Tài liệu Phân tích doanh thu tại công ty cổ phần thương mại và đầu tư đoàn gia

Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 TÓM LƯỢC Trong bối cảnh nền kinh tế có nhiều biến động cùng với sự cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt, để tồn tại và đứng vững đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị tốt về mọi mặt để đưa ra được những chiến lược kinh doanh hợp lý, tăng sức cạnh tranh giúp doanh nghiệp có thể thích ứng với mọi sự biến đổi của thị trường. Hiện nay, tăng doanh thu và tối đa hóa lợi nhuận là mục tiêu hàng đầu và ngày càng trở nên quan trọng đối với tất cả các doanh nghiệp. Tuy nhiên không phải doanh nghiệp nào cũng hiểu rõ và khai thác được ý nghĩa của việc nghiên cứu chỉ tiêu doanh thu. Vì vậy em đã chọn đề tài “ Phân tích doanh thu tại Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia” làm đề tài khóa luận cuối khóa của mình. Khóa luận sẽ đi sâu giải quyết một số vấn đề sau: Thứ nhất, hệ thống hóa lý luận cơ bản về doanh thu và phân tích doanh thu. Thứ hai, khóa luận nghiên cứu thực trạng phân tích doanh thu tại Công ty thông qua các nội dung phân tích: phân tích doanh thu qua các năm, phân tích doanh thu theo nhóm hàng và những mặt hàng chủ lực, phân tích doanh thu theo thị trường tiêu thụ, phân tích doanh thu theo quý và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu. Căn cứ vào số liệu phân tích đã chỉ ra được những ưu, nhược điểm, tồn tại và nguyên nhân những tồn tại trong vấn đề thực hiện doanh thu và đề ra các giải pháp nhằm tăng doanh thu cho công ty. Với đề tài: “Phân tích doanh thu tại Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia” em hi vọng phần nào sẽ giúp công ty xây dựng được chiến lược kinh doanh hợp lý, góp phần tăng doanh thu, tối đa hóa lợi nhuận cho công ty. SVTH: Nguyễn Thị Châm 1 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ tận tình của TS. Tạ Quang Bình trong quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp “Phân tích doanh thu tại Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia”. Em xin chân thành cám ơn ban giám đốc, các anh chị trong Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia đã tận tình hướng dẫn em trong quá trình thực tập tại công ty, đã giúp đỡ em trong quá trình thu thập số liệu, thông tin về công ty, tham gia vào quá trình điều tra phỏng vấn. Em xin chân thành cám ơn các thầy cô và các bạn sinh viên trường Đại học Thương Mại đã giúp đỡ em trong quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp của mình. Sinh viên Nguyễn Thị Châm SVTH: Nguyễn Thị Châm 2 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 MỤC LỤC TÓM LƯỢC..........................................................................................................................1 LỜI CẢM ƠN........................................................................................................................2 MỤC LỤC.............................................................................................................................3 DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ.....................................................................................6 DANH MỤC VIẾT TẮT.......................................................................................................7 PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................................8 1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của việc phân tích doanh thu......................................................8 1.1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................................8 1.1.1. Về lý luận...................................................................................................................8 1.1.2. Về góc độ thực tế...........................................................................................12 2. Mục tiêu cụ thể đặt ra cần giải quyết trong đề tài............................................................9 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài.................................................................10 4. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................................10 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu.....................................................................................10 4.1.1. Phương pháp điều tra phỏng vấn.............................................................................10 4.1.2. Thu thập dữ liệu thứ cấp..........................................................................................11 4.2. Phương pháp phân tích dữ liệu...................................................................................11 4.2.1. Phương pháp so sánh...............................................................................................11 4.2.2. Phương pháp thay thế liên hoàn và PP số chênh lệch..............................................12 5. Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp...................................................................................12 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DOANH THU TẠI CÔNG TY CP THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ ĐOÀN GIA...................................................................................................13 1.1. Những vấn đề cơ bản về doanh thu và phân tích doanh thu.......................................13 1.1.1. Một số khái niệm về doanh thu................................................................................13 1.1.2. Một số vấn đề lý thuyết liên quan............................................................................14 1.1.2.1. Nguyên tắc và phương pháp xác định doanh thu..............................................14 1.1.2.2. Ý nghĩa của việc tăng doanh thu.......................................................................16 1.1.2.3. Mục đích của phân tích doanh thu.....................................................................17 1.1.2.4. Nguồn tài liệu sử dụng trong phân tích doanh thu............................................17 1.2. Nội dung phân tích doanh thu.....................................................................................18 1.2.1. Phân tích sự biến động của doanh thu qua các năm................................................18 1.2.2. Phân tích tiến độ tiêu thụ hàng hóa..........................................................................18 SVTH: Nguyễn Thị Châm 3 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 1.2.3. Phân tích tình hình thức hiện doanh thu theo tổng mức và kế cấu..........................18 1.2.3.1. Phân tích doanh thu theo các nghiệp vụ kinh doanh.........................................18 1.2.3.2. Phân tích doanh thu theo nhóm hàng và các mặt hàng chủ yếu........................19 1.2.3.3. Phân tích doanh thu theo phương thức bán.......................................................19 1.2.3.4. Phân tích doanh thu theo phương thức thanh toán............................................20 1.2.3.5. Phân tích doanh thu theo thị trường tiêu thụ.....................................................20 1.2.3.6. Phân tích doanh thu theo tháng, quý................................................................21 1.2.4. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới sự biến động của doanh thu...........................21 1.2.4.1. Phân tích ảnh hưởng của số lượng hàng bán và đơn giá bán tới sự biến động của doanh thu.......................................................................................................................22 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VỀ PHÂN TÍCH DOANH THU TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ ĐOÀN GIA............................................................24 2.1. Tổng quan tình hình và ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến doanh thu tại công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia.............................................................................24 2.1.1. Tổng quan về Công ty Cp thương mại và đầu tư Đoàn Gia....................................24 2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty.................................................24 2.1.1.2. Đặc điểm tổ chức quản lý và tổ chức công tác kế toán.....................................25 2.1.1.3. Khái quát về kết quả sản xuất kinh doanh đạt được qua 2 năm 2011 và 2012.............28 2.1.2. Ảnh hưởng của các nhân tố môi trường đến doanh thu tại công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia.......................................................................................................30 2.1.2.1. Các nhân tố bên trong........................................................................................30 2.1.2.2. Các nhân tố bên ngoài.......................................................................................32 2.2. Kết quả phân tích thực trạng doanh thu tại công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia..............................................................................................................................33 2.2.1. Kết quả điều tra trắc nghiệm....................................................................................33 2.2.2. Phân tích tốc độ phát triển của doanh thu qua các năm...........................................38 2.2.2.1. Dựa vào phương pháp so sánh liên hoàn...........................................................39 2.2.2.2. Dựa vào phương pháp so sánh định gốc............................................................39 2.2.3. Phân tích doanh thu theo tổng mức kết cấu.............................................................40 2.2.3.1. Phân tích doanh thu theo nhóm hàng và các mặt hàng chủ yếu........................40 2.2.3.2. Phân tích doanh thu theo thị trường tiêu thụ.....................................................41 2.2.3.3. Phân tích doanh thu theo quý............................................................................41 2.2.4. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới sự biến động của doanh thu...........................43 SVTH: Nguyễn Thị Châm 4 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 CHƯƠNG III: CÁC KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT NHẰM TĂNG DOANH THU TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ ĐOÀN GIA...................................44 3.1. Các kết luận và phát hiện qua phân tích doanh thu tại công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia...................................................................................................................44 3.1.1. Những kết quả đạt được...........................................................................................44 3.1.2. Những mặt hạn chế, tồn tại và nguyên nhân............................................................46 3.2. Các đề xuất, kiến nghị về vấn đề nghiên cứu.............................................................47 3.2.1. Các đề xuất nhằm tăng doanh thu tại công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia .................................................................................................................................47 3.2.2. Một số kiến nghị......................................................................................................50 3.3. Điều kiện thực hiện.....................................................................................................50 3.3.1. Điều kiện chủ quan..................................................................................................50 3.3.2. Điều kiện khách quan..............................................................................................51 KẾT LUẬN............................................................................................................. 52 TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................53 PHỤ LỤC............................................................................................................................54 SVTH: Nguyễn Thị Châm 5 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Chỉ tiêu Trang Bảng 2.1: Bảng kết quả hoạt động kinh doanh tại công ty năm 2011- 2012 29 Bảng 2.3: Phân tích khái quát tình hình doanh thu của công ty qua các năm33 Bảng 2.2: Bảng tổng hợp kết quả điều tra tình hình phân tích DT tại Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia 38 Bảng 2.4: Phân tích sự biến động của doanh thu theo nhóm hàng và các mặt hàng chủ yếu 40 Bảng 2.5: Phân tích doanh thu theo thị trường tiêu thụ 41 Bảng 2.6: Phân tích sự biến động của doanh thu theo quý 42 Sơ đồ2.1: Tổ chức bộ máy quản lý của công ty 25 Sơ đồ 2.2: Tổ chức bộ máy kế toán của công ty 27 DANH MỤC VIẾT TẮT SVTH: Nguyễn Thị Châm 6 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 DT: Doanh thu DTBH: Doanh thu bán hàng DN Doanh nghiệp CBCNV Cán bộ công nhân viên NSLĐTrách nhiệm hữu hạn TNHH Năng suất lao động PP Phương pháp PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của việc phân tích doanh thu SVTH: Nguyễn Thị Châm 7 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp 1.1. MSV:11H150154 Tính cấp thiết của đề tài 1.1.1. Về lý luận Quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường của Việt Nam đã dẫn tới sự thay đổi sâu sắc với nhiều thành phần kinh tế tự do cạnh tranh, cùng với xu thế hội nhập và hợp tác quốc tế diễn ra ngày càng sâu rộng. Trong nền kinh tế không còn sự bảo hộ của Nhà Nước, các DN nước ta phải tự điều hành, quản lý các hoạt động sản xuất kinh doanh một cách có hiệu quả để đứng vững trên thị trường và ngày càng phát triển. Muốn vậy, các DN phải thường xuyên kiểm tra, đánh giá mọi diễn biến và kết quả của quá trình sản xuất kinh doanh. Như vậy, thường xuyên quan tâm phân tích hiệu quả kinh doanh nói chung, doanh thu nói riêng trở thành một nhu cầu thực tế cần thiết đối với bất kỳ DN nào. Doanh thu là một chỉ tiêu quan trọng vì doanh thu chính là cơ sở để xác định số thuế phải nộp cho ngân sách Nhà Nước, là khoản để bù đắp vốn kinh doanh và chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động của DN, lợi nhuận của DN cũng được xác định từ doanh thu... Chỉ tiêu doanh thu nói lên tình hình kinh doanh của DN. Ngoài ra, doanh thu là yếu tố khẳng định sự tồn tại và phát triển của DN trên thương trường. Do đó việc phân tích để tìm ra nguyên nhân của sự tăng, giảm doanh thu trong các kỳ kinh doanh là rất quan trọng. Thông qua việc phân tích doanh thu, các nhà quản lý sẽ nắm được thực trạng của DN, phát hiện những nguyên nhân và sự ảnh hưởng của các nhân tố lên doanh thu, lợi nhuận. Từ đó, chủ động đề ra những giải pháp thích hợp khắc phục những mặt tiêu cực, phát huy mặt tích cực của các nhân tố ảnh hưởng và huy động tối đa các nguồn lực nhằm làm tăng doanh thu, lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh của DN. 1.1.2. Về góc độ thực tế Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia là một doanh nghiệp sản xuất và lắp đặt cửa nhựa lõi thép, phương châm phát triển của công ty là: cung cấp các sản phẩm có chất lượng giá cả hợp lý, phong cách phục vụ tối ưu tới khách hàng. Công ty luôn đặt ra cho mình mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, muốn vậy công ty phải tìm