Tài liệu Một số giải pháp nhằm phát triển công ty bay dịch vụ hàng không

B<) GIAO DTJC VA BAO T ~0 HQC KINH TE THANH PHO HO CHi MINH TRUONG J:l~I -----------000------------ PHAM MINH DUC 0 MOT SO GIAI PHAP NHAM ' PHAT TRIEN • CONG TY BAY DICH VU• HANG KHONG • ~ ~ Chuyen nganh : Quan trj kinh doanh Ma sB : 60.34.05 LUAN VAN THAC Si KINH TE 0 0 NGlfOI HUONG DAN KHOA HQC TSo DANG NGOC DAI r-:a-:-6-GIA':-.0-DI)_C_VA-E>-AO-TA-.0~ 0 0 0 G ElH KINH TE TP.HCM HlJ VI:¢N ~} J~14fo THANH PHO HO CHi MINH- NAM 2005 Li'li cam aoan L(:H CAM DOAN Toi xin cam doan ban lu~n van "M<)T SO GIAI PHAP NHAM PHAT TRIEN CONG TY BAY DJCH Vl) HANG KHONG" nay la cong trinh nghien c(ru cua rieng toi. Cac s6 li~u duqc sir dvng trung thlJC va k€t qua neu trong lu~n van nay chua tung duqc cong b6 t~i bfit ky cong trinh nao. Toi xin chan thanh cam an T.S. D~ng NgQc D~i da huang ddn toi hoan thanh van nay. t6t lu~n TP HCM, ngay 12 thang 8 nam 2005 van Tac gia lu~n Ph~m Minh Due MVCLVC TRANG PH() BIA LOICAMDOAN DANH Ml)C Tlr VIET TAT MODAU Trang CHU'ONG 1 TONG QUAN VE HOAT DQNG VAN TAl HANG KHONG ............... 1 1.1. Vl TRf vA VAI TR6 cuA HOAT DQNG VAN TAI HANG KH6NG ........... 1 1.2. DAC DIEM CUA HOAT DQNG VAN TAl HANG KHONG ........................... 2 1.2.1. v~ phuang ti~n ho~t d<)ng .................................................................................... 2 1.2.2. v~ thi truang ........................................................................................................ 3 1.2.3. v~ san phftm ......................................................................................................... 4 1.2 .4 . Ve ~ v'"c ly kt'.:tem so't a quo:.. c te:.. va'd~ teu t':..t te nh'anua'c ................................................ .. 5 1.3. xu HlJONG PHAT TRIEN CUA VAN TAl HANG KHONG TREN THE GIOI ...................................................................................................................... 7 1.3.1. Tu nhan h6a va qubc t~ h6a cac hang hang khong .............................................. 7 1.3.2. Hqp nhdt va lien k~t cac hang hang khong .......................................................... 8 1.3 .3. Phi di~u ti~ v~n tai hang khong ........................................................................... 9 1.3.4. Chuyen mon h6a vao linh VlfC ho~t d<)ng bay thue chuy~n ................................. 9 1.3.5. Thanh l~p cac hang hfmg khong gia re ............................................................... 10 1.4. KINH NGHI$M PHAT TRIEN CUA MQT SO HANG KHONG NHO TRONG KHU VlfC CHAU A-THAI BiNH DUONG ..................................... 11 1.4 .1. Hang hang khong Phuket Air (Thai lan) ............................................................ 11 1.4.2. Hang hang khong Silk Air ( Singapore) ............................................................. 12 1.4.3. Hang hang khong Deer Jet (Trung qubc) ........................................................... 14 1.4.4. Hang hang khong Royal Tonga Airlines ............................................................ 15 1.4.5. Hang hang khong Norfolk Jet Express (Uc) ...................................................... 17 1.4.6. Bai h9c kinh nghi~m .......................................................................................... 18 CHUONG2 THl/C TRANG HOAT DQNG SXKD CUA VASC0 ..................... 20 2.1. KHAI QUAT VE CONG TY BAY DlCH Vl) HANG KHONG ...................... 20 2.1.1. Qua trinh hinh thanh va phat trien ...................................................................... 20 2.1.2. Vai tro, vi tri va nganh ngh~ kinh doanh ............................................................ 20 2.1.3.Mo hinh t6 chuc va qmi.n ly ................................................................................ 21 2.1.4. K~t qua ho~t d<)ng san xudt kinh doanh trong thai gian qua .............................. 22 2.2. PHAN TICH MOl TRUONG BEN TRONG .................................................... 25 2.2.1.Phan tich cac ngu6n h.rc ..................................................................................... 25 2.2.2. Phan tich cac ho~t d<)ng chu y~u ........................................................................ 27 2.2.3. Phan tich cac ho~t d<)ng hfi trq khac .................................................................. 