Tài liệu Quản lý đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng ở một số xã trên địa bàn huyện đông anh, hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN XUÂN THẮNG QUẢN LÝ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG KẾT CẤU HẠ TẦNG Ở MỘT SỐ XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH, HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - Năm 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------NGUYỄN XUÂN THẮNG QUẢN LÝ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG KẾT CẤU HẠ TẦNG Ở MỘT SỐ XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH, HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS ĐỖ KIM CHUNG XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - Năm 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của thầy giáo hướng dẫn khoa học. Các số liệu và trích dẫn được sử dụng trong quá trình nghiên cứu luận văn là trung thực và đáng tin cậy. Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình đào tạo thạc sỹ Quản lý kinh tế tại trường Đại học kinh tế, được sự đồng ý của Khoa Kinh tế chính trị, Trường Đại học kinh tế và sự nhất trí của giảng viên hướng dẫn GS. TS. Đỗ Kim Chung, tôi đã tiến hành thực hiện luận văn thạc sỹ Quản lý kinh tế với đề tài: “Quản lý đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh, Hà Nội”. Để hoàn thành luận văn này, tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới: Ban giám hiệu trường Đại học kinh tế - ĐHQGHN, Khoa kinh tế chính trị và các thầy cô giáo đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn; GS. TS. Đỗ Kim Chung, người thầy đã hết lòng giúp đỡ, hướng dẫn và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận văn này; Xin gửi lời cảm ơn tới những ý kiến đóng góp và sự động viên của gia đình, bạn bè, các anh/chị trong lớp cao học QLKT3-K23 trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu luận văn thạc sỹ; Xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong hội đồng chấm luận văn đã cho tôi những đóng góp quý báu để hoàn thiện bài luận văn này. Cuối cùng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tất cả các tác giả của những nghiên cứu đã giúp tôi hoàn thiện luận văn. Hà Nội, tháng 11 năm 2016 Nguyễn Xuân Thắng MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT ............................................. i DANH MỤC CÁC BẢNG BIỀU ........................................................... ii PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................... 1 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................... 2 4. Kết cấu của luận văn............................................................................ 4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG KẾT CẤU HẠ TẦNG TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ........................................ 5 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .................................................... 5 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý đầu tƣ xây dựng kết cấu hạ tầng ......... 8 1.2.1. Khái niệm kết cấu hạ tầng ............................................................. 8 1.2.2. Vai trò của kết cấu hạ tầng đối với sự phát triển ......................... 9 1.2.3. Một số khái niệm về quản lý đầu tư xây dựng ............................ 11 1.2.4. Vốn xây dựng kết cấu hạ tầng ..................................................... 12 1.2.5. Bản chất, các yếu tố tác động và tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tƣ xây dựng kết cấu hạ tâng.................................................................. 16 1.2.6. Nội dung quản lý đầu tư kết cấu hạ tầng cấp huyện, cấp xã .... 