Tài liệu Tài liệu tham khảo bồi dưỡng học sinh môn vật lý lớp 9 (20)

Ôn tập Vật Lý 9 HK I Năm học: 2015 – 2016 OÂN TAÄP HOÏC KYØ I MOÂN: VAÄT LYÙ 9 Chöông I: ÑIEÄN HOÏC A- HEÄ THOÁNG KIEÁN THÖÙC BAØI HOÏC I- ÑÒNH LUAÄT OÂM – ÑIEÄN TRÔÛ CUÛA DAÂY DAÃN 1- Ñònh luaät OÂm: “Cöôøng ñoä doøng ñieän qua daây daãn tyû leä thuaän vôùi hieäu ñieän theá ñaët vaøo hai ñaàu daây vaø tyû leä nghòch vôùi ñieän trôû cuûa daây” Coâng thöùc: I U R I: Cöôøng ñoä doøng ñieän (A) U: Hieäu ñieän theá (V) R: Ñieän trôû (  )  Chuù yù: Ñoà thò bieåu dieãn söï phuï thuoäc cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän vaøo hieäu ñieän theá giöõa hai daàu daây daãn laø ñöôøng thaúng ñi qua goác toïa ñoä (U = 0; I = 0) 2- Ñieän trôû daây daãn: Trò soá R  U khoâng ñoåi vôùi moät daây daãn ñöôïc goïi laø ñieän trôû cuûa daây daãn ñoù. I  Chuù yù: - Ñieän trôû cuûa moät daây daãn laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho tính caûn trôû doøng ñieän cuûa daây daãn ñoù. - Ñieän trôû cuûa daây daãn chæ phuï thuoäc vaøo baûn thaân daây daãn. II- ÑÒNH LUAÄT OÂM CHO ÑOAÏN MAÏCH COÙ CAÙC ÑIEÄN TRÔÛ MAÉC NOÁI TIEÁP U R1 R2 R3 1/ Cöôøng ñoä doøng ñieän vaø hieäu ñieän theá trong ñoaïn maïch maéc noái tieáp  Cöôøng ñoä doøng ñieän coù giaù trò nhö nhau taïi moïi ñieåm. I  I1  I 2  I 3  Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch baèng toång hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu moãi ñieän trôû thaønh phaàn U  U1  U 2  U 3 2/ Ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch noái tieáp a- Ñieän trôû töông ñöông laø gì? Ñieän trôû töông ñöông (Rtñ) cuûa moät ñoaïn maïch laø ñieän trôû coù theå thay theá cho caùc ñieän trôû trong maïch, sao cho giaù trò cuûa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch khoâng thay ñoåi. b- Ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch noái tieáp baèng toång caùc ñieän trôû hôïp thaønh. R tñ  R1  R 2  R 3 3/ Heä quaû Trong ñoaïn maïch maéc noái tieáp hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu moãi ñieän trôû tyû leä thuaän vôùi ñieän trôû ñieän trôû ñoù U1 R1  U2 R2 U III- ÑÒNH LUAÄT OÂM CHO ÑOAÏN MAÏCH COÙ CAÙC ÑIEÄN TRÔÛ MAÉC SONG SONG R1 THCS Vo Thị Sáu 1 R 2 R3 Ôn tập Vật Lý 9 HK I Năm học: 2015 – 2016 1/ Cöôøng ñoä doøng ñieän vaø hieäu ñieän theá trong ñoaïn maïch maéc song song  Cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch chính baèng toång cöôøng ñoä doøng ñieän trong caùc maïch reõ. I  I1  I 2  I 3  Hieäu ñieän theá hai ñaàu ñoaïn maïch song song baèng hieäu ñieän theá hai ñaàu moãi ñoaïn maïch reõ. U  U1  U 2  U 3 2/ Ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch song song Nghòch ñaûo ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch song song baèng toång caùc nghòch ñaûo ñieän trôû caùc ñoaïn maïch reõ. 1 1 1 1    R tñ R1 R 2 R 3 3/ Heä quaû R .R 1 2  Maïch ñieän goàm hai ñieän trôû maéc song thì: R tñ  R  R 1 2 I R 1 2  Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua moãi ñieän trôû tyû leä nghòch vôùi ñieän trôû ñoù: I  R 2 1 IV- ÑIEÄN TRÔÛ DAÂY DAÃN PHUÏ THUOÄC VAØO CAÙC YEÁU TOÁ CUÛA DAÂY “Ñieän trôû daây daãn tyû leä thuaän vôùi chieàu daøi cuûa daây, tæ leä nghcòh vôùi tieát dieän cuûa daây vaø phuï thuoäc vaøo vaät lieäu laøm daây daãn” l Coâng thöùc: R   S R: ñieän trôû daây daãn () l: chieàu daøi daây daãn (m) vôùi: S: tieát dieän cuûa daây (m2) : ñieän trôû suaát (.m) * YÙnghóa cuûa ñieän trôû suaát  Ñieän trôû suaát cuûa moät vaät lieäu (hay moät chaát lieäu) coù trò soá baèng ñieän trôû cuûa moät ñoaïn daây daãn hình truï ñöôïc laøm baèng vaät lieäu ñoù coù chieàu daøi laø 1m vaø tieát dieän laø 1m 2.  Ñieän trôû suaát cuûa vaät lieäu caøng nhoû thì vaät lieäu ñoù daãn ñieän caøng toát. V- BIEÁN TRÔÛ – ÑIEÄN TRÔÛ DUØNG TRONG KYÕ THUAÄT 1/ Bieán trôû  Bieán trôû laø ñieän trôû coù theå thay ñoåi trò soá vaø ñöôïc duøng ñeå thay ñoåi cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch.  Caùc loaïi bieán trôû ñöôïc söû duïng laø: bieán trôû con chaïy, bieán trôû tay quay, bieán trôû than (chieát aùp). 2/ Ñieän trôû duøng trong kyõ thuaät  Ñieän trôû duøng trong kyõ thuaät thöôøng coù trò soá raát lôùn.  Coù hai caùch ghi trò soá ñieän trôû duøng trong kyõ thuaät laø: - Trò soá ñöôïc ghi treân ñieän trôû. THCS Vo Thị Sáu 2 Ôn tập Vật Lý 9 HK I Năm học: 2015 – 2016 - Trò soá ñöôïc theå hieän baèng caùc voøng maøu sôn treân ñieän trôû. VI- COÂNG SUAÁT ÑIEÄN 1/ Coâng suaát ñieän Coâng suaát ñieän trong moät ñoïan maïch baèng tích hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän qua noù. Coâng thöùc: P = U.I P: coâng suaát ñieän (W) U: hieäu ñieän theá (V) 2/ Heä quaû: I: cöôøng ñoä doøng ñieän (A) Neáu ñoaïn maïch cho ñieän trôû R thì coâng suaát ñieän cuõng coù theå tính baèng coâng thöùc: P = I2.R hoaëc P = U2 R 3/ Chuù yù  Soá oaùt ghi treân moãi duïng cuï ñieän cho bieát coâng suaát ñònh möùc cuûa duïng cuï ñoù, nghóa laø coâng suaát ñieän cuûa duïng cuï khi noù hoaït ñoäng bình thöôøng.  Treân moãi duïng cuï ñieän thöôøng coù ghi: giaù trò hieäu ñieän theá ñònh möùc vaø coâng suaát ñònh möùc. Ví duï: Treân moät boøng ñeøn coù ghi 220V – 75W nghóa laø: boùng ñeøn saùng bình thöôøng khi ñöïôc söû duïng vôùi nguoàn ñieän coù hieäu ñieän theá 220V thì coâng suaát ñieän qua boùng ñeøn laø 75W. VII- ÑIEÄN NAÊNG – COÂNG DOØNG ÑIEÄN I- Ñieän naêng 1/ Ñieän naêng laø gì? Doøng ñieän coù mang naêng löôïng vì noù coù theå thöïc hieän coâng, cuõng nhö coù theå laøm thay ñoåi nhieät naêng cuûa moät vaät. Naêng löôïng doøng ñieän ñöôïc goïi laø ñieän naêng. 