28 2.2.4. Nhfrng diem m~nh va diem y~u ......................................................................... 32 2.3. PHAN TiCH MOl TRUONG BEN NGOAI ..................................................... 34 2.3.1. Moi truang vi mo ............................................................................................... 34 2.3 .2. Moi truang nganh .............................................................................................. 37 2.3.3. Nhil'ng Ci (Gross Domestic Products) C()ng dbng chau Au (European Union) Quy ch~ hang khong lien bang My (Federal Aviation Regulation) Hang khong Vi~t nam Hi~p h9i v~n tai hang khong qu6c t~ (International Air Transportation Association) Tb chile hang khong dan d1,1ng qu6c t~ (International Civil Aviation Ornigzation) hang khong Chau Au (Joint Aviation Regulation) Quy ch~ Hang hang khong gia re (Low Cost Carrier) Tn.mg tai dt canh t6i da (Maximum Take-off Weight) Hi~p h9i kinh doanh hang khong qu6c gia (National Business Aviation Association) H9i chung viem duang ho hftp cftp (Severe Acute Respiratory Syndrome) San xufit kinh doanh Services Flight Company hfru h~n Trach nhi~m Cong ty Bay dich V\1 hang khong (Vietnam Air Services Company) Quy ch~ hang khong Nhan v~t quan tn.mg (Very Importance Person) Tb chuc thuang m~i th~ gi6'i (World Trade Organization) H9i dbng quan tri Thanh ph6 Hb Chi Minh Mo·adu MODAU Ly do chqn d~ tai Chi~n luqc phat tri~n kinh t~-xa h9i giai do~n 2001-2010 t~i D~i h9i Dang tofm qu6c IAn thu IX xac dinh hang khong la m9t trong nhfrng nganh san xu~t, dich V\1 quan tn;mg cua d~t nuac. Cong ty bay djch vv hang khong (VASCO) la m()t nha v~n chuy~n hang khong, thanh vien h~c toan phv thu9c T6ng Cong ty HKVN. Trong nhfrng nam qua, vASCO da c6 nhfrng dong g6p dang k~ cho cong cu9c xay dvng va phat tri~n kinh t~ - xa h9i cua d~t nuac, cung c~p cac dich vv chuyen nghi~p phvc vv n~ kinh t~ qu6c dan nhu bay chvp anh dia hinh, khao sat dia chfrt, gieo h~t trbng rung .... Tuy nhien, ho~t d9ng SXKD cua Cong ty trong su6t m9t thai gian dai da g~p nhi~u kh6 khan, cac ngubn Ivc hi suy giam khong duqc b6 sung. Theo chu truang cua Nha nuac (Quy~t dinh 372/QD-TTg ngay 4/4/2003) va dinh huang phat tri~n cua T6ng thanh Cong ty TNHH 1 thanh vi en, 100% cong ty HKVN, VASCO se duqc chuy~n v6n di~u 1~ cua T6ng cong ty, bay gom tv cho Vietnam Airlines, va bay cac linh vvc khac theo yeu cAu cua n~ kinh t~ qu6c dan. Thai di~m chuy~n d6i VASCO thanh Cong ty TNHH 1 thanh vien duqc dv ki~n la thang 112006, nh~m t1;1o di~u d~ VASCO c6 du kha nang t-Lrng buac ti~p nh~ va khai thac hi~u qua m1;1ng ki~n duang bay tAm ngfin va d9i tau bay ATR-72 duqc chuy~n giao tu phia Vietnam Airlines. Nhung do khong c6 19 trinh chuy~n giao va cac bi~n phap tri~n khai C\1 th~ nen cho d~n nay, da han hai nam troi qua, VASCO vdn 6 trong tinh tr~ng kern phat tri~n, doanh thu trong m~y nam gAn day vdn khong du bu dfip chi phi va T6ng cong ty vdn phai c~p bu 16 hang nam cho ho~t d9ng SXKD cua Cong ty. M~t khac, cong cu9c d6i m6'i va phat tri~n kinh t~ cua Dang va Nha mrac ta trong nhfrng nam qua da va dang t~o moi truang thu~n lqi d~ cac doanh nghi~p Vi~t nam phat tri~n, nhung moi truang c~nh tranh cling ngay cang tr6 nen gay gfit, d~c bi~t la v~n tai hang khong, m9t ho~t d9ng mang tinh toan cAu cao, trong di~u ki~n Nha nu6'c ta dang tung bu6'c thvc thi chinh sach v~n tai hang khong theo huang nai long cac h~n ch~ c~nh tranh, thvc hi~n phi di~u ti~ c6 19 trinh. Nhfrng v~n dS mly da va dang tr6 thanh thach thuc Ian d6i T6ng cong ty HKVN n6i chung, va d6i v6'i S\f tbn t~i va phat tri~n cua VASCO n6i rieng, nh~t la trong khi ti~m Ivc n9i t~i cua Cong ty vdn con 6 muc th~p nhu hi~n nay. Vi vi~c y, dua ra cac giai phap nh~m phat tri~n VASCO theo chu truang cua Thu tu6ng Chinh phu va dinh huang chi~n luqc phat tri~n cua T6ng cong ty HKVN d~n nam 2010 la h~t sue cAn thi~. Nh~n thuc duqc tAm quan tn;mg tren day, d~ hoan thanh lu~n van t6t nghi~p th~c sy, tac gia chQn dS tai: "Mpt sJ giai phdp nh&m phdt triln Cong (Y bay djch v{l himg khong". 1. Mo·adu 2. Mvc dich nghien crru phat tri~n cua m()t s6 hang hang khong Tren ca sa nghien c(ru kinh nghi~m luqc kinh doanh t6ng nh6 trong khu Vl)'C, phan tich moi tnrang va d~ xuAt cac chi~n quat cua VASCO, lu~n van dua ra m()t s6 giai phap thvc hi~n cac chi~n luqc d6, nh~m phat tri~n VASCO theo djnh huang chi~n luqc d~n 2010 cua T6ng cong ty hang khong Vi~t nam. DBi tU'Q'llg va ph~m vi nghien CtfU D6i tuqng nghien cfru la Cong ty bay djch vv hang khong. Ph~;tm vi nghien ClfU CUa lu~n van nay chi gi6i h~;tn trong 11nh Vl)'C ho~;t d(}ng V~n tai hang khong cua Cong ty: bay djch vv va bay v~n chuy~n hanh khach, hang hoa. Thai gian d~ xuAt giai phap tir nay d~n nam 2010. 