21 1.3. Thực tiễn quản lý đầu tƣ xây dựng kết cấu hạ tầng tại một số địa phƣơng............................................................................................................ 44 1.3.1. Kinh nghiệm đầu tư kết cấu hạ tầng từ chương trình xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới ................................................................... 44 1.3.2. Kinh nghiệm huy động đa dạng các nguồn lực đầu tư của Đan Phượng huyện nông thôn mới đầu tiên của thành phố Hà Nội .................. 47 1.3.3. Kinh nghiệm quản lý Xây dựng nông thôn mới theo quy hoạch .. 49 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................ 59 2.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu ...................................................... 59 2.2. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu ............................................................ 60 2.2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu ............................................... 60 2.2.2. Phương pháp phân tích tổng hợp ............................................... 61 2.2.3 Phương pháp thống kê mô tả ....................................................... 61 2.2.4. Phương pháp so sánh .................................................................. 61 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG KẾT CẤU HẠ TẦNG CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH ......................................................................................................................... 63 3.1. Bộ máy quản lý đầu tƣ xây dựng kết cấu hạ tầng cấp xã .......... 63 3.1.1. Bộ máy quản lý cấp Huyện ........................................................ 63 3.1.2. Bộ máy quản lý cấp Xã ............................................................... 65 3.2. Quản lý đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng áp dụng trên địa bàn huyện Đông Anh ............................................................................................ 66 3.2.1. Đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước thuộc thẩm quyền của ủy ban nhân dân Huyện, các dự án sử dụng nguồn vốn có nguồn gốc từ ngân sách Huyện thuộc thẩm quyền ủy ban nhân dân các xã, thị trấn............................................................................................................. 66 3.2.2. Các dự án ngoài vốn ngân sách nhà nước ................................. 70 3.3. Kết quả đầu tƣ kết cấu hạ tầng một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh ....................................................................................................... 71 3.3.1. Công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng từ ngân sách nhà nước cấp xã trên địa bàn huyện Đông Anh .................................. 71 3.3.2. Công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng từ ngân sách nhà nước cấp xã trên địa bàn huyện Đông Anh .................................. 80 3.3.3. Công tác quản lý đấu thầu trong quá trình đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng từ ngân sách nhà nước cấp xã trên địa bàn huyện Đông Anh..80 3.4. Đánh giá chung về công tác quản lý đầu tƣ xây dựng kết cấu hạ tầng ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh giai đoạn 2010 -2015..... 81 3.4.1. Những kết quả đạt được trong công tác quản lý đầu tư xây dựng KCHT ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh giai đoạn 2010 – 2015.. 