2/ Söï chuyeån hoùa ñieän naêng thaønh caùc daïng naêng löôïng khaùc Ñieän naêng coù theå chuyeån hoùa thaønh caùc daïng naêng löôïng khaùc. Ví duï: - Boùng ñeøn daây toùc: ñieän naêng bieán ñoåi thaønh nhieät naêng vaø quang naêng. - Ñeøn LED: ñieän naêng bieán ñoåi thaønh quang naêng vaø nhieät naêng. - Noài côn ñieän, baøn laø: ñieän naêng bieán ñoåi thaønh nhieät naêng vaø quang naêng. - Quaït ñieän, maùy bôn nöôùc: ñieän naêng bieán ñoåi thaønh cô naêng vaø nhieät naêng. 3/ Hieäu suaát söû duïng ñieän Tyû soá giöõa phaàn naêng löôïng coù ích ñöôïc chuyeån hoùa töø ñieän naêng vaø toaøn boä ñieän naêng tieâu thuï ñöôïc goïi laø hieäu suaát söû duïng ñieän naêng. Coâng thöùc: H  A1 .100% A A1: naêng löôïng coù ích ñöôïc chuyeån hoùa töø ñieän naêng. A: ñieän naêng tieâu thuï. II- Coâng doøng ñieän (ñieän naêng tieâu thuï) 1/ Coâng doøng ñieän Coâng doøng ñieän sinh ra trong moät ñoaïn maïch laø soá ño löôïng ñieän naêng chuyeån hoùa thaønh caùc daïng naêng löôïng khaùc taïi ñoaïn maïch ñoù. Coâng thöùc: A = P.t = U.I.t vôùi: A: coâng doaøng ñieän (J) THCS Vo Thị Sáu 3 Ôn tập Vật Lý 9 HK I Năm học: 2015 – 2016 P: coâng suaát ñieän (W) t: thôøi gian (s) U: hieäu ñieän theá (V) I: cöôøng ñoä doøng ñieän (A) 2/ Ño ñieän naêng tieâu thuï Löôïng ñieän naêng ñöôïc söû duïng ñöôïc ño baèng coâng tô ñieän. Moãi soá ñeám treân coâng tô ñieän cho bieát löôïng ñieän naêng söû duïng laø 1 kiloâoat giôø (kW.h). 1 kW.h = 3 600 000J = 3 600kJ VIII- ÑÒNH LUAÄT JUN-LENXÔ (Tính nhieät löôïng toûa ra treân daây daãn khi coù doøng ñieän chaïy qua) “Nhieät löôïng toûa ra treân daây daãn khi coù doøng ñieän chaïy qua tæ leä thuaän vôùi bình phöông cöôøng ñoä doøng ñieän, tæ leä thuaän vôùi ñieän trôû vaø thôøi gian doøng ñieän chaïy qua” Coâng thöùc: Q = I2.R.t vôùi: Q: nhieät löôïng toûa ra (J) I: cöôøng ñoä doøng ñieän (A) R: ñieän trôû (  ) t: thôøi gian (s) 2 * Chuù yù: neáu nhieät löôïng Q tính baèng ñôn vò calo (cal) thì ta coù coâng thöùc: Q  0,24.I .R.t B- MOÄT SOÁ CAÂU HOÛI GIAÙO KHOA Caâu 1: Phaùt bieåu ñònh luaât OÂm. Vieát coâng thöùc bieåu dieãn ñònh luaät Höôùng daãn “Cöôøng ñoä doøng ñieän qua daây daãn tyû leä thuaän vôùi hieäu ñieän theá ñaët vaøo hai ñaàu daây vaø tyû leä nghòch vôùi ñieän trôû cuûa daây” I: Cöôøng ñoä doøng ñieän (A) U Coâng thöùc: I  R Vôùi: U: Hieäu ñieän theá (V) R: Ñieän trôû () Caâu 2: Ñieän trôû cuûa