tõng c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tr-íc khi s¶n xuÊt, n¬i s¶n xuÊt còng chÝnh lµ n¬i
tiªu thô.
Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p lµ sù kÕt hîp c¸c
yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ: Søc lao ®éng cña con ng-êi, t- liÖu lao
®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
h×nh thµnh nªn c¸c kho¶n chi phÝ t-¬ng øng.T-¬ng øng víi viÖc sö dông TSC§
lµ chi phÝ khÊu hao TSC§, t-¬ng øng víi sö dông nguyªn vËt liÖu lµ chi phÝ vÒ
Trang 3
nguyªn vËt liÖu,t-¬ng øng víi viÖc sö dông lao ®éng lµ chi phÝ tiÒn c«ng, tiÒn
l-¬ng…
Nh- vËy, chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé hao phÝ
vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh
nghiÖp bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p trong mét thêi kú nhÊt
®Þnh.
Trong doanh nghiÖp x©y l¾p ngoµi ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p t¹o ra c¸c
s¶n phÈm x©y l¾p cßn cã c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Do ®ã chØ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t
sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p nh»m t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p míi
®-îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p.
2.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p.
Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ph¸t sinh th-êng
xuyªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ bao gåm nhiªï lo¹i, cã néi dung, c«ng dông
vµ ®Æc tÝnh kh¸c nhau nªn yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i còng kh¸c nhau. V×
vËy, ®Ó qu¶n lý tèt chi phÝ th× cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. Cã thÓ
c¨n cø vµo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. Cã
nhiÒu c¸ch ph©n chia chi phÝ s¶n xuÊt, song mçi c¸ch ph©n chia chi phÝ s¶n xuÊt
ph¶i ®¶m b¶o ®-îc c¸c yªu cÇu sau:
- T¹o ®iÒu kiÖn sö dông th«ng tin kinh tÕ nhanh nhÊt cho c«ng t¸c qu¶n lý
chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh, phôc vô tèt cho c«ng viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t chi phÝ
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp
- §¸p øng ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc tÝnh to¸n hiÖu qu¶ c¸c
ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt nh-ng l¹i cho phÐp tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ch to¸n vµ thuËn lîi
sö dông th«ng tin h¹ch to¸n. D-íi ®©y tr×nh bµy c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n
xuÊt x©y l¾p chñ yÕu.
2.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ
s¶n xuÊt .
Mçi yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu cã môc ®Ých vµ c«ng
dông nhÊt ®Þnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy c¸c kho¶n chi phÝ cã môc ®Ých, c«ng
dông gièng nhau ®-îc xÕp vµo cïng mét kho¶n chi phÝ ,kh«ng cÇn xÐt ®Õn
kho¶n môc chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ nh- thÕ nµo. Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p
®-îc chia thµnh c¸c kho¶n môc sau: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Trang 4
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ chi phÝ vÒ c¸c lo¹i vËt liÖu chÝnh,
vËt liÖu phô, vËt kÕt cÊu, vËt liÖu lu©n chuyÓn (v¸n khu«n, ®µ gi¸o) cÇn thiÕt ®Ó
t¹o nªn s¶n phÈm x©y l¾p, kh«ng bao gåm chi phÝ vËt liÖu ®· tÝnh vµo chi phÝ sö
dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ chi phÝ tiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng, c¸c kho¶n
phô cÊp cã tÝnh chÊt l-¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, kho¶n môc nµy
kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l-¬ng cña
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p vµ chi phÝ tiÒn l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi,
nh©n viªn ®iÒukhiÓn m¸y thi c«ng.
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: lµ toµn bé chi phÝ sö dông xe, m¸y thi
c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p c«ng tr×nh bao gåm: Chi
phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng; Chi phÝ söa ch÷a lín, söa ch÷a th-êng xuyªn m¸y
thi c«ng; chi phÝ tiÒn l-¬ng cña nh©n viªn ®iÒu khiÓn m¸y vµ phôc vô m¸y thi
c«ng; Chi phÝ nhiªn liÖu vµ ®éng lùc dïng cho m¸y thi c«ng vµ c¸c kho¶n chi
phi kh¸c liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc sö dông m¸y thi c«ng nh- chi phÝ di
chuyÓn, th¸o, l¾p m¸y thi c«ng … Kho¶n môc chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
kh«ng bao gåm kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l-¬ng nh©n
viªn ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ c¸c kho¶n chi phÝ trùc tiÕp kh¸c ngoµi c¸c
kho¶n chi phÝ trªn ph¸t sinh ë tæ ®éi, c«ng tr-êng x©y dùng bao gåm: L-¬ng
nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l-¬ng
ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p, nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c«ng
nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho ho¹t
®éng cña tæ, ®éi vµ chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña tæ, ®éi.
Ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc nµy chØ râ chi phÝ doanh nghiÖp bá ra cho
tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng, tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo kho¶n môc, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch
gi¸ thµnh.
