Tài liệu Một số vấn đề về xây dựng chiến lược cho một doanh nghiệp công nghiệp việt nam

BQ GIAO DVC VA DAO T~O TRUONG D~I HOC KINH TE TP. HO CHI MINH ----------- (!)3m '8:0 ------------- HOANG LAM TJNH so MOT vAN DE VE XA y DUNG CHIEN LUOC . . . CHO MOT DOANH NGHIEP CONG NGHIEP VIETNAM • • • Chuyen ngimh: Kinh te', quan ly va ke' ho~c Ma so' : 5.02.05 LU~N A " ~ - 0 h6a kinh te' quo'c diln ,.._, AN TIEN SI KINH TE NGUOI HUONG DAN KHOA HOC: PGS.TS.NGUYEN DUC KHUONG, DHK'( TP.HCM CH, BQ KE HO;). CH vA DA u TU TS.PHUONG NGOC T~ THANH PHO HO CHI MINH - NAM 2 Oq_t__________________ :;::-l £';~ . GiAu_DyC vA 8~\o THlJO'I'JG Dr\i rmc l\l NH TE ' { ~· , ! ~ -ll·iM!: HCl _._ CHi 'I .......................... Fi"iO .............. ...........1.'1iNH ...··--"' l ~-HVB,;.N -,•h,; TA..O t -~· Ct~· ·" • .:~MJ f' ~ j ~.1 ~ •1. ~ :~{£. (1! LOICAM DOAN an" MQT s6 VAN FXE VE xAY Dl/NG CHIEN Toi xin cam doan ban lu~n LU(JC CHO MQT DOANH NGHif;P CONG NGHif;P Vlf;T NAM" nay la cong trmh nghien ctl'u ciia rieng tOi. Cac li~u dttqc sii' dtJ.ng trung thlJ.'c va ke't qua neu trong lu~n an chua tU'ng dttqc ai cong bo trong ba"t ky cong trinh nao khac. so Tp.HJ Chi Minh, ngay OJ thimg 10 nam 2001 Tac gia lu~n an Hoang Lam Tinh ___ j l ! i II MUCLUC Trang Trang phQ bia I LO'i cam doan II MQC h,J.C IV Danh ffil)C cac chii' vitt t~h Danh ffil)C cac bang v Danh IDQC cac sd d6 va mo hinh VI M<1DAU 1 CHUONG 1: co LY LU~N v A TH\]'C TlEN VE xA y D\)'NG CHIEN ~ ~ K LU(JC CUA MQT DOANH NGHIJ):P TRONG DIEU KI]J:N NEN KINH TE THl TRUONG 4 1.1. St;t d.n thie't khach quan cua chie'n luqc d6i vdi hot;tt d()ng cua m()t doanh nghi~p 4 v~ chie'n luqc 5 1.1.1. Khai ni~m 6 1.1.2. St;t tie'n tric3n cua cac tu· tu'dng v~ chie'n luqc doanh nghi~p 1.2. Nhii'ng tu' tu'dng cd ban cua cac ly thuye't kinh te' lien quan de'n chie'n htqc phat tric3n nganh va cac ly thuye't v~ chie'n luqc 8 doanh nghi~p, 12 , 1.3. Tu' duy chie'n htqc th6ng cac tntong phai v~ chie'n luqc doanh nghi~p tren the' gidi 13 1.4. H~ 1.5. Quy trlnh xay dt;(ng chie'n lu'QC CUa IDQt doanh nghi~p 20 1.5 .1. Cd sd khoa h<;>c va nhii'ng n()i dung cua quy tdnh xay dl;fng chie'n luqc 21 doanh nghi~p 1.5 .2. Quy trlnh th~c hi~n chie'n luqc va dGi mdi, ph at tri€n doanh nghi~p 63 1.5.3. Ke't diu, n()i dung cua m()t chie'n luqc doanh nghi~p 68 qu6c te' v~ chie'n luqc va xay dt;tng chie'n luqc doanh nghi~p 69 1.5 .4. Kinh nghi~m Kft lwJn chuang I 77 cHu'ONG 2. THVC TR~NG VE QUA TRiNH xA. Y D\J'NG CHIEN Lu'<)c CUA CAC DOANH NGHI]J:P CONG NGHIJ):P VIJ):T NAM GIAI DO~N 1991-2000 80 2.1. Nhii'ng d~c dic3m chu ye'u ci1a cac doanh nghi~p cong nghi~p Vi~t Nam. 80 cua cac doanh nghi~p cong nghi~p Vi~t Nam 80 2.1.1. Sd luqc qua trlnh phat tri~n 2.1.2. Nhii'ng d~c dic3m chu ye'u cua cac doanh nghi~p cong nghi~p Vi~t Nam 82 2.2. Phan tich tlnh hlnh xay dl;fng chie'n luqc kinh doanh ctia cac doanh nghi~p cong nghi~p Vi~t N am giai dot;tn 1991-2000. 