daây daãn laø gì? Neâu yù nghóa cuûa ñieän trôû. Höôùng daãn U Trò soá R  I khoâng ñoåi vôùi moät daây daãn ñöôïc goïi laø ñieän trôû cuûa daây daãn ñoù. * YÙ nghóa cuûa ñieän trôû: Ñieän trôû cuûa moät daây daãn laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho tính caûn trôû doøng ñieän cuûa daây daãn ñoù. Caâu 3: Ñieän trôû cuûa daây daãn phuï thuoäc nhö theá naøo vaøo nhöõng yeáu toá cuûa daây daãn? Vieát bieåu thöùc bieåu dieãn söï phuï thuoäc aáy. Neâu yù nghóa cuûa ñieän trôû suaát. Höôùng daãn “Ñieän trôû daây daãn tyû leä thuaän vôùi chieàu daøi cuûa daây, tæ leä nghòch vôùi tieát dieän cuûa daây vaø phuï thuoäc vaøo vaät lieäu laøm daây daãn” R: ñieän trôû daây daãn () l Coâng thöùc: R   S vôùi: l: chieàu daøi daây daãn (m) S: tieát dieän cuûa daây (m2) : ñieän trôû suaát (.m) * YÙnghóa cuûa ñieän trôû suaát - Ñieän trôû suaát cuûa moät vaät lieäu (hay moät chaát lieäu) coù trò soá baèng ñieän trôû cuûa moät ñoaïn daây daãn hình truï ñöôïc laøm baèng vaät lieäu ñoù coù chieàu daøi laø 1m vaø tieát dieän laø 1m 2. THCS Vo Thị Sáu 4 Ôn tập Vật Lý 9 HK I Năm học: 2015 – 2016 - Ñieän trôû suaát cuûa vaät lieäu caøng nhoû thì vaät lieäu ñoù daãn ñieän caøng toát. Caâu 4: Bieán trôû laø gì? Coù taùc duïng nhö theá naøo? Haõy keå teân moät soá bieán trôû thöôøng söû duïng. Höôùng daãn Bieán trôû laø ñieän trôû coù theå thay ñoåi trò soá vaø ñöôïc duøng ñeå thay ñoåi cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch. Caùc loaïi bieán trôû ñöôïc söû duïng laø: bieán trôû con chaïy, bieán trôû tay quay, bieán trôû than (chieát aùp). Caâu 5: Ñònh nghóa coâng suaát ñieän. Vieát coâng thöùc tính coâng suaát ñieän. Soá oaùt ghi treân duïng cuï ñieän cho bieát gì? Moät baøn laø ñieän coù ghi 220V – 700W, haõy cho bieát yù nghóa cuûa soá ghi ñoù. Höôùng daãn Coâng suaát ñieän trong moät ñoïan maïch baèng tích hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän qua noù. P: coâng suaát ñieän (W) Coâng thöùc: P = U.I vôùi: U: hieäu ñieän theá (V) I: cöôøng ñoä doøng ñieän (A) Soá oaùt ghi treân moãi duïng cuï ñieän cho bieát coâng suaát ñònh möùc cuûa duïng cuï ñoù, nghóa laø coâng suaát ñieän cuûa duïng cuï khi noù hoaït ñoäng bình thöôøng. Treân moät baøn laø coù ghi 220V – 75W nghóa laø: baøn laø hoaït ñoäng bình thöôøng khi ñöïôc söû duïng vôùi nguoàn ñieän coù hieäu ñieän theá 220V thì coâng suaát ñieän qua baøn laø laø 75W. Caâu 6: Ñieän naêng laø gì? Haõy neâu moät soá ví duï ñieän naêng chuyeån hoùa thaønh caùc daïng naêng löôïng khaùc. Höôùng daãn Doøng ñieän coù mang naêng löôïng vì noù coù theå thöïc hieän coâng, cuõng nhö coù theå laøm thay ñoåi nhieät