Tài liệu Một số giải pháp nhằm nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam

Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn lêi nãi ®Çu Khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c Doanh nghiÖp ph¶i tù trang bÞ cho m×nh mét hÖ thèng c¬ së vËt chÊt t¬ng øng víi ngµnh nghÒ kinh doanh ®· lùa chän. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i cã mét sè tiÒn øng tríc ®Ó mua s¾m. Lîng tiÒn øng tríc ®ã gäi lµ vèn kinh doanh trong ®ã chiÕm chñ yÕu lµ vèn cè ®Þnh. NhÊt lµ trong sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay, c¸c Doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc th× b»ng mäi c¸ch ph¶i sö dông ®ång vèn cã hiÖu qu¶. Do vËy ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý Doanh nghiÖp ph¶i t×m ra c¸c ph¬ng s¸ch nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh nãi riªng. C«ng ty T vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam (tªn viÕt t¾t lµ VNCC) lµ mét ®¬n vÞ cã quy m« vµ lîng vèn cè ®Þnh t¬ng ®èi lín. HiÖn nay tµi s¶n cè ®Þnh cña C«ng ty ®· vµ ®ang ®îc ®æi míi. Do vËy viÖc Qu¶n lý sö dông chÆt chÏ vµ cã hiÖu qu¶ vèn cè ®Þnh cña C«ng ty lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu lín nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng thu ®îc lîi nhuËn cao ®¶m b¶o trang tr¶i cho mäi chi phÝ vµ cã l·i. XuÊt ph¸t tõ lý do trªn vµ víi mong muèn trë thµnh nhµ qu¶n lý trong t¬ng lai; trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty T vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam ®îc sù híng dÉn gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa cïng tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn phßng KÕ to¸n - Tµi chÝnh c«ng ty T vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam, em ®· chän ®Ò tµi: “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao HiÖu qu¶ sö dông Vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty T vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam” cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò gåm nh÷ng phÇn chÝnh sau: PhÇn I: Vèn cè ®Þnh vµ HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp. PhÇn II: Thùc tr¹ng sö dông vèn cè ®Þnh cña C«ng ty T vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam. PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty T vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam Lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Çu tay, do ®iÒu kiÖn h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ tµi liÖu nªn khã tr¸nh khái cã sai sãt, khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó néi dung nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! 1 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn PhÇn I Vèn cè ®Þnh vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp I-/ TÇm quan träng cña vèn cè ®Þnh ®èi víi Doanh nghiÖp. 1-/ Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ nguån h×nh thµnh vèn cè ®Þnh trong Doanh nghiÖp 1.1. Kh¸i niÖm vèn cè ®Þnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ViÖt Nam th× “Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh, hay vèn cè ®Þnh lµ toµn bé gi¸ trÞ bá ra ®Ò ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh nh»m phôc vô ho¹t ®éng kinh doanh”. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ ®Ó mua s¾m, x©y dùng tµi s¶n cè ®Þnh, mét trong nh÷ng yÕu tè cña qu¸ tr×nh kinh doanh ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i cã mét sè tiÒn øng tríc. Vèn tiÒn tÖ ®îc øng tríc ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh ®îc gäi lµ vèn cè ®Þnh. Do vËy, ®Æc ®iÓm vËn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh sÏ quyÕt ®Þnh sù vËn ®éng tuÇn hoµn cña vèn cè ®Þnh. Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu. Chóng tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo nhiÒu chu kú cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu trong suèt thêi gian sö dông, cho ®Õn lóc h háng hoµn toµn. Trong qu¸ tr×nh sö dông, tµi s¶n cè ®Þnh hao mßn dÇn, phÇn gi¸ trÞ hao mßn sÏ chuyÓn dÇn vµo gi¸ trÞ míi t¹o ra cña s¶n phÈm vµ ®îc bï ®¾p l¹i b»ng tiÒn khi s¶n phÈm ®îc tiªu thô. Tµi s¶n cè ®Þnh còng lµ mét lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ. Nã lµ s¶n phÈm cña lao ®éng vµ ®îc mua b¸n, trao ®æi trªn thÞ trêng s¶n xuÊt. Gi÷a tµi s¶n cè ®Þnh vµ vèn cè ®Þnh cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Tµi s¶n cè ®Þnh lµ h×nh th¸i biÓu hiÖn vËt chÊt cña vèn cè ®Þnh. Do vËy, vèn cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp cã ®Æc ®iÓm t¬ng tù nh tµi s¶n cè ®Þnh. Nh thÕ sau nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh phÇn vèn cè ®Þnh gi¶m dÇn vµ phÇn vèn ®· lu©n chuyÓn t¨ng lªn. KÕt thóc qu¸ tr×nh nµy, sè tiÒn khÊu hao ®· thu håi ®ñ ®Ó t¸i t¹o mét tµi s¶n míi. Lóc nµy tµi s¶n cè ®Þnh còng h háng hoµn toµn cïng víi vèn cè ®Þnh ®· kÕt thóc mét vßng tuÇn hoµn lu©n chuyÓn. Do ®ã, cã thÓ nãi vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn sè tiÒn øng tríc vÒ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh mµ chóng cã ®Æc ®iÓm chuyÓn dÇn tõng phÇn trong chu kú s¶n xuÊt vµ kÕt thóc mét vßng tuÇn hoµn khi tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi h¹n sö dông. 1.2. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh: ViÖc qu¶n lý vèn cè ®Þnh lµ c«ng viÖc phøc t¹p vµ khã kh¨n, nhÊt lµ ë c¸c Doanh nghiÖp cã tû träng vèn cè ®Þnh lín, cã ph¬ng tiÖn kü thuËt tiªn tiÕn. Trong thùc tÕ tµi s¶n cè ®Þnh s¾p xÕp ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau nh»m phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý, b¶o dìng tµi s¶n, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tõng lo¹i, tõng nhãm tµi s¶n. 2 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn 1.2.1 Ph©n lo¹i theo h×nh th¸i biÓu hiÖn gåm: 1.2.1.(1) Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh:  Kh¸i niÖm: Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu cã tÝnh chÊt vËt chÊt (tõng ®¬n vÞ tµi s¶n cã kÕt cÊu ®éc lËp hoÆc lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn tõng tµi s¶n liªn kÕt víi nhau ®Ó thùc hiÖn mét hay mét sè chøc n¨ng nhÊt ®Þnh), cã gi¸ trÞ lín vµ thêi gian sö dông l©u dµi, tham gia vµo nhiÒu chu kú kinh doanh nhng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu nh nhµ cöa, vËt kiÕn tróc, m¸y mãc, thiÕt bÞ....  Tiªu chuÈn nhËn biÕt tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Lµ mäi t liÖu lao ®éng, lµ tõng tµi s¶n h÷u h×nh cã kÕt cÊu ®éc lËp, hoÆc lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn tµi s¶n riªng lÎ liªn kÕt víi nhau ®Ó cïng thùc hiÖn mét hay mét sè chøc n¨ng nhÊt ®Þnh mµ nÕu thiÕu bÊt kú mét bé phËn nµo trong ®ã th× c¶ hÖ thèng kh«ng thÓ ho¹t ®éng ®îc, nÕu tho¶ m·n ®ång thêi c¶ hai tiªu chuÈn díi ®©y th× ®îc coi lµ mét tµi s¶n cè ®Þnh: 1- Cã thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªn. 2- Cã gi¸ trÞ tõ 5.000.000 ®ång trë lªn. Trêng hîp mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn tµi s¶n riªng lÎ liªn kÕt víi nhau, trong ®ã mçi bé phËn cÊu thµnh cã thêi gian sö dông kh¸c nhau vµ nÕu thiÕu mét bé phËn nµo ®ã mµ c¶ hÖ thèng vÉn thùc hiÖn chøc n¨ng ho¹t ®éng chÝnh cña nã mµ do yªu cÇu qu¶n lý, sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®ßi hái ph¶i qu¶n lý riªng tõng bé phËn tµi s¶n th× mçi bé phËn tµi s¶n ®ã ®îc coi lµ mét tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ®éc lËp.  C¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: 1, Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: lµ tµi s¶n cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng nh trô së lµm viÖc, nhµ kho, hµng rµo, th¸p níc, s©n b·i, c¸c c«ng tr×nh trang trÝ cho nhµ cöa, ®êng x¸, cÇu cèng, ®êng s¾t, cÇu tµu, cÇu c¶ng.... 2, M¸y mãc, thiÕt bÞ: lµ toµn bé c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ dïng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp nh m¸y mãc chuyªn dïng, thiÕt bÞ c«ng t¸c, d©y chuyÒn c«ng nghÖ, nh÷ng m¸y mãc ®¬n lÎ. 3, Ph¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ truyÒn dÉn: lµ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn vËn t¶i gåm ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®êng s¾t, ®êng thuû, ®êng bé, ®êng kh«ng, ®êng èng vµ c¸c ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ truyÒn dÉn nh hÖ thèng th«ng tin, hÖ thèng ®iÖn, ®êng èng níc, b¨ng t¶i... 4, ThiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý: lµ nh÷ng thiÕt bÞ, dông cô dïng trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp nh m¸y vi tÝnh phôc vô qu¶n lý, thiÕt bÞ ®iÖn tö, thiÕt bÞ dông cô ®o lêng, kiÓm tra chÊt lîng, m¸y hót Èm, hót bôi, chèng mèi mät. 3 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn 5, Vên c©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ hoÆc cho s¶n phÈm: lµ c¸c vên c©y l©u n¨m nh vên cµ phª, vên chÌ, vên cao su, vên c©y ¨n qu¶, th¶m cá, th¶m c©y xanh... sóc vËt lµm viÖc vµ hoÆc cho s¶n phÈm nh ®µn voi, ®µn ngùa, tr©u bß... 6, C¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c: lµ toµn bé c¸c tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c cha liÖt kª vµo 5 lo¹i trªn nh tranh ¶nh, t¸c phÈm nghÖ thuËt...  §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo nguyªn gi¸: Lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra ®Ó cã tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh cho tíi khi ®a tµi s¶n cè ®Þnh ®i vµo ho¹t ®éng b×nh thêng nh gi¸ mua thùc tÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh c¸c chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö, l·i tiÒn vay ®Çu t cho tµi s¶n cè ®Þnh khi cha bµn giao vµ ®a tµi s¶n cè ®Þnh vµo sö dông; thuÕ vµ lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã)... §èi víi tµi s¶n cè ®Þnh lo¹i ®Çu t x©y dùng th× nguyªn gi¸ lµ gi¸ thùc tÕ cña c«ng tr×nh x©y dùng (c¶ tù lµm vµ thuª ngoµi) theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng hiÖn hµnh, c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan vµ lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã). §èi víi tµi s¶n cè ®Þnh lµ sóc vËt lµm viÖc vµ hoÆc cho s¶n phÈm, vên c©y l©u n¨m th× nguyªn gi¸ lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ, hîp lý, hîp lÖ ®· chi ra cho con sóc vËt, m¶nh vên c©y tõ lóc h×nh thµnh cho tíi khi ®a vµo khai th¸c, sö dông theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng hiÖn hµnh, c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan vµ lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã). §èi víi tµi s¶n cè ®Þnh lo¹i ®îc cÊp, ®îc ®iÒu chuyÓn ®Õn... th× nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh lo¹i ®îc cÊp, ®iÒu chuyÓn ®Õn bao gåm: gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕt to¸n cña tµi s¶n cè ®Þnh ë ®¬n vÞ cÊp, ®¬n vÞ ®iÒu chuyÓn... hoÆc gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña héi ®ång giao nhËn, c¸c chi phÝ t©n trang; chi phÝ söa ch÷a, chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì, l¾p ®Æt, ch¹y thö, lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã)... mµ bªn nhËn tµi s¶n ph¶i chi ra tríc khi ®a tµi s¶n cè ®Þnh vµo sö dông. Riªng nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ®iÒu chuyÓn gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc trong Doanh nghiÖp lµ nguyªn gi¸ ph¶n ¸nh ë ®¬n vÞ bÞ ®iÒu chuyÓn phï hîp víi bé hå s¬ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®ã. §¬n vÞ nhËn tµi s¶n cè ®Þnh c¨n cø vµo nguyªn gi¸, sè khÊu hao luü kÕ, gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕ to¸n vµ bé hå s¬ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®ã ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu nguyªn gi¸, sè khÊu hao luü kÕ, gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕ to¸n cña tµi s¶n cè ®Þnh vµ ph¶n ¸nh vµo sè kÕ to¸n. C¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc ®iÒu chuyÓn tµi kho¶n gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc kh«ng h¹ch to¸n t¨ng nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh mµ h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh trong kú. §èi víi tµi s¶n cè ®Þnh lo¹i ®îc cho, ®îc biÕu, ®îc tÆng, nhËn gãp vèn liªn doanh, nhËn l¹i vèn gãp do ph¸t hiÖn thõa th× nguyªn gi¸ bao gåm: gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña Héi ®ång giao nhËn; c¸c chi phÝ t©n trang, söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh; c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt, ch¹y thö, lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã)... mµ bªn nhËn ph¶i chi ra tríc khi ®a tµi s¶n cè ®Þnh vµo sö dông. 4 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn 1.2.1(2) Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.  Kh¸i niÖm: Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, thÓ hiÖn mét lîng gi¸ trÞ ®· ®îc ®Çu t cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nhiÒu chu kú kinh doanh cña Doanh nghiÖp nh chi phÝ thµnh lËp Doanh nghiÖp, chi phÝ vÒ ®Êt sö dông, chi phÝ vÒ b»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, mua b¶n quyÒn t¸c gi¶, nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ...  Tiªu chuÈn nhËn biÕt tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Mäi kho¶n chi phÝ thùc tÕ mµ Doanh nghiÖp ®· chi ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp nÕu tho¶ m·n ®ång thêi 2 ®iÒu kiÖn sau: 1- Cã thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªn 2- Cã gi¸ trÞ tõ 5000.000 ®ång trë lªn, th× ®îc coi lµ tµi s¶n cè ®Þnh vµ nÕu kh«ng h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh th× ®îc coi lµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. NÕu kho¶n chi phÝ nµy kh«ng ®ång thêi tho¶ m·n c¶ 2 tiªu chuÈn nªu trªn th× ®îc h¹ch to¸n th¼ng hoÆc ®îc ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ kinh doanh cña Doanh nghiÖp.  C¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh vµ nguyªn gi¸ cña chóng: 1, Chi phÝ vÒ ®Êt sö dông: lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®Êt sö dông bao gåm: tiÒn chi ra ®Ó cã quyÒn sö dông ®Êt (gåm c¶ tiÒn thuª ®Êt hay tiÒn sö dông ®Êt tr¶ 1 lÇn (nÕu cã); chi phÝ cho ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng; san lÊp mÆt b»ng (nÕu cã); lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã)... nhng kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ chi ra ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trªn ®Êt). Trêng hîp Doanh nghiÖp tr¶ tiÒn thuª ®Êt hµng n¨m hoÆc ®Þnh kú nhiÒu n¨m th× c¸c chi phÝ nµy ®îc ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ kinh doanh trong (c¸c) kú, kh«ng h¹ch to¸n vµo nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. 