3. 4. PhrrO'ng phap nghien crru Lu~n van sir dvng phuang phap djnh tinh va djnh luqng d~ phan tich moi truang ho~;t d()ng cua VASCO: phuang phap djnh tinh d~ phan tich tinh chAt Ute d(}ng cua cac y~u tfJ, phuang phap djnh luqng nh~m d~ luqng h6a Sl)' tac d(}ng cua t6. Ngoai ra, lu~n van con sir dvng cac phuang phap khac nhu phuang phap cac y~u phan tich thfJng ke, phuang phap t6ng hqp va h~ th6ng h6a s6 li~u, phuang phap so sanh, di~n djch va qui n~;tp, va phuang phap danh gia d~ ll)'a chQn cac giai phap chi~n luqc. s6 li~u sir dvng trong lu~n van thu()c lo~;ti thu cAp, duqc sir dvng tir cac bao cua cao cua T6ng cong ty HKVN, VASCO va cac hang hang khong, cac s6 li~u chi hang khong va ban tin tren m~;tng Internet... nien giam th6ng ke, cac t~;p Ynghia thl}'C ti~n 5. CUa 0~ tai ~D tai la tai li~u tham khao cho VASCO c6 th~ v~n dvng d~ Iva chQn chi~n luqc va lam can cu dua ra giai phap thvc hi~n trong giai do~;tn tir nay d~n nam 20 10 nh~m: (1) phat tri~n ho~;t d(}ng bay djch V\1 Va bay thue chuy~n trong di~u ki~n h(}i nh~p kinh t~ khu vvc va th~ gi6i; (2) tri~n khai ho~;t d()ng bay v~n chuy~n hanh khach thuang 1~ trong khuon kh6 djnh huang chi~n luqc cua T6ng Cong ty HKVN. cua ~d tai N goai phfin dfiu, k~t lu~n, ph\1 lvc, tai li~u tham khao, lu~n chuang: Chuang 1: T6ng quan v~ ho~;t d()ng v~n tai hang khong Chuang 2: Thvc tr~;ng ho~;t d()ng SXKD cua VASCO Chuang 3: M()t s6 giai phap nh~m phat tri~n VASCO. 6. K~t c~u ma van gbm 3 ChuO'ng 1: T6ng quan vd hoc;Jt a(jng w,in tai himg kh6ng ;l. :;\,. TONG QUAN VE HO~ CHUONGl T DQNG V~N .... .... VJ TRi v A VAl TRO CUA HO,;.T DQNG v ~N 1.1. ? ' " TAl HANG KHONG TAl HANG KHONG Ngfmh Hang khong dan d1,mg la m()t nganh kinh t6- ky thu~ quan trQng trong m6i qu6c gia. Trong nganh Hang khong dan dvng, v~n tai hang khong la lTnh vvc ho~t d()ng trung tam cua nganh (Xem hinh 1.1 du6i day). Gifra ho~t d()ng v~n tNG V ~N ho~t TAl HANG KHONG df}ng ho~t d()ng chu y~u cua v~n tai hang khong la d()i tau bay. "Tau Phuang ti~n bay" (Aircraft) theo t6 chuc hang khong dan dvng qu6c t~ (ICAO) duqc dinh nghi'a la bAt ky phuang ti~n nao treo dUQ'C hay bay dUQ'C trong khong khi, bao g6m may bay (Airplane), tn,rc thang (Helicopter), tau luqn (Glider) va khinh khi d.u (Balloon). "tau bay" trong khuon kh6 lu~n van nay duqc hi€u m()t each h~n ch~, bao Khai ni~m g6m may bay va tn,rc thang. Theo trQng tai cAt canh t6i da (MTOW), may bay duqc phan lQai thanh may bay v~n tai thuang m~i (Commercial aircraft), la lo~i may bay c6 MTOW 16n han 5.700 kg, va may bay nho (General Aircraft) c6 MTOW tu 5.700 kg tra xu6ng. D()i tau bay c6 nhung d~c di€m sau: (1) Tau bay la m()t lo~i tai san c6 dinh c6 gia tri 16n. Hi~n nay, m()t may bay d~i v6i tdm tai 220-260 gh~ duqc chao ban v6i gia khoang phan h,rc cha khach hi~n 130 tri~u USD. M~t khac, tai san d()i tau bay c6 tinh "long" (liquidity) va tinh qu6c t~ hoa nhAt dinh so v6i cac tai san c6 dinh khac Vi dv n~u m()t cong ty thua m()t nha xuang thi khong the be khminh dAt va nha XUang do sang ban a nuac ngoai d€ dUQ'C gia cao han, nhung n~u hang hang khong rna thua tau bay, thi c6 th€ chuy€n chung di ban ho~c cho thue xuyen bien gi6i. (2) Sv hqp ly cua CO' cAu d()i tau bay (ty 1~ giua tau bay sa huu va tau bay thue) giup nha V~n chuy€n phan frng linh ho~t tru6c S\f bi~n d()ng theo mua V\1 CUa thi tru gifra hanh khach-km thl,Ic hi~n va gh~­ km cung irng dfli v6'i v~n chuy~n hanh khach hay ty s6 giua tfin-km thlJc hi~n va tfinkm cung irng dfli v6'i v~n chuy~n chung (ca hanh khach, hang hoa va buu ki~n). - Qua trinh san xufit va tieu thl,l san phdm di6n ra cling h1c. Do d6, trong ho~;t d<)ng v~n tai khong c6 san phdm t6n kho. Di~u d6 cling c6 nghia 1a nhung san phdm v~n tai duqc t~;o ra nhung khong duqc tieu th\l ngay trong qua trinh t~;o ra n6 thi san phdm nay cling se mfit di rna khong giup ich gi cho xa h9i hay bfit ky ca nhan nao khac. D6 1a gh~, tai cung irng ra thi truang nhung khong duqc sir dl,lng. - Gia tri sir dl,lng 1a SlJ thay d6i v~ m~t khong gian cua dfli tuqng duqc v~n chuy~n. Qua th~, nguai ta