Tài liệu Quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường xã trên địa bàn thành phố cẩm phả, tỉnh quảng ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN VĂN HUẾ QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TẠI CÁC PHƯỜNG XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2019 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN VĂN HUẾ QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TẠI CÁC PHƯỜNG XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn: TS. BÙI THỊ MINH HẰNG THÁI NGUYÊN - 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn được thực hiện nghiêm túc, trung thực và mọi số liệu trong này được trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả Nguyễn Văn Huế ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ tận tình từ phía tập thể và cá nhân: Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các thầy, cô giáo trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, Phòng Đào tạo đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với TS. Bùi Thị Minh Hằng, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo các cơ quan tài chính cấp xã, phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài. Tác giả Nguyễn Văn Huế iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii DANH MỤC CÁC HÌNH .............................................................................. viii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3 4. Đóng góp của luận văn .................................................................................. 3 5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN Ở XÃ, PHƯỜNG ...................................................... 5 1.1. Cơ sở lý luận quản lý chi đầu tư phát triển ở xã, phường .......................... 5 1.1.1. Khái niệm ................................................................................................ 5 1.1.2. Nội dung quản lý chi đầu tư phát triển cấp xã, phường ........................ 13 1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi đầu tư phát triển cấp xã, phường . 16 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý chi đầu tư phát triển ...................................... 19 1.2.1. Kinh nghiệm trong nước ....................................................................... 19 1.2.2. Bài học có thể áp dụng cho các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................. 28 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 30 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 30 2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 30 2.2.1. Lý do lựa chọn điểm nghiên cứu........................................................... 30 iv 2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 31 2.2.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin ...................................... 34 2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 36 2.4.1. Các chỉ tiêu về chi ĐTPT của phường Cẩm Sơn .................................. 36 2.4.2. Các chỉ tiêu phản ánh công tác quản lý chi ĐTPT tại các phường, xã thành phố Cẩm Phả..................................................................................... 36 Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TẠI CÁC PHƯỜNG, XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH ......................................................................... 38 3.1. Khái quát về thành phố Cẩm Phả ............................................................. 38 3.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 38 3.1.2. Điều kiện xã hội .................................................................................... 40 3.1.3. Cơ sở hạ tầng thành phố ........................................................................ 