2, Chi phÝ thµnh lËp Doanh nghiÖp Lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ hîp lý, hîp lÖ vµ cÇn thiÕt ®· ®îc nh÷ng ngêi tham gia thµnh lËp Doanh nghiÖp chi ra cã liªn quan trùc tiÕp tíi viÖc chuÈn bÞ khai sinh ra Doanh nghiÖp bao gåm c¸c chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu, th¨m dß... lËp dù ¸n ®Çu t thµnh lËp Doanh nghiÖp; chi phÝ thÈm ®Þnh dù ¸n, häp thµnh lËp... nÕu c¸c chi phÝ nµy ®îc nh÷ng ngêi tham gia thµnh lËp Doanh nghiÖp xem xÐt, ®ång ý coi nh mét phÇn vèn gãp cña mçi ngêi vµ ®îc ghi trong vèn ®iÒu lÖ cña Doanh nghiÖp. 3, Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn. Lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ Doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nghiªn cøu, th¨m dß, x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ®Çu t dµi h¹n... nh»m ®em l¹i lîi Ých l©u dµi cho Doanh nghiÖp. 5 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn 4, Chi phÝ vÒ b»ng ph¸t minh, b»ng s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, mua b¶n quyÒn t¸c gi¶, nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ... lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ Doanh nghiÖp chi ra cho c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu (bao gåm c¶ chi phÝ cho s¶n xuÊt thö nghiÖm, chi cho c«ng t¸c kiÓm nghiÖm, nghiÖm thu cña Nhµ níc) ®îc Nhµ níc cÊp b»ng ph¸t minh, b»ng s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, b¶n quyÒn nh·n hiÖu, chi cho viÖc nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ c¸c tæ chøc vµ c¸c c¸ nh©n... mµ c¸c chi phÝ nµy cã t¸c dông phôc vô trùc tiÕp ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp. 5, Chi phÝ vÒ lîi thÕ kinh doanh. Lµ kho¶n chi cho phÇn chªnh lÖch Doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thªm (Chªnh lÖch ph¶i tr¶ thªm = Gi¸ mua - Gi¸ trÞ cña c¸c tµi s¶n theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ). Ngoµi gi¸ trÞ cña c¸c tµi s¶n theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ (tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n lu ®éng), khi Doanh nghiÖp ®i mua, nhËn s¸p nhËp, hîp nhÊt mét Doanh nghiÖp kh¸c. Lîi thÕ nµy ®îc h×nh thµnh bëi u thÕ vÒ vÞ trÝ kinh doanh, vÒ danh tiÕng vµ uy tÝn víi b¹n hµng, vÒ tr×nh ®é tay nghÒ cña ®éi ngò ngêi lao ®éng, vÒ tµi ®iÒu hµnh vµ tæ chøc cña Ban qu¶n lý Doanh nghiÖp ®ã... Trong thùc tÕ phÇn vèn ®Çu t cho tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh trong tæng sè ®Çu t cña Doanh nghiÖp nhiÒu hay Ýt cßn tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Nhng viÖc ®¸nh gi¸ c¸c tµi s¶n bÊt ®éng v« h×nh còng rÊt phøc t¹p. Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh cã thÓ tham kh¶o gi¸ c¶ trªn thÞ trêng cña chóng mét c¸ch t¬ng ®èi kh¸ch quan, trong khi ®ã ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh thêng khã kh¨n h¬n vµ mang nhiÒu tÝnh chñ quan. Sè lîng c¸c tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh kh«ng khÊu hao còng rÊt lín. Nh vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ cho ta thÊy mét c¸ch tæng qu¸t c¸c h×nh th¸i cña tµi s¶n cè ®Þnh, tõ ®ã cã nh÷ng bp, ph¬ng thøc qu¶n lý thÝch hîp. 1.2.2. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo t×nh h×nh sö dông gåm: 1.2.2 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh ®ang sö dông §©y lµ nh÷ng tµi s¶n ®ang trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra s¶n phÈm. Trong Doanh nghiÖp, tû träng tµi s¶n cè ®Þnh ®· ®a vµo sö dông so víi toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh cµng cao. 1.2.2 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh cha sö dông. §©y lµ nh÷ng tµi s¶n Doanh nghiÖp do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan, kh¸ch quan cha thÓ ®a vµo sö dông nh: tµi s¶n dù tr÷, tµi s¶n mua s¾m, x©y dùng thiÕt kÕ cha ®ång bé, tµi s¶n trong giai ®o¹n l¾p r¸p, ch¹y thö... 1.2.2 (3) Tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cÇn dïng chê thanh to¸n §©y lµ nh÷ng tµi s¶n ®· h háng, kh«ng sö dông ®îc hoÆc cßn sö dông ®îc nhng l¹c hËu vÒ mÆt kü thuËt, ®ang chê ®îi ®Ó gi¶i quyÕt. Nh vËy cã thÓ thÊy r»ng c¸ch ph©n lo¹i nµy gióp ngêi qu¶n lý tæng qu¸t t×nh h×nh vµ tiÒm n¨ng sö 6 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn dông tµi s¶n, thùc tr¹ng vÒ tµi s¶n cè ®Þnh trong Doanh nghiÖp. 1.2.3. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo tÝnh chÊt, c«ng dông kinh tÕ. 1.2.3 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých kinh doanh: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh do Doanh nghiÖp sö dông nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. 1.2.3 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp an ninh quèc phßng: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh do Doanh nghiÖp qu¶n lý sö dông cho c¸c môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp, an ninh, quèc phßng trong Doanh nghiÖp. 1.2.3 (3) Tµi s¶n cè ®Þnh b¶o qu¶n hé, göi hé, cÊt gi÷ hé Nhµ níc: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh Doanh nghiÖp b¶o qu¶n, gi÷ hé cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c hoÆc cÊt gi÷ hé Nhµ níc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn. Nãi chung tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng Doanh nghiÖp, Doanh nghiÖp tù ph©n lo¹i chi tiÕt h¬n c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp theo tõng nhãm cho phï hîp. 1.2.4. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo quyÒn së h÷u: C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp ngêi sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ph©n biÖt tµi s¶n cè ®Þnh nµo thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n vÞ m×nh trÝch khÊu hao, tµi s¶n cè ®Þnh nµo ®i thuª ngoµi kh«ng tÝnh trÝch khÊu hao nhng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n tiÒn ®i thuª vµ hoµn tr¶ ®Çy ®ñ khi kÕt thóc hîp ®ång thuª gi÷a 2 bªn. Tµi s¶n cè ®Þnh sÏ ®îc ph©n ra lµ: 1.2.4 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh tù cã: Lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh ®îc mua s¾m, x©y dùng b»ng nguån vèn tù cã, tù bæ sung, nguån do Nhµ níc ®i vay, do liªn doanh, liªn kÕt. 1.2.4 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh ®i thuª: Trong lo¹i nµy bao gåm 2 lo¹i:  Tµi s¶n cè ®Þnh thuª ho¹t ®éng: tµi s¶n cè ®Þnh nµy ®îc thuª tÝnh theo thêi gian sö dông hoÆc khèi lîng c«ng viÖc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vµ kh«ng mang tÝnh chÊt thuª vèn.  Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh: ®©y lµ h×nh thøc thuª vèn dµi h¹n, ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh ®i thuª tµi chÝnh cña ®¬n vÞ. C¸ch ph©n lo¹i gióp ®¬n vÞ sö dông cã th«ng tin vÒ c¬ cÊu, tõ ®ã tÝnh vµ ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao cho c¸c ®èi tîng sö dông, gióp cho c«ng t¸c h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh biÕt ®îc hiÖu qu¶ sö dông. §èi víi nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh chê xö lý ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. 1.2.5. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo nguån h×nh thµnh gåm: 1.2.5 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m, x©y dùng b»ng vèn ®îc cÊp 7 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn 1.2.5 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m, x©y dùng b»ng vèn ®i vay 1.2.5 (3) Tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m, x©y dùng b»ng vèn tù bæ sung cña ®¬n vÞ. 1.2.5 (4) Tµi s¶n cè ®Þnh nhËn gãp liªn doanh, liªn kÕt tõ c¸c ®¬n vÞ tham gia. 1.2.6. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo c¸ch kh¸c. Toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh ®îc ph©n thµnh c¸c lo¹i sau: 1.2.6 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh cè ®Þnh tµi chÝnh: lµ c¸c kho¶n ®Çu t dµi h¹n, ®Çu t vµo chøng kho¸n vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ trÞ kh¸c. C¸c lo¹i tµi s¶n nµy ®îc Doanh nghiÖp mua vµ gi÷ l©u dµi nh»m môc ®Ých thu hót vµ c¸c môc ®Ých kh¸c nh chiÕm u thÕ qu¶n lý, hoÆc ®¶m b¶o an toµn cho Doanh nghiÖp. 1.2.6 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh phi tµi chÝnh: bao gåm c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cè ®Þnh kh¸c phôc vô cho lîi Ých cña Doanh nghiÖp nhng kh«ng ®îc chuyÓn nhîng trªn thÞ trêng tµi chÝnh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Ó thuËn lîi cho viÖc h¹ch to¸n ngêi ta thêng ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo h×nh th¸i biÓu hiÖn kÕt hîp víi tÝnh chÊt ®Çu t. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, tµi s¶n cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp ®îc chia lµm 4 lo¹i sau:  Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh  Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh  Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh  Tµi s¶n cè ®Þnh tµi chÝnh 1.3. §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh Ngoµi viÖc ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh ph©n tÝch kÕt cÊu, ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh, lµ mét c«ng viÖc hÕt søc quan träng. Thùc chÊt, viÖc ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña tµi s¶n. Tµi s¶n cè ®Þnh ®îc ®¸nh gi¸ ban ®Çu vµ cã thÓ ®¸nh gi¸ l¹i trong qu¸ tr×nh sö dông. Trong mäi trêng hîp, tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. Do vËy, viÖc ghi sæ ph¶i ®¶m b¶o ph¶n ¸nh ®îc c¶ 3 chØ tiªu vÒ gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh lµ nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. Gi¸ trÞ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ - Gi¸ trÞ hao mßn Tuy nhiªn, tuú theo tõng lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh cô thÓ tõng c¸ch thøc h×nh thµnh, nguyªn gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh sÏ ®îc x¸c ®Þnh kh¸c nhau. 1.3 (1) §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo nguyªn gi¸ Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh, bao gåm toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc x©y dùng, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh kÓ c¶ chi phÝ vËn chuyÓn l¾p ®Æt, ch¹y thö tríc khi dïng. T¬ng øng víi mçi lo¹i ®îc h×nh thµnh tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc nguyªn gi¸ cña chóng nh ®· ®Ò cËp ®Õn trong phÇn 1.2.1.1 vµ 8 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn 1.2.1.2 Tuy nhiªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ph¶n ¸nh thùc tÕ sè vèn ®· bá ra ®Ó mua s¾m hoÆc x©y dùng tµi s¶n cè ®Þnh, lµ c¬ së ®Ó tÝnh khÊu hao vµ lËp b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cè ®Þnh. Nh÷ng h¹n chÕ cña nã lµ ë chç: kh«ng ph¶n ¸nh ®îc tr¹ng th¸i kü thuËt cña tµi s¶n cè ®Þnh. MÆt kh¸c gi¸ ban ®Çu nµy thêng xuyªn biÕn ®éng nªn ®Þnh kú ph¸t triÓn ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª, ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ trêng. 1.3 (2) §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo gi¸ trÞ cßn l¹i. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh thÓ hiÖn gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã cña Doanh nghiÖp. ViÖc ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo gi¸ trÞ cßn l¹i thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, hîp lý sè vèn cßn ph¶i tiÕp tôc thu håi trong qu¸ tr×nh sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o vèn ®Çu t cho viÖc mua s¾m, x©y dùng tµi s¶n cè ®Þnh. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hao mßn. 1.3 (3) §¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh. Ngoµi viÖc ®¸nh gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh lÇn ®Çu nh ®· nªu trªn, do tiÕn bé khoa häc kü thuËt, do sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ nªn tµi s¶n cè ®Þnh còng ®îc ®¸nh gi¸ l¹i. Gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i (gi¸ trÞ kh«i phôc cña tµi s¶n cè ®Þnh) ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ë thêi ®iÓm hÖ sè trît gi¸ vµ hao mßn v« h×nh (nÕu cã) cô thÓ: NGL = NGO x HT + HMVH NGL : Gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i NGO : Gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ lÇn ®Çu HT : HÖ sè trît gi¸ HMVH : HÖ sè hao mßn v« h×nh TÊt nhiªn qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh trªn ®©y chØ ¸p dông ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp. Khi ®ã, gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh sau khi ®¸nh gi¸ l¹i ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i vµ hÖ sè hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh ®ã: GcL = NGL x (1 -MkH) Víi GcL lµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh sau khi ®¸nh gi¸ l¹i MkH lµ møc khÊu hao luü kÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®Õn thêi ®iÓm ®¸nh gi¸ l¹i. 1.4 Nguån h×nh thµnh vèn cè ®Þnh. §Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét sù bá vèn dµi h¹n nh»m h×nh thµnh vµ bæ sung nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu kinh doanh l©u dµi cña Doanh nghiÖp. Do ®ã viÖc x¸c ®Þnh nguån tµi trî cho nh÷ng kho¶n môc ®Çu t nh vËy lµ rÊt quan träng bëi v× nã cã yÕu tè quyÕt ®Þnh cho viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn cè ®Þnh sau nµy. VÒ ®¹i thÓ th× ngêi ta cã thÓ chia ra lµm 2 lo¹i nguån 9 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn tµi trî chÝnh.  Nguån tµi trî bªn trong: lµ nh÷ng nguån xuÊt ph¸t tõ b¶n th©n Doanh nghiÖp nh vèn ban ®Çu, lîi nhuËn ®Ó l¹i... hay nãi kh¸c ®i lµ nh÷ng nguån thuéc së h÷u cña Doanh nghiÖp.  Nguån tµi trî bªn ngoµi: lµ nh÷ng nguån mµ Doanh nghiÖp huy ®éng tõ bªn ngoµi ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh nh vèn vay, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu, thuª mua, thuª ho¹t ®éng. Tuy nhiªn, ®Ó lµm râ tÝnh chÊt nµy còng nh ®Æc ®iÓm cña tõng nguån vèn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vµ chÕ ®é qu¶n lý thÝch hîp tµi s¶n cè ®Þnh, ngêi ta thêng chia c¸c nguån vèn nh sau: 1.4 (1) Nguån vèn bªn trong Doanh nghiÖp:  Vèn do Ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp Vèn do Ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp ®îc cÊp ph¸t cho c¸c Doanh nghiÖp Nhµ níc. Ng©n s¸ch chØ cÊp mét bé phËn vèn ban ®Çu khi c¸c Doanh nghiÖp nµy míi b¾t ®Çu ho¹t ®éng. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, Doanh nghiÖp ph¶i b¶o toµn vèn do Nhµ níc cÊp. Ngoµi ra c¸c Doanh nghiÖp thuéc mäi tÇng líp, thµnh phÇn kinh tÕ còng cã thÓ chän ®îc nguån tµi trî tõ phÝa Nhµ níc trong mét sè trêng hîp cÇn thiÕt, nh÷ng kho¶n tµi trî nµy thêng kh«ng lín vµ còng kh«ng ph¶i thêng xuyªn do ®ã trong mét vµi trêng hîp hÕt søc khã kh¨n, Doanh nghiÖp míi t×m ®Õn nguån tµi trî nµy. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ níc còng xem xÐt trî cÊp cho c¸c Doanh nghiÖp n»m trong danh môc u tiªn. H×nh thøc hç trî cã thÓ ®îc diÔn ra díi d¹ng cÊp vèn b»ng tiÒn, b»ng tµi s¶n, hoÆc u tiªn gi¶m thuÕ, miÔn phÝ...  