Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của huyện bình liêu, tỉn...

Tài liệu Thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của huyện bình liêu, tỉnh quảng ninh

.PDF
112
808
173

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐÀ M CẢNH DƢƠNG THƢ̣C THI CHÍ NH SÁCH ĐÀ O TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN CỦA HUYỆN BÌNH LIÊU , TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐÀ M CẢNH DƢƠNG THƢ̣C THI CHÍ NH SÁCH ĐÀ O TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN CỦA HUYỆN BÌNH LIÊU , TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.PHAN KIM CHIẾN XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN PGS.TS. PHAN KIM CHIẾN PGS.TS. PHẠM VĂN DŨNG Hà Nội – 2016 LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ được quy định tại Luật sở hữu trí tuệ. Những số liệu, tư liệu đưa ra trong luận án là trung thực và nội dung của Luận án chưa từng được ai công bố trong các công trình nghiên cứu khoa học khác. Tác giả luận văn Đàm Cảnh Dƣơng LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình đào tạo thạc sĩ Quản lý kinh tế tại trường Đại học kinh tế, được sự đồng ý của Khoa Kinh tế chính trị, Trường Đại học kinh tế Đại học Quốc gia Hà Nội và sự nhất trí của giảng viên hướng dẫn PGS.TS. Phan Kim Chiến, tôi đã tiến hành thực hiện luận văn thạc sĩ Quản lý kinh tế với đề tài: “Thực thi chính sách đào taọ nghề cho lao động nông thôn của huyê ̣n Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh”. Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cám ơn các thầy cô đã tận tình hướng dẫn, giảng dạy, trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và rèn luyện tại Khoa kinh tế-chính trị, Trường ĐH Kinh Tế - ĐH QG Hà Nội. Xin chân thành cám ơn PGS.TS.Phan Kim Chiến, người thầy đã hết lòng giúp đỡ, hướng dẫn và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận văn này; Xin gửi lời cảm ơn tới những ý kiến đóng góp và sự động viên của gia đình, bạn bè, các anh chị em trong lớp cao học QLKT3-K23 trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu luận văn thạc sĩ; Xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong hội đồng chấm luận văn đã cho tôi những đóng góp quý báu để hoàn thiện bài luận văn này. Cuối cùng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tất cả các tác giả của những cuốn sách, bài viết và website hữu ích được đề cập trong danh mục tài liệu tham khảo của luận văn này. Hà Nội, tháng năm 2016 Đàm Cảnh Dương MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................ i DANH MỤC BẢNG VÀ SƠ ĐỒ ............................................................................... ii MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................. 3 3. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................................. 4 4. Nội dung thực hiện ................................................................................................. 4 5. Cấ u trúc của luâ ̣n văn ............................................................................................ 4 CHƢƠNG 1................................................................................................................. 5 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔNCỦA CHÍNH QUYỀN CẤP HUYỆN ................................................................................ 5 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ....................................................................... 5 1.2. Cơ sở lý luận về thực thi chính sách đào tạo nghề cho LĐNT ........................ 9 1.2.1. Một số khái niệm ........................................................................................... 9 1.2.2. Chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn ..................................... 11 1.3. Thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của chính quyền cấp huyện ................................................................................................................... 13 1.3.1. Khái niệm vàmục tiêu đánh giá của thực thi chính sách ĐTN cho LĐNT của chính quyền cấp huyện ................................................................................... 