41 3.2. Thực trạng quản lý chi ĐTPT tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015-2017 .................................... 43 3.2.1. Tình hình chi đầu tư phát triển tại địa bàn nghiên cứu giai đoạn 2015-2017........................................................................................................ 43 3.2.2. Tình hình quản lý chi ĐTPT tại địa bàn nghiên cứu giai đoạn 2015-2017 ... 44 3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đên công tác quản lý chi ĐTPT tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ..................... 62 3.4. Đánh giá chung công tác quản lý chi ĐTPT tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh................................................ 68 3.4.1. Kết quả đạt được .................................................................................... 68 3.4.2. Những hạn chế ....................................................................................... 68 3.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ...................................................................... 70 Chương 4: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TẠI CÁC PHƯỜNG, XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH ................................................................................... 72 v 4.1. Quan điểm, phương hướng và mục tiêu quản lý chi ĐTPT tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ..................... 72 4.1.1. Quan điểm ............................................................................................. 72 4.1.2. Phương hướng ....................................................................................... 73 4.1.3. Mục tiêu................................................................................................. 74 4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý chi ĐTPT tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ..................................................... 74 4.2.1. Hoàn thiện, đổi mới tổ chức bộ máy và cán bộ quản lý đầu tư phát triển từ nguồn vốn ngân sách ở xã, phường .................................................... 74 4.2.2. Tăng cường phân cấp quản lý chi ĐTPT ............................................... 76 4.2.3. Hoàn thiện khâu lập, duyệt và phân bổ dự toán chi ĐTPT ................... 77 4.2.4. Hoàn thiện khâu chấp hành dự toán chi ĐTPT ..................................... 78 4.2.5. Hoàn thiện khâu kế toán, kiểm soát và quyết toán chi ĐTPT............... 80 4.2.6. Hoàn thiện nội dung luật pháp về phân cấp quản lý nhà nước đối với hoạt động đầu tư phát triển từ nguồn vốn ngân sách nhà nước ................ 82 4.2.7. Hoàn thiện, đổi mới tổ chức bộ máy và cán bộ quản lý đầu tư phát triển từ nguồn vốn ngân sách địa phương ....................................................... 83 4.3. Kiến nghị .................................................................................................. 85 4.3.1. Đối với Nhà nước .................................................................................. 85 4.3.2. Đối với UBND tỉnh Quảng Ninh .......................................................... 85 4.3.3. Đối với UBND thành phố Cẩm Phả...................................................... 86 KẾT LUẬN .................................................................................................... 88 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 89 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 91 vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CNH-HĐH Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa ĐTPT Đầu tư phát triển HĐNH Hội đồng nhân dân KHCN Khoa học công nghệ NĐ-CP Nghị định chính phủ NNL Nguồn nhân lực NSNN Ngân sách nhà nước QĐ-TTG Quyết định - Thủ tướng TC-KH Tài chính - Kế hoạch UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Thông tin thứ cấp cho đề tài ........................................................... 