84 2.2.1. Giai dot;tn 1991-1995: thoi ky tie'p ttfc dGi mdi chuy€n tU cd che' ke' hot;tch h6a t~p trung sang cd che' thi tntong 84 2.2.1.1. Moi truong kinh doanh va nhii'ng phu'dng hudng d6i mdi cd che' quan ly kinh te' a Vi~t Nam 84 2.2.1.2. Nhung d6i mdi v~ qua trlnh xay d~tng chie'n lttqc cua m()t doanh nghi~p 89 2.2.1.3. Ke't qua va hi~u qua hot;tt d()ng cua cac doanh nghi~p cong nghi~p Vi~tNam giai dot;tn 1991-1995 91 2.2.2. Giai dot;tn 1996-2000: day la thoi ky n~ kinh te' Vi~t Nam chuyen mt;tnh ? ~ ? ? "' " sa A A. "" A. " ,.. -~ III san,g co che' thi tnrong theo dinh huang xa h9i chii nghia va huang de'n h(}i nh~p khu Vf!c ASEAN 2.2.2.1. Phuong huang, nhi~m Vl)., ml).c tieu chii ye'u va d6i mai co che' quan ly 1996-2000 giai do~n 2.2.2.2. Chuang trlnh phat tri~n c6ng nghi~p Vi~t Nam 1996-2000 2.2.2.3. Tht;tc tr~ng ho~t d(}ng va chie'n luqc ciia cac doanh nghi~p c6ng nghi~p Vi~t Nam giai do~n 1996-2000 2.2.2.4. Tht;tc tr~ng xay dt;tng chie'n luqc ciia cac doanh nghi~p c6ng nghi~p trong b6i canh d6i mai co che' quan ly ciia ca nuac 1:1)' nam 1996-2000 Ktt lutJ_n chuang 2. CHU<1NG 3. CAC GIAI PHAP XA y DljNG CHIEN LU(IC CUA CAC DOANH NGHitP CONG NGHitP VItT NAM 3.1. M6i truong kinh doanh ciia cac doanh nghi~p c6ng nghi~p Vi~t Nam giai do~n 2001-2010 3.1.1. M6i truong kinh doanh mai va cac xu the' chie'n luqc kinh doanh mai 3.1.2. Nhii'ng co h(}i, nguy co va nhii'ng thach thilc chii ye'u d6i vai cac doanh nghi~p c6ng nghi~p Vi~t Nam c6ng nghi~p Vi~t Nam de'n 2010 3.2. Binh huang phat tri~n phat tri~n c6ng nghi~p Vi~t Nam dftu the'ky 21 3.2.1. Quan di~m 3.2.2. Nhii'ng mtJc tieu phat tri~n c6ng nghi~p Vi~t Nam giai do~n 2001-2010 3.3. M()t s6 giai phap nang cao cha't luqng xay dt;tng chie'n luqc ciia doanh nghi~p c6ng nghi~p Vi~t N am 3.3.1. Giai phap hinh thanh quy trlnh xay dt;tng chie'n luqc mai cho cac doanh nghi~p c6fl.g nghi~p Vi~t Nam 3.3.2. Nhii'ng giai phap lien quan de'n ch(rc nang t6 chile va ho~c dinh cac chlnh sach ciia Nha mrac tt;t chii 3.3 .3. Nhii'ng gi{li phap ·v~ d6i mOi co che' quan ly va md r(}ng quy~n ciia doanh nghi~p 3.3.4. Giai phap v~ cac chinh sach dao t~o ngu6n nhan lt;tc 3.4. M()t s6 kie'n nghi 3.4.1. M(}t s6 kie'n nghi d6i vai cac co quan quan ly Nha nuac 3 .4.1.1. Kie'n nghi v~ ch(tc nang t6 chile va ho~c djnh cac chinh sach kinh t€ ciia Chinh phd va co quan qmln ly nganh 3.4.1.2. Kie'n nghi v~ d6i mai cc1 che' quan ly 3 .4.1.3. Kie'n nghj v~ dao t~o ngu6n nhan lt;tc 3.4.2. Kie'n ngh! d6i vai doanh nghi~p Ket lu(in chuang 3 KET LUA.N DANH Ml)C CONG TRINH CUA TAC GIA DANH Ml)C TAl LI~U THAM KHAO PHl) LTJC A ' ' A ? .1' ') ? 95 95 101 104 118 126 130 130 130 133 135 135 137 140 140 172 175 177 179 179 179 180 181 182 184 186 189 190 IV DANH MT)C CAC CHUVIET TAT TRONG LU4N AN : Asean Free Trade Area- Khu V\1C m~u dich tlJ do Bong NamA. : Asia Pacific Economic Cooperation - Dien dan h tang gia tri san xu~t cong nghi~p cong nghi~p Vi~t Nam de'n 12/2000 107 111 (%) Bang 2.6. GDP theo thanh phlin kinh te" Bang 3.1. M1;1c tieu chie'n lu'qc phat tri~n 111 cong nghi~p Bang 3.2. Tinh hinh moi tnl'ong kinh doanh Bang 3.3. Tinh hlnh quan ly n9i b9 doanh nghi~p giai do~n 2001-2010 137 148 149 VI DANH Muc cA.c So d6 1.1. Cac lo~i sa Do v A·Mo HiNH hlnh tu duy rna cac nha qulm tr! thuong sii' dt;mg . 