13 1.3.2. Quá trình thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của chính quyền cấp huyện .......................................................................................... 14 1.3.3. Các điều kiện để thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn cho chính quyền cấp huyện thành công ....................................................... 25 1.4. Kinh nghiệm của một số địa phƣơng trong việc thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn và bài học rút ra cho huyện Bình Liêu .................. 28 1.4.1. Kinh nghiệm một số địa phương ................................................................. 28 1.4.2. Bài học cho huyện Bình Liêu ...................................................................... 33 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN ... 35 2.1. Phƣơng pháp luận .............................................................................................. 35 2.1.1. Phương pháp duy vật biện chứng ............................................................... 35 2.1.2. Phương pháp duy vật lịch sử ....................................................................... 37 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể của luận văn ................................................ 37 2.2.1. Phương pháp trừu tượng hóa khoa học ..................................................... 37 2.2.2. Phương pháp phân tích và tổng hợp ........................................................... 38 2.2.3. Phương pháp logic - lịch sử......................................................................... 39 2.2.4. Phương pháp thu thập, xử lý dữ liệu thứ cấp ............................................. 41 2.2.5. Phương pháp so sánh................................................................................... 42 2.2.6. Phương pháp nghiệp vụ xử lý số liệu.......................................................... 42 CHƢƠNG 3................................................................................................................ 43 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN CỦA HUYỆN BÌNH LIÊU, TỈNH QUẢNG NINH ....... 43 3.1. Lao động nông thôn tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh ......................... 43 3.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Bình Liêu ........................ 43 3.1.2. Thực trạng lao động nông thôn của huyện Bình Liêu năm 2010 (trước thời điểm triển khai chính sách) ............................................................................ 46 3.2. Chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn đƣợc triển khai trên địa bàn huyện Bình Liêu giai đoạn 2011 – 2015 ........................................................... 47 3.2.1. Mục tiêu của chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn được triển khai trên địa bàn huyện Bình Liêu............................................................... 48 3.2.2. Nội dung chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn ..................... 48 3.3. Thực trạng thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của huyện Bình Liêu giai đoạn 2011 – 2015................................................................... 51 3.3.1. Về thực trạng triển khai chính sách ............................................................ 51 3.3.2. Về thực trạng chỉ đạo triển khai chính sách .............................................. 62 3.3.3. Thực trạng kiểm soát việcthực hiện chính sách ......................................... 72 3.4. Đánh giá thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của chính quyền huyện Bình Liêu .................................................................................. 75 3.4.1. Đánh giá việc thực hiện mục tiêu ................................................................ 75 3.4.2. Điểm mạnh của thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của huyện Bình Liêu ..................................................................................... 