Vèn tù cã cña Doanh nghiÖp: §èi víi c¸c Doanh nghiÖp míi h×nh thµnh, vèn tù cã lµ vèn do c¸c Doanh nghiÖp, chñ Doanh nghiÖp, chñ ®Çu t bá ra ®Ó ®Çu t vµ më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Sè vèn tù cã nÕu lµ vèn dïng ®Ó ®Çu t th× ph¶i ®¹t ®îc mét tû lÖ b¾t buéc trong tæng vèn ®Çu t vµ nÕu lµ vèn tù cã cña C«ng ty, Doanh nghiÖp t nh©n th× kh«ng ®îc thÊp h¬n vèn ph¸p ®Þnh. Nh÷ng Doanh nghiÖp ®· ®i vµo ho¹t ®éng, vèn tù cã cßn ®îc h×nh thµnh tõ mét phÇn lîi nhuËn bæ sung, ®Ó më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Thùc tÕ cho thÊy tõ tµi trî b»ng nguån vèn néi bé lµ mét con ®êng tèt. RÊt nhiÒu C«ng ty coi träng chÝnh s¸ch t¸i ®Çu t tõ sè lîi nhuËn ®Ó l¹i ®ñ lín nh»m tù ®¸p øng nhu cÇu vèn ngµy cµng t¨ng. Tuy nhiªn víi c¸c C«ng ty cæ phÇn th× viÖc ®Ó l¹i lîi nhuËn cã liªn quan ®Õn mét sè khÝa c¹nh kh¸ nh¹y c¶m. Bëi khi C«ng ty ®Ó l¹i lîi nhuËn trong n¨m cho t¸i ®Çu t tøc lµ kh«ng dïng sè lîi nhuËn ®ã ®Ó chia l·i cæ phÇn. C¸c cæ ®«ng kh«ng ®îc nhËn tiÒn l·i cæ phÇn nhng bï l¹i hä cã quyÒn së h÷u sè vèn t¨ng lªn cña C«ng ty. Tuy nhiªn, nã dÔ g©y ra sù kÐm hÊp dÉn cña cæ phiÕu do cæ ®«ng chØ ®îc nhËn mét phÇn nhá cæ phiÕu vµ 10 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn do ®ã gi¸ cæ phiÕu cã thÓ bÞ gi¶m sót.  Vèn cæ phÇn Nguån vèn nµy h×nh thµnh do nh÷ng ngêi s¸ng lËp C«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ b¸n nh÷ng cæ phiÕu nµy trªn thÞ trêng mµ cã ®îc nguån vèn nhÊt ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, nh»m t¨ng thùc lùc cña Doanh nghiÖp, c¸c nhµ l·nh ®¹o cã thÓ sÏ t¨ng lîng cæ phiÕu ph¸t hµnh trªn thÞ trêng thu hót lîng tiÒn nhµn rçi phôc vô cho môc tiªu kinh doanh. §Æc biÖt ®Ó tµi trî cho c¸c dù ¸n ®Çu t dµi h¹n, th× nguån vèn cæ phÊn rÊt quan träng. Nã cã thÓ kªu gäi vèn ®Çu t víi khèi lîng lín, mÆt kh¸c, nã còng kh¸ linh ho¹t trong viÖc trao ®æi trªn thÞ trêng vèn. TËn dông c¸c c¬ héi ®Çu t ®Ó ®îc c¶ hai gi¸ lµ ngêi ®Çu t vµ Doanh nghiÖp ph¸t hµnh chÊp nhËn. Tuy nhiªn, viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu thªm trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh ph¶i cùc kú thËn träng vµ tû mû trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c nh©n tè cã liªn quan nh: uy tÝn cña C«ng ty, l·i suÊt thÞ trêng, møc l¹m ph¸t, tû lÖ cæ tøc, t×nh h×nh tµi chÝnh C«ng ty gÇn ®©y. §Ó ®a ra thêi ®iÓm ph¸t hµnh tèi u nhÊt, cã lîi nhÊt trong C«ng ty. 1.4 (2) Nguån vèn bªn ngoµi cña Doanh nghiÖp.  Vèn vay Mçi Doanh nghiÖp díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau tuú theo quy ®Þnh cña luËt ph¸p mµ cã thÓ vay vèn tõ c¸c ®èi tîng sau: Nhµ níc, Ng©n hµng, tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi, d©n c trong vµ ngoµi níc díi c¸c h×nh thøc nh tÝn dông ng©n hµng, tÝn dông th¬ng m¹i, vèn chiÕm dông, ph¸t hµnh c¸c lo¹i chøng kho¸n cña Doanh nghiÖp víi c¸c kú h¹n kh¸c nhau. Nguån vèn huy ®éng nµy chñ yÕu phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: hiÖu qu¶ kinh doanh, kh¶ n¨ng tr¶ nî, l·i suÊt vay, sè lîng vèn ®Çu t cã. Tû lÖ l·i vay cµng cao sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho phÝa Doanh nghiÖp huy ®éng vèn cµng nhiÒu nhng l¹i ¶nh hëng ®Õn lîi tøc cïng víi kh¶ n¨ng thanh to¸n vèn vay vµ l·i suÊt tiÒn ®i vay.  Vèn liªn doanh Nguån vèn nµy h×nh thµnh bëi sù gãp vèn gi÷a c¸c Doanh nghiÖp hoÆc chñ Doanh nghiÖp ë trong níc vµ níc ngoµi ®Ó h×nh thµnh mét Doanh nghiÖp míi. Møc ®é vèn gãp gi÷a c¸c Doanh nghiÖp víi nhau tuú thuéc vµo tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn tham gia liªn doanh.  Tµi trî b»ng thuª (thuª vèn) C¸c Doanh nghiÖp muèn sö dông thiÕt bÞ vµ kiÕn tróc h¬n lµ muèn mang danh lµm chñ së h÷u th× cã thÓ sö dông thiÕt bÞ b»ng c¸ch thuª mín hay cßn gäi lµ thuª vèn. Thuª mín cã nhiÒu h×nh thøc mµ quan träng nhÊt lµ h×nh thøc b¸n råi thuª l¹i, thuª dÞch vô, thuª tµi chÝnh. 1, B¸n råi thuª l¹i (Sale and baseback) 11 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn Theo ph¬ng thøc nµy, mét Doanh nghiÖp së h÷u chñ ®Êt ®ai kiÕn tróc vµ thiÕt bÞ b¸n tµi s¶n l¹i cho c¬ quan tÝn dông vµ ®ång thêi kú mét tho¶ íc thuª l¹i c¸c tµi s¶n trªn trong mét thêi h¹n nµo ®ã. NÕu lµ ®Êt ®ai hay kiÕn tróc, c¬ quan tÝn dông thêng lµ mét C«ng ty b¶o hiÓm. NÕu tµi s¶n lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ ngêi cho thuª cã thÓ lµ mét Ng©n hµng th¬ng m¹i, mét C«ng ty b¶o hiÓm hay mét C«ng ty chuyªn cho thuª mín. Lóc nµy ngêi b¸n (hay ngêi thuª) nhËn ngay ®îc mét sè vèn do viÖc b¸n l¹i tµi s¶n tõ ngêi cho thuª. §ång thêi ngêi b¸n vµ ngêi thuª cïng duy tr× viÖc sö dông tµi s¶n trªn trong suèt thêi h¹n thuª mín. 2, Thuª dÞch vô Thuª dÞch vô bao gåm c¶ viÖc tµi trî vµ b¶o tr×. Mét ®Æc tÝnh quan träng cña thuª dÞch vô lµ tiÒn thuª theo khÕ íc kh«ng ®ñ ®Ó hoµn tr¶ toµn thÓ trÞ gi¸ cña thiÕt bÞ. §¬ng nhiªn lµ thêi gian cho thuª rÊt ng¾n so víi ®êi sèng thiÕt bÞ vµ ngêi cho thuª kú väng thu håi víi gi¸ c¶ b»ng c¸c khÕ íc cho thuª kh¸c hay khi b¸n ®¾t thiÕt bÞ. Thuª dÞch vô ®ßi hái ngêi cho thuª b¶o tr× c¸c thiÕt bÞ vµ phÝ tæng b¶o tr× ®îc gép trong gi¸ thuª dÞch vô. MÆt kh¸c cã khÕ íc dÞch vô thêng cã ®iÒu kho¶n cho ngêi thuª chÊm døt thuª mín tríc ngµy hÕt h¹n khÕ íc. §©y lµ ®iÓm rÊt quan träng ®èi víi ngêi thuª gióp hä cã thÓ hoµn tr¶ thiÕt bÞ nÕu sù ph¸t triÓn cao lµm cho thiÕt bÞ trë nªn l¹c lËu. 3, Thuª tµi chÝnh. §©y lµ lo¹i thuª kh«ng cã cung cÊp dÞch vô b¶o tr×, kh«ng thÓ chÊm døt hîp ®ång tríc thêi h¹n vµ ®îc hoµn tr¶ toµn bé trÞ gi¸ thiÕt bÞ. Ngêi cho thuª cã thÓ lµ C«ng ty b¶o hiÓm, Ng©n hµng th¬ng m¹i, hoÆc C«ng ty chuyªn cho thuª mín. Ngêi ®i thuª thêng ®îc quyÒn lùa chän tiÕp tôc thuª mín víi gi¸ gi¶m bít hoÆc mua l¹i sau khi hÕt h¹n hîp ®ång. 2-/ TÇm quan träng cña vèn cè ®Þnh ®èi víi Doanh nghiÖp. VÒ mÆt gi¸ trÞ b»ng tiÒn vèn cè ®Þnh ph¶n ¸nh tiÒm lùc cña Doanh nghiÖp. Cßn vÒ mÆt hiÖn vËt, vèn cè ®Þnh thÓ hiÖn vai trß cña m×nh qua tµi s¶n cè ®Þnh. Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Nã g¾n liÒn víi Doanh nghiÖp trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i. Doanh nghiÖp cã tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ kh«ng lín vÒ mÆt gi¸ trÞ nhng tÇm quan träng cña nã l¹i kh«ng nhá chót nµo. Thø nhÊt, tµi s¶n cè ®Þnh ph¶n ¸nh mÆt b»ng c¬ së h¹ tÇng cña Doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh quy m« cña Doanh nghiÖp cã t¬ng xøng hay kh«ng víi ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh kinh doanh mµ nã tiÕn hµnh. Thø hai, tµi s¶n cè ®Þnh lu«n mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ cña Doanh nghiÖp. Do ®Æc ®iÓm lu©n chuyÓn cña m×nh qua mçi chu kú s¶n xuÊt, tµi s¶n cè ®Þnh tån t¹i trong mét thêi gian dµi vµ nã t¹o ra tÝnh æn ®Þnh trong chu kú kinh doanh cña Doanh nghiÖp c¶ vÒ s¶n lîng vµ chÊt lîng. Thø ba, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, khi mµ nhu cÇu tiªu dïng ®îc n©ng cao 12 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn th× còng t¬ng øng víi tiÕn tr×nh c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn gay g¾t h¬n. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i lµm sao ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹, nh»m chiÕm lÜnh thÞ trêng. Sù ®Çu t kh«ng ®óng møc ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh còng nh viÖc ®¸nh gi¸ thÊp tÇm quan träng cña tµi s¶n cè ®Þnh dÔ ®em l¹i nh÷ng khã kh¨n sau cho Doanh nghiÖp:  Tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ kh«ng ®ñ tèi t©n ®Ó c¹nh tranh víi c¸c Doanh nghiÖp kh¸c c¶ vÒ chÊt lîng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §iÒu nµy cã thÓ dÉn c¸c Doanh nghiÖp ®Õn bê vùc ph¸ s¶n nÕu lîng vèn cña nã kh«ng ®ñ ®Ó c¶i t¹o ®æi míi tµi s¶n.  