31 Bảng 2.2: Thống kê đối tượng điều tra ........................................................... 33 Bảng 2.3: Ý nghĩa của điểm số bình quân ...................................................... 35 Bảng 3.1: Tình hình dân số thành phố Cẩm Phả giai đoạn 2015-2017 .......... 40 Bảng 3.2: Tình hình chi đầu tư phát triển tại các xã, phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh qua các năm 2015-2017 ... 44 Bảng 3.3: Nội dung và quy trình lập dự toán chi ĐTPT ngân sách xã, phường thành phố Cẩm Phả .......................................................... 49 Bảng 3.4: Dự toán chi ĐTPT ở xãn phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả qua các năm 2015 - 2017 ....................................................... 50 Bảng 3.5: Phân bổ dự toán chi ĐTPT ở xã phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả qua các năm 2015 - 2017 ............................................... 51 Bảng 3.6: Kết quả khảo sát công tác lập dự toán chi ĐTPT ở xã, phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ...................... 52 Bảng 3.7: Nội dung và quy trình chấp hành dự toán chi ĐTPT ở xã, phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả ...................................... 53 Bảng 3.8: Chấp hành dự toán chi ĐTPT ở xã, phường thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh qua các năm 2015-2017 ............................ 55 Bảng 3.9: Kết quả khảo sát công tác chấp hành dự toán chi ĐTPT ở xã, phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ......... 56 Bảng 3.10: Tình hình thực hiện quyết toán chi ĐTPT xã, phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả từ năm 2015-2017 .................................. 60 Bảng 3.11: Kết quả khảo sát công tác quyết toán chi ĐTPT ở xã, phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ...................... 61 Bảng 3.12: Trình độ cán bộ quản lý chi ĐTPT ở xã, phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả giai đoạn 2015-2017 ...................................... 66 viii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1: Phân cấp quản lý chi ĐTPT từ ngân sách tại các xã, phường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ...................... 46 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay, ngân sách nhà nước (NSNN) trở thành công cụ điều chỉnh nền kinh tế vĩ mô cực kỳ quan trọng của bất kỳ Nhà nước nào trên thế giới, giữ vai trò quan trọng, chủ yếu trong huy động và phân phối các nguồn lực của nền kinh tế nhằm đảm bảo hoạt động của Nhà nước, đồng thời phân phối nguồn lực hợp lý để thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh, ổn định và bền vững, bên cạnh đó còn giải quyết những vấn đề xã hội, đảm bảo thực hiện công bằng, ảnh hưởng trực tiếp đến mọi hoạt động xã hội. Chính từ vai trò đó và trong điều kiện đất nước ta hiện nay đang tích cực phấn đấu không còn là nước kém phát triển trở thành một nước côngnghiệp. Với mục tiêu đó và nguồn lực cho sự phát triển của Việt Nam là có hạn nên yêu cầu huy động mọi nguồn lực và sử dụng hiệu quả là hết sức cần thiết đây chính là mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý NSNN; NSNN là một thể thống nhất nên yêu cầu nâng cao hiệu quả quản lý NSNN không chỉ là ở cấp quốc gia mà các địa phương phải thực hiện. Quản lý ngân sách Nhà nước là quát trình tác động của chủ thể quản lý ngân sách Nhà nước thông qua việc sử dụng có chủ định các phương pháp quản lý và các công cụ quản lý để tác động và điều khiển hoạt động của ngân sách Nhà nước nhằm đạt được mục tiêu đã định. Nâng cao hiệu quả quản lý NSNN nhằm làm cho NSNN thực sự là công cụ của Nhà nước, sử dụng nó để thực hiện tốt hơn, hiệu quả cao