naêng cuûa moät vaät. Naêng löôïng doøng ñieän ñöôïc goïi laø ñieän naêng. Ví duï ñieän naêng coù theå chuyeån hoùa thaønh caùc daïng naêng löôïng khaùc. - Boùng ñeøn daây toùc: ñieän naêng bieán ñoåi thaønh nhieät naêng vaø quang naêng. - Ñeøn LED: ñieän naêng bieán ñoåi thaønh quang naêng vaø nhieät naêng. - Noài côn ñieän, baøn laø: ñieän naêng bieán ñoåi thaønh nhieät naêng vaø quang naêng. - Quaït ñieän, maùy bôn nöôùc: ñieän naêng bieán ñoåi thaønh cô naêng vaø nhieät naêng. Caâu 7: Ñònh nghóa coâng doøng ñieän. Vieát coâng thöùc tính coâng doøng ñieän. Haõy neâu yù nghóa soá ñeám treân coâng tô ñieän Höôùng daãn Coâng doøng ñieän sinh ra trong moät ñoaïn maïch laø soá ño löôïng ñieän naêng chuyeån hoùa thaønh caùc daïng naêng löôïng khaùc taïi ñoaïn maïch ñoù. A: coâng doøng ñieän (J) P: coâng suaát ñieän (W) Coâng thöùc: A = P.t = U.I.t vôùi: t: thôøi gian (s) U: hieäu ñieän theá (V) I: cöôøng ñoä doøng ñieän (A) Soá ñeám treân coâng tô ñieän cho bieát löôïng ñieän naêng ñaõ söû duïng. Moãi soá ñeám treân coâng tô ñieän cho bieát löôïng ñieän naêng söû duïng laø 1 kiloâoat giôø (kW.h). THCS Vo Thị Sáu 5 Ôn tập Vật Lý 9 HK I Năm học: 2015 – 2016 1 kW.h = 3 600 000J = 3 600kJ Caâu 8: Phaùt bieåu ñònh luaät Jun-Lenxô. Vieát coâng thöùc bieåu dieãn ñònh luaät Höôùng daãn “Nhieät löôïng toûa ra treân daây daãn khi coù doøng ñieän chaïy qua tæ leä thuaän vôùi bình phöông cöôøng ñoä doøng ñieän, tæ leä thuaän vôùi ñieän trôû vaø thôøi gian doøng ñieän chaïy qua” Q: nhieät löôïng toûa ra (J) 2 Coâng thöùc: Q = I .R.t vôùi: I: cöôøng ñoä doøng ñieän (A) R: ñieän trôû () t: thôøi gian (s) Neáu nhieät löôïng Q tính baèng ñôn vò calo (cal) thì ta coù coâng thöùc: Q = 0,24.I2.R.t C- BAØI TAÄP I- HEÄ THOÁNG COÂNG THÖÙC U 1- Ñònh luaät OÂm: I  R  U  I.R vaø R U I l 2- Ñieän trôû daây daãn: R   . S  l R.S  l R.S ; S  . R ;   l R1 1 l1 S2 * Heä thöùc so saùnh ñieän trôû cuûa hai daây daãn: R   . l . S 2 2 2 1 2 6 2 * Löu yù ñôn vò: 1mm  1.10 m 3- Ñònh luaät OÂm cho ñoaïn maïch coù caùc ñieän trôû maéc noái tieáp a. Cöôøng ñoä doøng ñieän: I  I1  I 2  I 3 b. Hieäu ñieän theá: U  U1  U 2  U 3 c. Ñieän trôû töông ñöông: R tñ  R1  R 2  R 3 U R 1 1 * Heä thöùc: U  R 2 2 4- Ñònh luaät OÂm cho ñoaïn maïch coù caùc ñieän trôû maéc song song a. Cöôøng ñoä doøng ñieän: I  I1  I 2  I 3 b. Hieäu ñieän theá: U  U1  U 2  U 3 1 1 1 1 c. Ñieän trôû töông ñöông: R  R  R  R tñ 1 2 3 * Neáu hai ñieän trôû maéc song song thì: R1 .R 2 R1  R 2 I 1 R2 * Heä thöùc: I  R 2 1 R tñ  5- Coâng suaát ñieän P = U.I vaø P = I2.R ; P = U2 R 6- Coâng doøng ñieän (ñieän naêng tieâu thuï) THCS Vo Thị Sáu 6 Ôn tập