Tài liệu Skkn các biện pháp nâng cao thành tích cho vđv chạy 100m đội tuyển điền kinh trường thpt hoàng hoa thám

Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám Lời cảm ơn ! Tôi trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy cô giáo trong Ban giám hiệu, Ban chuyên môn trường THPT Hoàng Hoa Thám đã giúp đỡ tôi hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này. Tôi xin cảm ơn các thầy cô giáo trong nhóm giáo viên giáo dục thể chất và các thầy cô giáo trong tổ chuyên môn Sinh - GDTC - GDQP đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện, nghiên cứu, viết sáng kiến kinh nghiệm này.Tôi cũng gửi lời cảm ơn tới các em học sinh trong đội tuyển điền kinh trường THPT Hoàng Hoa Thám đã nhiệt tình, tích cực giúp đỡ tôi hoàn thành các bài tập, các phương pháp, lượng vận động để tôi hoàn thành đề tài này đúng tiến độ, kế hoạch đã đề ra. Mặc dù điều kiện thời gian còn chưa nhiều, phạm vi nghiên cứu chưa sâu và trình độ nghiệp vụ có hạn, tuy nhiên bằng sự nỗ lực của bản thân và được sự giúp đỡ của các đồng nghiệp với sự khắc phục những khó khăn về khách quan cũng như chủ quan, bằng sự tâm huyết nhiều cố gắng nên tôi đã hoàn thành đề tài , xong chắc rằng sáng kiến kinh nghiệm này không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong các thầy cô giáo, các đồng nghiệp và những người quan tâm đến nghiên cứu khoa học đóng góp ý kiến để sáng kiến kinh nghiệm của tôi hoàn thiện hơn nữa. Tôi xin chân thành cảm ơn ! 1 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám PhÇn më ®Çu A. §Æt vÊn ®Ò 1. C¬ së khoa häc cña SKKN 1.1 Cơ sở lý luận ThÓ dôc ThÓ thao lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn gi¸o dôc x· héi chñ nghÜa, nh»m ®µo t¹o vµ x©y dùng con ng­êi míi ph¸t triÓn toµn diÖn. TDTT lµ ph­¬ng tiÖn rÊt cã hiÖu qu¶ trong gi¸o dôc " §øc - trÝ - thÓ - mü " cho thÕ hÖ trÎ. Cïng víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× TDTT cßn ph¶n ¸nh sù lín m¹nh cña ®Êt n­íc, t¹o ra sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, n©ng cao cuéc sèng tinh thÇn v¨n minh, t¹o mèi quan hÖ hîp t¸c h÷u nghÞ gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. ChÝnh v× vËy §¶ng vµ nhµ n­íc ta rÊt coi träng viÖc ph¸t triÓn TDTT nh»m h­íng tíi môc tiªu x©y dùng nÒn TDTT ph¸t triÓn tiÕn bé cã tÝnh d©n téc vµ khoa häc. Ngay từ khi mới thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, dù gặp muôn vàn khó khăn nhưng Đảng, nhà nước mà trực tiếp Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luôn quan tâm đến phong trào TDTT thông qua thành lập Ty TDTT và viết “ Lời kêu gọi toàn dân tập thể dục” chính lời kêu gọi đó đã như ánh dương toả chiếu, định hướng cho sự hình thành và phát triển nền TDTT nước nhà. Có ảnh hưởng sâu sắc tới toàn thể nhân dân, một phong trào rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại thật sâu rộng và phát triển, có sức sống mãnh liệt cho tới tận ngày nay: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khỏe mới thành công. Mỗi một người dân yếu ớt, tức là làm cho cả nước yếu ớt một phần; mỗi một người dân mạnh khỏe, tức là góp phần cho cả nước mạnh khỏe. Vậy nên tập luyện thể dục, bồi bổ sức khỏe, tức là góp phần cho cả nước mạnh khỏe. 2 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám Vậy nên tập luyện thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi một người dân yêu nước. Việc đó không tốn kém, khó khăn gì, gái trai, già trẻ ai cũng nên làm và ai cũng làm được. Mỗi người lúc ngủ dậy, tập ít phút thể dục, ngày nào cũng tập thì khí khuyết lưu thông, tinh thần đầy đủ. Như vậy là sức khỏe. Dân cường thì nước