cách tăng doanh thu và giảm chi phí. Do đó, công ty phải tự xây dựng cho mình chiến lược kinh doanh phù hợp với sự vận động của thị trường. Doanh thu là một chỉ tiêu không thể thiếu để công ty đánh giá chính xác tình hình và kết quả kinh SVTH: Nguyễn Thị Châm 8 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 doanh của công ty trong kỳ, từ đó tìm ra các nguyên nhân biến động và các giải pháp tăng doanh thu. Chính vì vậy xây dựng, tổ chức và thực hiện tốt công tác phân tích hoạt động kinh tế của công ty, đặc biệt là phân tích tình hình doanh thu sẽ góp phần tìm ra các giải pháp tăng doanh thu, thực hiện mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, qua đó góp phần nâng cao vị thế của công ty trên thương trường. Qua thời gian thực tập tại Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia, bên cạnh những ưu điểm mà công ty đã đạt được trong công tác phân tích doanh thu thì còn một số hạn chế cần khắc phục. Còn tồn tại một số nguyên nhân dẫn tới tốc độ tăng doanh thu của công ty trong thời gian qua chưa tương xứng với tiềm năng phát triển cũng như mục tiêu kế hoạch mà công ty đã đề ra. Vì vậy, xây dựng, tổ chức và thực hiện tốt công tác phân tích hoạt động kinh tế của doanh nghiệp, cụ thể là phân tích tình hình doanh thu sẽ góp phần tìm ra các giải pháp tăng doanh thu, thực hiện mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, qua đó góp phần nâng cao vị thế của doanh nghiệp trên thương trường. Đánh giá doanh thu trên nhiều góc cạnh, và cần sử dụng phong phú hơn cách thức phân tích doanh thu mà công ty cần cải thiện trong thời gian tới là việc cần thiết mà ban quản trị công ty cần thực hiện để đưa ra được nhiều phương án phát triển công ty. Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn như trên ta thấy việc phân tích doanh thu tại Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia là rất cần thiết. Vì vậy, em nghiên cứu đề tài “Phân tích doanh thu tại Công ty công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu cụ thể đặt ra cần giải quyết trong đề tài Mục tiêu thứ nhất: Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về doanh thu và phân tích doanh thu: hệ thống lại những kiến thức được tiếp thu từ những bài giảng trên trường, trên lớp. Nắm rõ những tiêu thức phân tích doanh thu trong doanh nghiệp và cụ thể hóa trong từng công ty. Tiếp theo là sử dụng các phương pháp phân tích doanh thu để đánh giá thực trạng doanh thu, nhân tố tác động tới doanh thu tại công ty cp thương mại và đầu tư Đoàn Gia. Nghiên cứu, phân tích doanh thu tại Công ty trong 2 năm 2011, 2012. SVTH: Nguyễn Thị Châm 9 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 Sau đó từ kết quả nghiên cứu tác giả đề xuất một số giải pháp, xây dựng ý kiến cho ban quản trị công ty để có những phương án tăng doanh thu cho Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài Thứ nhất: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là phân tích doanh thu tại công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia Thứ hai: Phạm vi nghiên cứu của đề tài, được nghiên cứu tại Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia. Thời gian nghiên cứu của đề tài, được nghiên cứu doanh thu của Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia trong các năm 2011, 2012. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu 4.1.1. Phương pháp điều tra phỏng vấn Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp cho ta kết quả những số liệu được thu thập lần đầu, mang tính chính xác, tin cậy cao. Phương pháp này được tiến hành khác với PP thu thập dữ liệu thứ cấp nhằm giải đáp câu hỏi mang tính chuyên sâu nhằm phục vụ cho việc phân tích thực trạng để tìm ra những khó khăn và nguyên nhân của những thực trạng đó. Phương pháp điều tra phỏng vấn đươc sử dụng trong chuyên đề bao gồm: Thứ nhất: Phương pháp điều tra, trước tiên lập phiếu điều tra về tình hình phân tích doanh thu tại công ty. Sau đó phát phiếu điều tra vào ngày 9/03/2013. Số người được điều tra: 5 nhân viên, bao gồm: 1. Ông Đoàn Anh Văn - Chức danh: Giám đốc điều hành công ty 2. Ông Bùi Đức Huy - Chức danh: Phó giám đốc. 3. Ông Vũ Hữu Luyến - Chức danh: Trưởng phòng nhân sự hành chính. 4. Bà Nguyễn Thị Phượng - Chức danh: Kế toán trưởng 5. Bà Nguyễn Thị Hòa - Chức danh: Kế toán vốn bằng tiền và tiền lương Sau cùng là tổng hợp phiếu điều tra vào ngày 15/03/2013 và rút ra kết luận về tình hình phân tích doanh thu. SVTH: Nguyễn Thị Châm 10 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 Thứ hai: Phương pháp phỏng vấn, em đã tiến hành điều tra, phỏng vấn 5 người thuộc ban quản lý công ty. Thời gian: ngày 14/03/2013 tại văn phòng công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia.Người tham gia phỏng vấn là Bà Nguyễn Thị Phượng - Kế toán trưởng và Ông Bùi Đức Huy - Phó giám đốc Sau khi thu phiếu điều tra, tổng hợp biên bản phỏng vấn tiến hành tổng hợp phân tích số liệu, từ đó rút ra nhận xét về tình hình phân tích DT tại công ty. 4.1.2. Thu thập dữ liệu thứ cấp Em đã tiến hành thu thập dữ liệu thứ cấp bao gồm dữ liệu nội bộ và dữ liệu bên ngoài. Dữ liệu nội bộ mà công ty cung cấp bao