hơn trong huy động và phân bổ các nguồn lực của xã hội thuộc phạm vi NSNN. Thành phố Cẩm Phả là một trong bốn thành phố rất phát triển của tỉnh Quảng Ninh, với đặc trưng là thành phố công nghiệp chủ lực trong khai thác than, công nghiệp đòng tàu và hoạt động xây dựng mạnh mẽ. Trong những năm qua, quản lý chi ĐTPT thành phố đã đạt được những thành tựu rất quan trọng như triển khai đồng bộ công tác lập kế hoạch dự toán và phân bổ ngân 2 sách hàng năm, tỷ lệ thực hiện ngân sách bám sát với dự toán ngân sách, ứng dụng hệ thống thông tin trong quản lý NSNN, cho nên nguồn thu NS hàng năm lớn nhưng đồng thời nguồn chi rất lớn, với mục tiêu nhằm sớm trở thành thành phố vệ tinh hiện đại của thủ đô Hà Nội. Bên cạnh kết quả đạt được công tác quản lý chi ĐTPT còn tồn tại bất cập như: tác lập dự toán tại các đơn vị xã, phường còn trông chờ vào cấp trên, chưa chủ động đưa ra kế hoạch dự kiến của thành phố; Quyết toán chi ĐTPT của một số cơ quan, đơn vị còn nhiều nội dung thực hiện không đúng quy định của Nhà nước; Số sai phạm còn nhiều, giá trị thu hồi và xử lý còn lớn, các cơ quan thanh tra, kiểm tra thường xuyên thanh tra, kiểm tra việc lập, chấp hành dự toán, quyết toán chi thường xuyên NSNN tại các đơn vị sử dụng NS nhưng kết quả thanh tra còn hạn chế…. Xuất phát từ tình hình thực tiễn đó, tác giả đã nghiên cứu đề tài: “Quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn thạc sĩ, luận văn hết sức cần thiết trong giai đoạn hiệnnay và sắp tới, Ngân sách thành phố là một cấp ngân sách thực hiện vai trò, chức năng, nhiệm vụ của NSNN, có vai trò quan trọng trong hệ thống NSNN. Việc tổ chức, quản lý ngân sách thành phố hiệu quả sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết được những vấn đề bức thiết của xã hội trên địa bàn thành phố Cẩm Phả. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh từ đó đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường, xã thành phố Cẩm Phả trong giai đoạn từ nay đến năm 2022. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi đầu tư phát triển ở xã, phường; 3 - Phân tích thực trạng quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. - Nhận diện và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi đầu tư phát triển các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Luận văn được nghiên cứu tại phường, xã thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. - Về thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu số liệu từ năm 2015-2017 - Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh bao gồm các nội dung: Hệ thống các văn văn liên quan về quản lý chi đầu tư phát triển; Phân cấp quản lý chi đầu tư phát triển; Lập, duyệt và phân bổ dự toán chi đầu tư phát triển; Chấp hành dự toán chi đầu tư phát triển; Kế toán, kiểm soát và quyết toán chi đầu tư phát triển và khuyến nghị giải pháp đến năm 2025. 4. Đóng góp của luận văn - Về khoa học: Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa về phương diện lý luận trong quản lý chi đầu tư phát triển. Các vấn đền liên quan đến lý thuyết về quản lý chi đầu tư phát triển sẽ được hệ thống hóa một cách đầy đủ, toàn diện và khoa học. - Về thực tiễn: Luận văn là tài liệu có giá trị cung cấp cho Cơ quan quản lý, chính quyền tỉnh Quảng Ninh, thành phố Cẩm Phả có trách nhiệm xem xét trong việc đưa ra các giải pháp quản lý chi đầu tư phát triển trong thời gian tới. Bên 4 cạnh đó, kết quả nghiên cứu cho thấy những nhóm yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi đầu tư phát triển tại địa phương. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, luận văn được kết cấu thành 4 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi đầu tư phát triển ở xã, phường Chương 2: Phương pháp nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Chương 4: Giải pháp quản lý chi đầu tư phát triển tại các phường, xã trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. 