81 3.4.2. Những hạn chế trong công tác quản lý đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh giai đoạn 2010 – 2015 84 3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế............................................... 86 CHƢƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG KẾT CẤU HẠ TẦNG TỪ NGÂN SÁCH NGÀ NƢỚC HUYỆN ĐÔNG ANH, HÀ NỘI .......................................88 4.1. Nhóm giải pháp chung ................................................................... 88 4.1.1. Nâng cao chất lượng công tác xây dựng chiến lược đầu tư và quy hoạch phát triển ...................................................................................... 88 4.1.2. Tăng cường bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý đầu tư và quản lý tài chính đầu tư .................................... 89 4.2. Nhóm giải pháp về quản lý vốn .................................................... 90 4.2.1. Nâng cao chất lượng công tác kế hoạch hóa đầu tư .................. 90 4.2.2. Nâng cao chất lượng kiểm tra, thanh tra, quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản ....................................................................................... 92 4.3. Thực hiện nghiêm chỉnh trình tự đầu tƣ xây dựng và công tác lựa chọn nhà thầu .......................................................................................... 94 4.4. Nhóm giải pháp về quản lý dự án ................................................. 95 4.4.1. Tăng cường và nâng cao chất lượng công tác giám sát đầu tư, công tác nghiệm thu giai đoạn và nghiệm thu bàn giao đưa công trình vào khai thác, sử dụng .......................................................................................... 95 4.4.2. Nâng cao chất lượng công tác tư vấn ......................................... 97 KẾT LUẬN ........................................................................................................98 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................100 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 CNH Công nghiệp hóa 2 GPMB Giải phóng mặt bằng 3 HĐH Hiện đại hóa 4 HĐND Hội đồng nhân dân 5 KCHT Kết cấu hạ tầng 6 MTTQ Mặt trận tổ quốc 7 NSNN Ngân sách nhà nước 8 NTM Nông thôn mới 9 QSD Quyền sử dụng 10 UBND Ủy ban nhân dân 11 XDCB Xây dựng cơ bản i DANH MỤC CÁC BẢNG BIỀU STT Bảng Nội dung Trang 1 3.1 Cơ cấu nguồn vốn chi ngân sách xã Mai Lâm 67 2 3.2 Cơ cấu nguồn vốn chi ngân sách xã Vân Hà 69 3 3.3 4 3.4 5 3.5 6 3.6 7 3.7 8 3.8 9 3.9 10 3.10 Kết quả thực hiện kế hoạch phân bổ vốn đấu tư xây dựng KCHT giai đoạn 2011-2015 xã Mai Lâm Kết quả thực hiện kế hoạch phân bổ vốn đấu tư xây dựng KCHT giai đoạn 2011-2015 xã Vân Hà Kết quả phân bổ vốn theo ngành/lĩnh vực KCHT xã Mai Lâm Kết quả phân bổ vốn theo ngành/lĩnh vực KCHT xã Vân Hà Kết quả thanh toán vốn đầu tư xây dựng KCHT theo ngành/lĩnh vực giai đoạn 2010-2015 xã Mai Lâm Kết quả thanh toán vốn đầu tư xây dựng KCHT theo ngành/lĩnh vực giai đoạn 2010-2015 xã Vân Hà Kết quả thẩm tra, phê duyệt quyết toán giai đoạn 2010-2015 xã Mai Lâm Kết quả thẩm tra, phê duyệt quyết toán giai đoạn 2010-2015 xã Vân Hà ii 71 72 73 74 76 77 79 79 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam giai đoạn 2011-2020 đã đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2020: “Xây dựng hệ thống KCHT đồng bộ, với một số công trình hiện đại, tập trung vào hệ thống giao thông và hạ tầng đô thị”. Chiến lược coi phát triển KCHT là một trong ba khâu đột phá chiến lược để đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Hiện nay nước ta đang thực hiện quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc nền kinh tế. Do vậy, xây dựng KCHT đồng bộ, hiện đại là yếu tố quan trọng thúc đẩy quá trình cơ cấu lại nền