LUẬN VĂN:
Thực trạng hoạt động môi giới ở
công ty CK Bảo Việt
I,Công ty chứng khoán và hoạt động môi giới của công ty CK
1,Công ty CK:
1.1,Khái quát về công ty CK:
1.1.1,Khái niệm:
Công ty CK là một định chế tài chính trung gian thực hiện các nghiệp vụ trên
TTCK,công ty CK có vốn riêng,có tư cách pháp nhân và thực hiện chế độ kiểm toán độc
lập.
CTCK có thể là thành viên của Sở giao dịch Chứng khoán (SGDCK). CTCK có vai
trò trung gian trong việc môi giới chứng khoán (MGCK), tham gia tư vấn niêm yết và thực
hiện cung cấp thông tin đến nhà đầu tư, góp phần vào sự thành công của TTCK. Nhiệm vụ
của các CTCK là tiếp nhận và tổ chức thực hiện lệnh của khách hàng đặt mua bán CK.
Ngoài ra các CTCK còn hoạt động trên thị trường OTC (là TTCK phi tập trung). Để thành
lập dưới dạng công ty thành viên của một ngân hàng hay thuộc các tổng công ty, tập đoàn
tài chính, bảo hiểm khác nhau...
Theo Điều 59, Luật chứng khoán,công ty CK được tổ chức dưới hình thức công ty
TNHH hoặc công ty cổ phần theo quy định tại điều 22,luật DN.Ủy ban chứng khoán NN
cấp Giấy phép hoạt động và thành lập cho công ty CK, giấy phép này đồng thời là Giấy
chứng nhận đăng ký kinh doanh.
1.1.2,Nguyên tắc hoạt động của công ty CK:
Công ty chứng khoán hoạt động theo hai nhóm nguyên tắc cơ bản đó là nhóm nguyên tắc
mang tính chất đạo đức và nhóm nguyên tắc mang tính tài chính.
a. Nhóm nguyên tắc đạo đức :
Công ty chứng khoán phải đảm bảo giao dịch trung thực và công bằng vì lợi ích
của khách hàng.
Kinh doanh có kĩ năng , tận tuỵ ,có tinh thần trách nhiệm.
Ưu tiên thực hiện lệnh khách hàng trước lệnh của công ty.
Có nghĩa vụ bảo mật thông tin cho khách hàng, không được tiết lộ các thông tin
về tài khoản của khách hàng khi chưa được khách hàng đồng ý bằng văn bản trừ khi có yêu
cầu của các cơ quan quản lý nhà nước.
Khi thực hiện nghiệp vụ tư vấn phải cung cấp thông tin đầy đủ cho khách hàng
và giải thích rõ ràng về các rủi ro mà khách hàng có thể phải gánh chịu, đồng thời họ không
được khẳng định về lợi nhuận các khoản đầu tư mà họ tư vấn.
Công ty không được phép nhận bất cứ khoản thù lao nào ngoài các khoản thù
lao thông thường cho dịch vụ tư vấn của mình.
Nghiêm cấm thực hiện các giao dịch nội gián. Đặc biệt các công ty chứng khoán
không được phép sử dụng các thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán cho chính mình,
gây thiệt hại cho nhà đầu tư.
Không được tiến hành các giao dịch gây hiểu lầm về giá cả, giá trị và bản chất
của chứng khoán hoặc các hoạt động khác gây thiệt hại cho khách hàng.
b. Nhóm nguyên tắc tài chính :
Công ty Chứng khoán cần phải đảm bảo các yêu cầu về vốn , cơ cấu vốn và
nguyên tắc hoạch toán, báo cáo theo các quy định của UBCK Nhà nước. Đảm bảo nguồn
tài chính trong cam kết kinh doanh chứng khoán với khách hàng.
Công ty không được dùng tiền của khách hàng làm nguồn tài chính để kinh
doanh, ngoại trừ trường hợp số tiền đó dùng để phục vụ cho giao dịch của khách hàng.
Công ty phải tách bạch tiền và chứng khoán của khách hàng với tài sản của
mình. Công ty không được dùng chứng khoán của khách hàng làm vật thế chấp để vay vốn
trừ trường hợp được khách hàng chấp nhận bằng văn bản
1.1.3,Phân loại công ty CK:
a.Căn cứ vào mô hình tổ chức
Hoạt động của CTCK rất đa dạng và phức tạp. Vấn đề xác định mô hình tổ chức dựa
trên những điểm khác nhau, dựa vào các khối thị trường có mức độ phát triển khác nhau.
Có thể khái quát mô hình hoạt động của CTCK như sau:
1) Mô hình công ty chứng khoán đa năng:
Theo mô hình này, CTCK được tổ chức dưới một hình thức tổ hợp dịch vụ tài chính tổng
hợp bao gồm kinh doanh CK, kinh doanh tiền tệ, và các dịch vụ tài chính. Các ngân hàng
thương mại hoạt động với tư cách là chủ thể kinh doanh CK, bảo hiểm và kinh doanh tiền
tệ. Mô hình này thể hiện dưới hai hình thức:
Loại đa năng một phần: Theo mô hình này, các ngân hàng muốn kinh doanh CK,
kinh doanh bảo hiểm phải thành lập công ty con hạch toán độc lập và hoạt động tách rời
với kinh doanh tiền tệ. Mô hình này gọi là ngân hàng kiểu Anh, Canada, úc.
Loại đa năng hoàn toàn: Các ngân hàng được phép trực tiếp kinh doanh CK, kinh
doanh bảo hiểm và kinh doanh tiền tệ cũng như dịch vụ tài chính khác. Mô hình này còn
gọi là mô hình ngân hàng kiểu Đức.
2) Mô hình công ty chứng khoán chuyên doanh:
Theo mô hình này, CTCK sẽ do các công ty độc lập và chuyên môn hoá trong lĩnh vực CK
đảm trách, các ngân hàng không được tham gia kinh doanh CK, mô hình hạn chế được rủi
ro cho hệ thống ngân hàng, tạo điều kiện cho các công ty chứng khoán đi vào chuyên môn
hoá sâu trong lĩnh vực CK để thúc đẩy thị trường phát triển. Mô hình được áp dụng khá
rộng rãi ở các thị trường Mỹ, Nhật và các thị trường mới nổi như Hàn Quốc, Thái Lan...