13 So d6 1.2. Quy trlnh xay dlfng chie'n lu' sang n~ kinh te' thi tru'ong c6 quan ly vi mo cua Nha nuoc, md r(>ng sv tV v~n doanh nghi~p. C6 mi, sii' d1;1ng hi~u c6 huong di, khai qua hon cac ngu6n lt:(c, quan tri t6t hon, chu d(>ng bon, nfing cao kha nang c~nh tieu nhanh hon. St:( phat tri~n d(>ng cua cac tranh khi h(>i nh~p khu vvc va qu6c te', d~t cua cac doanh nghi~p ml)c d6ng g6p vao st:( phat tri€n chung cda dftt nu'oc, g6p phftn d§'y nhanh tie'n trlnh cong nghi~p h6a, hi~n d~i h6a da.'t nuoc. Vi~c xfiy dt:(ng chie'n htt vftn d~ ly lu~n d Vi~t Nam. Vl v~y, m(>t each khoa hQc, h~ cftp bach, moi me, thai sv ca v~ ben c~nh tht:(c ti~n va phftn nghien cuu, t6ng ht doanh nghi~p, ban lu~n thuye't tren cho cac doanh nghi~p th6ng, vU'a cong nghi~p an con thii' nghien cuu ling dl;lng ly Vi~t kie'n nghi cho Nha nuoc va cac doanh nghi~p Nam va dua ra nhung giai phap, cong nghi~p Vi~t Nam nh~m nfing cao cha.'t lu't ban chie'n lu'i nh~p khu .. ( 2 VlfC va quQ'c te'. 3. Neu m(>t s6 ll'ng dl]ng minh hQa vao vi~c doanh nghi~p cong nghi~p Vi~t Nam hi~n xay dl]'ng chie'n htqc cho cac nay. III. D6I Tu'(1NG VA PHAM VI NGHIEN CUU: 1. B6i tu'qng nghien cll'u ciia lu~n an Ia cac doanh nghi~p cong nghi~p Vi~t Nam. 2. Ph~m cong nghi~p nh~p Vi~t vi nghien cll'u : qua trlnh xay dl]'ng chie'n lttqc ciia doanh nghi~p Nam trong ki~ndu n~ kinh te' thi tntong, trong qua trlnh h(>i khu vl]'c va qu6c te'. IV. PHUONG PHAP NGHIEN CUU: B€ d~t duy v~t bi~n trite nghi~m, nghi~p an sii' dl]ng cac phuong phap ciia chii nghia chung, phan tich t6ng hqp, h~ th6ng l!ch sii', so sanh, th6ng ke toan, phuong phap dl]' bao va phan tich CRYSTAL BALL ... d~t tl]' v~n nh~p ml]c dich nghien cuu, lu~n d(>ng trong m6i quan h~ voi toan b(> n~ kinh te' Vi~t cac doanh Nam va hoa voi moi truong qu6c te', tinh de'n nhung sl]' tac d(>ng ciia co che' thi truong. V. KET QUA DA T Du'(1C VA NHUNG DlftM Mdi CUA LUAN AN: Tntoc day da c6 nhung lu~n d~ chie'n luqc doanh nghi~p, an, nhung cong trlnh nghien cti'u d~ lu~n th6ng, d~c an nay b6 sung nhung di~m - vl]'c moi chua duqc nghien cuu sau r(>ng d Vi~t bi~t la va'n d~ nen xay dl]'ng chie'n con thie'u d6. Do day la linh Nam, nen g~p thong tin, thie'u tai li~u, phili tl]' mo mftm nghien cll'u, h~ kie'n khac nhau. Vl v~y, khong th~ d~t moi CUa lu~n dUQC Va nhfi'ng di~m de'n va'n nhung vl day Ia linh vtfc moi, r(>ng, phuc t~p, nghien cU'u chua r(>ng, chua sau, chua h~ htqc doanh nghi~p, c~p nhi~u kh6 khan, thie'u th6ng, chAt lQc nhi~u y tranh khoi nhung thie'u sot nha't dinh. Ke't qua an nhu' sau: 3 1. T6ng ke't, h~ th6ng hoa cac tntang phai, cac each tie'p c~n, xay dt!ng chie'n luqc doanh nghi~p thai gian qua. 2. Bong gop nhfi'ng co sd khoa hQc cho vi~c nghi~p d~t hi~u qua cao, d~ ki~n Vi~t nghi~p cong 3. B~ bi h()i Nam chuffn xuftt cac giai phap, kie'n nghi rth~m nghi~p Vi~t nh~p cong nghi~p Nam. nghi~p nghi~p VI. KET CAU CUA LUAN AN: "'" Nam, phu nang cao chftt luqng xay dlfng chie'n luqc doanh doanh ,....., Vi~t va khu vlfc va qu6c te'. B6ng thai d~ xuftt m()t s6 ling dl.mg minh hQa vao vi~c cong xay dlfng chie'n luqc doanh xuftt quy trlnh xay dlfng chie'n luqc doanh nghi~p mo hlnh cua m()t ban chie'n luqc cho cac doanh nghi~p hqp vdi di~u cac phu'cJng phap Vi~t ? Nam hi~n "' xay dlfng chie'n Iuqc cho cac nay. , ~ ? M0BAU. 1. Co sd ly lu~n trong ki~n di~u n~ 2. Thlfc tr~ng nghi~p Vi~tNam va thlfc ti€n v~ xay dlfng chie'n luqc cua m()t doanh nghi~p kinh te' thi tru'ang. v~ giai do~n qua trlnh xay dltflg chie'n luqc cua cac doanh nghi~p 1991-2000. 