thịnh. Tôi mong đồng bào ai cũng gắng tập thể dục. Tự tôi ngày nào cũng tập”. Giáo dục thể chất là một mặt của giáo dục toàn diện, đồng thời là một bộ phận không thể tách rời của sự nghiệp giáo dục của Đảng và nhà nước ta. Sự nghiệp giáo dục nói chung và giáo dục thể chất nói riêng đã góp phần hết sức quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, hoàn thiện về nhân cách, trí tuệ và thể chất để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, giữ vững và tăng cường an ninh quốc phòng. §Ó phong trµo TDTT nói chung và thể thao thành tích cao nói riêng cña ®Êt n­íc ph¸t triÓn thì kh«ng thÓ coi nhÑ gi¸o dôc thÓ chÊt trong tr­êng häc. §ã lµ nh©n tè ph¸t hiÖn, båi d­ìng vµ ®ãng gãp c¸c V§V tµi n¨ng cho ®Êt n­íc. Muèn c¸c phong trµo TDTT ph¸t triÓn m¹nh cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn h¬n n÷a cho gi¸o dôc thÓ chÊt tr­êng häc ph¸t triÓn. 1.2. Cơ sở thực tiễn Ở nước ta, tập luyện và thi đấu điền kinh đã trở thành truyền thống hàng năm được tiến hành tổ chức ở các cấp, các ngành. Thông qua thi đấu nhằm tìm kiếm, tuyển chọn tài năng cho đất nước. Điền kinh là môn được đông đảo học sinh, ở các cấp học tham gia tập luyện và thi đấu nhằm góp 3 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám phần tạo ra một thế hệ thanh, thiếu niên phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức... §iÒn kinh lµ m«n thÓ thao rÊt ®a d¹ng vµ phong phó bao gåm c¸c ho¹t ®éng tù nhiªn cña con ng­êi: §i bé, ch¹y , nh¶y, nÐm ®Èy vµ nhiÒu m«n phèi hîp. ë n­íc ta m«n ®iÒn kinh ®· cã lÞch sö ph¸t triÓn tõ l©u ®êi, víi c¸c h×nh thøc tËp luyÖn ®a d¹ng. §· thu hót ®«ng ®¶o mäi tÇng líp, ®èi t­îng quÇn chóng tham gia tËp luyÖn vµ thi ®Êu. Khi ch¹y tÊt c¶ c¸c nhãm c¬ cïng tham gia ho¹t ®éng nh­ng chñ yÕu lµ c¬ quan néi t¹ng. ViÖc g¾ng søc lu©n phiªn víi th¶ láng tÝch cùc t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn c¸c tè chÊt søc nhanh, m¹nh, bÒn, sù mÒm dÎo, khÐo lÐo vµ kh¶ n¨ng phèi hîp cña con ng­êi. M«n ch¹y nãi chung vµ ch¹y 100m nãi riªng lµ biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó rÌn luyÖn n©ng cao søc khoÎ, ngoµi ra cßn trang bÞ cho ng­êi tËp nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc ý chÝ còng nh­ t¨ng c­êng vèn kü x¶o vËn ®éng c¬ b¶n quan träng trong cuéc sèng. §iÒn kinh gi÷ vai trß quan träng trong nÒn gi¸o dôc thÓ chÊt trong tr­êng häc nãi chung vµ trong c¸c tr­êng phæ th«ng trung häc nãi riªng, ®Æc biÖt lµ tr­êng THPT Hoµng Hoa Th¸m. Ngµy nay phong trµo TDTT nãi chung vµ ®iÒn kinh nãi riªng trong ch¹y cù ly 100m ®ang ®­îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë c¸c tr­êng häc. Ch¹y cù li 100 mÐt lµ mét trong 5 néi dung thi ®Êu ®iÒn kinh ®èi víi nam nữ trong tất cả các giải điền kinh THPT, hội khoẻ Phù Đổng của tỉnh Hưng Yên từ trước tới nay. Qua thùc tÕ cho thÊy tr­êng THPT Hoµng Hoa Th¸m ®­îc sù quan t©m cña Ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng, cïng c¸c tæ chøc trong nhµ tr­êng. Bé m«n thÓ dôc ®· x©y dùng ®­îc rÊt nhiÒu ®éi tuyÓn, ®Æc biÖt lµ ®éi tuyÓn ®iÒn kinh, góp phần ®­a c¸c phong trµo cña tr­êng ngang tÇm víi c¸c tr­êng kh¸c trong huyện và tỉnh nhà. Trong ch¹y 100m søc nhanh lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh, bªn c¹nh ®ã søc bÒn tèc ®é còng gi÷ vÞ trÝ hÕt søc quan träng, ng­êi ch¹y muèn hoµn thµnh cù ly ph¶i duy tr× ®­îc thÓ lùc vµ ph¸t huy tèc ®é cña m×nh từ khi xuÊt ph¸t cho đến khi rót ®Ých. 4 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám MÆc dï thµnh tÝch ch¹y cù li 100m cña c¸c em tr­êng THPT Hoµng Hoa Th¸m ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng ®­îc