kinh tế, nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh của toàn bộ nên kinh tế trong giai đoạn tới. “Tập trung xây dựng KCHT kỹ thuật và xã hội theo hướng đồng bộ, hiện đại, trọng tâm là hệ thống giao thống, cấp thoát nước và xử lý ô nhiễm môi trường” là một trong hai khâu đột phá theo chỉ đạo của Thành ủy Hà Nội trong văn kiện đại hội đại biểu lần thứ XV của Đảng bộ thành phố Hà Nội. Thực hiện sự chỉ đạo của Trung ương, Thành phố Hà Nội trong những năm qua, lồng ghép trong chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, Đông Anh đã huy động nhiều nguồn lực để phát triển KCHT, góp phần đưa Đông Anh trở thành một trong các huyện có tốc độ đô thị hóa lớn nhất thành phố với quy mô đầu tư và hiệu quả ngày càng cao đã tạo động lực mạnh mẽ cho kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện phát triển. Tuy nhiên, hiệu quả đầu tư xây dựng KCHT chưa đạt được mục tiêu đề ra; hạn chế còn xảy ra ở tất cả các khâu. Thất thoát trong đầu tư xây dựng KCHT chưa được khắc phục triệt để. Là một cán bộ hiện đang công tác trong lĩnh vực kế hoạch đầu tư, từ sự cảm nhận của bản thân về các vấn đề nói trên và với mong mỏi được góp phần nhỏ bé vào việc nghiên cứu và tìm ra những giải pháp để nâng cao hiệu 1 quả quản lý đầu tư từ NSNN trên địa bàn huyện Đông Anh. Chính vì vậy đề tài “Quản lý đầu tư xây dựng KCHT ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh, Hà Nội” được lựa chọn nhằm đánh giá thực trạng công tác quản lý đầu tư đã đạt được, những tồn tại, hạn chế cần khắc phục và đề xuất, bổ sung cho hoàn thiện các giải pháp để nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý đầu tư, ứng dụng các giải pháp để đề xuất vào thực tiễn trong công tác điều hành quản lý đầu tư, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NSNN. - Câu hỏi nghiên cứu của học viên đối với vấn đề nghiên cứu: Quản lý đầu tư xây dựng KCHT ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh như thế nào để hiệu quả? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng công tác quản lý đầu tư xây dựng KCHT từ NSNN ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh, Hà Nội trong những năm qua, đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý đầu tư xây dựng KCHT từ NSNN cho huyện Đông Anh trong những năm tới nhằm đem lại hiệu quả cao trong đầu tư, từ đó thúc đẩy kinh tế - xã hội ở địa phương phát triển và hoàn thiện, nâng cao các tiêu chí huyện NTM. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Hệ thống hoá các vấn đề lý luận chung nhất về quản lý đầu tư xây dựng KCHT bằng nguồn vốn NSNN. - Đánh giá thực trạng đầu tư xây dựng KCHT bằng nguồn vốn NSNN giai đoạn 2010 - 2015 ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh, Hà Nội. - Đề xuất giải pháp tăng cường quản lý vốn NSNN cho đầu tư xây dựng KCHT của huyện Đông Anh đến năm 2020. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: 2 Luận văn lấy quá trình quản lý đầu tư xây dựng KCHT ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh làm đối tượng nghiên cứu. Cụ thể Tác giả chọn nghiên cứu quá trình quản lý đầu tư xây dựng KCHT trên địa bàn 02 xã Mai Lâm và Vân Hà vì: - Theo quy hoạch đã được UBND huyện Đông Anh phê duyệt, 23 xã trên địa bàn sẽ được phân làm 02 nhóm chính là quy hoạch đô thị và quy hoạch nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Vân Hà sẽ trở thành xã phát triển nông nghiệp và làng nghề thủ công mỹ nghệ; xã Mai Lâm sẽ trở thành đô thị trong quy hoạch phân khu đô thị N9. Do đó, đối tượng đầu tư KCHT hướng đến trên địa bàn 02 xã là khác nhau và đại diện được cho công tác quản lý đầu tư của các xã còn lại trên địa bàn