Tài liệu Pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty kinh doanh nước sạch hà nội

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nhiÒu thµnh phÇn cã sù c¹nh tranh gay g¾t c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh .HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh lµ th-íc ®o ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông c¸c nguån lùc cu¶ doanh nghiÖp . TÊt c¶ nh÷ng c¶i tiÕn ®æi míi vÒ néi dung , ph-¬ng ph¸p qu¶n lý , ph-¬ng ph¸p kinh doanh c¶i tiÕn vÒ kü thuËt c«ng nghÖ phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ quy m« kinh doanh cña doanh nghiÖp chØ thùc sù cã ý nghÜa nÕu nã lµm t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp . ViÖc xem xÐt vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng nh÷ng cho biÕt doanh nghiÖp ®¹t tr×nh ®é nµo mµ cßn cho phÐp nh÷ng nhµ qu¶n trÞ ph©n tÝch , t×m ra biÖn ph¸p thÝch hîp trªn c¶ hai ph-¬ng diÖn t¨ng kÕt qu¶ vµ gi¶m chi phÝ kinh doanh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp . V× thÕ cã thÓ nãi hiÖu qu¶ kinh doanh lµ môc tiªu quan träng nhÊt lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ cña C«ng ty kinh doanh n-íc s¹ch Hµ Néi nãi riªng . C«ng ty kinh doanh n-íc s¹ch Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp míi chuyÓn ®æi h×nh thøc kinh doanh nªn b-íc ®Çu cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ tån t¹i .Nhê vµo sù nç lùc cè g¾ng kh«ng ngõng c«ng ty ®· dÇn kh¾c phôc phÇn nµo nh÷ng khã kh¨n , tån t¹i ®Ó ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng c¹nh tranh khèc liÖt nµy . Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c«ng ty lu«n cè g¾ng t×m gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh th«ng qua c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn doanh thu , gi¶m chi phÝ , t¨ng lîi nhuËn cho c«ng ty . §©ylµ nhiÖm vô quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty . NhËn thÊy ®-îc vai trß quan träng cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty vµ muèn ®ãng gãp mét sè ý kiÕn vÒ nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu° kinh doanh cða c«ng ty m¯ em quyÕt ®Þnh chän ®Ò t¯i “Mét sè gi¶i 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty kinh doanh n-íc s¹ch Hµ Néi" cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh. Néi dung cña chuyªn ®Ò gåm ba ch-¬ng : Ch-¬ng I: C¬ s¬ lý luËn vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp Ch-¬ng II: Ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty kinh doanh n-íc s¹ch Hµ Néi Ch-¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty kinh doanh n-íc s¹ch Hµ Néi 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I : c¬ së lý luËn vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1. nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr-êng 1.1.1. Quan niÖm vµ b¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh doanh 1.1.1.1. Quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh Tõ tr-íc tíi nay khi ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò hiÖu qu¶, ng-êi ta vÉn ch-a cã ®-îc mét quan niÖm thèng nhÊt .ë mçi lÜnh vùc kh¸c nhau, mçi gãc ®é kh¸c nhau ®Òu cã quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ kh¸c nhau vµ th«ng th-êng ng-êi ta g¾n tªn lÜnh vùc ®-îc ®Ò cËp vµo sau tõ hiÖu qu¶ . Kinh doanh lµ viÖc thùc hiÖn mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n tõ ®Çu ts¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô trªn thÞ tr-êng nh»m môc ®Ých sinh lêi . S¶n xuÊt lµ ho¹t ®éng cã Ých cña con ng-êi trªn c¬ së øng dông cã hiÖu qu¶ ®Êt ®ai, vèn, thiÕt bÞ, m¸y mãc c¸c ph-¬ng tiÖn qu¶n lý vµ c¸c c«ng cô lao ®éng kh¸c t¸c ®éng lªn c¸c yÕu tè nh- vËt liÖu b¸n thµnh phÈm vµ biÕn c¸c yÕu tè ®Çu vµo thµnh s¶n phÈm hoÆc dÞch vô phï hîp víi nhu cÇu cña x· héi Do sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i x· héi cã quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c nhau lµm cho c¸ch nh×n nhËn quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng kh¸c nhau. Trong x· héi t- b¶n viÖc phÊn ®Êu ph¸t triÓn hiÖu qu¶ kinh doanh thùc chÊt lµ ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn h¬n n÷a cho nhµ t- b¶n - nh÷ng ng-êi n¾m quyÒn së h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt vµ qua ®ã phôc vô lîi Ých cña nhµ t- b¶n. Víi quan ®iÓm thø nhÊt Adam Smith cho r»ng: “HiÖu qu¶ kinh doanh lµ kÕt qu¶ ®¹t ®-îc tõ ho¹t ®éng kinh tÕ , lµ doanh nghiÖp tiªu thô ®-îc hµng ho¸". Víi quan ®iÓm nµy «ng ®· thèng nhÊt ho¹t ®éng kinh doanh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 doanh. NhiÒu ng-êi ®¸nh gi¸ ®©y lµ quan ®iÓm ph¶n ¸nh t- t-ëng träng th-¬ng cña «ng. Quan ®iÓm thø 2 cho r»ng: "HiÖu qu¶ kinh doanh lµ quan hÖ tû lÖ gi÷a phÇn t¨ng thªm cña kÕt qu¶ vµ phÇn t¨ng thªm cña chi phÝ" . Quan ®iÓm nµy ®· biÓu hiÖn ®-îc mèi quan hÖ so s¸nh t-¬ng ®èi gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®-îc vµ chi phÝ tiªu hao .Tuy nhiªn xem xÐt trªn quan ®iÓm triÕt häc Mac - Lªnin