cftn d~n dich V\l v~n tai khi va chi khi c6 nhu cftu v~n chuy~n chinh ban than minh ho~c hang hoa nao d6 tu m9t dia di~m nay d~n m9t dia di~m khac. (2) C6 nhiing net rieng cua san phdm v~n tai hang khong, nhu: Chi phi v~n chuy~n cua v~n tai hang khong 1a cao nhfit so v6'i cac phuang ti~n v~n tai cong c<)ng khac v6'i cling m9t d9 dai v~n chuy~n do chi phi khai thac cua v~n tai hang khong tuang dfli 16'n. Day 1a m9t bfit 1qi cua v~n tai hang khong. chuy~n cua v~n tai hang khong thuang 16'n han ro r~t so v6'i cac - Tftm v~n phuang thirc v~n tai khac vi v~n tai hang khong chi c6 y nghia khi thlJc hi~n vi~c v~n Trang 4 ChuO'ng I: T6ng quan vJ hot;~ t19ng vrjn tcli himg kh6ng chuy~n tAm xa. Ro rang la v6i khming each gAn, thi vi~c v~n chuy~n b~ng cac phuong ti~n v~n tai khac se dO' phi~n phuc va it t6n kern hon nhi~u so v6i phuang ti~n hang khong. Theo cac chuyen gia nghien cuu v~ hang khong thi v~n titi hang so v6i cac phuang thuc v~n titi khac khi tAm bay tu 500 km tra khong chi c6 uu th~ len. Ngoai ra, cac v~t can tl,f nhien nhu nui, song, hay d~i duong c6 th~ lam tang uu th~ cua v~n tai hang khong m<)t each dang k~. - T6c d<) v~n chuy~n cua v~n tai hang khong nhanh han cac phuang thuc v~n chuy~n khac m<)t each ro r~t, do d6 giam duqc thai gian v~n chuy~n. Tuy nhien, y~u t6 ti~ ki~m thai gian cua v~n tai hang khong chi thl,fc S\f c6 y nghia d6i v6i cac tuong d6i xa so v6i duang bay tAm xa, do cac cang hang khong nhin chung n~m trung tam dan cu nen ngoai thai gian v~n chuy~n tren may bay con t6n ca thai gian v~n chuy~n m~it ddt d~n cang hang khong va nguqc l~i. - Muc d<) an toan va ti~n nghi cua v~n tai hang khong duqc danh gia la t6t tai. Trong CUQC c~nh tranh gay g~t v6'i nhau va nhdt trong s6 cac phuong thuc v~n v6'i cac phuang thuc v~n tai khac, cac hang hang khong d~u c6 g~n bao dam muc d<) an toan va ti~n nghi t6i da cho hanh khach, tu khau d~t giu ch6, mua ve, cac djch Vl,l t~i cang hang khong va cac djch Vl,l tren chuy~n bay. t.2.4. v~ vi~c ki~m soat quAe t~ va di~u ti~ nha nmrc V~n tai hang khong la nganh kinh t~ mang tinh qu6c t~ cao, vi v~y, doi hoi phai c6 S\f ph6i hqp giua cac nha chuy~n v~n hang khong tren th~ gi6'i, tang cuang khong v~n m<)t each ti~ ki~m, thuang xuyen, an toan, an ninh, tin c~y, tranh c~nh tranh bdt hqp ly gay lang phi cho n~ kinh t~ m6i qu6c gia n6i rieng va th~ gi6'i n6i chung. Hi~p h<)i v~n tai hang khong qu6c t~ (lATA) la cAu n6i gifra cac hang hang gi6'i va la m<)t t6 chuc duqc hinh thanh d~ ki~m soat ho~t d()ng v~n tai khong tren th~ hang khong tren th~ gi6'i. lATA duqc thanh l~p 04/1945 t~i Havana, Cuba, v6'i 57 thanh vien cua 31 qu6c gia chu y~u a Chau Au va B~c My. Ngay nay, Hi~p H()i khong tai qu6c t~ c6 230 thanh vien cua 130 qu6c gia tren kh~p cac chau lvc. Theo dan d~ nghi cua m<)t nha v~n chuy~n, lATA se xem xet d~ cdp cac rna s6 quan ly cho nha v~n chuy~n d6: rna s6 2 kY W (chu cai la tinh ho~c chu s6) varna s6 3 chu s6. Ma s6 2 kY W la rna s6 cua nha v~n chuy~n, sir dvng d~ xay dl,lng s6 hi~u cac chuy~n bay, vi d1,1: rna s6 nha chuy~n v~n Singapore Airlines la SQ; Silk Air la Ml; Vietnam Airlines la VN; Pacific Airlines Ia BL; VASCO la OV ... Ma s6 3 chu s6 la rna s6 chung tu cua nha v~n chuy~n: 3 chu s6 dAu tien cua s6 ve may bay (d6i v6'i v~n chuy~n hanh khach) ho~c s6 khong v~n don (d6i v6'i v~n chuy~n hang hoa). Vi dv: rna s6 chfrng tu v~n chuy~n cua Vietnam Airlines la 738, cua VASCO Ia 736, ... Nha cac rna s6 da duqc dang kY n6i tren, vi~c quan ly cua lATA d6i v6'i ho~t d()ng cua cac hang hang khong tra nen thu~n ti~n hon. M~t khac, cac rna s6 nay cling t~o ra cac phuang ti~n d~ cac hang hang khong d€ dang hqp tac v6i nhau hon, ch~ng h~n Trang 5 Chuang 1: T6ng quan vd hor;zt tl9ng wjn tai himg khong nhu vi~c thoa thu~n cong nh~ chung tir cua nhau (Interlines Agreement) khi hqp tac lien danh (bay chung ca hi~ucodeshare). Ngoai ra, lATA con dong vai tro la trung Him thanh toan gifra cac hang hang khong thanh vien dS ddy nhanh t6c d<) quay vong d6ng v6n gifra cac ben lien quan. V\1: ph6i hqp ho~t d<)ng v6i ICAO, m<)t ca quan chuyen mon lATA con co cac nhi~m v€ hang khong dan d\lng cua Lien hi~p qu6c; ban hanh cac quy djnh, di€u khoan v€ v~n chuySn hang khong qu6c t€, dS cac hang hang khong va khach hang thvc hi~n. T~i m6i qu6c gia, qm\n ly nha nu6c d6i v6i v~n tai hang khong c6 vai tro dam bao vira xfr ly hai hoa gifra yeu