Vật Lý 9 HK I A = P.t hay A = U.I.t 7- Ñònh luaät Jun-Lenxô Năm học: 2015 – 2016 Q = I2.R.t * neáu Q tính baèng ñôn vò calo (cal) thì: Q = 0,24.I2.R.t * Coâng thöùc tình nhieät löôïng vaät thu vaøo khi noùng leân: Q = m.c (t2 – t1) (t1: nhieät ñoä ban ñaàu ; t2: nhieät ñoä sau) 8- Nhöõng heä quaû: + Maïch ñieän goàm hai ñieän trôû maéc noái tieáp: A1 P1 Q1 U1 R1     A 2 P2 Q 2 U 2 R 2 + Maïch ñieän goàm hai ñieän trôû maéc song song: A1 P1 Q1 I1 R 2     A 2 P2 Q 2 I 2 R1 + Hieäu suaát: H A ci P Q .100%  ci .100%  ci .100% A tp Ptp Q tp + Maïch ñieän goàm caùc ñieän trôû maéc noái tieáp hay song song: P = P1 + P2 + ..... + Pn II- MOÄT SOÁ ÑEÀ BAØI TAÄP Baøi 1: Moät daây daãn baèng nikeâlin coù chieàu daøi 100m, tieát dieän 0,5mm 2 ñöôïc maéc vaøo nguoàn ñieän coù hieäu ñieän theá 120V. 1/ Tính ñieän trôû cuûa daây. 2/ Tính cöôøng ñoä doøng ñieän qua daây. Baøi 2: Moät ñoaïn maïch goàm ba ñieän trôû R 1 = 3  ; R2 = 5  ; R3 = 7  ñöôïc maéc noái tieáp vôùi nhau. Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch laø U = 6V. 1/ Tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch. 2/ Tính hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu moãi ñieän trôû. Baøi 3: Cho ba ñieän trôû R1 = 6  ; R2 = 12  ; R3 = 16  ñöôïc maéc song song vôùi nhau vaøo hieäu ñieän theá U = 2,4V 1/ Tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch. 2/ Tính cöôøng ñoä doøng ñieän qua maïch chính vaø qua töøng ñieän trôû. THCS Vo Thị Sáu 7 Ôn tập Vật Lý 9 HK I Năm học: 2015 – 2016 Baøi 4: Cho maïch ñieän nhö hình veõ: A Vôùi: R1 = 30  ; R2 = 15  ; R3 = 10  vaø UAB = 24V. B 1/ Tính ñieän trôû töông ñöông cuûa maïch. R2 2/ Tính cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñieän trôû. R1 3/ Tính coâng cuûa doøng ñieän sinh ra trong ñoaïn maïch trong thôøi R3 gian 5 phuùt. Baøi 5: Cho maïch ñieän nhö hình veõ: Vôùi R1 = 6  ; R2 = 2  ; R3 = 4  cöôøng ñoä doøng ñieän qua maïch A B chính laø I = 2A. R1 1/ Tính ñieän trôû töông ñöông cuûa maïch. 2/ Tính hieäu ñieän theá cuûa maïch. R3 R2 3/ Tính cöôøng ñoä doøng ñieän vaø coâng suaát toûa nhieät treân töøng ñieän trôû. Baøi 6: Moät beáp ñieän coù ghi 220V – 1000W ñöôïc söû duïng vôùi hieäu ñieän theá 220V ñeå ñun soâi 2,5lít nöôùc ôû nhieät ñoä ban ñaàu laø 20oC thì maát moät thôøi gian laø 14phuùt 35 giaây. 