gồm báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, bảng cân đối kế toán, bảng tổng hợp doanh thu,… được nhận từ phòng kế toán của công ty vào ngày 15/03/2013. Dữ liệu bên ngoài thu thập từ cơ quan nhà nước, website, sách và giáo trình, luận văn chuyên đề từ năm trước. Những dữ liệu này có thể giải đáp một phần vấn đề nghiên cứu và cung cấp thông tin cần thiết giải quyết vấn đề. Dữ liệu thứ cấp trong phạm vi của chuyên đề này do công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia - đơn vị mà em thực tập cung cấp, bao gồm: Thứ nhất: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia trong năm 2011, 2012( Phụ lục) Thứ hai: Cơ cấu bộ máy tổ chức của công ty 4.2. Phương pháp phân tích dữ liệu 4.2.1. Phương pháp so sánh So sánh trong phân tích doanh thu là đối chiếu các chỉ tiêu doanh thu giữa các kỳ để xác định xu hướng, mức độ biến động của doanh thu. Thứ nhất: So sánh doanh thu thực hiện với doanh thu định mức hay kế hoạch giúp ta đánh giá mức độ biến động của doanh thu so với mục tiêu đặt ra. Thứ hai: So sánh doanh thu kỳ này với doanh thu kỳ này với doanh thu kỳ trước( năm trước, quý trước, tháng trước) giúp ta nghiên cứu nhịp độ biến động, tốc độ tăng trưởng của doanh thu. Thứ ba: So sánh doanh thu của thời gian này doanh thu cùng kỳ của thời gian trước giúp ta nghiên cứu nhịp điệu thực hiện doanh thu trong từng khoảng thời gian. SVTH: Nguyễn Thị Châm 11 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 Thứ tư: So sánh doanh thu của DN mình với DN tương đương điển hình hoặc DN thuộc đối thủ cạnh tranh giúp đánh giá được mặt mạnh, mặt yếu của DN. Thứ năm: So sánh doanh thu thực tế với mức hợp đồng đã ký giúp ta biết được khả năng đáp ứng nhu cầu khách hàng của DN. Tùy theo mục đích phân tích, tính chất và nội dung của các chỉ tiêu kinh tế mà ta có thể sử dụng các kỹ thuật so sánh thích hợp như so sánh tuyệt đối, so sánh tương đối. Đây là PP được sử dụng ở tất cả các nội dung phân tích doanh thu trong DN. 4.2.2. Phương pháp thay thế liên hoàn và PP số chênh lệch Là PP thay thế các nhân tố theo một trình tự nhất định để xác định mức độ ảnh hưởng của chúng đến chỉ tiêu phân tích. Các nhân tố này phải có quan hệ với chỉ tiêu phân tích dưới dạng tích số hoặc thương số. Phương pháp thay thế liên hoàn được sử dụng trong trường hợp giữa đối tượng phân tích với các nhân tố ảnh hưởng có mối liên hệ phụ thuộc chặt chẽ được thể hiện bằng những công thức toán học mang tính chất hàm số trong đó có sự thay đổi của các nhân tố thì kéo theo sự biến đổi của chỉ tiêu phân tích. Ngoài ra còn các PP khác như: Phương pháp liên hệ cân đối, PP thu thập thống kê - tổng hợp số liệu, PP chi tiết,… 5. Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp Ngoài lời cảm ơn, phụ lục, danh mục từ viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận được chia làm 3 chương như sau: Chương I: Cơ sở lý luận về doanh thu và phân tích doanh thu Chương II: Phân tích thực trang doanh thu tại công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia Chương III: Các kết luận và đề xuất nhằm tăng doanh thu tại công ty cổ phần thương mại và đầu tư Đoàn Gia SVTH: Nguyễn Thị Châm 12 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DOANH THU TẠI CÔNG TY CP THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ ĐOÀN GIA 1.1. Những vấn đề cơ bản về doanh thu và phân tích doanh thu 1.1.1. Một số khái niệm về doanh thu Mục đích cuối cùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của DN là tiêu thụ được sản phẩm do mình sản xuất ra và có lãi. Tiêu thụ sản phẩm là quá trình DN xuất giao hàng cho bên mua và nhận được tiền bán hàng theo hợp đồng thỏa thuận giữa hai bên mua bán. Kết thúc quá trình tiêu thụ DN có doanh thu bán hàng. Doanh thu là một chỉ tiêu quan trọng của DN, chỉ tiêu này không những có ý nghĩa với bản thân DN mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với nền kinh tế quốc dân. Nó phản ánh quy mô của quá trình tái sản xuất, phản ánh trình độ tổ chức chỉ đạo sản xuất kinh doanh của DN. Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động kinh doanh thông thường của Doanh Nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu. Doanh thu của các DN bao gồm: DTBH, DT cung cấp dịch vụ, hoạt động tài chính và các hoạt động bất thường. Doanh thu hay còn gọi là thu nhập của DN, đó là toàn bộ số tiền sẽ thu được do tiêu thụ sản phẩm, cung cấp lao vụ và dịch vụ của DN. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là một chỉ tiêu phản ánh tổng giá trị của hàng hóa, sản phẩm đã bán ra trong kỳ và các dịch vụ cung cấp cho khách hàng. Doanh thu còn bao gồm các khoản trợ giá, phụ thu theo quy định của Nhà Nước đối với một số hàng hoá dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ được Nhà Nước cho phép và giá trị của các sản phẩm hàng hoá đem biếu, tặng hoặc tiêu dùng trong nội bộ DN. Doanh thu nội bộ là số tiền thu được do bán hàng hoá, sản phẩm cung cấp dịch vụ tiêu thụ nội bộ giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một Công ty hay Tổng công ty. Doanh thu hoạt động tài chính là các khoản thu bao gồm: Tiền lãi ( lãi cho vay; lãi tiền gửi; lãi bán hàng trả chậm; trả góp; lãi đầu tư trái phiếu…); Thu nhập từ cho thuê tài sản, cho người khác sử dụng tài sản ( bằng sáng chế, nhãn mác thương mại…); Cổ tức, lợi nhuận được chia; Thu nhập chuyển nhượng, cho thuê cơ sở hạ tầng; Chênh lệch lãi do bán ngoại tệ… SVTH: Nguyễn Thị Châm 13 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 Doanh thu từ các hoạt động bất thường là các khoản thu từ các hoạt động xảy ra không thường xuyên như: thu từ việc bán vật tư hàng hoá, tài sản dôi thừa, công cụ dụng cụ đã phân bố hết… các khoản phải trả nhưng không cần trả, các khoản thu từ việc chuyển nhượng thanh lý tài sản, nợ khó đòi đã xoá nay thu hồi được, hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho… Liên quan đến báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, doanh thu có các chỉ tiêu sau đây: Tổng Doanh thu bán hàng và Doanh thu bán hàng thuần. DTBH thuần = Tổng DTBH – Các khoản giảm trừ DT Trong đó, các khoản giảm trừ doanh thu gồm: Thứ nhất chiết khấu thương mại: Là khoản dịch vụ bán hạ giá niêm yết cho khách hàng mua với số lượng lớn. Thứ hai giảm giá hàng bán: Là khoản giảm trừ cho người mua do những hàng hóa kém phẩm chất, sai quy cách hoặc thị hiếu. Thứ ba hàng bán bị trả lại: Là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định là tiêu thụ bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán. Thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ dặc biệt và thuế giá trị gia tăng: Chỉ tiêu này phản ánh tổng số thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc thuế xuất khẩu phải nộp, thuế giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp. 1.1.2. Một số vấn đề lý thuyết liên quan 1.1.2.1. Nguyên tắc và phương pháp xác định doanh thu a) Nguyên tắc Một là: Đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, DTBH và cung cấp dịch vụ là giá chưa có thuế GTGT Hai là: Đối với những sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là tổng giá thanh toán. Ba là: Đối với những sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc thuế xuất khẩu thì DTBH và cung cấp dịch vụ là tổng giá thanh toán. SVTH: Nguyễn Thị Châm 14 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 Bốn là: Những doanh nghiệp nhận ra công vật tư, hàng hóa thì chỉ phản ánh vào DTBH và cung cấp dịch vụ số tiền gia công thực tế được hưởng, không bao gồm giá trị vật tư, hàng hóa nhận gia công. Năm là: TH bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp thì doanh nghiệp ghi nhận DTBH theo giá bán trả ngay và ghi nhận vào doanh thu tài chính về phần lãi tính trên khoản phải trả như trả chậm phù hợp với thời điểm ghi nhận doanh thu được xác nhận. Sáu là: Những sản phẩm, hàng hóa được xác định là tiêu thụ nhưng vì lý do về chất lượng, về quy cách …được doanh nghiệp chấp nhận thì các khoản giảm trừ DTBH này được theo dõi trên các tài khoản giảm trừ. Bẩy là: TH trong kỳ doanh nghiệp đã viết hóa đơn bán hàng và đã thu tiền bán hàng nhưng đến cuối kỳ vẫn chưa giao hàng cho người mua hàng, thì trị giá số hàng này không được coi là tiêu thụ và không được ghi nhận vào doanh thu mà chỉ hạch toán vào tài khoản phải thu của khách hàng Tám là: Đối với trường hợp cho thuê tài sản, có nhận trước tiền cho thuê của nhiều năm thì doanh thu cung cấp dịch vụ ghi nhận trong năm tài chính là só tiền cho thuê được xác định trên cơ sở lấy toàn bộ số tiền thu được chia cho số năm cho thuê tài sản Chín là: Đới với doanh nghiệp thực hiện nghiệp vụ cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ theo yêu cầu của Nhà Nước, được Nhà Nước trợ cấp trợ giá theo quy định thì doanh thu trợ cấp, trợ giá là số tiền Nhà Nước chính thức thông báo hoặc thực tế trợ cấp trợ giá. b) Phương pháp xác định Doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được. Doanh thu phát sinh từ giao dịch được xác định bởi thỏa thuận giữa doanh nghiệp với bên mua hoặc bên sử dụng tài sản. Nó được xác định bằng giá trị hợp lý của các khoản đã thu được hoặc sẽ thu được sau khi trừ (-) các khoản chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, giảm giá hàng bán và giá trị hàng bán bị trả lại. Ðối với các khoản tiền hoặc tương đương tiền không được nhận ngay thì doanh thu được xác định bằng cách quy đổi giá trị danh nghĩa của các khoản sẽ thu SVTH: Nguyễn Thị Châm 15 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 được trong tương lai về giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu theo tỷ lệ lãi suất hiện hành. Giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu có thể nhỏ hơn giá trị danh nghĩa sẽ thu được trong tương lai. Khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch vụ tương tự về bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó không được coi là một giao dịch tạo ra doanh thu. Khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch vụ khác không tương tự thì việc trao đổi đó được coi là một giao dịch tạo ra doanh thu. Trường hợp này doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ nhận về, sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương tiền trả thêm hoặc thu thêm. Khi không xác định được giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ nhận về thì doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ đem trao đổi, sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương tiền trả thêm hoặc thu thêm. 1.1.2.2. Ý nghĩa của việc tăng doanh thu Tăng doanh thu có ý nghĩa quan trọng không chỉ đối với doanh nghiệp mà còn cần thiết với toàn xã hội. a. Đối với xã hội Phân tích doanh thu góp phần đảm bảo cân bằng cung cầu trong nền kinh tế: Khi tăng doanh thu doanh nghiệp không chỉ bán sản phẩm nhiều hơn mà còn có điều kiện tiêu dùng các sản phẩm của xã hội thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Để tăng doanh thu, doanh nghiệp mở rộng kinh doanh ra các vùng miền, các nước khác nhau vì thế phân tích kinh tế là yếu tố giúp doanh nghiệp mở rộng giao lưu kinh tế giữa các vùng miền và mở rộng quan hệ quốc tế. Ngoài ra, khi doanh thu tăng vốn của doanh nghiệp được thu hồi nhanh hơn, doanh nghiệp thực hiện tái sản xuất xã hội góp phần ổn định xã hội, thúc đẩy xã hội phát triển. Và phân tích doanh thu sẽ tạo điều kiện để các doanh nghiệp thực hiện các nghĩa vụ đối với nhà Nước, hỗ trợ Nhà Nước, các tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế khác. SVTH: Nguyễn Thị Châm 16 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 b. Đối với doanh nghiệp Doanh thu có ý nghĩa sống còn đối với doanh nghiệp, là khâu cuối cùng trong lưu thông. Tăng doanh thu giúp doanh nghiệp thực hiện tốt các chức năng kinh doanh của mình, thu hồi vốn nhanh chóng, bù đắp chi phí sản xuất kinh doanh, thực hiện giá trị thặng dư. Việc tăng doanh thu đồng thời với mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, mở rộng quan hệ kinh tế, tạo danh tiếng và nâng cao thương hiệu tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Ngoài ra, doanh thu là cơ sở để xác định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh thu tăng cho thấy kết quả kinh doanh của doanh nghiệp tốt hơn. Doanh nghiệp tăng doanh thu để thực hiện mục đích cuối cùng là tối đa hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp mình. 1.1.2.3. Mục đích của phân tích doanh thu Phân tích tình hình doanh thu nhằm mục đích nhận thức và đánh giá một cách đúng đắn, toàn diện và khách quan tình hình thực hiện các chỉ tiêu doanh thu của doanh nghiệp qua đó thấy được mức độ hoàn thành số chênh lệch tăng giảm của các chỉ tiêu kế hoạch doanh thu của doanh nghiệp. Đồng thời, qua phân tích cũng nhằm mục đích thấy được những mâu thuẫn tồn tại và những nguyên nhân ảnh hưởng khách quan cũng như chủ quan trong khâu bán hàng để từ đó tìm ra được những chính sách, biện pháp quản lý thích hợp nhằm đẩy mạnh bán hàng, tăng doanh thu. 1.1.2.4. Nguồn tài liệu sử dụng trong phân tích doanh thu Những số liệu, tài liệu phân tích doanh thu bán hàng là cơ sở, căn cứ phân tích các chỉ tiêu kinh tế khác như: Phân tích tình hình mua hàng, phân tích tình hình chi phí hoặc lợi nhuận kinh doanh.Phân tích tình hình doanh thu căn cứ vào những nguồn số liệu sau: Thứ nhất: Các chỉ tiêu kế hoạch doanh thu bán hàng của doanh nghiệp trong kỳ. Các chỉ tiêu kế hoạch doanh thu bán hàng của doanh nghiệp được xây dựng tùy thuộc vào chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm hoạt động xản suất kinh doanh cũng như căn cứ vào yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. SVTH: Nguyễn Thị Châm 17 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 Thứ hai: Các số liệu kế toán doanh thu bán hàng được sử dụng trong phân tích tình hình doanh thu bán hàng bao gồm cả kế toán tổng hợp, kế toán chi tiết, các hợp đồng bán hàng, và các đơn đặt hàng, các chứng từ hóa đơn bán hàng,… Thứ ba: Các số liệu thông tin kinh tế thị trường, giá cả của những mặt hàng mà doanh nghiệp sản xuất kinh doanh bao gồm cả thông tin trong nước và thông tin trên thị trường quốc tế và khu vực ( đối với những doanh nghiệp kinh doanh quốc tế). Thứ tư: Các chế độ, chính sách về thương mại, chính sách tài chính – tín dụng và các chính sách khác có liên quan đến hoạt động doanh nghiệp do Nhà Nước hoặc do ngành ban hành. 1.2. Nội dung phân tích doanh thu DT là một chỉ tiêu quan trọng phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của DN nên việc phân tích DT của DN cũng rất quan trọng và cần thiết cho nhà quản trị đề đề ra chiến lược phát triển và phương án kinh doanh có hiệu quả trong tương lai. 1.2.1. Phân tích sự biến động của doanh thu qua các năm Phân tích doanh thu cần phải phân tích tốc độ phát triển qua các năm, qua đó thấy được sự biến động và xu hướng phát triển của doanh thu làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch kinh doanh trung hạn hoặc dài hạn. Nguồn số liệu để phân tích là các số liệu doanh thu thực tế qua các năm Phương pháp phân tích được áp dụng là tính toán các chỉ tiêu tỷ lệ phát triển liên hoàn, tỷ lệ phát triển định gốc và tỷ lệ phát triển bình quân. 1.2.2. Phân tích tiến độ tiêu thụ hàng hóa Dạng phân tích này giúp chúng ta thấy được doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng nào là chủ yếu, mặt hàng nào bán ra được ít để từ đó có biện pháp điều chỉnh sao cho doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả nhất. 1.2.3. Phân tích tình hình thức hiện doanh thu theo tổng mức và kế cấu 1.2.3.1. Phân tích doanh thu theo các nghiệp vụ kinh doanh Phân tích doanh thu theo các nghiệp vụ kinh doanh nhằm nhận thức và đánh giá chính xác mức độ hoàn thành các chỉ tiêu doanh thu qua đó xác định kết quả theo từng nghiệp vụ kinh doanh. Đồng thời phân tích doanh thu theo từng nghiệp vụ kinh doanh còn giúp cho chủ doanh nghiệp có những cơ sở, căn cứ đề ra những SVTH: Nguyễn Thị Châm 18 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 chính sách, biện pháp đầu tư thích hợp trong việc lựa chọn các nghiệp vụ kinh doanh mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nguồn số liệu phân tích doanh thu theo các nghiệp vụ kinh doanh là căn cứ vào các số liệu kế hoạch, kế toán tổng hợp và chi tiết về doanh thu theo các nghiệp vụ kinh doanh của doanh nghiệp. Phương pháp phân tích chủ yếu là áp dụng phương pháp so sánh và lập biểu so sánh giữa số liệu thực hiện với kế hoạch hoặc kỳ này với kỳ trước trên cơ sở tính toán các chỉ tiêu tỷ lệ (%), số chênh lệch và tỷ trọng doanh thu của từng nghiệp vụ kinh doanh. 1.2.3.2. Phân tích doanh thu theo nhóm hàng và các mặt hàng chủ yếu Một doanh nghiệp thường kinh doanh nhiều mặt hàng hoặc nhóm hàng, nhất là doanh nghiệp thương mại. Mỗi mặt hàng nhóm hàng có những đặc điểm kinh tế kỹ thuật khác nhau trong kinh doanh đáp ứng những nhu cầu tiêu dùng cũng như mức doanh thu đạt được cũng rất khác nhau. Mặt khác, trong những mặt hàng, nhóm hàng mà doanh nghiệp có khả năng và lợi thế cạnh tranh trong kinh doanh, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Do vậy, phân tích doanh thu bán hàng trong doanh nghiệp cần phải phân tích chi tiết theo từng mặt hàng, nhóm hàng trong đó có những mặt hàng, nhóm hàng chủ yếu để qua đó thấy được sự biến đổi tăng giảm và xu hướng phát triển của chúng làm cơ sở cho việc hoạch định chiến lược đầu tư trong những mặt hàng nhóm hàng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Phân tích doanh thu theo nhóm mặt hàng đánh giá được khả năng đa dạng hóa số nhóm mặt hàng kinh doanh, khả năng khai thác mặt hàng mới và mặt hàng chủ đạo của DN hiện nay. Và từ đó, DN tìm ra nguyên nhân tác động tới sự biến động tổng kim ngạch cùng lúc phát hiện ra xu hướng biến động của từng nhóm mặt hàng. Phân tích doanh thu bán hàng theo nhóm, mặt hàng và những mặt hàng chủ yếu căn cứ vào những số liệu kế hoạch và hạch toán chi tiết doanh thu bán hàng để so sánh giữa số thực hiện với số kế hoạch và số thực hiện kỳ trước. 1.2.3.3. Phân tích doanh thu theo phương thức bán Việc bán hàng trong doanh nghiệp thương mại, dịch vụ được thực hiện bằng những phương thức khác nhau: bán buôn, bán lẻ, bán đại lý, bán trả góp.v.v.. Mỗi phương thức bán có những đặc điểm kinh tế kỹ thuật và ưu nhược SVTH: Nguyễn Thị Châm 19 GVHD: TS.Tạ Quang Bình Khóa luận tốt nghiệp MSV:11H150154 điểm khác nhau. Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức bán nhằm mục đích đánh giá tình hình và khả năng đa dạng hoá các phương thức bán hàng của doanh nghiệp qua đó tìm ra những phương thức bán thích hợp cho doanh nghiệp để đẩy mạnh bán hàng tăng doanh thu. Phân tích DTBH theo phương thức bán sử dụng những số liệu thực tế năm phân tích và năm gốc để tính toán lập biểu so sánh. 1.2.3.4. Phân tích doanh thu theo phương thức thanh toán Việc phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức thanh toán nhằm mục đích nghiên cứu , đánh giá tình hình biến động của các chỉ tiêu doanh thu bán hàng gắn với việc thu tiền bán hàng và tình hình thu tiền bán hàng.Vì mục đích quan trọng của doanh nghiệp là phải bán được nhiều hàng nhưng đồng thời cũng phải thu hồi nhanh và đủ tiền bán hàng để tránh ứ đọng, bị chiếm dụng vốn. Thông qua việc phân tích tình hình doanh thu thu tiền bán hàng doanh nghiệp tìm ra những biện pháp hữu hiệu để thu hồi nhanh tiền bán hàng và có những định hướng hợp lý trong việc lựa chọn phương thức bán và thanh toán tiền trong kỳ tới. Việc phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức thanh toán căn cứ vào số liệu hạch toán tổng hợp và chi tiết các tài khoản “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”, tài khoản “ phải thu của khách hàng” và các tài khoản liên quan. Phương pháp phân tích là so sánh giữa số thực hiện kỳ báo cáo với kỳ trước để thấy được sự biến động tăng giảm. 1.2.3.5. Phân tích doanh thu theo thị trường tiêu thụ Nhìn chung trong các doanh nghiệp thương mại hiện nay, nhiều doanh nghiệp có mô hình kinh doanh tổng hợp theo quy mô lớn, có nhiều cửa hàng, quầy hàng trực thuộc đóng trên những địa bàn khác nhau. Về mô hình quản lý, các doanh nghiệp giao quyền trị chủ trong kinh doanh và tự chịu trách nhiệm hạch toán kinh tế trên cơ sở thực hiện các chỉ tiêu kinh tế chủ yếu doanh nghiệp. Do vậy, phân tích doanh thu bán hàng theo thị trường tiêu thụ giúp cho doanh nghiệp có những con số về tầm vĩ mô tình hình thị trường hiện nay. Và đưa ra những hướng phát triển mở rộng thị trường, tăng thị phần cho công ty. Đánh giá SVTH: Nguyễn Thị Châm 20 GVHD: TS.Tạ Quang Bình