3. Cac giai phap xay dljng chie'n htqc cua cac doanh nghi~p Nam. ' TAl LI~U A PH() Ll}C. cong ? THAM KHAO. cong nghi~p Vi~t 4 CHUONG 1 co saLy LU!N v A THljC TlEN VE xA y DljNG CHIEN ? A ~ A Thtrc ti6n kinh te'" the'" gioi cho thfry co m6i lien h~ cda doanh nghi~p me len cac n~ Cd sd ly lu~n tranh d~ danh gia hi~n nghi~p c6ng Vi~t tr~ng Nam chie'"n phai khai thac t6t nhfrt l<;ii the'" so hoa nh~p vao thi trttong khu vtrc va qu6c te'". moi dtt<;Jc trinh bay du'oi day Ia n~ dt;mg vao vi~c tang cd ban rna chung ta se v~n va xay dtrng cac chie'"n ltt<;Jc cho cac doanh hi~n t~i va tu'dng lai. St;t cftn thitt khach guan cua chitn lu'Q'c do'i v6'i ho~t 1.1. che giua str phat tri~n hoa, internet va kinh te'" tri thuc dang anh httdng kinh te'". M6i doanh nghi~p sanh, nang cao nang ltrc c~nh nghi~p NEN voi moi tntong, ngu6n nt?i Itrc, str hinh thanh va thtfc hi~n ltt<;Jc cda no. Qua trinh toan c~u m~nh ch~t ~ A LU(jC CUA MOT DOANH NGHI~P TRONG DIEU KI~N KINH TE THJ TRUONG. dong cua mot doanh nghiep: Mt?t t6 chuc kh6ng co chie'"n ltt<;Jc gi6ng nhtt con tau khong co banh lai, ma't dinh httong ' khong bie'"t se di ve dau. f)~c chong v~ t6n t~i, mc,>i m~t phat tri~n. nhi~m, tranh quye'"t li~t t~o, nho v~y d~t tranh tren thi trttong toan c~u ty da qu6c gia, nhrrng t~p doan kinh te'" m~nh phai tim mQt chie'n ltt<;Jc sang t~o, d~ co huang di, qua hdn cac ngu6n ltrc, nang cao kha nang khu vrfc va qu6c te'", quah tinh nang dt?ng, sang Hdn nrra, c~nh Mu6n vi~c v~y, phai c~nh Co mt?t chie'"n lu'<;Jc dung se giup cac doanh nghi~p tranh khi hQi nh~p trach Ia khi di6n ra str thay d6i nhanh tren the'" gioi va cac doanh nghi~p khai thac dtt<;Jc cac cd hQi, sii' dt;tng hi~u c~nh bi~t tri t6t hdn, khuye'"n khich tinh th~n mt;tc tieu nhanh hdn. voi nhrrng d6i thd la nhrrng cong doi hoi cac doanh nghi~p thich h<;Jp, t~o dtt<;Jc l<;Ji the'" c~nh Vi~t Nam tranh dQc dao. xay dtrng chie'"n ltt<;Jc phai dtra tren cd sd khoa hc,>c, mttu ltt<;Jc, vll'a 5 dinh tinh VITa dinh lu'<;Jng, dtja tren nhii'ng th~n cong ngh~, d~ ttju moi nhfit CUa khoa hQC ky thu~, kinh te', quan ly ca ve thtjc tien va ly lu~n cfip thie't do'i voi cac doanh nghi~p phiii doanh nghi~p nao ciing n~m Vi~: trong ngoai mtoc, day la vfin Nam. Tuy nhien, cho de'n nay khong vii'ng nhii'ng thanh ttju ve chie'n lu'<;Jc, nhii'ng each thuc ve xay dtjng chie'n lu'<;Jc doanh nghi~p. V~y chie'n lu'<;Jc la gl? Stj c~n thie't ciia n6 trong ho'.lt dqng doanh nghi~p nhu' the' nao? Xay dtjng chie'n lu'<;Jc ra sao? Bay la nhii'ng vfin de din du<;Jc nghien cuu d Vi~t Nam va trong lu~n an nay. 1.1.1. Khai niem v& chie'n hto'c: Be'n nay c6 nhieu khai ni~m Thu~t v~ ngii' "chie'n lu'<;Jc " c6 th~ chie'n ht<;Jc doanh nghi~p tren the' giOi. n6i xufit phat tu llnh vtfc quan stj , trong 'kinh doanh du'<;JC Slf dtJng khi cac t6 chuc