1/ Tính hieäu suaát cuûa beáp. Bieát nhieät dung rieâng cuûa nöôùc laø 4200J/kg.K. 2/ Moãi ngaøy ñun soâi 5lít nöôùc ôû ñieàu kieän nhö treân thì trong 30 ngaøy seõ phaûi traû bao nhieâu tieàn ñieän cho vieäc ñun nöôùc naøy. Cho bieát giaù 1kWh ñieän laø 800ñoàng. Baøi 7: Moät hoä gia ñình coù caùc duïng cuï ñieän sau ñaây: 1 beáp ñieän 220V – 600W; 4 quaït ñieän 220V – 110W; 6 boùng ñeøn 220V – 100W. Taát caû ñeàu ñöôïc söû duïng ôû hieäu ñieän theá 220V, trung bình moãi ngaøy ñeøn duøng 6 giôø, quaït duøng 10 giôø vaø beáp duøng 4 giôø. 1/ Tính cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi duïng cuï. 2/ Tính ñieän naêng tieâu thuï trong 1 thaùng (30 ngaøy) vaø tieàn ñieän phaûi traû bieát 1 kWh ñieän giaù 800 ñoàng. Baøi 8: Cho maïch ñieän nhö hình veõ: Ampe keá coù ñieän trôû khoâng ñaùng keå, voân keá coù ñieän trôû raát lôùn. + – M N Bieát R1 = 4  ; R2 = 20  ; R3 = 15  . Ampe keá chæ 2A. A a/ Tính ñieän trôû töông ñöông cuûa maïch. R1 b/ Tính hieäu ñieän theá giöõa hai ñieåm MN vaø soá chæ cuûa voân keá. R2 c/ Tính coâng suaát toûa nhieät treân töøng ñieän trôû. R3 d/ Tính nhieät löôïng toûa ra treân toaøn maïch trong thôøi gian 3 phuùt ra ñôn vò Jun vaø calo. V THCS Vo Thị Sáu 8 Chöông II: ÑIEÄN TÖØ HOÏC A- MOÄT SOÁ CAÂU HOÛI GIAÙO KHOA Caâu 1: Nam chaâm laø gì? Keå teân caùc daïng thöôøng gaëp. Neâu caùc ñaëc tính cuûa nam chaâm. - Nam chaâm laø nhöõng vaät coù ñaëc tính huùt saét (hay bò saét huùt). - Caùc daïng nam chaâm thöôøng gaëp: kim nam chaâm, nam chaâm thaúng, nam chaâm hình chöõ U. - Ñaëc tính cuûa nam chaâm: + Nam chaâm coù hai cöïc: moät cöïc laø cöïc Baéc (kí hieäu N), moät cöïc laø cöïc Nam (kí hieäu S). + Hai nam chaâm ñaët gaàn nhau thì töông taùc vôùi nhau: Caùc cöïc cuøng teân thì ñaåy nhau, caùc cöïc khaùc teân thì huùt nhau. Caâu 2: Löïc töø laø gì? Töø tröôøng laø gì? Caùch nhaän bieát töø tröôøng? - Löïc taùc duïng leân kim nam chaâm goïi laø löïc töø. - Töø tröôøng: Moâi tröôøng xung quanh nam chaâm, xung quanh doøng ñieän toàn taïi töø tröôøng coù khaû naêng taùc duïng löïc töø leân kim nam chaâm ñaët gaàn ñoù. - Caùch nhaän bieát töø tröôøng: Ngöôøi ta duøng kim nam chaâm (nam chaâm thöû) ñeå nhaän bieát töø tröôøng. Neáu nôi naøo gaây ra löïc töø leân kim nam chaâm thì nôi ñoù coù töø tröôøng. Caâu 3: Ñöôøng söùc töø laø gì? Töø phoå laø gì? - Ñöôøng söùc töø laø nhöõng ñöôøng coù trong töø tröôøng. ÔÛ beân ngoaøi nam chaâm ñöôøng söùc töø laø nhöõng ñöôøng cong coù chieàu xaùc ñònh ñi ra töø cöïc Baéc vaø ñi vaøo cöïc Nam cuûa nam chaâm. - Töø phoå laø heä thoáng goàm nhieàu ñöôøng söùc töø cuûa moät nam chaâm. Caâu 4: Neâu töø tröôøng cuûa oáng daây coù doøng ñieän chaïy qua. Phaùt bieåu qui taéc naém tay phaûi. - Töø tröôøng cuûa oáng aây coù doøng ñieän chaïy qua gioáng nhö töø tröôøng cuûa nam chaâm. - Qui taéc naém tay phaûi: Naém baøn tay phaûi, roài ñaët sao cho boán ngoùn tay höôùng theo chieàu doøng ñieän chaïy qua caùc voøng daây thì ngoùn tay caùi