Tuy nhiên, mô hình công ty chứng khoán chuyên doanh làm giảm sự cạnh tranh trong hệ
thống tài chính, đồng thời làm lãng phí về tiềm lực tài chính và uy tín của ngân hàng trong
việc trợ giúp TTCK phát triển. Hiện nay, các nước áp dụng mô hình này cũng đang chuyển
sang mô hình đa năng một phần bằng cách nới lỏng các điều kiện cho phép các ngân hàng
tham gia TTCK. ở các nước phát triển, trên cơ sở về điều kiện thuận lợi về cơ sở hạ tầng,
môi trường pháp lý có thể áp dụng ngân hàng đa năng toàn phần. Với các nước đang phát
triển, mô hình ngân hàng đa năng một phần lại đảm bảo sự an toàn cần thiết cho hoạt động
của các ngân hàng và TTCK.
b.Căn cứ vào hình thức tổ chức:
Công ty hợp danh : Bao gồm thành viên hợp danh và thành viên góp vốn
Công ty cổ phần : Là một pháp nhân độc lập với chủ sở hữu công ty.
Công ty trách nhiệm hữu hạn: Là công ty có chủ là một pháp nhân.Có quyền
chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ số vốn điều lệ của mình cho một tổ chức
hoặc cá nhân khác theo quy định của pháp luật.
c.Căn cứ vào nghiệp vụ hoạt động kinh doanh:
Dạng công ty mô giới chứng khoán : Công ty chỉ thực hiện riêng nghiệp vụ môi
giới chứng khoán.
Dạng công ty bảo lãnh phát hành chứng khoán : Công ty chỉ thực hiện việc bảo lãnh
phát hành chứng khoán cho các tổ chức phát hành.
Dạng công ty kinh doanh chứng khoán : Có hoạt động chính là tự doanh chứng
khoán tức tự tiến hành giao dịch mua bán chứng khoán cho riêng mình.
Dạng công ty trái phiếu : Công ty chuyên mua bán , trao đổi các loại trái phiếu
Công ty chứng khoán không tập trung : Công ty chứng khoán hoạt động chủ yếu
trên thị trường OTC (đóng vai trò là nhà tạo lập thị trường)
1.1.4,Vai trò và chức năng của công ty CK:
a.Vai trò
Đối với tổ chức phát hành:
Mục tiêu của các CTCK khi tham gia phát hành cổ phiếu là huy động vốn. Thông qua các
hoạt động đại lý phát hành, bảo lãnh phát hành các CTCK có vai trò tạo ra cơ chế huy động
vốn phục vụ các nhà phát hành. Thông qua các tổ chức phát hành, CTCK có vai trò huy
động vốn cho nền kinh tế.
Đối với nhà đầu tư:
Thông qua các hoạt động như môi giới, tư vấn đầu tư, quản lý danh mục đầu tư, CTCK có
vai trò làm giảm chi phí giao dịch. Đối với hàng hoá thông thường mua bán qua trung gian
sẽ làm tăng chi phí. Nhưng đối với CK là loại hàng hoá có độ rủi ro cao nên nhà đầu tư
phải mất rất nhiều thời gian công sức để sưu tầm, nghiên cứu trước khi quyết định đầu tư.
Với CTCK có trình độ chuyên môn cao và uy tín nghề nghiệp sẽ giúp nhà đầu tư sử dụng
vốn một cách có hiệu quả.
Đối với TTCK:
- Góp phần tạo lập giá cả, điều tiết thị trường. Giá cả của chứng khoán do thị trường quyết
định. Tuy nhiên, để đưa ra mức giá cuối cùng người mua và người bán phải thông qua
CTCK. Các CTCK góp phần tạo lập giá cả thị trường thông qua đấu giá. Trên thị trường sơ
cấp, CTCK định giá cho các cổ phiếu khi phát hành lần đầu ra công chúng. CTCK còn góp
phần bảo vệ khách hàng trong việc định giá các loại cổ phiếu.
- Góp phần tăng tính thanh khoản cho các tài sản tài chính. Các CTCK giúp các nhà đầu tư
giao dịch chứng khoán dễ dàng hơn. Trên thị trường cấp I CTCK làm đại lý bảo lãnh phát
hành và bán những cổ phiếu mới niêm yết trên thị trường chứng khoán, đảm bảo tài sản của
các chủ đầu tư. Trên thị trường cấp II, các CTCK giúp các nhà đầu tư bán chứng khoán và
dễ dàng chuyển cổ phiếu thành tiền mặt. Những hoạt động đó làm tăng tính thanh khoản
của thị trường tài chính.
Đối với cơ quan quản lý thị trường: CTCK giúp các cơ quan quản lý thị trường
giám sát và công khai hoá và thông tin về tài sản tài chính.
b.Chức năng
Tạo ra cơ chế huy động vốn linh hoạt :giữa người có tiền nhàn rỗi và người sử
dụng vốn. CTCK huy động vốn giúp các doanh nghiệp có vốn để kinh doanh đồng thời
giúp cho người đầu tư sinh lời khi đem tiền sử dụng hợp lý.
Cung cấp giá cả: Thông qua hệ thống khớp giá khớp lệnh, các CTCK cung cấp kịp
thời sự thay đổi về giá cả qua từng phút giúp nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định về giá,
lượng một cách hợp lý.
Tạo tính thanh khoản cho hoạt động thị trường: CTCK giúp chuyển từ CK sang
tiền mặt hoặc từ tiền mặt sang CK một cách dễ dàng. CTCK là tác nhân quan trọng thúc
đẩy sự phát triển của nền kinh tế nói chung và TTCK nói riêng. Nhờ những CTCK mà vốn
được sử dụng một cách có hiệu quả hơn.
1.2,Điều kiện thành lập:
Theo điều 62,luật chứng khoán,điều kiện cấp Giấy phép thành lập và hoạt động của công
ty CK bao gồm:
-Điều kiện về cơ sở vật chất: Có trụ sở; có trang bị, thiết bị phục vụ hoạt động kinh
doanh chứng khoán, đối với nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán và tư vấn đầu tư
chứng khoán thì không phải đáp ứng điều kiện về trang bị, thiết bị
-Điều kiện về vốn:
CTCK phải có mức vốn điều lệ tối thiểu bằng vốn pháp định.Vốn pháp định được
quy định cho từng loạihình thức nghiệp vụ
a.
Môi giới chứng khoán: 25 tỷ đồng Việt Nam;
b.
Tự doanh chứng khoán: 100 tỷ đồng Việt Nam;
c.
Bảo lãnh phát hành chứng khoán: 165 tỷ đồng Việt Nam;
d.
Tư vấn đầu tư chứng khoán: 10 tỷ đồng Việt Nam
-Điều kiện về nhân sự: Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và các nhân viên thực hiện
nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán quy định tại khoản 1 Điều 60 và khoản 1 Điều 61 của
Luật này phải có Chứng chỉ hành nghề chứng khoán
Sau khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện,các nhà thành lập phải lập hồ sơ xin cấp phép gửi
lên UBCKNN,theo điều 63,luật CK,hồ sơ bao gồm:
Giấy đề nghị cấp Giấy phép thành lập và hoạt động của công ty chứng khoán, công
ty quản lý quỹ.
Bản thuyết minh về cơ sở vật chất, kỹ thuật bảo đảm thực hiện các nghiệp vụ kinh
doanh chứng khoán.
Xác nhận của ngân hàng về mức vốn pháp định gửi tại tài khoản phong toả mở tại
ngân hàng.
Danh sách dự kiến Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và các nhân viên thực hiện
nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán kèm theo bản sao Chứng chỉ hành nghề chứng khoán.
Danh sách cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập kèm theo bản sao Giấy chứng
minh nhân dân hoặc Hộ chiếu đối với cá nhân và Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đối
với pháp nhân.
Bản sao báo cáo tài chính năm gần nhất có xác nhận của tổ chức kiểm toán độc lập
của cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập là pháp nhân tham gia góp vốn từ mười
phần trăm trở lên vốn điều lệ đã góp của tổ chức đề nghị cấp giấy phép.
Dự thảo Điều lệ công ty.
Dự kiến phương án hoạt động kinh doanh trong ba năm đầu phù hợp với nghiệp vụ
kinh doanh đề nghị cấp phép kèm theo các quy trình nghiệp vụ, quy trình kiểm soát nội bộ,
quy trình quản lý rủi ro.
1.3,Các nghiệp vụ của công ty CK:
1.3.1,Môi giới:
Theo giáo trình Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam(Trường Đại Học KTQD) thì Môi giới
Chứng Khoán là hoạt động trung gian hoặc đại diện mua, bán, chứng khoán cho khách
hàng để hưởng hoa hồng. Theo đó, Công ty Chứng Khoán đại diện cho khách hàng tiến
hành giao dịch thông qua cơ chế giao dịch tại SGDCK hoặc thị trườngOTC mà chính
khách hàng phải chịu trách nhiệm đối với KQGD của mình.Thông qua hoạt động này công
ty Chứng Khoán sẽ chuyển đến khách hàng các sản phẩm dịch vụ tư vấn đầu tư và kết nối
giữa các nhà đầu tư với nhau. Thành công của Công ty Chứng Khoán với nghiệp vụ môi
giới Chứng Khoán , ở một mức độ nào đó phụ thuộc vào sự tinh thông cá nhân của lực
lượng của những người môi giới trong Công ty ..
1.3.2,Tự doanh:
Nghiệp vụ tự doanh là việc công ty Chứng Khoán tự tiến hành các giao dịch mua, bán
Chứng Khoán cho chính mình. Hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán được thực
thông qua cơ chế Giao dịch trên SGDCK hoặc thị trường OTC .
Ở một số nước thị trường vận hành theo cơ chế khớp giá hoạt động tự doanh của
công ty Chứng Khoán được thực hiện thông qua hoạt động tạo lập thị trường. Lúc này,
công ty Chứng Khoán đóng vai trò là nhà tạo lập thị trường, nắm giữ một số lượng chứng
khoán nhát định của một số loại chứng khoán và thực hiện mua, bán chứng khoán với các
khách hàng để hưởng chênh lệch giá. Nghiệp vụ này được hoạt động song song với nghiệp
vụ môi giới, tức vừa phục vụ lệch giao dịch cho khách hàng đồng thời cũng phục vụ cho
chính mình. Vì vậy, trong quá trình hoạt động có thể dẫn đến xung đột lợi ích giữa việc
thực hiện lệnh giao dịch cho khách hàng và lệnh giao dịch cho bản thân công ty .Do
đó,UBCK đều yêu cầu phải tách biệt hai nghiệp vụ này và công ty Chứng Khoán phải ưu
tiên thực hiện lệnh của khách hàng trước khi thực hiện lệnh của công ty .
1.3.3,Bảo lãnh phát hành:
Bảo lãnh phát hành chứng khoán: Là việc tổ chức bảo lãnh giúp tổ chức phát hành thực
hiện các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán, nhận mua một phần hay toàn bộ chứng
khoán của tổ chức phát hành để bán lại hoặc mua số chứng khoán còn lại chưa được phân
phối hết.
Bảo lãnh phát hành là một hoạt động nghiệp vụ rất quan trọng của công ty chứng khoán.
Có thể nói, đây là một trong những hoạt động mang lại nguồn thu nhập và cơ sở khách
hàng lớn nhất cho công ty chứng khoán. Về bản chất, bảo lãnh phát hành là việc công ty
chứng khoán hỗ trợ cho các đơn vị phát hành huy động vốn bằng cách bán chứng khoán
trên thị trường. Sự hỗ trợ đó giúp đơn vị phát hành nắm chắc khả năng huy động vốn và có
kế hoạch sử dụng vốn huy động. Thông thường, khi thực hiện bảo lãnh phát hành, công ty
chứng khoán sẽ áp dụng một trong ba hình thức bảo lãnh sau:
Bảo lãnh chắc chắn: Là hình thức bảo lãnh mà công ty bảo lãnh phát hành nhận mua toàn
bộ số chứng khoán trong đợt phát hành của công ty phát hành, sau đó sẽ bán ra công chúng,
hoặc công ty bảo lãnh phải nhận mua toàn bộ số chứng khoán còn lại chưa được phân phối
hết của đợt phát hành. Giá mua của công ty bảo lãnh là một giá đã được ấn định, thường là
thấp hơn giá thị trường. Giá bán của công ty bảo lãnh là giá thị trường. Đây là hình thức
công ty bảo lãnh hoạt động tự doanh, hoạt động cho chính họ và sẵn sàng chịu mọi rủi ro.
Bảo lãnh cố gắng tối đa: Là hình thức bảo lãnh mà công ty bảo lãnh phát hành hứa sẽ cố
gắng đến mức tối đa để bán hết số chứng khoán cần phát hành cho công ty phát hành. Trường hợp không bán hết, số chứng khoán còn lại được trả về cho công ty phát hành. Người
bảo lãnh được hưởng hoa hồng trên số chứng khoán đã được bán ra.
Bảo lãnh bảo đảm tất cả hoặc không: Đây là trường hợp áp dụng khi công ty phát hành
chứng khoán cần một số vốn nhất định để giải quyết một mục tiêu nhất định. Nếu huy động
được đủ số vốn cần thiết đó thì sẽ thực hiện phát hành, nếu không huy động đủ thì sẽ huỷ
bỏ. Cũng có thể, để cho việc chào bán có hiệu quả, nhẹ nhàng hơn trong trách nhiệm của
người bảo lãnh, công ty phát hành yêu cầu phải phát hành được một số lượng chứng khoán
tối thiểu nào đó trong tổng số chứng khoán cần phát hành, nếu đạt được số tối thiểu này thì
số còn lại sẽ phát hành tiếp, nếu không đạt được số tối thiểu đó thì sẽ huỷ bỏ toàn bộ.
Khi thực hiện hoạt động bảo lãnh phát hành chứng khoán, các công ty chứng khoán phải
tuân thủ một số nguyên tắc nhất định. Các nguyên tắc này thường được quy định trong các
văn bản quy phạm pháp luật, chẳng hạn như các quy định về hạn mức bảo lãnh, nghĩa vụ
bình ổn thị trường của các loại chứng khoán nhận bảo lãnh, tách bạch nghiệp vụ, công khai
thông tin, nghĩa vụ liên đới trong các hoạt động gian lận liên quan đến việc phát hành
chứng khoán,.v.v.
Khi UBCK cho phép phát hành Chứng Khoán công ty Chứng Khoán sẽ hoàn tất thủ
tục thực hiện phân phối Chứng Khoán .Sau đây là một số hình thức phân phối Chứng
Khoán chủ yếu :
Bán rộng rãi ra công chúng .
Bán riêng cho các tổ chức đầu tư tập thể, các quỹ đầu tư , quỹ bảo hiểm , quỹ hưu
trí .
Bán trực tiếp cho các cổ đông hiện thời hay những nhà đầu tư có quan hệ với tổ
chức phát hành .
Sau khi phát hành xong tổ chức bảo lãnh phát hành phải giao tiền bán Chứng Khoán cho
tổ chức phát hành .Số tiền phải thanh toán là giá trị Chứng Khoán trừ đi chi phí bảo lãnh .
1.3.4,Lưu ký:
Là việc lưu giữ , bảo quản Chứng Khoán của khách hàng thông qua các tài khoanr
lưu ký Chứng Khoán .Đây là nghiệp vụ bất buộc của các công ty Chứng Khoán trong thời
đại ngày nay và cũng là nghiệp vụ mang lại không ít thu nhập cho công ty .
1.3.5,Tư vấn:
Hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán: Là việc công ty chứng khoán cung cấp các
thông tin, loại chứng khoán và cách thức, thời điểm mua bán chứng khoán, và các vấn đề
có tính quy luật của hoạt động đầu tư chứng khoán cho người đầu tư. Nghiệp vụ này đòi
hỏi nhiều kiến thức và kỹ năng chuyên môn mà không yêu cầu nhiều vốn. Tính trung thực
của cá nhân hay công ty tư vấn có tầm quan trọng lớn
Dịch vụ tư vấn đầu tư có thể được công ty chứng khoán cung cấp qua các hình thức:
khuyến cáo, lập báo cáo, tư vấn trực tiếp, thông qua ấn phẩm về chứng khoán.
Tư vấn tài chính doanh nghiệp: Là một phần trong tổng thể các hoạt động tư vấn của công
ty chứng khoán. Với khả năng chuyên môn của mình, công ty chứng khoán hỗ trợ các
khách hàng trong việc lập và thực hiện các kế hoạch tài chính quan trọng nhằm tối đa hóa
lợi ích của doanh nghiệp, đảm bảo đầy đủ các nguồn lực tài chính cần thiết cho các hoạt
động sản xuất kinh doanh.
Khi cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính doanh nghiệp, công ty chứng khoán phải đáp ứng
được các yêu cầu sau:
Trung thực, tận tụy và vì lợi ích của khách hàng;
Chịu trách nhiệm về những vấn đề có liên quan đến hoạt động tư vấn của mình đối
với doanh nghiệp;
Có đủ năng lực thực hiện hoạt động tư vấn đã cam kết với khách hàng.
Không được nhận bất kỳ một lợi ích không chính đáng nào ngoài những lợi ích đã
thỏa thuận với khách hàng theo quy định của pháp luật
Các công ty chứng khoán có thể thu phí hoặc miễn phí khi cung cấp dịch vụ tư vấn cho
khách hàng, tuỳ theo tính chất và mức độ phức tạp của hoạt động tư vấn. Theo thông lệ,
các công ty chứng khoán chỉ chịu trách nhiệm về những ý kiến tư vấn của mình, khách
hàng phải tự chịu trách nhiệm về mặt tài chính khi quyết định thực hiện theo lời tư vấn.
Chính vì vậy, các công ty chứng khoán và nhân viên của mình phải tuân thủ rất nghiêm
ngặt những chuẩn mực về đạo đức nghề nghiệp nhằm tránh gây ra những tổn hại về vật
chất cho khách hàng, không được phép đưa ra những cam kết hoặc dụ dỗ khách hàng về
kết quả của khoản đầu tư khi thực hiện những ý kiến tư vấn
1.3.6,Quản lý danh mục đầu tư:
Quản lý danh mục đầu tư chính là nghiệp vụ quản lý vốn uỷ thác của khách hàng
trên cơ sở tăng lợi nhuận và bảo toàn vốn cho khách hàng .Quản lý danh mục đầu tư được
hiểu như một nghiệp vụ tư vấn mang tính chất tổng hợp có kèm theo đầu tư .Khi đó , khách
hàng sẽ uỷ thác tiền của mình cho công ty và công ty sẽ thay mặt khách hàng để quyết định
đầu tư theo một chiến lược hay những thoả thuận giữa công ty và khách hàng về mức lợi
nhuận kỳ vọng, rủi ro có thể chấp nhận.
Quy trình của nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư có thể được khái quát như sau:
Bước 1: Xúc tiến tìm hiểu và nhận quản lý: Tức công ty Chứng Khoán và khách
hàng tiếp xúc và tìm hiểu về khả năng tài chính, chuyên môn từ đó đua ra các yêu cầu về
quản lý vốn uỷ thác.
Bước 2: Ký hợp đồng quản lý :Sau khi tìm hiểu và thương lượng , thoả thuận .Công
ty Chứng Khoán và khách hàng sẽ ký hợp đồng quản lý theo các yêu cầu, nội dung về vốn
,thời gian uỷ thác, mục tiêu đầu tư, quyền và trách nhiệm của các bên.Phân chia lợi nhuận,
rủi ro và chi phí quản lý danh mục đầu tư.
Bước 3: Thực hiện hợp đồng quản lý công ty Chứng khoán thực hiện đầu tư vốn
uỷ thác của khách hàng theo những nội dung đã ký kết và phải đảm bảo tuân thủ các quy
định về quản lý vốn, tách biệt tài sản của khách hàng và của công ty.
Bước 4: Kết thúc hợp đồng quản lý :Khách hàng có nghĩa vụ thanh toán các khoản
phí quản lý theo hợp đồng đã ký kết và xử các trường hợp đột xuất sảy ra như công ty
Chứng Khoán bị ngừng hoạt động, giải thể hoặc phá sản
1.3.7,Các hoạt động khác:
Hoạt động tín dụng
CTCK cho khách hàng của mình vay tiền để họ mua chứng khoán và thế chấp bằng chính
những chứng khoán mà họ mua đựơc khi khách hàng không trả được nợ thì CTCK sẽ bán
những chứng khoán đó để thu hồi nợ. Giao dịch mua bán với số tiền vay này được thực
hiện trên tài khoản bảo chứng. Quy trình giao dịch không khác các giao dịch của công ty
thực hiện cho khách hàng trên tài khoản giao dịch.
Rủi ro sẽ xảy ra khi chứng khoán được mua từ tiền vay giảm giá. Vì thế, CTCK khi mở tài
khoản cho khách hàng đòi hỏi một tỷ lệ ký quỹ bắt buộc nhất định. Công ty đưa ra sách
lược để quản lý các khoản vay, tránh tập trung một loại khách hàng để thu hồi vốn.
Hoạt động cho vay bảo chứng:
Cho vay chứng khoán là hoạt động mà công ty cho khách hàng vay chứng khoán dể bán.
Trong trường hợp này, khách hàng nghĩ rằng giá chứng khoán sẽ giảm và khi đó khách
hàng mua lại chứng khoán với giá rẻ hơn để trả cho công ty chứng khoán. Công ty được
hưởng một phần tiền mà khách hàng có được nhờ kinh doanh chênh lệch giá. Loại giao
dịch này thực chất là bán khống.
Hai loại giao dịch bảo chứng và bán khống có những tác dụng tích cực đến hoạt động thị
trường tạo ra tính thanh khoản, tạo thêm cung cầu và còn có thể là tác nhân giúp ổn định thị
trường nếu các giao dịch đi ngược với xu thế biến động giá. Tuy nhiên, việc thực hiện các
giao dịch này có độ rủi ro rất cao cho các chủ thể liên quan là CTCK và các nhà đầu tư. Vì
vậy, nhiều thị trường đầu tư cấm loại giao dịch này.
Ngoài các dịch vụ nêu trên, CTCK còn có các dịch vụ khác như quản lý quỹ đầu tư, quản
lý vốn, kinh doanh bảo hiểm …
2,Hoạt động môi giới ở công ty CK
2.1,Khái quát về môi giới:
Thị trường chứng khoán là một thể chế bậc cao của nền sản xuất và lưu thông hàng
hóa,thể hiện mối quan hệ về cung và cầu mà ở đó,giá cả chứng khoán sẽ chứa đựng thông
tin về chi phí vốn hay giá cả của đầu tư
Thị trường chứng khoán hoạt động theo 3 nguyên tắc:trung gian,đấu giá và công
khai,tuy nhiên tùy theo trình độ và yêu cầu của từng quốc gia mà quy trình có thể khác
nhau
Để mua hay bán một loại chứng khoán,nhà đầu tư phải đáp ứng nguyên tắc của thị
trường bằng cách tìm đến một tổ chức trung gian như một công ty chứng khoán để đặt
lệnh,công ty chỉ có vai trò trung gian và được hưởng hoa hồng,còn trách nhiệm của quyết
định đó tùy thuộc vào nhà đầu tư,nếu có cái nhìn sang suốt,anh ta sẽ kiếm được lời,ngược
lại anh ta phải chịu lỗ
Môi giới là họat động của công ty chứng khoán làm trung gian đại diện cho khách hàng
mua bán và được hưởng hoa hồng
2.2,Chức năng của môi giới:
Cung cấp thông tin và tư vấn cho khách hàng:
Công ty chứng khoán thông qua nhân viên môi giới của mình cung cấp cho khách hàng
những thông tin về các công ty niêm yết(bản cáo bạch,báo cáo tài chính hàng quý,các
thông tin về phát hành them,trả cổ tức,thưởng cổ phiếu) .Người môi giới tiếp cận với lượng
thông tin vô cùng lớn qua nhiều kênh khác nhau bằng nghiệp vụ của mình,do đó bên cạnh
việc giới thiệu với khách hàng mã cổ phiếu và các dịch vụ đơn thuần của công ty,nhân viên
môi giới có thể đưa ra những lời khuyên về những cổ phiếu tiềm năng và những danh mục
có mức rủi ro và lợi nhuận hợp lý cho nhà đầu tư.Tư vấn và môi giới là 2 họat động riêng
biệt trong nghiệp vụ của nhà môi giới.Nhưng trong hoạt động của nhà môi giới thì tư vấn
chiếm hàm lượng khá lớn,2 câu hỏi thường xuyên gặp là khi nào thì nên bán hay nên mua
một loại CP,sự tham lam và sự sợ hãi là 2 vấn đề mà tất cả nhà đầu tư tham gia TTCK đều
phải đối mặt,khi đó họ cần nhà môi giới ở bên để đưa ra các quyết định đúng đắn và kịp
thời,đôi khi còn là sự giải tỏa tâm lý trước biến động của thị trường
Cung cấp các dịch vụ tài chính và giúp khách hàng thực hiện giao dịch theo
yêu cầu:
Đối với bất cứ một nhà đầu tư nào,nhà môi giới cũng phải giúp thực hiện các hoạt động
như mở tài khoản tại công ty,tiến hành giao dịch,xác nhận giao dịch,thông báo kết quả đến
khách hàng,…ở các nước phát triển khi các giao dịch sử dụng Internet làm công cụ,nhà
môi giới càng cần phải nắm bắt các thông tin về khách hàng để đảm bảo chất lượng phục
vụ đảm bảo yêu cầu của khách hàng
2.3,Vai trò của hoạt động môi giới:
Giảm chi phí giao dịch:
Cũng như tất cả các giao dịch mua bán khác,để thực hiện được hoạt động mua bán chứng
khoán cần có sự gặp gỡ giữa người mua và người bán,sẽ rất khó khăn cho nhà đầu tư khi
họ nắm giữ cổ phiếu muốn bán mà tự thân đi tìm đối tác mua bán với mình.CK lại là loại
hàng hóa đặc biệt.Sự xuất hiện của các công ty chứng khoán cùng với các tổ chức trung
gian khác và các dịch vụ của họ sẽ làm nhà đầu tư không mất thời gian tìm kiếm đối
tác,môi giới sẽ làm việc đó giúp họ,việc của họ chỉ là tìm cho mình một trung gian đáng tin
cậy và trả phí môi giới.
Phát triển thị trường:
Chịu đựng sự cạnh tranh khắc nghiệt trên thị trường,công ty chứng khoán thông qua đội
ngũ môi giới của mình sẽ luôn gắn bó trực tiếp với đối tượng khách hàng mục tiêu của
mình và cung cấp cho họ những dịch vụ tốt nhất để đảm bảo lợi nhuận của mình,góp phần
làm gia tăng cả số lượng lẫn chất lượng các NĐT
Cải thiện môi trường kinh doanh:
TT càng phát triển,sự cạnh tranh giữa các công ty càng ác liệt hơn,để tồn tại họ sẽ càng
ngày càng nâng cao chất lượng phục vụ của mình hoàn thiện hơn và hiệu quả hơn,NĐT là
những người được lợi trực tiếp từ quá trình này
2.4,Các kỹ năng nhà môi giới cần có:
Thành công của người môi giới cũng chính là thành công của công ty Chứng Khoán.
Khi mà họ chiếm được lòng tin của khách hàng, thu hút được ngày càng nhiều tài sản để
quản lý. Để có được thành công này nhà môi giới cần phải có các kỹ năng như :
Kỹ năng truyền đạt thông tin :
Theo quan sát của các nhà tâm lý thì có tới 93% ý nghĩa của bất kỳ một sự truyền đạt nào
được truyền đi không bằng lời mà bằng âm điệu trong giọng nói của người nói, bằng sự
nhấn mạnh những ngôn từ được sửa dụng bằng tốc độ nói và bằng cử chỉ của người nói.
Các nghiên cứu về tâm lý cho thấy rằng 90% sự phản kháng của khách hàng đều nảy sinh
từ 1 trong 3 nguồn :
Khách hàng nhận thức rằng người môi giới đơn thuần chỉ là người bán hàng , có
mục tiêu duy nhất là thu hút tiền từ khách hàng. Chính định kiến này sẽ khiến cho khách
hàng có thái độ tự nhiên là phản đối.
Trên quản điểm của khách hàng thì người môi giới đã không truyền đạt được rõ
ràng những điều cần thiết, điều này sẽ khiến việc môi giới khó khăn và dễ bị khước từ.
Cho dù người môi giới có thẻ truyền đạt rất rõ ràng, vẫn có thể không thiết lập
được sự đồng cảm sâu sắc và tin cậy đối với khách hàng .
Kỹ năng tìm kiếm khách hàng :
Đó chính là khả năng, sự nhanh nhạy thông minh cũng như tư chất có sẵn của người môi
giới. Về cơ bản thì có sáu cách tìm kiếm khách hàng như sau :
Dựa vào những đầu mối do Công ty gây dựng hoặc các tài khoản bàn giao lại.