cAu phat triSn chung cua h~ th6ng giao thong v~n tai, vira bao dam cho cac ho~t d<)ng v~n tai hang khong duqc an toan, vira xfr ly hai hoa m6i quan h~ gifra bao v~ chu quy€n qu6c gia va t~o di€u ki~n phat triSn giao luu duang hang khong. Ca quan quan ly nha nu6c v€ cac ho~t d<)ng hang qu6c t€ b~ng khong dan d1,mg, trong do co v~n tai hang khong la Nha chuc trach hang khong dan d\lng (Civil Aviation Authority). DS quan ly v~n tai hang khong, cac qu6c gia thuang ban hanh Lu~t hang khong, chinh sach di€u ti€t v~n tai hang khong va cac quy ch€ hang khong ~•· Vi d\1: 6 Vi~t nam, co Lu~t Hang khong dan d\lng Vi~t nam, co Quy ch€ hang khong v€ khai thac (QCHK-KT1) va Quy ch€ hang khong v€ bao duang (QCHK-145). M<)t nha v~n chuySn mu6n duqc cfip chtrng chi Nha khai thac hang khong (AOC) phai tuan thu cac quy dinh trong (QCHK-KT1); m<)t CO' sa bao duang mu6n duqc cfip chung chi T6 chuc bao duang phai tuan thu cac quy djnh cua QCHK-145. Di€u ti€t v~n tai hang khong cua cac qu6c gia g6m 3 hinh thuc ca ban la di€u ti€t qu6c gia (National Regulation), di€u ti€t song phuang (Bilateral Regulation) va di€u ti€t da phuang (Multilateral Regulation). tai hang khong qu6c t€ v€ ca ban khong co - Di€u ti€t qu6c gia d6i v6i v~n sv khac bi~t so v6i quan ly nha nu6c d6i v6i cac phuang thuc v~n tai khac tren lanh th6. Do la sv di€u ti€t cac thS nhan va phap nhan ca trong nu6c va nu6c ngoai do Nha nu6c thvc hi~n trong ph~m vi lanh th6 nh~m thvc hi~n chu quy€n qu6c gia d6i v6i lanh th6 nay va vung trai tren d6. - Di€u ti€t song phuang d6i v6i v~n tai hang khong qu6c t€ la sv di€u ti€t do 2 ben tham gia thvc hi~n, thong thuang nhfit la hai qu6c gia, ho~c m<)t trong hai ben co thS la m<)t nh6m qu6c gia, m<)t ca quan chinh phu vung ho~c th~m chi la hai hang hang khong. Di€u ti€t song phuang d6i v6i v~n tai hang khong qu6c t€ gAn nhu di€u chinh mQi khia c~nh lien quan den v~n tai hang khong thuang m~i, bao g6m: + Chi djnh m<)t ho~c nhi€u hang hang khong duqc quy€n khai thac cac djch V\l duqc thoa thu~n v6i nhfrng di€u ki~n rang bu<)c nhfit djnh; + Quy djnh kh6i luqng t6i da djch V\l duqc cung ung (duang bay, lich bay, tai cung ung ... con gQi la quy€n khai thac ); + Quy djnh Vi~C xay dvng va dieu ti€t gia djch V\}; Trang 6 Chuang 1: T6ng quan vd hor;~t tl9ng w;in tai himg kh6ng + Quy dinh ca ch€ trao d6i cac dfr li~u bay; + Xac dinh gi6'i h~n quy~n cua m9t hang hang khong cua m9t qu6c gia duqc tren lanh th6 cua qu6c gia d6i tac (thm1ng gQi t~ la thuang khai thac thuang m~i quy~nX em Phvlvc 2, Trang P2); + Ca ch€ cong nh~ cac chung chi va van b~ng c6 lien quan, nhu chung chi du di~u ki~n bay, gifty chung chi hanh ngh~ ... , cho d€n cac n9i dung r9ng han, nhu: cung ung nhien li~u ca ch€ hqp tac ch6ng khong t?c; nghia v\t n9p thu€ va phi; vi~c hang khong va cac dich vv m?t dftt; quy dinh v~ muc phi dich vv hanh khach cua cang hang khong va phi dich V\1 khong luu ... Ca ch€ di~u ti€t song phuang cfing bao dam ca h9i binh d~ng va cong b~ng cho cac hang hang khong cling khai thac tren thi trucmg v~n tai hang khong qu6c t€. Tuy nhien, ca ch€ di~u ti€t song phuang cung la cong cv phap ly quan trQng d~ thvc hi~n bao h9 cac hang hang khong tren thi truang v~n tai hang khong qu6c t€: ca ch~ nay h~n ch€ quy~n cua cac hang hang khong hung m~nh trong vi~c thon tinh thi phftn cua cac hang hang khong y€u kern han. ti€t da phuang la di~u ti€t duqc 3 ben tr& len thvc hi~n cling nhau, - Di~u du6'i danh nghia ca quan qu6c t€ va!ho?c phap nhan ho?c thoa thu~n da phuang. Cac ti€t da phuang la cac hi~p dinh, nghi quy€t, quy€t dinh, quy dinh, van ban cua di~u quy ch€, huang dfrn va cac van ban tuang duang khac. Mvc tieu cua di~u ti~ da phuang Ia chftm dlrt, b6 sung hay keo dai hi~u h,rc cac thoa u6'c chung, cac chinh sach, cac hi~p dinh ho?c cac quy dinh v~ nhfrng vftn d~ nhi~u ben quan tam. 1.3. xu HUONG PHAT TRIEN CUA v~N TAl HANG KHONG TREN THE GIOI 1.3.1. Trr nhan boa va quAe t~ boa cac hang hang khong Tu nhan h6a va qu6c t€ h6a cac hang hang khong la giam phftn hfru nha m6'i cac hang hang khong v6i nu6'c trong cac hang hang khong da c6 ho?c thanh l~p Sl,f tham gia cua khu VlJC tu nhan trong nu6'c va cac phap nhan nu6'c ngoai. Vi~c tu nhan hoa va qu6c t€ h6a trong v~n tai hang khong duqc th~ hi~n nam muc d9 khac nhau nhu sau: (1) Sa hfru nha nu6'c chi€m da s6. (2) Sa hfru tu nhan trong nu6c chi€m da s6. (3) Khong c6 sv tham gia v6n cua phap nhan nu6c ngoai. (4) Khong c6 sv tham gia v6n cua Nha nu6'c. (5) Khong h~n ch€ v6n g6p cua nu6'c ngoai. Tu nhan h6a la xu th€ phat tri~n chung cua kinh t€ th€ gi6'i hi~n nay, d6ng thai sa a c~t giam chi tieu ngan sach nha nu6'c. N 6 t~o di~u cung la yeu cftu cftp bach nh~m ki~n, d9ng Ivc cho cac hang hang khong nang cao hi~u qua, tang nang lvc c~nh Trang 7 I Chuang 1: T6ng quan vd hor:;zt a9ng wjn tid himg kh6ng ngubn v6n m6i va t~o CO' h()i dfiu tu cho cac doanh nghi~p. Do v~n tai hang tranh, t~o che d~n an ninh qudc phong, nen qua trinh tu nhan h6a cac khong lien quan ch~t hang hang khong di~n ra ch~m ch~p han va th~n tr9ng han nhi~u so v6i bu6c di chung cua toan b() n~ kinh t~ qudc dan cua cac qudc gia tren th~ gi6i. Tuy nhien, qua trinh tu nhan h6a va qudc t~ hoa cac hang hang khong cilng da di~n ra m~nh me r5 r~t k~ tir nhung nam 80 tra l~i day. va tra thanh xu th~ Theo tai li~u cua lATA, trong thai ky 1980-1992 CO' cfru sa huu ddi v6i cac hang hang khong tren th~ gi6i da c6 thay d6i dang k~ theo huang tang cu6ng sa huu tu nhan, tir 42% nam 1980 tang len thanh 54% trong nam 1992; trong khi sa huu nha chuy~n hang khong giam tir 44% xudng con 28%. Nhung mr6c ddi v6i cac nha v~n nam cua th~p ky 90 da chung ki~n sv tu nhan h6a m~nh me v6i sv g6p v6n dfiu tu nu6c ngoai cua cac hang hang khong nhu Cathay Pacific, Air New Zealand, All Nipon Airways, KLM, Royal Dutch Airlines, US Air ... Trong thai gian nay khu vvc Dong nam A cac hang hang khong qu6c gia c6 ten tu6i cilng ti~n hanh c6 phfin h6a m~nh me cua nhu: Malaysia Airlines c6 phfin h6a nam 1985 (sa huu nha nu6c chi~m 10%), Singapore Airlines c6 phfin h6a nam 1985 (sa huu nha nu&c chi~m 54%), 45%), Thai Philippines Airlines c6 phfin h6a nam 1992 (sa huu nha nu6c chi~m 6 Airways c6 phfin h6a nam 1992 (sa huu nha nu6c ch1'· 1.3.2. HQ'p nhAt va lien k~t cac hang hang khong Qua trinh tv do h6a v~ntai hang khong tren the gi6i la nguJ-· hqp nhfrt va lien k~t giua cac hang hang khong va d6 la hi~n ttr9'Ilg chung cua qua trinh tich t\1 tu ban. Trong ki~n di~u tv do h6a c~nh tranh, cac hang hang khong nho va vira nhanh ch6ng bi lam vao tinh tr~ng pha san ho~c bu()c phai hqp nhfrt ho~c lien k~t l~i d~ tbn t~i, ho~c bi sap nh~p vao cac hang hang khong 16n m~nh han, tir d6 hinh thanh cac hang hang khong kh6ng 16 c6 tinh toan cfiu (Global Mega-Carriers). 0 Canada trong nam 1984 hang hang khong qu6c gia CPAir hqp nhfrt v6i 3 hang hang khong phan vi vung Ia EPA, N ordair va Quebecair thanh hang hang khong CPAir. Nam 1986, hang hang khong nay l~i hqp nhfrt v6i 2 hang khac trong nu6c la CAl va PWA - thanh Canadian Airlines International. D~n nam 1992, 3 hang hang khong 16n nhfrt nu6c la Air Canada, Canadian Airlines Int'l va WardAir hqp nhfrt thanh hang hang khong Mapleflot. Trong nam 1993 qua trinh nay duqc di~n ra aMehico (hqp nhfrt gifra Aeromexico va Mexicana), Phfin Ian (Finair "thon tinh" cac thanh vien cua minh la Finnaviation va Karair), Uc (Australian Airlines tra thanh b() ph~n cua Qantas). Qua trinh lien k~t cac hang hang khong cilng di~n ra ngoai khuon khfJ m()t qu6c gia thong qua vi~c ban c6 phfin cho nu&c ngoai.D~c bi~t, gfin day sv sat nh~p gifra hai hang hang khong Air Fance cua Phap va KLM cua Ha Ian d~ thanh l~p hang hang khong m6i mang ten Air France - KLM 16n nhfrt chau Au thong qua chuy~n dfJi c6 phfin gifra 2 hang. Theo d6, Air France - KLM se ho~t d()ng quy ch~ Trang 8 Chuang 1: T6ng quan vi hot;~! tl9ng vt;'in tai himg kh6ng theo phuang th(rc vfin duy tri m~ng lucri, thuang hi~U va CO' s6 kinh doanh CUa CUa 2 hang, trong d6 chinh phu Phap va Air France se n~m gifr 81% cb phAn va 19% cb phAn con l~i thu9c v~ KLM. M9t dlJ bao vao thang 5/2005 v~ xu huang lien ket gifra cac hang hang khong bn cua moi trucmg nhu gia nhien li~u tang gia re trong khu VlJC chau A do SlJ b~t cao, nhfrng h~n che cua chinh phu cac nu6c d~ bao v~ lqi ich cua hang hang khong qu6c gia, ... da tr6 thanh hi~n thlJc. Cu9c c~nh tranh quyet li~t cua IInh VlJC v~n tai hang hang hang khong gia re 6 chau A da dfin den tinh tqmg thua 16 cua nhi~u dua phai sap nh~p v6i nhau d~ t6n t~i. M6i day nh~t la SlJ khong tham gia cu9c ch~y lien minh gifra Jetstar Asia v6i d6i thu Valuair 6 Singapore tir ngay 23/7/2005 cho ra deri m9t hang m6i c6 ten la Orange Star. Jetstar Asia phai sap nh~p v6i Valuair vi neu lam an rieng le thi khong th~ C~nh tranh nbi vT SO HANG KHONG NHO TRONG KHU VVC CHAU A-THAI BiNH DUONG 1.4.1. Hang himg khong Phuket Air (Thai Ian) Qu6c sach ci'm Chinh phu Thai lan la dua Thai lan tra thanh m<)t diem trung chuy€n hang khong (Aviation hub) a vung Dong NamA. Ngay tir nam 1960, Thai lan da huang t6'i ffil)C tieu xay dvng m<)t Hang hang khong qu6c gia d<)c l~p hoan toan trong m<)t khoang thai gian ng~ nhfit c6 th€ tren ccr sa lien minh gifra hang hang khong n<)i dia Thai Airways Company (TAC) v6'i Hang hang khong Scandinavian thu<)c Scandinavian Airlines System d€ cho ra dai Thai Airways International (TAl). Lien minh nay da t~n dvng nhfrng kinh nghi~m quy bau cua d<)ng khai thac, quan ly, Marketing, va hufin luy~n cho d<)i SAS d€ trq giup cac ho~t ngu nhan vi en nguai Thai lan cua TAI v~ ky nang quan ly va tay ngh~ chuyen mon. Dbng thai, tir nhfrng nam 80 cua th~ ky tru6'c, Thai lan da thvc hi~n chinh sach rna cfra bdu trai, duy tri c~nh tranh thvc sv tren thi truang v~n tai hang khong n<)i dia b~ng each cho thanh l~p cac hang hang khong tu nhan. Nha nu6'c Thai lan khong quan ly gia v~n tai hang khong, gia ve tren cac duang bay d~u do cac hang hang khong tv quy dinh. Hi~n nay, Thai lan c6 10 Hang hang khong, trong d6 c6 Phuket Air, m()t hang nam 2001 theo chinh sach bdu trai rna cua hang khong tre nhfit, duqc thanh l~p Chinh phu. Ban ddu, Hang chi khai thac m()t may bay Boeing 737-200 cung cfip djch vv bay thuang 1~ 1 chuy~n/ga tren cac du<'Yng bay Bangkok - Ranong - Bangkok va Bangkok- Phuket- Bangkok. Tir d6 d~n nay, Phuket Air tang truang lien tvc, t~o duqc danh ti~ng va uy tin cua minh v6'i khach hang. Hi~n nay, Phuket Air dang khai thac 5 may bay (03 Boeing 737 va 02 YS-11) tren 3 duang bay n<)i dja tir Bangkok d~n Burirum, Mae Sot, Ranong va m<)t duang bay qu6c t~ tir Bangkok d~n Yagon (An d()). Tham v<;mg cua Phuket Air la phfin dfiu tra thanh m<)t trong nhfrng hang hang khong dfin ddu Thai lan trong m<)t thai gian ng~. Lam th~ nao m<)t hang hang khong tre v6'i quy mo nh6 nhu Phuket Air l~i c6 th€ tbn t~i, dirng vfrng va phat tri~n trong m()t thi tru<'Yng nh6 nhung muc d() c~nh tranh l~i rfit kh6c li~t nhu a Thai lan va cac nu6'c trong khu vvc? Nh~n thuc duqc nhfrng CCY h<)i va nhfrng thach thuc cua minh trong qua trinh phat tri~n, vi~c ddu tien rna Phuket Air da quy~t dinh lam la uy thac cho Air France luqc phat Consulting (m<)t cong ty tu vfin cua Air France) tu vfin cho Hang v~ chi~n tri€n va cac vfin d~ chu y~u cua kinh doanh v~n tai hang khong. V 6'i thi tru<'Yng n()i dja aThai lan hi~n nay thi cac du<'Yng bay sinh lai da duqc Thai Airways va cac hang n()i dia khac khai thac h~t. Phuket Air da theo du6i chi~n luqc tang truang t~p trung, ch9n cho minh m<)t thi truang "ngach" (niche market) la phan khuc thi tru<'Yng nh6 cua thi truang n<)i dia Thai lan va khu vvc, nh~m t6'i vi~c thu hut hanh khach c6 thu Trang 11 Chuo·ng 1: T6ng quan vJ hoqt a(mg w,ln tai himg khong cao b~ng vi~c dua ra djch V\1 v~n chuySn v6i sv ti~n nghi phu hqp v6i sa thich va nhu cdu cua hQ. DS thvc hi~n chi~n luge nay, Phuket Air da Iva chQn m<)t s6 ducmg bay n<)i dja va m9t ducmg bay qu6c t~ cho k~ ho~c phat triSn san phAm cua minh. vao ddu nam 2003, Phuket Air da xem xet l~i ca cdu, chung lo~i cua d9i tau bay, phu hqp vai m~ng duemg bay da Iva chQn. D6i v6i cac ducmg bay n<)i dia tdm ng~ (du6i 700 km), Phuket Air sir d1,1ng lo~i may bay 2 d<)ng ca tu6c bin canh qu~t YS-.11 do Nh~t san xudt, 64 gh~ (tuang duang v6i ATR-72 va dang duqc sir d1,1ng a cac hang HK qu6c gia cac nu6c khac trong khu vvc chau A Thai binh duang, ch~ng h~n nhu All Nippon Airways, Nh~t ban). Con cac ducmg bay n<)i dja tdm trung va cac duemg bay qu6c t~, Phuket Air sir d1,1ng lo~i may bay Boeing 737 la lo~i may bay ban ch~y nhdt hie bdy gio va cho d~n nay n6 vdn duqc coi la may bay hi~n d~i. V~ cong tac quan ly, Phuket Air da xay dvng mo hinh tb chile gQn, nh~ va linh ho~t. D9i ngil nhan vien hi~n nay khoang 150 nguoi, c6 trinh d9 chuyen mon va trach nhi~m d6i v6i cong vi~c cao. HQ da duqc hudn luy~n dS k~t hqp sv chuyen nghi~p v6i nhilng ki~n thuc vfrng ch~ cua ca llnh vvc ky thu~ va thuang m~i dS di~u hanh Cong ty. Phuket Air c6 m9t tri~ ly bao quat la cung cAp cho hanh khach cua minh cac nghi cao nhdt. DS dua tri~ ly d6 vao thvc tiSn, hang da t~o djch vv v6i muc ti~n dvng m9t chu6i djch V\1 lien hoan gifra cac diSm d~n n<)i