Tài liệu Nâng cao chất lượng tín dụng các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh long an để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM LÊ THỊ MỸ HIỀN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN ĐỂ THÚC ĐẨY KINH TẾ ĐỊA PHƯƠNG PHÁT TRIỂN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2006 1 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi: Vieät Nam ñang ñaåy maïnh phaùt trieån kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, trong ñoù coù noäi dung quan troïng laø xaây döïng caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn, caùc toång coâng ty lôùn cuûa nhaø nöôùc, cuõng nhö caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhaèm thöïc hieän keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi trong xu theá hoäi nhaäp. Vì theá, nhu caàu veà voán laø nhu caàu böùc xuùc vaø caáp baùch, ñieàu naøy caøng khaúng ñònh vò trí-vai troø quan troïng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi trong quaù trình hoäi nhaäp. Ngaân haøng thaät söï laø heä thoáng huyeát maïch ñeå ñieàu tieát voán giöõa caùc ngaønh, caùc vuøng ñeå moãi ñoàng voán trong neàn kinh teá ñöôïc söû duïng toái öu nhaát, hieäu quaû nhaát. Laøm theá naøo ñeå caùc Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn tænh Long An taêng tröôûng tín duïng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån kinh teá ñòa phöông, nhöng vaãn ñaûm baûo ñöôïc chaát löôïng tín duïng cao, ñaàu tö hieäu quaû trong neàn kinh teá thò tröôøng ñaày bieán ñoäng vaø caïnh tranh gay gaét? Ñoù laø moái quan taâm thöôøng xuyeân cuûa caùc caáp Uûy, chính quyeàn ñòa phöông vaø caùc nhaø quaûn lyù kinh teá noùi chung trong vieäc thöïc hieän muïc tieâu –ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá –xaõ hoäi tænh Long An töø naêm 2001-2010. Ñoù cuõng laø baøi toaùn muoân thuôû ñaët ra cho laõnh ñaïo caùc Ngaân haøng veà quaûn lyù vaø kinh doanh tieàn teä treân ñòa baøn. Xuaát phaùt töø nhöõng yeâu caàu thöïc tieãn treân, hoïc vieân quyeát ñònh choïn ñeà taøi “Naâng cao chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An ñeå goùp phaàn phaùt trieån kinh teá ñòa phöông ” laø muïc tieâu nghieân cöùu Luaän vaên cao hoïc . 2. Muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Vôùi moät phaïm vi heïp cuûa ñeà taøi, Luaän vaên chæ taäp trung trình baøy ñaùnh giaù hoaït ñoäng tín duïng, thöïc traïng chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An. Qua ñoù ñaùnh giaù nhöõng ñieåm maïnh, nhöõng ñieåm yeáu, nhöõng toàn taïi trong chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh. Töø ñoù ñeà ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng goùp phaàn môû roäng hoaït ñoäng tín duïng thuùc ñaåy kinh teá ñòa phöông phaùt trieån. 3. Phöông phaùp nghieân cöùu. 2 Hoïc vieân ñaõ söû duïng caùc bieän phaùp thoáng keâ, so saùnh soá töông ñoái, soá tuyeät ñoái, toång hôïp soá lieäu ñeå ñöa ra nhöõng keát luaän, minh chöùng. Beân caïnh ñoù, hoïc vieân ñaõ vaän duïng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc ôû hôn 2 naêm Cao hoïc, söï chæ daãn cuûa Thaày höôùng daãn ñeå phaân tích theo chieàu roäng laãn chieàu saâu veà chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An. 4. Phaïm vi nghieân cöùu. Do thôøi gian coù haïn, Luaän vaên chæ ñi saâu nghieân cöùu thöïc traïng chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An töø naêm 2003 ñeán thaùng 09 naêm 2006 nhaèm ñöa ra nhöõng giaûi phaùp cô baûn nhaát, chuû yeáu nhaát gaén lieàn vôùi thöïc traïng taïi ñòa phöông. 5. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa Luaän vaên: Töø thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An. Luaän vaên ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng ñeå naâng cao hieäu quaû ñaàu tö tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An thuùc ñaåy quaù trình phaùt trieån kinh teá ñòa phöông theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. 6. Noäi dung vaø keát caáu cuûa Luaän vaên: Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän vaø danh muïc taøi lieäu tham khaûo, luaän vaên goàm 3 chöông: Chöông 1: Trình baøy nhöõng cô sôû lyù luaän chung veà tín duïng NHTM vaø vai troø cuûa tín duïng NHTM trong phaùt trieån kinh teá. Chöông 2: Phaûn aùnh thöïc traïng veà chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An. Chöông 3: Neâu leân nhöõng quan ñieåm, muïc tieâu vaø giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An thuùc ñaåy kinh teá ñòa phöông phaùt trieån. 3 CHÖÔNG 1 NHÖÕNG CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ TÍN DUÏNG NHTM VAØ VAI TROØ CUÛA TÍN DUÏNG NHTM TRONG PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ 1.1. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1.1.1. Khaùi nieäm tín duïng. Tín duïng ra ñôøi töø khi xaõ hoäi coù söï phaân coâng lao ñoäng vaø xuaát hieän cheá ñoä tö höõu veà tö lieäu saûn xuaát. Cuøng vôùi söï tan raõ cuûa cheá ñoä coäng saûn nguyeân thuûy, caùc quan heä saûn xuaát môùi ra ñôøi, löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån laø ñieàu kieän cho söï phaân coâng lao ñoäng phaùt trieån, hình thaønh söï phaân hoùa xaõ hoäi: cuûa caûi taäp trung vaøo tay ngöôøi giaøu, coù quyeàn theá, trong khi ñoù coù ngöôøi ngheøo khoâng ñuû thu nhaäp ñeå ñaùp öùng nhu caàu toái thieåu cuûa ñôøi soáng . Maët khaùc, do aûnh höôûng ñieàu kieän thieân nhieân bieán ñoäng neân saûn xuaát luoân luoân coù ruûi ro, ñoøi hoûi phaûi coù söï vay möôïn nhau ñeå ñieàu hoøa saûn xuaát vaø cuoäc soáng. Hình thöùc tín duïng sô khai baèng hieän vaät cuûa ngöôøi giaøu cho ngöôøi ngheøo vay ñeå ñaûm baûo cuoäc soáng ñaõ xuaát hieän töø ñoù. Khi saûn xuaát haøng hoùa ngaøy caøng phaùt trieån thì quan heä tín duïng caøng ñöôïc môû roäng ñeå phuïc vuï nhu caàu veà ñaàu tö tìm kieám lôïi nhuaän vaø nhu caàu tieâu duøng. Maët khaùc, do ñaëc ñieåm tuaàn hoaøn voán cuûa töøng doanh nghieäp traûi qua caùc giai ñoaïn vaø bieåu hieän döôùi caùc hình thaùi khaùc nhau. Khoâng aên khôùp veà maët thôøi gian vaø khoâng gian, coù nhöõng doanh nghieäp luùc naøy taïm thôøi thöøa voán chöa söû duïng, nhöng cuõng coù ñôn vò xí nghieäp thieáu voán caàn boå sung. Do ñoù, ñoøi hoûi phaûi coù tín duïng laøm caàu noái giöõa nôi thöøa vaø nôi thieáu. Trong cô cheá thò tröôøng, nhu caàu voán cho saûn xuaát kinh doanh ngaøy caøng lôùn, ña daïng nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ñaàu tö môû roäng saûn xuaát bao goàm caû taøi saûn löu ñoäng vaø taøi saûn coá ñònh. Nguoàn voán ñaùp öùng naøy laø nguoàn voán tieát kieäm trong toaøn xaõ hoäi: Voán tieát kieäm caù nhaân, caùc nhaø kinh doanh, ngaân saùch nhaø nöôùc. Nhö vaäy, söï phaùt trieån cuûa tín duïng laø xuaát phaùt töø nhu caàu tieát kieäm vaø ñaàu tö, tín duïng chính laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö. 4 Nhö vaäy, tín duïng laø quan heä vay möôïn giöõa hai chuû theå döïa treân nguyeân taéc coù hoaøn traû. Tín duïng laø söï chuyeån nhöôïng taïm thôøi quyeàn söû duïng moät löôïng giaù trò, döôùi hình thöùc hieän vaät hay tieàn teä töø ngöôøi sôû höõu sang ngöôøi söû duïng sau ñoù ñöôïc hoaøn traû laïi vôùi moät löôïng lôùn hôn. Trong quan heä giao dòch giöõa hai chuû theå theå hieän caùc noäi dung sau : Ngöôøi cho vay chuyeån giao cho ngöôøi ñi vay moät löôïng giaù trò nhaát ñònh. Giaù trò naøy coù theå döôùi hình thaùi hieän vaät nhö haøng hoùa, maùy moùc, thieát bò, baát ñoäng saûn. Ngöôøi ñi vay chæ ñöôïc quyeàn söû duïng taïm thôøi trong moät thôøi gian nhaát ñònh. Sau khi heát thôøi haïn söû duïng, ngöôøi ñi vay phaûi hoaøn traû cho ngöôøi cho vay moät löôïng giaù trò nhö cuû vaø moät phaàn giaù trò taêng theâm, ñoù chính laø lôïi töùc. 1.1.2. Phaân loaïi tín duïng. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, hoaït ñoïâng tín duïng raát ña daïng vaø phong phuù. Tuøy theo caùc muïc tieâu kinh doanh cuûa nhaø quaûn lyù maø coù caùch phaân loaïi khaùc nhau. Tuy nhieân, nhìn chung coù nhöõng caùch phaân loaïi cô baûn nhö sau: 1.1.2.1.Caên cöù theo thôøi haïn. - Tín duïng ngaén haïn: Laø loaïi tín duïng coù thôøi haïn ñeán 12 thaùng vaø ñöôïc söû duïng ñeå buø ñaép söï thieáu huït voán löu ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp vaø nhu caàu chi tieâu ngaén haïn cuûa caù nhaân. -Tín duïng trung haïn: Laø loaïi tín duïng coù thôøi haïn treân 12 thaùng ñeán 60 thaùng. Tín duïng trung haïn chuû yeáu ñöôïc söû duïng ñeå ñaàu tö mua saém taøi saûn coá ñònh, caûi tieán vaø ñoåi môùi thieát bò coâng ngheä, môû roäng saûn xuaát kinh doanh. -Tín duïng daøi haïn: Laø loaïi tín duïng coù thôøi haïn treân 60 thaùng vaø thôøi haïn toái ña coù theå leân ñeán 20-30 naêm, moät soá tröôøng hôïp coù theå leân ñeán 40 naêm. Tín duïng daøi haïn laø loaïi tín duïng ñöôïc cung caáp ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu daøi haïn nhö xaây döïng nhaø ôû vaø caùc thieát bò, phöông tieän vaän taûi coù quy moâ lôùn, xaây döïng caùc xí nghieäp môùi. 1.1.2.2. Caên cöù vaøo möùc ñoä tín nhieâm ñoái vôùi khaùch haøng. - Tín duïng khoâng coù baûo ñaûm: Ngöôøi vay coù uy tín, coù döï aùn saûn xuaát kinh doanh khaû thi cao vaø naêng löïc taøi chính maïnh, ñaûm baûo hoaøn traû nôï vay neân ngöôøi cho vay khoâng yeâu caàu phaûi ñaûm baûo baèng taøi saûn. 5 -Tín duïng coù baûo ñaûm: Laø loaïi tín duïng döïa treân cô sôû caùc baûo ñaûm nhö theá chaáp, caàm coá hoaëc söï baûo laõnh cuûa ngöôøi thöù ba, cho vay baûo ñaûm baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay. 1.1.2.3. Caên cöù vaøo tính chaát söû duïng voán vay. -Tín duïng voán löu ñoäng: Cung caáp voán nhaèm hình thaønh voán löu ñoäng cho caùc doanh nghieäp, caù nhaân. -Tín duïng voán coá ñònh: Cho caùc doanh nghieäp, caù nhaân vay ñeå hình thaønh neân taøi saûn coá ñònh phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh. 1.1.2.4. Caên cöù vaøo chuû theå quan heä tín duïng: Coù 3 loaïi tín duïng sau: -Tín duïng ngaân haøng: Laø quan heä tín duïng giöõa ngaân haøng, caùc toå chöùc tín duïng vaø ñònh cheá taøi chính khaùc vôùi caùc doanh nghieäp vaø caù nhaân. -Tín duïng thöông maïi: Laø quan heä giöõa caùc doanh nghieäp ñöôïc bieåu hieän döôùi hình thöùc baùn chòu haøng hoùa hoaëc öùng tröôùc tieàn khi mua haøng. - Tín duïng nhaø nöôùc: Laø quan heä tín duïng maø trong ñoù Nhaø nöôùc laø ngöôøi ñi vay vaø nhaân daân, caùc toå chöùc, doanh nghieäp laø ngöôøi cho vay. 1.1.3. Nguyeân taéc tín duïng. -Söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích ñaõ thoûa thuaän trong hôïp ñoàng tín duïng: Nguyeân taéc naøy ñaûm baûo hieäu quaû cuûa voán vay vaø taïo ñieàu kieän thöïc hieän toát vieäc hoaøn traû nôï vay cuûa khaùch haøng. Ngaân haøng cho vay treân cô sôû muïc ñích, ñoái töôïng ñaõ ñöôïc thoûa thuaän tröôùc trong hôïp ñoàng. Nhöõng muïc ñích, ñoái töôïng ñoù ñaõ ñöôïc ngaân haøng thaåm tra tính toaùn hieäu quaû kinh teá. Nguoàn voán duøng ñeå traû nôï cuûa ngöôøi vay chuû yeáu laø caùc khoaûn thu nhaäp töø döï aùn, töø vieäc thöïc hieän keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh. Do vaäy, khaùch haøng caàn phaûi tuaân thuû theo hôïp ñoàng, söû duïng voán vaøo ñuùng muïc ñích, ñoái töôïng thì môùi coù khaû naêng thu hoài voán vaø traû nôï ngaân haøng ñuùng thôøi haïn. Neáu khoâng thì khaùch haøng seõ daãn ñeán khoâng thöïc hieän ñöôïc nguyeân taéc hoaøn traû ñuùng haïn. -Ngaân haøng seõ khoâng cho doanh nghieäp vay neáu doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh khoâng ñuùng vôùi chöùc naêng ngaønh ngheà ñaõ ñaêng kyù trong giaáy pheùp kinh doanh vôùi cô quan phaùp luaät. Trong quaù trình söû duïng tieàn vay, ngaân haøng coù quyeàn kieåm tra vieäc söû duïng voán theo muïc ñích ñaõ ñöôïc cam keát giöõa ñoâi beân. Neáu kieåm tra thaáy ngöôøi söû duïng sai muïc ñích thì ngaân haøng coù quyeàn thu hoài voán vay hoaëc aùp duïng caùc bieän phaùp cheá taøi tín duïng khaùc. 6 -Phaûi hoaøn traû caû goác vaø laõi tieàn vay ñuùng haïn ñaõ thoûa thuaän: Ñaây laø nguyeân taéc cô baûn xuyeân suoát trong quaù trình hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Nguyeân taéc naøy nhaèm ñaûm baûo cho caùc NHTM toàn taïi vaø hoaït ñoäng moät caùch bình thöôøng. Nguoàn voán cho vay cuûa ngaân haøng chuû yeáu laø nguoàn voán huy ñoäng, ñoù laø taøi saûn cuûa chuû theå göûi taïi ngaân haøng maø ngaân haøng taïm thôøi quaûn lyù vaø söû duïng. Ngaân haøng cuõng phaûi hoaøn traû cho chuû sôû höõu theo nhöõng ñieàu kieän veà thôøi haïn vaø laõi suaát ñaõ thoûa thuaän. Chính vì vaäy, ngöôøi vay phaûi hoaøn traû cho ngaân haøng ñuùng thôøi haïn vaø khoái löôïng goàm voán goác vaø laõi ñeå thanh toaùn cho ngöôøi göûi tieàn vaø trang traûi chi phí cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Chính vì vaäy, ñeå thöïc hieän nguyeân taéc naøy, moät yeáu toá quan troïng ñaàu tieân laø ngaân haøng caàn phaûi thaåm ñònh kyõ tính khaû thi cuûa döï aùn, keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh cuûa ngöôøi vay. Neáu khoâng seõ daãn ñeán saûn xuaát kinh doanh keùm hieäu quaû, ngöôøi vay raát khoù hoaëc khoâng coù khaû naêng hoaøn traû voán tín duïng, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán keát quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. Trong tröôøng hôïp traàm troïng, ngaân haøng seõ bò thua loã, daãn ñeán nguy cô maát khaû naêng thanh toaùn vaø coù theå bò phaù saûn. Ñoâi khi coù theå aûnh höôûng daây chuyeàn ñeán caû heä thoáng ngaân haøng cuûa moät quoác gia vaø daãn ñeán khuûng hoaûng kinh teá cuûa caû moät khu vöïc. 1.1.4. Ñieàu kieän vay voán. Ngaân haøng xem xeùt vaø quyeát ñònh cho vay khi khaùch haøng coù ñuû caùc ñieàu kieän sau: - Coù naêng löïc phaùp phaùp luaät daân söï, naêng löïc haønh vi daân söï vaø chòu traùch nhieäm daân söï theo quy ñònh cuûa phaùp luaät: - Muïc ñích söû duïng voán hôïp phaùp. - Coù khaû naêng taøi chính ñaûm baûo traû nôï trong thôøi haïn cam keát. - Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh phaûi ñaûm baûo hoaït ñoäng ñuùng theo giaáy pheùp. - Coù döï aùn ñaàu tö, phöông thöùc saûn xuaát, kinh doanh dòch vuï khaû thi vaø coù hieäu quaû; hoaëc coù döï aùn ñaàu tö, phöông aùn phuïc vuï ñôøi soáng khaû thi vaø phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa phaùp luaät. - Thöïc hieän caùc quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay theo quy ñònh cuûa Chính phuû vaø höôùng daãn cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam. 1.1.5. Phöông thöùc tín duïng. 7 Treân cô sôû nhu caàu söû duïng voán vay cuûa khaùch haøng, khaû naêng kieåm tra, giaùm saùt vieäc khaùch haøng söû duïng voán vay vaø höôùng daãn cuûa NHTM, ngaân haøng cho vay thoaû thuaän vôùi khaùch haøng vay veà vieäc löïa choïn phöông thöùc cho vay theo caùc phöông thöùc sau ñaây: - Cho vay hoä gia ñình vaø caù nhaân ñeå ñaùp öùng nhu caàu sinh hoaït hay môû roäng saûn xuaát kinh doanh. - Cho vay töøng laàn: Moãi laàn vay voán, khaùch haøng vaø NHTM- nôi cho vay thöïc hieän caùc thuû tuïc vay voán caàn thieát vaø kyù keát hôïp ñoàng tín duïng. - Cho vay theo haïn möùc tín duïng (cho vay luaân chuyeån): Ngaân haøng thöông maïi vaø khaùch haøng xaùc ñònh, thoaû thuaän haïn möùc tín duïng. - Cho vay theo döï aùn ñaàu tö : Ngaân haøng thöông maïi cho khaùch haøng vay voán ñeå thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï vaø caùc döï aùn ñaàu tö phuïc vuï ñôøi soáng. - Cho vay hôïp voán: Caùc NHTM chi nhaùnh tænh Long An cuøng vôùi caùc toå chöùc tín duïng khaùc cuøng cho vay ñoái vôùi moät döï aùn hoaëc moät phöông aùn vay voán cuûa khaùch haøng. - Cho vay traû goùp: Khi cho vay voán, ngaân haøng thöông maïi vaø khaùch haøng xaùc ñònh vaø thoaû thuaän soá laõi voán vay phaûi traû coäng vôùi soá nôï goác ñöôïc chia ra ñeå traû nôï theo nhieàu kyø haïn trong thôøi haïn cho vay. Tröôøng hôïp khaùch haøng traû nôï vay tröôùc haïn, ngaân haøng thoaû thuaän vôùi khaùch haøng soá tieàn laõi vay phaûi traû cho phuø hôïp nhöng khoâng ñöôïc thaáp hôn möùc laõi tieàn vay cuûa cuøng loaïi cho vay taïi thôøi ñieåm traû nôï. 1.1.6. Laõi suaát tín duïng: Laõi suaát laø giaù caû cuûa quyeàn söû duïng voán, vieäc thay ñoåi laõi suaát seõ keùo theo söï bieán ñoåi cuûa chi phí tín duïng, töø ñoù taùc ñoäng ñeán vieäc thu heïp hay môû roäng khoái löôïng tín duïng trong neàn kinh teá. Do ñoù, laõi suaát laø moät trong nhöõng coâng cuï chuû yeáu cuûa chính saùch tieàn teä. Thöïc teá cho thaáy, tuyø theo ñieàu kieän thöïc teá vaø trình ñoä phaùt trieån cuûa thò tröôøng taøi chính, Ngaân haøng trung öông coù theå söû duïng coâng cuï laõi suaát ñeå ñieàu haønh chính saùch tieàn teä theo caùc chính saùch sau: +Ngaân haøng trung öông kieåm soaùt tröïc tieáp laõi suaát thò tröôøng baèng caùch quy