phai C<;lnh tranh VOi nhau. Chie'n lu'<;Jc theo Alfred Chandler (tru'ong Harvard) Ia tie'n trlnh xac d!nh cac mtJc tieu cd ban dai h'.J-n ciia doanh nghi~p, ltja chQn each thuc hanh dqng va phan b6 cac tai nguyen thie't ye'u d~ Tuy nhien, chie'n ht<;Jc khong chi de c~p thtjc hi~n ho~c phu'dng hrt'Ong cac mtJc tieu d6 [64]. cac ho'.lt dqng rieng re, huong nqi. RAYMOND ALAIN- THIETART [l,tr.l] 1'.1-i cho ding: chie'n lu'<;Jc Ia t6ng th~ quye't d!nh, CaC hanh dqng lien quan toi Vi~c ngu6n ltjc nh~m hi~u ltja ChQn cac phu'dng ti~n d'.J-t dtt<;Jc mqt mtJc tieu nhfit dinh. cac va phan b6 cJ day cfing khong de c~p de'n qua, de'n l<;Ji the' C'.J-nh tranh ciia mqt chie'n lu'<;Jc. Trong bai bao "Chie'n lu'<;Jc Ia gl?" nam 1996 [82] giao su' n6i tie'ng ve chie'n lu'<;Jc kinh doanh ciia tru'ong Harvard Michael E.Porter cho dng chie'n lu'<;Jc la stj sang t'.J-o ra vi the' c6 gia tri va dqc dao bao g6m cac ho'.lt dqng khac bi~t; C'.J-nh tranh; thu ba, chie'n lu'<;JC la vi~c cua cong ty. Khai ni~m thu hai, chie'n lu'<;Jc la stj chQn ltja, danh d6i trong t'.J-0 ra Stf phu h<;Jp giii'a tfit ca cac ho'.J-t dqng nay cfing khong d~ c~p de'n vfin de hi~u qua trong vi~c sii' dvng ngu6n ltjc. Theo chung toi chie'n ht<;Jc Ia mqt chu'dng trlnh hanh dqng t6ng quat, xac dinh cac mvc tieu dai han, cd ban ciia mqt doanh nghi~p, llfa chQn cac 6 duong I6i ho(;lt d()ng va cac chinh sach di~u hanh vi~c thu th~p, sii' dqng va b6 tri cac ngu6n h;rc d€ t(;lO hc gia da dc3 nghi nen quan Ulm nhic3u bon de'n cac tu' li~u mlnh vl n(>i llfc d6 mai chinh la ngu6n g6c cua lqi nhu~ Cu6i th~p san xua't va thq'c lq'c cua lau dai cua doanh nghi~p. nien 1990, cac ly thuye't vc3 chie'n lu'qc ngay cang tie'n tri~n xung quanh cac Vftn dc3 nhu': d<)ng h{c CUa C<;tnh tranh, vai tro cua chftt xam Va kie'n thti'c trong doanh nghi~p, chie'n lttqc hqp tac, lien minh va t6 chti'c n<)i b(>. Cho Wi nay, chie'n lttqc vfrn xem la linh vq'c ha'p dfrn nha't va phat tri~n cac linh vtfc nghien cti'u v~ nhanh nha't trong ta't ca quan tri. Nhfi'ng tu tuO'ng cd ban cua cac ly thuye't kinh te' li~n 1.2. doanh nghi~p. phat tri~n nganh va cac ly thuy~ v~ quan de'n chie'n luQ'c chie'n luQ'c: 1.2.1. Ly thuye't t6 chuc c6ng nghi~p. Thuye't t6 chuc cong nghi~p cong nghi~p nha'n m<;tnh v~ len cac t6 chti'c Vi mo, neu len ti~n d~ Slf anh httdng cua moi tru'ong cua Slf thay d6i m<)t each tuan tlf. M(>t nha ma:y phai thich nghi vai cac ap ll{c cua nganh cong nghi~p cv th~ d~ t6n t<;ti va trd nen ph6n thinh va do d6 tlnh tr<;tng tai chinh cua n6 dttqc a'n dinh bdi cac nganh cong nghi~p Cu'ong dQ c6 Ly c<;tnh tranh vdi n6. Nhfi'ng nganh cong nghi~p XU hu'dng anh hitdng thu~n vai cilu true hay lng t6t bilng each mua cac ngu6n lqc, nang h{c ho~c da t~o c~nh dic3u ki~n cho cac cong ty dfrn dau lam ra lqi nhu~. tranh trong cung m<)t nganh cong tttong d6i nha't quan. Cac phat tri~n nghi~p bAt chttac cac tai nang quan ly Do d6, nhfi'ng d6i thd ho<;tt d<)ng theo nhfi'ng each thU'c m01 cda ly thuye't vc3 t6 chti'c cong nghi~p da 9 dong g6p thanh tt,tu quan t:rQng cho chie'n lu'qc phat tri~n doanh nghi~p, n6 kh6ng Chi C6 tc'ic d(}ng de'n chie'n lu'QC