dia va qu6c t~. Cac djch vv duong bay duqc chu cdp b~ng cac hqp d6ng hqp tac thuang m~i v6i cac trong m~ng vai cac cong ty du Hang hang khong qu6c t~ khac. N goai ra, Phuket Air con lien k~t lich tren CO" sa lqi ich chung cho cac ben hqp tac. Hi~n t~i Hang dang dua vao ap d1,1ng cac hqp d6ng bay chung co hi~u (lien danh) va n6i tuy~n. Trong Thai lan, Phuket Air da bay chung co hi~u v6i Thai Airways. d nu6c ngoai, Phuket Air da b~t ddu cac hqp d6ng n6i tuy~n v6i m<)t s6 hang HK qu6c t~ nhu British Airways, Air France, Qantas, Eva Air, Emirates ... Phuket Air dang c<)ng tac v6i Hi~p h9i du Jich n<)i dia (The Association of Domestic Travel -ADT) va Hi~p h9i cac d~i ly du lich Thai Ian (Thai Travel Agents Association- TTAA). Chinh sach c~nh tranh va lien k~t cua Phuket Air hoan toan phu hqp v6i quan diSm m6i v~ c~nh tranh va lien k~t: "C~nh tranh la dS mang d~n cho thi truemg va khac va lien k~t v6i cac doanh khach hang gia tri gia tang cao han cac doanh nghi~p nghi~p khac la dS cung nhau c6 duqc gia tri gia tang cao han so v6i gia tri gia tang rna doanh nghi~p d~t duqc n~u doanh nghi~p ho~t d<)ng rieng h~". nh~p 1.4.2. Hang himg khong Silk Air ( Singapore) Ho~t d<)ng v~n tai hang khong cua Singapore duqc b~t ddu tir Malayan Airways, m9t hang hang khong nh6 b~t ddu ho~t d<)ng tir nam 1947. Ngay sau khi tach ra khoi lien bang v6i Malaysia vao thang 1011972, chinh phu Singapore da chu Trang 12 Chuo·ng 1: T6ng quan vd hoc;zt t/(5ng w;in tai himg khong truong xay dvng Singapore Airlines (SA) thfmh Hang hang khong qu6c gia c6 du d~ c~nh tranh v6i cac Hang hang khong khac trong khu V\]'C va th~ gi6i sue m~nh Chinh phu Singapore da cho phep hinh thanh cac t~p doan ho~t d9ng trong llnh vvc thanh chu6i day chuy€n djch vv d6ng b9, giup cho cac cong ty hang khong d~ t~o con cua hQ la nhung hang hang khong duqc h6 trq v€ Uti chinh cling nhu chinh sach d~u tu d9i tau bay phu hqp h6 trq n9i b9 v€ gia djch vv cua cong ty my, c6 di€u ki~n ducmg bay, hu~n luy~n dao t~o can b9 quim ly, d9i ngii phi cong ti~p vien, v6i m~ng giam chi phi t6i da nh~m nang cao ch~t luqng dich vv. Silk Air la m9t cong ty thanh vi en 100% v6n cua SA, duqc thanh l~p narn 1992 nh~m mvc dich chu y~u la: t~o ra hang hang khong c6 chi phi th~p, khai thac thi trucmg c6 dung luqng th~p b~ng cac may bay phu hqp; chuy~n v~n v€ cac san bay chuc nang gom tv cho Hang hang khong my; t~o ra san va thanh ph6 16n, thvc hi~n phftm khac nhau trong t~p doan nh~m da d~ng h6a sim phftm, dap ung nhu c~u thi nay Silk Air dang khai thac t6i 25 di~m 6 cac nu6c trm'mg, khach hang. Hi~n Indonesia, Trung qu6c, Cam-pu-chia, An dQ, Malaysia, Myanmar, Philippines, Thailand, Vietnam. Hang da d~t duqc danh hi~u "Hang hang khong t6t nh~t khu vvc chau A" trong 5 nam lien tvc (2000-2004) va d~t duqc cac ph~n thuang cao quy khac do cac t~p chi du lich hang khong chau A- Thai binh duong binh chQn. Silk Air duqc cong ty my cua minh la SA phan cong va phan djnh thi trucmg r~t r5: Silk Air chuyen khai thac m~ng ducmg bay d~n cac san bay thu c~p trong khu vvc, d~ SA t~p trung khai thac m~ng duemg bay toan c~u. Gifra SA va Silk Air c6 sv ph6i hqp, h6 trq v€ bao duong, khai thac va d~c bi~t la thuong m~i va h~ th6ng ban: Silk Air Slr dvng cac djch vv cua cong ty illy thong qua quan h~ hqp d6ng kinh t~, ca cong ty con va cong ty illy d€u ban h6 trq nhau, thanh toan qua hqp d6ng cong nh~ chung tir. v€ ph~n minh, Silk Air thvc hi~n chinh sach m~ng duemg bay m€m deo phu hqp v6i nhu c~u cua thi truemg. Cung m9t luc c6 cac duemg bay duqc tang cuemg, c6 nhfrng ducmg bay bi cAt giam. Silk Air cAt giam ho~c h~n ch~ cac ducmg bay trong khu vvc b~ng vi~c ngirng cac chuy~n bay, giam t~n su~t d~ dam bao h~ s6 su dvng tai. Khi thi truemg h6i phvc tra l~i, Silk Air l~i c6 chinh sach tang t~n su~t d~ dap ung nhu c~u thi trucmg. Vi dv: Silk Air da t~m dung khai thac cac ducmg bay t6i Padang, Indonesia tir 23/2/2005, va t6i Krabi, Thailand tir 1/3/2005. Sau d6, tir ngay ti~p tvc khai thac d~n Pandang, Indonesia va Yangon, 1/7/2005 Silk Air l~i Myanmar. Tir 27/3 Silk Air da tang tang t~n su~t cac chuy~n bay d~n cac di~m c6 bi~u hi~n ti€m nang tang truang m~nh nhu d~n Phuket, Thai Ian (tang tir 14 len 21 chuy~n/t) va t6i Kochi, An d9 (tang tir 4 len 5 chuy~n tu~n), d~n Manado, Indonexia (tang tir 3 len 4 chuy~n/t) va rna them cac chuy~n bay th~ng d~n Kuching, Sarawak. Trang 13