ñònh caùc loaïi laõi suaát nhö: -Laõi suaát tieàn göûi vaø laõi suaát cho vay theo töøng kyø haïn ; hoaëc 8 -Saøn laõi suaát tieàn göûi vaø traàn laõi suaát cho vay ñeå taïo neân khung laõi suaát giôùi haïn. -Coâng boá laõi suaát cô baûn coäng vôùi bieân ñoä giao dòch. +Caùc NHTM seõ döïa vaøo möùc laõi suaát cuûa ngaân haøng trung öông coâng boá ñeå aán ñònh laõi suaát kinh doanh cuûa mình phuø hôïp trong töøng thôøi kyø. -Möùc laõi suaát cho vay cuûa caùc NHTM vaø khaùch haøng thoûa thuaän phaûi phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa Ngaân haøng Nhaø Nöôùc vaø NHTM Trung öông veà laõi suaát cho vay taïi thôøi ñieåm kyù keát hôïp ñoàng. Caùc NHTM coù traùch nhieäm coâng boá coâng khai möùc laõi suaát cho vay cho caùc khaùch haøng bieát. - Laõi suaát cho vay NHTM coù theå thu theo thaùng, quí, naêm … tuøy theo thoûa thuaän vôùi khaùch haøng vaø ñöôïc ghi trong hôïp ñoàng tín duïng. - Laõi suaát cho vay öu ñaõi ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi khaùch haøng ñöôïc öu ñaõi veà laõi suaát theo quy ñònh cuûa Chính Phuû, höôùng daãn cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc vaø NH TM Trung öông. - Tröôøng hôïp khoaûn vay bò chuyeån nôï quaù haïn, aùp duïng laõi suaát nôï quaù haïn laø 150 % laõi suaát cho vay aùp duïng trong thôøi haïn vay. - Trong tröôøng hôïp coù thay ñoåi veà laõi suaát vaø caùc tröôøng hôïp caàn thieát, thì caùc NHTM vaø khaùch haøng cuøng thoaû thuaän vaø ghi boå sung vaøo hôïp ñoàng. 1.1.7. Qui trình tín duïng. Qui trình xeùt duyeät cho vay taïi caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Long An ñöôïc theå hieän qua sô ñoà sau: Sô ñoà1: Qui trình tín duïng. CBTD tieáp nhaän hoà sô töø khaùch haøng (1) CBTD thaåm ñònh hoà sô ñeà xuaát yù kieán (2) Tröôûng phoøng tín duïng (3) Toång Giaùm ñoác ra quyeát ñònh (5) GÑ chi nhaùnh ñeà nghò (4) 9 (1). Khi khaùch haøng coù nhu caàu vay voán, hoï seõ ñeán Phoøng tín duïng ñeå noäp ñôn xin vay, trình baøy roõ lyù do xin vay vaø caùc hoà sô taøi lieäu duøng thuyeát minh cho vieäc vay voán. Caùn boä tín duïng tröïc tieáp nhaän hoà sô vay voán cuûa khaùch haøng sau ñoù kieåm tra tính hôïp leä, hôïp phaùp cuûa boä hoà sô. (2). Sau khi ñaõ tieáp nhaän nhöõng hoà sô do khaùch haøng cung caáp, caùn boä tín duïng seõ tieán haønh xöû lyù, thaåm ñònh nhöõng thoâng tin ñoù. Ñaây laø böôùc raát quan troïng, caùc khoaûn vay coù ñöôïc hoaøn traû hay khoâng phuï thuoäc chuû yeáu vaøo böôùc naøy. Ngoaøi vieäc kieåm tra hoà sô do khaùch haøng cung caáp, caùn boä tín duïng coøn phaûi tröïc tieáp gaëp ngöôøi ñaïi dieän doanh nghieäp vay voán, keát hôïp vôùi vieäc xuoáng ñòa ñieåm hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ñeå xem xeùt cuï theå tìm kieám nhöõng thoâng tin phuïc vuï cho coâng taùc thaåm ñònh. Vieäc khaûo saùt cô sôû cuûa doanh nghieäp ñoøi hoûi caùn boä tín duïng phaûi coù kinh nghieäm, hieåu bieát saâu roäng veà qui trình coâng ngheä, caùch thöùc toå chöùc, trình ñoä quaûn lyù cuûa doanh nghieäp ñeå töø ñoù coù nhöõng ñaùnh giaù chính xaùc. Tuy nhieân trong quaù trình khaûo saùt thöïc teá, caùn boä tín duïng caàn coù thaùi ñoä chaân tình côûi môû ñeå traùnh cho khaùch haøng khoù chòu vì ñieàu tra, thaåm vaán. (3). Khi nhaän ñöôïc hoà sô thaåm ñònh töø caùn boä tín duïng. Tröôûng phoøng tín duïng phaûi tieán haønh xeùt duyeät, thaåm tra nhöõng noäi dung ñöôïc ñeà caäp. Tröôûng phoøng tín duïng coù theå keát hôïp cuøng caùn boä tín duïng khaûo saùt cô sôû saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng xin vay voán. Neáu ñoàng yù vôùi ñeà nghò cuûa caùn boä tín duïng, tröôûng phoøng tín duïng seõ cho bieát yù kieán cuûa mình vaø trong voøng laøm vieäc 5 ngaøy phaûi trình leân cho Giaùm ñoác xeùt duyeät, sau ñoù thoâng baùo cho khaùch haøng bieát. (4). Giaùm ñoác chi nhaùnh chæ xeùt duyeät cho vay neáu coù ñuû chöõ kyù cuûa caùn boä tín duïng vaø tröôûng phoøng tín duïng trong phaïm vi 5 ngaøy vaø trong phaïm vi phaùn quyeát. Trong tröôøng hôïp moùn vay vöôït quaù phaïm vi phaùn quyeát, Giaùm ñoác chi nhaùnh phaûi göûi hoà sô vaø tôø trình leân toång giaùm ñoác ñeå xin yù kieán (5). Toång Giaùm ñoác sau khi nhaän ñöôïc hoà sô vaø tôø trình cuûa Giaùm ñoác chi nhaùnh phaûi xem xeùt vaø quyeát ñònh trong thôøi gian hôïp lyù; Caùc phoøng nghieäp vuï coù nhieäm vuï hoaøn taát hoà sô vaø giaûi ngaân kòp thôøi neáu khoaûn vay ñöôïc Toång Giaùm ñoác pheâ duyeät. 1.2. VAI TROØ CUÛA TÍN DUÏNG: 10 Tín duïng ngaân haøng laø moät keânh ñaùp öùng voán quan troïng cho neàn kinh teá, noù laø ñoøn baåy kinh teá, laø ñoäng löïc thuùc ñaåy saûn xuaát phaùt trieån, taêng tröôûng kinh teá. Trong ñieàu kieän kinh teá nöôùc ta ñang trong thôøi kyø chuyeån ñoåi sang kinh teá thò tröôøng, chuaån bò gia nhaäp WTO; Thò tröôøng tieàn teä, thò tröôøng voán chöa phaùt trieån maïnh, caùc doanh nghieäp vaø caù nhaân thieáu voán chæ troâng chôø chuû yeáu vaøo keânh tín duïng ngaân haøng. Chính vì vaäy, tín duïng ngaân haøng coù vai troø ñaëc bieät quan troïng trong vieäc ñöa kinh teá nöôùc ta tieán leân coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Theå hieän: 1.2.1. Ñoái vôùi caù nhaân vaø hoä gia ñình: Tín duïng ñaùp öùng nhu caàu veà voán cho caù nhaân vaø hoä gia ñình. Haàu heát caùc caù nhaân, hoä gia ñình ñeàu raát caàn voán ñeå sinh hoaït, hoaït ñoäng saûn xuaát. Thoâng qua hoaït ñoäng tín duïng, caùc caù nhaân, hoä gia ñình môû roäng khaû naêng saûn xuaát. Vì vaäy, tín duïng ngaân haøng giaùn tieáp goùp phaàn caûi thieän ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân taïo ñieàu kieän cho caù nhaân, hoä gia ñình môû roäng khaû naêng saûn xuaát ñeå vöôn leân trong cuoäc soáng. 