2.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p theo mèi quan hÖ gi÷a chi
phÝ víi ®èi t-îng chÞu chi phÝ .
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®-îc chia thµnh chi phÝ
trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.
- Chi phÝ tùc tiÕp: lµ chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng chÞu
chi phÝ. Nh÷ng chi phÝ nµy ®-îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng
Trang 5
môc c«ng tr×nh nh- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng chÞu chi phÝ,
kÕ to¸n kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
mµ ph¶i tËp hîp riªng sau ®ã ph©n sau ®ã ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng theo c¸c
tiªu chuÈn ph©n bæ.
Do mçi lo¹i chi phÝ cã t¸c dông kh¸c nhau ®èi víi mçi lo¹i c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh nªn viÖc ph©n lo¹i râ chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp
cã ý nghÜa thùc tiÔn cho viÖc ®¸nh gi¸ hîp lý chi phÝ vµ t×m biÖn ph¸p kh«ng
ngõng gi¶m chi phÝ gi¸n tiÕp, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t-.
2.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l-îng s¶n
phÈm.
Theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi l-îng s¶n phÈm th× chi
phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp d-îc chia thµnh chi phÝ cè ®Þnh (bÊt biÕn), chi
phÝ biÕn ®æi (kh¶ biÕn), chi phÝ hçn hîp.
- Chi phÝ bÊt biÕn (hay cßn gäi lµ ®Þnh phÝ) lµ c¸c chi phÝ mµ tæng sè
kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ khèi l-îng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt hoÆc
khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú.
- Chi phÝ kh¶ biÕn (hay cßn gäi lµ biÕn phÝ) lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ
tæng sè tû lÖ víi sù thay ®æi cña m-c ®é ho¹t ®éng, khèi l-îng s¶n phÈm s¶n
xuÊt trong kú.
- Chi phÝ hçn hîp lµ chi phÝ mµ b¶n th©n nã gåm c¸c yÕu tè cña ®Þnh phÝ
vµ biÕn phÝ.
Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c
qu¶n lý cña doanh nghiÖp, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt
®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh.
Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trªn tuú thuéc vµo yªu cÇu c«ng
t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p cã thÓ ph©n lo¹i theo c¸c tiªu chÝ kh¸c
nhau: ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung kinh tÕ cña chi phÝ, ph©n lo¹i chi
phÝ theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi quy tr×nh c«ng nghÖ, ph©n lo¹i
theo thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh.
3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
3.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
Trang 6
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi
phÝ s¶n xuÊt , mÆt kh¸c kÕt qu¶ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp thu ®-îc lµ nh÷ng
s¶n phÈm, c«ng viÖc x©y l¾p nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Nh÷ng s¶n phÈm, c«ng
viÖc x©y l¾p ®· hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh ®-îc gi¸ thµnh thùc tÕ, tøc lµ nh÷ng
chi phÝ ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt ra chóng.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng,
lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c biÓu hiÖn b»ng tiÒn mµ doanh nghiÖp
x©y l¾p bá ra ®Ó hoµn thµnh khèi l-îng x©y l¾p c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh theo quy ®Þnh.
S¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ lµ khèi l-îng c«ng viÖc hoÆc giai ®o¹n c«ng viÖc
cã dù to¸n riªng, cã thÓ l¸ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh toµn
bé. Kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
mang tÝnh chÊt c¸ biÖt, mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l-îng x©y
l¾p khi ®· hoµn thµnh ®Òu cã gi¸ thµnh riªng.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt
l-îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t-, lao
®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, còng nh- c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt
mµ doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
3.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
ViÖc ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh trong s¶n xuÊt x©y l¾p sÏ gióp cho doanh
nghiÖp trong viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gÝa thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh ®-îc chia thµnh c¸c lo¹i: gi¸ thµnh dù to¸n, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch,
gi¸ thµnh thùc tÕ.
- Gi¸ thµnh dù to¸n: Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng x©y l¾p, thêi gian s¶n xuÊt
thi c«ng dµi, mang tÝnh ®¬n chiÕc nªn mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®Òu
ph¶i lËp dù to¸n tr-íc khi s¶n xuÊt thi c«ng.
- Gi¸ thµnh dù to¸n lµ tæng chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi l-îng x©y
l¾p c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh dù to¸n ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së
c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ ®¬n gi¸ cña nhµ n-íc. Gi¸ thµnh dù to¸n lµ
chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ dù to¸n vµ phÇn l·i ®Þnh møc.
Gi¸ thµnh dù to¸n
Cña c«ng tr×nh, h¹ng
Môc c«ng tr×nh
=
Gi¸ trÞ dù to¸n cña
c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh
-
L·i ®Þnh møc
Trang 7
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh ®-îc x¸c ®Þnh trªn
c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸, c¸c
biÖn ph¸p thi c«ng.
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
Gi¸ thµnh dù to¸n cña
Møc h¹
gi¸
Cña c«ng tr×nh, h¹ng
Môc c«ng tr×nh
ho¹ch
=
c«ng tr×nh, h¹ng
-
thµnh
môc c«ng tr×nh
kÕ
Gi¸ thµnh thùc tÕ: Gi¸ thµnh thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p lµ biÓu hiÖn
b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh khèi l-îng x©y l¾p gåm:
Chi phÝ ®Þnh møc, v-ît ®Þnh møc vµ kh«ng ®Þnh møc nh- c¸c kho¶n béi chi,
l·ng phÝ vÒ vËt t-, lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p cña ®¬n vÞ ®-îc
phÐp tÝnh vµo gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®-îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n
vÒ chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p cña khèi l-îng x©y l¾p thùc hiÖn trong kú.
4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p thÓ hiÖn hao
phÝ trong kú cña doanh nghiÖp x©y l¾p, chi phÝ nµy ph¶i ®-îc xem xÐt trong mèi
quan hÖ víi mÆt thø hai cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt.
Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã mèi quan
hÖ chÆt chÏ víi nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ
hai mÆt thèng nhÊt cña cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, v× vËy chóng gièng nhau vÒ
mÆt chÊt. Chóng ®Òu bao gåm c¸c lo¹i chi phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt
ho¸, c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Tuy nhiªn chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau vÒ l-îng. Chi phÝ s¶n
xuÊt thÓ hiÖn nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm trong
mét kú (th¸ng, quý, n¨m) kh«ng tÝnh ®Õn chi phÝ ®ã cã liªn quan ®Õn s¶n phÈm
®· hoµn thµnh hay ch-a. Chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng chØ liªn quan ®Õn khèi
l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn kh«Ý l-îng s¶n phÈm dë dang
cuèi kú vµ s¶n phÈm háng. Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi tõng thêi kú ph¸t sinh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n víi khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh. Gi¸ thµnh
s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay
khèi l-îng c«ng viÖc x©y l¾p hoµn thµnh theo quy ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm
x©y l¾p cßn cã thÓ bao gåm c¶ chi phÝ s¶n xuÊt khèi l-îng dë dang ®Çu kú vµ
Trang 8
kh«ng bao gåm chi phÝ cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi kú ®-îc chuyÓn
sang kú sau.
MÆc dï cã sù kh¸c nhau, nh-ng gi÷a gi¸ thµnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p
l¹i cã mèi quan hÖ mËt thiÕt v¬Ý nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm, chi phÝ s¶n xuÊt biÓu hiÖn sù hao phÝ cßn gi¸ thµnh biÓu hiÖn
kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt tr-íc hÕt thÓ hiÖn theo c¸c yÕu
tè chi phÝ, sau ®ã khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th× chi phÝ ®-îc thÓ hiÖn theo c¸c
kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh. Møc tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ c¸c nguån lùc sÏ ¶nh
h-ëng ®Õn kÕt qu¶ tµi chÝnh khi thi c«ng c«ng tr×nh.
II C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp x©y l¾p.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ chØ tiªu chÊt l-îng tæng hîp ®Ó ®¸nh gi¸
t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh kinh
doanh, còng nh- chÝnh b¶n th©n doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn thÞ tr-êng. chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh chÞu ¶nh h-ëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau, trong ®ã cã
nh÷ng nh©n tè mang tÝnh chÊt kh¸ch quan vµ cã nh÷ng nh©n tè mang tÝnh chñ
quan, c¸c nh©n tè nµy cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ cïng t¸c ®éng tíi
chi phÝ.
1. Nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan.
Nh©n tè kh¸ch quan lµ nh÷ng nh©n tè bªn ngoµi doanh nghiÖp hay nh÷ng
nh©n tè thuéc m«i tr-êng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
- C¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n-íc: §Æc tr-ng cña nÒn kinh tÕ n-íc ta lµ nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n-íc. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ Nhµ n-íc
kh«ng ®øng ngoµi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ mµ ®ãng vai trß lµ ng-êi h-íng
dÉn, kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng kinh tÕ ë tÇm vÜ m« th«ng qua c¸c luËt lÖ,
chÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ. Nhµ n-íc t¹o m«i tr-êng vµ hµnh lang
ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ
khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t- kinh doanh vµo nh÷ng nghÒ cã lîi cho
®Êt n-íc, cho ®êi sèng cña nh©n d©n. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ c¸c
doanh nghiÖp Nhµ n-íc ph¶i tu©n thñ chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n-íc
®ang ¸p dông nh- : ChÕ ®é tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng, c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh tÕ… Sù
hoµn thiÖn c¸c chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho viÖc ¸p dông chÕ
®é ph©n tÝch, kiÓm tra vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c chÕ ®é thÓ
Trang 9
lÖ cña Nhµ n-íc lµ chç dùa cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
cña c¸c doanh nghiÖp.
- Gi¸ c¶ vµ c¹nh tranh: Nãi ®Õn thÞ tr-êng, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng ®Ò
cËp ®Õn hai nh©n tè c¬ b¶n lµ gi¸ c¶ vµ sù c¹nh tranh.