ghi nhËn nh­ng vÉn cßn kÐm so víi c¸c vận động viên của các trường bạn. §iÒu nµy ®ang ®Æt ra cho nhµ tr­êng cïng c¸c huÊn luyÖn viªn, c¸c vận động viên nhiÖm vô hÕt søc nÆng nÒ. §ã lµ lµm sao nhanh chãng t×m ra ph­¬ng ph¸p hÖ thèng c¸c bµi tËp n©ng cao thµnh tÝch cña ch¹y 100m. Xuất phát từ những lí do trên tôi mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Các biện pháp nâng cao thành tích cho VĐV chạy 100m đội tuyển điền kinh trường THPT Hoàng Hoa Thám ” 2. Môc ®Ých cña SKKN: Lùa chän nh÷ng bµi tËp vµ ph­¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ nh»m n©ng cao thµnh tÝch cho V§V chạy 100m đội tuyển điền kinh tr­êng THPT Hoµng Hoa Th¸m trong tËp luyÖn vµ thi ®Êu. B. ph¹m vi ®Ò tµi 1. Phạm vi đề tài Đề tài của tôi được triển khai nghiên cứu trong phạm vi VĐV chạy 100m đội tuyển điền kinh trường THPT Hoàng Hoa Thám 2. Đối tượng - Vận động viên chạy 100m của đội tuyển điền kinh Trường THPT Hoàng Hoa Thám - Số lượng: 12 VĐV - Thời gian: Từ tháng 09/2012 đến tháng 5/2013. 3. NhiÖm vô ®Ò tµi NhiÖm vô 1: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng thµnh tÝch tËp luyÖn vµ thi ®Êu chạy 100m cña ®éi tuyÓn điền kinh tr­êng THPT Hoµng Hoa Th¸m. 5 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám NhiÖm vô 2: Lùa chän , ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ øng dông cña bµi tËp nh»m n©ng cao thµnh tÝch cho ®éi tuyÓn chạy 100m tr­êng THPT Hoµng Hoa Th¸m. 4. KÕ ho¹ch nghiªn cøu: §Ò tµi ®­îc chia ra lµm 3 giai ®o¹n. - Giai ®o¹n 1: Tõ th¸ng 9/2012 ®Õn th¸ng 10/2012, giai ®o¹n nµy gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau: + Chän ®Ò tµi nghiªn cøu + B¸o c¸o th«ng qua ®Ò c­¬ng + ChuÈn bÞ tµi liÖu, ph­¬ng tiÖn, ®Þa ®iÓm nghiªn cøu. - Giai ®o¹n 2: Tõ th¸ng 11/2012 ®Õn th¸ng 1/2013, giai ®o¹n nµy gi¶i quyÕt vÊn ®Ò : Gi¶i quyÕt nhiÖm vô 1 . - Giai ®o¹n 3: Tõ th¸ng 2/2013 ®Õn th¸ng 5/2013, giai ®o¹n nµy gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò: Gi¶i quyÕt nhiÖm vô 2 + §iÒu chØnh xö lý sè liÖu + Söa ch÷a vµ hoµn tÊt ®Ò tµi. 5. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô nghiªn cøu cña ®ª tµi, ®Ò tµi sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu sau: 5.1 Ph­¬ng ph¸p tæng hîp vµ ph©n tÝch tµi liÖu: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc chóng t«i sö dông ®Ó tæng hîp tµi liÖu cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu. Nh»m t×m hiÓu vµ ph¸t triÓn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao thµnh tÝch cho ®éi tuyÓn chạy 100m tr­êng THPT Hoµng Hoa Th¸m. C¸c tµi liÖu ®­îc tæng hîp ph©n tÝch trong ®Ò tµi nµy gåm c¸c s¸ch t¹p chÝ lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y huÊn luyÖn nh­: Lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc thÓ dôc thÓ thao, sinh lý häc thÓ thao, sinh ho¸ häc thÓ thao, t©m lý häc thÓ thao. Các sáng kiến , đề tài của các đồng nghiệp trong nhà trường, của các trường bạn. 6 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám S¸ch gi¸o tr×nh điền kinh trường ĐHSPTDTT Hà Nội, ĐHTDTT Từ Sơn, s¸ch gi¸o khoa thÓ dôc líp 10,11,12. 