Tài liệu Quy£n1.vinh

Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ mçi doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®Òu cã mét môc tiªu nhÊt ®Þnh, nhng nh×n chung môc tiªu chñ yÕu vÉn lµ lîi nhuËn. Lîi nhuËn doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh chÝnh b»ng c¸c kho¶n doanh thu trõ ®i c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã ®îc thu nhËp ®ã. Do vËy chØ tiªu chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai chØ tiªu v« cïng quan träng vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau trong viÖc doanh nghiÖp h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña m×nh. TiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã ý nghÜa rÊt lín nã gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m gi¸ b¸n t¨ng khèi lîng tiªu thô s¶n phÈm tõ ®ã lµm t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. V× thÕ mµ doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n viªn, tÝch luü ®Ó kh«ng ngõng t¸i s¶n xuÊt më réng. VËy lµm thÕ nµo ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt? §©y lµ mét trong nh÷ng viÖc thêng xuyªn cña c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý doanh nghiÖp. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay doanh nghiÖp muèn tån t¹i th× ph¶i lu«n t×m c¸ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm do doanh nghiÖp m×nh lµm ra xuèng møc hîp lý mµ ngêi mua cã thÓ chÊp nhËn ®îc ®ång thêi t¨ng cêng n©ng cao chÊt lîng mÉu m· s¶n phÈm. §ã còng lµ mét trong nh÷ng bÝ quyÕt cña doanh nghiÖp. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh nh»m ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶, cã tÝnh thùc thi vµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng ty. §ång thêi víi nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña c¸c lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi, ®óng ®èi tîng, ®óng chÕ ®é quy ®Þnh vµ ®óng ph¬ng ph¸p. C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n trùc thuéc Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam, lµ mét doanh nghiÖp còng cã bÒ dµy thµnh tÝch trong sù ph¸t triÓn cña m×nh. S¶n phÈm chÝnh cña c«ng ty lµ xi m¨ng PC30, PC40. §Ó lu«n gi÷ ®îc kh¸ch hµng cña m×nh trong mét xu thÕ c¹nh tranh quyÕt liÖt khi mµ mçi tØnh ®· cã mét nhµ m¸y xi m¨ng nh hiÖn nay, c«ng ty lu«n nghiªn cøu ®Ó t×m ra mét biÖn ph¸p qu¶n lý h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¹o ra søc mua lín... cho s¶n phÈm cña c«ng ty. Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty, qua t×m hiÓu thùc tÕ, em nhËn thÊy kh©u kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ngoµi nh÷ng mÆt tÝch cùc cßn mét sè mÆt cÇn quan t©m. §îc sù gióp ®ì cña c« gi¸o híng dÉn, cña c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n cña c«ng ty xi m¨ng BØm S¬n vµ víi sù nghiªn cøu t×m hiÓu cña b¶n th©n em ®· hoµn thµnh b¸o c¸o thùc tËp vµ chuyªn ®Ò tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty xi m¨ng BØm S¬n. Bµi viÕt ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn gåm 2 phÇn chÝnh: PhÇn mét: B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp. PhÇn hai: Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp: KÕ tãan chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Xi M¨ng BØm S¬n. + Ch¬ng I: C¬ së lÝ luËn cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. + Ch¬ng II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm t¹i C«ng ty Xi M¨ng BØm S¬n. + Ch¬ng III: Mét sè ®Ò suÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm t¹i C«ng ty Xi M¨ng BØm S¬n. PhÇn mét: B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp 1. §Æc ®iÓm chung cña c«ng ty XI M¡NG BØM S¬N(XMBS) 1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty XMBS Xi m¨ng BØm S¬n x©y dùng víi ý tëng ®Ó cã nguån vËt t quan träng tham gia kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh vµ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cho c¸c c«ng tr×nh, kh«i phôc vµ ph¸t triÓn nªn kinh tÕ. Qua qu¸ tr×nh th¨m dß kÐo dµi tõ n¨m 1968 ®Õn n¨m 1976 c«ng tr×nh xi m¨ng BØm S¬n b¾t ®Çu thi c«ng. Nhµ m¸y xi m¨ng BØm s¬n n»m t¹i thÞ x· BØm s¬n - mét thÞ x· phÝa B¾c cña tØnh Thanh Ho¸ c¸ch thµnh phè Hµ Néi 130 km vÒ phÝa Nam. Tæng diÖn tÝch mÆt b»ng cña nhµ m¸y chiÕm kho¶ng 50ha n»m trong mét thung lòng ®¸ v«i vµ ®¸ sÐt víi tr÷ lîng lín. §©y lµ hai nguyªn liÖu chñ yÕu ®Ó s¶n xuÊt xi m¨ng. Sau mét thêi gian dµi x©y dùng tõ n¨m 1976 ®Õn n¨m 1980 ChÝnh phñ ®· ra quyÕt ®Þnh sè 334/ BXD-TCCB ngµy 04/03/1980 thµnh lËp nhµ m¸y xi m¨ng BØm S¬n. Sau gÇn hai n¨m thi c«ng vµo ngµy 22/12/1981 mét d©y chuyÒn cña nhµ m¸y chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng. Còng cÇn ph¶i nãi thªm, nhµ m¸y xi m¨ng BØm S¬n do Liªn X« (cò) thiÕt kÕ vµ trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ ®ång bé hiÖn ®¹i (so v¬Ý thêi ®iÓm lóc bÊy giê), víi 2 d©y chuyÒn s¶n xuÊt vµ c«ng suÊt thiÕt kÕ 1,2 triÖu tÊn n¨m d©y chuyÒn 2 ®i vµo s¶n xuÊt tõ n¨m 1982. HiÖn nay c«ng ty cã 2816 ngêi trong ®ã cã 301 ngêi lµ nh©n viªn qu¶n lý, tæ chøc thµnh 37 ®¬n vÞ phßng ban, ph©n xëng, trung t©m giao dÞch tiªu thô vµ 8 chi nh¸nh ë 8 tØnh: Hµ tØnh, NghÖ an, Thanh ho¸, Ninh b×nh, Nam ®Þnh, Th¸i b×nh, Hµ t©y, Hoµ b×nh vµ ba ®¹i lý tiªu thô xi m¨ng lµ: C«ng ty v©t t kÜ thuËt xi m¨ng Hµ néi; C«ng ty kinh doanh th¹ch cao HuÕ vµ C«ng ty vËt t x©y l¾p ®µ n½ng vµ mét v¨n phßng ®¹i diÖn ë Lµo. Bíc vµo c¬ chÕ thÞ trêng vµ nÒn kinh tÕ héi nhËp, do chËm ®æi míi c«ng nghÖ theo híng hiÖn ®¹i ho¸ nªn nhµ m¸y ®· vµ ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n trong thÕ c¹nh tranh hiÖn nay. Tiªu hao vËt chÊt lín, lao ®éng d«i d nhiÒu, bé m¸y qu¶n lý c«ng kÒnh, m«i trêng kh«ng ®îc c¶i thiÖn.v.v TÊt c¶ nh÷ng tån t¹i ®ã cÇn khÈn tr¬ng vµ kiªn quyÕt kh¾c phôc míi t¹o ®µ ®uæi kÞp xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. NhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã, c«ng ty XMBS ®· b¸o c¸o chÝnh phñ vµ ®îc chÝnh phñ ®ång ý, phª duyÖt “ph¬ng ¸n c¶i t¹o hiÖn ®¹i ho¸, n©ng cao c«ng suÊt, c¶i thiÖn m«i trêng nhµ m¸y XMBS” tõ n¨m 1994. §Õn 31/7/1998 dù ¸n nµy míi lùa chän ®îc ®èi t¸c thùc hiÖn. Môc tiªu cña dù ¸n lµ chuyÓn ®æi ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt clinker tõ c«ng nghÖ ít sang c«ng nghÖ kh« trªn d©y truyÒn hiÖn ®¹i, c¶i thiÖn m«i trêng vµ n©ng cao c«ng suÊt cña d©y truyÒn sè 2 t¨ng gÊp ®«i ( tõ 0.6 tr.tÊn/n¨m lªn 1.2 tr.tÊn/n¨m, n©ng c«ng suÊt m¸y tõ 1.2 tr.tÊn/n¨m lªn 1.8 tr.tÊn/n¨m). C«ng nghÖ s¶n xuÊt, thiÕt bÞ sö dông cho d©y truyÒn c¶i t¹o vµo lo¹i tiªn tiÕn hiÖn nay. C«ng ty xi m¨ng BØm s¬n víi chøc n¨ng chÝnh s¶n xuÊt xi m¨ng PC30, PC40 chÊt lîng s¶n phÈm theo tiªu chuÈn cña nhµ níc víi th«ng sè kü thuËt hµm lîng th¹ch cao SO3 n»m trong xi m¨ng ®¹t 1,3% ®Õn 3%. C«ng ty ®· gãp phÇn quan träng trong c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc, c«ng ty kh«ng nh÷ng cung cÊp xi m¨ng cho nhu cÇu x©y dùng d©n dông phæ biÕn cña nh©n d©n mµ cßn phôc vô cho nhiÒu c«ng tr×nh quan träng mang tÝnh quèc gia nh: Thuû ®iÖn Hoµ B×nh, B¶o tµng Hå ChÝ Minh, ®êng d©y 500kw B¾c- Nam... cung cÊp xuÊt khÈu ra níc ngoµi (chñ yÕu sang Lµo). Ngoµi ra, c«ng ty cßn mét nhiÖm vô cung cÊp xi m¨ng cho ®Þa bµn theo sù ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam ®Ó tham gia vµo viÖc b×nh æn gi¸ c¶ trªn thÞ trêng. Tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn 25 n¨m qua, C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n ®· thùc sù trëng thµnh bíc ®i v÷ng vµng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. S¶n phÈm cña c«ng ty ®îc cÊp giÊy chøng nhËn cña nhµ níc lµ hµng ViÖt Nam chÊt lîng cao vµ ®¹t nhiÒu huy ch¬ng vµng trong c¸c cuéc triÓn l·m vÒ vËt liÖu x©y dùng trong níc còng nh quèc tÕ, ®îc c«ng nhËn lµ ®¬n vÞ anh hïng trong thêi kú ®æi míi, gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam, ®ång thêi lu«n thùc hiÖn tèt nghÜa vô víi Nhµ níc. 1.2. Qui m«, c¬ cÊu s¶n xuÊt cña cña C«ng ty xi m¨ng BØm s¬n Mét doanh nghiÖp muèn s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ th× viÖc bè trÝ c¬ cÊu s¶n xuÊt cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. Lµ mét doanh nghiÖp cã qui m« lín víi tæng sè tµi s¶n (t¹i thêi ®iÓm 31/12/2004 ) 1.202.632.139.127 ®. C«ng ty xi m¨ng BØm s¬n bè trÝ c¬ cÊu s¶n xuÊt nh sau: a. Tµi s¶n cè ®Þnh: * Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh: 2.055.120.397.940 ® * §· khÊu hao: 1.259.563.558.342 ® * Gi¸ trÞ cßn l¹i: 795.556.839.597 ® Trong ®ã: + §Êt ®ai: 3.404.323.222 ® + Nhµ cöa vËt kiÕn tróc: 120.421.052.503 ® + M¸y mãc thiÕt bÞ: 645.225.681.824 ® + Ph¬ng tiÖn vËn t¶i: + Dông cô qu¶n lý: 22.031.406.069 ® 4.474.375.980 ® b. §Çu t tµi chÝnh: 19.000.000.000 ® c. Tµi s¶n lu ®éng: 388.075.299.570 ® 1.3. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty Nhµ m¸y xi m¨ng BØm s¬n lµ mét doanh nghiÖp cã quy m« lín nªn c¬ cÊu tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty gåm 17 phßng ban vµ 11 xëng s¶n xuÊt (bao gåm c¶ ph©n xëng s¶n xuÊt chÝnh vµ s¶n xuÊt phô trî), 8 chi nh¸nh, mét v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Lµo vµ mét Trung t©m giao dÞch tiªu thô xi m¨ng ®îc ®Æt díi sù chØ ®¹o cña Gi¸m ®èc vµ 3 Phã gi¸m ®èc. Quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn trong ban gi¸m ®èc nh sau: Gi¸m ®èc phô tr¸ch chung vÒ mäi mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty, trùc tiÕp chØ ®¹o c«ng t¸c kinh tÕ kÕ ho¹ch, tµi chÝnh, tæ chøc lao ®éng, v¨n phßng vµ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. + Phã gi¸m ®èc (PG§) kiªm BÝ th §¶ng uû phô tr¸ch c¸c vÊn ®Ò néi chÝnh vµ gióp Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty. + Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch s¶n xuÊt cã tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o ®iÒu hµnh vµ tæ chøc s¶n xuÊt c¸c ®¬n vÞ trong c«ng ty, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc liªn tôc, an toµn, ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm, ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hµng th¸ng, quý, n¨m. + Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch c¬ ®iÖn gióp gi¸m ®èc c«ng t¸c qu¶n lý kÜ thuËt vÒ ®iÖn n¨ng phôc vô cho s¶n xuÊt, vÒ gia c«ng chÕ t¹o mÆt hµng c¬ khÝ vµ s÷a ch÷a néi bé trong c«ng ty. C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n lµ c«ng ty cã quy m« lín víi nhiÒu phßng ban ph©n xëng nªn chØ ®Ò cËp, t×m hiÓu nhiÖm vô vµ c«ng viÖc mét sè phßng ban, ph©n xëng chñ yÕu: * C¸c ph©n xëng s¶n xuÊt chÝnh: - Xëng má : Víi dông cô m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho viÖc khai th¸c ®¸ v«i vµ ®¸ sÐt t¹i c¸c má n»m c¸ch nhµ m¸y kho¶ng 3km. - Xëng « t« : Bao gåm c¸c lo¹i « t« vËn t¶i cã träng lîng lín vËn chuyÓn ®¸ v«i, ®¸ sÐt vÒ c«ng ty. - Xëng t¹o nguyªn liÖu : ThiÕt bÞ chÝnh lµ m¸y ®Ëp, m¸y nghiÒn vµ c¸c thiÕt bÞ phô trî kh¸c lµm nhiÖm vô nghiÒn ®¸ v«i, ®¸ sÐt ®Ó t¹o ra hçn hîp nguyªn liÖu cÇn thiÕt. - Xëng lß nung : gåm lß nung cïng c¸c thiÕt bÞ phô trî kh¸c cã nhiÖm vô nung hçn hîp nguyªn liÖu hçn hîp díi d¹ng bïn thµnh