choaõi ra chæ chieàu cuûa ñöôøng söùc töø trong oáng daây. Caâu 5: Neâu ñieàu kieän sinh ra löïc ñieän töø. Phaùt bieåu qui taéc ban tay traùi. - Ñieàu kieän sinh ra löïc ñieän töø: Moät daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua ñaët trong töø tröôøng vaø khoâng song song vôùi ñöôøng söùc töø thì chòu taùc duïng cuûa löïc ñieän töø. - Qui taéc baøn tay traùi: Ñaët baøn tay traùi sao cho caùc ñöôøng söùc töø höôùng vaøo loøng baøn tay, chieàu töø coå tay ñeàn ngoùn tay giöõa höôùng theo chieàu doøng ñieän thì ngoùn tay caùi choaõi ra 90 o chæ chieàu cuûa löïc ñieän töø. Caâu 6: Haõy neâu nguyeân taéc, caáu taïo vaø söï bieán ñoåi naêng löôïng cuûa ñoäng cô ñieän moät chieàu. - Nguyeân taéc: Ñoäng cô ñieän moät chieàu hoaït ñoäng döïa treân nguyeân taéc taùc duïng cuûa töø tröôøng leân khung daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua. - Caáu taïo: Ñoäng cô ñieän moät chieàu coù hai boä phaän chính laø nam chaâm taïo ra töø tröôøng vaø khung daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua. - Söï bieán ñoåi naêng löôïng: Khi ñoäng cô ñieän moät chieàu hoaït ñoäng, ñieän naêng ñöôïc chuyeån hoùa thaønh cô naêng. Caâu 7: Doøng ñieän caûm öùng laø gì? Neâu ñieàu kieän xuaát hieän doøng ñieän caûm öùng. - Duøng nam chaâm ñeå taïo ra doøng ñieän trong cuoän daây daãn kín. Doøng ñieän taïo ra theo caùch ñoù goïi laø doøng ñieän caûm öùng. - Ñieàu kieän xuaát hieän doøng ñieän caûm öùng: Doøng ñieän caûm öùng xuaát hieän trong cuoän daây daãn kín khi soá ñöôøng söùc töø xuyeân qua tieát dieän S cuûa cuoän daây bieán thieân. B- MOÂT SOÁ BAØI TAÄP VAÄN DUÏNG Caâu 1: Haõy xaùc ñònh cöïc cuûa nam chaâm trong caùc tröôøng hôïp sau: a) b) c) Caâu 2: Haõy xaùc ñònh ñöôøng söùc töø cuûa töø tröôøng oáng daây ñi qua kim nam chaân trong tröôøng hôïp sau. Bieát raèng AB laø nguoàn ñieän: B A A B A B a) b) c) Caâu 3: Haõy xaùc ñònh cöïc cuûa oáng daây vaø cöïc cuûa kim nam chaâm trong caùc tröôøng hôïp sau: + – + – – a) b) Caâu 4: Xaùc ñònh cöïc cuûa nguoàn ñieän AB trong caùc tröôøng hôïp sau: A A B B + c) A B a) b) c) Caâu 5: Vôùi qui öôùc:  Doøng ñieän coù chieàu töø sau ra tröôùc trang giaáy.  Doøng ñieän coù chieàu töø tröôùc ra sau trang giaáy. Tìm chieàu cuûa löïc ñieän töø taùc duïng vaøo daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua trong caùc tröôøng hôïp sau: S I N N  S N b) a)  S c) Caâu 6: Xaùc ñònh cöïc cuûa nam chaâm trong caùc tröôøng hôïp sau. Vôùi F laø löïc ñieän töø taùc duïng vaøo daây daãn: F F    F c) a) b) Caâu 7: Xaùc ñònh chieàu doøng ñieän chaïy trong daây daãn trong caùc tröôøng hôïp sau: S F F N a) N N S F S b) c)