Khách hàng được giới thiệu tới đây là nguồn tuyệt vời để nuôi ý tưởng kinh
doanh. Bất cứ ai cũng có thể bán các sản phẩm và dịch vụ tài chính. Nhưng khách hàng thì
cần có một người bán hàng luôn sẵn sàng, nhiệt tình và có khả năng giúp đỡ họ đạt được
những mục tiêu tài chính.
Giới thiệu khách hàng và mạng lưới kinh doanh.Là một nhà môi giới chúng ta
mong muốn làm ăn với những người giàu có .Nhưng để tìm được những khách hàng giàu
có thì không phải ai cũng làm được. Việc tìm kiếm khách hàng nhờ vào sự giới thiệu của
đối tác (khách hàng cũ) của mình là rất quan trọng. Điều đó khẳng định uy tín của nhà môi
giới với những khách hàng của mình.
Kỹ năng khai thác thông tin :
Tức khả năng tìm hiểu các thông tin từ các nguồn như :Tổ chức phát hành, tổ chức quản
lý, tổ chức bảo lãnh, nhà đầu tư và từ các nguồn thông tin khác.Để chính từ nguồn thông
tin này nhà môi giới sẽ phân tích xử lý để có những lời tư vấn và chiến lược khách hàng
thích hợp
2.5,Nguyên tắc hoạt động môi giới CK:
Môi giới chứng khoán là hoạt động trong nền kinh tế thị trường phát triển, là sản phẩm của
thị trường bậc cao với nhiều nét đặc trưng riêng lại càng cần có nguyên tắc áp dụng khi
thực hiện. Ta có thể kể đến những nguyên tắc chung sau:
- Hoạt động môi giới phải tuân thủ theo các quy định của pháp luật hiện hành về
chứng khoán và thị trường chứng khoán, phải tuân thủ các quy định của công ty và tuân thủ
quy tắc ứng xử và đạo đức nghề nghiệp.
- Người lãnh đạo công ty chứng khoán phải chỉ đạo thực hiện họat động môi giới
trong phạm vi, quy mô phù hợp với tình hình thị trường, tiềm lực tài chính và năng lực,
trình độ của nhân viên môi giới, nhân viên giao dịch, đảm bảo an toàn, hiệu quả, kiểm soát
được rủi ro.
- Phải có sự quản lý tách bạch tiền và chứng khoán của từng khách hàng, sử dụng tiền
và chứng khoán trên tài khoản của khách hàng theo đúng hợp đồng đã ký.
- Người môi giới là đại diện của khách hàng khi thực hiện giao dịch nên:
Hoạt động môi giới của công ty chứng khoán chỉ được thực hiện khi công ty ký hợp
đồng bằng văn bản với khách hàng.
Chỉ được thực hiện lệnh của khách hàng, khi khách hàng có đủ các điều kiện về tiền
hoặc chứng khoán ký quỹ theo quy định.
Phải ưu tiên thực hiện lệnh của khách hàng trước lệnh của công ty và của nhân viên
môi giới.
- Người môi giới là đại diện của công ty khi tiếp xúc khách hàng nên phải luôn thận
trọng khi tư vấn và nhắc nhở khách hàng.
Giá trị cuả chứng khoán luôn thay đổi theo các yếu tố kinh tế và tâm lý;
Những lời tư vấn có thể là hoàn toàn không chính xác;
Khách hàng cần được biết công ty chứng khoán không chịu trách nhiệm về những
lời tư vấn;
Phải cung cấp đầy đủ, kịp thời, chính xác thông tin thị trường cho khách hàng, bảo
mật thông tin cho khách hàng, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
- Người môi giới cần phải tuân theo các quy tắc ứng xử và đạo đức nghề nghiệp trong
hoạt động môi giới:
Phải cẩn trọng khi hành nghề: phải hiểu rõ khách hàng về thông tin cá nhân cơ bản,
về tình hình tài chính, mục tiêu đầu tư; trên cơ sở đó phải tư vấn phù hợp cho khách
hàng;
Phải trung thực, công bằng trong họat động môi giới: phải ưu tiên lợi ích của khách
hàng; phải tôn trọng tài sản của khách hàng, bảo vệ quyền lợi của khách hàng; phải
cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác cho khách hàng, đặc biệt không gợi ý khách
hàng mua bán vì lợi ích riêng, không thúc giục khách hàng mua bán quá nhiều một
loại chứng khoán; không đưa ra những lời hứa hẹn đảm bảo lợi ích của khách hàng
sẽ nhận được; không có hành vi và biểu hiện có thể gây ra sự hiểu lầm về sự trung
thực, độ tin cậy cho khách hàng;
Hoạt động phải mang tính chuyên nghiệp: nhân viên thực hiện theo đúng yêu cầu
của khách hàng, tuân theo quy định về nghiệp vụ, quy định khác của công ty. Đặc
biệt người môi giới cần phải thường xuyên học tập nâng cao kiến thức về chuyên
môn nghiệp vụ;
Phải bảo mật: bảo quản hồ sơ, tài liệu của khách hàng; không được thảo luận bất kỳ
thông tin nào về khách hàng với người không có liên quan; không sử dụng thông tin
của khách hàng dưới bất cứ hình thức nào để tác động tới các giao dịch vì lợi ích
của nhân viên môi giới, của công ty hay của khách hàng khác.
Bên cạnh đó, hoạt động môi giới chứng khoán còn có quy định rõ về hành vi bị cấm
không được thực hiện. Đó là:
- Chỉ những người đã được cấp giấy phép hành nghề hay được công ty cho phép mới
được thực hiện các giao dịch cho khách hàng.