clinker. - Xëng nghiÒn xi m¨ng : thiÕt bÞ chÝnh lµ m¸y nghiÒn chuyªn dïng vµ c¸c thiÕt bÞ phô trî kh¸c cã nhiÖm vô nghiÒn hçn hîp clinke, th¹ch cao vµ c¸c chÊt phô gia thµnh xi m¨ng. - Xëng ®ãng bao : Dïng m¸y ®ãng bao cã nhiÖm vô ®a xi m¨ng bét vµo ®ãng bao s¶n phÈm. * NhiÖm vô mét sè phßng ban chñ yÕu: + Phßng c¬ khÝ: cã nhiÖm vô theo dâi t×nh h×nh ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ vµ söa ch÷a chóng khi bÞ h háng, chÕ t¹o c¸c thiÕt bÞ thay thÕ. + Phßng kü thuËt s¶n xuÊt: Cã nhiÖm vô theo dâi ho¹t ®éng s¶n xuÊt c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt chÝnh vµ s¶n xuÊt phô, theo dâi kiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm + Phßng n¨ng lîng: cã nhiÖm vô theo dâi t×nh h×nh liªn quan ®Õn viÖc cung cÊp n¨ng lîng cho s¶n xuÊt vµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn. + Phßng kÕ to¸n thèng kª tµi chÝnh: cã nhiÖm vô gi¸m s¸t b»ng tiÒn ®èi víi c¸c tµi s¶n vµ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty + Phßng vËt t thiÕt bÞ: cã nhiÖm vô theo dâi cung øng vËt t, m¸y mãc thiÕt bÞ cho s¶n xuÊt. + Phßng kÕ ho¹ch: cã nhiÖm vô lËp vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty. Ngoµi c¸c phßng ban vµ ph©n xëng c«ng ty xi m¨ng BØm S¬n cßn mét sè phßng ban kh¸c lµm nhiÖm vô phôc vô nh phßng ®êi sèng, phßng b¶o vÖ... vµ mét hÖ thèng tiªu thô gåm 1 trung t©m Giao dÞch tiªu thô, 8 chi nh¸nh, mét v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Lµo vµ rÊt nhiÒu ®¹i lý cã nhiÖm vô tiªu thô xi m¨ng trªn ®Þa bµn cña tõng chi nh¸nh phô tr¸ch. 1.4. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn trªn d©y truyÒn c«ng nghÖ cò do Liªn X«(cò) cung cÊp vµ c«ng nghÖ míi do NhËt cung cÊp, víi ®Æc ®iÓm lµ d©y truyÒn c«ng nghÖ chÕ biÕn kiÓu liªn tôc cã mét sè c«ng ®o¹n nh sau: S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng Khai th¸c N. LiÖu NghiÒn Xi m¨ng NghiÒn N. LiÖu §ãng bao Nung Clinke Thµnh phÈm + Nguyªn liÖu s¶n xuÊt ra xi m¨ng lµ ®¸ v«i vµ ®¸ sÐt ®îc khai th¸c b»ng ph¬ng ph¸p khoan næ m×n sau ®ã vËn chuyÓn vÒ nhµ m¸y b»ng « t«. + Hçn hîp hai nguyªn liÖu (®¸ v«i vµ ®¸ sÐt) qua qu¸ tr×nh ®Þnh lîng ®îc ®a vµo m¸y nghiÒn cho ra phèi liÖu (bïn- d©y truyÒn cò; bét liÖu- d©y truyÒn míi). + Sau ®ã phèi liÖu ®îc ®a vµo lß nung thµnh clinker. Clinker ®îc ®a vµo m¸y nghiÒn xi m¨ng cïng víi th¹ch cao vµ mét sè chÊt phô gia kh¸c ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Tuú lo¹i s¶n phÈm chñng lo¹i xi m¨ng kh¸c nhau ngêi ta sö dông tû lÖ c¸c chÊt phô gia kh¸c nhau. 1.5. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty xi m¨ng BØm S¬n 1.5.1. Bé m¸y kÕ to¸n vµ h×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n cña c«ng ty C«ng ty xi m¨ng BØm s¬n lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy m« lín, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh thµnh nhiÒu bé phËn - ®¬n vÞ trùc thuéc nªn c«ng ty ®· chän h×nh thøc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n tËp trung - ph©n t¸n. H×nh thøc nµy võa ®¶m b¶o c«ng t¸c qu¶n lý chÆt chÏ, võa ®¶m b¶o th«ng tin mét c¸ch kÞp thêi thèng nhÊt qu¶n lý l·nh ®¹o cña c«ng ty víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Cô thÓ c«ng viÖc kÕ to¸n ë c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc do kÕ to¸n ë c¸c ®¬n vÞ ®ã thùc hiÖn råi ®Þnh kú tæng hîp sè liÖu göi vÒ phßng kÕ to¸n trung t©m cña c«ng ty. Cßn ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn t¹i c«ng ty do phßng kÕ to¸n trung t©m c«ng ty thùc hiÖn cïng víi viÖc tæng hîp sè liÖu chung toµn c«ng ty ®Þnh kú lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n cña c«ng ty. S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n c«ng ty xi m¨ng bØm s¬n KÕ to¸n trëng Tæ tµi chÝnh Tæ kÕ to¸n vËt t Tæ KT tæng hîp vµ tÝnh gi¸ thµnh Tæ kÕ to¸n tiªu thô s¶n phÈm Tæ kÕ to¸n nhµ ¨n KÕ to¸n c¸c chi nh¸nh, ph©n xëng Phßng kÕ to¸n - tµi chÝnh - thèng kª: cã nhiÖm vô gi¸m s¸t b»ng ®ång tiÒn ®èi víi tµi s¶n vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c«ng ty. Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh thèng kª cã 38 ngêi, ®îc chia lµm n¨m bé phËn: + Tæ kÕ to¸n tæng hîp: Gåm 9 ngêi phô tr¸ch viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, theo dâi TSC§ , theo dâi viÖc thanh to¸n víi ngêi b¸n, duyÖt gi¸ ®èi víi vËt t ®Çu vµo vµ s¶n phÈm b¸n ra. + KÕ to¸n vËt t: Gåm 7 ngêi cã nhiÖm vô theo dâi viÖc nhËp xuÊt tån kho nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty vµ ho¹ch to¸n néi bé. + Tæ tµi chÝnh: Gåm 10 ngêi (trong ®ã cã 2 thñ quü vµ mét ngêi qu¶n lý toµn bé m¸y vi tÝnh cña phßng) cã nhiÖm vô theo dâi viÖc thanh to¸n ®èi víi c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn, thanh to¸n t¹m øng, c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ vµ theo dâi viÖc thanh to¸n ®èi víi ng©n s¸ch nhµ níc. + Tæ kÕ to¸n tiªu thô: Gåm 5 ngêi cã nhiÖm vô theo dâi vµ ho¹ch to¸n ®èi víi c¸c kh©u tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c chi nh¸nh. + Tæ kÕ to¸n nhµ ¨n: Gåm 7 ngêi cã nhiÖm vô lµm c«ng t¸c thèng kª t¹i c¸c bÕp ¨n cña c«ng ty. + Ngoµi ra cßn cã c¸c bé phËn kÕ to¸n n»m ë c¸c chi nh¸nh vµ trung t©m giao dÞch tiªu thô lµm nhiÖm vô kÕ to¸n b¸n hµng vµ thu chi c¸c kho¶n ®îc kÕ to¸n trëng ph©n cÊp qu¶n lý. §Ó gióp cho kÕ to¸n trëng chØ ®¹o c«ng viÖc hµng ngµy cña phßng, phßng kÕ to¸n cßn cã 2 phã phßng (mét phã phßng phô tr¸ch c«ng t¸c tæng hîp vµ mét phã phßng phô tr¸ch c«ng t¸c tiªu thô) gióp viÖc cho kÕ to¸n trëng vµ ®iÒu hµnh c«ng viÖc lóc kÕ to¸n trëng ®i v¾ng. 1.5.2. H×nh