th× sù vËt hiÖn t-îng ®Òu cã mèi quan hÖ rµng buéc h÷u c¬ lÉn nhau chø kh«ng tån t¹i mét c¸ch riªng lÎ .Kinh doanh lµ mét qu¸ tr×nh trong ®ã c¸c yÕu tè t¨ng thªm sù liªn kÕt mËt thiÕt víi c¸c yÕu tè s½n cã, c¸c mèi quan hÖ nµy trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp t¸c ®éng lµm hiÖu qu¶ kinh doanh thay ®æi. Quan ®iÓm trªn chØ tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh trªn phÇn chi phÝ bæ sung vµ hiÖu qu¶ bæ sung . Quan ®iÓm thø 3 cho r»ng: “HiÖu qu¶ kinh doanh ®o b»ng hiÖu sè gi÷a kÕt qu¶ vµ chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ ®ã" . ¦u ®iÓm cña quan ®iÓm nµy lµ ph¶n ¸nh ®-îc mèi quan hÖ b¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh tÕ ®· g¾n liÒn víi toµn bé chi phÝ, coi hiÖu qu¶ kinh doanh nµy lµ sù ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn quan ®iÓm nµy ch-a biÓu hiÖn ®-îc mèi t-¬ng quan gi÷a chÊt vµ l-îng cña kÕt qu¶ ®ã vµ møc ®é chÆt chÏ cña mèi quan hÖ nµy. Trong x· héi chñ nghÜa ph¹m trï hiÖu qu¶ vÉn tån t¹i v× s¶n phÈm x· héi vÉn ®-îc s¶n xuÊt ra tõ tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña nhµ n-íc toµn d©n vµ tËp thÓ. ë thêi k× nµy hiÖu qu¶ kinh doanh ®-îc quan niÖm lµ møc ®é tho¶ m·n yªu cÇu cña quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n cu¶ X· Héi – XHCN, quy luËt cho tiªu dïng lµ chØ tiªu ®¹i diÖn cho møc sèng cña mäi ng-êi. Khã kh¨n ë ®©y lµ ph-¬ng tiÖn ®o l-êng thÓ hiÖn t- t-ëng ®Þnh h-íng ®ã bëi ®êi sèng nh©n d©n nãi chung vµ møc sèng nãi riªng rÊt lµ ®a d¹ng vµ phong phó . Nh- vËy chóng ta cã thÓ thÊy ®-îc c¸c quan niÖm trªn kh«ng thèng nhÊt vµ cßn nhiÒu ®iÒu h¹n chÕ bëi v× chóng ta cã thÓ thÊy ®-îc c¸i b¶n chÊt còng nhmèi t-¬ng quan , quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh. MÆc dï vËy chóng ®Òu chung nhau ë mét ®iÓm r»ng hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶n ¸nh mÆt chÊt l-îng cña 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ho¹t ®éng kinh doanh. V× vËy mét quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh cã thÓ coi lµ t-¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn ®-îc ph¸t biÓu nh- sau: HiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ biÓu hiÖn sù tËp trung c¸c ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u , ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c c¸c nguån lùc vµ tr×nh ®é chi phÝ c¸c nguån lùc ®ã trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt nh»m thùc hiÖn môc tiªu kinh doanh. Nã lµ th-íc ®o ngµy cµng trë nªn quan träng cña t¨ng tr-ëng kinh tÕ vµ lµ chç dùa c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ cña doanh nghiÖp trong tõng thêi k× . 1.1.2.1. B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh doanh B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh doanh lµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi. ChÝnh sù khan hiÕm nguån lùc vµ viÖc sö dông chóng cã tÝnh chÊt c¹nh tranh nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi ®Æt ra yªu cÇu ph¶i khai th¸c , tËn dông triÖt ®Ó vµ tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc. §Ó ®¹t môc tiªu kinh doanh c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i chó träng c¸c ®iÒu kiÖn néi t¹i, ph¸t huy n¨ng lùc, hiÖu lùc cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ tiÕt kiÖm mäi chi phÝ. ChÝnh v× vËy yªu cÇu cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ ph¶i ®¹t kÕt qu¶ tèi ®a víi chi phÝ tèi thiÓu hay chÝnh x¸c h¬n lµ ph¶i ®¹t kÕt qu¶ tèi ®a víi chi phÝ nhÊt ®Þnh hoÆc ph¶i ®¹t kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh víi chi phÝ tèi thiÓu. Chi phÝ ë ®©y ®-îc hiÓu theo nghÜa réng lµ chi phÝ t¹o nguån lùc vµ chi phÝ sö dông nguån lùc, ®ång thêi ph¶i bao gåm c¶ chi phÝ c¬ héi. ë ®©y ta hiÓu chi phÝ c¬ héi lµ gi¸ trÞ cña viÖclùa chän tèt nhÊt ®· bÞ bá qua hay lµ gi¸ trÞ cña sù hy sinh c«ng viÖc ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh nµy. ChÝnh v× nã cã ý nghÜa nh- vËy nªn chi phÝ c¬ héi, ph¶i ®-îc bæ sung vµo chi phÝ kÕ to¸n thÊy râ lîi Ých kinh tÕ thùc sù. C¸ch tÝnh nh- vËy sÏ khuyÕn khÝch c¸c nhµ kinh doanh lùa chän ph-¬ng ¸n kinh doanh tèt nhÊt, c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ nhÊt. 1.1.2. Vai trß cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp . Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nhiÒu thµnh phÇn ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc trong sù c¹nh tranh gay g¾t quyÕt liÖt gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §Ó thÊy ®-îc vai trß cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr-êng tr-íc hÕt chóng ta ph¶i nghiªn cøu c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr-êng. ThÞ tr-êng lµ n¬i diÔn ra qu¸ tr×nh trao ®æi hµng ho¸. Nã tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ quan nµo. Bëi v× thÞ tr-êng ra ®êi vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Ngoµi ra thÞ tr-êng cßn cã vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu tiÕt vµ l-u th«ng hµng ho¸ vµ th«ng qua ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ nhËn biÕt ®-îc sù ph©n phèi c¸c nguån lùc th«ng qua hÖ thèng gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng. Trªn thÞ tr-êng lu«n lu«n tån t¹i c¸c quy luËt vËn ®éng cña hµng ho¸, gi¸ c¶, tiÒn tÖ .. nh- c¸c quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt thÆng d-, quy luËt gi¸ c¶, quy luËt c¹nh tranh. C¸c quy luËt nµy t¹o thµnh hÖ thèng thèng nhÊt vµ hÖ thèng nµy chÝnh lµ c¬ chÕ thÞ tr-êng Nh- vËy c¬ chÕ thÞ tr-êng ®-îc h×nh thµnh bëi sù t¸c ®éng tæng hîp trong s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng.Th«ng qua c¸c quan hÖ s¶n xuÊt tiªu dïng ®Çu t- vµ tõ ®ã lµ thay ®æi c¬ cÊu s¶n phÈm, c¬ cÊu ngµnh. Tãm l¹i sù vËn ®éng ®a d¹ng, phøc t¹p cña c¬ chÕ thÞ tr-êng dÉn ®Õn sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp gãp phÇn thóc ®Èy sù tiÕn bé cña c¸c doanh nghiÖp c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u.Tuy nhiªn ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh cho m×nh mét ph-¬ng thøc ho¹t ®éng, x©y dùng c¸c chiÕn l-îc, c¸c ph-¬ng ¸n kinh doanh mét c¸ch phï hîp vµ cã hiÖu qu¶. Nh- vËy trong c¬ chÕ thÞ tr-êng viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cã mét vai trß v« cïng quan träng vµ nã ®-îc thÓ hiÖn th«ng qua: * ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ c¬ së c¬ b¶n ®Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Sù tån t¹i cña doanh nghiÖp ®-îc x¸c ®Þnh bëi sù cã mÆt cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng mµ hiÖu qu¶ kinh doanh l¹i lµ nh©n tè trùc tiÕp ®¶m b¶o cho sù tån t¹i nµy, ®ång thêi môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ lu«n tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch v÷ng ch¾c. Do ®ã viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng hiÖn nay. Còng chÝnh bëi yªu cÇu cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp ®ßi hái 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nguån thu thËp cña doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng ph¸t triÓn lªn. Nh-ng trong ®iÒu kiÖn nguån vèn vµ c¸c yÕu tè kü thuËt còng nh- c¸c yÕu tè lîi nhuËn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. MÆt kh¸c sù tån t¹i cña doanh nghiÖp cßn ®-îc x¸c ®Þnh bëi sù t¹o ra hµng ho¸, cña c¶i vËt chÊt vµ c¸c dÞch vô phôc vô cho nhu cÇu cña x· héi ®ång thêi t¹o ra tÝch luü cho x· héi. §Ó thùc hiÖn ®-îc nh- vËy th× mçi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i vu¬n lªn ®Ó ®¶m b¶o thu nhËp ®ñ bï ®¾p chi phÝ bá ra vµ cã l·i trong qu¸ tr×nh kinh doanh, qua ®ã míi ®¸p øng ®-îc nhu cÇu t¸i s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ. Nãi tãm l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn hÕt søc quan träng trong viÖc ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. * ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ nh©n tè thóc ®Èy sù c¹nh tranh vµ tiÕn bé trong s¶n xuÊt kinh doanh .ChÝnh viÖc thóc ®Èy c¹nh tranh ®· ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù t×m tßi , ®Çu t- t¹o nªn sù tiÕn bé trong s¶n xuÊt kinh doanh .ChÊp nhËn c¬ chÕ thÞ tr-êng lµ chÊp nhËn sù c¹nh tranh trong khi thÞ tr-êng ngµy cµng ph¸t triÓn th× c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng gay g¾t vµ quyÕt liÖt h¬n . Sù c¹nh tranhlóc nµy kh«ng cßn lµ c¹nh tranh vÒ mÆt hµng mµ c¹nh tranh c¶ vÒ chÊt l-îng ,gi¸ c¶ vµ c¸c yÕu tè kh¸c Trong khi môc tiªu chung cña c¸c doanh nghiÖp ®Òu lµ ph¸t triÓn th× c¹nh tranh lµ yÕu tè lµm cho c¸c doanh nghiÖp m¹nh lªn ng-îc l¹i còng cã thÓ lµm cho c¸c doanh nghiÖp kh«ng tån t¹i ®-îc trªn thÞ tr-êng .Do ®ã doanh nghiÖp ph¶i cã hµng ho¸ dÞch vô chÊt l-îng tèt ,gi¸ c¶ hîp lý .MÆt kh¸c hiÖu qu¶ kinh doanh lµ ®ång nghÜa víi viÖc gi¶m gi¸ thµnh t¨ng khèi l-îng hµng ho¸ b¸n ra ,chÊt l-îng kh«ng ngõng ®-îc c¶i thiÖn n©ng cao. * ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh chÝnh lµ nh©n tè c¬ b¶n t¹o ra sù th¾ng lîi cho doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng trªn thÞ tr-êng. Muèn t¹o ra sù th¾ng lîi trong c¹nh tranh ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh. ChÝnh sù n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ con ®-êng n©ng cao søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.2. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.2.1. Nhãm nh©n tè chñ quan. §©y lµ nhãm nh©n tè mµ doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm so¸t ®-îc còng nh- cã thÓ ®iÒu chØnh ¶nh h-ëng cña chóng. Nã bao gåm: Lùc l-îng lao ®éng, C¬ së vËt chÊt kü thuËt,Tæ chøc qu¶n lý trong doanh nghiÖp. Mçi nh©n tè cã mét ¶nh h-ëng nhÊt ®Þnh tuú theo mçi doanh nghiÖp còng nh- lo¹i h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã. 1.2.1.1. Lùc l-îng lao ®éng Lùc l-îng lao ®éng lµ mét nh©n tè quan träng gi÷ mét vÞ trÝ then chèt trong mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.Tr×nh ®é cña ng-êi lao ®éng lµ nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp tíi kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp bªn c¹nh ®ã, viÖc tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng hîp lý gi÷a c¸c bé phËn, c¸c c¸ nh©n trong doanh nghiÖp, viÖc sö dông ®óng ng-êi, ®óng viÖc sao cho tËn dông tèt nhÊt n¨ng lùc së tr-êng cña tõng ng-êi lµ yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu trong tæ chøc nh©n lùc cña c¸c doanh nghiÖp nh»m ®¹t môc tiªu kinh doanh cã hiÖu qu¶. NÕu nãi r»ng “con ng­êi l¯ phï hîp” l¯ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó s°n xuÊt kinh doanh th× “tæ chøc lao ®éng hîp lý” l¯ ®iÒu kiÖn ®ð ®Ó c¸c doanh nghiÖp kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qña.ViÖc bè trÝ nh©n lùc trong mçi doanh nghiÖp ®Òu phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ chiÕn l-îc kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp.Tæ chøc qu¶n lý nh©n lùc ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c ®óng ng-êi , ®óng viÖc cã sù ph©n biÖt râ rµng vÒ nhiÖm vô quyÒn h¹n tr¸nh bá sãt hoÆc trïng lÆp ®Ó ®¶m b¶o hoµn thµnh tèt môc tiªu nhiÖm vô ®Ò ra. §ång thêi cÇn ph¶i khuyÕn khÝch ®-îc tÝnh ®éclËp, s¸ng t¹o cña ng-êi lao ®éng. 1.2.1.2. C¬ së vËt chÊt kü thuËt. C¬ së vËt chÊt kü thuËt lµ yÕu tè vËt chÊt h÷u h×nh quan träng phôc vô mäi ho¹t ®éng sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®em l¹i søc m¹nh kinh doanh cho doanh nghiÖp trªn c¬ së søc sinh lîi cña tµi s¶n. C¬ së vËt chÊt kü thuËt thÓ hiÖn bé mÆt cña doanh nghiÖp (nhµ cöa, kho tµng, bÕn b·i, m¸y 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mãc thiÕt bÞ ) vµ nã cßn gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngµy nay do ®ßi hái cña ng-êi tiªu dïng ngµy cµng cao cïng víi sù ph¸t triÓn nh- vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho phÐp c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng c¶i tiÕn chÊt l-îng hµng hãa vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, tõ ®ã t¨ng vßng quay cña vèn l-u ®éng t¨ng lîi nhuËn, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng cña m×nh. ChÝnh v× vËy, c¬ s¬ vËt chÊt kü thuËt lµ mét nh©n tè quan träng t¹o tiÒn ®Ò cho sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh cña mçi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù c¹nh tranh khèc liÖt nµy. 1.2.1.3. Nh©n tè tæ chøc qu¶n lý. Nh©n tè nµy lµ sù biÓu hiÖn cña tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt nã ®¶m b¶o cho tÝnh tèi -u trong tæ chøc d©y chuyÒn s¶n xuÊt, cho phÐp doanh nghiÖp khai th¸c tíi møc tèi ®a c¸c yÕu tè c«ng nghÖ s¶n xuÊt.Cô thÓ lµ, nã biÓu hiÖn tr×nh ®é phèi hîp cña c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp trªn c¬ së t-¬ng hç lÉn nhau dÉn ®Õn viÖc sö dông c¸c nguån lùc ®Çu vµo tèi -u nhÊt. Nh©n tè nµy cho phÐp doanh nghiÖp sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè vËt chÊt trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Ngoµi ra nã cßn gióp c¸c nhµ l·nh ®¹o ®-a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch hîp lý kÞp thêi vµ chÝnh x¸c, t¹o ra nh÷ng ®éng lùc to lín ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2.1.4. Nh©n tè vèn. §©y lµ mét nh©n tè tæng hîp ph¶n ¸nh søc m¹nh cña doanh nghiÖp th«ng qua khèi l-îng vèn mµ doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vµo s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ n¨ng ph©n phèi ®Çu t- cã hiÖu qu¶ nguån vèn, kh¶ n¨ng qu¶n lý cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn kinh doanh. YÕu tè vèn lµ yÕu tè chñ chèt quyÕt ®Þnh ®Õn quy m« cña doanh nghiÖp vµ quy m« cã c¬ héi ®Ó khai th¸c. Nã ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ lµ sù ®¸nh gi¸ vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.2.2 .Nhãm nh©n tè kh¸ch quan. §©y lµ nhãm nh©n tè n»m ngoµi sù kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp, t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp mét c¸ch ngoµi ý muèn. Nã bao gåm: ®iÒu kiÖn tù nhiªn, m«i tr-êng kinh doanh, ph¸p luËt, gi¸ c¶ .. mµ doanh nghiÖp buéc ph¶i t×m biÖn ph¸p thÝch øng. 1.2.2.1. M«i tr-êng kinh doanh Nh©n tè nµy bao gåm nhiÒu nh©n tè kh¸c hîp thµnh nh-:®èi thñ c¹nh tranh thÞ tr-êng, tËp qu¸n d©n c-, vµ møc thu nhËp b×nh qu©n cña d©n c-, mèi quan hÖ vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng. a. §èi thñ c¹nh tranh BÊt cø mét doanh nghiÖp nµo khi ®· b-íc vµo kinh doanh ®Òu cã ®èi thñ c¹nh tranh. C¸c ®èi thñ c¹nh tranh võa lµ nh©n tè ®em ®Õn sù bÊt lîi cho doanh nghiÖp võa lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp Nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh cã ¶nh h-ëng lín ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã doanh nghiÖp sÏ ph¶i n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, gi¶m gi¸ thµnh ®Ó ®Èy m¹nh tiªu thô, tæ chøc bé m¸y cho phï hîp ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i do c¹nh tranh vÒ gi¸, vÒ chÊt l-îng mÉu m·, nh»m thu hót ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng vµ t¹o ®-îc uy tÝn ngµy cµng v÷ng ch¾c trªn th-¬ng tr-êng kinh doanh. XuÊt