CUa cac d6i thti C<;tnh tranh rna COn c6 th~ dieu chJ:nh cftu true ciia nen c6ng nghi~p. 1.2.2. Nhftng ly thuye't kinh te' cua Edward Chamberlin. Nha kinh te' hQc Edward Chamberlin, d<;ti di~n te' vi rn6, trlnh bay quan di~rn ciia rnlnh trong ph<;trn vi st,t thay d6i tU tU ciia rn6i tntong. Ong ta cho ding rn(>t c6ng ty c6 th~ St,t phan bi~t hay b~ng c6 th~ cho rn(>t nganh khac ciia kinh phan bi~t n6 vdi cac d6i thii c<;tnh tranh. t6n t<;ti trong rn(>t thai gian nho st,t bao v~ ciia nhan hi~u phat rninh sang che' hol;ic nho vao ngu6n lt,tc, quyen h;;tn, chie'n lu'qc d(>c quyen CUa cong ty, rna nhG'ng ngu6n l~'C chep, an c~p nay cac d6i thii C<;tnh tranh khong dc3 gl sao duqc. Ghl thie't nguoi ti~u dung g~n b6 vdi ngu'oi cung dip, khong phili do tlnh co rna do slJ' u'a chu(>ng ciia hQ, nha'n rn<;tnh st,t c~n ke't hqp an khdp giG'a tlnh tqng c<;tnh tranh ( di~rn thie't c6ng ty phili thie't l~p rn<;tnh va di~rn rn(>t slJ' ye'u ciia n6 so vdi CaC d6i thii C<;tnh tranh ) vdi CaC CO hQi va nguy CO ciia rnoi tru'ong rna doanh nghi~p dang ho<;tt d(>ng. St,t nha'n Ill(_lnh ve st,t phu hqp giii'a c6ng ty va rn6i trll'ong du'QC phan anh trong ly thuye't ngau nhien sau day. 1.2.3. Ly thuye't ngfiu nhien. Ly thuye't ngau nhien cling n~r trong ph<;trn vi st,t thay d6i til' til' ciia rn6i truong. Gia thie't co ban ciia ly thuye't ngfiu nhien Ia : cac cong ty khai thac duqc st,t phu hqp vdi rnoi tnl'ong thl c6 vong quay v6n nhanh hon. Kh6ng gi6ng nhu' cac ly thuye't tru'dc day ve st,t tie'n h6a va st,t d(>t bie'n, ve t6 chuc c6ng nghi~p, hQa d rnuc d(> trll'u tu'qng cao, ly thuye't ngfiu nhien c6 th~ du'qc dung d~ duqc phac xern xet cac tac nhan ben trong d ba't ky rnuc d(> phan tich nao - toan nganh cong nghi~p, tling nh6m chie'n luqc hay rn(>t c6ng ty rieng Ie. Them nii'a, trong khi cac ly thuye't trudc day la ly thuye't quye't dinh, thlly thuye't ngftu nhien xem slf tht,tc hi~n ciia m(>t t6 chuc nhu' la ke't qua lien ddi giii'a ap lt,tc rnoi tntong ben ngoai vdi cac ho<;tt d(>ng chie'n lu'qc ciia c6ng ty. Cac c6ng ty c6 th~ ti€n phong tht,tc hi~n b~ng each 10 lt!a chqn hudng ho~t d(>ng sao cho di~m m~nh va di~m ye'u cda m'inh c6 th~ tu'ong ung vdi cac co h(>i va nguy co. M(>t khi moi tntong ben ngoai thay d6i theo hudng ba:-t l<:Ji cho cong ty, th'i cong ty c6 th~ roi bo thu'ong tru'ong d6 va tai phan b6 l~i ngu6n lQ'c va nang lQ'c cda mlnh vao m(>t nganh khac, c6 nhi<3u thu~n Nhu v~y, l<:Ji hon. ca Chamberlin va ly thuye't ngftu nhien d<3u xem xet cac nhu' la nhfi'ng cong ty khong d6ng nha:-t, c6 th~ d(>ng rieng. Thanh qua cda t6 chuc c6 th~ co h(>i va nguy co cda moi tru'ong vdi m~t t6 chuc tQ' mlnh lQ'a chqn moi tru'ong ho~t du<:Jc danh gia thong qua sQ' phil h<:Jp gifi'a m~nh va ye'u cda cong ty. 1.2.4. Ly thuytt dt;ia tren ngu6n It;tc. Ly thuye't dQ'a tren ngu6n Ityc tang them trqng trach cho cac lQ'a chqn d~u cda cong ty. nh~c M~c tien du co h(>i va nguy co cda moi truong xung quanh Ia nhfi'ng can ra:-t quan trqng, nhu'ng ngu6n lQ'c duy nha:-t cda cong ty Ia nhfi'ng ye'u t6 h<:Jp thanh gia tri then ch6t cho phep n6 phat tri~n va duy trl du'<:Jc cac l<:Ji the' c~nh