thøc kÕ to¸n C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n ¸p dông h×nh thøc NhËt ký chung vµo c«ng t¸c kÕ to¸n. * HÖ thèng sæ bao gåm: +Sæ tæng hîp: - Sæ NhËt ký chung - C¸c sæ NhËt ký chuyªn dïng - Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n... + Sæ chi tiÕt: - Sæ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu - Sæ kÕ to¸n thµnh phÈm… C«ng ty sö dông kho¶ng 38 tµi kho¶n trong b¶ng vµ hai tµi kho¶n ngoµi b¶ng lµ tµi kho¶n 009 - nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n vµ 004 - Nî ph¶i thu khã ®ßi. §Ó phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý c«ng ty cßn më mét sè tµi kho¶n ®Õn cÊp 5 nh c¸c TK6211111, TK6272111, TK6273111... H×nh thøc nµy thuËn tiÖn cho viÖc ¸p dông kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh cña c«ng ty. HiÖn nay phÇn mÒm kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh ®· ®îc ®a vµo sö dông gióp cho viÖc truy cËp th«ng tin sù ph¶n ¸nh cña kÕ to¸n hÕt søc thuËn tiÖn, n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý cña kÕ to¸n. 1.5.3. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho C«ng ty ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn - ®©y lµ ph¬ng ph¸p ghi chÐp ph¶n ¸nh thêng xuyªn liªn tôc cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô trªn c¸c tµi kho¶n. 1.5.4. Niªn ®é kÕ to¸n vµ kú kÕ to¸n - Niªn ®é kÕ to¸n: C«ng ty ¸p dông niªn ®é kÕ to¸n theo n¨m kÕ to¸n trïng víi n¨m d¬ng lÞch (B¾t ®Çu tõ 01/01/2004 kÕt thóc 31/12/2004) - K× kÕ to¸n: C«ng ty ¸p dông h¹ch to¸n theo quý. 2. §¸nh gi¸ chung: Nh×n chung, c«ng ty XMBS qua mçi n¨m ho¹t ®éng l¹i ghi thªm nh÷ng thµnh tÝch míi, to lín h¬n. Cô thÓ n¨m 2004 s¶n xuÊt 1.682.190 tÊn clinker, ®¹t 109% KH TCT giao, s¶n xuÊt vµ tiªu thô 2.476.960 tÊn s¶n phÈm, ®¹t 112% KH, lîi nhuËn íc thùc hiÖn 81 tû ®ång, ®¹t 116%KH, thu nhËp t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi nhµ níc. C¸c c«ng t¸c nh: C«ng t¸c kÕ ho¹ch; C«ng t¸c söa ch÷a; C«ng t¸c cung øng vËt t, phô tïng; C«ng t¸c b¶o vÖ, gi÷ g×n an ninh trËt tù; C«ng t¸c an toµn lao ®éng; C«ng t¸c s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt; C«ng t¸c tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng; C«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n ®Òu ®îc thùc hiÖn tèt, vµ hoµn thµnh kÕ ho¹ch do TCT vµ c«ng ty ®Ò ra. Cô thÓ: + C«ng t¸c kÕ ho¹ch: C¸c kÕ ho¹ch SXKD, söa ch÷a lín, söa ch÷a nhá, kÕ ho¹ch §TXD, kÕ ho¹ch tµi chÝnh…cña n¨m 2004 ®· ®îc c«ng ty x©y dùng, thÈm ®Þnh kü vµ tr×nh tæng c«ng ty tõ cuèi n¨m 2003. C«ng ty ®· b¸m s¸t kÕ ho¹ch Tæng c«ng ty giao vµ c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ ®Ó giao kÕ ho¹ch tõng quý, tõng th¸ng, ®ång thêi tæ chøc thùc hiÖn tèt ®¶m b¶o s¶n xuÊt æn ®Þnh, khai th¸c tèi ®a n¨ng lùc hiÖn cã, gi¶m chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ SXKD vµ chÊp hµnh ®óng c¸c quy ®Þnh cña T«ng c«ng ty. + C«ng t¸c cung øng vËt t phô tïng: ViÖc cung øng vËt t, thiÕt bÞ, phô tïng ®· cã nhiÒu tiÕn bé, ®¸p øng kÞp thêi, t¬ng ®èi ®Çy ®ñ vËt t - phô tïng cho s¶n xuÊt, söa ch÷a thiÕt bÞ. Thùc hiÖn nghiªm tóc quy ®Þnh cña Tæng c«ng ty vµ cña nhµ níc vÒ mua b¸n, cung øng vËt t, phÞ tïng, ®Æc biÖt tæ chøc ®Êu thÇu tèt vµ nhiÒu mang l¹i hiÖu qu¶. Trong n¨m 2004, c«ng t¸c cung øng ®· thùc hiÖn tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ: 470.791.620.211 ®. + C«ng t¸c s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xó©t: C«ng t¸c c¶i tiÕn vµ ®Ò tµi khoa häc c«ng nghÖ cã nhiÒu tiªn bé, ®ãng gãp vµo viÖc c¶i tiÕn hîp lý ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt thiÕt bÞ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c¶i thiÖn m«i trêng vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ngêi lao ®éng. Cã 77 s¸ng kiÕn ®îc duyÖt, víi 293 lît ngêi tham gia, t¨ng 17 s¸ng kiÕn so víi n¨m 2003, gi¸ trÞ lµm lîi 2.682.842.644 ®ång vµ khen thëng 170 triÖu ®ång. + C«ng t¸c tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng: Trong n¨m 2004, c«ng t¸c TC- L§- TL ®· ®ãng gãp quan träng vµo viÖc duy tr× sù æn ®Þnh mäi mÆt ho¹t ®«ng cña c«ng ty, huy ®éng ®îc søc lùc, trÝ tuÖ CBCNV vµo viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vµ ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña C«ng ty. ViÖc ph©n phèi tiÒn l¬ng t¬ng ®èi hîp lý, thanh to¸n l¬ng kÞp thêi, thu nhËp b×nh qu©n ®¹t 3.994.000®/ngêi/th¸ng + C«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n: Ngay tõ ®Çu n¨m C«ng ty ®· triÓn khai tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n, thèng kª theo luËt kÕ to¸n, luËt th«ng kª vµ x©y dùng c¸c lo¹i chi phÝ b¸n hµng, gi¸ mua vËt t, thiÕt bÞ, gi¸ b¸n s¶n phÈm...t¬ng ®èi hîp lý. C«ng ty ®· t¨ng cêng kiÓm tra, kiÓm so¸t t×nh h×nh tån kho, tån quü, c«ng nî vµ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é tµi chÝnh, h¹ch to¸n kÕ to¸n ë c¸c chi nh¸nh nh»m ph¸t hiÖn, gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c víng m¾c, tån t¹i; Lu«n ®¶m b¶o ®ñ vèn cho ho¹t ®éng SXKD vµ tr¶ nî c¸c kho¶n vay cña dù ¸n, ®¶m b¶o ®ñ tiÒn mÆt ®Ó cÊp ph¸t l¬ng, thëng... kÞp thêi cho CBCNV. C«ng ty ®· tæ chøc héi nghÞ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ n¨m 2003, x©y dùng ph¬ng ¸n tµi chÝnh cho n¨m 2004, tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn tiÕt kiÖm c¸c ®Þnh møc, t¨ng lîi nhuËn cña c«ng ty. T¨ng cêng c«ng t¸c ®Êu thÇu mua b¸n vËt t, thiÕt bÞ, gia c«ng chÕ t¹o. Trong n¨m, ®· duy tr× tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ ph©n xëng, hµng quý tæ chøc ph©n tÝch, íc c¶ n¨m tiÕt kiÖm trong h¹ch to¸n ®¹t kho¶ng 20 tû ®ång. PhÇn hai: CHUY£N §Ò thùc tËp TèT NGHIÖP §Ò tµi: KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty xi m¨ng bØm s¬n. Ch¬ng I: C¬ së lý luËn cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1 .Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm BÊt k× mét doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay còng ®Òu ý thøc ®îc tÇm quan träng cña nguyªn t¾c hÕt søc c¬ b¶n trong chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh lµ ph¶i lµm sao ®¶m b¶o lÊy thu nhËp bï ®¾p chi phÝ ®· bá ra, b¶o ®¶m ®îc vèn vµ cã l·i ®Ó t¨ng tÝch luü, t¸i s¶n xuÊt më réng kh«ng ngõng, tõ ®ã ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy th× s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ã ph¶i ®îc thÞ trêng chÊp nhËn, nhÊt lµ trong xu thÕ c¹nh tranh nh hiÖn nay s¶n phÈm ngµy cµng cÇn ®a d¹ng vÒ mÉu m·, ®¹t tiªu chuÈn cao vÒ chÊt lîng vµ ®Æc biÖt vÒ gi¸ c¶ ph¶i hîp lý. Ch×a kho¸ më ra cho bµi to¸n nµy chÝnh lµ ph¶i h¹ch to¸n lµm sao cho chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh ë møc thÊp nhÊt trong ®iÒu kiÖn cã thÓ ®îc cña doanh nghiÖp. C«ng t¸c nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa riªng ®èi víi doanh nghiÖp mµ c¶ víi nhµ níc vµ c¸c bªn liªn quan. §èi víi doanh nghiÖp, ph¶i lµm tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho doanh nghiÖp nh×n nhËn ®óng ®¾n thùc tr¹ng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, qu¶n lý cung cÊp th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi cho bé m¸y l·nh ®¹o ®Ó ®Ò ra c¸c chiÕn lîc, s¸ch lîc, biÖn ph¸p phï hîp nh»m tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ s¶n xuÊt nhng kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. §ång thêi lµm tèt c«ng t¸c nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch sö dông vèn cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o tÝnh chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, chñ ®éng vÒ tµi chÝnh. §èi víi nhµ níc, mçi doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho Nhµ níc cã c¸i nh×n tæng thÓ, toµn diÖn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, tõ ®ã x©y dùng c¸c ®êng lèi chÝnh s¸ch phï hîp víi toµn bé nÒn kinh tÕ. §èi víi bªn thø ba (ng©n hµng, c¸c nhµ ®Çu t...) th«ng qua viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp biÕt ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã nh÷ng quyÕt ®Þnh cho vay vµ ®Çu t hîp lý vµ hiÖu qu¶. Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh do bé phËn kÕ to¸n cung cÊp, ®éi ngò qu¶n lý doanh nghiÖp n¾m ®îc kÕt qu¶ cña toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, dù to¸n chi phÝ ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý thÝch hîp. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, khi mµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®ang lµ mét vÊn ®Ò then chèt nã quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n cña doanh nghiÖp - mét trong nh÷ng vò khÝ c¹nh tranh h÷u hiÖu cña mét doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. Do vËy kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét c«ng cô ®¾c lùc hç trî cho c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Tãm l¹i: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét kh©u c«ng t¸c kÕ to¸n quan träng, ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn doanh nghiÖp vµ c¸c bªn liªn quan trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 2.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt Doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ n¬i trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. BÊt kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµo còng cÇn ph¶i cã ba yÕu tè c¬ b¶n : - T liÖu lao ®éng (Nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ , tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c) - §èi tîng lao ®éng (nguyªn nhiªn vËt liÖu...) - Lao ®éng cña con ngêi. C¸c yÕu tè ®ã chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt t¬ng øng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh c¸c chi phÝ cña doanh nghiÖp lu«n ®îc tÝnh to¸n, ®o lêng b»ng tiÒn vµ g¾n víi mét thêi gian x¸c ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m...) chi phÝ ®ã bao gåm lao ®éng sèng liªn quan ®Õn viÖc sö dông lao ®éng (tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng) lao ®éng vËt ho¸ (khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu ... vµ mét sè kho¶n mµ thùc chÊt lµ mét phÇn gi¸ trÞ míi s¸ng t¹o ra c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng nh BHXH, BHYT, KPC§, c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®îc hoµn tr¶ nh thuÕ GTGT kh«ng ®îc khÊu trõ, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ...). Nh vËy chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh thêng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nhng viÖc tËp hîp vµ tÝnh chi phÝ ph¶i phï hîp víi tõng thêi kú: hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m ph¶i phï hîp víi kú b¸o c¸o. ChØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kú míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. 2.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu kho¶n chi phÝ cã néi dung, c«ng dông vµ môc ®Ých sö dông kh«ng nh nhau. V× vËy ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh nãi chung nh»m sö dông tiÕt kiÖm, hîp lý chi phÝ tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n cã thÓ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng tiªu thøc chñ yÕu sau: 2.1.2.