Tr-íc hÕt lµ sù ¶nh h-ëng cña nh©n tè gi¸ c¶ ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp x©y l¾p. BiÓu hiÖn, ®ã lµ khi gi¸ c¶ cña nhiªn, nguyªn
liÖu, vËt liÖu, dông cô, ®å dïng…hoÆc gi¸ c¶ cña c¸c lao vô, dÞch vô thay ®æi sÏ
lµm thay ®æi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . NÕu gi¸ c¶ cña
nguyªn liÖu, vËt liÖu, dông cô t¨ng lªn th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh sÏ t¨ng
lªn vµ ng-îc l¹i. V× vËy, lùa chän viÖc thay thÕ c¸c lo¹i nguyªn , vËt liÖu víi gi¸
c¶ hîp lý nh-ng vÉn ®¶m b¶o chÊt l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cña doanh
nghiÖp còng lµ yÕu tè quan träng ®Ó gi¶m chi phÝ.
C¹nh tranh lµ mét quy luËt kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. C¹nh
tranh mét mÆt thóc ®Èy doanh nghiÖp h¹ thÊp hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt ®Ó t¨ng
kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c nã l¹i cã t¸c ®éng lµm
t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .Trong thÞ tr-êng x©y dùng,
c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p diÔn ra còng kh«ng kÐm phÇn gay g¾t
vµ khèc liÖt nh- trong thÞ tr-êng hµng ho¸ tiªu dïng th«ng th-êng. BiÓu hiÖn râ
nÐt nhÊt cña c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p trªn thÞ tr-êng x©y dùng
®ã lµ ho¹t ®éng tranh thÇu. Nh- ®· biÕt, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ®iÒu
kiÖn tiªn quyÕt cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®-îc thùc
hiÖn lµ doanh nghiÖp ph¶i ký ®-îc c¸c hîp ®ång x©y dùng- tøc lµ b»ng mäi gi¸
doanh nghiÖp ph¶i th¾ng thÇu. V× thÕ doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi
phÝ ®Ó cã d-îc nh÷ng hîp ®ång x©y dùng ®ã nh-: Chi phÝ tr¶ cho dÞch vô m«i
giíi, t- vÊn x©y dùng, chi phÝ qu¶ng c¸o…ChÝnh v× thÕ nã cã t¸c ®éng lµm t¨ng
chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .
Ngoµi c¸c nh©n tè kh¸ch quan trªn: Nh©n tè tiÕn bé cña khoa häc, kü
thuËt, c«ng nghÖ còng ¶nh h-ëng tíi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Khi nh÷ng tiÕn bé khoa häc, kü thuËt, nh÷ng quy tr×nh c«ng nghÖ míi
®-îc øng dông vµo s¶n xuÊt cïng víi xu h-íng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ngµy
cµng t¨ng sÏ gãp phÇn t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng vµ chÊt l-îng tèt nh»m gi¶m lao
®éng ch©n tay…§ã còng lµ nh©n tè gãp phÇn lµm gi¶m chi phÝ.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c¸c kho¶n môc chi phÝ lu«n cã sù thay ®æi. NhÊt
lµ c¸c kho¶n tiÒn l-¬ng, chi phÝ nhiªn liÖu, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ
Trang 10
tr¶ l·i tiÒn vay,chi phÝ c«ng cô lao ®éng. Nh÷ng kho¶n nµy n»m ngoµi ý muèn
cña doanh nghiÖp vµ lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
2. Nh÷ng nh©n tè chñ quan bªn trong doanh nghiÖp.
Bªn c¹nh nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan trªn cßn cã nh÷ng nh©n tè chñ quan
¶nh h-ëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh-: N¨ng xuÊt
lao ®éng cña con ng-êi, c¬ së vËt chÊt kü thuËt, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý s¶n
xuÊt…¶nh h-ëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §©y lµ nh÷ng nh©n tè
thuéc vÒ chñ thÓ kinh doanh vµ nã mang tÝnh chÊt bªn trong hay cßn gäi lµ
nh÷ng nh©n tè bªn trong doanh nghiÖp.
- Nh©n tè n¨ng xuÊt lao ®éng con ng-êi: N¨ng xuÊt lao ®éng còng lµ mét
yÕu tè ¶nh h-ëng nhiÒu ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y
l¾p. Trong bÊt cø doanh nghiÖp s¶n xuÊt nµo th× yÕu tè con ng-êi lµ v« cïng
quan träng mµ kh«ng thÓ thiÕu ®-îc, ®i ®«i víi con ng-êi lµ n¨ng suÊt lao ®éng
cña hä. NÕu n¨ng xuÊt lao ®éng cña ng-êi lao ®éng mµ cao th× sÏ tiÕt kiÖm
®-îc quü tiÒn l-¬ng, gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm tiªu thô
vµ ®iÒu nµy sÏ lµm cho tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh gi¶m xuèng.