5.2 Ph­¬ng ph¸p pháng vÊn, to¹ ®µm: Ph­¬ng ph¸p pháng vÊn lµ mét ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông kh¸ réng r·i trong nghiªn cøu gi¶ng d¹y vµ huÊn luyÖn thÓ thao. Trong ®Ò tµi nµy ®­îc sö dông ph­¬ng ph¸p pháng vÊn mét sè thÇy gi¸o gi¶ng d¹y m«n thÓ dôc cã kinh nghiÖm vµ c¸c huÊn luyÖn viªn điền kinh giµu kinh nghiÖm, cã tr×nh ®é, qua ®ã lùa chän c¸c bµi tËp nh»m ph¸t triÓn thµnh tÝch ®éi tuyÓn chạy 100m. 5.3 Ph­¬ng ph¸p quan s¸t s­ ph¹m: Ph­¬ng ph¸p quan s¸t s­ ph¹m ®­îc tiÕn hµnh b»ng phiÕu quan s¸t ®Ó kh¶o s¸t vÒ sè l­îng bµi tËp, l­îng vËn ®éng cña bµi tËp nh»m t×m hiÓu thùc tr¹ng viÖc tËp luyÖn thi ®Êu chạy 100m của đội tuyển điền kinh tr­êng THPT Hoµng Hoa Th¸m 5.4 Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra s­ ph¹m: Sö dông ph­¬ng ph¸p kiÓm tra s­ ph¹m ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ tr×nh tËp luyÖn cña V§V tr­íc vµ sau thùc nghiÖm trªn 2 nhãm ®èi t­îng. 5.5 Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm s­ ph¹m: §Ò tµi tiÕn hµnh thùc nghiÖm trªn 12 V§V chạy 100m đội tuyển điền kinh tr­êng THPT Hoµng Hoa Th¸m, chia thµnh 2 nhãm thùc nghiÖm. Nhãm ®èi chøng ( nhãm 1 ) : 6 V§V. Nhãm thùc nghiÖm ( nhãm 2): 6 V§V Thêi gian thùc nghiÖm lµ 6 tuÇn, sè buæi tËp luyÖn lµ 3 buæi/tuÇn vµo thø 3, thø 5, thø 7. Mçi buæi tËp lµ 120 phót. Môc ®Ých thùc nghiÖm c¸c bµi tËp mµ chóng t«i lùa chän nh»m n©ng cao thành tích cho vận đọng viên chạy 100m đội tuyển điền kinh trường THPT Hoàng Hoa Thám 7 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám C¸ch ®¸nh gi¸: Sau thùc nghiÖm, ®Ò tµi tiÕn hµnh kiÓm tra kÕt qu¶ thùc nghiệm b»ng 6 test: ch¹y 60m, ch¹y 100m, chạy 30m tốc độ cao, chạy 30 m xuất phát thấp, nhảy xa tại chỗ, nhảy 3 bước tại chỗ. KÕ ho¹ch huÊn luyÖn tuÇn. C¸c buæi tËp ®­îc øng dông vµo c¸c ngµy thø 3, thø 5, thø 7, kÕ ho¹ch tuÇn ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: Thø 3: - PhÇn chuÈn bÞ: + Khëi ®éng nhÑ nhµng ch¹y 2 x 400m . + C¸c ®éng t¸c khëi ®éng chung: 6 ®éng t¸c x 4 lÇn x 8 nhÞp + C¸c ®éng t¸c xoay c¸c khíp, Ðp d©y ch»ng. + Khêi ®éng chuyªn m«n: ch¹y b­íc nhá, n©ng cao ®ïi, ch¹y ®¹p sau, ch¹y t¨ng tèc ®é 3 x 30m . - PhÇn c¬ b¶n: + BËt xa t¹i chç ( 1 b­íc, 3 b­íc, 5 b­íc, 7 b­íc, 10 b­íc ) hoÆc bËt Õch 3 x 30m nghØ gi÷a 3/ - 5/ . + Ch¹y ®¹p sau (20m nhanh + 20 chËm) x 6 lÇn hoÆc ch¹y biÕn tèc ( 40m nhanh + 40 chËm) x 4 lÇn x 2 tæ, ch¹y nhanh ®¹t 80 - 85% tèc ®é tèi ®a . - PhÇn kÕt thóc : Ch¹y nhÑ nhµng th¶ láng 5 - 7 phót . Môc ®Ých: nh»m ph¸t triÓn søc m¹nh Thø 5: - PhÇn chuÈn bÞ: + Khëi ®éng nhÑ nhµng ch¹y 2 x 400m . + C¸c ®éng t¸c khëi ®éng chung: 6 ®éng t¸c x 4 lÇn x 8 nhÞp + C¸c ®éng t¸c xoay Ðp dÎo c¸c khíp. + Khêi ®éng chuyªn m«n: ch¹y b­íc nhá, n©ng cao ®ïi,ch¹y ®¹p sau, ch¹y t¨ng tèc ®é 3 x 30m . - PhÇn c¬ b¶n : + Ch¹y 3 lÇn x 30 m tèc ®é cao + Ch¹y 3 lÇn x 60m tèc ®é cao + Ch¹y 3 lÇn x 100m tèc ®é cao 8 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám (Yªu cÇu ch¹y 95 - 100% søc.) NghØ gi÷a mçi lÇn 5 - 7 phót NghØ gi÷a c¸c tæ 10 - 12 phót Môc ®Ých: nh»m ph¸t triÓn tèc ®é - PhÇn kÕt thóc: Ch¹y nhÑ nhµng th¶ láng . Thø 7: - PhÇn chuÈn bÞ : + Ch¹y nhÑ nhµng 2 x 400m + C¸c ®éng t¸c khëi ®éng tay kh«ng 6 ®éng tác x 4 lÇn x 8 nhÞp + Khëi ®éng chuyªn m«n: ch¬i trß ch¬i víi bãng 15 – 20p - PhÇn c¬ b¶n: + Xuất phát - chạy lao sau xuất phát 25m x 3 lÇn x 2 tæ + Chạy giữa quãng cự li 60m x 3lần x 2 tổ Yªu cÇu ch¹y nhanh ®¹t 75 - 80% søc. + Chạy 100m x 3 lần x 2 tổ + Chạy biến tốc, chạy lên dốc, chạy xuống dốc Môc ®Ých: nh»m n©ng cao søc bÒn tốc độ - PhÇn kÕt thóc: Ch¹y th¶ láng nhÑ nhµng. Trªn c¬ së huÊn luyÖn nh­ trªn, ë c¸c tuÇn sau gi¶m dÇn vÒ sèl­îng vËn ®éng, t¨ng dÇn c­êng ®é vËn ®éng. 9 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám Phần II: NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI A. NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận khoa học Như chúng ta đã biết chạy 100m là một trong những nội dung chạy cự li ngắn của bộ môn điền kinh. Chạy cự li ngắn ra đời cùng với đời sống lao động của con người, chạy cự li ngắn là một phương pháp điển hình của phát triển tốc độ, có tác dụng rất lớn trong giáo dục thể chất cho con người. Nó là cơ sở cho nhiều môn thể thao khác. Nó tạo điều kiện tốt để hình thành và hoàn thiện các môn : nhảy xa, nhảy cao, chạy vượt rào, các môn nhảy chống, bóng rổ, bóng đá...Chạy cự li ngắn là môn tiêu biểu cho Điền kinh, nó phù hợp cho mọi lứa tuổi. Muốn thực hiện tốt , có thành tích cao trong chạy 100m thì trước hết ta phải biết được nguyên lí kĩ thuật của chạy ngắn và khái niệm của sức nhanh. 