Huyện. - Mai Lâm là một trong những xã được đầu tư trọng điểm trong những năm đầu của giai đoạn 2010 – 2015 và đi đầu trong việc được công nhận xã đạt chuẩn xã NTM. Vân Hà là xã nổi lên cuối giai đoạn 2010 – 2015 như là xã có hướng phát triển đúng và bền vững nhất, khối lượng đầu tư xây dựng KCHT được xếp hàng đầu trên địa bàn Huyện. Phạm vi nghiên cứu: - Nội dung của KCHT kinh tế xã hội là phạm trù nghiên cứu rất rộng, phạm vi nghiên cứu của luận văn chỉ giới hạn ở những tiêu chí về KCHT trong Bộ tiêu chí quốc gia về NTM là: giao thông, thủy lợi, điện, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, chợ nông thôn, bưu điện và nhà ở dân cư. - Về không gian: Luận văn nghiên cứu việc quản lý đầu tư xây dựng KCHT ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh. Cụ thể là xã Mai Lâm (phía Nam huyện Đông Anh) và xã Vân Hà (phía Đông huyện Đông Anh). - Về thời gian: Luận văn sẽ tập trung nghiên cứu việc quản lý đầu tư xây dựng KCHT từ năm 2010, năm bắt đầu thành lập Ban chỉ đạo xây dựng NTM xã Mai Lâm. 3 4. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, kết cấu luận văn gồm 04 chương: Chương 1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đầu tư xây dựng KCHT từ NSNN. Chương 2. Phương pháp nghiên cứu. Chương 3. Thực trạng quản lý đầu tư xây dựng KCHT từ NSNN ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh, Hà Nội. Chương 4. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng KCHT từ NSNN của huyện Đông Anh, Hà Nội. 4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG KẾT CẤU HẠ TẦNG TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu KCHT đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia. Nghiên cứu về đề tài này, đã có một số đề tài, công trình nghiên cứu ở nhiều góc độ, khía cạnh khác nhau như: Tác giả Nguyễn Quang Vinh với đề tài: Phát triển KCHT ở Việt Nam (Tạp chí Kinh tế và Phát triển, số 217, tháng 7/2015, trang 2-10) đã phân tích và đánh giá những thành tựu và hạn chế trong phát triển KCHT ở Việt Nam trong thời gian qua. Thể chế quy hoạch phát triển KCHT của Việt Nam đã có những nền móng ban đầu để định hướng cho phát triển KCHT nhưng còn thiếu cả về cơ sở pháp lý, cả về lực lượng triển khai và hệ thống thanh tra, kiểm tra, giám sát và chế tài. Từ đó tác giả đã đưa ra những giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế trên nhằm nâng cao chất lượng phát triển KCHT ở Việt Nam, đặc biệt về thể chế lĩnh vực quy hoạch – một nhân tố rất quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư KCHT. Trong đề tài nghiên cứu cấp Đại học Quốc gia Hà Nội: «Đầu tư nhà nước ở Việt Nam » tác giả Vũ Đức Thanh đã đưa ra các khái niệm, bản chất về đầu tư nhà nước ở Việt Nam, các trở ngại trong việc đầu tư nhà nước trong giai đoạn 1995 - 2007. Từ đó tác giả đã đưa ra những khái niệm ban đầu, cơ bản nhất về đầu tư công như hiện nay. Luận án phó tiến sĩ: Hoàn thiện cơ chế quản lý nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản ở Việt Nam của tác giả Nguyễn Mạnh Đức đã đi sâu nghiên cứu cơ chế phân cấp, quản lý nhà nước về đầu tư XDCB phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm được Chính phủ quy định như: 5 + UBND các cấp có chức năng nhiệm vụ quản lý hành chính – kinh tế của Nhà nước ở cấp mình về XDCB trên tất cả các mặt: vừa là chủ quản đầu tư và quản lý xây dựng, vừa tổ chức quản lý, khai thác sử dụng… + UBND quận, huyện có chức năng quản lý xây dựng theo quy hoạch và làm chủ đầu tư các công trình vốn ngân sách của huyện và vốn ủy thác. Giúp UBND các cấp quản lý XDCB là các cơ quan chức năng được tổ chức tương ứng ở từng cấp. Đồng thời tác giả Nguyễn Mạnh Đức cũng