1.2.2. Ñoái vôùi neàn kinh teá: -Tín duïng ngaân haøng thuùc ñaåy quaù trình tích tuï vaø taäp trung voán taïm thôøi nhaøn roãi ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu saûn xuaát löu thoâng, thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Hoaït ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng laø taäp trung voán baèng tieàn taïm thôøi nhaøn roãi chöa söû duïng trong xaõ hoäi ñeå cho caùc chuû theå vay phuïc vuï nhu caàu saûn xuaát kinh doanh coù hieäu quaû cao nhaèm thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån theo höôùng coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa. Tín duïng ngaân haøng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán cho quaù trình taùi saûn xuaát môû roäng vôùi qui moâ ngaøy caøng lôùn caû chieàu roäng laãn chieàu saâu. Vieäc taäp trung voán vaø phaân phoái tín duïng ñaõ goùp phaàn ñieàu hoøa voán trong toaøn boä neàn kinh teá töø nôi thöøa sang nôi thieáu. Noù goùp phaàn ñaåy nhanh quaù trình tích tuï voán ñeå ñaàu tö môû roäng saûn xuaát, goùp phaàn thuùc ñaåy nhanh toác ñoä taäp trung vaø tích luõy voán cho neàn kinh teá. Tín duïng goùp phaàn vaøo söï phaân coâng vaø hôïp taùc ngaøy caøng cao thoâng qua vieäc ñaåy nhanh quaù trình chuyeân moân hoùa saûn xuaát. Tín duïng laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö, laø ñoäng löïc khuyeán khích tieát kieäm ñeå thuùc ñaåy ñaàu tö. Trong quaù trình saûn xuaát, tín duïng ngaân haøng nhö 11 laø moät nguoàn hình thaønh voán löu ñoäng, voán coá ñònh vaø laø nguoàn boå sung thieáu huït cho caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Cô cheá thò tröôøng ñaõ laøm phaân hoùa söï caùch bieät veà thu nhaäp; vôùi vai troø cuûa mình, hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng taïo ñieàu kieän taêng theâm voán môû roäng saûn xuaát, taêng theâm thu nhaäp, kích thích quaù trình taäp trung voán, taäp trung saûn xuaát ñoái vôùi caùc taàng lôùp xaõ hoäi . Nhö vaäy, tín duïng ngaân haøng goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình tích tuï taäp trung voán vaø taäp trung vaøo ñaàu tö saûn xuaát, laøm taêng qui moâ voán, thuùc ñaåy nhanh quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. - Tín duïng ngaân haøng goùp phaàn naâng cao söùc caïnh tranh vaø hieäu quaû söû duïng voán, taêng cöôøng cheá ñoä haïch toaùn kinh teá cuûa doanh nghieäp. Ñaëc tröng cô baûn cuûa tín duïng laø söï vaän ñoäng treân cô sôû hoaøn traû coù lôïi töùc. Do vaäy, keát quaû hoaït ñoäng tín duïng phaûn aùnh phaàn naøo keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôn vò. Thoâng qua vieäc xem xeùt chaát löôïng tín duïng cuûa ngaân haøng coù theå ñaùnh giaù ñöôïc hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá. Tín duïng thuùc ñaåy caùc ñôn vò kinh teá söû duïng voán coù hieäu quaû, ñaåy nhanh voøng quay voán löu ñoäng taïo ra lôïi nhuaän cao hôn. Caùc chuû theå söû duïng voán ngaân haøng ñeàu phaûi cam keát thöïc hieän söû duïng voán ñuùng muïc ñích, coù hieäu quaû phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh doanh vaø hoaøn traû voán laãn laõi ñuùng haïn. Neáu ñôn vò khoâng thöïc hieän ñuùng lôøi cam keát thì ngaân haøng seõ aùp duïng bieän phaùp cheá taøi tín duïng. Do vaäy, ñeå kinh doanh coù hieäu quaû thì caùc ñôn vò phaûi tính toaùn kyõ, ñaàu tö vaøo lónh vöïc naøo, vôùi moät löôïng voán laø bao nhieâu. Caùc doanh nghieäp phaûi tìm moïi bieän phaùp ñeå taêng naêng suaát lao ñoäng, haï giaù thaønh, ñoåi môùi maãu maõ saûn phaåm, taêng voøng quay voán… Töø ñoù laøm cho söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp ñöôïc naâng cao. - Tín duïng ngaân haøng goùp phaàn thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp cuõng nhö neàn kinh teá taêng cöôøng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø naâng cao hieäu quaû hôïp taùc quoác teá. Trong ñieàu kieän quoác teá hoùa, toaøn caàu hoùa nhö hieän nay, neàn kinh teá cuûa moät nöôùc luoân luoân phaûi gaén vôùi thò tröôøng khu vöïc vaø theá giôùi. Chính saùch môû cöûa cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta nhaèm môû roäng quan heä kinh teá vôùi nöôùc ngoaøi ñeå thuùc ñaåy kinh teá trong nöôùc phaùt trieån. Chính vì vaäy, tín duïng ngaân haøng cuõng phaûi trôû thaønh moät trong nhöõng phöông tieän noái lieàn kinh teá trong nöôùc vôùi caùc 12 nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi, nhaèm khai thaùc toát theá maïnh cuûa quoác gia, thöïc hieän phaân coâng vaø hôïp taùc quoác teá. Thoâng qua voán tín duïng, caùc doanh nghieäp môû roäng saûn xuaát kinh doanh, ñaàu tö theo chieàu roäng laãn chieàu saâu, ñoåi môùi coâng ngheä, tieáp nhaän nhöõng coâng ngheä hieän ñaïi, an toaøn veä sinh moâi tröôøng ñeå naâng cao naêng suaát lao ñoäng vaø phaùt trieån beàn vöõng. Thoâng qua ñoù, taêng cöôøng vaø môû roäng xuaát khaåu, lieân doanh vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi ñeå töøng böôùc hoäi nhaäp quoác teá, phaùt huy lôïi theá so saùnh vaø lôïi theá caïnh tranh cuûa haøng Vieät Nam. - Thuùc ñaåy quaù trình phaùt trieån kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn theo ñònh höôùng XHCN: Trong nhöõng naêm qua, nhôø coù cô cheá hôïp lyù vaø chính saùch thoâng thoaùng cuûa nhaø nöôùc, ñaõ taïo ra moâi tröôøng kinh doanh naêng ñoäng hôn. Ñieàu ñoù ñaõ khuyeán khích taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia quaù trình saûn xuaát kinh doanh treân nguyeân taéc