Sù thiÕu hôt c¸c kh¶ n¨ng s¶n xuÊt sÏ gióp c¸c ®èi thñ c¹nh tranh giµnh mÊt mét phÇn thÞ trêng cña Doanh nghiÖp vµ ®iÒu nµy buéc Doanh nghiÖp khi muèn giµnh l¹i thÞ trêng kh¸ch hµng ®· mÊt ph¶i tèn kÐm nhiÒu vÒ chi phÝ tiÕp thÞ hay ph¶i h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm hoÆc c¶ hai biÖn ph¸p. Thø t, tµi s¶n cè ®Þnh cßn l¹i mét c«ng cô huy ®éng vèn kh¸ h÷u hiÖu:  §èi víi vèn vay Ng©n hµng th× tµi s¶n cè ®Þnh ®îc coi lµ ®iÒu kiÖn kh¸ quan träng bëi nã ®ãng vai trß lµ vËt thÕ chÊp cho mãn tiÒn vay. Trªn c¬ së trÞ gi¸ cña tµi s¶n thÕ chÊp Ng©n hµng míi cã quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng vµ cho vay víi sè lîng lµ bao nhiªu.  §èi C«ng ty cæ phÇn th× ®é lín cña C«ng ty phô thuéc vµo gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh mµ C«ng ty n¾m gi÷. Do vËy trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn cho Doanh nghiÖp b»ng c¸ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu hay cæ phiÕu, møc ®é tin cËy cña c¸c nhµ ®Çu t chÞu ¶nh hëng kh¸ lín tõ lîng tµi s¶n mµ C«ng ty hiÖn cã vµ hµm lîng c«ng nghÖ cã trong tµi s¶n cè ®Þnh cña C«ng ty. 3-/ Néi dung c«ng t¸c qu¶n lý sö dông vèn cè ®Þnh. Qu¶n lý viÖc sö dông vèn cè ®Þnh lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý Doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, sù vËn ®éng cña vèn cè ®Þnh g¾n liÒn víi h×nh th¸i vËt chÊt cña nã. V× vËy ®Ó qu¶n lý sö dông cã hiÖu qu¶ vèn cè ®Þnh cã mét sè h×nh thøc qu¶n lý sau: 3.1. Hao mßn vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Trong qu¸ tr×nh sö dông, tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ bÞ hao mßn díi hai h×nh thøc: Hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh.  Hao mßn h÷u h×nh: lµ sù hao mßn vÒ mÆt vËt chÊt tøc lµ tæn thÊt dÇn vÒ mÆt chÊt lîng vµ tÝnh n¨ng kü thuËt cña tµi s¶n cè ®Þnh cuèi cïng tµi s¶n cè ®Þnh ®ã kh«ng sö dông ®îc n÷a vµ ph¶i thanh lý. Thùc chÊt vÒ mÆt kinh tÕ cña hao mßn h÷u h×nh lµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÇn vµo s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra. Trêng hîp tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng sö dông ®îc, hao mßn h÷u h×nh biÓu hiÖn ë chç tµi s¶n cè ®Þnh mÊt dÇn thuéc tÝnh 13 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn do ¶nh hëng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn hay qu¸ tr×nh ho¸ häc x¶y ra bªn trong còng nh viÖc tr«ng nom, b¶o qu¶n tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng ®îc chu ®¸o. Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hao mßn h÷u h×nh cña tµi s¶n cè ®Þnh, cã thÓ chia thµnh 3 nhãm sau:  Nhãm nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ chÊt lîng chÕ t¹o nh: vËt liÖu dïng ®Ó s¶n xuÊt ra tµi s¶n cè ®Þnh, tr×nh ®é vµ c«ng nghÖ chÕ t¹o, chÊt lîng x©y dùng, l¾p r¸p.  Nhãm nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ qu¸ tr×nh sö dông nh møc ®é ®¶m nhËn vÒ thêi gian vµ cêng ®é sö dông, tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n viªn, viÖc chÊp hµnh quy t¾c, quy tr×nh c«ng nghÖ, chÕ ®é b¶o qu¶n, b¶o dìng vµ söa ch÷a....  Nhãm nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng cña tù nhiªn nh ®é Èm, kh«ng khÝ, thêi  Hao mßn v« h×nh cã 3 h×nh thøc. tiÕt...  Tµi s¶n cè ®Þnh bÞ gi¶m gi¸ trÞ do n¨ng suÊt lao ®éng x· héi t¨ng lªn, ngêi ta s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh míi s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng nh cò nhng cã gi¸ thµnh h¹ h¬n.  Tµi s¶n cè ®Þnh bÞ gi¶m gi¸ trÞ do s¶n xuÊt ®îc lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c hoµn thiÖn h¬n vÒ mÆt kü thuËt.  Tµi s¶n cè ®Þnh bÞ gi¶m gi¸ trÞ do s¶n phÈm cña nã lµm ra bÞ lçi thêi. Nh vËy hao mßn v« h×nh lµ do tiÕn bé khoa häc kü thuËt g©y ra.  KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : Tµi s¶n cè ®Þnh ®îc sö dông trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt, gi¸ trÞ cña nã hao mßn dÇn vµ ®îc dÞch chuyÓn tõng phÇn vµ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm lµm ra. PhÇn gi¸ trÞ nµy ®îc thu håi l¹i díi h×nh thøc khÊu hao, ®îc h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó h×nh thµnh quü khÊu hao ®¸p øng nhu cÇu söa ch÷a lín, kh¾c phôc, c¶i t¹o, ®æi míi, hoÆc më réng tµi s¶n cè ®Þnh. KhÊu hao lµ sù bï ®¾p vÒ mÆt kinh tÕ hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. KhÊu hao cã ý nghÜa quan träng ®èi víi b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn, kÕt cña cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Thùc hiÖn khÊu hao ®óng ®ñ gi¸ trÞ thùc tÕ tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng nh÷ng ph¶n ¸nh ®óng thùc chÊt cña kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn ®¶m b¶o quü khÊu hao, duy tr× ®îc sè vèn bá ra. Cã hai h×nh thøc khÊu hao lµ khÊu hao c¬ b¶n vµ khÊu hao söa ch÷a lín. Trong qu¸ tr×nh khÊu hao, tiÕn tr×nh khÊu hao biÓu thÞ phÇn gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®· chuyÓn vµo s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú. Do ph¬ng thøc bï ®¾p vµ môc ®Ých kh¸c nhau nªn tiÒn trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®îc chia thµnh 2 bé phËn:  TiÒn trÝch khÊu hao c¬ b¶n: dïng ®Ó bï ®¾p tµi s¶n cè ®Þnh sau khi bÞ 14 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn ®µo th¶i v× mÊt gi¸ trÞ sö dông. NÕu lµ Doanh nghiÖp Nhµ níc, Doanh nghiÖp trÝch mét phÇn tiªu hao nµy vµo Ng©n s¸ch Nhµ níc, phÇn cßn l¹i bæ sung vµo quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo híng c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. C¸c Doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh thøc kh¸c lËp quü khÊu hao c¬ b¶n ®Ó duy tr× ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp vµ thùc hiÖn yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt më réng.  TiÒn khÊu hao söa ch÷a lín: dïng ®Ó söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch cã kÕ ho¹ch vµ cã hÖ thèng nh»m duy tr× kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh trong suèt thêi gian sö dông. Doanh nghiÖp tÝnh mét phÇn tiÒn khÊu hao söa ch÷a lín göi vµo mét tµi kho¶n riªng ë Ng©n hµng ®Ó dïng lµm nguån vèn cho kÕ ho¹ch söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh. Tû lÖ khÊu hao lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a tiÒn trÝch khÊu hao hµng n¨m so víi nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. Tû lÖ nµy cã tÝnh chung cho c¶ hai lo¹i khÊu hao hoÆc cho tõng lo¹i. ViÖc x¸c ®Þnh tû lÖ khÊu hao qu¸ thÊp sÏ kh«ng bï ®¾p ®îc hao mßn thùc tÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh, Doanh nghiÖp kh«ng b¶o toµn ®îc vèn cè ®Þnh, cßn nÕu tû lÖ khÊu hao qóa cao yªu cÇu cho b¶o toµn vèn ®îc ®¸p øng, song nã sÏ lµm t¨ng gi¸ thµnh mét c¸ch gi¶ t¹o ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, muèn ®æi míi thiÕt bÞ, tµi s¶n cè ®Þnh Doanh nghiÖp ph¶i tÝch luü trong mét thêi gian dµi tuú lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh. Sau thêi gian nµy, khÊu hao cña Doanh nghiÖp thêng bÞ gi¶m t¬ng øng so víi sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn vµ Doanh nghiÖp sÏ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó t¸i ®Çu t tµi s¶n cè ®Þnh. MÆt kh¸c ph¬ng ph¸p khÊu hao ®êng th¼ng hiÖn nay (khÊu hao theo tû lÖ % cè ®Þnh trong suèt thêi gian sö dông tµi s¶n cè ®Þnh) cha t¹o ®iÒu kiÖn cho Doanh nghiÖp thu håi vèn, ®æi míi thiÕt bÞ vµ øng dông kü thuËt míi vµo gi¸ thµnh kinh doanh. Mét lý do kh¸ch quan n÷a lµ gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng ®îc ®iÒu chØnh kÞp thêi, cho phï hîp víi mÆt b»ng gi¸ hµng n¨m nªn gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh tÝnh khÊu hao rÊt thÊp so víi gi¸ hiÖn hµnh. Söa ch÷a chÕ ®é qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh vµ qu¶n lý khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khoa häc, kü thuËt diÔn ra s©u réng, gi¸ thÞ trêng biÕn ®éng, chu kú sèng cña s¶n phÈm... ph¶i c¶i tiÕn chÕ ®é khÊu hao nh sau: quy ®Þnh chÕ ®é ®iÒu chØnh nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh, tÝnh khÊu hao theo hÖ sè trît gi¸, chia tµi s¶n cè ®Þnh theo nhãm nghiªn cøu vµ ban hµnh nhiÒu ph¬ng ph¸p vµ c«ng thøc tÝnh khÊu hao cho phï hîp víi tõng ®Æc ®iÓm cña tõng m¸y mãc, thiÕt bÞ nh»m ®Èy nhanh tèc ®é thu håi vèn, phôc vô kÞp thêi nhu cÇu ®æi míi, c«ng nghÖ. §Èy nhanh tèc ®é khÊu hao sÏ lµm gi¶m t¬ng øng lîi nhuËn cña Doanh nghiÖp song xÐt vÒ môc ®Ých l©u dµi ®©y lµ con ®êng ®óng ®¾n nhÊt ®Ó b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh. Nhµ níc nªn cã chÕ ®é qu¶n lý quü khÊu hao theo nguån vèn ®Çu t vµ theo yªu cÇu hiÖn ®¹i ho¸ m¸y mãc thiÕt bÞ, tµi s¶n cè ®Þnh. Kh«ng ®Ó vèn khÊu hao sö dông sai môc ®Ých. MÆt kh¸c Doanh nghiÖp cÇn qu¶n lý khÊu hao ®Ó l¹i cho 15 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn m×nh nh c¸c quü tiÒn tÖ. Hµng n¨m, Doanh nghiÖp cÇn cã tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vèn theo hÖ sè trît gi¸ v.v... 3.2. LËp kÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét bé phËn quan träng cña kÕ ho¹ch tµi chÝnh. KÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph¶n ¸nh c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ vÒ tµi s¶n cè ®Þnh nh: Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh cã ®Çu kú, t×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh trong n¨m kÕ ho¹ch, x¸c ®Þnh tæng gi¸ trÞ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh cÇn tÝnh khÊu hao, møc khÊu hao trong n¨m vµ t×nh h×nh ph©n phèi quü khÊu hao. Trong khi lËp quü khÊu hao cÇn x¸c ®Þnh râ: §èi víi tµi s¶n cè ®Þnh ®· trÝch khÊu hao hÕt nhng vÉn cßn sö dông ®îc Doanh nghiÖp vÉn tiÕp tôc tÝnh khÊu hao c¬ b¶n vµ khÊu hao söa ch÷a lín theo tû lÖ nguyªn gi¸ vµ h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh nhng kh«ng h¹ch to¸n gi¶m vèn cè ®Þnh. Tµi s¶n cha khÊu hao mµ ®· h háng, Doanh nghiÖp cÇn nép vµo Ng©n s¸ch sè tiÒn cha khÊu hao hÕt vµ ph©n bæ vµo kho¶n lç cho ®Õn khi nép ®ñ. KÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm:  Tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng ph¶i tÝnh khÊu hao c¬ b¶n vµ khÊu hao söa ch÷a lín nh ®Êt ®ai.  Tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng thªm trong n¨m kÕ ho¹ch, nÕu t¨ng vµo mét ngµy nµo ®ã cña th¸ng th× th¸ng sau míi tÝnh khÊu hao.  Tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m trong n¨m kÕ ho¹ch, nÕu gi¶m bít tõ ngµy nµo ®ã trong th¸ng th× th¸ng sau kh«ng ph¶i tÝnh khÊu hao. C«ng thøc Gi¸ trÞ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng (gi¶m) trong n¨m kÕ ho¹ch Gi¸ trÞ b/qu©n TSC§ t¨ng (gi¶m) trong n¨m = x Sè th¸ng sÏ sö dông (kh«ng sö dông) TSC§ 12  Tæng gi¸ trÞ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i tÝnh khÊu hao trong n¨m kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Tæng gi¸ trÞ TSC§ Tæng gi¸ Tæng gi¸ trÞ Tæng gi¸ trÞ ph¶i tÝnh khÊu hao = trÞ TSC§ + b/qu©n TSC§ b/qu©n TSC§ trong kú cã ®Çu kú t¨ng trong kú gi¶m trong kú Trªn c¬ së c¸ch tÝnh c¸c chØ tiªu, hµng n¨m vµo ®Çu kú, Doanh nghiÖp lËp kÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, biÕn ®éng gi¸... Lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh 16 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn møc khÊu hao ®óng. KÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®îc xem lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó qu¶n lý sö dông vèn cè ®Þnh - trªn ph¬ng diÖn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. 3.3. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh. §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc duy tr× vµ ph¸t triÓn, mét trong nhiÒu yÕu tè trong ®ã lµ ph¶i b¶o tån vµ ph¸t triÓn ®îc vèn cè ®Þnh. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng kh«ng t¸ch khái nh÷ng biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶, l¹m ph¸t. Xu thÕ nµy thêng cã chiÒu híng gia t¨ng lµm cho søc mua cña ®ång tiÒn vµ gi¸ trÞ cña tiÒn vèn gi¶m xuèng so víi thùc tÕ. MÆt kh¸c do sù láng lÎo qu¶n lý dÉn ®Õn hiÖn tîng h háng, mÊt m¸t tµi s¶n cè ®Þnh tríc thêi h¹n. C¶ hai nguyªn nh©n nµy ®Òu lµm cho gi¸ trÞ cña ®ång vèn gi¶m t¬ng ®èi so víi thùc tÕ vµ gi¶m tuyÖt ®èi so víi thêi gian sö dông vèn. Theo quy ®Þnh cña Nhµ níc, c¸c Doanh nghiÖp Nhµ níc cã tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. B¶o toµn vÒ mÆt hiÖn vËt kh«ng cã nghÜa lµ Nhµ níc b¾t buéc Doanh nghiÖp ph¶i gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã khi giao vèn mµ lµ b¶o toµn n¨ng lùc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh. Cô thÓ, trong qu¸ tr×nh sö dông tµi s¶n cè ®Þnh vµo s¶n xuÊt kinh doanh, Doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ kh«ng lµm h háng, mÊt m¸t tµi s¶n cè ®Þnh, thùc hiÖn ®óng quy chÕ sö dông, b¶o dìng, söa ch÷a nh»m lµm cho tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng h háng tríc thêi gian, duy tr× n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh. Doanh nghiÖp cã quyÒn chñ ®éng thùc hiÖn ®æi míi, thay thÕ tµi s¶n cè ®Þnh theo yªu cÇu ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. B¶o toµn vÒ mÆt gi¸ trÞ cã nghÜa lµ trong ®iÒu kiÖn cã biÕn ®éng lín vÒ gi¸ c¶, c¸c Doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ ®iÒu chØnh nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo hÖ sè tÝnh l¹i ®îc c¬ quan cã thÈm quyÒn c«ng bè nh»m b¶o toµn vèn cè ®Þnh. §ång thêi ph¶i sö dông ®óng môc ®Ých vµ cã sù kiÓm tra cña Nhµ níc ®èi víi viÖc sö dông vèn thu håi vÒ thanh lý nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh. Néi dung cña chÕ ®é b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh bao gåm:  C¸c Doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh trªn c¬ së tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ khÊu hao c¬ b¶n vµ khÊu hao söa ch÷a lín ®Ó t¹o nguån thay thÕ vµ duy tr× n¨ng lùc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh b¶o toµn vèn cè ®Þnh.  Hµng n¨m, c¸c c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn sÏ c«ng bè hÖ sè ®iÒu chØnh gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh vµo thêi ®iÓm 1/1 vµ 1/7 phï hîp víi ®Æc ®iÓm c¬ cÊu h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh cña tõng ngµnh kinh tÕ - kü thuËt lµm c¨n cø thèng nhÊt ®Ó c¸c Doanh nghiÖp ®iÒu chØnh gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh, vèn cè ®Þnh.  