1. Nguyên lí kĩ thuật chạy ngắn - Chạy là hoạt động có chu kì, mỗi chu kì gồm hai bước. Nhưng chạy khác đi bộ ở chỗ trong một chu kì chạy có hai thời kì bay và trong chạy tốc độ, biên độ hoạt động lớn. - Trong chạy, khi ở thời kì chống tựa, trọng tâm cơ thể di chuyển về trước.Lúc chống trước tốc độ hơi giảm và lúc đạp sau tốc độ lại tăng lên. Tốc độ chạy càng lớn thì phản lực chống trước càng mạnh, sự kìm hãm tốc độ nằm ngang càng nhiều. Vì thế khi đặt chân chống trước , vận động viên cần chủ động đặt gần với điểm dọi của trọng tâm của cơ thể và thực hiện động tác miết bàn chân trước ra sau. - Động tác đạp sau được bắt đầu khi hình chiếu của trọng tâm cơ thể đi qua điểm chống và kết thúc lúc chân đạp rời đất. Để tăng cường hiệu quả đạp sau , vận động viên cần đạp nhanh, mạnh, đúng hướng, duỗi hết các khớp và đạp ở góc độ thích hợp. - Trong lúc bay, người chạy không tăng được tốc độ vì hoạt động cơ thể lúc này không tạo nên được phản lực chống, vì thế rút ngắn thời gian bay càng nhiều thì tốc độ càng tăng. Biên độ động tác đánh tay phụ thuộc tốc độ chạy, tốc độ càng cao thì biên độ đánh tay càng lớn. - Hoạt động chéo nhau giữa tay và chân khi chạy làm cho trọng tâm cơ thể đỡ bị dao động sang hai bên, giữ thăng bằng. 2. Khái niệm của sức nhanh - Sức nhanh là tổ hợp những đặc điểm về hình thái chức năng của cơ thể xác định đặc tính tốc độ của động tác và phản ứng vận động. - Sức nhanh có nhiều loại khác nhau, chúng có ít sự liên qua lẫn nhau. Chúng bao gồm các thành phần sau: 10 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám + Phản ứng vận động + Tốc độ từng động tác + Tần số động tác 2.1 Phản ứng vận động - Phản ứng vận động đơn giản : là đáp lại một tín hiệu đã biết trước nhưng xuất hiện một cách bất ngờ bằng những động tác đã định trước. Ví dụ: Phản ứng với tiếng súng trong xuất phát, còi, cờ.. - Phản ứng vận động phức tạp: là loại phản ứng đối với vật di động hoặc lựa chọn. Ví dụ: Hay gặp trong các môn bóng, đối kháng cá nhân 2.2 Tốc độ từng động tác - Là thực hiện nhanh nhất một động tác riêng lẻ nào đó trong một hành động hoàn chỉnh , phức tạp Ví dụ: Đặt chân giậm nhảy, Ra sức cuối cùng của đẩy tạ 2.3 Tần số động tác - Tiêu biểu cho các hoạt động có chu kì, thông thường tần số tay lớn hơn chân, tần số động tác tứ chi lớn hơn thân mình. - Phương tiện để phát triển tốc độ động tác người ta thường sử dụng các bài tập phát huy tốc độ tối đa, có chu kì như chạy xuống dốc, chạy có lực kéo cơ học, chạy theo nhịp... 3. Kĩ thuật chạy cự li 100m Chạy 100m được chia làm 4 giai đoạn + Xuất phát + Chạy lao sau xuất phát + Chạy giữa quãng + Về đích 3.1 Xuất phát 11 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám Trong chạy 100m người ta thường áp dụng kĩ thuật xuất phát thấp vì kĩ thuật này giúp vận động viên bắt đầu chạy nhanh hơn, sớm đạt được tốc độ cực đại trong thời gian ngắn. Để xuất phát nhanh người ta sử dụng bàn đạp xuất phát.Bàn đạp xuất phát đảm bảo cho vận động viên có điểm tì vững chắc để đạp sau, ổn định khi đặt chân. ( Chú ý: Khoảng cách của hai bàn đạp trước và sau, góc độ mặt tựa bàn bàn đạp, bàn đạp trước khoảng 45 500, đạp sau khoảng 60-800. Người tập thực hiện