làm rõ quy trình thực hiện các nội dung để nâng cao chất lượng quản lý đầu tư XDCb the oba bước sau đây: + Bước 1: Nghiên cứu, đánh giá các căn cứ của chiến lược đầu tư XDCB. + Bước 2: Xây dựng đề án đầu tư XDCB. + Bước 3: Quyết định chiến lược đầu tư XDCB. Tuy nhiên, luận án được thực hiện tại thời điểm quá xa so với hiện tại và không nêu rõ giải pháp quản lý vốn ở cấp cơ sở (huyện, xã). Võ Văn Cần, 2014, Nghiên cứu cơ chế kiểm tra, giám sát vốn đầu tư XDCB thuộc nguồn vốn NSNN ở Việt Nam. Luận án Tiến sĩ kinh tế. Trường Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả đã phân tích, đánh giá hiệu quả hệ thống kiểm tra, giám sát đầu tư XDCB từ nguồn NSNN ở Việt Nam là: Bộ máy kiểm tra, giám sát chuyên trách (Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Bộ Tài chính …) chưa phân rõ chức năng nhiệm vụ gây chồng chéo lãng phí nguồn lực, khó quy trách nhiệm khi xảy ra tiêu cực, thất thoát, lãng phí. Tổ chức bộ máy kiểm tra, giám sát thiếu tính độc lập, thiếu trách nhiệm giải trình, thiếu chế tài đối với các đối tượng kiểm tra, giám sát. Từ đó tác giả cũng đưa ra những kiến nghị nhằm khắc phục những hạn chế nêu trên, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư XDCB nói chung. Công trình của Đỗ Hoài Nam và Lê Cao Đoàn (Xây dựng hạ tầng cơ sở nông thôn trong quá trình CNH, HĐH ở Việt Nam, 2001) đã phân tích những 6 vấn đề lý luận cơ bản về hạ tầng, phát triển hạ tầng ở nông thôn và đi sâu nghiên cứu thực trạng phát triển hạ tầng cơ sở ở tỉnh Thái Bình. Tuy nhiên, công trình nghiên cứu của tác giả nghiên cứu phạm vi một tỉnh nên chưa đi sâu vào thực trạng phát triển hạ tầng nông thôn cấp cơ sở. Theo nội dung luận án tiến sĩ: Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội ở nông thôn tỉnh Bắc Ninh, kinh nghiệm và giải pháp của Nguyễn Đức Tuyên năm 2011, tác giả đã làm rõ một số kinh nghiệm của một số nước trong phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội ở nông thôn. Làm rõ chủ trương, chính sách của Nhà nước được thực thi trong phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội ở nông thôn và rút ra một số bài học. Tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm tiếp tục thúc đẩy phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn ở tỉnh Bắc Ninh và một số kiến nghị nhằm tăng thêm tính khả thi của các giải pháp đó. Tác giả Nguyễn Thùy Dương với đề tài: Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN của UBND quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội (Luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội) đã nghiên cứu một cách hệ thống, tương đối đầy đủ và cập nhật về thực trạng, giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN của quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. Đây là một nghiên cứu sâu sắc về quản lý vốn trên địa bàn một quận của thành phố Hà Nội. Chỉ ra các vấn đề còn tồn tại trong hệ thống chính sách để làm cơ sở cho việc tổng kết đưa vào lý thuyết về quản lý kinh tế công. Từ đó giúp cho việc hoàn thiện các chính sách quản lý đầu tư công một cách hiệu quả. Đó là những đóng góp nổi bật của tác giả Nguyễn Tiến Phước với đề tài luận văn thạc sĩ: Các giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư công trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa. Tuy nhiên, các bài viết, công trình nghiên cứu gần đây là chưa nhiều và chưa hệ thống hóa công tác quản lý đầu tư xây dựng KCHT trên địa bàn cấp xã, đặc biệt giai đoạn 2010-2015 trên địa bàn huyện Đông Anh, thành phố Hà 7 Nội thì chưa có tác giả nào nghiên cứu. Vì vậy tôi chọn đề tài "Quản lý đầu tư xây dựng KCHT ở một số xã trên địa bàn huyện Đông Anh" làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình. 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý đầu tƣ xây dựng kết cấu hạ tầng 1.2.1. Khái niệm kết cấu hạ tầng Hiểu một cách khái quát, KCHT là một bộ phận đặc thù của cơ sở vật chất kỹ thuật trong nền kinh tế quốc dân có chức năng, nhiệm vụ cơ bản là đảm bảo những điều kiện chung cần thiết cho quá trình sản xuất và tái sản xuất mở rộng được diễn ra bình thường, liên tục. KCHT được định nghĩa là tổng thể các cơ sở vật chất, kỹ thuật, kiến trúc đóng vai trò nền tảng cho các hoạt động kinh tế xã hội được diễn ra một cách bình thường. Toàn bộ KCHT có thể được phân chia thành nhiều loại khác nhau dựa trên các tiêu chí khác nhau. Cụ thể như: - Nếu căn cứ theo lĩnh vực kinh tế - xã hội thì KCHT được phân chia thành: KCHT phục vụ kinh tế, KCHT phục vụ hoạt động xã hội và KCHT phục vụ an ninh quốc phòng. Tuy nhiên, trên thực tế, ít có loại KCHT nào chỉ hoàn toàn phục vụ kinh tế mà không phục vụ hoạt động xã hội và ngược lại. - Nếu căn cứ theo sự phân ngành của nền kinh tế quốc dân, thì KCHT có thể được phân chia thành: KCHT trong công nghiệp, trong nông nghiệp, giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, xây dựng, hoạt động tài chính, ngân hàng, y tế, giáo dục, văn hóa - xã hội… - Nếu căn cứ theo khu vực dân cư, vùng lãnh thổ thì KCHT có thể được phân chia thành: KCHT đô thị, KCHT nông thôn; KCHT kinh tế biển, đồng bằng, KCHT trung du, miền núi, vùng trọng điểm, các thành phố lớn… KCHT trong mỗi lĩnh vực, mỗi ngành, mỗi khu vực bao gồm những công trình đặc trưng cho hoạt động của lĩnh vực, ngành, khu vực và những công trình liên ngành đảm bảo cho hoạt động đồng bộ của toàn hệ thống. 8 Trong nhiều nghiên cứu về KCHT, các tác giả thường phân chia KCHT thành hai loại cơ bản gồm: KCHT kinh tế và KCHT xã hội. (1) KCHT kinh tế: thuộc loại này bao gồm các công trình hạ tầng kỹ thuật như: năng lượng (điện, than), phục vụ sản xuất và đời sống, các công trình giao thông vận tải (đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường sông), bưu chính – viễn thông, các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông lâm ngư nghiệp… KCHT kinh tế là bộ phận quan trọng trong hệ thống kinh tế, đảm bảo cho nền kinh tế phát triển nhanh, ổn định, bền vững và là động lực thúc đẩy phát triển nhanh hơn, tạo điều kiện cải thiện đời sống dân cư. (2) KCHT xã hội: xếp vào loại này gồm nhà ở, các cơ sở khoa học, bệnh viện, các công trình văn hóa thể thao…và các trang thiết bị đồng bộ với chúng. Đây là điều kiện thiết yếu để phục vụ, nâng cao mức sống của cộng đồng dân cư, bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực phù hợp với tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Như vậy KCHT xã hội là tập hợp một số ngành có tính chất dịch vụ xã hội; sản phẩm do chúng tạo ra thể hiện dưới hình thức dịch vụ và thường mang tính chất công cộng, liên hệ với sự phát triển con người cả về thể chất và tinh thần. 1.2.2. Vai trò của kết cấu hạ tầng đối với sự phát triển Nghiên cứu về tác động của việc phát triển KCHT ở Việt Nam, tác giả Phạm Thị Túy, 2006. Tác động của việc phát triển KCHT đối với giảm nghèo. Tạp chí Nghiên cứu kinh tế, số 33, tháng 1. Bài viết đã phát hiện ra sáu tác động sau đây: - KCHT phát triển mở ra khả năng thu hút các luồng vốn đầu tư đa dạng cho phát triển kinh tế - xã hội. - KCHT phát triển đồng bộ, hiện đại là điều kiện để phát triển các vùng kinh tế động lực, các vùng trọng điểm và từ đó tạo ra các tác động lan tỏa, lôi kéo các vùng liền kề phát triển. 