- Nh©n tè c¬ së vËt chÊt kü thuËt: HÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®ãng
mét vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Bëi nÕu doanh nghiÖp cã mét hÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt tèt th× nã
sÏ gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt cho doanh nghiÖp. NÕu m¸y mãc thiÕt bÞ
s¶n xuÊt, dông cô qu¶n lý ®Çy ®ñ, hiÖn ®¹i th× nã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng
s¶n xuÊt ®-îc th«ng suèt vµ gi¶m d-îc c¸c kho¶n chi phÝ do thuª ngoµi. Ngoµi
ra, ®iÒu kiÖn kho b·i ®Ó b¶o qu¶n vËt t-, nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ mµ
tèt sÏ lµm gi¶m chi phÝ hao hôt trong kh©u b¶o qu¶n, ®ång thêi h¹n chÕ ®-îc sù
suy gi¶m chÊt l-îng, hao mßn cña vËt t-, m¸y mãc thiÕt bÞ…
- Nh©n tè tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ tµi chÝnh: Nhê vµo viÖc bè chÝ c¸c
kh©u s¶n xuÊt hîp lý cã thÓ h¹n chÕ ®-îc sù l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ vÒ
ngõng s¶n xuÊt … Bªn c¹nh ®ã, viÖc sö dông vèn hîp lý, ®¸p øng ®Çy ®ñ kÞp
thêi nhu cÇu cho viÖc mua s¾m vËt t- sÏ tr¸nh ®-îc nh÷ng tæn thÊt cho s¶n xuÊt
nh- viÖc ngõng s¶n xuÊt do thiÕu vËt t-… §ång thêi, th«ng qua viÖc tæ chøc sö
dông vèn sÏ kiÓm tra ®-îc t×nh h×nh dù tr÷ vËt t-, tõ ®ã ph¸t hiÖn ng¨n ngõa kÞp
thêi t×nh tr¹ng ø ®äng, mÊt m¸t hao hôt vËt t-… ViÖc ®Èy nhanh sù chu chuyÓn
vèn cã thÓ gi¶m bít nhu cÇu vay vèn, gi¶m bít ®-îc chi phÝ tr¶ l·i tiÒn vay…
Trang 11
TÊt c¶ sù t¸c ®éng trªn ®Òu lµm gi¶m bít chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh
nghiÖp.
Trªn ®©y lµ c¸c yÕu tè chñ quan còng nh- kh¸ch quan ¶nh h-ëng ®Õn chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc nghiªn cøu c¸c nh©n tè nµy cã ý nghÜa quan
träng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt v× nã lµ c¬ së ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®Ò ra
c¸c ph-¬ng h-íng vµ c¸c biÖn ph¸p chung nh»m phÊn ®Êu h¹ thÊp chi phÝ s¶n
xuÊt, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
III. Môc ®Ých, ý nghÜa ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm ë mét doanh nghiÖp .
1. Môc ®Ých ph©n tÝch chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë mét doanh
nghiÖp.
Môc ®Ých ph©n tÝch chi phÝ: Ph©n tÝch t×nh h×nh chi phÝ nh»m môc ®Ých
nhËn thøc vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, toµn diÖn vµ kh¸ch quan t×nh h×nh qu¶n lý vµ
sö dông chi phÝ, qua ®ã thÊy ®-îc t¸c ®éng ¶nh h-ëng cña nã ®Õn qu¸ tr×nh vµ
kÕt qu¶ kinh doanh. Qua ph©n tÝch chi phÝ cã thÓ thÊy ®-îc t×nh h×nh qu¶n lý vµ
sö dông chi phÝ cã hîp lý hay kh«ng; cã phï hîp víi nh÷ng nhu cÇu kinh
doanh, víi nh÷ng nguyªn t¾c qu¶n lý kinh tÕ – tµi chÝnh vµ mang l¹i hiÖu qu¶
kinh tÕ hay kh«ng? §ång thêi, t×m ra nh÷ng mÆt tån t¹i bÊt hîp lý trong qu¶n
lý vµ sö dông chi phÝ. Tõ ®ã, ®Ò xuÊt nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p kh¾c phôc
nh»m qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh tèt h¬n.
Môc ®Ých ph©n tÝch gi¸ thµnh: Lµ nh»m nhËn thøc, ®¸nh gi¸ mét c¸ch
chÝnh x¸c, toµn diÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt gia c«ng cña doanh nghiÖp
trong kú vÒ mÆt sè l-îng s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chÊt l-îng s¶n phÈm
s¶n xuÊt ra...,qua ®ã thÊy ®-îc møc ®é hoµn thµnh vµ sè chªnh lÖch t¨ng gi¶m.
§ång thêi qua ph©n tÝch còng thÊy ®-îc nh÷ng m©u thuÉn trong viÖc tæ chøc vµ
qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gia c«ng vµ tiªu thô s¶n phÈm. Tõ ®ã ®Ò ra ®-îc
nh÷ng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p c¶i tiÕn, hoµn thiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¶n lý
s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ.
