i
75ѬӠ1*ĈҤI HӐ&+Ô1*9ѬѪ1*
KHOA NÔNG - LÂM - 1*Ѭ
NGÔ THӎ THÊU
NGHIÊN CӬU Ҧ1++ѬӢNG CӪA CÁC LOҤI GIÁ THӆ ĈӂN
KHҦ 1Ă1*6,1+75ѬӢNG, PHÁT TRIӆ11Ă1*68ҨT VÀ
CHҨ7/ѬӦNG CÂY DÂU TÂY (FRAGARIA VESCA L.)
TҤI TӌNH PHÚ THӐ
KHÓA LUҰN TӔT NGHIӊ3ĈҤI HӐC
Ngành Khoa hӑc Cây trӗng
Phú Thӑ, 2017
i
75ѬӠ1*ĈҤI HӐ&+Ô1*9ѬѪ1*
KHOA NÔNG - LÂM - 1*Ѭ
NGÔ THӎ THÊU
NGHIÊN CӬU Ҧ1++ѬӢNG CӪA CÁC LOҤI GIÁ THӆ ĈӂN
KHҦ 1Ă1*6,1+75ѬӢNG, PHÁT TRIӆ11Ă1*68ҨT VÀ
CHҨ7/ѬӦNG CÂY DÂU TÂY (FRAGARIA VESCA L.)
TҤI TӌNH PHÚ THӐ
KHÓA LUҰN TӔT NGHIӊ3ĈҤI HӐC
Ngành Khoa hӑc Cây trӗng
1*ѬӠ,+ѬӞNG DҮ1 7+63+$1&+Ë1*+Ƭ$
Phú Thӑ, 2017
ii
LӠI CҦ0Ѫ1
ĈӇ hoàn thành báo cáo khóa luұn Qj\W{LÿmQKұQÿѭӧc sӵ quan tâm,
JL~Sÿӥ nhiӋt tình cӫa nhiӅu tұp thӇFiQKkQWURQJYjQJRjLWUѭӡng.
LӡL ÿҫu tiên, tôi xin bày tӓ lӡi biӃW ѫQ Vku sҳc tӟi Th.S Phan Chí
1JKƭD giҧng viên khoa Nông - Lâm - 1Jѭ 7UѭӡQJ Ĉҥi hӑF +QJ 9ѭѫQJ
thҫ\ ÿm WUӵc tiӃSKѭӟng dүQ Yj JL~S ÿӥ tôi trong suӕt thӡi gian thӵc tұp và
thӵc hiӋn khóa luұn.
Tôi xin chân thành cҧPѫQ/mQKÿҥo khoa Nông - Lâm - 1JѭSKzQJ
ÿjR tҥR7UѭӡQJĈҥi hӑF+QJ9ѭѫQJÿmWҥo mӑLÿLӅu kiӋn thuұn lӧi cho tôi
trong suӕt quá trình thӵc tұp tӕt nghiӋp.
Tôi xin chân thành cҧPѫQFiFWKҫy cô trong Trung tâm thӵc nghiӋm,
7UѭӡQJĈҥi hӑF+QJ9ѭѫQJÿmWҥRÿLӅu kiӋQJL~Sÿӥ tôi trong suӕt quá trình
thӵc tұp và thӵc hiӋn khóa luұn.
Cuӕi cùng tôi xin gӱi lӡi cҧP ѫQ FKkQ WKjQK WӟL JLD ÿuQK EҥQ Eq ÿm
ÿӝQJYLrQYjJL~Sÿӥ tôi trong suӕt thӡi gian qua.
7X\ÿmFyQKLӅu cӕ gҳng trong khi hoàn thành khóa luұn QKѭQJNK{QJ
tránh khӓi thiӃu sót nhҩWÿӏnh. Tôi mong nhұQÿѭӧc ý kiӃQÿyQJJySTXêEiX
cӫa các thҫ\F{JLiRWURQJQKjWUѭӡng và bҥn bè.
Tôi xin chân thành c̫P˯Q
Vi͏t Trì, ngày tháng
Tác giҧ
Ngô Thӏ Thêu
QăP
iii
/Ӡ,&$0Ĉ2$1
7{L[LQFDPÿRDQWRjQEӝ Thí nghiӋm, kӃt quҧ Thí nghiӋm do chính tôi
trӵc tiӃp thӵc hiӋn. Các sӕ liӋu và kӃt quҧ trong báo cáo khóa luұn này là
trung thӵFYjFKѭDF{QJEӕ trên bҩt kì công trình nghiên cӭu nào khác.
7{L[LQFDPÿRDQUҵng các thông tin, tài liӋXÿѭӧc trích dүn trong báo
FiRQj\ÿӅXÿѭӧc ghi nguӗn gӕc rõ ràng.
Phú Th͕QJj\WKiQJQăP
Sinh viên
Ngô Thӏ Thêu
iv
MӨC LӨC
LӠI CҦ0Ѫ1 ................................................................................................... ii
LӠ,&$0Ĉ2$1 ............................................................................................ iii
MӨC LӨC ........................................................................................................ iv
DANH MӨC CÁC CHӲ VIӂT TҲT .............................................................. vi
DANH MӨC BҦNG ....................................................................................... vii
DANH MӨC HÌNH ....................................................................................... viii
MӢ ĈҪU ........................................................................................................... 1
1.Tính cҩp thiӃt cӫDÿӅ tài ................................................................................. 1
2. Mөc tiêu nghiên cӭu...................................................................................... 2
éQJKƭDNKRDKӑc và thӵc tiӉn....................................................................... 2
éQJKƭDNKRDKӑc ....................................................................................... 2
éQJKƭDWKӵc tiӉn ........................................................................................ 2
CKѭѫQJ: TӘNG QUAN Vӄ TÌNH HÌNH NGHIÊN CӬU ............................ 3
1.1. Tình hình nghiên cӭu và sҧn xuҩt cây dâu tây ........................................... 3
1.1.1. Nguӗn gӕc, phân loҥi cӫa cây dâu tây .................................................... 3
ĈһFÿLӇm thӵc vұt hӑc cӫa cây dâu tây .................................................. 4
1.1.3. Giá tr͓ s͵ dͭng cͯa dâu tây .................................................................... 5
1.1.4. Tình hình sҧn xuҩt dâu tây trên thӃ giӟi và ViӋt Nam ............................ 6
1.1.5. Mӝt sӕ nghiên cӭu vӅ cây dâu tây........................................................... 9
1.2. Tình hình nghiên cӭu và sӱ dөng giá thӇ trên thӃ giӟi và ViӋt Nam ....... 11
1.2.1&ѫ sӣ khoa hӑc cӫa viӋc chӑn các loҥi giá thӇ trӗng trӑt ..................... 11
1.2.2. Các loҥi giá thӇ WKѭӡQJÿѭӧc sӱ dөng hiӋn nay.................................... 13
1.2.3. Tình hình nghiên cӭu và sӱ dөng giá thӇ trên thӃ giӟi ......................... 17
7uQKKuQKQJKLrQFӭXYjVӱGөQJJLiWKӇӣ9LӋW1DP .......................... 19
&KѭѫQJ ĈӔ, 7ѬӦ1* 3+Ҥ0 9, 1Ӝ, '81*9¬ 3+ѬѪ1* 3+È3
1*+,Ç1&Ӭ8 ................................................................................................ 23
ĈӕLWѭӧQJYjSKҥPYLQJKLrQFӭX ............................................................ 23
ĈӕLWѭӧng, vұt liӋu nghiên cӭu............................................................. 23
2.2. Nӝi dung nghiên cӭu ................................................................................ 23
v
3KѭѫQJSKiSQJKLrQFӭu.......................................................................... 23
3KѭѫQJSKiSEӕ trí thí nghiӋm............................................................... 23
2.3.2. Các chӍ tiêu nghiên cӭu ......................................................................... 24
2.3.3. TrӗQJYjFKăPVyF ................................................................................ 25
3KѭѫQJSKiSSKkQWtFKYjVӱ lý sӕ liӋu ................................................ 27
&KѭѫQJ .ӂT QUҦ VÀ THҦO LUҰN ...................................................... 28
3.1. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn khҧ QăQJVLQKWUѭӣng cӫa cây dâu tây .28
3.1.1. ҦQKKѭӣQJÿӃQÿӝQJWKiLUDOiYjNtFKWKѭӟc lá ................................... 28
3.1.2. ҦQKKѭӣQJÿӃn thân cây và nhánh ........................................................ 32
3.2. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn khҧ QăQJSKiWWULӇn cӫa cây dâu tây ... 39
3.2.1. ҦQKKѭӣQJÿӃn sӵ hình thành và phát triӇn cӫa hoa ............................ 39
3.3. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃQQăQJVXҩt cӫa cây dâu tây ............... 44
3.4. ҦQKKѭӣQJÿӃn chҩWOѭӧng quҧ dâu tây ................................................... 45
3.4.1. ҦQKKѭӣQJÿӃn mүu mã quҧ ................................................................. 45
3.4.2. ҦQKKѭӣQJÿӃQÿӝ ngӑt quҧ .................................................................. 47
3.5. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn tình hình bӋnh phҩn trҳng hҥi quҧ ӣ
cây dâu tây ....................................................................................................... 47
3.6. Hҥch toán hiӋu quҧ kinh tӃ ....................................................................... 49
KӂT LUҰ19¬Ĉӄ NGHӎ ............................................................................. 52
1. KӃt luұn ....................................................................................................... 52
ĈӅ nghӏ ........................................................................................................ 52
TÀI LIӊU THAM KHҦO ............................................................................... 53
vi
DANH MӨC CÁC CHӲ VIӂT TҲT
CCC: ChiӅu cao cây
CD: ChiӅu dài
CT: Công thӭc
&7Ĉ& &{QJWKӭFÿӕi chӭng
CV: Sai sӕ thí nghiӋm
DT: DiӋn tích
Ĉ. Ĉѭӡng kính
LSD: Sai khác giӳa các công thӭFFyêQJKƭD
NXB: Nhà xuҩt bҧn
OC: HjPOѭӧng mùn
20 +jPOѭӧQJWUDRÿәi chҩt hӳXFѫ
TNHH: Trách nhiӋm hӳu hҥn
TS: TiӃQVƭ
vii
DANH MӨC BҦNG
BҧQJ1KyPQѭӟc sҧn xuҩt dâu tây lӟn trên thӃ giӟi ............................ 7
Bҧng 3.1: ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃQÿӝng thái ra lá cӫa cây dâu tây ...28
Bҧng 3.2. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn diӋn tích lá cây dâu tây ......... 30
Bҧng 3.3. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn khҧ QăQJÿҿ nhánh cӫa cây dâu
tây .................................................................................................................... 32
Bҧng 3.4. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃQÿѭӡng kính thân cây dâu tây . 34
Bҧng 3.5. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn chiӅu cao cây dâu tây ............ 36
Bҧng 3.6. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn khҧ QăQJUDQJyYjNtFKWKѭӟc
ngó cây dâu tây................................................................................................ 38
Bҧng 3.7. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn sӵ hình thành và phát triӇn hoa
cây dâu tây ....................................................................................................... 40
Bҧng 3.8. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn sӕ quҧ ÿұXWӹOӋTXҧÿұXYjWӹ
OӋTXҧGӏGҥQJWUrQFk\GkXWk\ ......................................................................... 42
Bҧng 3.9. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃQQăQJVXҩt cây dâu tây ............ 44
Bҧng 3.10. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn mүu mã quҧ dâu tây ............ 46
Bҧng 3.11. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃQÿӝ ngӑWÿӝ cӭng thӏt quҧ dâu
tây .................................................................................................................... 47
Bҧng 3.12. ҦQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn tình hình bӋnh phҩn trҳng hҥi
quҧ ӣ cây dâu tây ............................................................................................. 48
Bҧng 3.13. HiӋu quҧ kinh tӃ cӫa dâu tây trong các công thӭc thí nghiӋm .... 50
viii
'$1+0Ө&+Î1+
Hình 3.1. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃQÿӝng thái ra lá cӫa cây
dâu tây ............................................................................................................. 29
Hình 3.2. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn diӋn tích lá cây dâu tây...31
Hình 3.3. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃQÿѭӡQJNtQKWiQcây dâu
tây .................................................................................................................... 31
Hình 3.4. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn khҧ QăQJÿҿ nhánh cӫa
cây dâu tây ....................................................................................................... 33
Hình 3.5. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃQ ÿѭӡng kính thân cây
dâu tây ............................................................................................................. 35
Hình 3.6. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn chiӅu cao cây dâu tây37
Hình 3.7. BiӇu ÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn khҧ QăQJUDQJycây dâu
tây .................................................................................................................... 38
Hình 3.8. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn sӵ hình thành và phát
triӇn hoa cӫa cây dâu tây ................................................................................. 41
Hình 3.9. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn sӕ quҧ ÿұu trên cây dâu
tây .................................................................................................................... 42
Hình 3.10. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn tӹ lӋ ÿұu quҧ trên cây
dâu tây ............................................................................................................. 43
Hình 3.11. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃQQăQJFk\GkXWk\ ..... 45
Hình 3.12. BiӇXÿӗ ҧQKKѭӣng cӫa các loҥi giá thӇ ÿӃn tình hình bӋnh phҩn
trҳng hҥi quҧ ӣ cây dâu tây.............................................................................. 49
1
MӢ ĈҪU
1.Tính cҩp thiӃt cӫDÿӅ tài
Dâu tây (Fragaria vesca L.) hay còn gӑi là GkXÿҩt, mӝt loài thӵc vұt
có hoa thuӝc hӑ Hoa hӗng (Rosaceae) cho quҧ ÿѭӧc nhiӅXQJѭӡLѭDFKXӝng.
Ĉk\là mӝt loҥi cây có giá trӏ kinh tӃ FDRÿҫXWѭPӝt lҫn có thӇ thu hoҥch 4 QăP'kXWk\ÿѭӧc trӗng ӣ nhiӅXQѫLWUrQWKӃ giӟi và là mӝt loҥi quҧ truyӅn
thӕQJWURQJYăQKyDSKѭѫQJ7k\9LӋc sӱ dөng dâu tây rҩWÿDGҥng, có thӇ ăQ
WѭѫLOjPEiQKKD\Vӱ dөng làm mӭWOjPVLURÿӅXÿѭӧc.
Ӣ ViӋt Nam, viӋc trӗng và sӱ dөng dâu tây còn khá mӟi mҿ so vӟi các
cây trӗng khác7UѭӟFÿk\FKӍ có mӝt sӕ ÿӏDSKѭѫQJFyNKtKұXÿһc thù mӟi
có thӇ trӗQJ ÿѭӧF GkX Wk\ QKѭ Ĉj /ҥW 6D 3D 7DP Ĉҧo,... NhӳnJ QăP Jҫn
ÿk\GkXWk\EҳWÿҫXÿѭӧc trӗng tҥi mӝt sӕ ÿӏDSKѭѫQJNKiFvà cho giá trӏ kinh
tӃ cao. ViӋF ÿҫX Wѭ SKiW WULӇn sҧn xuҩt dâu tây trên quy mô lӟn không chӍ
mang lҥi thu nhұSFKRQJѭӡi nông dân mà còn góp phҫn tӯQJEѭӟc chuyӇn
dӏFK Fѫ Fҩu nӅn nông nghiӋS Qѭӟc ta. Nhӳng nghiên cӭu vӅ cây dâu tây ӣ
Qѭӟc ta FKѭDQKLӅXĈk\OjORҥi cây có xuҩt xӭ tӯ YQJ{Qÿӟi ӣ Châu Mӻ nên
rҩt mүn cҧm vӟi khi hұu nóng, nhiӋWÿӝ thích hӧp nhҩWFKRFk\VLQKWUѭӣng,
phát triӇn là tӯ 18 - 220C. Bӣi vұy,khi canh tác dâu tây WURQJÿLӅu kiӋn khí hұu
miӅn BҳFQѭӟc ta cҫn có nhӳng biӋQSKiSWiFÿӝng nhҵm hҥn chӃ ҧQKKѭӣng
cӫa P{LWUѭӡng sӕng bҵQJFiFKÿiSӭQJGLQKGѭӥng tӕLѭXFKRFk\
Ngày nay vӟi sӵ phát triӇn không ngӯQJ WURQJ OƭQK Yӵc nghiên cӭu
vӅ giá thӇ ÿm Fy QKLӅu loҥi giá thӇ hӳX Fѫ khác nhau thay thӃ ÿҩW ÿѭӧc thӱ
nghiӋm và cho hiӋu quҧ rõ rӋt.Các loҥi giá thӇ hӳXFѫYӟi khҧ QăQJJLӳ ҭm,
chҩW GLQK Gѭӥng tӕt, giúp cây trӗQJ WăQJ WUѭӣng và phát triӇn tӕL ѭX 9LӋc
trӗng cây trên giá thӇ JL~SWăQJQăQJVXҩt cây trӗQJÿӗng thӡi kiӇPVRiWÿѭӧc
các yӃu tӕ ҧQKKѭӣQJÿӃn chҩWOѭӧng nông sҧQFyѭXWKӃ rҩt lӟn trong vҩQÿӅ
vӋ sinh an toàn thӵc phҭm.
Giá thӇ trӗng không nhӳng quyӃWÿӏnh khҧ QăQJVLQKWUѭӣng, phát triӇn
mà nó còn quyӃWÿӏnh tӟLQăQJVXҩt, chҩWOѭӧng quҧ sau nàyĈk\ là yӃu tӕ ҧnh
Kѭӣng rҩt lӟQÿӃn hiӋu quҧ kinh tӃ cӫa viӋc sҧn xuҩt dâu tây. Giá thành dâu
2
tâyphө thuӝFYjRÿӝ lӟn, màu sҳc quҧ Yjÿӝ ngӑt quҧ. Vì thӃ cҫn lӵa chӑn giá
thӇ trӗng sao cho phù hӧSÿӇ ÿҧm bҧo sӵ phát triӇn toàn diӋn cho cây và nâng
cao chҩWOѭӧng quҧ, phù hӧp vӟi thӏ hiӃXQJѭӡi tiêu dùng.
Trong thӵc tӃ sҧn xuҩt hiӋn nay sӱ dөng rҩt nhiӅu loҥi giá thӇ FNJQJQKѭ
các công thӭc phӕi trӝn khác nhau trên các loҥi cây trӗng chính. Tuy nhiên,
FKѭDFyPӝt nghiên cӭXQjRÿӅ cұSÿӃn loҥi giá thӇ thích hӧp nhҩt cho dâu
tây phù hӧp vӟi các tӍnh miӅn núi phía Bҳc. Xuҩt phát tӯ thӵc tӃ ÿyFK~QJW{L
tiӃQKjQKÿӅ tài: ³1JKLrQFͱu ̫QKK˱ͧng cͯa các lo̩i giá th͋ ÿ͇n kh̫ QăQJ
VLQKWU˱ͧng, phát tri͋QQăQJVX̭t và ch̭WO˱ͫng cây dâu tây (Fragaria vesca
L.) t̩i t͑nh Phú Th͕´.
2. Mөc tiêu nghiên cӭu
Lӵa chӑQÿѭӧc các loҥi giá thӇ và các công thӭc phӕi trӝn có ҧQKKѭӣng
tӕt nhҩt ÿӃn khҧ QăQJVLQKWUѭӣng, phát triӇQQăQJVXҩt và chҩWOѭӧng cây dâu
tây (Fragaria vesca L.)tҥi tӍnh Phú Thӑ.
éQJKƭDNKRDKӑc và thӵc tiӉn
éQJKƭDNKRDK͕F
Nghiên cӭX Oj Fѫ Vӣ ÿӇ chӑn loҥi giá thӇ trӗng dâu tây hiӋu quҧ cho
QăQJVXҩt, chҩWOѭӧng tӕt nhҩt.
éQJKƭDWKFWL͍Q
Góp phҫQ QkQJ FDR QăQJ VXҩt, hiӋu quҧ kinh tӃ FKR QJѭӡi nông dân
trӗng dâu tây tҥi Phú Thӑ.
3
CKѭѫQJ: TӘNG QUAN Vӄ TÌNH HÌNH NGHIÊN CӬU
1.1. Tình hình nghiên cӭu và sҧn xuҩt cây dâu tây
1.1.1. NJX͛QJ͙FSKkQOR̩LFͯDFk\GkXWk\
Dâu tây tiӃng anh là strawberry, tên khoa hӑc là Fragaria vesca L. Phân
loҥi khoa hӑc:
Giӟi: Plantea (thӵc vұt)
Ngành: Angiospermae (hҥt kín)
Lӟp: Rosids (hoa hӗng)
Bӝ: Rosales (hoa hӗng)
Hӑ: Rosaceae (hoa hӗng)
Chi: Fragaria
Loài: Fragaria. Sp (có 20 loài trên thӃ giӟi)
Cây dâu tây Fragari vesca L. là kӃt quҧ cӫa sӵ lai ghép giӕng F.
Chiloensis Duch và F. Virginiana Duch
Dâu tây GRQJѭӡi Pháp mang sang ViӋt Nam ÿҫu tiên trái nhӓ, màu sҳc
nhҥWQKѭQJFyPLÿһFWUѭQJçӃQQăP Pӝt sӕ giӕng mӟLÿѭӧc du nhұp
tӯ Mӻ sang ViӋt NamWUiLFyPjXÿұPFKRQăQJVXҩt cao, mùi vӏ NK{QJWKѫP
bҵng giӕQJGkX3KiSĈӇ ÿiS ӭng khҭu vӏ và nhu cҫu cӫa thӏ WUѭӡng, trong
quá trình mӣ rӝng diӋn tích hai giӕng dâu này phát triӇn song song vӟi nhau.
6DXÿyQăPYjRWKiQJQăP 3KkQYLӋn sinh hӑc Ðà Lҥt nhân giӕng
thành công giӕng HO cӫa Nhұt và tiӃSVDXÿyFiFF{QJW\QJKLrQFӭu giӕng
tҥi Lâm ÐӗQJ ÿm cho du nhұp vào nhiӅu giӕQJ QKѭ ;XkQ +ѭѫQJ 0ӻ Ĉi
Càng vӅ sau, chҩWOѭӧng và sҧQOѭӧQJGkXFjQJÿѭӧFQkQJFDRÿһc biӋt các
giӕng này có vұn chuyӇQÿL[DQKӡ thӏt quҧ cӭng và chҳc. [26]
&yWUrQORjLGkXWk\NKiFQKDXWUrQNKҳSWKӃJLӟL&KuDNKyDÿӇSKân
ORҥL FiF ORjL GkX Wk\ GӵD WUrQ Vӕ OѭӧQJ QKLӉP VҳF WKӇ FӫD FK~QJ &y
7 NLӇX QKLӉPVҳFWKӇFѫEҧQPjWҩWFҧFK~QJFyQyLFKXQJ7X\QKLrQFK~QJ
WKӇKLӋQ WtQKÿDEӝL NKiFQKDX0ӝWVӕORjLOjOѭӥQJEӝLFyWұSKӧSFKӭD
QKLӉPVҳFWKӇ Q &iFORjLNKiFOjWӭEӝL WұSKӧSQ OөFEӝL
4
WұS KӧS Q EiW EӝL WұS KӧS Q KD\ WKұS EӝL WұS KӧS
10n=70).
7KHR TX\ WҳF ÿѫQ JLҧQ YӟL PӝW Vӕ QJRҥL OӋ ORjL GkX Wk\ YӟL QKLӅX
QKLӉPVҳFWKӇKѫQVӁFy[XKѭӟQJWҥRUDFk\WRKѫQPҥQKNKӓHKѫQYӟLTXҧ
PӑQJWRKѫQ>@
1Ĉ̿FÿL͋PWKFY̵WK͕FFͯDFk\GkXWk\
1Ĉ̿FÿL͋m thc v̵t h͕c
Thân: thuӝc loҥi cây thân thҧo, sӕQJ ÿD QLrQ WKkQ QJҳn vӟi nhiӅu lá
mӑc rҩt gҫn nhau. ChӗL QiFK ÿѭӧc mӑc tӯ nách lá, tuǤ YjR ÿLӅu kiӋn môi
WUѭӡng và ÿһc tính ra hoa cӫa tӯng giӕng, các chӗi nách có thӇ phát triӇn
thành thân nhánh, thân bò hoһc phát hoa.
Lá: có hình dҥng, cҩXWU~Fÿӝ Gj\YjOѭӧQJO{QJWѫWKD\ÿәi tùy theo
giӕng. Hҫu hӃt các giӕQJGkXWk\ÿӅu có lá kép vӟi 3 lá chét, mӝt sӕ giӕng có
lá kép vӟi 4 hoһFOiFKpW0pSOiFyUăQJFѭD&Xӕng lá dài, cuӕQJOiWKѭӡng
có màu trҳng khi lá còn non và chuyӇQVDQJPjXÿӓ cӫDÿҩt khi lá già.
Hoa: phân chia thành nhiӅu nhánh, mӛi nhánh có mӝt hoa hoһc nhiӅu
hoa. Hoa có 5 cánh tràng mӓng, màu trҳnJKѫLWUzQ+RDOѭӥng tính, có 25 30 nhӏ và 50 - 500 nhөy. Dâu tây là loài giao phҩQQKѭQJWK{QJTXDKuQKWKӭc
tӵ thө phҩQÿӇ JLDWăQJWҫn suҩt các gen mong muӕn và tҥo ra mӝt sӕ loài.
Qu̫: là mӝt loҥi quҧ giҧ GRÿӃ hoa phình to, quҧ thұt nҵm ӣ bên ngoài
quҧ giҧ. Quҧ có hình bҫu dөc, quҧ non có màu xanh lөc, khi quҧ chín, quҧ có
màu hӗng hoһFPjXÿӓ tuǤ tӯng giӕng. Quҧ GkXWk\FyPLWKѫPYӏ ngӑt lүn
vӏ chua. Quҧ dâu tây là mӝt loҥi quҧ giҧ WKHRTXDQÿLӇm cӫa thӵc vұt hӑc, các
hҥt là quҧ thұt và phҫn cùi thӏt mӑQJQѭӟc cӫDGkXWk\OjFiFP{ÿӃ hoa bӏ
biӃQÿәi. Nó có màu xanh lөc ánh trҳng khi còn non và trӣ WKjQKPjXÿӓ khi
chín. Cҧ 3 giӕQJ GkX ÿѭӧF ÿӅ cұS GѭӟL ÿk\ TXҧ ÿӅu có hình trái tim, mһt
ngoài quҧ chӭa nhiӅu hҥW WѭѫQJ Wӵ QKѭ Kҥt mè và có lông. KhӕLOѭӧng mӛi
quҧ khác nhau tùy theo giӕQJ'kX3KiS FyPjXÿӓ rҩWÿұm và mҥng màu
nguyên quҧ. Dâu Mӻ ÿӓ nhҥWKѫQYjFKӍ FyPjXÿӓ ӣ lӟp ngoài. Dâu HO:
màu nhҥt, chӛ trҳng xanh. Dâu tây có mùi vӏ rҩt quyӃQUNJFyYӏ ngӑt thanh pha
5
lүn vӏ FKXD0LÿһFWUѭQJQj\ÿmNtFKWKtFKNKӭu giác và giúp vӏ giác hoҥt
ÿӝng tӕWKѫQFKRQrQQJѭӡi tiêu dùng rҩWѭDFKXӝng dâu tây.
R͍: hӋ thӕng rӉ chùm, rӉ phát triӇn ӣ ÿӝ sâu cách mһWÿҩt khoҧng 20 30cm. [25]
1.1.2.2. Yêu c̯u v͉ ÿL͉u ki͏n ngo̩i c̫nh
NhiӋWÿӝ thích hӧp FKRVLQKWUѭӣng và phát triӇn tӯ 18 - 220C.
Ánh sáng cҫn thiӃWFKRFk\GkXWk\VLQKWUѭӣng và phát triӇQFѭӡQJÿӝ
ánh sáng mҥnh thì mӟLVLQKWUѭӣng mҥnh, thiӃXiQKViQJWKѭӡng ҧQKKѭӣng
ÿӃn khҧ QăQJUDKRDNӃt quҧ.
Ĉӝ ҭm cҫn thiӃt cho sӵ phát triӇn cӫa cây dâu tây trên 84%, ҭP ÿӝ
NK{QJNKtFDRYjPѭDNpRGjLWKѭӡng gây bӋnh cho cây.
ĈҩWÿDLFk\GkXWk\WKtFKKӧp vӟi loҥLÿҩt thӏt nhҽKjPOѭӧng chҩt hӳu
FѫFDRÿҩt giӳ ҭPQKѭQJWKRiWQѭӟc tӕWĈҩWFyKjPOѭӧng chҩt hӳXFѫFDRVӁ
giúp cho cây dâu tây phát triӇn tӕWÿҥWQăQJVXҩt cao và kéo dài thӡi gian thu
hoҥch quҧ. [5]
1*LiWU͓V͵GͭQJ FͯDGkXWk\
+jPOѭӧQJFKӕQJFKҩWR[\KyDFӫDYLWDPLQ&OjNKiFDRWURQJTXҧ
GkX Wk\ WUXQJ EuQK OѭӧQJ YLWDPLQ & FNJQJ FDR QKѭ WURQJ PӝW TXҧ FDP WR
Trong dâu Wk\FyUҩWQKLӅXD[LWQLFRWLQLFULERIODYLQUXWLQD[LWIROLFOjQKӳQJ
FKҩWFҫQWKLӃWFKRWLPYjPҥFKPiXNKӟSGX\WUuVӭFNKӓHFӫDSKөQӳ/RҥL
TXҧQj\WӯOkXÿmÿѭӧFGQJFKREӋQKQKkQÿӇWăQJKX\ӃWiS[ѫYӳDÿӝQJ
PҥFKEӋQKPҥFKYjQKWLPYLrPNKӟS WKҩSNKӟSFKҧ\PiXWӱFXQJ'kXWk\
WKӵF WӃ Oj PӝW NKR QJX\rQ Wӕ YL OѭӧQJ JӗP VҳW PDJLr PDQJDQ NDOL NӁP
SKӕWSKRÿӗQJL-ӕWVLOLF1KӡOѭӧQJPXӕLNKRiQJQrQQyFyWiFGөQJOӧLWLӇX
YjOjPWRiWPӗK{LEuQKWKѭӡQJKyDTXiWUuQKWUDRÿәLFKҩWFҧLWKLӋQPiXQrQ
ÿѭӧFGQJFKRQJѭӡLWKLӃXPiXGӉYӥPҥFKPiXEӋQKJ~WVӓLPұWYjVӓL
WKұQ OjP VҥFK ÿӝF Wӕ Fy KҥL FKR JDQ Yj WKұQ ORҥL Eӓ QѭӟF Gѭ WKӯD NKL Eӏ
FKӭQJSKQӅ'QJPӝWWiFKQѭӟFpSGkXWk\WѭѫLYjREXәLViQJO~FEөQJ
ÿyLÿLӅXWUӏEӋQKVӓLPұW'RKjPOѭӧQJSKRQJSK~FӫDFiFFKҩWKӳXFѫQKѭ
axit malic, axit citric, axit lactic,« QrQ NKL Fy ӣ WURQJ Fѫ WKӇ FiF FKҩW Qj\
6
JLӕQJQKѭOjWKXӕFDVSLULQWӵQKLrQFKӕQJYLrPYjNKiQJNKXҭQ9uYұ\TXҧ
GkXWk\WѭѫLKRһFQѭӟFpSÿѭӧFGQJQKѭPӝWFiFKKӳXtFKNKLFҧPOҥQKYj
F~PQJăQQJӯDQKLӉPWUQJ7iFGөQJWӕWFӫDGkXWk\ÿmÿѭӧFNLӇPFKӭQJ
YӟL FiF EӋQK YӅ ÿѭӡQJ WLrX KyD YLrP Gҥ Gj\ ORpW Gҥ Gj\ Yj ORpW Wi WUjQJ
YLrPÿҥLWUjQJ1JRjLWiFGөQJFKӳDEӋQKGkXWk\FzQOjPӝWORҥLPӻSKҭP
NKiWӕWĈҳSPһWQҥGkXWk\OjPFKRGDFyÿѭӧFÿӝÿjQ KӗLYjVăQFKҳFWҭ\
WUҳQJ>]
Dâu tây là mӝt loҥi quҧ có giá trӏ GLQKGѭӥQJFDRÿѭӧc sӱ dөng vӟi
nhiӅu mөFÿtFK ăQWѭѫLEҧo quҧn làm mӭWVLUR7X\QKLrQÿLӅu kiӋn sinh
thái cӫa dâu tây chӍ phù hӧp vӟi mӝt sӕ ÿӏDSKѭѫQJӣ ViӋt Nam.
17uQKKuQKV̫Q[X̭WGkXWk\WUrQWK͇JLͣLYj9L͏W1DP
1.1.4.1. Tình hình s̫n xṷt dâu tây trên th͇ giͣi
'kXWk\ÿѭӧFQJѭӡi La Mã phát hiӋn và canh tác vào thӡi kì trung cә.
%DQÿҫXÿѭӧc trӗng và sӱ dөng rӝng rãi ӣ $QKVDXÿyYào thӃ kӍ 17 - ÿm
trӗng rӝng ra vùng Plougastel thuӝFQѭӟc Pháp, là trung tâm sҧn xuҩt dâu tây
ӣ Châu Âu. HiӋn nay, có khoҧQJKѫQORjLGkXWk\NKiFQKDXWUrQNKҳp thӃ
giӟi. Dâu tây thích nghi nhiӅu loҥL VLQK WKiL NKiF QKDX {Q ÿӟi, Ðӏa Trung
Hҧi, cұn nhiӋWÿӟLYji{Qÿӟi. Ngày nay, nghӅ trӗQJGkXÿѭӧc phát triӇn rӝng
khҳp vӟi sҧQOѭӧQJQJj\FjQJJLDWăQJQKѭFKkXÆXÿmFXQJFҩp gҫn 50%,
châu Á gҫn 15%, và Bҳc Mӻ gҫn 30%. SҧQOѭӧng dâu tây trên thӃ giӟLWăQJ
rҩt nhanh tӯ 750.000 tҩQ QăP OrQ WriӋu tҩQ QăP GR Pӣ rӝng
canh tác. Ӣ Mӻ QăQJVXҩWWăQJWӯ 5,8 tҩn lên 13,1 tҩn/ ha.[8]
Theo FAO (2007) thӕQJNrQKyPFiFQѭӟc sҧn xuҩt dâu tây lӟn trên thӃ
giӟi:
7
Bҧng 11KyPQѭӟc sҧn xuҩt dâu tây lӟn trên thӃ giӟi
STT
4XӕFJLD
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
USA
Spain
Turkey
Russian Fedration
Korea
Japan
Mexico
Poland
Germany
Egypt
6ҧQOѭӧQJ WULӋXWҩQ
1,133,703
263,900
250,316
230,400
203,227
193,000
176,396
174,578
158,658
104,000
Nguӗn: FAO (2007)
1.1.4.2. Tình hình s̫n xṷt dâu tây ͧ Vi͏t Nam
Ӣ ViӋW1DPGkXWk\ÿѭӧc trӗng chӫ yӃu ӣ Ĉj/ҥt và mӝt sӕ vùng mang
khí hұX{Qÿӟi ӣ phía BҳF%DQÿҫXGkXWk\ÿѭӧc trӗng phát triӇn khá tӕt, tuy
WUiL NK{QJWRYj PjX NK{QJ ÿұP QKѭWUӗng ӣ YQJ {QÿӟL QKѭQJ FyYӏ ÿһc
WUѭQJKѫQçӃQQăP Pӝt sӕ giӕng mӟLÿѭӧc du nhұp tӯ Mӻ sang, trái
FyPjXÿұPFKRQăQJVXҩt cao, mùi vӏ NK{QJWKѫPEҵng giӕQJGkX3KiSÿӇ
ÿiSӭng khҭu vӏ và nhu cҫu cӫa thӏ WUѭӡng, trong quá trình mӣ rӝng diӋn tích
hai giӕng dâu tây này phát triӇn song song vӟL QKDX 6DX ÿy QăP vào
WKiQJQăP SKkQYLӋn sinh hӑc Ðà Lҥt nhân giӕng thành công giӕng
HO cӫa Nhұt và tiӃSVDXÿyFiFF{QJW\QJKLrQFӭu giӕng tҥi Lâm ÐӗQJÿm
cho du nhұp vào nhiӅu giӕQJ QKѭ ;XkQ +ѭѫQJ 0ӻ ÿi &jQJ YӅ sau, chҩt
Oѭӧng và sҧQOѭӧQJGkXWk\FjQJÿѭӧc nkQJFDRÿһc biӋt các giӕng này có thӇ
vұn chuyӇQÿL[DQKӡ thӏt quҧ cӭng và chҳc. HiӋn nay, giӕQJ+2ÿѭӧc trӗng
phә biӃn ӣ Ĉj/ҥW6DSD«YjWUӗng thӱ nghiӋm ӣ YQJÿӗng bҵng Long An,
CҫQĈѭӟc,«7X\QKLrQGRWKLӃXTXDQWkPÿӃn viӋc trӗng và phát triӇn cây
dâu tây nên diӋn tích khá hҽp, tәng diӋn tích trӗng dâu tây tҥLĈj/ҥt khoҧng
60 ha. SҧQOѭӧQJGkXWk\KjQJQăPOj- 500 tҩn. Vì thӃWURQJWѭѫQJODL
QѭӟFWDQyLFKXQJKD\Ĉj/ҥt nói riêng phҩQÿҩu mӣ rӝng diӋn tích canh tác
8
nhҵm nâng cao sҧQOѭӧng dkXWk\FKRQJѭӡi tiêu dùng và phөc vө cho công
nghӋ ÿ{QJNK{GkXWk\FXQJFҩp cho các công ty chӃ biӃn sӳDQKѭ9LQDPLON
Yourmost, hay có thӇ xuҩt khҭu. Trong thӡi kǤ ÿәi mӟi hiӋn nay, viӋc ӭng
dөng công nghӋ sinh hӑFWURQJFDQKWiFGkXWk\ÿѭӧFQKjQѭӟc quan tâm hӛ
trӧ QKѭ WUӗng tӯ cây cҩy mô, trӗng phӫ nilon trên mһt luӕng, trӗng trong nhà
mái che, nhұp giӕng mӟLÿmWăQJQăQJVXҩt cӫa dâu tây lên 11 - 13 tҩn/ha và
có thӇ trӗQJTXDQKQăP0һc dù vұy, nhӳQJQăPTXDGLӋn tích và sҧQOѭӧng
Fk\GkXWk\Ĉj/ҥt bӏ giҧm sút mӝt cách nghiêm trӑng khiӃn ngành chӭFQăQJ
không thӇ kiӇP VRiW 9jR QăP Wәng diӋQ WtFK Gk\ Wk\ Ĉj /ҥt lên tӟi
110ha, vӟi sҧQ Oѭӧng thu hoҥch bình quân là 1.300 tҩQQăP 7URQJ NKL ÿy
hiӋQQD\WKHRѭӟc tính cӫa ngành chӭFQăQJGLӋn tích này chӍ còn lҥLFKѭD
ÿҫy 40ha, dâu tây chӫ yӃXÿѭӧFQJѭӡi dân trӗng manh mún, xen kӁ vӟi mӝt
sӕ loài cây trӗng khác và do dӏch bӋnh xuҩt hiӋn trên dâu tây vào cuӕLQăP
2007 vӟi nhӳng triӋu trӭQJQKѭFKi\PpSOiWKӕi rӉ ÿHQKRһc thӕi vӓ rӉ còn
O}LWKkPÿHQWKkQFk\EuQKWKѭӡQJQKѭQJPҥch dүn thâm lҥi,«+LӋQFѫTXDQ
chӭFQăQJÿDQJFӕ gҳQJWuPUDQJX\rQQKkQÿӇ ÿLӅu trӏ bӋnh cho loài cây này
ÿӇ WURQJWѭѫQJODLWӍnh Lâm Ðӗng nói chung và Ðà Lҥt nói riêng phҩQÿҩu
mӣ rӝng diӋn tích canh tác nhҵm nâng cao sҧn OѭӧQJGkXWk\FKRQJѭӡi tiêu
dùng quҧ WѭѫLYjSKөc vө cho công nghӋ ÿyQJNK{FXQJFҩp cho các công ty
chӃ biӃn sӳDQKѭ9LQDPLON)RUHPRVWF{QJW\Uѭӧu, nhà máy sҧn xuҩt bánh
kҽo, nhà máy chӃ biӃQQѭӟc giҧi khát hay có thӇ xuҩt khҭu. [5]
Dâu tây thích hӧp vӟi các loҥLÿҩt thӏt nhҽKjPOѭӧng chҩt hӳXFѫFDR
ÿҩt ҩm, giӳ ҭPQKѭQJWKRiWQѭӟc tӕt. NӃXÿҩt giàu chҩt hӳXFѫFk\GkXWk\VӁ
phát triӇn tӕWQăQJVXҩt cao và kéo dài thӡi gian thu hoҥch quҧĈӝ ҭm cҫn thiӃt
WUrQÿӝ pH thích hӧp tӯ 6-7. Ӣ Ĉj/ҥt hiӋn nay, trong canh tác dâu tây chӫ
yӃu dùng giá thӇ gӗP[ѫGӯDÿҩt, trҩu hun hoһc thêm phân bò hoai mөc.
ViӋc sҧn xuҩt và sӱ dөng dâu tây trên thӃ giӟi hiӋn nay chӍ tұp chung ӣ
mӝt sӕ quӕFJLDQKѭ0ӻ, Tây Ban Nha,... Dâu tây tҥi ViӋt Nam chӫ yӃXÿѭӧc
nhұp khҭu tӯ nhӳng quӕc gia này. Trong thӡi gian tӟi cҫn phҧi phát triӇn dâu
9
tây cҧ vӅ sӕ OѭӧQJYjQăQJVXҩWÿӇ ÿiSӭng nhu cҫu vӅ loҥi quҧ chҩWOѭӧng
cao này.
10͡WV͙QJKLrQFͱXY͉Fk\GkXWk\
Cây dâu tây là cây có nhiӅu nguӗn lӧi kinh tӃ, chính vì nguӗn lӧi kinh
tӃ ÿyPjYLӋFÿҫXWѭFKRQKӳng nghiên cӭu tҥi các cѫTXDQQJKLrQFӭu nhiӅu.
Phân viӋn sinh hӑc Tây nguyên, Trung tâm nghiên cӭu Khoai tây Rau
và Hoa, trung tâm nghiên cӭu và ӭng dөng nông nghiӋS /kP Ĉӗng Dӵ án
³+RjQWKLӋn quy trình nhân giӕng và cung cҩp cây giӕng dâu tây sҥch bӋnh,
sӕ Oѭӧng lӟn cho các vùng trӗng dâu tây trong tӍQK/kPĈӗQJ´GR9LӋn Sinh
hӑc Tây Nguyên chӫ WUuÿmÿһt ra mөc tiêu: Hoàn thiӋn công nghӋ nhân giӕng
và trӗng dâu tây, tҥo ra cây giӕng dâu tây sҥch bӋnh có chҩWOѭӧng tӕWÿӗng
thӡi, xây dӵng mӝt sӕ mô hình trong dân. Qua dӵ án này dӵa trên trên công
nghӋ nuôi cҩy mô tӃ bào thӵc vұt làm nӅn tҧng thu hút nhiӅu quan tâm cӫa
các nhà khoa hӑc tҥLÿk\6DXQKLӅXQăPWKӵc hiӋn dӵ án viӋc tҥo giӕng dâu
tây bҵng mô tӃ EjRÿm thành công. Không chӍ vұy, phân viӋn sinh hӑc Tây
Nguyên ngày càng phát triӇn quy mô nhân giӕng cây dâu tây. Nhҵm cung ӭng
giӕng dâu tây sҥch cho nông dân trong vùng. Ngoài ra nhӳQJ QăP 2008 dӵ iQ ³*Lӳ quӻ gene giӕng dâu sҥch bӋnh tҥL Ĉj /ҥW´Wҥi Trung Tâm
nghiên cӭu Khoai tây, Rau và Hoa (trӵc thuӝc ViӋn khoa hӑc kӻ thuұt Nông
nghiӋp miӅn Nam). Tҥi trung tâm, giӕQJ GkX Wk\ ÿѭӧc xem là nguӗn giӕng
quan trӑQJWUXQJWkPÿmSKiWWULӇn nhiӅu giӕQJGkXWk\QKѭQJFKӫ yӃu là các
giӕQJQKѭ 0ӻ ÿi/DQJELDQJ, New Zealand. BiӋn pháp nhân giӕng in vitro
ÿѭӧc thӵc hiӋn cho thҩy thu lҥi hiӋu quҧ không nhӓ nhӳQJQăPVDXÿy+LӋn
tҥL 7UXQJ WkP Oj ÿӏa chӍ ÿiQJ WLQ Fұy trong viӋc cung cҩp giӕng dâu tây in
YLWUR&k\GkXWk\ÿѭӧc xây dӵng nhiӅu dӵ án tҥi trung tâm ӭng dөng kӻ thuұt
nông nghiӋSOkPÿӗQJQKѭFiFGӵ iQ³;iFOұp quy trình nhân giӕng dâu tây
mӟi ӣ Ĉj/ҥW´KD\Gӵ iQ³1kQJFDRWӹ lӋ sӕQJFk\GkXWk\JLDLÿRҥn sau ӕng
nghiӋP´Gѭӟi sӵ chӍ ÿҥo cӫDJLiPÿӕc Trҫn Thӏ Kim Duyên, và sӵ tham gia
cӫa các kӻ VѭWҥi trung tâm Nghiên cӭu Ӭng dөng kӻ thuұt nông nghiӋp Lâm
Ĉӗng nhҵm mөFÿtFKSKiWWULӇn nhân giӕng dâu tây nhҵm chuyӇn giao công
10
nghӋ cho nông dân tҥL Ĉj /ҥt và LҥF 'ѭѫQJ WKXӝc tӍQK /kP Ĉӗng. 'ӵ
iQ +RjQWKLӋQTX\WUuQKQKkQJLӕQJYjFXQJFҩSFk\JLӕQJGkXWk\ (Fragaria
vesca / VҥFK EӋQK Vӕ OѭӧQJ OӟQ FKR FiF YQJ WUӗQJ GkX Wk\ WҥL WӍQK /kP
ĈӗQJ GR 9LӋQ 1JKLrQ FӭX .KRDKӑF 7k\ 1JX\rQ WKӵFKLӋQOj PӝW WtQKLӋX
NKҧTXDQWURQJYLӋFSKөFKӗLYjSKiWWULӇQQJXӗQGkXWk\ÿһFVҧQĈj/ҥW [5]
Quy tUuQKQJKLrQFӭXJLӕQJGkXWk\VҥFKEӋQKEҳWÿҫXWӯYLӋFQKkQFKӗL
WҥLÿӍQKVLQKWUѭӣQJYjWҥRFk\KRjQFKӍQKWӯFKӗL.ӃÿӃQNLӇPWUDWtQKVҥFK
EӋQKFӫDFiFFk\WiLVLQKWӯÿӍQKVLQKWUѭӣQJEҵQJNӻWKXұW57 - 3&5TXi
WUuQKWiLVLQKFKӗLWUӵF WLӃSWӯOiGkXWk\VҥFKEӋQKNӃWKӧSQJKLrQFӭX[k\
GӵQJWKӱQJKLӋPPӝWVӕP{KuQKWUӗQJGkXWk\VҥFKEӋQKÿҥWKLӋXTXҧFDR
9ӟL PөF WLrXKRjQ WKLӋQ F{QJ QJKӋ QKkQ JLӕQJ YjWUӗQJ GkXWk\ VҥFK
EӋQKÿҥWFKҩWOѭӧQJWӕWÿӗQJWKӡL[k\GӵQJPӝWVӕP{KuQKӭQJGөQJWURQJ
GkQ Gӵ iQ ÿm ODL WҥR ÿѭӧF JLӕQJ GkX Wk\ VҥFK EӋQK PӟL Fy Vӕ OѭӧQJ OӟQ
Fk\0ӻÿiFk\0ӻ+ѭѫQJFk\GkX7KѫP EӟWÿLQӛL
ORkXÿӕLYӟLQJѭӡLQ{QJGkQĈj/ҥW6RYӟLJLӕQJGkXWk\FNJJLӕQJFk\
GkX Wk\ PӟL Fy NKҧ QăQJ NKiQJ EӋQK FDR Fk\ JLӕQJ FKX\ӇQ UD WUӗQJ QJRjL
YѭӡQFyWӹOӋVӕQJWUrQQăQJVXҩWWăQJWӯ- WҩQKDQăP JLӕQJFNJ
FKӍNKRҧQJWҩQKD
%rQFҥQKÿyGӵiQFNJQJ[iFÿӏQKÿѭӧFTX\WUuQKWUӗQJFk\GkXWky mô
ӣJLDLÿRҥQYѭӡQѭѫPYjSKѭѫQJSKiSQKkQJLӕQJ) QKkQOҫQWӯFk\Pҽ
.KLFKX\ӇQFiFFk\P{UDYѭӡQѭѫPJLiWKӇWUӗQJWKtFKKӧSQKҩWOj[ѫGӯD
YӟLWӍOӋVӕQJÿҥW ĈLӅXNLӋQWUӗQJWӕLѭXFKRTXiWUuQKQKkQQKDQK
Fk\P{EҵQJFiFKFҳWWKkQEzFӫDFk\GkXWk\OjWUӗQJWURQJW~LQ\ORQ>@
1KӳQJQJKLrQFӭXYӅFk\GkXWk\ӣ9LӋW1DPFKѭDQKLӅXFKӫ\ӃXWұS
WUXQJYjRF{QJWiFJLӕQJ1KӳQJQJKLrQFӭXYӅELӋQSKiSNӻWKXұWWăQJQăQJ
VXҩWYjFKҩWOѭӧQJFӫDGkXWk\FKѭDÿѭӧFTXDQWkPQKLӅX
11
1.2. Tình hình nghiên cӭu và sӱ dөng giá thӇ trên thӃ giӟi và ViӋt Nam
1.2.1&˯VͧNKRDK͕FFͯDYL͏FFK͕QFiFOR̩LJLiWK͋WU͛QJWU͕W
*LiWKӇOjPӝWWKXұWQJӳGQJWURQJNKRDKӑF7URQJQ{QJQJKLӋSWKu
JLiWKӇQKѭPӝWGҥQJ³ÿҩW´QKkQWҥRÿӇFKRVLQKYұWWU~ QJөVLQKWUѭӣQJYj
SKiWWULӇQ
3KkQORҥLJLiWKӇFyUҩWQKLӅXFiFKSKkQORҥLJLiWKӇ JLiWKӇY{FѫJLi
WKӇKӳXFѫYjJLiWKӇKӛQKӧSY{FѫOүQKӳXFѫ
;pWYӅNKҧQăQJFXQJFҩSGLQKGѭӥQJYӟLVLQKYұWFyWKӇFKLDUD JLi
WKӇWUѫYjJLiWKӇNK{QJWUѫ
GiiWKӇVLQKKӑFWKѭӡQJJӑLOj³ÿҩWVҥFK´KD\³ÿҩWVLQKKӑF´*LiWKӇ
VLQKKӑFFyFKӭDKjPOѭӧQJFKҩWKӳXFѫFDRKjPOѭӧQJGLQKGѭӥQJKӧSOê
YjNK{QJFyFKҩWÿӝFKҥLFNJQJQKѭKӋYLVLQKYұWNêVLQKWUQJ,ҧQKKѭӣQJ
WӟLÿӝQJWKӵFYұWFNJQJQKѭORjLQJѭӡL *LiWKӇVLQKKӑFJL~SFk\WUӗQJVLQK
WUѭӣQJYjSKiWWULӇQWӕW>@
*Li WKӇ Oê WѭӣQJ SKҧL Fy FiF ÿһF ÿLӇP &y NKҧ QăQJ JLӳ ҭP Yj ÿӝ
WKRiQJ NKt &y S+ WUXQJ WtQK Yj Fy NKҧ QăQJ әQ ÿӏQK S+ 7KҩP QѭӟF GӉ
GjQJ %ӅQFyNKҧQăQJWiLVӱGөQJKRһFSKkQKӫ\DQWRjQFKRP{LWUѭӡQJ
1KҽUҿYjWK{QJGөQJ
7tQKFKҩWYұWOêFӫDJLiWKӇ JLiWKӇOêWѭӣQJÿӇWUӗQJFk\OjJLiWKӇYӯD
FyNKҧQăQJFKӭDQѭӟFYӯDFyNKҧQăQJJLӳQѭӟFÿӗQJWKӡLFyNKҧQăQJFXQJ
FҩSÿӫ{[\FKRUӉFk\7URQJWKӵFWӃOѭӧQJQѭӟFFKӭDWURQJJLiWKӇVӁGҫQ
PҩWÿLWKHRWKӡLJLDQGRTXiWUuQKEӕFKѫLWӵQKLrQYjWKRiWQѭӟFGRWUӑQJOӵF
/ѭӧQJ QѭӟF PҩW ÿL QKLӅX KD\ tW QKDQK KD\ FKұP SKө WKXӝF QKLӅX YjR ÿһF
WtQKFӫDWӯQJORҥLJLiWKӇ
ĈӕLYӟLWtQKFKҩWYұWOêFӫDJLiWKӇ FKҩWKӳXFѫYjPQFyWiFGөQg làm
WăQJÿӝ[ӕSÿLӅXKRjFKӃÿӝQѭӟFWѭӟLYjFKӃÿӝQKLӋWJL~SәQÿӏQKNӃWFҩX
FiFWKjQKSKҫQWURQJJLiWKӇ1KӳQJWtQKFKҩWYұWOêOX{QFyWiFÿӝQJWtFKFӵF
ÿӃQWtQKFKҩWKRiKӑFWURQJJLiWKӇYtGөQKѭFiFFKҩWKӳXFѫ YjPQOjP
WăQJNKҧQăQJKҩSSKөYjWUDRÿәLLRQOjPFKRJLiWKӇFyNKҧQăQJFKӏXQѭӟF
FKӏXSKkQFDRWăQJWtQKÿӋPFKRJLiWKӇÿҧPEҧRFiFSKҧQӭQJKRiKӑFYj
- Xem thêm -
.PDF 
85 
1 
50 