tranh. "Ngu6n lQ'c " d day bao g6m toan b(> tai san vo hlnh va hfi'u h'inh cda cong ty (ch~ng h~n nhu' v6n, may m6c thie't bi, nhan vien, tr1nh d(> hi~u Nhu v~y, c6 th~ suy di€n ding ly thuye't dQ'a tren ngu6n lQ'c t~p bie't va thong tin). trung chd ye'u vao cac cong ty rieng Ie hon Ia vao moi tru'ong c~nh tranh, nen nhfi'ng ngu6n lQ'c d6 phai c6 gia tri, ph iii khan hie'm va khong th~ chudc m(>t each hoan hao (cac d6i thd c~nh tranh khong th~ sao chep, an c~p thay the' nao tu'ong xung. M(>t cong ty c6 th~ bAng each gia tang vi~c cai thi~n hi b~t du'<:Jc), cfing nhu khong th~ tie'p tvc c~nh c6 ngu6n lQ'c tranh m(>t each hi~u qua ngu6n lQ'c cua m'inh. Cac ly thuye't vll'a nghien cuu c6 tac d(>ng quan trqng ta:-t ye'u de'n llnh vQ'c quan tr! chie'n lu<:Jc. ni~m co ban cho cac ph~n Cac ly thuye't nay hlnh thanh nen n<3n tang mang tinh cha:-t khai con l~i. 1.2.5. Adam Smith va ly thuye't v~ . ,> , , :·~I, ;:·li~.g,£ufc :~r. !.\: <:~Ei,; ·.;\- l ;<~.Yr_\})t:i{' -; .~:_ lQ'i the' tuy~ dot Adam Smith cho ding: sue lao d(>ng cda con nguoi trong m6i qu6c gia la ~_, ;~·, .~ :. cda sQ' giau c6. SQ' gUm c6 se gia tang khong ngll'ng ne'u con nguoi .·._ ·•· · · dll'<:Jc ·tt! do ho~t d(>ng va c6 sQ' ph an cong chuyen mon h6a theo kha nang v<3 cac 11 nganh nghe trong xa h()i. M6i qu6c gia din chuyen mon h6a san xua't d€' xua't khfi'u nhii'ng san phfi'm rna hQ c6 lQi the' tuy~ d6i (lQi the' tuy~ d6i d day la chi phi lao d()ng tha'p hon d€' san xua't ra cung m()t lol;li san phfi'm va c6 h~ mang nhii'ng d~c tntng rieng bi~t th6ng tai nguyen ciia tling qu6c gia), d6ng thoi nh~p san phfim thu()c ve lQi the' tuy~ khfiu nhii'ng d6i ciia cac qu6c gia rna hQ trao d6i. 1.2.6. David Ricardo va ly thuye't ve IQ'i the' so sanh. Trong xu httong h()i nh~p nha kinh doanh hi~n nay v~n htqc dfi.u tu' cho doanh nghi~p qu6c te', tu' tu'dng cua David Ricardo v~n dqng d€' xay dq'ng chie'n lu'<;jc xua't nh~p du'QC cac khfi'u, chie'n va qu6c gia. Theo David Ricardo cac qu6c gia c6 th€' chuyen mon h6a san xua't va xua't khfi'u san phfi'm rna hQ khong c6 lQi the' tuy~ so voi nttoc khac nhu'ng l1;1i c6 l<;1i the' tuy~ d6i IOn hon giii'a hai san phfi'm trong nu'oc, t(i'c Ia san phfi'm c6 lQi the' tu'ong d6i (hay lQi the' so sanh) va nh~p phfim rna l<;ji the' tuy~ d6i khfiu san d6i nho hon gifi'a hai san phfim trong nu'oc (san phfim khong c6 l<;1i the' so sanh). 1.2.7. Ly thuye't ve IQ'i the' c~nh Theo M.Porter, m()t doanh nghi~p ben: gia thanh san phfim tha'p ho~c tranh cua M.Porter. c6 th€' c6 hai ki€'u lQi the' c1;1nh tranh lau san phfim ( d!ch vq) mang tinh khac bi~t. hQp hai ki€'u lQi the' Cl;lnh tranh theo phl;liD Vi h01;1t d(}ng cua doanh nghi~p ba lo1;1i chie'n ltt<;jc: chie'n ltt<;jc chi phi tha'p nha't; chie'n lu'<;jc khac bi~t t~p trung (vao chi phi tha'p ho~c Ke't CO th€' CO h6a; chie'n ltt<;Jc vao sq' khac bi~t). 