2. ý nghÜa ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë mét
doanh nghiÖp.
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét chØ tiªu chÊt l-îng tæng hîp ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh
ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh kinh doanh.
Trang 12
Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mét ý nghÜa rÊt
quan träng ®èi víi doanh nghiÖp.
- Gióp cho doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c, toµn diÖn vµ kh¸ch
quan t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp. Qua viÖc
ph©n tÝch c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t×m ra nh÷ng mÆt cßn tån t¹i bÊt
hîp lý trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ, tõ ®ã x¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn nh©n
kh¸ch quan còng nh- nguyªn nh©n chñ quan cã ¶nh h-ëng tíi sù biÕn ®éng cña
chi phÝ, tõ ®ã ®Ò ra c¸c ph-¬ng h-íng vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc nh»m qu¶n lý chi
phÝ s¶n xuÊt sao cho cã hiÖu qu¶ h¬n.
- Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó ®Ò ra c¸c
gi¶i ph¸p qu¶n lÝ cã c¨n cø khoa häc.
Mét trong nh÷ng ph-¬ng h-íng quan träng cña viÖc hoµn thiÖn qu¶n lÝ cña
c¸c doanh nghiÖp lµ n©ng cao tÝnh cã c¨n cø cña c¸c gi¶i ph¸p ®-îc chÊp nhËn.
BÊt k× mét gi¶i ph¸p nµo ®-îc ®-a ra trong qu¸ tr×nh qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ ®-îc chÊp nhËn trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c th«ng tin cã
liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt
vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®i s©u vµo qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng, lùa chän c¸c ph-¬ng ¸n tèi -u
cña c¸c gi¶i ph¸p. Nh- vËy, ®Ó qu¶n lÝ tèt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó
n©ng cao tÝnh cã c¨n cø cña c¸c gi¶i ph¸p ®-îc chÊp nhËn cÇn thiÕt ph¶i tiÕn
hµnh th-êng xuyªn vµ cã chÊt l-îng c«ng t¸c ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm.
- Qua ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ ®¸nh gi¸
tæng hîp t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§Ó cã thÓ qu¶n lÝ kinh doanh, cÇn thiÕt ph¶i biÕt ®-îc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh ®ang diÔn ra nh- thÕ nµo vµ kÕt qu¶ ra sao. Qua ph©n tÝch chi phÝ
s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ ®¸nh gi¸ tæng h¬p, kh¸ch quan cã phª
ph¸n t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. HiÖn nay, c¸c doanh
nghiÖp thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh. H¹ch to¸n kinh doanh lµ mét qu¸ tr×nh
b¾t ®Çu tõ viÖc t×m hiÓu nhu cÇu thÞ tr-êng, x©y dùng kÕ ho¹ch vµ ph-¬ng ¸n
s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh cho ®Õn viÖc ph©n tÝch vµ
®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®-îc cña ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh ®· ®-îc thùc
hiÖn. Qua ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cã thÓ v¹ch ra mÆt m¹nh, mÆt yÕu kÐm, c¸c
nguyªn nh©n ¶nh h-ëng tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tõ ®ã cã c¨n
Trang 13
cø ®óng ®¾n cho viÖc ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p nh»m c¶i tiÕn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
-Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt gióp doanh nghiÖp ph¸t hiÖn vµ khai th¸c nh÷ng
kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Trong qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt, ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm ®-îc x¸c ®Þnh nh- ph-¬ng ph¸p ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh vµ ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p sö dông chóng. N©ng cao
hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh phÇn lín phô thuéc vµo nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng
®-îc ph¸t hiÖn vµ thùc hiÖn nh- thÕ nµo. Kh¶ n¨ng tiÒm tµng lu«n s½n cã trong
c¸c doanh nghiÖp v× c¸c lÝ do sau ®©y:
+ C¸c doanh nghiÖp lu«n ®-îc ph¸t triÓn vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt nh- bæ sung
m¸y mãc thiÕt bÞ, lao ®éng, ®æi míi trang thiÕt bÞ kÜ thuËt.
+C¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng hÕt søc ®a d¹ng vµ lu«n thay ®æi vÒ møc ®é bëi
v× viÖc sö dông mét sè kh¶ n¨ng tiÒm tµng nµy sÏ lµm xuÊt hiÖn nh÷ng ®iÒu
kiÖn ®Ó tiÕp tôc kh¶ n¨ng tiÒm tµng kh¸c, do ®ã viÖc khai th¸c chóng lµ v« tËn.
Cã thÓ nãi, c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng lµ mét nguån v« tËn ®Ó n©ng cao khèi l-îng
vµ chÊt l-îng s¶n phÈm, c«ng viÖc, kh«ng ngõng hoµn thiÖn ph-¬ng thøc qu¶n
lÝ doanh nghiÖp, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc vµ ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n
viªn.