bình ñaúng cuøng coù lôïi, thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá haøng hoùa vôùi toác ñoä nhanh vaø vöõng chaéc hôn. Tín duïng ngaân haøng ñaõ tham gia ñaàu tö voán cho taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá, xaùc laäp quan heä ñoái xöû bình ñaúng, coâng baèng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá; Thoâng qua ñoù tín duïng ngaân haøng ñaõ goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. -Tín duïng goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû, taïo coâng aên vieäc laøm, goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng nhaân daân, duy trì vaø oån ñònh traät töï xaõ hoäi. Thoâng qua vieäc giuùp doanh nghieäp phaùt huy hieäu quaû saûn xuaát, taïo ra nhieàu haøng hoùa, dòch vuï. Tín duïng kích thích ñaàu tö coù hieäu quaû ôû caùc lónh vöïc, ngaønh ngheà, caùc vuøng kinh teá theo ñònh höôùng cuûa Nhaø nöôùc. Keát hôïp vôùi coâng cuï laõi suaát vaø moät soá caùc coâng cuï khaùc, tín duïng thöïc hieän ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá nhaèm oån ñònh giaù trò ñoái noäi vaø ñoái ngoaïi cuûa ñoàng tieàn. Töø ñoù thuùc ñaåy saûn xuaát, naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân, goùp phaàn oån ñònh an ninh chính trò, traät töï an toaøn xaõ hoäi. Treân ñaây laø boán vai troø toång quaùt cuûa tín duïng ngaân haøng. Tuy nhieân tín duïng chæ phaùt huy toát nhöõng vai troø treân trong ñieàu kieän qui moâ vaø cô caáu ñaàu tö cuûa tín duïng phuø hôïp vôùi ñieàu kieän ñaëc ñieåm vaø möùc ñoä haáp thu voán cuûa neàn kinh teá. Möùc ñoä taêng tröôûng cuûa tín duïng ñöôïc kieåm soaùt, hieäu quaû cuûa tín duïng ñöôïc phaùt huy. Neáu ñeå tín duïng phaùt trieån traøn lan khoâng kieåm soaùt ñöôïc thì 13 khoâng nhöõng laøm cho neàn kinh teá chaäm phaùt trieån maø coøn laøm cho laïm phaùt gia taêng, aûnh höôûng xaáu ñeán neàn kinh teá, xaõ hoäi. 1.3. CAÙC CHÆ TIEÂU ÑAÙNH GIAÙ CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG CUÛA CAÙC NHTM. Ñeå ñaït ñöôïc hieäu quaû kinh doanh cuõng nhö naâng cao chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM thì coâng taùc ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng cuûa NHTM laø raát quan troïng. Tuøy theo moãi nhaø quaûn trò ngaân haøng coù theå xaùc ñònh nhöõng chæ tieâu naøo laø chuû yeáu, laø quan troïng ñeå töø ñoù coù theå ñöa ra nhöõng ñònh höôùng vaø giaûi phaùp hôïp lyù nhaèm haïn cheá nhöõng ruûi ro vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng. Trong nhöõng thaäp kyû gaàn ñaây, coäng ñoàng ngaân haøng theá giôùi ñaõ ñöa ra nhaän ñònh: muoán duy trì ñöôïc tính laønh maïnh vaø oån ñònh cuûa moät ngaân haøng, caàn phaûi coù 5 yeáu toá, caùc yeáu toá naøy ñöôïc tieâu thöùc hoùa thaønh phöông phaùp phaân tích CAMEL. Ñaây laø phöông phaùp phaân tích ñöôïc haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi aùp duïng. CAMEL laø chöõ vieát taét tieáng Anh bao goàm : C (Capital): Voán töï coù A (Asset quality): Chaát löôïng taøi saûn coù M (Management ability): Naêng löïc quaûn lyù E (Earning): Khaû naêng sinh lôøi L (Liquidity): Khaû naêng thanh khoaûn tieàn Trong nguyeân taéc naøy, caùc yeáu toá quan troïng caàn phaân tích ñoù laø: * Voán töï coù cuûa Ngaân haøng thöông maïi: Voán töï coù laø voán rieâng cuûa NHTM : Voán ñöôïc hình thaønh khi môùi thaønh laäp ngaân haøng vaø ñöôïc boå sung töø lôïi nhuaän qua quaù trình kinh doanh döôùi daïng lôïi nhuaän ñöôïc giöõ laïi. Voán töï coù goàm 2 phaàn: Voán töï coù cô baûn vaø voán töï coù boå sung. Voán töï coù laø ñieàu kieän phaùp lyù cô baûn ñoàng thôøi laø yeáu toá taøi chính quan troïng nhaát trong vieäc ñaûm baûo caùc khoaûn nôï ñoái vôùi caùc khaùch haøng. Chính vì vaäy, qui moâ voán töï coù laø yeáu toá quyeát ñònh qui moâ huy ñoäng voán vaø caùc qui moâ thuoäc taøi saûn coù. Cuï theå, voán töï coù ñöôïc caùc Ngaân haøng Vieät Nam söû duïng vaøo caùc muïc ñích sau: 14 - Mua saém taøi saûn coá ñònh, nhaø cöûa thieát bò. - Buø ñaép toån thaát khi khoâng coù nguoàn trang traûi. - Laø thöôùc ño giôùi haïn caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuõng nhö trình ñoä vaø naêng löïc ñeà khaùng ruûi ro cuûa ngaân haøng. Khi ñaùnh giaù phaân tích voán töï coù ngaân haøng chuùng ta caàn chuù yù: Phaân tích khaû naêng an toaøn cuûa voán töï coù, Ngaân haøng thöôøng söû duïng caùc chæ soá sau ñeå tieán haønh ñaùnh giaù voán töï coù cuûa ngaân haøng: - Chæ soá 1: H1= Voán töï coù/Toång nguoàn voán huy ñoäng Theo qui ñònh caùc ngaân haøng thöông maïi khoâng ñöôïc huy ñoäng quaù 20 laàn voán töï coù vaø quyõ döï tröõ . Chæ soá 1 xaùc ñònh qui moâ huy ñoäng voán cuûa ngaân haøng. - Chæ soá 2: H2=Voán töï coù/Toång taøi saûn coù - Chæ soá 3: H3 = (Voán töï coù/Taøi saûn coù ruûi ro) x100% Trong quaù trình ñoåi môùi toå chöùc vaø quaûn lyù ngaân haøng, Thoáng ñoác ngaân haøng nhaø nöôùc ñaõ ban haønh Quyeát ñònh 457/2005/QÑ-NHNN veà “Quy ñònh caùc tyû leä baûo ñaûm an toøan trong hoaït ñoäng cuûa toå chöùc tín duïng”, trong ñoù qui ñònh “toå chöùc tín duïng phaûi duy trì thöôøng xuyeân tæ leä toái thieåu giöõa voán töï coù so vôùi toång giaù trò taøi saûn coù ruûi ro ôû möùc 8% nghóa laø H3>=8%. Chæ soá 3 xaùc ñònh ñoä an toaøn cuûa voán töï coù ñoái vôùi qui moâ hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng. Vieäc naâng cao voán töï coù cho caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam hieän nay heát söùc quan troïng vì caùc lyù do sau: - Voán töï coù thaáp daãn ñeán khaùch haøng cuûa ngaân haøng chæ laø nhöõng doanh nghieäp coù qui moâ nhoû (do