hai hiệu lệnh: + “vào chỗ” người tập tiến ra trước 2 bàn đạp, ngồi xuống, tì hai chân lên bàn đạp, hai mũi giày chạm đường chạy, chân sau hạ gối, hai tay chống sát sau vạch xuất phát, ngón cái tách ra tạo ra thành hình vòm, hai tay duỗi thẳng tự nhiên, trọng lượng cơ thể được phân đều giữa hai tay, chân chống trước, đầu gối chân sau. + “sẵn sàng” Người tập duỗi chân, tách khỏi đường chạy, trọng tâm hơi chuyển lên trên và ra trước. Trọng tâm cơ thể dồn lên hai tay và chân chống trước.Vùng hông cao hơn vai 10 - 20 cm, lúc này hai cẳng chân gần như song song với nhau. Góc độ gấp chân ở gối có vai trò hết sức quan trọng, tạo điều kiện cho đạp sau nhanh hơn. Khi có tín hiệu xuất phát thì phải đột ngột lao về trước được bắt đầu đạp mạnh hai chân và đánh tay, đẩy cơ thể lao nhanh về trước bằng tạo áp lực lên bàn đạp. 12 Giáo viên: Vũ Thanh Luận 3.2 Chạy lao sau xuất phát: Để đạt được thành tích trong chạy 100m điều quan trọng trong xuất phát là nhanh chóng đạt được tốc độ gần cực đại trong giai đoạn chạy lao.Thực hiện đúng và nhanh các bước chạy từ lúc xuất phát phụ thuộc vào độ lao của cơ thể dưới một góc nhọn so với mặt đường cũng như vào sức mạnh, sức nhanh của vận động viên. THPT Hoàng Hoa Thám Chạy lao sau xuất phát Cùng với việc tăng tốc độ, độ nghiêng thân trên về trước của vận động viên giảm đi và kĩ thuật chạy lao chuyển dần sang kĩ thuật chạy giữa quãng. Quãng đường của chạy lao khoảng 23 - 25 m. Tốc độ chạy lao sau xuất phát được tăng lên chủ yếu do độ dài bước chạy và một phần không nhiều do tăng tần số bước. 3.3 Chạy giữa quãng Khi đạt được tốc độ cao nhất, thân trên của vận động viên chạy hơi đổ về trước( 72 - 780). Trong khi chạy giữa quãng các bước chạy thực hiện thường không bằng nhau, do bước chân của chân khoẻ thường dài hơn do vậy để chạy có nhịp điệu và tốc độ đều nhau nên tập độ dài bước chân bằng cách phát triển sức mạnh cơ chân yếu.Tay đánh cần chú ý: đánh ra trước hơi đưa vào trong, đánh ra sau hơi đưa ra ngoài. Chú ý phải biết thả lỏng những nhóm cơ không than gia tích cực vào hoạt động. Chạy giữa quãng 13 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám 3.4 Về đích. Để nhanh chóng chạm vào dây đích được kéo ở độ cao ngang ngực, ở bước chạy cuối cùng, vận động viên cần thực hiện động tác gập thân trên đột ngột về trước để chạm dây đích, cách này gọi là “đánh ngực” và có thể gập thân trên và xoay một bên vai để chạm dây đích. Sau khi chạm đích để khỏi ngã, Kĩ thuật đánh đích bằng ngực vận động viên cần đặt chân lăng xa về trước để giữ thăng bằng. Kĩ thuật đánh đích bằng vai Hình ảnh về kĩ thuật chạy ngắn giai đoạn : xuất phát - chạy lao sau xuất phát 14 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám II. Đối tượng phục vụ Thực tiễn quá trình nâng cao thành tích chạy 100m cho đội tuyển điền kinh của trường THPT Hoàng Hoa Thám III. Nội dung phương pháp nghiên cứu Năm học 2012 – 2013 tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 về phát triển giáo dục đào tạo trọng thời kỳ Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Năm học này được mở ra trong điều kiện thế giới và trong nước có nhiều thuận lợi. Được sự quan tâm của Đảng và nhà nước coi giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu để phát triển kinh tế tri thức. Trong điều kiện thực tế thường gặp không ít khó khăn về cơ sở vật chất, sân bãi, trình độ hiểu biết về môn TDTT của học sinh và phụ huynh học sinh. Trong điều kiện khó khăn như vậy, bản thân tôi phải xác định cho mình vượt mọi thử thách phía trước để có học sinh giỏi huyện, tỉnh để đóng góp một phần nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục thể chất của huyện, tỉnh. Là một trường đóng trên địa bàn 5 xã khu vực đông nam huyện Tiên Lữ chủ yếu là thuần nông để có phong trào rèn luyện thể chất ở tất cả các môn thể thao và đầu tư cho những môn tham gia thi đấu là cả một thách thức đối với giáo viên TDTT. Tôi và các đồng nghiệp trong tổ bộ môn đã vượt qua mọi khó khăn để huÊn luyện đội tuyển điền kinh của nhà trường trong nhiều năm qua. 1. Các biện pháp thực hiện nâng cao thành tích chạy Nội dung chạy ngắn có điều kiện thuận lợi là có trong chương trình chính khoá, được sắp xếp ngay đầu kì I với số tiết đảm bảo để các em học sinh làm quen, bước đầu xây dựng khái niệm và nắm được kĩ thuật các động tác bổ trợ. Tuy nhiên với thời lượng như vậy thì không thể đòi hỏi 15 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám các em học sinh đạt kết quả về mặt thành tích được. Vậy làm thế nào để phát hiện được nhân tố thực sự, mà thực tế nhân tố TDTT là yếu tố quyết định đến thành tích TDTT. Nhân tố phải là những em có tố chất chuyên môn trên cơ sở của tố chất là nhanh, mạnh, bền và khéo léo. Học sinh có thành tích được tạo bởi nền của học sinh đại trà. Thông qua giờ dạy chính khoá, tôi đã không ngừng rèn luyện các kỹ thuật của các động tác bổ trợ, kĩ thuật của các giai đoạn và phát triển c¸c tè chÊt thÓ lùc, đồng thời phát hiện những học sinh giỏi hơn, không ngừng nâng cao chất lượng giờ dạy nhằm rèn luyện các tố chất hình thành trong từng học sinh. Từ đó những em trội hơn sau lần kiểm tra tôi đã chọn vào đội tuyển của trường. Ngoài ra, thông qua các phong trào của lớp kết hợp việc thăm gia đình học sinh, tôi đã làm công tác tư tưởng với các phụ huynh học sinh vốn có tư tưởng thích con mình thi học sinh giỏi các môn văn hoá (Toán, văn, ngoại ngữ...) để các phụ huynh học sinh hiểu đúng về vai trò của các môn thể thao đồng thời thông qua gia đình tôi có thêm hiểu biết về tính cách của học sinh trong đội tuyển. Thông qua nhiệm vụ thực tiễn của từng năm học của ban giám hiệu nhà trường, kế hoạch của Sở GD & ĐT Hưng Yên là năm nào cũng tổ chức giải điền kinh học sinh để đánh giá công tác giáo dục thể chất các nhà trường, tuyển chọn học sinh có thành tích cao thi đấu cấp quốc gia. Nhóm bộ môn giáo dục thể chất tham mưu với ban giám hiệu, ban chuyên môn tổ chức giải điền kinh truyền thống của nhà trường vào tháng 10 với mục đích tạo sân chơi lành mạnh cho học sinh, thu hút các em vào các hoạt động rèn luyện sức khỏe, qua đó tuyển chọn các em có thành tích tốt để thành lập đội tuyển và huấn luyện đi thi đấu giải điền kinh các cấp. Đội tuyển chạy ngắn của trường gồm có 12 em trong đó có 6 nam, 6 nữ. Trong thực tế tôi vẫn tiếp tục lựa chọn những em có thành tích để thay những em sau một thời gian tập luyện mà thành tích không phát 16 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám triển. đội tuyển của trường chính thức có 12 em, nhưng sĩ số có thể thay đổi phụ thuộc vào thành tích. Cuối cùng 4 em có thành tích cao nhất trong đội tuyển sẽ được chọn đi thi đấu. * Các biện pháp rèn luyện nâng cao thành tích : - Buổi sáng ở trường các em học tập văn hoá - Buổi chiều luyện tập tại trường từ 14 giờ 30 đến 16 giờ 30, sè buæi tËp luyÖn lµ 3 buæi/ tuÇn. Trong quá trình tập luyện có rất nhiều nội dung, bản thân tôi phải chuẩn bị chu đáo về các nội dung của từng nội dung nhỏ. Song trên cơ sở những nguyên tắc chung của vận động TDTT là “khối lượng vận động từ đơn giản đến phức tạp, từ nhẹ đến nặng”. - Phân công nhóm trưởng trong quá trình tập luyện, nhóm trưởng phải chịu trách nhiệm về chuẩn bị thiết bị, tính kỷ luật, ý thức hoàn thành khối