Ngoµi viÖc b¶o toµn vèn cè ®Þnh trªn c¬ së hÖ sè trît gi¸ ph¶i b¶o toµn 17 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn vÒ vèn cè ®Þnh, cßn c¶ vèn Ng©n s¸ch cÊp thªm hoÆc Doanh nghiÖp tù bæ sung trong kú (nÕu cã)  Sè vèn cè ®Þnh ph¶i b¶o toµn ®Õn cuèi kú cña Doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Sè vèn Sè vèn ®îc giao T¨ng KhÊu hao HÖ sè ®iÒu cè ®Þnh ®Çu kú (hoÆc sè (gi¶m) = - c¬ b¶n tÝnh x chØnh gi¸ ph¶i b¶o vèn ph¶i b¶o vèn trong kú trÞ TSC§ toµn toµn ®Õn cuèi kú) trong kú Ngoµi tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vèn, c¸c Doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh trªn c¬ së quü khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt trÝch tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i cña xÝ nghiÖp vµ phÇn vèn khÊu hao c¬ b¶n ®Ó l¹i ®Çu t t¸i s¶n xuÊt më réng tµi s¶n cè ®Þnh. II-/ HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp. 1-/ Kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh. HiÖu qu¶ lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña chñ thÓ vµ chi phÝ mµ chñ thÓ bá ra ®Ó cã kÕt qu¶ ®ã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.  HiÖu qu¶ kinh doanh: Cßn gäi lµ hiÖu qu¶ Doanh nghiÖp, lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông nguån lùc cña Doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh víi chi phÝ thÊp nhÊt. HiÖu qu¶ kinh doanh ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ mµ Doanh nghiÖp nhËn ®îc vµ chi phÝ mµ Doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®îc lîi Ých kinh tÕ. HiÖu qu¶ kinh doanh ®îc tÝnh to¸n th«ng qua c¸c chØ tiªu sau: + HiÖu qu¶ tuyÖt ®èi: ChØ tiªu nµy ®Ó tÝnh to¸n cho tõng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh b»ng c¸ch x¸c ®Þnh mèi t¬ng quan gi÷a kÕt qu¶ thu ®îc cña ph¬ng ¸n kinh doanh ®ã víi chi phÝ bá ra khi thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n suÊt kinh doanh cña chñ thÓ. HiÖu qu¶ tuyÖt ®èi lµ hiÖu sè gi÷a kÕt qu¶ nhËn ®îc vµ chi phÝa bá ra. HiÖu qu¶ kinh doanh = KÕt qu¶ nhËn ®îc - Chi phÝ bá ra + HiÖu qu¶ t¬ng ®èi: §©y lµ mét chØ tiªu so s¸nh, lµ c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é hiÖu qu¶ cña c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh cã lîi nhÊt cña chñ thÓ vµ ®îc tÝnh b»ng tû lÖ gi÷a kÕt qu¶ nhËn ®îc vµ chi phÝ bá ra. KÕt qu¶ nhËn ®îc HiÖu qu¶ kinh doanh = Chi phÝ bá ra Trong c¸c chØ tiªu tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh kÕt qu¶ ®Çu ra ®îc ®o b»ng gi¸ trÞ tæng s¶n lîng, tæng doanh thu, l¬Þ nhuËn. Cßn c¸c yÕu tè ®Çu vµo bao gåm nhiÒu lo¹i nh lao ®éng, t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vv. Mét c¸ch chung nhÊt, kÕt qu¶ mµ chñ thÓ nhËn ®îc theo híng môc tiªu kinh doanh cµng lín h¬n chi phÝ bá ra bao nhiªu th× cµng cã lîi bÊy nhiªu. 18 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn 2-/ HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. Nh ®· nãi: tµi s¶n cè ®Þnh lµ h×nh th¸i vËt chÊt cña vèn cè ®Þnh. Do ®ã khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ngêi ta thêng xem xÐt th«ng qua hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. XuÊt ph¸t tõ viÖc coi tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét yÕu tè ®Çu vµo cña Doanh nghiÖp ta sÏ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ b»ng viÖc so s¸nh nã víi c¸c kÕt qu¶ thu ®îc trong chu kú kinh doanh. Cã nh÷ng chØ tiªu biÓu ®¹t hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh (vèn cè ®Þnh) nh sau:  ChØ tiªu 1: Søc sinh lîi cña tµi s¶n cè ®Þnh C«ng thøc tÝnh: Søc sinh lîi cña TSC§ = Lîi nhuËn tronh n¨m Nguyªn gi¸ TSC§ sö dông b/q n¨m ý nghÜa: ChØ tiªu søc sinh lîi cña tµi s¶n cè ®Þnh cho biÕt mét ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ sö dông trong n¨m ®em l¹i mÊy ®ång lîi nhuËn  ChØ tiªu 2: Søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh. C«ng thøc tÝnh: Tæng doanh thu n¨m Nguyªn gi¸ TSC§ sö dông b/q n¨m ý nghÜa: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång gi¸ trÞ b×nh qu©n TSC§ bá ra kinh doanh ®em l¹i bao nhiªu ®ång doanh thu. Søc s¶n xuÊt cña TSC§ =  ChØ tiªu 3: SuÊt hao phÝ cña tµi s¶n cè ®Þnh. C«ng thøc tÝnh: SuÊt hao phÝ cña TSC§ = Nguyªn gi¸ TSC§ sö dông b/q n¨m Tæng doanh thu n¨m ý nghÜa: ChØ tiªu nµy cho thÊy ®Ó cã mét ®ång doanh thu th× cÇn bá vµo s¶n xuÊt kinh doanh bao nhiªu ®ång nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh.  ChØ tiªu 4: HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh.. C«ng thøc tÝnh: Tæng doanh thu hoÆc Lîi nhuËn n¨m Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong n¨m ý nghÜa: ChØ tiªu HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cho thÊy ®Ó cã mét ®ång doanh thu hoÆc lîi nhuËn trong n¨m Doanh nghiÖp ph¶i bá vµo s¶n xuÊt kinh doanh bao nhiªu ®ång vèn cè ®Þnh. HiÖu qu¶ sö dông VC§ = 19 Chuyªn §Ò Thùc TËp tèt nghiÖp Ph¹m Hång Nguyªn Sau khi ®· tÝnh ®îc c¸c chØ tiªu nªu trªn, ngêi ta tiÕn hµnh so s¸nh chóng gi÷a c¸c n¨m víi nhau ®Ó thÊy vèn cè ®Þnh (hoÆc TSC§) sö dông cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Ngêi ta còng cã thÓ so s¸nh gi÷a c¸c Doanh nghiÖp trong cïng mét ngµnh, mét lÜnh vùc ®Ó xem xÐt kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t×nh tr¹ng sö dông vµ qu¶n lý kinh doanh cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. III-/ Nh÷ng nh©n tè chÝnh ¶nh h ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp 1-/ C¸c nh©n tè kh¸ch quan 1.1 ChÝnh s¸ch kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc Trªn c¬ së ph¸p luËt kinh tÕ vµ c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, Nhµ níc t¹o m«i trêng vµ hµnh lang cho c¸c Doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ híng c¸c ho¹t ®éng ®ã theo kÕ ho¹ch kinh tÕ vÜ m«. Víi bÊt cø mét sù thay ®æi nµo trong chÕ ®é chÝnh s¸ch hiÖn hµnh ®Òu chi phèi c¸c m¶ng ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp. §èi víi vÊn ®Ò hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp th× c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ tµi chÝnh, kÕ to¸n thèng kª, vÒ quy chÕ ®Çu t, g©y ¶nh hëng lín trong qu¸ tr×nh kinh doanh, nhÊt lµ c¸c quy ®Þnh vÒ c¬ chÕ giao vèn, ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh, vÒ trÝch khÊu hao, tû lÖ trÝch lËp c¸c quü, còng nh c¸c v¨n b¶n vÒ thuÕ vèn, khuyÕn khÝch nhËp mét sè m¸y mãc, thiÕt bÞ nhÊt ®Þnh ®Òu cã thÓ lµm t¨ng hay gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. 1.2. T¸c ®éng cña thÞ trêng Tuú theo mçi lo¹i thÞ trêng mµ Doanh nghiÖp tham gia t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh lµ ph¶i phôc vô nh÷ng g× mµ thÞ trêng cÇn c¨n cø vµo nhu cÇu hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. S¶n phÈm c¹nh tranh ph¶i cã chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹ mµ ®iÒu nµy chØ x¶y ra khi Doanh nghiÖp tÝch cùc n©ng cao hµm lîng c«ng nghÖ kü thuËt cña tµi s¶n cè ®Þnh. §iÒu nµy ®ßi hái Doanh nghiÖp ph¶i cã kÕ ho¹ch ®Çu t c¶i t¹o, ®Çu t míi tµi s¶n cè ®Þnh tríc m¾t còng nh l©u dµi. NhÊt lµ nh÷ng Doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong m«i trêng c¹nh tranh cao, tèc ®é thay ®æi c«ng nghÖ nhanh nh ngµnh kiÕn tróc, thiÕt kÕ, thi c«ng x©y dùng... Bªn c¹nh ®ã, l·i suÊt tiÒn vay còng lµ mét nh©n tè ¶nh hëng quan träng. L·i suÊt tiÒn vay ¶nh hëng ®Õn chi phÝ ®Çu t cña Doanh nghiÖp. Sù thay ®æi l·i suÊt sÏ kÐo theo nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n cña ®Çu t mua s¾m thiÕt bÞ, tµi s¶n cè ®Þnh. 1.3. C¸c nh©n tè kh¸c C¸c nh©n tè nµy cã thÓ ®îc coi lµ nh©n tè bÊt kh¶ kh¸ng nh thiªn tai, dÞch ho¹ cã t¸c ®éng trùc tiÕp lªn hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh (tµi s¶n cè ®Þnh) cña Doanh nghiÖp. Møc ®é tæn h¹i vÒ l©u dµi hay tøc thêi lµ hoµn toµn kh«ng thÓ biÕt tríc, chØ cã thÓ dù phßng tríc nh»m gi¶m nhÑ thiªn tai mµ th«i. 2-/ C¸c nh©n tè chñ quan §©y lµ nh©n tè chñ yÕu quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ sö dông c¸c tµi s¶n cè ®Þnh 20