9 - KCHT phát triển trực tiếp tác động đến các vùng nghèo, hộ nghèo thông qua việc cải thiện hạ tầng mà nâng cao điều kiện sống của hộ. - Phát triển KCHT thực sự có ích với người nghèo và góp phần vào việc giữ gìn môi trường. - Đầu tư cho KCHT nhất là hạ tầng giao thông nông thôn đem đến tác động cao nhất đến giảm nghèo. - Phát triển KCHT tạo điều kiện nâng cao trình độ kiến thức và cải thiện tình trạng sức khỏe cho người dân, góp phần giảm thiều bất bình đẳng về mặt xã hội cho người nghèo. Tóm lại, KCHT có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia, tạo động lực cho sự phát triển. Hệ thống KCHT đồng bộ, hiện đại sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất, hiệu quả của nền kinh tế và góp phần giải quyết các vấn đề xã hội. Ngược lại, một hệ thống KCHT kém phát triển là một trở lực với sự phát triển. Ở nhiều nước đang phát triển hiện nay, KCHT thiếu và yếu đã gây ứ đọng trong luân chuyển các nguồn lực, khó hấp thụ vốn đầu tư, gây ra những "nút cổ chai KCHT’’ ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế. Ngân hàng thế giới trong một nghiên cứu về 60.000 người nghèo trên thế giới đã chỉ ra rằng, KCHT yếu kém dẫn đến chất lượng cuộc sống thấp kể cả khi thu nhập có tăng nhanh. Thực tế trên thế giới hiện nay, những quốc gia phát triển cũng là những nước có hệ thống KCHT phát triển đồng bộ và hiện đại. Trong khi đó, hầu hết các quốc gia đang phát triển đang có hệ thống KCHT kém phát triển. Chính vì vậy, việc đầu tư phát triển KCHT đang là ưu tiên của nhiều quốc gia đang phát triển. Ở Việt Nam, với quan điểm "KCHT đi trước một bước", trong những năm qua Chính phủ đã dành một mức đầu tư cao cho phát triển KCHT. Khoảng 9 – 10% GDP hàng năm đã được đầu tư vào ngành giao thông, năng lượng, viễn thông, nước và vệ sinh, một tỷ lệ đầu tư KCHT cao so với chuẩn 10 quốc tế. Và nhiều nghiên cứu kinh tế vĩ mô cũng cho thấy rằng mối liên hệ mạnh mẽ giữa đầu tư phát triển KCHT với tăng trưởng và giảm nghèo ở Việt Nam. Độ dài của mạng lưới đường bộ đã tăng hơn gấp đôi tính từ năm 1990, và chất lượng cũng cải thiện đáng kể. Tất cả các khu vực thành thị và 90% hộ dân nông thôn được tiếp cận với điện. Số đường điện thoại cố định và di động trên 100 dân tăng gấp 10 lần từ năm 1995. Tiếp cận nước sạch tăng từ 26% số dân lên 57% trong khoảng thời gian từ năm 1993 đến năm 2004, và trong cùng giai đoạn này tiếp cận nhà vệ sinh đạt tiêu chuẩn tăng từ 10% lên 31% dân số. Rõ ràng đây là những thành tựu rất đáng ghi nhận. 1.2.3. Một số khái niệm về quản lý đầu tƣ xây dựng * Khái niệm quản lý: Theo Phan Huy Đường, 2012. Quản lý nhà nước về kinh tế. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc gia: Quản lý nói chung là sự tác động có tổ chức, có mục đích của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý và khách thể quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để đạt được mục tiêu đề ra trong sự vận động của sự vật. Đối tượng quản lý, khách thể quản lý chủ yếu là quản lý con người. Ngoài ra còn quản lý các khách thể khác như tài nguyên, cơ sở vật chất kỹ thuật … Chủ thể quản lý có thể là một người, một tổ chức, một bộ máy … Vì thế nói đến quản lý là phải nói đến một cơ chế vận hành, tức là cơ chế quản lý (như chế độ chính sách, biện pháp tổ chức, tâm lý xã hội…) * Khái niệm đầu tư: Theo Mục 1, Điều 3, Luật Đầu tư số 59/2005/QH11 thì đầu tư là việc nhà đầu tư bỏ vốn bằng các loại tài sản hữu hình hoặc vô hình để hình thành tài sản tiến hành các hoạt động đầu tư. Cụ thể hơn, đầu tư là việc sử dụng các nguồn lực hiện tại để tiến hành các hoạt động nhằm thu được các kết quả, thực hiện được những mục tiêu nhất định trong tương lai. Các nguồn lực sử dụng có thể là tiền, là tài nguyên 11