- Không được sử dụng những thông tin nội bộ để mua, bán chứng khoán cho chính
mình hoặc cho bên thứ ba;
- Không được tiết lộ, cung cấp thông tin nội bộ hoặc tư vấn cho bên thứ ba mua, bán
chứng khoán trên cơ sở thông tin nội bộ;
- Không được giao dịch chứng khoán mà không thay đổi quyền sở hữu chứng khoán;
- Không được thông đồng để thực hiện việc mua, bán chứng khoán nhằm tạo cung
cấp giả tạo;
- Không được tham gia lôi kéo người khác liên tục mua, bán thao túng giá chứng
khoán;
- Không được tạo dựng truyền bá thông tin sai sự thật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng
tới các họat động giao dịch chứng khoán;
- Không được làm trái lệnh của khách hàng hoặc không cung cấp xác nhận giao dịch
theo quy định hay tự ý mua, bán chứng khoán trên tài khoản của khách hàng;
- Không được có quan hệ tài chính cá nhân với khách hàng, nếu có phải công khai
báo cáo với công ty;
- Không được nhận ủy quyền của khách hàng để quyết định lựa chọn chủng loại, số
lượng, giá cả chứng khoán và thực hiện các giao dịch mua bán trên tài khoản giao dịch
chứng khoán của khách hàng mở tại công ty chứng khoán đó;
- Không được nhận bất cứ khoản thù lao nào ngoài việc thu phí môi giới của khách
hàng theo quy định của công ty;
- Không được có hành vi nào có thể gây hiểu lầm về giá cả, giá trị và bản chất của bất
kỳ loại chứng khoán nào;
- Không được mượn danh nghĩa của khách hàng để mua, bán chứng khoán hoặc có
hành vi khác làm thiệt hại đến lợi ích của khách hàng;
- Không được lợi dụng vị trí, công việc, quyền hạn và nhiệm vụ của mình để làm lợi
cá nhân, gây thiệt hại về uy tín, tài sản của công ty chứng khoán, thực hiện các hành vi bị
cấm khác theo quy định của công ty và của pháp luật có liên quan hiện hành;
3,Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động môi giới:
3.1,Nhân tố chủ quan:
Nguồn nhân lực:
Yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định sự thành công của công ty CK và bộ phận môi
giới,được đánh giá qua trình độ cảu nhân viên,thái độ với khách hàng,năng lực nghiệp
vụ,khả năng truyền đạt thông tin….
Hệ thống thông tin,trang bị cơ sở vật chất:
Một công ty có trang thiết bị cơ sở vật chất tốt thì mới phục vụ khách hàng tốt được,khi đó
các hoạt động tập hợp và xử lý thông tin của công ty sẽ diễn ra nhanh và hiệu quả hơn,các
nghiệp vụ như lưu ký,thanh toán thực hiện dễ dàng hơn.TTCK thay đổi thất thường làm
khối lượng công việc của các công ty CK cũng thay đổi theo,việc xây dựng một hệ thống
thông tin,trang bị cơ sở vật chất mạnh là điều kiện tiên quyết để đảm bảo chất lượng dịch
vụ công ty,xây dựng lòng tin nơi khách hàng.
Mô hình tổ chức:
TTCK thay đổi từng giờ từng phút,công việc của nhân viên môi giới ở đâu cũng đối mặt
với áp lực rất cao,sai sót là vấn đề bất khả khángnếu không có mô hình tổ chức hiệu quả và
nhà lãnh đạo có năng lực,hoạt động môi giới của công ty sẽ mắc lại ở nhiều khâu,không thể
diễn ra trơn tru hiệu quả được
Chiến lược kinh doanh của công ty:
Liên quan đến tầm nhìn của công ty,mục tiêu và chiến lược đúng đắn sẽ đảm bảo doanh
thu và lợi nhuận cho công ty
Uy tín,thương hiệu:
Trong hoạt động kinh doanh,uy tín thương hiệu bao giờ cũng chiếm vai trò quan trọng,trên
TTCK cũng thế,các NĐT luôn muốn chọn một công ty có uy tín để làm trung gian cho giao
dịch của mình,điều đó làm NĐT cảm thấy an tâm hơn khi thực hiện giao dịch đầu tư
Quan hệ với khách hàng:
Khối lượng giao dịch quyết định lợi nhuận của công ty và gián tiếp ảnh hưởng đến toàn bộ
các hoạt động còn lại của công ty,do tính phức tạp của các hoạt động giao dịch CK,mâu
thuẫn giữa khách hàng và công ty là điều khó tránh khỏi,các công ty cần xây dựng đối
tượng khách hàng mục tiêu để đảm bảo lợi ích và sự phát triển lâu dài cho công ty
3.2,Nhân tố khách quan:
Môi trường kinh tế:
TTCK là một bộ phận của thi trường vốn,trong giai đoạn nền kinh tế tăng trưởng,nhu cầu
vốn sẽ tăng nhiều hơn kèm theo sự phát triển của TTCK và ngược lại trong giai đoạn nền
kinh tế suy thoái,có nhiều yếu tố tác động nhưng nói chung sự tăng trưởng của cả nền kinh
tế có phần quan trọng trong những thay đổi trên TTCK
Hệ thống pháp lý:
Hệ thống pháp lý có thể thúc đẩy hay kìm hãm sự phát triển của hệ thống các công ty
chứng khoán và cả hoạt động môi giới,những yêu cầu về vốn tối thiểu để hoạt động,chứng
chỉ cần thiết để trở thành nhân viên môi giới sẽ giới hạn đối tượng tham gia trong lĩnh vực
này,những quy định về quy trình,lưu ký,xác nhận lệnh sẽ quyết định trình tự và thời gian
thực hiện một giao dịch của khách hàng
Kiến thức của công chúng đầu tư:
Một TT gồm toàn các nhà đầu tư chuyên nghiệp yêu cầu với nhân viên môi giới sẽ khác
TT toàn các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm,khi trình độ của nhà đầu tư tăng lên,đòi hỏi với
nhân viên môi giới sẽ phải cao lên và với hoạt động môi giới của các công ty khắt khe hơn
Tập quán,văn hóa truyền thống:
Ảnh hưởng đến tất cả hoạt động kinh tế không chỉ môi giới,công ty xây dựng kế hoạch
phát triển hay chiến lược tiếp xúc khách hàng của nhân viên môi giới đều xây dựng dựa
trên nền tảng là yếu tố này
4,Hoạt động môi giới ở Việt Nam:
- Xem thêm -