5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN Ở XÃ, PHƯỜNG 1.1. Cơ sở lý luận quản lý chi đầu tư phát triển ở xã, phường 1.1.1. Khái niệm 1.1.1.1. Khái niệm và đặc điểm chi đầu tư phát triển a. Khái niệm * Đầu tư phát triển Đầu tư là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nhằm thu được các kết quả, thực hiện được những mục tiêu nhất định trong tương lai. Các nguồn lực sử dụng có thể là tiền, là tài nguyên thiên nhiên, là sức lao động và trí tuệ. Những kết quả đạt được có thể là sự gia tăng tài sản vật chất, tài sản tài chính hoặc tài sản trí tuệ và nguồn nhân lực có đủ điều kiện để làm việc với năng suất cao hơn cho nền kinh tế và cho toàn bộ xã hội. Trong thực tế, có rất nhiều hình thài biểu hiện cụ thể của đầu tư. Tùy từng góc độ tiếp cận với những tiêu thức khác nhau người ta cũng có thể có các cách phân chia hoạt động đầu tư khác nhau. Một trong những tiêu thức thường được sử dụng đó là tiêu thức quan hệ quản lý của chủ đầu tư. Theo tiêu thức này, đầu tư được chia thành đầu tư gián tiếp và đầu tư trực tiếp. - Đầu tư gián tiếp là hình thức đầu tư trong đó người bỏ vốn không trực tiếp tham gia quản lý, điều hành quá trình thực hiện và vận hành kết quả đầu tư. Chẳng hạn như nhà đầu tư thực hiện hành vi mua các cổ phiếu hoặc trái phiếu trên thị trường chứng khoán thứ cấp. Trong trường hợp này nhà đâu tư có thể được hưởng các lợi ích vật chất (như cổ tức, tiền lãi trái phiếu), lợi ích phi vật chất (quyền biểu quyết, quyền tiên mãi) nhưng không được tham gia trực tiếp quản lý trực tiếp tài sản mà mình bỏ vốn đầu tư. - Đầu tư trực tiếp là hình thức đầu tư trong đó người bỏ vốn trực tiếp tham gia quản lý, điều hành quá trình thực hiện và vận hành kết quả đầu tư. 6 Đầu tư trực tiếp lại bao gồm đầu tư dịch chuyển và đầu tư phát triển. Trong đó, đầu tư dịch chuyển là một hình thức đầu tư trực tiếp trong đó việc bỏ vốn là nhằm dịch chuyển quyền sở hữu giá trị của tài sản. Thực chất trong đầu tư dịch chuyển không có sự gia tăng với mức khống chế để có thể tham gia hội đồng quản trị một công ty, các trường hợp thôn tính, sáp nhập doanh nghiệp trong cơ chế thị trường. Đầu tư phát triển là một phương thức của đầu tư trực tiếp. Hoạt động đầu tư này nhằm duy trì và tạo ra năng lực mới trong sản xuất kinh doanh dịch vụ và sinh hoạt đời sống của xã hội [10]. Đây là hình thức đầu tư trực tiếp tạo ra tài sản mới cho nền kinh tế, đơn vị sản xuất và cung ứng dịch vụ. Hình thức đầu tư này đóng vai trò rất quan trọng đối với tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế tại mỗi quốc gia. Đầu tư xây dựng các công trình kết hạ tầng kinh tế-xã hội không có khả năng thu hồi do địa phương quản lý; đầu tư và hỗ trợ cho các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, các tổ chức tài chính của nhà nước theo quy định của pháp luật; phần chi đầu tư phát triển trong các chương trình quốc gia do địa phương thực hiện; các khoản chi đầu tư phát triển khác theo quy định của pháp luật. Chi đầu tư phát triển bao gồm các khoản chi: - Chi đầu tư xây dựng cơ bản. - Chi đầu tư và hỗ trợ vốn doanh nghiệp nhà nước. - Chi góp vốn cổ phần, vốn liên doanh vào doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực cần thiết có sự tham gia của nhà nước. - Chi cho các quỹ hỗ trợ đầu tư quốc gia và các quỹ hỗ trợ phát triển. - Chi dự trữ nhà nước. Đối với chi đầu tư phát triển cấp xã, phường các khoản mục chi bao gồm: - Chi đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từ nguồn vốn đầu tư trong cân đối ngân sách xã theo phân cấp của cấp tỉnh theo các lĩnh vực chi được quy định tại khoản 2, TT 344/2016/TT-BTC. 7 - Chi đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của xã từ nguồn huy động đóng góp từ các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật và Luật đầu tư công cho từng dự án nhất định, do Hội đồng nhân dân xã quyết định đưa vào ngân sách xã quản lý theo các lĩnh vực chi được quy định tại khoản 2 khoản 2, TT 344/2016/TT-BTC.