77 3.4.3. Điểm yếu tổ chức thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của chính quyền huyện Bình Liêu................................................................ 79 3.4.4. Nguyên nhân của những điểm yếu ............................................................. 81 3.4.5. Một số kết quả đạt được trong quá trình đảo tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2011-2015 ........................... 82 CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆNVIỆC THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN CỦA HUYỆN BÌNH LIÊU, TỈNH QUẢNG NINH ................................................................................... 84 4.1. Phƣơng hƣớng hoàn thiện thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn củahuyện Bình Liêu ................................................................................ 84 4.1.1. Mục tiêu của thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của huyện Bình Liêu đến năm 2020 ..................................................................... 84 4.1.2. Phương hướng hoàn thiện thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của huyện Bình Liêu đén năm 2020 .......................................... 86 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của huyện Bình Liêu đến năm 2020 ...................................................... 88 4.2.1. Hoàn thiện bộ máy tổ chức thực thi chính sách ......................................... 88 4.2.2. Hoàn thiện chỉ đạo và tổ chức triển khai chính sách ................................ 90 4.2.3. Hoàn thiện kiểm soát sự thực hiện chính sách .......................................... 94 4.3. Một số kiến nghị ................................................................................................. 97 4.3.1. Kiến nghị với chính quyền huyện Bình Liêu .............................................. 97 4.3.2. Kiến nghị với chính quyền tỉnh Quảng Ninh ............................................. 97 KẾT LUẬN ............................................................................................................... 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 101 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Viết tắt Từ đầy đủ 1. ĐTN Đào tạo nghề 2. HĐND Hội đồng nhân dân 3. LĐNT Lao động nông thôn 4. LĐ,TB&XH Lao động, thương binh và xã hội 5. NHCSXH Ngân hàng chính sách xã hội 6. NSNN Ngân sách nhà nước 7. TTDN Trung tâm dạy nghề 8. TTDN>VL Trung tâm dạy nghề và giới thiệu việc làm 9. UBND Ủy ban nhân dân i DANH MỤC BẢNG VÀ SƠ ĐỒ STT Bảng 1. Bảng 2.1 Tên bảng Trang Kế hoạch đào tạo nghề giai đoạn 2011-2015 cho LĐNT 55 huyện Bình Liêu phân theo nghề đào tạo 2. Bảng 2.2 Kế hoạch đào tạo nghề giai đoạn 2011-2020 cho LĐNT 56 huyện Bình Liêu phân theo thời gian và trình độ đào tạo 3. Bảng 2.3 Kế hoạch tuyên truyền về đào tạo nghề cho LĐNT trên 57 phương tiện PTTH của huyện Bình Liêu 4. Bảng 2.4 Kết quả tập huấn, đào tạo bồi dưỡng cán bộ 58 5. Bảng 2.5 Tổng hợp số liệu công tác thông tin – truyền thông về 59 đào tạo nghề cho LĐNT giai đoạn 2011 – 2015 6. Bảng 2.6 Kết quả thực hiện đào tạo nghề giai đoạn 2011 – 2015 61 cho LĐNT của huyện Bình Liêu phân theo nghề đào tạo 7. Bảng 2.7 Kết quả thực hiện đào tạo nghề cho LĐNT của huyện 62 Bình Liêu giai đoạn 2011 – 2015 phân theo thời gian và trình độ đào tạo 8. Bảng 2.8 Kết quả thực hiện kế hoạch hỗ trợ tạo việc làm sau đào 63 tạo giai đoạn 2011 – 2015 9. Bảng 2.9 Sơ đồ Tổng hợp kinh phí hỗ trợ đầu tư giai đoạn 2011 – 2015 65 Tên sơ đồ Trang 1. Sơ đồ 1.1 Các giai đoạn của quá trình tổ chức thực thi chính sách 12 2. Sơ đồ 2.1 Bộ máy thực thi chính sách đào tạo nghề cho 49 lao động nông thôn giai đoạn 2011-2015 3. Sơ đồ 2.2 Tổ thường trực giúp việc cho ban chỉ đạo huyện Bình Liêu giai đoạn 2011-2015 ii 50 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Huyê ̣n Biǹ h Liêu , tỉnh Quảng Ninh có diện tích tự nhiên 471,4 km2 . Dân số 30.000 người. Thành phần dân tộc có Tày , Dao, Sán Chỉ, Kinh, Hoa. Huyện được thành lập ngày 16 tháng 12 năm 1919, có 8 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 1 Thị trấn Bình Liêu và 7 xã (trong đó có 6 xã biên giới): Đồng Tâm, Đồng Văn, Hoành Mô (Cửa khẩu Hoành Mô), Húc Động, Lục Hồn, Tình Húc, Vô Ngại. Toàn huyện có 104 thôn, bản, khu phố. Đảng bộ huyện có 29 chi, đảng bộ cơ sở với hơn 1.800 đảng viên. Thực tra ̣ng chấ t lươ ̣ng LĐNT trên điạ bàn huyê ̣n còn ha ̣n chế về nhiề u mă ̣t , nhấ t là đồ ng bào dân tô ̣c thiể u số ta ̣i chỗ : thiế u kiế n thức nghề nghiê ̣p , thiế u tự tin , kỹ năng tự tổ chức sản xuất , kinh doanh ha ̣n chế , chưa thić h cực tham gia thi ̣trường lao đô ̣ng ngoa ̣i tỉn,hngoài ra con thiếu đất , thiế u vố n sản xuấ t và đông người ăn theo . Thực hiê ̣n nhiê ̣m vu ̣ đào ta ̣o nghề cho LĐNT theo Quyế t đinh ̣ số 1956/QĐ- TTg của Thủ tư ớng Chiń h phủ v à Quyết định số 24/QĐ-UBND ngày 06/01/2011 của UBND tỉnh Quảng Ninh về vi ệc ban hành Kế hoa ̣ch triể n khai Quyế t đinh ̣ 1956 trên điạ bàn tin̉ h , chính quyền huyện Bình Liêu tăng cường tuyên truyền để nâng cao nhâ ̣n thức cho cán bô ̣ và nhân dân về vai trò , ý nghĩa của công tác dạy nghề , học nghề nhiều đơn vị huyện Đoàn , Phòng LĐTBXH, NHCSXH huyê ̣n , Đảng ủy, UBND mô ̣t số xã , thị trấn, các trung tâm tư vấn cho thanh niên tham gia học nghề để lập nghiệp tại ch ỗ và xuất khẩu lao động , tỉ lệ thanh niên học nghề hàng năm tăng từ 64-78% sau ho ̣c nghề nhiề u thanh niên tự ta ̣o viê ̣c làm , xây dựng các mô hình, trồ ng Dong ri ềng, Chăn nuôi – Thú y, sửa chữa xe máy , xây dựng dân du ̣ng đa ̣t hiê ̣u quả cao. Tuy nhiên, viê ̣c tổ chức thực hiê ̣n chính sách đào ta ̣o nghề ta ̣i chính quyề n huyê ̣n Biǹ h Liêu , Tỉnh Quảng Ninh vẫn còn một số tồn tại , hạn chế cả về khách quan và chủ quan như: cơ sở vâ ̣t chấ t , chấ t lươ ̣ng đào ta ̣o mô ṭ số nghề chưa đáp ứng 1 đươ ̣c nhu cầ u thi ̣trường ; điề u kiê ̣n gắ n kế t giữa doanh nghiê ̣p với cơ sở da ̣y nghề hạn chế. Tỉ lệ qua đào tạo nghề chưa cao , giải quyết việc làm sau đào tạo còn khó khăn (người ho ̣c thiế u vố n hành ng hề , năng lực tổ chức sản xuấ t ha ̣n chế ). Mô ̣t số xã còn lúng túng trong xác định ngành nghề đào tạo , chưa quan tâm tư vấ n , khuyế n khích lao động tham gia học nghề có việc làm , tăng thu nhâ ̣p phù hơ ̣p . Đời sống đa số lao đô ̣ng nông thôn còn khó khăn , sản xuất phụ thuộc vào mùa vụ , thu nhâ ̣p không ổ n đinh, ̣ phải lo mưu sinh hàng ngày .. tham gia ho ̣c nghề chưa cao . Sự quan tâm của các cấ p , các ngành chưa đồng bộ , các chính sách nhiều song phân tán , dàn trải gây lãng phí hoặc hiệu quả không cao . Tiề n lương, tiề n công của thi ̣trường lao đô ̣ng thấ p , nế p số ng còn ảnh hưởng tâ ̣p quán tiể u nông của nhiề u thanh niên nông thôn chưa đáp ứng đươ ̣c đòi hỏi của tác phong công nghiê ̣p… ản h hưởng đế n hiê ̣u quả đào tạo . Chưa có chiń h sách cu ̣ thể khić h lê ̣ số thanh niên có ý thức vươn lên thoát nghèo bền vững . Công tác hướng nghiê ̣p ở bâ ̣c phổ thông và trung ho ̣c cơ sở còn hạn chế , giáo viên hướng nghiệp ở các cấ p ho ̣c it́ có thông tin về trường nghề . Biên chế của Trung tâm da ̣y nghề quá thiế u , chế đô ̣ chính sách đố i với cán bô ̣ , giáo viên của Trung tâm chưa đầ y đủ . Các mô hình sản xuất tính bền vững chưa cao , đầ u vào, đầ u ra sản phẩ m chưa đươ ̣c quan tâm từ các doanh nghiê ̣p . Khả năng hình thành, phát triển gia trại , trang tra ̣i ha ̣n chế . Điạ bàn rô ̣ng nhưng các chính sách đầ u tư theo Quyế t đinh ̣ 1956 thực hiê ̣n chưa đầ y đủ do đó khó khăn và tố n kém trong công tác đào ta ̣o . Mô ̣t số ho ̣c viên sau khi đào ta ̣o không chiụ khó hành nghề hoă ̣c không có điề u kiê ̣n để hành nghề vì thiế u vố n gây lañ g phí công tác đào ta ̣o . Các ngành công nghiệp , thương ma ̣i , dịch vụ ở khu vực này chưa phá t triể n , chưa có môi trường công nghiê ̣p để lao đô ̣ng hành nghề thuâ ̣n lơ ̣i. Những tồ n ta ̣i , yế u kém , khó khăn trên cần phải nghiên cứu , tìm ra cá biện pháp, giải pháp để tháo gỡ ; vì vậy tôi mạnh dạn chọn đ ề tài “Thực thi chí nh sách đào taọ nghề cho lao động nông thôn của huyê ̣n Bình Liêu , tỉnh Quảng Ninh”là đề tài luận văn thạc sĩ của mình nhằm tìm ra các giải pháp thực hiện có hiệu quả chính sách về đào tạo nghề cho LĐNT trên địa bàn được l dụng cho các địa phương khác trong tỉnh. 2 ựa chọn , đồ ng thời áp Đào ta ̣o nghề cho LĐNT là sự nghiê ̣p của Đảng , Nhà nước, của các cấp , các ngành và xã hội nhằm nâng cao chất lượng LĐNT , đáp ứng yêu cầ u công nghiê ̣p hóa, hiê ̣n đa ̣i hóa nông nghiê ̣p , nông thôn . Trong những năm gầ n đây , quá trình công nghiê ̣p hóa diễn ra với tố c đô ̣ nhanh trên mô ̣t số vùng của đấ t nước khiế n số lươ ̣ng bình quân trên mô ̣t diê ̣n tích canh tác tăng lên ; tình trạng mất cân đối cung, cầ u lao đô ̣ng giữa nông thôn và thành thi ̣diễn ra khắ p nơi về . Mă ̣t khác , sự nghiê ̣p công nghiê ̣p hóa , hiê ̣n đa ̣i hóa đã thúc đẩ y sự phát triể n kinh tế – xã hội và quá trình đô thị hóa ở nước ta diễn ra nhanh , cơ cấ u kinh tế có sự chuyể n dich ̣ ma ̣nh mẽ. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều hộ nông nghiệp bị mất đất sản xuất , phải chuyển đổ i lao đô ̣ng sang liñ h vực phi nông nghiê ̣p nên rấ t cầ n đươ ̣c hưởng chính sách ưu đaĩ về đào ta ̣o nghề . Chấ t lươ ̣ng LĐNT thấ p đã làm cho thu nhâ ̣p của người lao đô ̣ng không thể tăng nhanh ; gây ra chênh lê ̣ch khoảng cách giữa giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn ngày càng tăng . Chính vì vậy , đào ta ̣o nghề cho LĐNT ở Viê ̣t Nam đang là yêu cầ u cấ p bách. Luận văn nhằm trả lời câu hỏi nghiên cứu là:Cần phải làm gì (cần có những giải pháp gì?) để đẩy mạnh việc thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh trong thời gian tới? 2. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn là: - Xây dựng đươ ̣c khung nghiên cứu về thực thi chính sách đào ta ̣o nghề cho LĐNT của chiń h quyề n cấ p huyê ̣n . - Phản ánh thực trạng thực thi chính sách đào tạo nghề cho LĐNT của chính quyề n huyện Bình Liêu, từ đó xác đinh ̣ đươ ̣c những điể m ma ̣nh , điể m yế u viê ̣c thực thi chính sách đào ta ̣o nghề cho LĐNT huyê ̣n Bình Liêu và nguyên nhân của điể m . yế u - Đề xuấ t đươ ̣c các giải pháp hoàn thiê ̣n thực thi chính sách đào ta ̣o nghề cho LĐNT của chiń h quyề n huyê ̣n Bin ̀ h Liêu đế n năm 2020. 3 3. Đối tƣợng nghiên cứu - Về đố i tươ ̣ng: Nghiên cứu thực thi chin ́ h sách đào ta ̣o nghề cho LĐNT của huyê ̣n Biǹ h Liêu, tỉnh Quảng Ninh. - Về nô ̣i dung luâ ̣n văn : Luâ ̣n văn tâ ̣p trung nghiên cứu thực thi chin ́ h sách đào ta ̣o nghề cho LĐNT của huyê ̣n Bình Liêu theo 3 giai đoa ̣n đó là : chuẩ n bi ̣triể n khai chiń h sách, chỉ đạo triển khai chính sách, kiể m tra sự thực hiê ̣n chin ́ h sách. - Về không gian: Nghiên cứu trên điạ bàn huyê ̣n Bin ̀ h Liêu. - Về thời gian : Số liê ̣u thứ cấ p thu thâ ̣p từ năm 2011-2015, ước thực hiện 2016 và các giải pháp đề xuất cho giai đoạn đến năm 2020. 4. Nội dung thực hiện Nghiên cứu cơ sở lý thuyết vềthực thi chính sách đào tạo nghề cho LĐNT để thấy được vai trò của nó đối với sự phát triển kinh tế - xã hội; Phân tích thực trạng thực thi chính sách ĐTN cho LĐNT huyện Bình Liêu, phân tích những hạn chế cần khắc phục, tìm ra nguyên nhân của những hạn chế đó; Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy mạnh thực thi chính sách đào tạo nghề cho LĐNT trên địa bàn huyện Bình Liêu. 5. Cấ u trúc của luâ ̣n văn Ngoài phần mở đầu , kế t luâ ̣n và danh mu ̣c tài liê ̣u tham khảo , luâ ̣n văn gồ m 4 chương: Chƣơng 1 – Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận về thực thi chính sách ĐTN cho LĐNT của chính quyền cấp huyện. Chƣơng 2 – Phương pháp nghiên cứu và thiết kế luận văn Chƣơng 3 – Phân tích thực trạng thực thi chính sách đào tạo nghề cho LĐNT của huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Chƣơng 4–Giải pháp hoàn thiện thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn của huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. 4 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔNCỦA CHÍNH QUYỀN CẤP HUYỆN 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với nhiều quốc gia, được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và cũng là đề tài được nghiên cứu ở nhiều góc độ khác nhau. Có một số công trình tiêu biểu về lĩnh vực này như sau: Những giải pháp chủ yếu nhằm giải quyết việc làm ở nông thôn Hà Tĩnh, 2003. Luận án tiến sĩ kinh tế của tác giả Thái Ngọc Thịnh, Trường Đại học Nông nghiệp I Hà Nội. Trong luận án tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn đào tạo nghề và giải quyết việc làm, thực trạng đào tạo nghề và giải quyết việc làm ở nông thôn Hà Tĩnh đồng thời đưa ra những giải pháp phù hợp nhằm giải quyết việc làm cho LĐNT Hà Tĩnh. Tác động của đô thị hóa đối với lao động việc làm ở nông thôn ngoại thành Hà Nội, 2012. Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Thị Hải Vân, trong đó tác giả tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn tác động của quá trình đô thị hóa tới lao động, việc làm nông thôn nói chung, phân tích và đánh giá thực trạng tác động của đô thị hóa tới lao động, việc làm nông thôn ngoại thành Hà Nội và các giải pháp cho vấn đề này. Quản lý Nhà nước về giải quyết việc làm ở Hà Nội, 1995. Luận án phó tiến sĩ của tác giả Trần Văn Tuấn. Tác giả đã nghiên cứu về lý luận và chính sách giải quyết việc làm trong quá trình chuyến sang kinh tế thị trường; thực trạng nguồn lao động, tình hình và kinh nghiệm bước đầu về giải quyết việc làm ở Hà Nội. Giải quyết việc làm cho LĐNT trên địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng, 2012. Luận văn thạc sĩ kinh tế của tác giả Hoàng Tú Anh, trường Đại học Đà 5 Nẵng. Trong luận văn tác giả đã hệ thống hóa các khái niệm việc làm, giải quyết việc làm cho LĐNT, đồng thời đưa ra các chỉ tiêu nhằm đánh giá vấn đề giải quyết việc làm có hiệu quả và đề xuất một số giải pháp chủ yếu cho vấn đề này. Nghiên cứu một số giải pháp giải quyết việc làm cho LĐNT huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội, 2013. Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Thị Kim Hồng, trường Đại học Nông nghiệp I Hà Nội. Tác giả đã làm rõ cơ sở lý luận về vấn đề việc làm và đưa ra những kinh nghiệm giải quyết việc làm của một số nước trên thế giới cũng như một vài địa phương ở Việt Nam. Ưu điểm của luận văn là tác giả đã đi sâu vào nghiên cứu thực tế bằng phương pháp điều tra, phỏng vấn tại 3 xã trên địa bàn huyện, từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp giải quyết việc làm cho lao động nông thôn một cách phù hợp nhất đối với địa phương. Giải quyết việc làm ở tình Thái Bình – Thực trạng và giải pháp, 2008. Luận văn thạc sĩ của tác giả Bùi Xuân An, Học viện hành chính Quốc Gia Hà Nội. Tác giả đã nghiên cứu thực trạng giải quyết việc làm ở tỉnh Thái Bình, đồng thời đưa ra những phương hướng cơ bản và những giải pháp chủ yếu để giải quyết việc làm ở tỉnh Thái Bình. Một số giải pháp chủ yếu được tác giả đưa ra nhằm giải quyết việc làm như đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn trên cơ sở đó tạo ra nhiều việc làm cho người lao động, xây dựng và phát triển kinh tế mũi nhọn gắn với giải quyết việc làm cho người lao động. Các công trình trên đã quân tâm đến việc thực thi chính sách cũng như quan tâm đến vấn đề việc làm cho lao động nói chung và cho lao động nông thôn nói riêng, coi đó là một vấn đề có tính toàn cầu; đưa ra cách tiếp cận về chính sách việc làm, chính sách đào tạo nghề, hệ thống hóa những khái niệm học nghề, lao động, việc làm, thu nhập đánh giá thực trạng vấn đề học nghề, việc làm ở Việt Nam nói chung; đề xuất quan điểm và phương hướng giải quyết vấn đề việc làm và khuyến nghị, định hướng một số chính sách cụ thể về đào tạo nghề và việc làm trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đát nước. 6 Bên cạnh những công trình nghiên cứu mang tính chuyên khảo, cũng đã có nhiều cuốn sách hay các bài báo, tạp chí nghiên cứu viết về thực trạng lao động, vấn đề việc làm và giải quyết việc làm của người dân nông thôn nước ta như: Việc làm ở nông thôn - Thực trạng và giải pháp, 2001. Tác giả Chu Tiến Quang đã nghiên cứu về vấn đề việc làm ở nông thôn. Hà Nội: Nhà xuất bản nông nghiệp đã đưa ra một số giải pháp giải quyết việc làm cho lao động nông thôn như: thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thực hiện chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, phát triển các ngành nghề phi nông nghiệp, hỗ trợ. Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Nam Định, 2015. Tác giả Bùi Hồng Đăng và cộng sự. Hà Nội: Tạp chí khoa học và phát triển tập 13, số 7 đã nghiên cứu, tập trung đánh giá chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn thời gian qua, tìm ra những yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng chất lượng đào tạo nghề cho LĐNT tỉnh Nam Định. Từ đó đề ra một số giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho LĐNT tỉnh trong thời gian tới. Tác giả Nguyễn Hữu Dũng và Trần Hữu Trung, 1997. Chính sách giải quyết việc làm ở Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản chính trị quốc gia. Tác giả Lê Văn Bảnh, 1998. Kinh nghiệm đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Hà Nội: Nhà xuất bản Lao động và Xã hội. Tác giả Vũ Tiến Quang, 2001. Việc làm ở nông thôn, thực trạng và giải pháp. Hà Nội: Nhà xuất bản nông nghiệp. Tác giả Nguyễn Thị Hằng, 2003. Đẩy mạnh xuất khẩu lao động ở nông thôn, góp phần xóa đói giảm nghèo. Hà nội: Tạp chí Cộng Sản. Tác giả Nguyễn Thị Hằng và Phí Thị Thơm, 2009. Giải quyết việc làm cho lao động nông nghiệp trong quá trình đô thị hóa. Hà Nội: Nhà xuất bản chính trị quốc gia. 7 Viện nghiên cứu khoa học dạy nghề, 2011. Mô hình dạy nghề và giải quyết việc làm cho lao động ở khu vực chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Hà Nội: Nhà xuất bản Lao động và Xã hội. Ở công trình trên các tác giả bằng cơ sở lý luận và thực tiễn đã trình bày các khái niệm, vai trò, đặc điểm, thực trạng về chính sách lao động và việc làm ở nông thôn. Qua đó, khẳng định vai trò quan trọng của việc làm để đảm bảo an sinh xã hội nông thôn. Tuy nhiên, các số liệu được thống kê nhiều năm nên chưa sát với tình hình hiện nay. Gần đây, các luận văn thạc sĩ cũng nghiên cứu vấn đề giải quyết việc làm cho LĐNT ở các địa phương trong nước đây là nguồn tư liệu thiết thực bổ ích như: - Tác giả Hoàng Tú Anh, Giải quyết việc làm cho lao động nông thôn huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng,Luận văn thạc sĩ: Đại học Đà Nẵng. - Tác giả Đồng Văn Tuấn, 2011 có công trình nghiên cứu: Giải pháp giải quyết việc làm tăng và tăng thu nhập cho người lao động ở khu vực nông thôn tỉnh Thái Nguyên, đề tài cấp bộ trường đại học Thái Nguyên. - Tác giả Hoàng Văn Lưu, 2006. Giải quyết việc làm cho lao động nông thôn tỉnh Ninh Bình, Luận văn thạc sĩ: trường đại học Kinh Tế Quốc Dân. - Tác giả Lê Thanh Hải, 2013. Tổ chức thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Lai Châu. Luận văn thạc sỹ kinh tế - Tác giả Nguyễn Thị Huệ, 2014. Việc làm cho lao động nông nghiệp trong quá trìnhxây dựng nông thôn mới ở thủ đô Hà Nội. Luận án Tiến sỹ, Học viện chính trịquốc gia Hồ Chí Minh. - Tác giả Hoàng Nguyễn Hưng, 2013. Biện pháp quản lý hoạt động đào tạo nghề cholao động nông thôn tỉnh Hưng Yên. Luận văn Thạc sĩ kinh tế, Đại học kinh tế. - Tác giả Dương Thùy Trang, 2013. Biến đổi cơ cấu lao động, việc làm của hộ gia đìnhnông thôn trong qua quá trinh đô thị hóa. Luận văn thạc sĩ, Đại học Quốc gia Hà Nội. - Tác giả Nguyễn Thị Hồng Ninh, 2007. Việc làm cho người lao động ở nông thôn tỉnh Hà Tĩnh, Học viện chính trị. 8 Nhóm tác giả này cho rằng: thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn đồng nghĩa với việc giải quyết việc làm kết hợp tổng thể những biện pháp, chính sách kinh tế xã hội của nhà nước, cộng đồng và bản thân người lao động tác động đến mọi mặt đời sống xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để đảm bảo người lao động có khả năng lao động có việc làm. Theo nghĩa hẹp, giải quyết việc làm là các biện pháp chủ yếu hướng vào đối tượng thất nghiệp, thiếu việc làm, nhằm tạo ra việc làm cho người lao động, duy trì tỉ lệ thất nghiệp ở mức thấp nhất. Vậy thực thi chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn gồm các nội dung: hướng nghiệp, đào tạo nghề, giới thiệu việc làm và xuất khẩu lao động. Tuy nhiên, ngoài các nội dung trên, tác giả còn có các nội dung khác: chính sách tín dụng, phát triển sản xuất, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ... mà thực chất là nhân tố ảnh hưởng đến giải quyết việc làm cho lao động nông thôn. Đây là hạn chế của các công tình trên. Do đó, đề tài “Thực thi chính sách đào tạo ngh ề cho lao động nông thôn của huyện Bình Liêu , tỉnh Quảng Ninh” cần phải nghiên cứu sâu hơn để phù hợp với đối tượng đề tài. 1.2. Cơ sở lý luận về thực thi chính sách đào tạo nghề cho LĐNT 1.2.1. Một số khái niệm 