luaät caùc TCTD qui ñònh cho vay ñoái vôùi moät khaùch haøng khoâng ñöôïc vöôït quaù 15% voán töï coù), hoï thöôøng laø nhöõng chuû theå coù ruûi ro do gaëp nhieàu baát lôïi trong caïnh tranh treân thöông tröôøng. - Vieät Nam trong giai ñoaïn phaùt trieån, nhu caàu ñaàu tö xaây döïng mua saém maùy moùc thieát bò raát cao, nhu caàu voán cuûa caùc doanh nghieäp thöôøng raát lôùn. Ngaân haøng qui moâ nhoû seõ khoâng ñuû khaû naêng ñaùp öùng veà soá löôïng, veà thôøi gian vaø caû ruûi ro do caùc yeâu caàu cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö ñaët ra. - Vieäc naâng cao voán töï coù coøn coù yù nghóa voâ cuøng quan troïng trong ñieàu kieän cuûa Ngaân haøng Vieät Nam hieän nay, vì noù goùp phaàn cuõng coá loøng tin cuûa daân chuùng ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng. Hôn nöõa, noù laø cô sôû ñeå ñaûm baûo buø ñaép ruûi ro cho nhöõng ngöôøi göûûi tieàn. 15 - Vieäc naâng cao voán töï coù cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam hieän nay seõ goùp phaàn giaûm laõi suaát cho vay trong neàn kinh teá vì hai leõ: moät maët vì voán töï coù khoâng phaûi traû laõi, neân ngaân haøng coù ñieàu kieän giaûm ñöôïc chi phí ñaàu vaøo töø ñoù giaûm ñöôïc laõi suaát cho vay trong neàn kinh teá. Maët khaùc, voán töï coù taêng leân laøm taêng ñöôïc nguoàn cho vay cuûa ngaân haøng. - Taêng voán ñieàu leä laøm giaûm ruûi ro thieáu voán khaû duïng, vì voán töï coù laø nguoàn voán khoâng coù thôøi haïn. - Voán töï coù cao seõ daãn ñeán vieäc caùc ngaân haøng caïnh tranh maïnh meõ treân thò tröôøng cho vay, vì theá khaû naêng sinh lôøi treân thò tröôøng naøy seõ giaûm, ñieàu ñoù thuùc eùp caùc ngaân haøng höôùng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình theo höôùng khai thaùc caùc nghieäp vuï taøi saûn coù khaùc ñeå sinh lôøi. Do vaäy, hoaït ñoäng beân taøi saûn coù ñöôïc phaùt trieån nhanh theo höôùng ña daïng hoùa, vöøa giaûm ruûi ro cho caùc ngaân haøng, vöøa gia taêng ñöôïc caùc tieän ích maø ngaân haøng cung caáp cho xaõ hoäi. Toùm laïi, moãi ngaân haøng caàn phaûi coù ñuû voán ñeå coù theå chòu ñöïng ruûi ro trong moïi hoaøn caûnh. Tuaân thuû qui ñònh veà voán ñieàu leä toái thieåu chöa haún laø an toaøn, maø vaán ñeà coøn laø ôû choã vieäc söû duïng ñoù lieân quan ñeán caùc taøi saûn coù möùc ñoä ruûi ro nhö theá naøo. *Ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM, ngöôøi ta thöôøng söû duïng caùc chæ tieâu sau ñaây: + Tæ leä nôï quaù haïn : NQH laø khoaûn nôï khi ñeán kyø haïn traû nôï goác hoaëc laõi, neáu khaùch haøng khoâng traû nôï ñuùng haïn vaø khoâng ñöôïc ñieàu chænh kyø haïn nôï goác hoaëc laõi, hoaëc khoâng ñöôïc gia haïn nôï goác hoaëc laõi thì chuyeån toaøn boä soá dö nôï sang NQH vaø khaùch haøng phaûi traû laõi suaát NQH. Nhö vaäy, NQH laø khoaûn nôï maø ñeán haïn traû nôï, beân khaùch haøng vay khoâng traû ñöôïc nôï theo ñuùng cam keát vôùi Ngaân haøng . Toång nôï quaù haïn Tyû leä nôï quaù haïn = -------------------------------- x 100% Toång dö nôï Neáu tyû leä naày caøng cao thì chaát löôïng tín duïng cuûa ngaân haøng caøng yeáu vaø ngöôïc laïi tyû leä naày caøng thaáp thì chaát löôïng tín duïng caøng cao. Trong NQH goàm coùù: NQH thoâng thöôøng, NQH coù vaán ñeà vaø NQH khoù ñoøi. 16 -NQH thoâng thöôøng: Laø khoaûn nôï maø khaùch haøng vay coù gaëp khoù khaên veà voán taïm thôøi, chöa coù khaû naêng traû nôï goác vaø laõi cho ngaân haøng ñuùng theo ñònh kyø haïn nôï. Ñaây laø khoaûn nôï trong haïn môùi chuyeån sang NQH vôùi moät thôøi haïn ngaén vaø ngaân haøng coù khaû naêng thu hoài goác, laõi trong thôøi gian tôùi. -NQH coù vaán ñeà: Laø khoaûn NQH maø khaùch haøng vay ñaõ khoâng thöïc hieän ñöôïc nghóa vuï traû nôï vôùi ngaân haøng trong moät thôøi gian khaù laâu. Tình traïng taøi chính cuûa khaùch haøng ñang coù chieàu höôùng xaáu, khoâng khaû naêng hoaøn traû voán vaø laõi cho ngaân haøng. - NQH khoù ñoøi: Laø khoaûn nôï maø ngöôøi vay rôi vaøo tình traïng caïn kieät veà taøi chính, khoâng coøn khaû naêng traû nôï ngaân haøng. Taøi saûn baûo ñaûm tieàn vay ñaõ xöû lyù ñeå thu hoài nôï nhöng khoâng ñuû, hoaëc xöû lyù taøi saûn khoâng ñöôïc neân khoâng khaû naêng traû nôï ngaân haøng. - Nôï toàn ñoïng: Nôï toàn ñoïng laø khoaûn nôï khoâng coøn khaû naêng thu hoài, ñaõ ñöôïc caùc NHTM Nhaø nöôùc toång hôïp ñöa vaøo ñeà aùn xöû lyù nôï toàn ñoïng vaø ñaõ ñöïôc caáp coù thaåm quyeàn pheâ duyeät. Nôï toàn ñoïng goàm: Nôï khoanh, nôï chôø xöû lyù + Nôï khoanh: Nôï khoanh laø caùc khoaûn nôï maø khaùch haøng chöa coù khaû naêng traû nôï, do nguyeân nhaân khaùch quan nhö saûn xuaát bò thieân tai, dòch hoïa (luõ luït, haïn haùn, baûo, dòch beänh …) hoaëc kinh doanh bò thua loã … Caùc khoaûn nôï naøy ñöôïc khoanh theo söï chæ ñaïo cuûa Chính phuû. Trong thôøi gian khoanh nôï ( <= 5 naêm ), ngöôøi vay khoâng phaûi traû laõi ngaân haøng vaø coù keá hoaïch traû nôï goác cho ngaân haøng. Heát thôøi gian khoanh nôï maø khaùch haøng vaãn chöa traû ñöôïc nôï, ngaân haøng chuyeån dö nôï khoanh naøy sang nôï vay thoâng thöôøng theo ñuùng tính chaát nôï ban ñaàu cuûa noù. +Nôï chôø xöû lyù: Nôï chôø xöû lyù laø caùc khoaûn nôï toàn ñoïng ngaân haøng chöa xöû lyù ñöôïc do chöa ñuû caùc yeáu toá ñeå ngaân haøng xöû lyù nôï nhö : Caùc khoaûn nôï coù taøi saûn laøm ñaûm baûo tieàn vay, nhöng khoâng ñuû yeáu toá phaùp lyù ñeå phaùt maõi. Ngöôøi vay cheát, maát tích khoâng coù giaáy tôø chöùng minh cuï theå. Caùc khoaûn nôï khoâng coù ñaûm baûo 17 tieàn vay, nhöng ngöôøi vay chaây yø, coá tình khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc nôï do thieân tai, dòch hoïa … ngaân haøng chöa ñöôïc pheùp daõn nôï, khoanh nôï, xoùa nôï vì chöa coù chuû tröông cuûa Nhaø nöôùc. Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï bò xeáp loïai, ngaân haøng thöông maïi bò buoäc phaûi laäp quyõ döï phoøng theo Quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN cuûa Thoáng Ñoác NHNN Vieät Nam veà phaân loaïi taøi saûn coù vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro. Neáu quyõ döï phoøng khoâng ñuû buø ñaép taøi saûn bò ruûi ro, thì phaûi laáy lôïi nhuaän, thaäm chí laáy voán töï coù cuûa ngaân haøng ñeå trang traûi. Giaûi phaùp naøy nhaèm ñaûm baûo nguyeân taéc: ngaân haøng phaûi laõnh chòu nhöõng ruûi ro trong kinh doanh, ngaân haøng khoâng ñöôïc pheùp laáy nguoàn tieàn göûi cuûa khaùch haøng ñeå buø ñaép toån thaát. Ñieàu naøy giuùp cho tình hình taøi chính cuûa ngaân haøng ñöôïc laønh maïnh hôn, ñoàng thôøi buoäc ngaân haøng phaûi thaän troïng khi cung caáp tín duïng. +Chæ tieâu so saùnh giöõa lôïi nhuaän roøng vôùi toång taøi saûn coù trung bình-goïi laø heä soá ROA (Return on Asset) H(ROA)= Lôïi nhuaän roøng Taøi saûn coù bình quaân YÙ nghóa cuûa ROA: Moät ñoàng taøi saûn coù taïo ra bao nhieâu ñoàng lôïi nhuaän. Chæ tieâu naøy cho thaáy chaát löôïng cuûa coâng taùc quaûn lyù taøi saûn coù- Taøi saûn coù sinh lôøi caøng lôùn thì heä soá noùi treân seõ caøng lôùn. +Chæ tieâu so saùnh giöõa lôïi nhuaän roøng vôùi voán töï coù bình quaân cuûa ngaân haøng. Chæ tieâu naøy phaûn aùnh qua heä soá ROE ( Return on Equity) H(ROE) = Lôïi nhuaän roøng Voán töï coù bình quaân YÙ nghóa cuûa ROE: Moät ñoàng voán chuû sôû höõu taïo ra bao nhieâu ñoàng lôïi nhuaän. Chæ tieâu naøy cho thaáy hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng khaû naêng sinh lôøi treân moät ñoàng voán cuûa ngaân haøng. Heä soá caøng lôùn, khaû naêng sinh lôøi taøi chính caøng lôùn. +Chæ tieâu tyû suaát sinh lôïi laø chæ tieâu so saùnh giöõa lôïi nhuaän roøng vôùi toång taøi saûn coù sinh lôøi. 18 P’= Lôïi nhuaän roøng Toång taøi saûn coù sinh lôøi Trong ñoù taøi saûn coù sinh lôøi bao goàm: -Caùc khoaûn cho vay -Ñaàu tö chöùng khoaùn -Taøi saûn coù sinh lôøi khaùc Chæ tieâu naøy cho thaáy hieäu suaát sinh lôøi cuûa taøi saûn coù sinh lôøi. Tyû suaát naøy caøng gaàn H(ROA) thì hieäu suaát söû duïng taøi saûn cuûa ngaân haøng caøng lôùn. Chæ tieâu naøy coù yù nghóa quyeát ñònh ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa NHTM. Caùc NHTM luoân chuù yù ñeán caùc chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh cuõng nhö chaát löôïng tín duïng. Bôûi vì moïi lôïi nhuaän laø thuoäc veà quyeàn thuï höôûng cuûa ngaân haøng thì nhöõng ruûi ro, maát maùt trong kinh doanh neáu coù cuõng phaûi do ngaân haøng gaùnh laáy. Trong thöïc teá, khoâng moät ngaân haøng naøo treân theá giôùi naøy coù theå ñoaùn chaéc raèng trong cuoäc ñôøi hoaït ñoäng cuûa mình seõ khoâng gaëp baát kyø ruûi ro tín duïng naøo, duø raèng tröôùc khi ra quyeát ñònh cho vay ngaân haøng ñaõ tính toaùn vaø caân nhaéc kyõ caùc yeáu toá lieân quan ñeán uy tín, khaû naêng taøi chính, khaû naêng traû nôï cuûa ngöôøi vay. Ruûi ro tín duïng caøng traàm troïng hôn khi xaûy ra suy thoaùi kinh teá hoaëc laïm phaùt daãn ñeán haøng loïat caùc doanh nghieäp laøm aên trong tình traïng thua loã. Toùm laïi, trong chöông 1 ñaõ trình baøy vaø phaân tích nhöõng cô sôû lyù luaän chung veà tín duïng, trong ñoù taäp trung veà caùc chæ tieâu phaân tích chaát löôïng tín duïng ñeå naâng cao vai troø cuûa tín duïng NHTM trong vieäc thuùc ñaåy kinh teá cuûa tænh Long An phaùt trieån. 19 CHÖÔNG2 THÖÏC TRAÏNG VEÀ CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG CUÛA CAÙC NHTM TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH LONG AN 2.1. SÔ LÖÔÏC VEÀ TÌNH HÌNH KINH TEÁ XAÕ HOÄI CUÛA TÆNH LONG AN. 2.1.1. Vaøi neùt veà tình hình chung cuûa tænh. Long An laø moät trong nhöõng tænh thuoäc ñoàng baèng soâng Cöûu Long (ÑBSCL) laø moät vuøng quan troïng cuûa caû nöôùc, cung caáp treân 50% saûn löôïng löông thöïc, treân 50% saûn löôïng gaïo xuaát khaåu. Long An laø cöûa ngoõ noái lieàn thaønh phoá Hoà Chí Minh vôùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long, coù dieän tích töï nhieân 4.448,6 km2, baèng 1,3% dieän tích caû nöôùc vaø 14,5% dieän tích vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Tænh Long An coù moät thò xaõ vaø 14 huyeän. Thò xaõ Taân An laø trung taâm haønh chính cuûa tænh. Ñieàu kieän töï nhieân sinh thaùi cuûa tænh Long An raát thuaän lôïi vieäc phaùt trieån toaøn dieän, vôùi cô caáu caây troàng, vaät nuoâi da daïng, phong phuù: - Dieän tích ñaát noâng nghieäp laø 319.000 ha, saûn löôïng löông thöïc naêm 2005 treân 1,58 trieäu taán. - Dieän tích nuoâi troàng thuûy saûn laø 3.100 ha, haøng naêm ñem laïi hôn 8.000 taán toâm, caù coù giaù trò xuaát khaåu cao. Saûn löôïng ñaùnh baét haøng naêm ñem laïi treân 13.000 taán. Toång kim ngaïch xuaát khaåu naêm 2005 treân 370 trieäu USD. Vôùi nhöõng lôïi theá treân, tænh Long An coù ñieàu kieän thu huùt nguoàn voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc cuõng nhö trao ñoåi, mua baùn vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc thoâng qua cöûûa khaåu Moäc Hoaù vaø heä thoáng caûng bieån taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. 2.1.2. Tình hình phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa tænh Long An: Long An laø moät tænh coù cô caáu kinh teá Noâng-Coâng nghieäp. Coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp töông ñoái phaùt trieån.