hiÖn cµng nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ cµng khã kh¨n vµ lµm cho hiÖu qu¶ kinh doanh sÏ bÞ gi¶m ®i mét c¸ch ®¸ng kÓ. b. ThÞ tr-êng Nh©n tè thÞ tr-êng lµ mét nh©n tè hÕt søc quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp mµ kh«ng cã thÞ tr-êng th× kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc. Nh©n tè thÞ tr-êng bao gåm c¶ thÞ tr-êng ®Çu vµo vµ thÞ tr-êng ®Çu ra cña doanh nghiÖp . §èi víi thÞ tr-êng ®Çu vµo cung cÊp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh-: Nguyªn vËt liÖu, M¸y mãc thiÕt bÞ ... Cho nªn nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh liªn tôc vµ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cßn ®èi víi thÞ tr-êng ®Çu ra quyÕt ®Þnh doanh 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thu, lîi nhuËn cña doanh nghiÖp trªn c¬ së sù chÊp nhËn cña kh¸ch hµng ®èi víi hµng ho¸ dÞch vô cña doanh nghiÖp.ThÞ tr-êng ®Çu ra sÏ quyÕt ®Þnh tèc ®é tiªu thô, t¹o vßng quay vèn nhanh hay chËm tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn hiÖu qña kinh doanh cña doanh nghiÖp. c. TËp qu¸n d©n c- vµ møc thu nhËp b×nh qu©n cña d©n c-. §©y lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh møc ®é chÊt l-îng, sè l-îng, chñng lo¹i mÉu m·. Do ®ã, doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m b¾t ®-îc vµ nghiªn cøu lµm sao cho phï hîp víi søc mua vµ thãi quen tiªu dïng, còng nh- møc thu nhËp b×nh qu©n cña tÇng líp d©n c-. Nh©n tè nµy t¸c ®éng mét c¸ch gi¸n tiÕp lªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. d. Mèi quan hÖ vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th-¬ng tr-êng §©y chÝnh lµ mét lîi thÕ v« cïng quý gi¸ ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Bëi v× nã chÝnh lµ c¬ së t¹o ra sù quan t©m cña kh¸ch hµng ®Õn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, mÆt kh¸c t¹o cho doanh nghiÖp mét -u thÕ lín trong viÖc t¹o nguån vèn hay mèi quan hÖ víi b¹n hµng. Mèi quan hÖ réng cïng víi uy tÝn trªn th-¬ng tr-êng sÏ t¹o ra nhiÒu c¬ héi cho doanh nghiÖp vµ tõ ®ã doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän nh÷ng c¬ héi vµ nh÷ng ph-¬ng ¸n kinh doanh tèt nhÊt cho m×nh. 1.2.2.2. M«i tr-êng tù nhiªn. M«i tr-êng tù nhiªn bao gåm c¸c nh©n tè: a. Thêi tiÕt, khÝ hËu, mïa vô: Còng cã ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Víi tõng ®iÒu kiÖn thêi tiÕt nhÊt ®Þnh mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ linh ho¹t t¹o ®iÒu kiÖn gióp cho doanh nghiÖp tr¸nh ®-îc nh÷ng ¶nh h-ëng tiªu cùc ®¶m b¶o æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh. b. Tµi nguyªn thiªn nhiªn: C¶ doanh nghiÖp khai th¸c lÉn doanh nghiÖp sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Òu cã lîi nÕu n»m trong vïng cã vÞ trÝ thuËn lîi vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ ng-îc l¹i. NÕu kh«ng cã lîi thÕ nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch kh¾c phôc thÝch hîp bëi ®©y lµ nh©n tè cã ¶nh h-ëng kh«ng nhá ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c. VÞ trÝ ®Þa lý: VÞ trÝ ®Þa lý cã liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc quan träng nh- s¶n xuÊt, giao dÞch, vËn chuyÓn mçi c«ng viÖc ®Òu t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh th«ng qua c¸c chi phÝ t-¬ng øng. 1.2.2.3. M«i tr-êng chÝnh trÞ - ph¸p luËt. C¸c yÕu tè thuéc m«i tr-êng chÝnh trÞ ph¸p luËt chi phèi m¹nh mÏ ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sù æn ®Þnh cña chÝnh trÞ ®-îc x¸c ®Þnh lµ mét trong nh÷ng tiÒn ®Ò quan träng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cu¶ doanh nghiÖp. Sù thay ®æi cña m«i tr-êng chÝnh trÞ cã thÓ ¶nh h-ëng cã lîi ®Õn sù ph¸t triÓn cña nhãm doanh nghiÖp nµy nh-ng l¹i k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nhãm doanh nghiÖp kh¸c vµ ng-îcl¹i. Møc ®é hoµn thiÖn cña hÖ thèng ph¸p luËt còng g©y ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bëi v× th«ng qua c¸c c«ng cô ph¸p luËt chÝnh s¸ch vÜ m« cña nhµ n-íc mµ ph¸p luËt t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh- t¸c ®éng ®Õn mÆt hµng s¶n xuÊt, ngµnh nghÒ, ph-¬ng thøc kinh doanh kh«ng nh÷ng thÕ nã cßn t¸c ®éng ®Õn chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp th«ng qua viÖc ®¸nh thuÕ. 1.3. C¸c ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh 1.3.1 . C¸c quan ®iÓm c¬ b¶n trong ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tiÕp cËn víi nã th«ng qua c¸c quan ®iÓm c¬ b¶n sau ®©y : + Quan ®iÓm 1 :B¶o ®¶m sù thèng nhÊt gi÷a nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ kinh doanh trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh .Quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t tõ môc tiªu ,chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi cña §¶ng vµ Nhµ n-íc , tr-íc hÕt thÓ hiÖn ë viÖc thùc hiÖn c¸c chØ tiªu ph¸p lÖnh hoÆc ®¬n hµng cña nhµ n-íc giao cho doanh nghiÖp hoÆc c¸c hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt gi÷a nhµ n-íc víi doanh nghiÖp v× ®ã lµ nhu cÇu vµ lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Nh÷ng nhiÖm vô chÝnh trÞ kinh tÕ mµ nhµ nuíc giao cho doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 quyÕt ®Þnh viÖc s¶n xuÊt vµ b¸n nh÷ng hµng ho¸ mµ thÞ tr-êng cÇn, nÒn kinh tÕ cÇn chø kh«ng ph¶i b¸n hµng ho¸ mµ b¶n th©n doanh nghiÖp cã. + Quan ®iÓm 2: B¶o ®¶m sù kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých x· héi, lîi Ých tËp thÓ vµ lîi Ých ng-êi lao ®éng. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t vµ tho¶ m·n nh÷ng mèi quan hÖ lîi Ých trªn, trong ®ã lîi Ých cña ng-êi lao ®éng ®-îc xem nh- lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qña kinh doanh, hiÖu qu¶ kinh doanh ®em l¹i ph¶i tho¶ m·n nhu cÇu cho ng-êi lao ®éng, cho tËp thÓ, cho nhµ n-íc c¨n cø vµo chi phÝ ®· ®Çu t- cho viÖc ®¹t tíi hiÖu qu¶ nµy. + Quan ®iÓm 3: B¶o ®¶m tÝnh toµn diÖn vµ hÖ thèng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qña kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t vµ ®¶m b¶o yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, cña ngµnh, ®Þa ph-¬ng vµ c¬ së. H¬n n÷a trong tõng ®¬n vÞ c¬ së khi xem xÐt ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i coi träng tÊt c¶ ho¹t ®éng c¸c lÜnh vùc c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh kinh doanh vµ ph¶i xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i cña c¸c tæ chøc, c¸c lÜnh vùc trong mét hÖ thèng theo nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh. + Quan ®iÓm 4: B¶o ®¶m tÝnh thùc tiÔn trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái khi ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh môc tiªu, biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cña ngµnh, cña ®Þa ph-¬ng vµ cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. ChØ cã nh- vËy chØ tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, ph-¬ng ¸n kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y dùng ra míi cã ®ñ c¬ së thùc hiÖn v÷ng ch¾c ®Ó ®¶m b¶o lßng tin cho ng-êi lao ®éng, h¹n chÕ nh÷ng rñi ro vµ tæn thÊt. ChØ cã nh- vËy nhiÖm vô n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn kh¸ch quan ®ang tån t¹i trong nÒn kinh tÕ, trong tõng ngµnh, tõng ®Þa ph-¬ng vµ c¬ së nh-ng cÇn nhÊn m¹nh thªm lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy ®· bao gåm c¶ nh÷ng yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn trªn c¬ së khai th¸c tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng hiÖn cã. + Quan ®iÓm 5: Ph¶i c¨n cø vµo kÕt qu¶ cuèi cïng vÒ gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái khi tÝnh to¸n vµ ®¸nh gi¸ 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mét mÆt ph¶i c¨n cø vµo s¶n l-îng hµng ho¸ thùc hiÖn vµ gi¸ trÞ thu nhËp cña hµng ho¸ ®ã theo gi¸ c¶ tiªu thô trªn thÞ tr-êng - mÆt kh¸c ph¶i tÝnh ®ñ chi phÝ ®· chi ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô nh÷ng hµng ho¸ ®ã. C¨n cø vµo kÕt qu¶ cuèi cïng c¶ vÒ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ ®ã lµ ®ßi hái tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ buéc c¸c nhµ kinh doanh ph¶i tÝnh to¸n hîp lý vµ ®óng ®¾n s¶n l-îng s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh tiÕp theo. §iÒu ®ã cho phÐp ®¸nh gi¸ ®óng kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu cña thÞ tr-êng vÒ hµng ho¸ vµ dÞchvô theo hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ, tøc lµ c¶ gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ thÞ tr-êng cÇn. 1.3.2. Quy tr×nh ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp chóng ta cÇn ph¶i tiÕn hµnh c¸c b-íc sau: B-íc 1: TËp hîp c¸c sè liÖu theo viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu cÇn thiÕt.ViÖc thu thËp th«ng tin qua tËp hîp sè liÖu ®ßi hái ph¶i khoa häc vµ ®óng môc ®Ých tøc lµ ph¶i ®óng, ®ñ, kÞp thêi vµ phï hîp víi nhu cÇu tÝnh to¸n cña chØ tiªu. NhvËy tr-íc hÕt cÇn v¹ch ra mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu cÇn thiÕt. Trªn c¬ së nµy cã thÓ tÝnh to¸n ®-îc th× nguån cung cÊp th-êng lµ c¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh vµ nh÷ng sæ b¶ng b¸o c¸o th-êng k× cña doanh nghiÖp . B-íc 2: TÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè cÇn quan t©m. ViÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ cña tõng bé phËn s¶n xuÊt, tõng yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Òu tuú thuéc vµo møc ®é chi tiÕt trong ph©n tÝch vµ kh¶ n¨ng thu thËp ®-îc sè liÖu. B-íc 3 : §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh, so s¸nh c¸c th«ng sè võa tÝnh to¸n ®-îc ë b-íc 2 víi c¸c tiªu chuÈn. C¸c tiªu chuÈn nµy th-êng lµ gi¸ trÞ chØ tiªu khoa häc, ®Þnh møc k× tr-íc hoÆc gi¸ trÞ chØ tiªu cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c cÇn ph©n tÝch. DÉn ®Õn kÕt luËn vÒ møc ®é hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp so víi mÆt b»ng chung. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 B-íc 4: Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chØ tiªu hiÖu qu¶ ®· tÝnh to¸n ë trªn. B-íc nµy x¸c ®Þnh c¸c biÕn sè vµ møc ®é ¶nh h-ëng cña chóng ®Õn chØ tiªu hiÖu qu¶, ®ång thêi x¸c ®Þnh møc ®é nh¹y c¶m cña tõng nh©n tè tíi chØ tiªu hiÖu qu¶. B-íc 5 : Trªn c¬ së nh÷ng kÕt luËn rót ra ë trªn ®-a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh cã thÓ ¸p dông ®-îc nh»m t¸c ®éng vµo chØ tiªu hiÖu qu¶ theo h-íng cã lîi cho doanh nghiÖp. Trong ®ã ®Æc biÖt tËp trung sù chó ý vµo c¸c nh©n tè cã møc ®é ¶nh h-ëng lín vµ ®é nh¹y c¶m cao ®èi víi c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶. HiÖu qu¶ sÏ cã ®éng th¸i t¨ng nÕu t¹o ra ®-îc t-¬ng quan vËn ®éng cña ®Çu vµo vµ ®Çu ra sau ®©y: +Gi¶m chi phÝ ®Çu vµo, ®Çu ra kh«ng ®æi. +Gi÷ chi phÝ ®Çu vµo kh«ng ®æi trong khi ®Çu ra t¨ng. +§Çu vµo vµ ®Çu ra cïng t¨ng nh-ng ®Çu ra t¨ng nhanh h¬n. + §Çu vµo vµ ®Çu ra cïng gi¶m nh-ng ®Çu vµo gi¶m nhanh h¬n. Dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c, ®éng th¸i c¬ b¶n nãi trªn c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän, ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp víi t×nh h×nh ho¹t ®éng cô thÓ cña m×nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. 1.3.3 . Ph-¬ng ph¸p tæng qu¸t ®Ó tÝnh hiÖu qu¶ kinh doanh KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®· ®¹t ®-îc HiÖu qu¶ kinh doanh = Chi phÝ chi ra ®Ó ®¹t kÕt qu¶ ®ã §Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ kinh doanh cao doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt 3 vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: - T¨ng c-êng kÕt qu¶ kinh doanh c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. - Gi¶m chi phÝ ®· chi ra c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ ®Ó ®¹t kÕt qu¶ Êy. -Gi¶m ®é dµi thêi gian trong viÖc ®¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam ph¸t huy ®Çy ®ñ tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o trong kinh doanh ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 HiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®¹t ®-îc cao nhÊt khi: - Tho¶ m·n nhu cÇu tèi ®a cña thÞ tr-êng trong n-íc vµ quèc tÕ vµ nhu cÇu x· héi vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô. - B¶o ®¶m thu nhËp cao nhÊt trªn c¬ së tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu thÞ tr-êng. - B¶o ®¶m sö dông chi phÝ thÊp nhÊt ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ cao nhÊt. - B¶o ®¶m thu ®-îc lîi nhuËn lín nhÊt trong thêi gian ng¾n nhÊt. Nh- vËy nÕu xÐt vÒ mÆt kinh tÕ th× hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®¹t ®-îc cao nhÊt khi møc lîi nhuËn tiªu thô hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ tr-êng ®¹t ®-îc lín nhÊt. Nãi ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ nãi ®Õn môc tiªu lîi nhuËn, kinh doanh cµng tèt th× lîi nhuËn ph¶i cµng lín vµ kh¶ n¨ng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cµng cao vµ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp cµng m¹nh. 1.3.4. C¸c ph-¬ng ph¸p cô thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh 13.4.1. C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh. §Ó ®¶m b¶o n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan t©m ®Õn 4 tiªu chuÈn sau: + Doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng nh-ng ph¶i tu©n thñ sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n-íc theo hÖ thèng ph¸p luËt. Nãi c¸ch kh¸c hiÖu qu¶ kinh doanh ë ®©y lµ hiÖu qña cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh hîp ph¸p. +Ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ 3 lîi Ých: c¸ nh©n, tËp thÓ, nhµ n-íc tuyÖt ®èi kh«ng v× lîi Ých c¸ nh©n mµ lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých tËp thÓ vµ nhµ n-íc. +§ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã lîi nhuËn trªn c¬ së vËn dông linh ho¹t c¸c quy luËt, c¸c ph¹m trï vµ c¸c mèi quan hÖ cña s¶n xuÊt hµng ho¸. +§¶m b¶o møc thu nhËp thuÇn tuý cña doanh nghiÖp tÝnh trªn mét lao ®éng ph¶i th-êng xuyªn t¨ng lªn. 1.3.4.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh. Khi xem xÐt hiÖu qu¶ kinh doanh cña mét doanh nghiÖp cÇn ph¶i dùa vµo mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸. HÖ thèng chØ tiªu ®ã bao gåm: * Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp - HÖ sè sö dônglao ®éng: 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368  lao ®éng ®-îc sö dông HÖ sè sö dông lao ®éng =  lao ®éng hiÖn cã ChØ tiªu nµy cho biÕt tr×nh ®é sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp, sè lao ®éng cña doanh nghiÖp ®· ®-îc sö dông hÕt ch-a, tiÕt kiÖm hayl·ng phÝ nguånlao ®éng cña doanh nghiÖp.Tõ ®ã t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc - ChØ tiªu N¨ng suÊt lao ®éng: Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm trong k× N¨ng suÊt lao ®éng =  lao ®éng trong k× ChØ tiªu nµy cho biÕt mçi lao ®éng trong k× t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu trong k×. - ChØ tiªu lîi nhuËn b×nh qu©n tÝnh cho mét lao ®éng: Lîi nhuËn trong k× Lîi nhuËn b×nh qu©n = tÝnh cho mét lao ®éng  lao ®éng b×nh