1.2.1.1. Lao động nông thôn Khái niệm: LĐNT là lao động ở khu vực nông thôn và lao động nông nghiệp, kể cả người tàn tật có khả năng lao động có độ tuổi từ 16-55 đối với nữ và từ 16-60 đối với nam, gồm những người trong độ tuổi lao động có khả năng lao động, đang có việc làm và những người thất nghiệp có nhu cầu tìm việc làm. Đắc điểm của lao động nông thôn: - LĐNT mang tính thời vụ. Sản xuất nông nghiệp luôn chịu tác động và chi phối mạnh mẽ bởi các quy luật sinh học và điều kiện tự nhiên của vùng (khí hậu, đất đai...). Do đó quá trình sản xuất mang tính chất thời vụ cao, thu hút lao động 9 không đều. Chính vì tính chất này đã làm cho việc sử dụng lao động ở các vùng nông thôn trở nên phức tạp. - LĐNT rất dồi dào và đa dạng về độ tuổi và có tính thích ứng lớn. Do đó, việc huy động và sử dụng đầy đủ nguồn lực lao động có ý nghĩa rất quan trọng và phức tạp, đòi hỏi phải có biện pháp quản lý tổ chức lao động tốt để tăng cường lực lượng lao động cho sản xuất nông nghiệp. - LĐNT đa dạng, ít chuyên sâu, trình độ thấp. Sản xuất nông nghiệp có nhiều việc gồm các khâu với tính chất khác nhau. Mức độ áp dụng máy móc, thiết bị vào sản xuất còn thấp vì thế mà sản xuất nông nghiệp đòi hỏi về sức khỏe, sự lành nghề và kinh nghệm. Mỗi lao động có thể đảm nhiệm nhiều công việc khác nhau nên lao động nông thôn ít chuyên sâu hơn các lao động trong các ngành công nghiệp và một số ngành đặc thù khác. Bên cạnh đó, phần lớn lao động nông nghiệp mang tính phổ thông, ít được đào tạo nên hiệu suất lao động thấp, khó khăn trong việc tiếp thu tiến bộ khoa học và công nghệ. Từ những đặc điểm trên đây có thể thấy vấn đề ĐTN cho LĐNT là một trong những biện pháp cấp bách hiện nay nhằm khắc phục những yếu điểm, hạn chế của LĐNT, phát triển sản xuất, tăng trưởng kinh tế và góp phần xóa đói, giảm nghèo. 1.2.1.2. Đào tạo nghề cho lao động nông thôn Khái niệm: Đào tạo nghề cho LĐNT chính là: (i) trang bị các kiến thức lý thuyết cho học viên một cách có hệ thống; (ii) rèn luyện các kỹ năng thực hành nghề nghiệp; (iii) rèn luyện thái độ, tác phong làm việc cho học viên trong phạm vi ngành nghề họ theo học nhằm giúp họ có thể làm một nghề nhất định. Đào tạo nghề không chỉ gắn với lý thuyết mà cần đảm bảo cho lao động có đầy đủ kỹ năng để tìm được một việc làm gắn liền với nghề nghiệp. Đào tạo nghề cho LĐNT không chỉ liên quan đến dạy nghề mà liên quan cả đến sự phát triển đội ngũ giáo viên, giảng viên và mạng lưới các cơ sở đào tạo nghề 10 1.2.2. Chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn 1.2.2.1. Khái niệm và mục tiêu của chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn Khái niệm: Chính sách đào tạo nghề cho LĐNT là một trong những chính sách xã hội do Nhà nước ban hành, bao gồm tổng thể các quan điểm, tư tưởng, các mục tiêu, giải pháp và công cụ mà Nhà nước sử dụng để tác động lên hoạt động đào tạo nghề cho lao động nông thôn nhằm thúc đẩy toàn diện công tác dạy nghề và học nghề cho lao động nông thôn, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Mục tiêu: Nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo nghề, nhằm tạo ra việc làm, tăng thu nhập của lao động nông thôn; góp phần dịch chuyển cơ cấu lao động và cơ cấu kinh tế, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. 1.2.2.2. Chính sách đối với người học - Mục tiêu: đảm bảo cho LĐNT được ĐTN và được hỗ trợ để đào tạo nghề . - Giải pháp:  Hỗ trợ một phần hoặc toàn bộ chi phí học nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn thuộc diện được hưởng chính sách ưu đãi, như: người có công với cách mạng, hộ nghèo, hộ cận nghèo, người tàn tật, đồng bào dân tộc thiểu số, người bị thu hồi đất canh tác và các lao động nông thôn khác.  Hỗ trợ tiền ăn và tiền đi lại cho học viên học nghề ngắn hạn thuộc diện được hưởng chính sách ưu đãi, như: người có công với cách mạng, hộ nghèo, hộ cận nghèo, người tàn tật, đồng bào dân tộc thiểu số, người bị thu hồi đất canh tác và các lao động nông thôn khác.  Hỗ trợ lãi xuất cho vay học nghề đối với lao động nông thôn.  Hỗ trợ cho vay lao động nông thôn sau học nghề để tạo việc làm. 11
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan