Tài liệu Ngăn ngừa và xử lí nợ quá hạn tại nh nn & ptnt hn

Lêi Më §Çu Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM) lµ mét s¶n phÈm ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, nhng kh«ng gièng víi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c, xÐt vÒ b¶n chÊt c¸c hµnh vi mµ nã øng xö, ngêi ta coi NHTM nh lµ mét s¶n phÈm x· héi mét ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô víi tÝnh céng ®ång vµ tÝnh nh©n v¨n rÊt cao, ch»ng chÞt v« sè c¸c mèi liªn hÖ víi ®«ng ®¶o c«ng chóng, kh«ng chØ tr¶i réng ph¹m vi toµn quèc gia mµ cßn lan táa trong ph¹m vi quèc tÕ. Còng kh«ng gièng nh c¸c tæ chøc kh¸c, NHTM mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian lu«n ph¶i kinh doanh b»ng tiÒn cña ngêi kh¸c. Do vËy, vÊn ®Ò quan träng ®Æt ra lµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c NHTM. Ho¹t ®éng tÝn dông ë mäi thêi k× lu«n chiÕm vÞ trÝ quan träng bËc nhÊt trong viÖc ®ãng gãp vµo phÇn lîi nhuËn cña ng©n hµng. Nhng lîi nhuËn cµng cao th× rñi ro cµng lín, ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng lu«n ph¶i ®èi mÆt víi hµng lo¹t c¸c khã kh¨n, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn rñi ro nî qu¸ h¹n. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng mµ chñ yÕu lµ h¹n chÕ rñi ro nî qu¸ h¹n, do vËy mµ em ®· lùa chän ®Ò tµi: “Ng¨n ngõa vµ xö lÝ nî qu¸ h¹n t¹i Ng©n hµng N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n Hµ Néi” Nî qu¸ h¹n thêng x¶y ra trong ho¹t ®éng cho vay b¶o l·nh song trong pham vi ®Ò tµi, em xin chØ ®i s©u nghiªn cøu nî qu¸ h¹n trong ho¹t ®éng cho vay. Bè côc chuyªn ®Ò gåm: 1 - Lêi më ®Çu - Ch¬ng I : NHTM vµ Nî qu¸ h¹n ë c¸c NHTM Néi Ch¬ng II : Thùc tr¹ng Nî qu¸ h¹n t¹i NHNo & PTNT TP Hµ Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p phßng ngõa nî qu¸ h¹n t¹i NHNo &PTNT TP Hµ Néi §Ó hoµn thµnh ®îc luËn v¨n nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c« gi¸o híng dÉn Lu ThÞ H¬ng, em còng xin c¶m ¬n c¸c c«, chó, anh chÞ phßng kinh doanh NHNo &PTNT TP Hµ Néi ®· chØ b¶o vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh lµm chuyªn ®Ò. 2 Ch¬ng I: ng©n hµng th¬ng m¹i vµ nî qu¸ h¹n ë c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i I- Ng©n hµng th¬ng m¹i Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông “ Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM) lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n”. Nh vËy NHTM lµ mét trung gian tµi chÝnh quan träng ®øng gi÷a ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay, th«ng qua ®ã kiÕm lîi nhuËn cho m×nh. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn th«ng qua mét sè ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ng©n hµng: - Huy ®éng vèn: ®©y ®îc coi lµ ho¹t ®éng ®Çu vµo cho viÖc kinh doanh cña c¸c NHTM. Nã ®ãng vai trß rÊt quan träng ®èi víi tÊt c¶ lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc göi tiÒn nhµn rçi cña d©n c vµo tæ chøc kinh tÕ. Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông, ho¹t ®éng huy ®éng vèn bao gåm viÖc nhËn tiÒn göi, ph¸t hµnh c¸c giÊy tê cã gi¸, vay vèn gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông vµ vay vèn cña Ng©n hµng Nhµ níc (NHNN) díi h×nh thøc t¸i cÊp vèn theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 30 luËt NHNN. - Cho vay: lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ, NHTM kh«ng chØ ®i huy ®éng vèn mµ cßn ph¶i sö dông vèn huy ®éng ®îc ®Ó cho vay vµ ®Çu t c¸c tµi s¶n cã tÝnh sinh lêi C¸c NHTM ®îc cÊp tÝn dông cho c¸c tæ chøc c¸ nh©n díi h×nh thøc cho vay chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ b¶o l·nh, cho thuª tµi chÝnh vµ c¸c h×nh thøc kh¸c theo quy ®Þnh cña nhµ níc. Ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c NHTM còng ®îc ®a d¹ng hãa tõ h×nh thøc ®Çu t ®Õn c¸c lo¹i vèn cho vay víi thêi h¹n vµ ®iÒu kiÖn kh¸c nhau nh»m thu lîi nhuËn tèi ®a trªn c¬ së ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña ng©n hµng víi môc ®Ých cuèi cïng lµ an toµn vµ sinh lêi. - DÞch vô thanh to¸n vµ ng©n quü: ®Ó ®¶m b¶o chi phÝ lu th«ng vµ t¨ng ®é an toµn, thuËn tiÖn cho c¸c doanh nghiÖp trong quan hÖ kinh doanh, ng©n hµng thùc hiÖn dÞch vô thu chi hé vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n kh¸c do Ng©n hµng nhµ níc (NHNN) quy ®Þnh. Ngoµi ra ng©n hµng cßn thùc hiÖn c¸c dÞch vô ng©n quü lµ dÞch vô thu ph¸t tiÒn mÆt cho kh¸ch hµng, ®ång thêi tæ chøc vµ tham gia c¸c hÖ thèng thanh to¸n néi bé vµ hÖ thèng thanh to¸n liªn ng©n hµng trong níc vµ quèc tÕ. Ho¹t ®éng nµy ngoµi viÖc ®em l¹i thu nhËp cho ng©n hµng cßn cã t¸c dông thu hót kh¸ch hµng göi tiÒn vµo tµi kho¶n ng©n hµng, tõ ®ã thu hót kh¸ch hµng cho c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh. - C¸c ho¹t ®éng kh¸c: ®Ó t¹o lîi thÕ kinh doanh còng nh tËn dông mäi kh¶ n¨ng vèn cã cña m×nh, NHTM ngoµi c¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n trªn cßn thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh gãp vèn cæ phÇn, tham gia thÞ trêng tiÒn tÖ, kinh doanh ngo¹i hèi vµ vµng, nghÞªp vô uû th¸c vµ ®¹i lý, t vÊn cïng c¸c dÞch vô kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. II- TÝn dông ng©n hµng 1- Kh¸i niÖm: TÝn dông lµ quan hÖ vay mîn vèn lÉn nhau dùa trªn sù tin tëng sè vèn ®ã sÏ ®îc hoµn l¹i vµo mét ngµy x¸c ®Þnh trong t¬ng lai. Cã thÓ ®Þnh nghÜa mét c¸ch ®Çy ®ñ nh sau: tÝn dông lµ quan hÖ chuyÓn nhîng t¹m thêi mét lîng gi¸ trÞ (díi h×nh th¸i tiÒn tÖ hay hiÖn vËt) tõ ngêi së h÷u sang ngêi sö dông ®Ó sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh thu håi vÒ mét lîng gi¸ trÞ lín h¬n lîng gi¸ trÞ ban ®Çu. 2- Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng: - Tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng thiÕu vèn trªn thÞ trêng: Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, vèn tù cã cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp còng nh nguån vèn cña c¸c tæ chøc x· héi, d©n c ®Òu nhá h¬n so víi nhu cÇu sö dông vèn. Do ®ã tÝn dông ng©n hµng trë thµnh mét kªnh cung cÊp vèn tin cËy cho c¸c nhu cÇu ®ã. Ng©n hµng thùc hiÖn nhiÖm vô cho vay ®èi víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong mét sè trêng hîp cßn thùc hiÖn cho vay ®èi víi ng©n s¸ch nhµ níc th«ng qua viÖc mua tr¸i phiÕu, cæ phiÕu - Thóc ®Èy vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: ViÖc tho¶ m·n mét phÇn hay toµn bé nhu cÇu vèn cña doanh nghiÖp ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp cho doanh nghiÖp më réng quy m« s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ, ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n…. tõ ®ã gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn. §ång thêi viÖc ®a ra quyÕt ®Þnh cho vay còng ®ång nghÜa víi viÖc ng©n hµng tham gia kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o c¸c kho¶n vay ®îc sö dông ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra ®ã còng lµ c¸ch ®Ó ng©n hµng gióp Nhµ níc qu¶n lý t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp - N©ng cao t¨ng cêng hÖ thèng kinh doanh: Kh¸c víi viÖc sö dông vèn ng©n s¸ch nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp sö dông vèn tÝn dông ph¶i cã nghÜa vô hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i cña kho¶n vay ®Õn khi hÕt h¹n. Do ®ã yªu cÇu yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi doanh nghiÖp lµ ph¶i quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn, tr¸nh t×nh tr¹ng tr× trÖ, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù chñ kinh doanh, tøc lµ ph¶i n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thÞ trêng, ®¸nh gi¸, ph©n tÝch nh÷ng biÕn ®éng vµ xu híng ph¸t triÓn cña thÞ trêng ®Ó tõ ®ã t×m ra híng ®i cho m×nh 3- C¸c nguyªn t¾c cña tÝn dông ng©n hµng: Ho¹t ®éng tÝn dông gi÷ vai trß rÊt quan träng trong c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i. ChÊt lîng cña ho¹t ®éng tÝn dông cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi NHTM. Do vËy ho¹t ®éng tÝn dông cÇn tu©n theo nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh nh»m h¹n chÕ rñi ro cã thÓ x¶y ra: - Sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých: Vèn vay ng©n hµng cÊp cho c¸c doanh nghiÖp lµ nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu kinh doanh. Nhu cÇu vay vèn cña c¸c doanh nghiÖp ph¶i g¾n víi môc ®Ých ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh môc ®Ých vay cã ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cña c¸c kho¶n vay. §Ó ®îc vay vèn bªn ®i vay ph¶i gi¶i tr×nh víi ng©n hµng vÒ môc ®Ých vay vèn, kÕ ho¹ch vay vèn, sè vèn vay, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh. - Hoµn tr¶ nî gèc vµ l·i tiÒn vay ®óng thêi h¹n ®· tho¶ thuËn: Thùc hiÖn vai trß trung gian cña m×nh, ng©n hµng võa lµ ngêi ®i vay võa lµ ngêi cho vay. Víi t c¸ch lµ ngêi ®i vay, ë quan hÖ nµy ng©n hµng thùc hiÖn c¸c hµnh vi giao dÞch cho chÝnh b¶n th©n m×nh. Bëi vËy ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm tr¶ tiÒn cho ngêi göi c¶ gèc vµ l·i. Víi t c¸ch lµ ngêi cho vay, ng©n hµng cã quyÒn quyÕt ®Þnh cho ngêi kh¸c vay vµ yªu cÇu ngêi ®i vay tr¶ c¶ gèc lÉn l·i ®óng thêi h¹n. III- Nî qu¸ h¹n 1- Kh¸i niÖm: Ho¹t ®éng tÝn dông lu«n chiÕm tû träng lín trong c¬ cÊu tµi s¶n cña NHTM vµ ®em l¹i phÈn lín thu nhËp cho c¸c NHTM. Do vËy mét trong nh÷ng ph¬ng híng ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ngµnh ng©n hµng trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ n©ng cao chÊt lîng tÝn dông, gi¶m tû lÖ nî qu¸ h¹n xuèng thÊp.Trong quan hÖ tÝn dông viÖc ph¸t sinh nî qu¸ h¹n lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. Nhng nî qu¸ h¹n ph¸t sinh vît qu¸ tû lÖ cho phÐp sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña NHTM. VËy thÕ nµo lµ nî qu¸ h¹n? “Khi hÕt h¹n tr¶ nî hoÆc hÕt h¹n cho vay, nÕu kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî th× sè nî ®Õn h¹n ph¶i chuyÓn sang nî qu¸ h¹n vµ kh¸ch hµng ph¶i chÞu l·i suÊt nî qu¸ h¹n ®èi víi sè tiÒn tr¶ chËm”. Tû lÖ nî qu¸ h¹n (%) = Tæng sè tiÒn qu¸ h¹n -------------------------Tæng d nî x 100 C«ng thøc nµy ph¶n ¸nh, nÕu tØ lÖ NQH cña ng©n hµng ë møc cao th× chøng tá ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng cha ®îc hiÖu qu¶,chÊt lîng tÝn dông cha ®îc tèt vµ ngîc l¹i. ViÖc ph©n lo¹i nî qu¸ h¹n sÏ gióp chóng ta ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông cña ng©n hµng theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. 2-Ph©n lo¹i nî qu¸ h¹n Nî qu¸ h¹n ®îc ph©n chia theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó lµm c¨n cø x©y kÕ ho¹ch thu håi vèn trong tõng trêng hîp cô thÓ. Díi ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p ph©n chia thêng ®îc ¸p dông nhÊt: *C¨n cø vµo thêi gian qu¸ h¹n: - Nî qu¸ h¹n díi 180 ngµy - Nî qu¸ h¹n tõ 180 ngµy ®Õn 360 ngµy - Nî qu¸ h¹n trªn 360 ngaú *C¨n cø theo thµnh phÇn kinh tÕ: - Nî qu¸ h¹n cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc - Nî qu¸ h¹n cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n - Nî qu¸ h¹n cña c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n - Nî qu¸ h¹n cña c¸c hé s¶n xuÊt c¸ thÓ *C¨n cø theo kh¶ n¨ng thu håi: - Nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi 100% - Nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi 1 phÇn - Nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi *C¨n cø theo lo¹i nguyªn tÖ: - Nî qu¸ h¹n b»ng VN§ - Nî qu¸ h¹n b»ng ngo¹i tÖ *C¨n cø theo thêi h¹n cña kho¶n vay: - Nî qu¸ h¹n cña c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n - Nî qu¸ h¹n cña c¸c kho¶n vay trung vµ dµi h¹n *C¨n cø theo nguyªn nh©n ph¸t sinh: - Nî qu¸ h¹n do nguyªn nh©n chñ quan - Nî qu¸ h¹n do nguyªn nh©n kh¸ch quan 3- Nguyªn nh©n ph¸t sinh nî qu¸ h¹n(NQH): a) Nguyªn nh©n kh¸ch quan: - Nguyªn nh©n bao trïm lµ sù biÕn ®éng vÒ kinh tÕ: ViÖt Nam míi chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tuy cã häc hái ®îc nhiÒu kinh nghiÖm cña c¸c níc ®i tríc song kh«ng thÓ tr¸nh ®îc hÕt nh÷ng sai lÇm cña c¸c bíc ®i ban ®Çu. Ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng, ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi nµy chøa ®ùng nhiÒu rñi ro tÊt yÕu kh«ng tr¸nh khái cã nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç, ph¸ s¶n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng NQH ®èi víi ng©n hµng. - Quy ®Þnh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ mang tÝnh chu kú: Lóc thÞnh vîng kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh, doanh nghiÖp s½n sµng cã kh¶ n¨ng chi tr¶. Lóc suy tho¸i thËm chÝ kh«ng tr¶ ®îc nî qu¸ h¹n, g©y ra t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n - Sù ®iÒu khiÓn cña bµn tay v« h×nh: Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay th× quy luËt c¹nh tranh diÔn ra hÕt søc quyÕt liÖt céng víi nh÷ng thay ®æi thêng xuyªn vÒ nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng lµm cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra hÕt søc khã kh¨n, cã thÓ dÉn ®Õn sù ®×nh ®èn, ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp lµm ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp. - M«i trêng ph¸p lý cha hoµn chØnh, c¬ chÕ chÝnh s¸ch thêng xuyªn thay ®æi, hÖ thèng ph¸p luËt kh«ng ®ång bé: §©y lµ vÊn ®Ò tÊt yÕu cña mét ®Êt níc ®ang trong qu¸ tr×nh kiÕn thiÕt vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn ®iÒu nµy ®«i khi còng lµm ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng cña ng©n hµng. - Sù biÕn ®éng kinh tÕ chÝnh trÞ trong khu vùc vµ thÕ giíi cµng lµm t¨ng hëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong thêi kú ®Èy m¹nh quy tr×nh héi nhËp h«m nay. §ång thêi sù biÕn ®éng Êy cã thÓ dÉn ®Õn sù thay ®æi chÝnh s¸ch, lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cña c¸c kho¶n tÝn dông. - Thiªn tai ®Þch ho¹ lµ rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng cña ng©n hµngvµ kh¸ch hµng khi thùc hiÖn mét hîp ®ång vay. Khi rñi ro x¶y ra cã thÓ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. NÕu rñi ro x¶y ra lín ®ßi hái ph¶i cã thêi gian æn ®Þnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh míi cã kh¶ n¨ng tr¶ nî thËm chÝ míi kh¾c phôc ®îc. b)Nguyªn nh©n chñ quan: *Tõ phÝa kh¸ch hµng: - Kinh doanh thua lç do tr×nh ®é, n¨ng lùc qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp cßn yÕu kÐm. NhiÒu doanh nghiÖp tham gia kinh doanh qu¸ nhiÒu mÆt hµng, vay vèn më réng s¶n xuÊt kinh doanh vît kh¶ n¨ng qu¶n lý dÉn ®Õn ø ®äng hµng ho¸, kinh doanh thua lç, vèn bÞ thÊt tho¸t. Ngoµi ra viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t kh«ng ®óng còng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thua lç, nî kh«ng tr¶ ®îc. - Sö dông vèn sai môc ®Ých xin vay ®· nªu trong ph¬ng ¸n vay vèn vµ trong hîp ®ång tÝn dông ®· ký kÕt gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. NhiÒu kh¸ch hµng dïng tiÒn ng©n hµng quay vèn kh«ng ®óng ®èi tîng kinh doanh hoÆc xö lý vèn vay ng¾n h¹n ®Ó ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh hoÆc kinh doanh bÊt ®éng s¶n nªn ®· kh«ng tr¶ nî ®îc ®óng h¹n - Lõa ®¶o chiÕm dông vèn cña ng©n hµng: Mét sè kh¸ch hµng sau khi vay vèn cña ng©n hµng ®· sö dông nguån vèn ®ã vµo môc ®Ých phi s¶n xuÊt kinh doanh thËm chÝ cßn sö dông cho nh÷ng môc ®Ých tr¸i ph¸p luËt. H¬n n÷a, mét sè kh¸ch hµng cè t×nh ch©y × kh«ng thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt trong hîp ®ång tÝn dông. Do vËy ®· ph¸t sinh nî qu¸ h¹n. - §èi t¸c cña kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc nî: trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp muèn ph¸t triÓn ®îc ph¶i kh«ng ngõng më réng b¹n hµng. *Tõ phÝa ng©n hµng: - Tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé tÝn dông cßn h¹n chÕ: khi thÈm ®Þnh dù ¸n cho vay vèn, c¸n bé tÝn dông yÕu vÒ nghiÖp vô, kh¶ n¨ng ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kÐm kÕt hîp víi viÖc thiÕu th«ng tin vÒ kh¸ch hµng nªn cha ®¸nh gi¸ ®îc ®Çy ®ñ vÒ tÝnh kh¶ quan cña dù ¸n - ViÖc chÊp hµnh c¸c nguyªn t¾c, thÓ lÖ tÝn dông quy tr×nh xÐt duyÖt cha nghiªm tóc. C¸c c¸n bé tÝn dông kh«ng xem xÐt kÜ hå s¬ vµ ®iÒu tra kÜ vÒ kh¸ch hµng còng nh viÖc ®¸nh gi¸ sai lÖch vÒ gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp ®· lµm cho nguy c¬ nî qu¸ h¹n cña ng©n hµng t¨ng cao. - KiÓm tra, gi¸m s¸t vèn vay cha chÆt chÏ: Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1Q§1627 th× tæ chøc tÝn dông cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t qu¸ tr×nh vay vèn vµ tr¶ nî cña kh¸ch hµng. Tr¸ch nhiÖm nµy thêng g¾n víi c¸n bé tÝn dông trùc tiÕp thÈm ®Þnh viÖc cho vay. - §Þnh kú tr¶ nî cha thÝch hîp víi vßng lu©n chuyÓn vèn: kú h¹n tr¶ nî ®îc hiÓu lµ mét kho¶ng thêi gian trong thêi h¹n cho vay ®· ®îc tho¶ thuËn gi÷a tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng mµ t¹i cuèi mçi kho¶ng thêi gian ®ã kh¸ch hµng ph¶i tr¶ mét phÇn hoÆc toµn bé tiÒn vay cho tæ chøc tÝn dông. Do vËy, kú h¹n tr¶ nî ph¶i ®îc ph¶i x¸c ®Þnh dùa trªn chu kú s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch b¸n hµng vµ doanh thu. - T tëng ch¹y theo thµnh tÝch, t¨ng d nî mét c¸ch kh«ng c¨n cø vît lªn trªn nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ nhu cÇu vèn cÇn thiÕt hîp lý cña doanh nghiÖp vµ c¶ kh¶ n¨ng qu¶n lý hiÖn cã cña c¸c doanh nghiÖp. 4- ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n Nî qu¸ h¹n ¶nh hëng rÊt lín ®Õn chÊt lîng cña mét ng©n hµng vµ. Tuy nhiªn ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n kh«ng chØ dõng l¹i trong ph¹m vi ng©n hµng. Së dÜ ngêi ta ph¶i quan t©m nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò nî qu¸ h¹n cña ng©n hµng bëi nã cã ¶nh hëng s©u réng tíi c¸c doanh nghiÖp vµ c¶ nÒn kinh tÕ. Sau ®©y ta sÏ ngiªn cøu ¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n: *¶nh hëng cña nî qu¸ h¹n ®èi víi nÒn kinh tÕ: - Søc Ðp l¹m ph¸t: NQH ë møc ®é cao sÏ dÉn ®Õn sù khan hiÕm vèn mét c¸ch gi¶ t¹o. Mét khèi lîng vèn tån ®äng trong c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n dÉn ®Õn tiÒn trong lu th«ng gi¶m sót g©y søc Ðp t¨ng cïng tiÒn mµ hËu qu¶ lµ l¹m ph¸t. - §×nh chØ s¶n xuÊt: NQH cßn ¶nh hëng ®Õn viÖc lu th«ng tÝn dông khiÕn vèn ïn t¾c kh«ng ®Õn ®îc n¬i cÇn vèn ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, g©y ®×nh ®èn ¶nh hëng xÊu ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ. -Khñng ho¶ng hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng, khñng ho¶ng kinh tÕ: ng©n hµng lµ kªnh chñ yÕu thùc hiÖn huy ®éng vµ cho vay ph¸t triÓn kinh tÕ. Ho¹t ®éng ng©n hµng lµ ho¹t ®éng kinh tÕ mang tÝnh d©y truyÒn. Tû lÖ NQH cao nÕu kh«ng kÞp thêi cã biÖn ph¸p xö lý sÏ g©y thua lç cho ng©n hµng. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn cho vay, ®Çu t do vËy bÞ thu hÑp ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ ®ång thêi trùc tiÕp lµm khñng ho¶ng hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng vµ khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi. *¶nh hëng ®èi víi ng©n hµng: - Gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn: NQH ph¸t sinh ®ång nghÜa víi viÖc mét phÇn vèn kinh doanh cña ng©n hµng bÞ tån ®äng trong c¸c kho¶n nî nµy. ViÖc tån ®äng nµy lµm cho ng©n hµng mÊt ®i c¬ héi lµm ¨n kh¸c mµ cã thÓ ®em l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng. Nã lµm gi¶m vßng quay vèn cña ng©n hµng. Nãi c¸ch kh¸c NQH ph¸t sinh ®· lµm gi¶m doanh sè cho vay cña ng©n hµng tõ ®ã lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn. - Gi¶m lîi nhuËn: thu nhËp cña ng©n hµng chñ yÕu ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng. §ång thêi nguån vèn cña ng©n hµng còng chñ yÕu tõ nguån huy ®éng ph¶i tr¶ chi phÝ huy ®éng vèn. Do vËy, kho¶n vay kh«ng thu ®îc dÉn ®Õn mét bé phËn tµi s¶n cña ng©n hµng bÞ ®ãng b¨ng lµm gi¶m thu nhËp mµ vÉn ph¶i tr¶ chi phÝ huy ®éng vèn. KÕt qu¶ lµ lµm lîi nhuËn cña doanh nghiÖp gi¶m. - Gi¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n: c¸c kho¶n NQH ph¸t sinh lµm thay ®æi kÕ ho¹ch còng nh nguån thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn ®Õn h¹n. H¬n n÷a, tû lÖ Nî qu¸ h¹n/ Tæng d nî cao sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng. NÕu kh¸ch hµng n¾m b¾t ®îc dÊu hiÖu nµy sÏ å ¹t ®Õn rót tiÒn vµ ng©n hµng gÆp khã kh¨n trong huy ®éng vèn cµng lµm trÇm träng thªm t×nh tr¹ng nµy. - Gi¶m uy tÝn cña ng©n hµng: do ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu b»ng tiÒn cña ngêi kh¸c nªn khi tû lÖ NQH cña ng©n hµng cao tøc lµ chÊt lîng tÝn dông cña ng©n hµng cµng thÊp cã ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng, sÏ lµm cho kh¸ch hµng kh«ng cßn tin tëng vµo hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng dÉn ®Õn viÖc lµm gi¶m ®¸ng kÓ c¸c quan hÖ giao dÞch cña ng©n hµng - Nguy c¬ ph¸ s¶n: ®©y lµ ¶nh hëng nghiªm träng nhÊt cña NQH ®èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng. NÕu NQH ë møc cao kh«ng sím ®îc h¹n chÕ sÏ dÉn tíi hµng lo¹t c¸c ¶nh hëng xÊu nh ®· kÓ trªn vµ cuèi cïng lµ sù ph¸ s¶n cña ng©n hµng. *¶nh hëng ®èi víi kh¸ch hµng: - Gi¶m tèc ®é chu chuyÓn vèn : trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, hÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n giao dÞch cña kh¸ch hµng ®Òu ®îc thùc hiÖn th«ng qua ng©n hµng vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng còng chñ yÕu dùa vµo vèn vay ng©n hµng. Do vËy, t×nh tr¹ng Nî qu¸ h¹n d©y da khã ®ßi cña kh¸ch hµng sÏ lµm ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn quan hÖ cña kh¸ch hµng víi ng©n hµng, lµm gi¶m tèc ®é chu chuyÓn vèn cña kh¸ch hµng. - T¨ng chi phÝ ho¹t ®éng: L·i suÊt ng©n hµng ®îc quy ®Þnh cao h¬n møc l·i suÊt trÇn. Nh vËy nÕu mét doanh nghiÖp ph¸t sinh NQH sÏ lµm t¨ng Chi phÝ ho¹t ®éng lªn vµ cµng lµm t¨ng g¸nh nÆng tr¶ nî ng©n hµng. - Gi¶m uy tÝn: ViÖc ph¸t sinh NQH sÏ lµm kh¸ch hµng bÞ mÊt uy tÝn ®èi víi ng©n hµng. VËy mµ trong ho¹t ®éng cña m×nh, kh¸ch hµng cã rÊt nhiÒu mèi quan hÖ víi ng©n hµng. NQH ph¸t sinh lµ vËt c¶n lín g©y ra khã kh¨n cho kh¸ch hµng trong quan hÖ víi ng©n hµng. SÏ kh«ng cã mét ng©n hµng nµo muèn duy tr× quan hÖ l©u dµi víi doanh nghiÖp cã tû lÖ nî qu¸ h¹n cao bëi ®©y chÝnh lµ tÝn hiÖu nãi lªn ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ doanh nghiÖp. 5-C¸c dÊu hiÖu cña kho¶n nî cã vÊn ®Ò: Cã nhiÒu dÊu hiÖu cña kho¶n nî cã vÊn ®Ò, nhng kh«ng cã mét m« h×nh nhÊt ®Þnh nµo vÒ kho¶n nî cã vÊn ®Ò. Dùa vµo kinh nghiÖm cña c¸n bé tÝn dông mµ ngêi ta ®óc kÕt ®îc mét sè dÊu hiÖu sau: - Tr× ho·n nép c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh: B»ng viÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, c¸n bé tÝn dông cã thÓ t×m ra nh÷ng dÊu hiÖu c¬ b¶n cña t×nh h×nh kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. Do vËy c¸c doanh nghiÖp thêng cè g¾ng t×m c¸ch tr× ho·n nép c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh - Quan hÖ víi ng©n hµng gi¶m: kh¸ch hµng cã th¸i ®é tr× ho·n, lìng lù khi ®a c¸n bé tÝn dông xuèng th¨m c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh. - Gia t¨ng bÊt thêng hµng hãa tån kho, kho¶n nî th¬ng m¹i, kho¶n nî ph¶i thu: ®iÒu nµy nãi lªn hµng ho¸ cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra tiªu thô chËm vµ ph¶i cho nî nhiÒu. T×nh tr¹ng nµy thêng xuÊt hiÖn khi hµng ho¸ cña doanh nghiÖp bÞ gi¶m sót vÒ chÊt lîng hoÆc kh«ng phï hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng g©y ø ®äng hµng ho¸ lµm ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Ho·n tr¶ l·i vay ng©n hµng chËm h¬n tho¶ thuËn ®· quy ®Þnh: §iÒu nãi lªn kh¶ n¨ng thanh to¸n gi¶m hoÆc cã sù ch©y ú cña doanh nghiÖp ®èi víi viÖc thanh to¸n cho c¸c ng©n hµng. - Thiªn tai ®Þch ho¹ x¶y ra ë møc ®é nghiªm träng: còng lµ mét dÊu hiÖu cho thÊy kh¸ch hµng sÏ bÞ ¶nh hëng lín ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ®ßi hái cã thêi gian ®Ó phôc håi, thËm chÝ kh«ng phôc håi ®îc nÕu kh«ng cã sù gióp ®ì cña nhµ níc. 6 - C¸c biÖn ph¸p phßng ngõa ph¸t sinh Nî qu¸ h¹n: C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i hiÖn nay rÊt quan t©m ®Õn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa cã thÓ ¸p dông ®Ó h¹n chÕ nh÷ng thiÖt h¹i trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh: *§èi víi c¸c kho¶n cho vay míi cÇn: - Nghiªn cøu kh¸ch hµng: T×m hiÓu n¾m b¾t kh¸ch hµng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè t¹o nªn thµnh c«ng cña ng©n hµng. V× vËy tríc khi thiÕt lËp quan hÖ tÝn dông, ng©n hµng ph¶i nghiªn cøu râ vÒ kh¸ch hµng cña m×nh. Trªn c¬ së ®ã ng©n hµng ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chi tr¶ cña kh¸ch hµng. - ThiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin kh¸ch hµng: §©y lµ mét c«ng cô ®¾c lùc gióp cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng cïng ph¸t triÓn. Häat ®éng tÝn dông cña ng©n hµng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi ho¹t ®éng kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn kh«ng thÓ thiÕu ng©n hµng. Ng©n hµng lµ nhµ qu¶n lý ng©n quü gióp c¸c doanh nghiÖp, cung cÊp c¸c kho¶n tÝn dông cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng vµo nh÷ng thêi ®iÓm khã kh¨n vµ thùc hiÖn dÞch vô thanh tãan gi÷a c¸c doanh nghiÖp. §ång thêi, sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña ng©n hµng. Víi dÞch vô nµy, ng©n hµng cã thÓ t¹o ra mét thÞ trêng míi, t¨ng thªm lîi nhuËn ®ång thêi gi¶m ®îc rñi ro. - Ph©n t¸n rñi ro: §Ó tr¸nh ®îc rñi ro, ng©n hµng cÇn ®a d¹ng ho¸ ®èi víi tîng cho vay, tr¸nh chØ dån vèn vµo mét sè ngµnh nghÒ nhÊt ®Þnh trong nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn ®ång tµi trî víi c¸c kho¶n vay lín mµ ng©n hµng kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi. Ngoµi ra ng©n hµng cã thÓ tham gia b¶o hiÓm ®Ó tr¸nh rñi ro. - Båi dìng chuyªn m«n nghiÖp vô cho c¸n bé tÝn dông: §éi ngò c¸n bé tÝn dông lµ ®éi ngò cã quan hÖ trùc tiÕp víi kh¸ch hµng, trùc tiÕp lµm c«ng t¸c thÈm ®Þnh kh¸ch hµng. Do vËy tr×nh ®é cña c¸n bé tÝn dông cã ¶nh hëng kh¸ quan träng ®Õn chÊt lîng cña c¸c kho¶n vay. *§èi víi kho¶n nî cã dÇu hiÖu xÊu: - T¨ng cêng t vÊn cho kh¸ch hµng: Trong trêng hîp kh¸ch hµng gÆp khã kh¨n trong kinh doanh, ng©n hµng cã thÓ t vÊn cho doanh nghiÖp híng gi¶i quyÕt, tõng bíc cñng cè thu nhËp t¹o nguån thu tr¶ ng©n hµng. Ngoµi ra ng©n hµng cã thÓ gióp kh¸ch hµng ph©n tÝch tµi chÝnh vµ dù ®o¸n xu híng ph¸t triÓn, thËm chÝ mêi chuyªn gia ®Ó cho lêi khuyªn t vÊn - KhuyÕn khÝch ngêi vay hîp nhÊt víi ngêi kh¸: §Ó t¨ng n¨ng lùc tµi chÝnh gióp cho viÖc phôc håi s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn ®iÒu nµy chØ ®îc ®Ò nghÞ sau khi nghiªn cøu vµ ®Þnh gi¸ cÈn thËn tèt c¸c yÕu tè cã ¶nh hëng. - Yªu cÇu gi¶m bít kÕ ho¹ch më réng: NÕu kh¸ch hµng ®ang cã kÕ ho¹ch më réng th× ng©n hµng nªn khuyÕn khÝch ngêi vay lo¹i bá ý ®Þnh ®ã cho ®Õn khi c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh do nh÷ng kÕ ho¹ch cã thÓ chiÕm vèn tõ ho¹t ®ång s¶n xuÊt kinh doanh. - KhuyÕn khÝch thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu chËm tr¶ : §iÒu nµy cã thÓ thùc hiÖn b»ng viÖc thóc ®Èy mét sù gia t¨ng trong ch¬ng tr×nh thu ng©n hoÆc thªm nh©n sù chuyªn vÒ lÜnh vùc nµy. Nã còng cã thÓ bao gåm mét sù kiÓm tra chÝnh s¸ch tÝn dông cña doanh nghiÖp. - NhËn thªm vËt thÕ chÊp: MÆc dï ngêi vay cã thÓ nghi ngê vÒ biÖn ph¸p nµy nhng nã cã thÓ cã lîi Ých cho c¶ 2 bªn. Ng©n hµng Ýt muèn ®ßi nî vµ qu¶ thùc cã thÓ ë vµo vÞ trÝ tèt h¬n ®Ó xÕp lo¹i kho¶n vay dÔ tr¶ nî h¬n. DÜ nhiªn nã còng sÏ cã lîi cho ng©n hµng v× t×nh h×nh tµi chÝnh cña nã sÏ ®îc t¨ng lªn. - C¬ cÊu l¹i kho¶n nî: Ng©n hµng cã thÓ c¬ cÊu l¹i kho¶n cho vay b»ng viÖc kÐo dµi kú h¹n vµ rót bít møc chi tr¶ hµng th¸ng hay thËm chÝ huû bá sù tr¶ vèn gèc trong mét thêi gian. Ng©n hµng còng cã thÓ giíi thiÖu mét ngêi cho vay dµi h¹n h¬n hay céng t¸c víi mét ngêi cho vay kh¸c vµ nh vËy gi¶m bít rñi ro. 7- Xö lý nî qu¸ h¹n: BÊt kú mét ng©n hµng nµo dï cã ¸p dông biÖn ph¸p phßng ngõa tèt th× còng kh«ng thÓ tr¸nh khái t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n cña c¸ckho¶n vay. Do vËy ®Ó h¹n chÕ nî qu¸ h¹n th× ngoµi viÖc phßng ngõa cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p xö lý ®èi víi c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n ph¸t sinh 7.1 C¨n cø lùa chän c¸c xö lý ViÖc quyÕt ®Þnh lùa chän gi¶i ph¸p xö lÝ NQH nµo thêng bÞ chi phèi bëi quan ®iÓm vÒ “®¹o ®øc tÝn dông” vµ chiÕn lîc kinh doanh, chiÕn lîc kh¸ch hµng cña ngêi ®iÒu hµnh ng©n hµng th¬ng m¹i, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn c¸c yÕu tè chÝnh sau: - T×nh h×nh thu ng©n vµ tæn thÊt cã thÓ x¶y ra ®èi víi c¸c kho¶n vay. - Sù thËt thµ vµ th¸i ®é cña ngêi vay ®èi víi c¸c kho¶n nî - Søc m¹nh tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng chi tr¶ cña ngêi vay - Th¸i ®é cña c¸c chñ nî kh¸c cña kh¸ch hµng 7.2- C¸c biÖn ph¸p xö lý chñ yÕu: a.BiÖn ph¸p khai th¸c: Khi ngêi vay ng©n hµng gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, ng©n hµng cã thÓ vµ thêng tham gia tæ chøc khai th¸c, dÜ nhiªn ph¶i ®Æt trong trêng hîp ngêi vay thËt thµ vµ th¸i ®é cña hä ®èi víi kho¶n nî vµ chi tr¶ lµ tho¶ ®¸ng. Ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: - Ng©n hµng cã nh÷ng lêi khuyªn ®Ó gióp ngêi vay t¹o nguån thu tr¶ nî cho ng©n hµng. B»ng kinh nghiÖm vµ sù am hiÓu cña m×nh trªn nhiÒu lÜnh vùc, ng©n hµng sÏ cã nh÷ng lêi khuyªn ®Ó gióp ngêi vay kh«i phôc t×nh h×nh kinh doanh - Gia h¹n nî: Mét khi khµch hµng ®· gÆp ph¶i khã kh¨n trong viÖc tr¶ nî gèc th× phÇn l·i cµng khã cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cho ng©n hµng. V× vËy chÕ tµi chuyÓn nî qu¸ h¹n víi l·i suÊt cao cµng lµm khã kh¨n thªm cho kh¸ch hµng. Trong trêng hîp nµy, ng©n hµng ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu tra, x¸c minh xem nguyªn nh©n chÝnh do ®©u vµ th¸i ®é cña ngêi vay nh thÕ nµo? NÕu do c¸c nguyªn nh©n: thua lç do gi¸ c¶ thÞ trêng biÕn ®éng m¹nh ngoµi dù kiÕn, s¶n lîng vµ doanh thu ®¹t thÊp, thiªn tai ®Þch ho¹….th× mãn vay cÇn ph¶i xem xÐt ra h¹n. - §iÒu chØnh kú h¹n nî: §èi víi c¸c kho¶n vay mµ ng©n hµng ®Þnh k× tr¶ nî kh«ng ®óng chu kú kinh doanh, cho vay ng¾n h¹n c¸c ®èi tîng trung vµ dµi h¹n th× ng©n hµng nªn xem xÐt ®iÒu chØnh kú h¹n nî cho phï hîp ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng cã thÓ tr¶ nî ®óng h¹n. - CÊp ph¸t thªm vèn ®Ó “nu«i nî”: trong nh÷ng giai ®o¹n khã kh¨n, mét sè kh¸ch hµng kh«ng nh÷ng kh«ng tr¶ ®îc nî ®¸o h¹n, xin gia h¹n nî mµ cßn cã nhu cÇu vay thªm vèn ®Ó gi¶i quyÕt khã kh¨n tµi chÝnh t¹m thêi nh: s¶n phÈm cha tiªu thô ®îc nhng vÉn ph¶i tiÕp tôc mua vËt t, tr¶ l¬ng c«ng nh©n ®Ó duy tr× s¶n xuÊt b×nh thêng, kh¾c phôc sù cè kÜ thuËt…. Trong nh÷ng tr êng hîp nh vËy c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cÇn ph©n tÝch, c©n nh¾c thËn träng ®Ó tݪp thªm “sinh khÝ” cho kh¸ch hµng. - Ng©n hµng cÇn n¾m gi÷ phÇn chñ ®éng, thËm chÝ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ®Õn khi ®¶m b¶o r»ng kho¶n vay sÏ ®îc chi tr¶: §iÒu nµy ®îc thùc hiÖn khi gi¸m ®èc ®¬ng nhiÖm kh«ng cã kh¶ n¨ng, cã b»ng chøng vÒ tÝnh gian dèi, vµ ph¬ng ph¸p nµy cã vÎ lµ gi¶i ph¸p hîp lý cho mét t×nh huèng xÊu. - ChuyÓn tÝn dông ng©n hµng thµnh vèn cæ phÇn cña doanh nghiÖp: §©y lµ biÖn ph¸p : Víi uy tÝn, kinh nghiÖm cña m×nh sù gãp mÆt cña ng©n hµng víi t c¸ch lµ cæ ®«ng cña doanh nghiÖp sÏ thóc ®Èy ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. b. BiÖn ph¸p thanh lý: C¸c biÖn ph¸p thanh lý thêng ®îc ¸p dông: - Ng©n hµng thuyÕt phôc doanh nghiÖp tù b¸n tµi s¶n thÕ chÊp: §©y lµ mét c¸ch gi¶i quyÕt cã lîi cho kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. ViÖc kh¸ch hµng tù b¸n tµi s¶n thêng ®îc ®¸nh gi¸ cao h¬n lµ buéc ph¶i ph¸t m¹i, ®ång thêi tr¸nh cho kh¸ch hµng khái bÞ gi¶m uy tÝn trªn th¬ng trêng. MÆt kh¸c ng©n hµng còng tr¸nh ®îc chi phÝ ph¸t m¹i vµ thñ tôc ph¸p lý g¾n víi së h÷u vµ ph¸t m¹i tµi s¶n tµi chÝnh. - Ng©n hµng b¸n tµi s¶n tµi chÝnh ®Ó thu nî theo tháa thuËn trong hîp ®ång: §©y lµ c¸ch gi¶i quyÕt kh«ng dÔ dµng bëi ®©y kh«ng ph¶i lµ nhiÖm vô cña ng©n hµng. H¬n n÷a viÖc b¸n tµi s¶n tµi chÝnh ®Ó thu nî, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông tµi s¶n tµi chÝnh lµm tµi s¶n së h÷u cña m×nh lµm trô së, b¸n tr¶ gãp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn…theo hîp ®ång b¸n cã ®iÒu kiÖn - G¸n nî: Trong trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî, kh«ng cã nguån thu nhËp nµo kh¸c vµ cã uû quyÒn cho ng©n hµng toµn quyÒn ®inh ®o¹t trong viÖc b¸n tµi s¶n tµi chÝnh ®Ó thu håi nî.. - Sö dông biÖn ph¸p lý ®Ó thu håi nî vay: Ng©n hµng cã thÓ nhê c«ng an ®Þa ph¬ng thóc Ðp tr¶ nî hoÆc khëi kÞªn ra toµ. §©y lµ biÖn ph¸p mµ c¸c ng©n hµng ®Òu kh«ng muèn ¸p dông v× nã rÊt phøc t¹p, thñ tôc l¹i rêm rµ vµ mÊt nhiÒu thêi gian. -Thµnh lËp uû ban chñ nî: NÕu ng©n hµng lµ mét trong sè c¸c chñ nî cña kh¸ch hµng vµ chñ nî nµo còng muèn lÊy l¹i tiÒn vµ tÊt c¶ c¸c chñ nî ®Òu cã thø tù u tiªn tr¶ nî nh nhau th× mét uû ban tr¶ nî cã thÓ ®îc thµnh lËp. Sau ®ã uû ban nµy b¸n sè tµi s¶n cña doanh nghiÖp vµ chia sè tiÒn thu ®îc cho c¸c chñ nî kh¸c nhau. Trong trêng hîp c¸c chñ nî kh«ng tho¶ thuËn ®îc víi nhau th× l¹i cÇn ®Õn sù ph¸n xö cña ngêi kh¸c. ch¬ng II: Thùc tr¹ng nî qu¸ h¹n t¹i ng©n hµng n«ng n«ng nghiÖp vµ ph¸t ph¸t triÓn n«ng th«n thµnh phè Hµ Néi I)Giíi thiÖu vÒ NHNo &PTNTTP Hµ Néi: 1.Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn: Th¸ng 3/1998,hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam cã sù chuyÓn ®æi tõ hÖ thèng ng©n hµng mét cÊp sang hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp, Ng©n hµng n«ng nghiÖp thµnh phè Hµ Néi (NHNoHN) ®îc thµnh lËp trªn c¬ së t¸ch chuyÓn tõ NHNN t¹i thµnh phè Hµ Néi vµ 12 huyÖn ngo¹i thµnh, ra ®êi sau nghÞ ®Þnh 53/H§BT ban hµnh ngµy 26/3/1988 vµ hai ph¸p lÖnh 1990/NHNN cã hiÖu lùc. §©y lµ mét ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, lµ ng©n hµng thµnh viªn vµ h¹ch to¸n phô thuéc cña NHNoVN ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Th¸ng 9/1991,quèc héi kho¸ IX ®· ph©n ®Þnh l¹i ®Þa giíi hµnh chÝnh c¸c tØnhthµnh phè,huyÖn ngo¹i thµnh cña thñ ®« Hµ Néi ®îc t¸ch chuyÓn vÒ c¸c tØnh kh¸c nªn qui m« vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña NHNoHN bÞ thu hÑp. §øng tríc t×nh h×nh ®ã kÕt hîp víi ®Þnh híng më réng m¹ng líi kinh doanh,NHNNo ®· chuyÓn híng kinh doanh tËp trung khai th¸c ®Þa bµn néi thµnh Hµ Néi b»ng c¸ch thµnh lËp thªm 8 ng©n hµng quËn néi thµnh nh»m khai th¸c hÕt nguån vèn cßn ®ang nhµn rçi trong d©n c, cho vay, cung cÊp cac dÞch vô ph¸t triÓn kinh tÕ thñ ®« ®ång thêi lµm nhiÖm vô cña ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo trªn ®Þa bµn theo m« h×nh ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo. Víi tªn gäi:Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n thµnh phè Hµ Néi. Tªn giao dÞch quèc tÕ:The branch for Agriculture and Rural Development Bank of Ha Noi. Trô së ®Æt t¹i:Sè 77-L¹c Trung-Hai Bµ Trng-Hµ Néi NHNoHN lµ ng©n hµng cÊp thµnh phè, cã ®Þa bµn ho¹t ®éng réng.Hµ Néi lµ trung t©m kinh tÐ x· héi cña c¶ níc, tËp trung nhiÒu quan hÖ kinh tÕ bu«n b¸n lín, nhiÒu doanh nghiÖp ho¹t ®éng.Do vËy ho¹t ®éng cña NHNoHN tu©n theo luËt ng©n hµng.C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña NHNoHN : - NhËn tiÒn göi b»ng ®ång ViÖt Nam vµ ngo¹i tÖ. - Cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n b»ng ®ång ViÖt nam vµ ngo¹i tÖ cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ. - Cho vay uû th¸c theo c¸c ch¬ng tr×nh cña chÝnh phñ trong vµ ngoµi níc - Thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n trong vµ ngoµi níc,mua b¸n ngo¹i tÖ,tµi trî ngo¹i th¬ng,b¶o l·nh vµ t¸i b¶o l·nh. - Thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n chuyÓn tiÒn nhanh qua m¹ng vi tÝnh trong ph¹m vi toµn quèc vµ qua hÖ thèng m¹ng Swift trªn toµn thÕ giíi. - Thùc hiÖn dÞch vô chi tr¶ kiÒu hèi,giao nhËn tiÒn tËn n¬i cho ®¬n vÞ,thu,chi ng©n phiÕu,tiÒn mÆt vµ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kh¸c. 2.C¬ cÊu tæ chøc cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n thµnh phè HN 2. 1 VÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y HiÖn nay ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n thµnh phè HN cã chi nh¸nh trªn 7 quËn cña thµnh phè Hµ Néi vµ mét ng©n hµng khu vùc (khu vùc Tam Chinh)Díi chi nh¸nh quËn cã quü tiÕt kiÖm (hiÖn cã 20 quü ) T¹i trô së chÝnh tÝnh ®Õn ngµy 31/12/02 cã 297 c¸n bé gåm mét gi¸m ®èc vµ hai phã gi¸m ®èc vµ gåm c¸c phßng ban sau: S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lÝ Gi¸m ®èc Phã Gi¸m §èc I Phã Gi¸m §èc II Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng C¸c Hµnh KÕ Vi KÕ Kinh to¸n tÝnh ho¹ch doanh KiÓm tra, kiÓm so¸t Thanh tra quèc tÕ Ng©n chÝnh Tæ chøc c¸n bé Chi nh¸nh cÊp hai 2. 2 Chøc n¨ng , nhiÖm vô cña c¸c phßng ban quü Banh l·nh ®¹o: gåm 1 Gi¸m ®èc vµ 2 Phã gi¸m ®èc. Gi¸m ®èc lµ ngêi trùc tiÕp ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vµ Tæng gi¸m ®èc NHN0&PTNT ViÖt Nam. QuyÒn vµ nghÜa vô cña Gi¸m ®èc ®îc thÓ hiÖn trong quyÕt ®Þnh 169/Q§/H§QU¸ TR×NH cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam. Gióp viÖc cho Gi¸m ®èc lµ c¸c Phã Gi¸m ®èc trong chØ ®¹o ®iÒu hµnh, tham gia chØ ®¹o mét sè nghiÖp vô do Gi¸m ®èc ph©n c«ng vµ thay mÆt Gi¸m ®èc khi ®îc uû quyÒn. Phßng KÕ ho¹ch: §©y lµ phßng cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc nghiªn cøu x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch, hç trî ®¾c lùc cho ban l·nh ®¹o Ng©n hµng trong viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh chiÕn lîc cña Ng©n hµng NhiÖm vô phßng ban: - Nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt chiÕn lîc kh¸ch hµng, chiÕn lîc huy ®éng vèn trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi. - X©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh theo ®Þnh híng kinh doanh cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam. - Tæng hîp, theo dâi c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch kinh doanh vµ quyÕt to¸n kÕ ho¹ch ®Õn c¸c chi nh¸nh NHN0&PTNT trªn ®Þa bµn nµy, x©y dùng c¸c b¸o c¸o tr×nh gi¸m ®èc. - C©n ®èi nguån vèn, sö dông nguån vèn vµ ®iÒu hoµ vèn kinh doanh ®èi víi chi nh¸nh NHN0&PTNT trªn ®Þa bµn. - Lµm ®Çu mèi thùc hiÖn th«ng tin phßng ngõa rñi ro vµ xö lý th«ng tin tÝn dông. Phßng kinh doanh: Phßng kinh doanh th«ng qua c¸c nghiÖp vô chuyªn m«n lµ cho vay vµ ®Çu t, tiÕn hµnh. - Nghiªn cøu x©y dùng chiÕn lîc kh¸ch hµng, ph©n lo¹i kh¸ch hµng vµ ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch u ®·i tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng. - ThÈm ®Þnh vµ cho vay theo cÊp uû quyÒn nh»m më réng ho¹t ®éng, ®¶m b¶o an toµn vµ hiÖu qu¶. - TiÕp nhËn vµ thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n thuéc nguån vèn trong vµ ngoµi níc, trùc tiÕp lµm dÞch vô uû th¸c nguån vèn thuéc ChÝnh Phñ, bé, ngµnh vµ c¸c c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi níc. - Tæng hîp, b¸o c¸o ®Þnh kú vµ thêng xuyªn theo dâi, t vÊn cho Gi¸m ®èc vÒ nh÷ng lÜnh vùc do phßng phô tr¸ch. Phßng thanh to¸n quèc tÕ: - Thùc hiÖn c«ng t¸c thanh to¸n ngoµi níc cña chi nh¸nh, nghiªn cøu x©y dùng vµ ¸p dông c¸c kü thuËt thanh to¸n hiÖn ®¹i. - Phßng chuyªn thùc hiÖn nh÷ng nghiÖp vô: thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu, më L/C, chuyÓn tiÒn níc ngoµi cho c¸c c¸ nh©n vµ c¸c Doanh nghiÖp, thanh to¸n nhê thu, thanh to¸n biªn mËu víi c¸c níc cã chung biªn giíi, thanh to¸n quèc tÕ th«ng qua m¹ng SWIFT vµ cho vay tµi trî xuÊt nhËp khÈu… - T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thanh to¸n nhanh nhÊt, chÝnh x¸c kÞp thêi ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. - ¸p dông c«ng nghÖ thanh to¸n hiÖn ®¹i Phßng kÕ to¸n cã nhiÖm vô: - Ghi chÐp thèng kª c¸c giao dÞch, h¹ch to¸n kÕ to¸n, thanh to¸n. - LËp c¸c b¸o c¸o, x©y dùng c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch tµi chÝnh, quyÕt to¸n kÕ ho¹ch thu, chi tµi chÝnh. - Tæng hîp, lu tr÷ hå s¬ tµi liÖu vÒ h¹ch to¸n, kÕ to¸n, quyÕt to¸n vµ c¸c b¸o c¸o theo quy ®Þnh. - Thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n trong níc, bao gåm c¸c bé phËn thanh to¸n qua Ng©n hµng b»ng néi tÖ, thanh to¸n bï trõ, thanh to¸n liªn ng©n hµng. - Qu¶n lý vµ sö dông c¸c thiÕt bÞ th«ng tin, ®iÖn to¸n phôc vô nghiÖp vô kinh doanh theo quy ®Þnh chung. Phßng ng©n quü cã nhiÖm vô: - ChuyÓn tiÒn theo lÖnh cña c¸c phßng ban kh¸c cho kh¸ch hµng, lu tiÒn mÆt trong kho ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tr¶, cho vay ®èi víi kh¸ch hµng cña Ng©n hµng. - Qu¶n lý vµ sö dông c¸c quü chuyªn dïng theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam. - ChÊp hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn kho quü vµ ®Þnh møc kho theo quy ®Þnh. Phßng tæ chøc c¸n bé vµ ®µo t¹o: ®îc t¸ch ra tõ phßng hµnh chÝnh nh©n sù (cò) do yªu cÇu thay ®æi cho phï hîp víi thùc tÕ kinh doanh t¹i Ng©n hµng . NhiÖm vô cña phßng: - X©y dùng quy ®Þnh lÒ lèi lµm viÖc trong ®¬n vÞ vµ mèi quan hÖ víi tæ chøc §¶ng, C«ng ®oµn, chi nh¸nh trùc thuéc ®Þa bµn. - §Ò xuÊt më réng m¹ng líi kinh doanh trªn ®¹i bµn. - Thùc hiÖn c«ng t¸c quy ho¹ch c¸n bé , qu¶n lý hå s¬ c¸n bé, vµ c¸c phong trµo thi ®ua khen thëng. - §Ò xuÊt bæ nhiÖm, miÔm nhiÖm, khen thëng, kû luËt c¸c c¸n bé trong ph¹m vi quyÒn h¹n cña m×nh. - Tæ chøc liªn hÖ c¸c kho¸ ®µo t¹o c¸n bé, ®Ò cö c¸n bé ®i häc trong vµ ngoµi níc. - Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô kh¸c do gi¸m ®èc chi nh¸nh giao. Phßng hµnh chÝnh: n»m trong bé m¸y gióp viÖc cho Gi¸m ®èc vµ phôc vô cho c¸c phßng nghiÖp vô trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, chÞu sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña Gi¸m ®èc NHN0&PTNT Hµ Néi. Phßng ®îc h×nh thµnh ngay tõ khi NHN0&PTNT Hµ Néi ®i vµo ho¹t ®éng vµ ®· cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng trong viÖc trî gióp ban l·nh ®¹o ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n kÞp thêi phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh. - X©y dùng ch¬ng tr×nh c«ng t¸c b¸n hµng, hµng quý vµ ®«n ®ocã c¸c phßng ban thùc hiÖn theo ch¬ng tr×nh ®· ®îc gi¸m ®èc phª duyÖt. - Lu tr÷ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn ng©n hµng vµ v¨n b¶n ®Þnh chÕ cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp. - Trùc tiÕp qu¶n lý con dÊu cña chi nh¸nh. Thùc hiÖn c«ng t¸c v¨n th, ph¬ng tiÖn giao th«ng, b¶o vÖ, x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m v¨n phßng phÈm… - Thùc hiÖn c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o tiÕp thÞ theo chØ thÞ cña Ban l·nh ®¹o. - Ch¨m lo ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ tinh thÇn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ng©n hµng. - Ch¨m lo ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ t×nh thÇn cho c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ng©n hµng. Phßng vi tÝnh: ®îc thµnh lËp vµo th¸ng 12 n¨m 2001 xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu héi nhËp, vµ nhanh chãng hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ trong ng©n hµng.