Do ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp lµ sù kÕt hîp
h÷u c¬ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ c¸c yÕu tè qu¶n lÝ s¶n xuÊt nªn kh¶ n¨ng tiÒm
tµng trong s¶n xuÊt ®-îc biÓu hiÖn ë d¹ng tæng hîp c¸c mÆt ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp.
§èi víi c¸c yÕu tè lao ®éng, c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng th-êng ®-îc biÓu
hiÖn ë sè l-îng, thêi gian lao ®éng vµ n¨ng xuÊt lao ®éng. §èi víi yÕu tè t- liÖu
lao ®éng, c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng th-êng ®-îc biÓu hiÖn ë sè l-îng vµ kÕt cÊu
tµi s¶n cè ®Þnh, sè l-îng, thêi gian vµ n¨ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ.
§èi víi yÕu tè nguyªn vËt liÖu, kh¶ n¨ng tiÒm tµng thÓ hiÖn ë sù h¹ thÊp
møc sö dông nguyªn vËt liÖu cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Ngoµi ra, viÖc thay thÕ
c¸c nguyªn vËt liÖu quý hiÕm, ®¾t tiÒn ph¶i nhËp tõ n-íc ngoµi b»ng c¸c nguyªn
vËt liÖu s¶n xuÊt trong n-íc còng lµ mét nguån kh¶ n¨ng tiÒm tµng to lín.
§èi víi c¸c yÕu tè qu¶n lÝ s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng tiÒm tµng thÓ hiÖn ë viÖc c©n
®èi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, ®ång bé c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, c©n ®èi gi÷a chi phÝ s¶n
xuÊt vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, c©n ®èi gi÷a c¸c ho¹t ®éng tr-íc m¾t vµ ph-¬ng
h-íng ph¸t triÓn l©u dµi.
Trang 14
Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp lµ mét
c«ng viÖc kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
IV. Néi dung vµ c¸c ph-¬ng ph¸p sö dông trong ph©n tÝch chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh nghiÖp.
1. Néi dung ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh
nghiÖp.
Trong ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ doanh nghiÖp x©y dùng nãi riªng, th× néi dung
ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu bao gåm c¸c néi dung
chÝnh sau:
- Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt
liÖu. Bao gåm hai néi dung ph©n tÝch sau:
Ph©n tÝch ®¸nh gÝa chung t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kho¶n môc chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu.
Tµi liÖu sö dông lµ:
+ C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch, ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu cña doanh
nghiÖp.
+ C¸c sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp
bao gåm c¶ kÕ to¸n tæng hîp, kÕ to¸n chi tiÕt.
+ C¸c tµi liÖu th«ng tin vÒ thÞ tr-êng, gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu
mµ doanh nghiÖp ®ang sö dông.
- Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp s¶n xuÊt. Bao gåm hai néi dung ph©n tÝch sau:
Ph©n tÝch chung t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp s¶n xuÊt.
Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Tµi liÖu sö dông ®Ó ph©n tÝch
C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch, ®Þnh møc tiÒn l-¬ng ë doanh nghiÖp.
C¸c sè liÖu tµi liÖu kÕ to¸n chi phÝ tiÒn l-¬ng cña doanh nghiÖp bao gåm c¶
kÕ to¸n tæng hîp, kÕ to¸n chi tiÕt vµ c¸c tµi liÖu thèng kª.
+ C¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l-¬ng cña nhµ n-íc, cña doanh nghiÖp
bao gåm c¶ nh÷ng v¨n b¶n quy ®Þnh h-íng dÉn cña nghµnh hoÆc c¬ quan chñ
qu¶n, cña c¬ quan b¶o hiÓm x· héi.
Trang 15
+ C¸c hîp ®ång lao ®éng vµ chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý lao ®éng.
- Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kho¶n môc chi phÝ sö dông
m¸y thi c«ng. Bao gåm c¸c néi dung ph©n tÝch sau:
Ph©n tÝch chung t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kho¶n môc chi phÝ sö dông
m¸y thi c«ng.
Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chi phÝ sö dông m¸y thi tù cã cña
doanh nghiÖp vµ mµy thi c«ng thuª ngoµi kh«ng cã c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y
®i kÌm.
Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng thuª
ngoµi cã c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y ®i kÌm.
Tµi liÖu sö dông :
+ C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch vÒ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ë doanh nghiÖp.
+ C¸c tµi liÖu, sè liÖu kÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, bao gåm kÕ
to¸n tæng hîp, kÕ to¸n chi tiÕt vµ c¸c tµi liÖu thèng kª.
+ C¸c hîp ®ång thuª m¸y thi c«ng…
- Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt
chung.
Tµi liÖu sö dông : C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung; c¸c tµi
liÖu, sè liÖu kÕ to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ
to¸n chi tiÕt…
- Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2. C¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch sö dông trong ph©n tÝch chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh nghiÖp.