qu©n trong k× ChØ tiªu nµy cho thÊy víi mçi lao ®éng trong k× t¹o ra ®-îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trong k× . Dùa vµo chØ tiªu nµy ®Ó so s¸nh møc t¨ng hiÖu qu¶ cña mçi lao ®éng trong k×. * Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông Vèn cè ®Þnh - Søc sinh lîi cña Vèn cè ®Þnh: Lîi nhuËn trong k×  100 Søc sinhlîi cña = Vèn Cè §Þnh Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong k× ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn cè ®Þnh trong k× t¹o ra ®-îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Søc s¶n xuÊt cña Vèn cè ®Þnh: Doanh thu tiªu thô trong k× Søc s¶n xuÊt cña = Vèn Cè §Þnh Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong k× ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn cè ®Þnh trong k× t¹o ra ®-îc bao nhiªu ®ång doanh thu. - HÖ sè sö dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ: C«ng suÊt thùc tÕ m¸y mãc thiÕt bÞ HÖ sè sö dông c«ng = suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ C«ng suÊt thiÕt kÕ * Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông Vèn l-u ®éng - Søc s¶n xuÊt cña Vèn l-u ®éng:  doanh thu tiªu thô trong k× Søc s¶n xuÊt cña Vèn l-u ®éng = Vènl-u ®éng b×nh qu©n trong k× ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång Vèn l-u ®éng t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu trong k×. - Søc sinh lîi cña Vèn l-u ®éng: Lîi nhuËn trong k×  100 Søc sinhlîi cña Vèn l-u ®éng = Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong k× ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn l-u ®éng t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. - Sè vßng quay cña Vèn l-u ®éng:  doanh thu Sè vßng quay cña Vèn l-u ®éng = Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong k× 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ChØ tiªu nµy cho biÕt sè vßng quay cña Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong k×. ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt, chøng tá vßng quay cña vèn t¨ng nhanh ®iÒu nµy thÓ hiÖn viÖc sö dông vèn l-u ®éng cã hiÖu qu¶ vµ ng-îc l¹i. - HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l-u ®éng: Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong k× HÖ sè ®¶m nhiÖm Vèn l-u ®éng = Doanh thu tiªu thô (trõ thuÕ) ChØ tiªu nµy cho biÕt bao nhiªu vèn l-u ®éng ®¶m nhiÖm viÖc s¶n xuÊt ra mét ®ång doanh thu . * Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tæng hîp Nhãm chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh doanh cña toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®-îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh chÝnh x¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp vµ ®-îc dïng ®Ó so s¸nh gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau vµ so s¸nh trong doanh nghiÖp qua c¸c thêi k× ®Ó xem xÐt c¸c thêi k× doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cao hay kh«ng. - ChØ tiªu tØ suÊt lîi nhuËn theo doanh thu: Lîi nhuËn trong k×  100 Tû suÊt lîi nhuËn theo doanh thu = Doanh thu trong k× ChØ tiªu nµy cho biÕt hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp ®· t¹o ra ®-îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn tõ mét ®ång doanh thu. ChØ tiªu nµy khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t¨ng doanh thu, gi¶m chi phÝ. Nh-ng ®Ó cã hiÖu qña th× tèc ®é t¨ng doanh thu ph¶i nhá h¬n tèc ®é t¨ng lîi nhuËn. - ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn theo vèn chñ së h÷u: Lîi nhuËn rßng 100 Tû suÊt lîi nhuËn theo Vèn chñ së h÷u = Vèn chñ së h÷u 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ChØ tiªu nµy cho biÕt hiÖu qu¶ sö dông vèn chñ së h÷u mét ®ång vèn chñ së h÷u t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é lîi Ých cña chñ së h÷u. - ChØ tiªu lîi nhuËn theo chi phÝ: Lîi nhuËn trong k× 100 Tû suÊt lîi nhuËn = theo chi phÝ  chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô trong k× ChØ tiªu nµy cho biÕt hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh mét ®ång vèn kinh doanh t¹o ra ®-îc bao nhiªu lîi nhuËn. Nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c yÕu tè vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt, ®iÒu nµy chøng tá doanh nghiÖp sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn cña doanh nghiÖp - ChØ tiªu doanh thu trªn mét ®ång chi phÝ s¶n xuÊt: Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm trongk× Doanh thu trªn mét ®ång chi phÝ =  Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô trong k× ChØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång vèn chi phÝ t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu - ChØ tiªu doanh thu trªn mét ®ång vèn s¶n xuÊt: Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm trong k× Doanh thu trªn mét ®ång Vèn kinh doanh = Vèn kinh doanh b×nh qu©n trong k× ChØ tiªu nµy cho thÊy víi mét ®ång vèn kinh doanh t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu. ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt. 20