[17] *Chi đầu tư phát triển Chi đầu tư phát triển là quá trình sử dụng một phần vốn tiền tệ đã tập trung vào ngân sách để xây dựng kết cấu hạ tầng KTXH, phát triển sản xuất, thực hiện mục tiêu ổn định và tăng trưởng của nền kinh tế. - Chi đầu tư phát triển có các đặc điểm sau: + Chi đầu tư phát triển của ngân sách là khoản chi tích lũy. + Quy mô và cơ cấu chi đầu tư phát triền của ngân sách không cố định và phụ thuộc vào chiến lược phát triển KTXH của thành phố trong từng thời kỳ và mức độ phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. + Chi đầu tư phát triển gắn chặt với chi thường xuyên nhằm nâng cao hiệu quả vốn đầu tư. - Phân cấp theo ngành, lĩnh vực, chi đầu tư phát triển cấp thành phố gồm: + Sự nghiệp kinh tế: đầu tư kết cấu hạ tầng, các công trình giao thông, thủy lợi, điện, các công trình, dự án phòng, chống khắc phục ô nhiễm môi trường... + Sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo: đầu tư kết cấu hạ tầng các trường THPT, THCS, Tiểu học, Mầm non, Trung tâm bồi dưỡng chính trị thành phố ... + Sự nghiệp Văn hóa - thể dục - thể thao: đầu tư các nhà văn hóa, các trung tâm văn hóa thể thao, nhà thi đấu thể thao, nhà văn hóa thanh - thiếu niên cấp thành phố ; nhà văn hóa xã, nhà văn hóa thôn, khu dân cư, khu vui chơi cộng đồng. Đầu tư bảo tồn , tôn tạo các di tích trên địa bàn. Đầu tư các công trình, dự án phục vụ hoạt động phát thanh, truyền hình cấp thành phố, xã... + Sự nghiệp Y tế: đầu tư xây dựng bệnh viện, trung tâm y tế và hệ thống các trạm y tế trên địa bàn thành phố. 8 + Quản lý Nhà nước: Cải tao, nâng cấp trụ sở làm việc của các cơ quan hành chính, đảng, đoàn thể thành phố . Đầu tư xây dựng mới, cải tạo hạ tầng kĩ thuật và trụ sở làm việc các cơ quan hành chính, đảng, đoàn thể cấp xã; trụ sở hoặc nơi làm việc của công an và quân sự xã. b.Đặc điểm Chi ĐTPT từ nguồn vốn NS là sử dụng nguồn vốn của nhà nước để tiến hành các hoạt động ĐTPT. Do đó, nhà nước trực tiếp quản lý việc sử dụng và phân bổ các nguồn vốn và Nhà nước quản lý tất cả các khâu của quá trình quản lý và xây dựng. Nếu đối với các nguồn vốn khác (FDI, nguồn vốn của khu vực tư nhân) thì do người dân hoặc chủ đầu tư tự quyết định quá trình quản lý, sử dụng vốn, còn đối với ĐTPT từ nguồn vốn NSĐP thì do nhà nước quyết định nhằm thực hiện quản lý tất cả các khâu của quá trình đầu tư bao gồm: xác định nhu cầu đầu tư, lập và thẩm định kế hoạch phân bổ vốn đầu tư, THĐT, vận hành kết quả đầu tư. Chi ĐTPT từ nguồn vốn NSĐP do nhà nước quản lý chủ yếu là chi đầu tư vào các công trình KCHT KTXH của địa phương không có khả năng thu hồi vốn, thu hồi vốn chậm và không hoàn trả trực tiếp. ĐTPT từ nguồn vốn NSĐP tác động rất lớn đến việc thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển KTXH của địa phương: góp phần phát triển KCHT KTXH của địa phương, thúc đẩy đầu tư từ nguồn vốn khác, phát triển KHCN, nguồn nhân lực của địa phương, thúc đẩy đầu tư xây dựng nông thôn mới nhưng những công trình này lại không có khả năng hoàn trả trực tiếp nên việc tính toán hiệu quả đầu tư của các công trình này rất phức tạp. Chi ĐTPT từ NSNN gắn liền với định hướng phát triển KT-XH của đất nước, của địa phương theo từng thời kỳ Chi NSNN phải bảo đảm các hoạt động của Nhà nước trên tất cả các lĩnh vực. Nhưng nguồn lực NSNN có hạn, buộc Nhà nước phải lựa chọn phạm vi chi, tập trung nguồn tài chính vào 9 chiến lược, định hướng phát triển KT-XH, để giải quyết những vấn đề lớn của đất nước, của địa phương trong từng thời kỳ cụ thể. Chi ĐTPT từ NSNN gắn liền với quyền lực của Nhà nước. Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất quyết định quy mô, nội dung, cơ cấu chi và phân bổ nguồn VĐT cho các mục tiêu quan trọng, bởi vì Quốc hội là cơ quan quyết định nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội của quốc gia. Chính phủ là cơ quan hành pháp, có nhiệm vụ quản lý, điều hành các khoản chi ĐTPT từ NSNN. Đối với NSNN cấp tỉnh, HĐND tỉnh quyết định dự toán chi NSNN tỉnh, chi tiết theo các lĩnh vực chi ĐTPT, chi thường xuyên, chi trả nợ, chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính; quyết định phân bổ; quyết định các chủ trương, biện pháp để triển khai thực hiện ngân sách. UBND tỉnh lập, phân bổ, quyết định và tổ chức chỉ đạo thực hiện kế hoạch chi ĐTPT theo từng lĩnh vực và địa bàn Hiệu quả chi ĐTPT được xem xét ở hiệu quả kinh tếm xã hội, án ninh quốc phòng….dựa trên cơ sở hoàn thành các mục tiêu ĐTPT từ NSNN. Chi ĐTPT từ NSNN chủ yếu ĐTXD các công trình kết cấu hạ tầng KTXH không có khả năng thu hồi vốn. Chính vì vậy, chi ĐTPT từ NSNN là các khoản chi không hoàn trả trực tiếp. Đặc điểm này, giúp phân biệt với các khoản tín dụng đầu tư, VĐT của doanh nghiệp, tư nhân... Chi ĐTPT gắn với hoạt động ĐT&XD, chính vì thế chi ĐTPT có đặc điểm quy mô quản lý lớn, thời gian quản lý dài, tính rủi ro cao, sản phẩm đầu tư đơn chiếc, phụ thuộc đặc điểm, tình hình KT-XH, điều kiện địa hình, địa chất, thời tiết khí hậu của từng địa phương...[21] 1.1.1.2.Khái niệm, mục tiêu quản lý chi đầu tư phát triển a.Khái niệm Quản lý chi đầu tư phát triển là việc tổ chức quản lý, giám sát quá trình phân phối lại quỹ tiền tệ tập trung một cách có hiệu quả nhằm thực hiện chức năng của nhà nước trên cơ sở sử dụng hệ thống chính sách, pháp luật của hoạt động đầu tư phát triển của địa phương. 10 Quản lý chi đầu tư phát triển ở xã, phường là sự tác động liên tục, có tổ chức, định hướng mục tiêu vào quá trình phân bổ, sử dụng và quyết toán NSNN tại xã, phường bằng hệ thốngđồng bộ các biện pháp kinh tế, kỹ thuật và các biện pháp khác nhằm đạt được các kết quả, hiệu quả đầu tư và các mục tiêu theo chiến lược phát triển KT-XH tại xã, phường. [21] b. Mục tiêu Thực hiện thành công các mục tiêu của chiến lược phát triển KT-XH trong từng thời kỳ của quốc gia và từng địa phương. Trong thời kỳ hiện nay, ĐTPT từ nguồn vốn NS tại xã, phường nhằm thực hiện chiến lược phát triển KTXH đất nước theo định hướng XHCN; chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhằm thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế; nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho người lao động, góp phần đảm bảo nền kinh tế phát triển nhanh, bền vững gắn liền với đảm bảo an ninh quốc phòng. Huy động tối đa và sử dụng có hiệu quả cao các nguồn vốn đầu tư, nguồn tài lực, vật lực của ngành, địa phương và toàn xã hội. Để giảm gánh nặng cho nguồn vốn NSNN nói chung và NS nói riêng, hoạt động ĐTPT cần sử dụng nhiều loại nguồn vốn trong và ngoài nước, vốn nhà nước và tư nhân, vốn bằng tiền hoặc hiện vật. QLNN về ĐTPT từ nguồn vốn NS tại xã, phường nhằm sử dụng hợp lý, tiết kiệm và khai thác có hiệu quả các loại nguồn vốn, tài nguyên thiên nhiên, đất đai, lao động, và các tiềm năng khác. Đồng thời, công tác QLNN về đầu tư gắn với việc bảo vệ môi trường sinh thái, chống mọi hành vi tham ô, lãng phí trong sử dụng vốn đầu tư. Thực hiện đúng những quy định pháp luật và yêu cầu kinh tế - kỹ thuật trong lĩnh vực đầu tư. Quản lý nhà nước đối với hoạt động ĐTPT từ nguồn vốn NS tại xã phường nhằm đảm bảo cho quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng công trình theo đúng quy hoạch và thiết kế đã được phê duyệt, đảm bảo sự bền vững và mỹ quan của công trình, áp dụng công nghệ tiên tiến phù hợp, đảm bảo chất lượng tốt, đảm bảo tiến độ xây dựng với chi phí hợp lý. [21]