1.2.8. Ly thuye't ve chi phi cd h(}i cua Gottfried Haberler. Gottfried Haberler da sii' dqng ly thuye't ve chi phi co h()i (Opportunity cost theory) d€' giai thich quy lu~t l<;1i the' so sanh. Theo ong, chi phi co h()i cua m()t san phfim X la s6lttqng san phfim lo1;1i khac rna ngttoi ta phai hy sinh d€' c6 th€' san xua't them m()t don vi san phfim X. Do d6, m6i qu6c gia cfrn chuyen mon h6a san xua't hoan toan d€' xua't khfiu nhfi'ng san phfim c6 chi phi co h()i nho hon va nh~p khfiu nhfi'ng san phfim c6 chi phi co h()i cao hon tren thi trttong the' gioi. Tuy nhien, cac lo1;1i tai nguyen khong tai sinh c6 xu huang giam dan va 12 cac lol;li Hti nguyen tai sinh ne'u khai thac bU'a bai ciing se b! ki~t qu~ Utm chi phi co h<}i tang len theo thoi gian. Bi@u nay lam cho ly thuye't chi phi co h<}i cda Gottfried Haberler khong ho~m toan dung trong thvc te'. 1.2.9. Ytu t6 tham dt;mg va mo hinh Heckscher - Ohlin ve thu'dng m~i Qu6c tt. Eli Heckscher (1919) va Bertil Ohlin (1933) cho ding cac qu6c gia din chu trQng chuyen mon hoa san xua"t d6' xua"t khau nhung san pham tham dt;mg ye'u t6 san xua"t rna trong nu'oc san co d6i dao (nhu'la lao d<}ng d6i voi cac nu'oc dang phat tri6'n) va nh~p khau trd ll;li nhung san pham tham dt;mg ye'u t6 san xua"t rna trong nu'oc khan hie'm tu'ong d6i (nhu' la v6n va ky thu~ d6i voi cac nu'oc dang phat tri6'n). Ben C(;lnh nhung dong gop thie't thvc vao chie'n luqc cda cac doanh nghi~p, cac ly thuye't tren v~n ngh~ co nhung hl;ln che' nhftt djnh trong di@u ki~n ky thu~ phat tri€'n ra"t nhanh va cac cong ty vuon ra thi truong toan c~u, cong doi hoi phai nang d()ng, sang t(;lO hon. Ne'u thdi gian qua cac ly thuye't moi chi nghien cuu m<}t each rieng le cac khia C(;lnh anh httdng len chie'n lu'QC, thl thlfc te' doi hoi phiii CO m<}t c~h tie'p c~n h~ th6ng, nang d<}ng, sang t(;lo hon t(;lo ra lqi the' t6ng hqp. Phfrn nay du'qc trlnh bay trong cac ph~n sau cua ban lu~n an. 1.3. Tu' duy chitn lu'(jc. N@n kinh te' tri thuc dlfa tren nhung khai ni~m moi va kha nang t(;lo ra cac tu' tudng moi. Chie'n lu'QC la san pham cda qua trlnh tu' duy, tuy theo trlnh dQ tu' duy va cac phuong phap tie'p c~n hay kha nang dl;lt toi lqi nhu~ khac nhau rna se co chat htqng cac chie'n luqc khac nh~u, khac nhau. Ke't qua nghien cuu cho tha"y m6i truong ki~n phai hlnh thanh chie'n luqc giin ch~t thvc te' c~ th6' cda tU'ng doanh nghi~p hon voi m<}t lol;li hlnh tu' duy. Tuy theo di@u rna co th6' ra soat, hta chQn ho~c ke'thqp cac lol;li hlnh ttl' duy phu hqp d6' hlnh thanh chie'n luqc. Cac lol;li ttl' duy rna cac nha quan tri thu'ong stl' d~ng, theo chung Wi g6m : tu' duy h~ duy chan doan, tu' duy chie'n luqc (so d6 1.1). th6ng, tu' duy trvc quan, tu' 13 Ttl' duy H~ th6ng B6i tuqng ttl' duy I II I I Phan tich cac Nhin ye'u t6 i~md BB Qua trinh tu' duy Ttl' duy ch~n doan Tuduy tntc quan vao Ttl' duy Chie'n luqc I I 1 0 1. Tri~u chung 2. Nguyen nhan 0 3. H~u qua 4. Nhi'i'ng bi~n phap sii'a sai Xac dinh tftm quan trQng 9b Xoay sau Ph an tich ban chfft, toan di~n + Sang ,, Ke't qua ttl' duy "-/ /r"- s. Giai phap t~o moi ~ Q Toa sartg Sap xe'p l~i cac ye'u t6, voi T6i luqng khong di~m, d6i sa Do t.l: cA.c LO.t}I HINH Tu' nuv MA cA.c NHA QUAN TRJ THu'ONG SU Dl)NG. Ttl' duy chie'n htqc c6 d~c cao cua qua trinh sang t~o, dung tu duy chie'n luqc nh~m each moi d€' t~o Giai quye't duqc T~o l~p mqt au h6a 1 nguyen nhan hinh th~ moi v€ 1 vffn d€ lu' - Xem thêm -