lượng. - Dùa vµo c¸c nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa häc TDTT mµ trùc tiÕp lµ th«ng qua s¬ ®å kü n¨ng thùc hµnh thÓ thao ®Ó cã kÕ ho¹ch huÊn luyÖn vµ thùc hiÖn. 17 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám Kü n¨ng thùc hµnh thÓ thao ThÓ chÊt H×nh th¸i c¬ thÓ Chøc n¨ng c¬ thÓ Kü chiÕn thuËt Tè chÊt thÓ lùc Kü thuËt ChiÕn thuËt T©m lý PhÈm chÊt ý chÝ N¨ng lùc trÝ tuÖ Từ sơ đồ và nghiên cứu các bài tập, ứng dụng ở các tài liệu, sách, giáo trình để đưa ra các nhiệm vụ cụ thể cho công tác huấn luyện chạy cự li 100m bao gồm: 2. Nhiệm vụ cụ thể - Nhiệm vụ 1: Xây dựng khái niệm kĩ thuật và tìm hiểu đặc điểm của học sinh thông qua các biện pháp chủ yếu sau: + Phân tích kĩ thuật, cho xem tranh ảnh, phim ảnh kĩ thuật + Cho học sinh chạy lặp lại cự li 30m - 50m, giáo viên nhận xét - Nhiệm vụ 2: + Dạy kĩ thuật chạy trên đường thẳng + Các động tác bổ trợ + Chạy tăng tốc độ - chạy theo quán tính + Tập tại chỗ đánh tay + Chạy trên đường thẳng kẻ vôi + Chạy quy định độ dài bước chân + Chạy biến tốc 18 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám - Nhiệm vụ 3: Dạy kĩ thuật xuất phát thấp + Cách đóng bàn đạp + Thực hiện khẩu lệnh "vào chỗ", "sẵn sàng" + Tự xuất phát không khẩu lệnh + Xuất phát với tín hiệu khác nhau + Xuất phát thấp - chạy lao sau xuất phát + Xuất phát với dây cao su quàng vai - Nhiệm vụ 4 Dạy chuyển tiếp từ chạy lao sang giữa quãng thông các biện pháp: + Chạy tăng tốc độ sau đó chạy theo quán tính + Xuất phát thấp sau đó chạy lao sau xuất phát rồi chạy theo quán tính + Chạy biến tốc các đoạn ngắn + Chạy 60 m xuất phát thấp - Nhiệm vụ 5: Kĩ thuật chạy về đích + Giới thiệu và làm mẫu + Chạy chậm 6 - 10m làm động tác đánh đích + Chạy tăng tốc độ 15 - 20m làm động tác đánh đích. - Nhiệm vụ 6: Hoàn thiện kĩ thuật chạy cự li 100m thông qua các biện pháp + Chạy 30m xuất phát thấp (lặp lại) + Chạy 60m với tốc độ 80 - 100% sức tối đa + Chạy cự li 100m Để giải quyết được các nhiệm vụ trên thì nhóm và cụ thể cá nhân tôi phải xây dựng cụ thể cho từng buổi tập. Có kế hoạch giáo án và điều chỉnh kịp thời qua các buổi để điều chỉnh lượng vận động phù hợp với thể trạng, sức khỏe, tâm sinh lí của từng học sinh để nâng cao thành tích. 19 Giáo viên: Vũ Thanh Luận THPT Hoàng Hoa Thám KÕt qu¶ nghiªn cøu . 3.1. X¸c ®Þnh tr×nh ®é søc của các vận động viên chạy 100 m đội tuyển điền kinh trường THPT Hoàng Hoa Thám §Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é thÓ lùc nãi chung, tr×nh ®é sức nhanh tèc ®é nãi riªng cña c¸c vận động viên chạy 100m đội tuyển ®iÒn kinh, chóng t«i sö dông c¸c test: chạy 60m, chạy 100m, chạy 30m tốc độ cao, chạy 30 m xuất phát thấp, nhảy xa tại chỗ, nhảy 3 bước tại chỗ, kÕt qu¶ cô thÓ ®­îc t¹i b¶ng 1 Bảng 1: Kiểm tra trước thực nghiệm STT Néi dung Kết quả Trung b×nh Trung bình Nam Nữ Đánh giá 1 Ch¹y 60m 8.1 - 7.9 8.9 - 8.6 TB 2 Ch¹y 100m 12.9 - 12.7 14.50 - 14.30 TB 3 Chạy 30 m tốc độ cao 4.0 - 3.8 4.3 - 4.1 TB 4 Chạy 30 m xuất phát thấp 5.0 - 4.7 5.2 - 5.0 Y 5 Nhảy xa tại chỗ 2.3 - 2.5 2.0 - 2.1 Y 6 Nhảy xa 3 bước tại chỗ 6.6 - 7.0 5.7 - 6.0 Y Tõ kÕt qu¶ b¶ng 3.1 chóng t«i cho r»ng søc nhanh, tốc độ của các vận động viên chạy 100m của trường THPT Hoàng Hoa Thám cßn ë møc kh¸ khiªm tèn, c¸c chØ tiªu so víi tr×nh ®é thÓ lùc chung cña ng­êi ViÖt Nam cïng løa tuæi th× cßn ë møc ®é thÊp. Thùc tiÔn nµy chøng tá cÇn ph¶i cã c¸c bµi tËp phï hîp nh»m n©ng cao vµ ph¸t triÓn søc nhanh cho vận động viên chạy 100m của đội tuyển điền kinh . 3.2. Lùa chän c¸c bµi tËp n©ng cao vµ ph¸t triÓn sức nhanh cho V§V ch¹y 100m ®éi tuyÓn ®iÒn kinh tr­êng THPT Hoàng Hoa Thám 20