2.1 Ph-¬ng ph¸p chi tiÕt.
Ph-¬ng ph¸p chi tiÕt lµ ph-¬ng ph¸p ph©n chia chØ tiªu ph©n tÝch thµnh
nhiÒu bé ph©n cÊu thµnh ®Ó phôc vô mét yªu cÇu ph©n tÝch cô thÓ.. Theo
ph-¬ng ph¸p nµy, mét chØ tiªu ph©n tÝch cã thÓ chi tiÕt theo c¸c h-íng nh- sau:
chi tiÕt theo c¸c bé phËn cÊu thµnh, chi tiÕt theo thêi gian, chi tiÕt theo ®Þa
®iÓm. Trong ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, chØ tiªu
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc chi tiÕt theo tõng kho¶n môc chi phÝ, nhkho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu, kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp,
kho¶n môc chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Trang 16
C¸c kho¶n môc chi phÝ nµy l¹i ®-îc chi tiÕt theo tõng kho¶n môc chi phÝ nhá
kh¸c.
2.2 Ph-¬ng ph¸p so s¸nh.
Lµ ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông phæ biÕn trong ph©n tÝch nh»m x¸c ®Þnh
møc ®é biÕn ®éng cña chØ tiªu ph©n tÝch. Trong ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh s¶n phÈm, chóng ta ph¶i so s¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm ®¹t ®-îc víi chi phÝ
s¶n xuÊt bá ra trong kú kinh doanh, So s¸nh chØ tiªu tæng chi phÝ s¶n xuÊt k×
thùc hiÖn so víi k× kÕ ho¹ch còng nh- chi phÝ cña tõng kho¶n môc trong gi¸
thµnh, so s¸nh møc gi¸ thµnh c«ng tr×nh thùc tÕ ®¹t ®-îc víi gi¸ thµnh c«ng
tr×nh lËp theo dù to¸n thi c«ng ( gi¸ thµnh kÕ ho¹ch).
Ph-¬ng ph¸p so s¸nh cã -u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n vµ cã thÓ nhanh
chãng ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu cÇn ph©n tÝch. Tuy nhiªn, khi sö dông ph-¬ng ph¸p
nµy th× sÏ kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc cô thÓ sù ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè ®Õn chØ
tiªu ph©n tÝch. V× vËy, viÖc ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i
hay ph¸t huy nh÷ng -u ®iÓm cña doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ. §Ó kh¾c phôc nh-îc
®iÓm nµy, trong ph©n tÝch ng-êi ta cßn sö dông ph-¬ng ph¸p lo¹i trõ.
2.3 Ph-¬ng ph¸p lo¹i trõ.
Lµ ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè ®Õn ®èi
t-îng ph©n tÝch, b»ng c¸ch khi x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h-ëng cña nh©n tè nµy th×
lo¹i trõ ¶nh h-ëng cña nh©n tè kh¸c.
Cã hai h×nh thøc:
a. Ph-¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn: lµ ph-¬ng ph¸p thay thÕ lÇn l-ît sè
liÖu gèc b»ng sè liÖu muèn so s¸nh cña c¸c nh©n tè cã ¶nh h-ëng ®Õn chØ tiªu
kinh tÕ ®-îc ph©n tÝch theo mét l«gic x¸c ®Þnh. Th«ng th-êng, tr×nh tù thay thÕ
®-îc quy ®Þnh: nh©n tè sè l-îng thay thÕ tr-íc, nh©n tè chÊt l-îng thay thÕ sau.
b. Ph-¬ng ph¸p sè chªnh lÖch: ®©y lµ h×nh thøc biÕn t-íng cña h×nh
thøc thay thÕ liªn hoµn. XÐt theo to¸n häc th× ph-¬ng ph¸p sè chªnh lÖch lµ
h×nh thøc rót gän cña ph-¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn b»ng c¸ch ®Æt thõa sè
chung.
Trang 17
Ph-¬ng ph¸p lo¹i trõ ®-îc sö dông trong ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm ®Ó ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn c¸c kho¶n môc chi phÝ
trong gÝa thµnh s¶n phÈm.
2.4 Ph-¬ng ph¸p c©n ®èi.
Lµ ph-¬ng ph¸p ®-îc dïng trong ph©n tÝch dùa trªn c¬ së c©n ®èi gi÷a
nguån vµ viÖc ph©n phèi c¸c nguån ®ã.
Trong ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph-¬ng ph¸p c©n
®èi ®-îc dïng ®Ó c©n ®èi gi÷a tæng chi phÝ vµ c¸c yÕu tè chi phÝ, c©n ®èi gi÷a
tæng gi¸ thµnh vµ kho¶n môc gi¸ thµnh.
2.5 Ph-¬ng ph¸p dïng biÓu mÉu.
BiÓu trong ph©n tÝch kinh tÕ nãi chung vµ trong ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt,
gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng ®-îc thiÕt lËp theo c¸c dßng, c¸c cét, trong ®ã ghi
chÐp ®Çy ®ñ c¸c kho¶n môc, c¸c chØ tiªu, c¸c sè liÖu ph©n tÝch.
Trang 18
- Xem thêm -
.PDF 
77 
68 
115 