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kÕ to¸n cña chi phÝ C¨n cø vµo tÝnh chÊt kÕ to¸n cña c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng mét néi dung kinh tÕ, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, ë ®©u vµ môc ®Ých hoÆc t¸c dông cña chi phÝ nh thÕ nµo. V× vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú ®îc chia thµnh yÕu tè: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng nh nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n... -Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trÝch trªn tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh nh BHXH, BHYT, KPC§. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Gåm toµn bé sè tiÒn trÝch KHTSC§ sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Gåm c¸c kho¶n chi tr¶ vÒ c¸c dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp (nh dông cô cung cÊp vÒ ®iÖn níc, söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh...) - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ toµn bé chi phÝ b»ng tiÒn chi cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngoµi bèn yÕu tè chi phÝ ®· kÓ trªn. 2.1.2.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ Theo tiªu thøc nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh c¸c lo¹i (nh÷ng chi phÝ cã cïng mét c«ng dông kinh tÕ th× ®îc s¾p xÕp vµo mét kho¶n môc kh«ng ph©n biÖt tÝnh chÊt kinh tÕ cña nã nh thÕ nµo) Sè lîng cña kho¶n môc tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña tõng ngµnh vµ yªu cÇu qu¶n lý trong thêi kú kh¸c nhau, cã thÓ thay ®æi theo tÝnh chÊt cña quy tr×nh c«ng nghÖ. - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh (kÓ c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi), vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c«ng viÖc, lao vô, dÞch vô kh«ng tÝnh vµo kho¶n nµy nh÷ng chi phÝ vËt liÖu dïng vµo môc ®Ých phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung hay nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi lÜnh vùc s¶n xuÊt. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo quy ®Þnh trªn tiÒn l¬ng c«ng nh©n lao ®éng trùc tiÕp kh«ng tÝnh vµo môc nµy c¸c kho¶n tiÒn l¬ng phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch trªn l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng, nh©n viªn b¸n hµng, qu¶n lý doanh nghiÖp... - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt (ph©n xëng, ®éi tr¹i ...) + Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Lµ chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp, ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trich BHYT, BHXH, KPC§ trªn tiÒn l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn thèng kª, nh©n viªn b¶o vÖ... t¹i ph©n xëng theo quy ®Þnh. + Chi phÝ vËt liÖu : Gåm vËt liÖu c¸c lo¹i sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng (®éi, tr¹i) nh dïng ®Ó söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý ph©n xëng. + Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Chi phÝ vÒ c¸c lo¹i c«ng cô, dông cô dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n xëng (®éi, tr¹i...) s¶n xuÊt nh: Khu«n mÉu, dông cô g¸ l¾p, dông cô cÇm tay, dông cô b¶o hé lao ®éng... + Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Bao gåm sè khÊu hao cña tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh thuª sö dông ë ph©n x ëng (®éi, tr¹i) s¶n xuÊt nh : khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, khÊu hao nhµ xëng... + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm c¸c kho¶n vÒ dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi ®Ó sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng (®éi, tr¹i...) nh chi phÝ vÒ ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i... + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi c¸c kho¶n ®· kÓ trªn sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng (®éi, tr¹i) s¶n xuÊt. Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i c¬ b¶n trªn ®©y cßn cã thÓ ph©n lo¹i theo mét sè c¸ch nh: 2.1.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi lîng s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) s¶n xuÊt trong kú. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh hai lo¹i: - Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ lîng t¬ng quan tØ lÖ thuËn víi sù thay ®æi vÒ khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú. - Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ): lµ chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè dï cã sù thay ®æi trong møc ®é ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hoÆc khèii lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kh¶ biÕn vµ chi phÝ cè ®Þnh cã t¸c dông lín ®èi víi qu¶n trÞ kinh doanh, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. 2.1.2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ - Chi phÝ trùc tiÕp : Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã quan hÖ trùc tiÕp víi viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm ,c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. - Chi phÝ gi¸n tiÕp : Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhiÒu loai s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ kinh phÝ cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý. 2.1.2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung cÊu thµnh chi phÝ - Chi phÝ ®¬n nhÊt: lµ chi phÝ do mét yÕu tè duy nhÊt cÊu thµnh nh nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dïng trong s¶n xuÊt. - Chi phÝ tæng hîp: lµ chi phÝ do nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau tËp hîp l¹i theo cïng mét c«ng dông nh chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt nµy gióp cho viÖc nhËn thøc vÞ trÝ cña tõng lo¹i chi phÝ trong viÖc hoµn thµnh s¶n phÈm ®Ó tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt víi tõng lo¹i s¶n phÈm. Mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau vµ gi÷a chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt bæ xung cho nhau nh»m môc ®Ých chung lµ qu¶n lý tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.2. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm 2.2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc dÞch vô) do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh trong kú. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc, kinh tÕ, kü thuËt. KÕt qu¶ thu ®îc lµ s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô ®· hoµn thµnh. 2.2.2 B¶n chÊt, chøc n¨ng cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lu«n lu«n chøa ®ùng hai mÆt kh¸c nhau vèn cã bªn trong cña nã lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®· chi ra vµ lîng gi¸ trÞ sö dông thu ®îc cÊu thµnh trong khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Nh vËy, b¶n chÊt gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh cã hai chøc n¨ng chñ yÕu ®ã lµ chøc n¨ng thíc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸. Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra sÏ hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô ®îc bï ®¾p b»ng chÝnh sè tiÒn thu vÒ do tiªu thô, b¸n s¶n phÈm lao vô. ViÖc bï ®¾p c¸c chi phÝ ®Çu vµo míi ®¶m b¶o ®îc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Trong c¬ chÕ thÞ trêng gi¸ b¸n s¶n phÈm, lao vô phô thuéc rÊt nhiÒu vµo quy luËt cung cÇu, vµo sù tho¶ thuËn gi÷a doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng. Do vËy th«ng qua viÖc tiªu thô s¶n phÈm mµ ®¸nh gi¸ ®îc møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ cña chi phÝ. 2.2.3 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc chia thµnh 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ sè lîng s¶n phÈm kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®îc tiÕn hµnh tríc khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm lµ môc tiªu phÊn ®Êu trong doanh nghiÖp lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ hoach h¹ gi¸ thµnh cña doanh nhiÖp. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Þnh møc: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc trong doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ n¨ng suÊt tµi s¶n vËt t, lao ®éng trong s¶n xuÊt, gióp cho ®¸nh gi¸ tÝnh ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qóa tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao kÕt qu¶ kinh doanh. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ: lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp trong kú còng nh s¶n lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong kú. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm vµ ®îc tÝnh to¸n cho c¶ chØ tiªu tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. * C¨n cø vµo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc chia thµnh c¸c lo¹i: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt toµn bé: lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt trong ®ã bao gåm toµn bé biÕn phÝ s¶n xuÊt vµ ®Þnh phÝ s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt bé phËn: lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt chØ bao gåm biÕn phÝ s¶n xuÊt hay cßn gäi lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt gåm biÕn phÝ s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt gåm biÕn phÝ s¶n xuÊt vµ cã ph©n bæ ®Þnh phÝ hîp lý. 2.2.4 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt: chóng ®Òu lµ c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng vµ c¸c chi tiªu kh¸c cña doanh nghiÖp. Tuy vËy chóng cã sù kh¸c nhau trªn c¸c ph¬ng diÖn sau: - Nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ xÐt ®Õn c¸c hao phÝ trong mét thêi kú, cßn nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ xem xÐt, ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ cña chi phÝ ®Õn qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm (®· hoµn thµnh) - VÒ mÆt lîng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã thÓ kh¸c nhau khi cã s¶n phÈm dë dang ®Çu kú hoÆc cuèi kú. Sù kh¸c nhau vÒ mÆt lîng vµ mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm tæng qu¸t sau ®©y: Z = D®k + C - Dck Trong ®ã: Z : Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm D®k : TrÞ gi¸ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú C : Tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú Dck : TrÞ gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú Nh vËy chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø, c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh. Sù tiÕt kiÖm hoÆc l·ng phÝ cña doanh nghiÖp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n xuÊt h¹ hoÆc cao. Qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n xuÊt ph¶i g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. 2.3. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc chÝnh x¸c, ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. Tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ giai ®o¹n h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh theo tõng s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng nghÖ, ph©n xëng... vµ giai ®o¹n tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm quy ®Þnh. ViÖc ph©n chia nµy xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý, kiÓm tra vµ ph©n tÝch chi phÝ, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh néi bé vµ theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña tõng doanh nghiÖp vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh. 2.3.1 §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú theo ®ã. Ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp cã thÓ lµ: + N¬i ph¸t sinh chi phÝ nh ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ. + N¬i g¸nh chÞu chi phÝ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh... Tuú thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, yªu cÇu c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh mµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ tõng chi tiÕt, côm chi tiÕt, tõng bé phËn s¶n xuÊt tõng mÆt hµng, ®¬n s¶n phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng. Tuú thuéc vµo c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, quy m« s¶n xuÊt, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña toµn doanh nghiÖp, toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ph¶i c¨n cø vµo tæ chøc s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm, lo¹i h×nh s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, yªu cÇu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý. C¨n cø vµo tæ chøc s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm: - NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt. - NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn song song liªn tôc th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, cã thÓ lµ tõng bé phËn, tõng nhãm chi tiÕt vµ tõng chi tiÕt. C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp : - Lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc : ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ s¶n phÈm, tõng c«ng tr×nh. - Lo¹i h×nh s¶n xu¸t ®ång lo¹t: ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ tõng lo¹i hµng hoÆc ®¬n ®Æt hµng. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt xem xÐt doanh nghiÖp cã tæ chøc thµnh ph©n xëng hay kh«ng hay kh«ng cã ph©n xëng. NÕu tæ chøc theo ph©n xëng th× tËp hîp chi phÝ theo ph©n xëng hoÆc tËp hîp chi phÝ theo s¶n phÈm. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh ho¹t ®éng hay ph¹m vi cña chi phÝ ph¸t sinh lµm c¬ së cho viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®óng vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ®¬n vÞ vµ yªu cÇu qu¶n lý cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tõ viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt. 2.3.2 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ lo¹i s¶n phÈm dÞch vô, lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i ®îc tÝnh tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®¬n vÞ. Khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô, lao vô ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cho phï hîp víi thùc tÕ cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm cã tÝnh ®¬n chiÕc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ tõng s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh. NÕu s¶n xuÊt, chÕ t¹o hµng lo¹t th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc ho¹t ®éng dÞch vô ®· hoµn thµnh. MÆt kh¸c, khi x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn ph¶i c¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. nÕu quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh c«ng nghÖ. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu liªn tôc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã thÓ lµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n vµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc song song th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ tõng bé phËn s¶n phÈm hoµn thµnh vµ thµnh phÈm cuèi cïng ®· hoµn thµnh. X¸c ®Þnh ®èi tîng gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®óng phï hîp ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp gióp cho kÕ to¸n më sæ kÕ to¸n, c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng cÇn qu¶n lý vµ kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp. 3. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Cã hai ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: + Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: §îc ¸p dông víi c¸c chi phÝ trùc tiÕp. Chi phÝ trùc tiÕp lµ chi phÝ chØ liªn quan ®Õn mét ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. + Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: ¸p dông víi c¸c chi phÝ gi¸n tiÕp. Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 3.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp 3.1.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ NVL chÝnh, NVL phô, nhiªn liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. Chi phÝ NVL trùc tiÕp thêng ®îc x©y dùng ®Þnh møc vµ tæ chøc qu¶n lý theo ®Þnh møc. Th«ng thêng kho¶n nµy cã liªn quan ®Õn mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, trêng hîp nµy nªn tæ chøc tËp hîp theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, tøc lµ c¸c chøng tõ vÒ chi phÝ NVL trùc tiÕp liªn quan ®Õn ®èi tîng nµo th× vµo b¶ng kª vµ ghi th¼ng vµo c¸c tµi kho¶n vµ chi tiÕt cho ®èi tîng ®ã. Trêng hîp VL sö dông liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kh«ng thÓ tËp hîp ®îc trùc tiÕp th× ph¶i tËp hîp chung sau ®ã ph©n bæ theo c«ng thøc: