tailieuonthi
Lêi nãi ®Çu
C«ng cuéc ®æi míi cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam díi sù chØ ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ
níc nh÷ng n¨m qua ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ (møc t¨ng trëng GDP
b×nh qu©n ®¹t 7-9%, kiÒm chÕ l¹m ph¸t ë møc mét con sè, thÞ trêng trong níc vµ
quèc tÕ ngµy cµng ®îc më réng...). Cã ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nµy lµ nhê mét phÇn
kh«ng nhá vµo sù thµnh c«ng trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam
th«ng qua viÖc thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch kinh tÕ më vµ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p c¶i
c¸ch kinh tÕ trªn nhiÒu mÆt theo xu híng quèc tÕ ho¸ vµ toµn cÇu ho¸.
NhiÒu n¨m tríc ®©y, ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam cha ph¸t
triÓn ®óng víi kh¶ n¨ng vµ ph¸t huy tèt vai trß cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ.
Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn h¹n chÕ nµy vµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬
b¶n lµ chóng ta thiÕu nh÷ng nguån vèn tµi trî cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trong
®ã ®Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn lµ nguån tÝn dông ng©n hµng.
ViÖc ph¸t triÓn h×nh thøc tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña ng©n hµng kh«ng chØ
mang l¹i lîi Ých cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu mµ cßn mang l¹i lîi Ých cho toµn x·
héi vµ ngay c¶ b¶n th©n ng©n hµng bëi tÝn dông lµ ho¹t ®éng sinh lêi chñ yÕu cña
ng©n hµng. NhËn thøc râ vÊn ®Ò ®ã, Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng khu vùc
§èng §a (ICBV) lµ mét ng©n hµng chñ lùc trong lÜnh vùc c«ng th¬ng nghiÖp ®·
triÓn khai ®· b¾t ®Çu triÓn khai ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu vµ bíc ®Çu ®·
cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh.
Tuy nhiªn, ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña ICBV cßn nhiÒu h¹n chÕ,
chÊt lîng tÝn dông cha cao. Do vËy, viÖc n©ng cao chÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp
khÈu trë thµnh mét ®ßi hái bøc xóc ®èi víi Ng©n hµng hiÖn nay.
Tríc yªu cÇu trªn t«i chän ®Ò tµi “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt
lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng khu
vùc §èng §a” lµm luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh.
*
Ngoµi lêi nãi ®Çu, kÕt luËn, môc lôc vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o. LuËn
v¨n ®îc kÕt cÊu theo 3 ch¬ng:
1
tailieuonthi
Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña ng©n
hµng th¬ng m¹i
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng chÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu t¹i Chi nh¸nh Ng©n
hµng C«ng th¬ng khu vùc §èng §a
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu
t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng khu vùc §èng §a
MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc nghiªn cøu, häc hái ®Ó hoµn thµnh kho¸
luËn, song ch¾c ch¾n kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. T«i rÊt mong
nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó kho¸ luËn cã
ý nghÜa h¬n.
T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi thÇy gi¸o híng dÉn ngêi ®· tËn t×nh
gióp ®ì t«i hoµn thµnh kho¸ luËn nµy.
Qua ®©y, t«i xin ®îc göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn c¸c thÇy c« gi¸o trong
Khoa ®· d¹y dç vµ cung cÊp cho t«i nh÷ng kiÕn thøc lÝ luËn quÝ b¸u.
T«i còng xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn Ban l·nh ®¹o vµ c¸c anh chÞ Phßng TÝn dông
ngoµi quèc doanh, Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng Th¬ng khu vùc §èng §a nh÷ng
ngêi ®· nhiÖt t×nh tiÕp nhËn, t¹o ®iÒu kiÖn vµ cung cÊp nh÷ng kinh nghiÖm thùc
tiÔn quan träng cho t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn khãa luËn.
2
tailieuonthi
Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ
chÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu
cña ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1. tÝn dông ng©n hµng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
1.1.1. Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ nhu cÇu tµi
trî cho xuÊt nhËp khÈu
1.1.1.1. Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
BÊt cø mét quèc gia nµo muèn ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng thÓ chØ dùa vµo nÒn
s¶n xuÊt trong níc mµ cßn ph¶i quan hÖ víi c¸c níc bªn ngoµi. Do cã sù kh¸c
nhau vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh tµi nguyªn, khÝ hËu...mµ mçi quèc gia cã thÕ m¹nh
trong viÖc s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh. §Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ ®ång
thêi ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu dïng ngµy mét ®a d¹ng ë trong níc, c¸c quèc gia
®Òu mong muèn cã ®îc nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîng cao víi gi¸ rÎ h¬n tõ c¸c níc
kh¸c ®ång thêi më réng ®îc thÞ trêng tiªu thô ®èi víi c¸c s¶n phÈm thÕ m¹nh cña
m×nh. ChÝnh tõ mong muèn ®ã ®· lµm n¶y sinh nhu cÇu mua b¸n trao ®æi quèc tÕ
(hay th¬ng m¹i quèc tÕ).
Ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ th«ng qua mèi quan hÖ réng r·i vît ra ngoµi
biªn giíi quèc gia sÏ lµ cÇu nèi gi÷a nÒn kinh tÕ trong níc víi nÒn kinh tÕ bªn
ngoµi, ®ång thêi t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ë mçi khu vùc
vµ trªn toµn thÕ giíi.
Th¬ng m¹i quèc tÕ ®îc cÊu thµnh bëi hai bé phËn c¬ b¶n xuÊt khÈu vµ nhËp
khÈu. Do vËy, x¸c ®Þnh ®îc vai trß quan träng còng nh cã sù quan t©m thÝch ®¸ng
®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i
quèc tÕ.
§èi víi ViÖt Nam, ngoµi nh÷ng ®Æc ®iÓm nªu trªn chóng ta cßn cã nh÷ng nÐt
®Æc thï riªng ®ã lµ nÒn kinh tÕ cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt l¹c
hËu, c«ng nghÖ thñ c«ng... ®ang rÊt cÇn ®îc ®æi míi, bªn c¹nh ®ã tiÒm lùc xuÊt
3
tailieuonthi
khÈu l¹i lín nhng cha ®îc khai th¸c hiÖu qu¶. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy cho thÊy
ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®èi víi níc ta cµng quan träng h¬n.
Vai trß cña xuÊt nhËp khÈu ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®îc thÓ hiÖn qua mét
sè khÝa c¹nh c¬ b¶n sau:
*
XuÊt khÈu
- XuÊt khÈu ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ chñ yÕu cho ®Êt níc t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy
nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
- XuÊt khÈu gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
Th«ng qua viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, Nhµ níc sÏ khuyÕn khÝch c¸c ngµnh, nghÒ
ph¸t triÓn bëi hä phÇn nµo cã ®îc thÞ trêng tiªu thô æn ®Þnh vµ më réng h¬n.
§ång thêi, sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng quèc tÕ sÏ t¹o cho c¸c nhµ s¶n xuÊt
sù n¨ng ®éng vµ s¸ng t¹o trong kinh doanh, sù quan t©m ®óng ®¾n ®Õn viÖc n©ng
cao hiÖu qu¶ qu¶n lÝ, ®æi míi c«ng nghÖ còng nh n©ng cao chÊt lîng cña s¶n
phÈm.
- XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc nhËp khÈu cã thÓ diÔn ra thuËn lîi h¬n nhê
nguån ngo¹i tÖ thu ®îc vµ mèi quan hÖ quèc tÕ mµ nã t¹o ra.
*
NhËp khÈu
Song song víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu còng ®ãng mét vai trß v« cïng
quan träng trong nÒn kinh tÕ. Cô thÓ:
- NhËp khÈu t¹o ra hµng ho¸ bæ sung cho hµng ho¸ thiÕu hôt trong níc vµ
thay thÕ nh÷ng s¶n phÈm trong níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc hay s¶n xuÊt víi chi phÝ
cao h¬n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt tiªu dïng néi ®Þa mét c¸ch tèt nhÊt, tõ ®ã t¹o
sù æn ®Þnh vÒ cung-cÇu trong níc vµ cao h¬n lµ sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«.
- NhËp khÈu cã t¸c ®éng ®Èy nhanh qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt,
®æi míi c«ng nghÖ t¹o tiÒn ®Ò thuËn lîi cho s¶n xuÊt.
- Ngoµi ra, nhËp khÈu cßn cã vai trß thóc ®Èy xuÊt khÈu th«ng qua viÖc cung
cÊp c¸c nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ ®Çu vµo cho xuÊt khÈu còng nh gãp
phÇn ®Þnh híng s¶n phÈm, ®Þnh híng thÞ trêng.
4
tailieuonthi
Cuèi cïng, mét vai trß hÕt søc quan träng cña c¶ xuÊt vµ nhËp khÈu ®èi víi sù
ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ®ã lµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n vµ
më réng hîp t¸c quèc tÕ.
1.1.1.2. Nhu cÇu tµi trî cho xuÊt nhËp khÈu
Do ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay lµ rÊt ®a d¹ng vµ v× thÕ còng hÕt
søc phøc t¹p (nã bao gåm nhiÒu mèi quan hÖ nh: th¬ng m¹i gi÷a c¸c níc ph¸t
triÓn, gi÷a c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, gi÷a c¸c níc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn...)
nªn ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam còng nh víi ®Ò tµi nghiªn cøu, ë ®©y t«i
chØ xin ®Ò cËp ®Õn ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a c¸c níc ph¸t triÓn vµ ®ang
ph¸t triÓn.
- XuÊt khÈu hµng ho¸ tõ c¸c níc ph¸t triÓn sang c¸c níc ®ang ph¸t triÓn chñ
yÕu lµ hµng ho¸ t liÖu s¶n xuÊt nh m¸y mãc thiÕt bÞ, kü thuËt, c«ng nghÖ. §©y lµ
nh÷ng hµng ho¸ mµ ®Ó hoµn thµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cÇn ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai
®o¹n kh¸c nhau tõ ph©n tÝch nhu cÇu, kÝ kÕt hîp ®ång, s¶n xuÊt cung øng, l¾p r¸p
ch¹y thö... ®Õn thanh to¸n tiÒn hµng. Nhu cÇu tµi trî thêng ®Ó ®¸p øng c¸c chi phÝ
cho qu¶ng c¸o, thiÕt kÕ mÉu m·, s¶n xuÊt vµ cung cÊp c«ng tr×nh.
- XuÊt khÈu hµng ho¸ tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn sang c¸c níc ph¸t triÓn chñ
yÕu lµ c¸c mÆt nh n«ng, l©m, thuû h¶i s¶n, hµng th« hay míi qua s¬ chÕ... Vµ nhu
cÇu tµi trî thêng lµ ®Ó thu mua chÕ biÕn xuÊt khÈu, ®¸p øng nhu cÇu vèn t¹m thêi.
§Ó cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ nhu cÇu tµi trî n¶y sinh trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp
khÈu ta sÏ xem xÐt nhu cÇu tµi trî cña c¸c nhµ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu h×nh thµnh
trong cïng mét ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ m¸y mãc, thiÕt bÞ kÜ thuËt,
c«ng nghÖ.
*
Nhu cÇu tµi trî cho xuÊt khÈu
ViÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ m¸y mãc thiÕt bÞ thêng kÐo dµi
tõ nhiÒu th¸ng cho tíi vµi n¨m, do ®ã th«ng thêng nhu cÇu tµi trî thêng n¶y sinh
ë nhiÒu giai ®o¹n kh¸c nhau. Cô thÓ:
+ Giai ®o¹n ph©n tÝch nhu cÇu, thiÕt kÕ, t×m kiÕm kh¸ch hµng, ®¹i diÖn t¹i
c¸c héi chî, ®µm ph¸n s¬ bé, lËp kÕ ho¹ch: §©y lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn vµ cã ý
nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c bíc sau cña c¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
5
tailieuonthi
§Ó hoµn thµnh tèt giai ®o¹n nµy c¸c chuyªn gia ph¶i thùc hiÖn c¸c chuyÕn ®i dµi
ngµy vµ tiÕn hµnh nhiÒu cuéc ®µm ph¸n, ph¶i lµm ra hµng mÉu vµ m« h×nh ®Ó trng
bµy, giíi thiÖu. Sau ®ã hä cßn ph¶i hoµn tÊt c¸c tµi liÖu thiÕt kÕ vµ tÝnh to¸n chÝnh
x¸c cho ®µm ph¸n hîp ®ång. Chi phÝ cho nh÷ng ho¹t ®éng nµy kh«ng ph¶i nhá, ®Æc
biÖt víi c¸c c¬ së kinh doanh tiÒm lùc tµi chÝnh cßn h¹n hÑp.
+ Giai ®o¹n ®a ra ®Ò nghÞ chµo hµng: C¸c ®Ò nghÞ chµo hµng trong khu«n
khæ ®Êu thÇu quèc tÕ thêng ®îc ®Ó kÌm theo b¶n b¶o ®¶m ®Êu thÇu cña mét ng©n
hµng cã uy tÝn trong giao dÞch quèc tÕ. Do vËy c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu còng
cÇn ®îc sù gióp ®ì cña ng©n hµng.
+ Giai do¹n kÝ kÕt hîp ®ång: Trong trêng hîp nhµ xuÊt khÈu cha cã uy tÝn
cao ë níc ngoµi, ®èi t¸c cã thÓ yªu cÇu mét b¶o ®¶m giao hµng hoÆc b¶o ®¶m
hoµn thµnh c«ng tr×nh. §¶m b¶o nµy sÏ cã hiÖu lùc nÕu viÖc giao hµng hoÆc hoµn
thµnh c«ng tr×nh kh«ng ®óng nh tho¶ thuËn.
Trêng hîp kh¸c, nÕu nhµ xuÊt khÈu cÇn tiÒn ®Æt cäc mµ nhµ nhËp khÈu lµ
ngêi níc ngoµi ®ang gÆp khã kh¨n vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Æt cäc tõ nguån vèn
riªng cña m×nh th× nhµ xuÊt khÈu cã thÓ ®Ò nghÞ ng©n hµng cña m×nh mét tµi trî ®Æt
cäc cã lîi cho ®èi t¸c th¬ng m¹i cña m×nh.
+ Giai ®o¹n chuÈn bÞ s¶n xuÊt: Sau khi ®· kÝ hîp ®ång, nhµ xuÊt khÈu sÏ tiÕn
hµnh chuÈn bÞ s¶n xuÊt. NhÊt lµ viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh lín nh, nhµ m¸y, xÝ
nghiÖp... viÖc nµy thêng ®i kÌm víi chi phÝ lín vît qu¸ møc ®Æt cäc.
+ Giai ®o¹n s¶n xuÊt: MÆc dï ®· cã nh÷ng tho¶ thuËn vÒ viÖc thanh to¸n tiÕp
theo cña ngêi mua, trong thêi gian nµy thêng n¶y sinh c¸c nhu cÇu tµi chÝnh cao
vÒ vËt t vµ chi phÝ liªn quan kh¸c vît qua c¸c kho¶n thanh to¸n gi÷a chõng.
Ngoµi ra, víi c¸c mÆt hµng lín nh m¸y mãc c«ng nghÖ... th× nhiÒu khi nhµ xuÊt
khÈu cßn cÇn ph¶i ®îc tµi trî cho c¸c chi phÝ x©y dùng kho b·i, chuÈn bÞ mÆt
b»ng s¶n xuÊt, ®µo t¹o ngêi sö dông m¸y mãc... ë níc nhËp khÈu.
+ Giai ®o¹n cung øng: Ngay c¶ trong giai ®o¹n cung øng còng cã thÓ n¶y
sinh c¸c chi phÝ cÇn ®îc tµi trî nh chi phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm... tuú theo ®iÒu kiÖn
cung øng.
6
tailieuonthi
+ Giai ®o¹n l¾p r¸p, ch¹y thö, bµn giao c«ng tr×nh: Sau khi hµng ho¸ ®îc
bµn giao tíi ®Þa ®iÓm qui ®Þnh, nhµ xuÊt khÈu cßn cÇn chi phÝ cho l¾p r¸p ch¹y thö
cho tíi khi ®îc ngêi mua thu nhËn vµ chÊp nhËn thanh to¸n.
+ Giai ®o¹n b¶o hµnh: Trong giai ®o¹n nµy ngêi mua cã quyÒn yªu cÇu
®îc b¶o hµnh ë ng©n hµng cña nhµ xuÊt khÈu tríc khi thanh to¸n.
+ Thanh to¸n: HiÖn nay, ®Ó viÖc cung cÊp hµng ho¸ xuÊt khÈu ®îc thuËn lîi
ngêi xuÊt khÈu thêng ph¶i dµnh cho ngêi mua mét u ®·i thanh to¸n trong
nhiÒu n¨m mµ ngêi xuÊt khÈu vµ ng©n hµng cña hä cã thÓ chÊp nhËn ®îc. Nhu
cÇu tµi trî ë giai ®o¹n nµy thêng lín ®Ó ®¶m b¶o vèn cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt
khi mµ ngêi nhËp khÈu cha ®Õn h¹n ph¶i thanh to¸n.
* Nhu cÇu tµi trî nhËp khÈu
Víi ho¹t ®éng nhËp khÈu, nÕu nh nhµ xuÊt khÈu cã nhu cÇu tµi trî ®Ó ®Èy
m¹nh ho¹t ®éng b¸n hµng th× c¸c nhµ nhËp khÈu còng n¶y sinh nhu cÇu tµi trî ®Ó
mua hµng khi kh¶ n¨ng tµi chÝnh kh«ng ®¸p øng ®îc. V× vËy vÒ phÝa nhµ nhËp
khÈu còng h×nh thµnh nhu cÇu tµi trî trªn nhiÒu mÆt.
- Giai ®o¹n tríc khi kÝ kÕt hîp ®ång: ë giai ®o¹n nµy c¸c nhµ nhËp khÈu
cÇn cã nh÷ng chi phÝ cho viÖc thuª c¸c chuyªn gia ph©n tÝch chÝnh x¸c nhu cÇu cña
m×nh ®Ó tiÕn hµnh ®Êu thÇu mét c¸ch phï hîp.
- Giai ®o¹n sau khi kÝ kÕt hîp ®ång: Sau khi kÝ kÕt ®îc hîp ®ång, c¸c nhµ
nhËp khÈu cÇn ®îc tµi trî ®Ó ®Æt cäc hoÆc t¹m øng cho nhµ xuÊt khÈu. Ngoµi ra,
nhiÒu khi nhµ nhËp khÈu cßn ph¶i nhê ng©n hµng ®øng ra b¶o ®¶m ®Ó t×m nguån tµi
trî ë níc ngoµi.
- Giai ®o¹n s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh c«ng tr×nh: Trong giai ®o¹n nµy nhµ
nhËp khÈu cã thÓ ph¶i thùc hiÖn nh÷ng kho¶n thanh to¸n gi÷a chõng cho nhµ xuÊt
khÈu hay tµi trî cho c¸c c«ng viÖc ë ®i¹ ph¬ng ®Ó chuÈn bÞ cho ®Çu t.
- Giai ®o¹n cung øng vµ vËn chuyÓn hµng ho¸: Tuú theo ®iÒu kiÖn cung øng
hµng ho¸ cã thÓ n¶y sinh nhiÒu phÝ tæn vÒ vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm ®èi víi c¸c nhµ
nhËp khÈu.
7
tailieuonthi
- NhËn hµng ho¸: NÕu tiÕn hµnh thanh to¸n cung øng hµng ho¸ khi xuÊt tr×nh
chøng tõ (cã th tÝn dông kÌm theo hoÆc theo ®iÒu kiÖn D/P) th× thêng nhµ nhËp
khÈu chØ cã thÓ nhËn ®îc hµng khi gi¸ trÞ trªn ho¸ ®¬n ®· ghi râ hoÆc cã thÓ tµi trî
®îc.
- Xö lÝ tiÕp, b¸n tiÕp, tµi trî tiªu thô: §èi víi hµng ho¸ chñ ®Þnh b¸n tiÕp th×
nhµ nhËp khÈu cßn cã nhu cÇu tµi trî gi÷a chõng cho kho¶ng thêi gian tõ khi nhËp
hµng vÒ tíi khi hµng ho¸ ®îc tiªu thô.
Qua viÖc xem xÐt nhu cÇu tµi trî cho xuÊt nhËp khÈu ë trªn ta cã thÓ kh¼ng
®Þnh r»ng ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã mét nhu cÇu tµi trî rÊt lín. VËy
th× ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu ®ã cã nh÷ng nguån tµi trî nµo. Díi ®©y lµ mét sè
nguån tµi trî thêng dïng cho xuÊt nhËp khÈu.
1.1.2. C¸c nguån tµi trî cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ c¬ b¶n, do
vËy nã còng ®îc tµi trî tõ rÊt nhiÒu nguån kh¸c nhau. Trong ®ã, nh÷ng nguån tµi
trî thêng ®îc sö dông lµ:
- TÝn dông th¬ng m¹i (hay tÝn dông nhµ cung cÊp): lµ nguån tµi trî ®îc
thùc hiÖn th«ng qua h×nh thøc mua b¸n chÞu hµng ho¸, dÞch vô víi c¸c c«ng cô chñ
yªó lµ kú phiÕu vµ hèi phiÕu. §©y lµ nguån tµi trî ng¾n h¹n ®îc a dïng v× dÔ thùc
hiÖn, kh¶ n¨ng chuyÓn thµnh tiÒn mÆt cao (th«ng qua chiÕt khÊu t¹i c¸c ng©n hµng),
linh ho¹t vÒ thêi h¹n. Tuy nhiªn, c¸c c«ng cô nh hèi phiÕu thêng ®îc sö dông
trªn c¬ së cã ng©n hµng ®øng ra chÊp nhËn hay b¶o ®¶m.
- C¸c kho¶n ph¶i nép ph¶i tr¶: Bao gåm: thuÕ ph¶i nép nhng cha nép,
ph¶i tr¶ c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c. §©y lµ nguån
tµi trî mang tÝnh thêi ®iÓm cao v× nã thêng nhá vµ Ýt æn ®Þnh.
- Vèn tù cã: Tuú theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau mµ vèn tù cã cã thÓ lµ
vèn Ng©n s¸ch cÊp, vèn cæ phÇn cña c¸c s¸ng lËp viªn c«ng ty cæ phÇn hay vèn cña
chñ doanh nghiÖp t nh©n.
Vèn tù cã chñ yÕu bao gåm vèn khi thµnh lËp doanh nghiÖp nh nãi trªn vµ
phÇn lîi nhuËn ®Ó l¹i céng khÊu hao. Sö dông vèn tù cã doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m
8
tailieuonthi
®îc hÖ sè nî, t¹o sù chñ ®éng trong kinh doanh. Tuy vËy, nguån tµi trî nµy cã h¹n
chÕ lµ qui m« kh«ng lín vµ nhiÒu khi chi phÝ c¬ héi cña viÖc gi÷ l¹i lîi nhuËn cao.
- Ph¸t hµnh cæ phiÕu: Víi c¸c doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay hä cã
thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu c«ng ty ®Ó huy ®éng nguån vèn trung vµ dµi h¹n. H×nh thøc
nµy cã u ®iÓm lµ doanh nghiÖp cã ®îc sù chñ ®éng trong viÖc huy ®éng vµ sö
dông vèn, gi¶m ®îc nguy c¬ ph¸ s¶n khi gÆp khã kh¨n (v× cã thÓ kh«ng ph¶i ph©n
chia lîi tøc cæ phÇn hoÆc cã thÓ ho·n tr¶ lîi tøc khi bÞ lç hoÆc kh«ng cã nhiÒu l·i)
hay lµm t¨ng vèn chñ së h÷u, gi¶m hÖ sè nî cña doanh nghiÖp... Tuy nhiªn, chØ cã
c¸c doanh nghiÖp tháa m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh míi ®îc sö dông h×nh thøc
nµy. Víi níc ta, do thÞ trêng tµi chÝnh cßn cha ph¸t triÓn nªn h×nh thøc tµi trî
nµy cßn Ýt ®îc sö dông hoÆc nÕu cã sö dông th× vÉn khã cã thÓ ®em l¹i hiÖu qu¶
cao.
- Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty: §©y còng lµ mét h×nh thøc tµi trî kh¸ phæ
biÕn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng gÇn nh cæ phiÕu.
Tuy nhiªn, víi tr¸i phiÕu doanh nghiÖp thêng ph¶i tr¶ lîi tøc cè ®Þnh cho dï
ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i hay kh«ng. §iÒu nµy dÔ lµm t¨ng kh¶ n¨ng ph¸ s¶n ®èi
víi doanh nghiÖp khi gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. Ngoµi ra, víi thÞ trêng tµi chÝnh
cha ph¸t triÓn nh ®· nãi trªn th× h×nh thøc nµy còng khã ph¸t huy tèt ®îc u thÕ
cña nã.
- TÝn dông ng©n hµng: Ng©n hµng cã thÓ tµi trî cho c¸c doanh nghiÖp th«ng
qua nhiÒu h×nh thøc vµ víi nh÷ng môc ®Ých sö dông kh¸c nhau nh: cho vay ng¾n
h¹n theo h¹n møc tÝn dông, cho vay theo hîp ®ång, cho vay cã ®¶m b¶o... ®Ó thu
mua dù tr÷, s¶n xuÊt, nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu, ®¸p øng nhu cÇu vèn lu ®éng.
HoÆc cho vay dµi h¹n ®Ó ®Çu t dù ¸n, mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng
nghÖ... Tuú vµo tõng doanh nghiÖp mµ Ng©n hµng cã thÓ ¸p dông nh÷ng h×nh thøc
nhÊt ®Þnh sao cho thuËn lîi víi c¶ hai bªn. Mét ®Æc ®iÓm kh¸ næi bËt cña tÝn dông
ng©n hµng lµ cã kh¶ n¨ng linh ho¹t vÒ l·i suÊt còng nh thêi h¹n.
- C¸c nguån tµi trî kh¸c: Ngoµi c¸c nguån tµi trî trªn c¸c doanh nghiÖp xuÊt
nhËp khÈu cßn cã thÓ ®îc tµi trî b»ng c¸c nguån nh ®Çu t níc ngoµi, vay nî
9
tailieuonthi
viÖn trî cña níc ngoµi, hç trî cña ChÝnh phñ...HiÖn nay c¸c nguån nµy thêng
còng ®îc sö dông th«ng qua c¸c Ng©n hµng.
Nh vËy, nguån tµi trî cho xuÊt nhËp khÈu rÊt ®a d¹ng nhng trong ®ã nguån
tÝn dông ng©n hµng n¾m gi÷ mét vÞ trÝ ®Æc biÖt bëi nã cã thÓ ®îc cung cÊp th«ng
qua nhiÒu h×nh thøc cho nhiÒu môc ®Ých sö dông kh¸c nhau vµ c¸c h×nh thøc tµi trî
kh¸c muèn thùc hiÖn ®îc phÇn nµo còng cÇn sù hç trî tõ phÝa ng©n hµng.
1.1.3. TÝn dông ng©n hµng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
1.1.3.1. Kh¸i niÖm, vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp
khÈu
* Kh¸i niÖm tÝn dông ng©n hµng
TÝn dông nãi chung lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ®îc rÊt nhiÒu nhµ kinh tÕ häc ®Ò
cËp ®Õn vµ do ®ã còng cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ tÝn dông.
Tuy nhiªn, theo c¸ch hiÓu chung nhÊt th×: tÝn dông lµ mét quan hÖ x· héi gi÷a
ngêi cho vay vµ ngêi ®i vay, gi÷a hä cã mèi liªn hÖ víi nhau th«ng qua sù vËn
®éng cña gi¸ trÞ vèn tÝn dông ®îc biÓu hiÖn díi h×nh th¸i tiÒn tÖ hoÆc hiÖn vËt.
Trªn c¬ së ®ã ta cã thÓ hiÓu “ TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông b»ng
tiÒn tÖ gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng, mét tæ chøc chuyªn doanh trªn lÜnh vùc tiÒn
tÖ víi mét bªn lµ c¸c tæ chøc, ®¬n vÞ kinh tÕ-x· héi, c¸c c¬ quan Nhµ níc vµ c¸c
tÇng líp d©n c ”.
TÝn dông ng©n hµng ra ®êi vµ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, nhê cã kh¶ n¨ng
®¸p øng tèt mäi nhu cÇu ®a d¹ng vÒ vèn cña nÒn kinh tÕ mµ nã ®· kh«ng ngõng
®îc më réng sang tÊt c¶ c¸c ngµnh, lÜnh vùc kh¸c nhau trong ®ã cã lÜnh vùc kinh
tÕ ®èi ngo¹i mµ cô thÓ h¬n lµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, nã ®· trë thµnh mét nguån
tµi trî kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c quèc gia.
* Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®îc thÓ
hiÖn qua c¸c mÆt sau:
10
tailieuonthi
- Thø nhÊt, gièng nh c¸c nguån tµi trî kh¸c tÝn dông ng©n hµng lµ mét nguån
vèn quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ®Ó thu mua dù tr÷, s¶n
xuÊt, tiªu thô hµng ho¸, mua s¾m m¸y mãc th«ng thêng...phôc vô cho qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt còng nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
- Thø hai, tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng .
- Thø ba, tÝn dông ng©n hµng thóc ®Èy ho¹t déng xuÊt nhËp khÈu diÔn ra thuËn
lîi nhanh chãng h¬n.
- Thø t, do sù cÇn thiÕt ph¶i cã ®îc nh÷ng giao dÞch dÔ dµng Ýt tèn kÐm,
ngêi b¸n còng nh ngêi mua ®Òu cÇn ph¶i cã sù tµi trî cña ng©n hµng th«ng qua
c¸c h×nh thøc tÝn dông nh cho vay më th tÝn dông, chuyÓn tr¶ tiÒn trùc tiÕp...
- Thø n¨m, xuÊt ph¸t tõ tÝnh rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu
cao vµ do viÖc thiÕu hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n sù cã mÆt cña
ng©n hµng sÏ lµ mét ®¶m b¶o cho c¶ hai bªn, nhµ xuÊt khÈu sÏ h¹n chÕ ®îc nh÷ng
rñi ro kh«ng thanh to¸n khi ng©n hµng ®øng ra ®¶m b¶o cung cÊp tÝn dông cho nhµ
nhËp khÈu vµ ngîc l¹i nhê nguån tÝn dông cña ng©n hµng nhµ nhËp khÈu thùc hiÖn
®îc nh÷ng nhËp khÈu quan träng trong khi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña hä cha ®¸p
øng ®îc.
- Thø s¸u, ng©n hµng lµ mét ®Çu mèi tiÕp nhËn c¸c nguån tµi trî cña níc
ngoµi cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Bëi v× hiÖn nay phÇn lín c¸c nguån tµi trî cña
c¸c tæ chøc tµi chÝnh - tiÒn tÖ quèc tÕ cho mét quèc gia nµo ®ã ®îc thùc hiÖn qua
c¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi hoÆc ng©n hµng níc së t¹i.
Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cµng cã ý
nghÜa h¬n khi ng©n hµng thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc, trong ®ã cã chÝnh
s¸ch híng vÒ xuÊt khÈu vµ thay thÕ nhËp khÈu. Ng©n hµng sÏ cung cÊp cho c¸c
nhµ xuÊt nhËp khÈu nh÷ng kho¶n tÝn dông lín víi l·i suÊt u ®·i mµ nhê ®ã hä cã
thÓ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thiÕu vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
1.1.3.2. C¸c h×nh thøc vµ qui tr×nh tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña ng©n hµng
th¬ng m¹i
11
tailieuonthi
TÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña ng©n hµng th¬ng m¹i bao gåm nhiÒu h×nh thøc
kh¸c nhau vµ tuú tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ng©n hµng vµ nh÷ng qui ®Þnh cña ph¸p luËt
mµ c¸c ng©n hµng lùa chän ¸p dông c¸c h×nh thøc cho phï hîp. Díi ®©y ta sÏ xem
xÐt mét sè h×nh thøc tÝn dông xuÊt khÈu vµ tÝn dông nhËp khÈu th«ng dông.
1.1.3.2.1.TÝn dông xuÊt khÈu
Ng©n hµng th¬ng m¹i cho c¸c c¬ së xuÊt khÈu vay díi c¸c h×nh thøc nh
cho vay th«ng thêng, cho vay trªn c¬ së hèi phiÕu, cho vay trªn c¬ së ph¬ng
thøc thanh to¸n nhê thu, cho vay trªn c¬ së ph¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng
tõ ...
*
Cho vay th«ng thêng
Cho vay th«ng thêng lµ viÖc ng©n hµng giao cho kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn
®Ó hä sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Khi hÕt h¹n, ngêi vay ph¶i tr¶ ®Çy ®ñ
c¶ gèc vµ l·i. §©y lµ h×nh thøc tÝn dông truyÒn thèng, vÒ kü thuËt vµ ph¬ng ph¸p
cho vay gièng nh c¸c d¹ng tÝn dông néi ®Þa t¬ng øng th«ng thêng kh¸c. Nã bao
gåm c¸c ph¬ng thøc nh cho vay mét lÇn, cho vay theo h¹n møc tÝn dông vµ cho
vay theo hîp ®ång tÝn dông tuÇn hoµn. §èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu h×nh thøc tÝn
dông nµy ngoµi viÖc ®îc sö dông cho c¸c môc ®Ých thu mua s¶n xuÊt, chÕ biÕn
xuÊt khÈu, ®¸p øng nhu cÇu vèn lu ®éng nã cßn ®îc sö dông ®Ó trang tr¶i c¸c chi
phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh: phÝ thuª tµu, thuÕ xuÊt khÈu...
*
Cho vay trªn c¬ së hèi phiÕu
Nhµ xuÊt khÈu khi cÇn tiÒn cã thÓ vay ng©n hµng b»ng c¸ch ®em chiÕt khÊu
c¸c hèi phiÕu cha ®Õn h¹n tr¶ tiÒn (sè tiÒn vay b»ng c¸ch chiÕt khÊu hèi phiÕu
thêng nhá h¬n sè tiÒn ghi trªn hèi phiÕu. Sè chªnh lÖch lµ lîi tøc chiÕt khÊu). H×nh
thøc tÝn dông nµy rÊt phæ biÕn ë c¸c níc bëi v× viÖc chiÕt khÊu thêng dÔ dµng vµ
ngay khi giao chøng tõ vÒ hµng ho¸ ngêi xuÊt khÈu ®· cã thÓ sö dông ®îc lîi
nhuËn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó t¸i ®Çu t.
Thêi h¹n vay b»ng c¸ch chiÕt khÊu hèi phiÕu lµ thêi h¹n cßn l¹i cha ®Õn h¹n
thanh to¸n cña hèi phiÕu. Ngêi hoµn tr¶ tiÒn vay vµ lîi tøc lµ ngêi cã nghÜa vô tr¶
tiÒn ghi trªn hèi phiÕu.
12
tailieuonthi
C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng tÝn dông nµy lµ gi¸ trÞ cña hèi phiÕu sau khi ®·
trõ ®i gi¸ trÞ chiÕt khÊu vµ lÖ phÝ nhê thu. Gi¸ trÞ chiÕt khÊu thêng ®îc x¸c ®Þnh ë
c¸c ng©n hµng theo c«ng thøc:
Lck
Tck = M x (1-
xt)-P
360
Trong ®ã:
Tck: Gi¸ trÞ chiÕt khÊu
M:
MÖnh gi¸ hèi phiÕ
P:
LÖ phÝ
t:
thêi gian chiÕt khÊu (ngµy)
Lck: l·i suÊt chiÕt khÊu theo n¨m
Trong c¸c yÕu tè trªn th× l·i suÊt chiÕt khÊu thêng ®îc quan t©m h¬n c¶.
Tû lÖ nµy phô thuéc c¸c yÕu tè:
- Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nhµ nhËp khÈu
- Thêi h¹n thanh to¸n
- Gi¸ trÞ hèi phiÕu...
*
ChiÕt khÊu bé chøng tõ hµng ho¸
§©y lµ h×nh thøc tÝn dông cña ng©n hµng cÊp cho nhµ xuÊt khÈu trªn c¬ së
chiÕt khÊu bé chøng tõ tríc khi ®Õn h¹n thanh to¸n. Víi h×nh thøc nµy ng©n hµng
t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ xuÊt khÈu cã thÓ thu håi ®îc vèn nhanh t¬ng tù nh chiÕt
khÊu hèi phiÕu. TØ lÖ chiÕt khÊu phô thuéc vµo ph¬ng thøc chiÕt khÊu:
- ChiÕt khÊu b¶o lu quyÒn truy ®ßi: lµ ng©n hµng sau khi thùc hiÖn chiÕt
khÊu bé chøng tõ, sÏ quay l¹i truy ®ßi nhµ xuÊt khÈu nÕu bªn níc ngoµi tõ chèi
thanh to¸n, l·i xuÊt chiÕt khÊu trong trêng hîp nµy thêng thÊp.
- ChiÕt khÊu miÔn truy ®ßi: lµ trêng hîp ng©n hµng mua ®øt bé chøng tõ, nÕu
bªn níc ngoµi kh«ng thanh to¸n th× ng©n hµng chiÕt khÊu chÞu rñi ro, kh«ng ®îc
truy ®ßi l¹i kh¸ch hµng. TØ lÖ chiÕt khÊu nµy thêng cao.
*
TÝn dông øng tríc cho ngêi xuÊt khÈu
Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu c¸c doanh nghiÖp
còng cã thÓ ®Ò nghÞ ng©n hµng t¹m øng cho mét nghiÖp vô xuÊt khÈu cho ®Õn khi
13
tailieuonthi
thu ®îc lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. H×nh thøc tÝn dông nµy bao gåm hai
h×nh thøc c¬ b¶n sau:
- TÝn dông øng tríc trong ph¬ng thøc nhê thu kÌm chøng tõ : Sau khi lËp
song bé chøng tõ hµng ho¸, vËn chuyÓn, b¶o hiÓm vµ c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c,
nhµ xuÊt khÈu sÏ nép lªn ng©n hµng cña m×nh nhê thu hé tiÒn. Ng©n hµng cña nhµ
xuÊt khÈu sÏ chuyÓn ®Õn ng©n hµng cña nhµ nhËp khÈu (hoÆc ng©n hµng giao dÞch)
víi chØ thÞ chØ giao chøng tõ khi ®· thanh to¸n (®iÒu kiÖn D/P: Documents against
Payment) hoÆc chÊp nhËn mét hèi phiÕu ®ßi nî kÌm theo (®iÒu kiÖn D/A:
Documents against Acceptance).
Trong nghiÖp vô nµy ng©n hµng tham gia chñ yÕu víi t c¸ch trung gian,
thùc hiÖn vµ thõa hµnh theo uû nhiÖm ®Ó gi¶m bít nh÷ng rñi ro vÒ tiªu thô, thanh
to¸n còng nh vÒ cung øng. Tuy nhiªn, tõ khi göi c¸c chøng tõ tíi ng©n hµng xuÊt
khÈu cho tíi khi xuÊt tr×nh víi ngêi thanh to¸n thêng mÊt mét kho¶ng thêi gian
nhÊt ®Þnh (®Æc biÖt khi tho¶ thuËn ngµy thanh to¸n muén h¬n). §iÒu nµy lµm cho
c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cã thÓ thiÕu vèn t¹m thêi. Khi ®ã hä cã thÓ yªu cÇu
ng©n hµng øng tríc mét phÇn trÞ gi¸ víi bé chøng tõ nhê thu. Kho¶n tÝn dông nµy
cã thÓ do ng©n hµng xuÊt khÈu hay ng©n hµng nhËp khÈu øng tríc.
Thêng nhµ xuÊt khÈu sö dông h×nh thøc nµy ®Ó t×m kiÕm nguån tµi trî ng¾n
h¹n phôc vô nhu cÇu tiÒn mÆt t¹m thêi. TÝn dông øng tríc trong ph¬ng thøc nhê
thu cã thÓ xem nh chiÕt khÊu tõng phÇn.
- TÝn dông øng tríc trong ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ : TÝn dông chøng
tõ phôc vô ®Æc biÖt cho viÖc ®¶m b¶o nhiÖm vô cung øng vµ thanh to¸n trong trong
quan hÖ ngo¹i th¬ng nhng nã còng bao hµm c¶ c¸c nh©n tè tÝn dông.
TÝn dông øng tríc ®îc sö dông víi L/C ®iÒu kho¶n ®á. §©y lµ lo¹i th tÝn
dông qui ®Þnh mét kho¶n tiÒn øng tríc cña nhµ nhËp khÈu cho nhµ xuÊt khÈu vµo
mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh, tríc khi xuÊt tr×nh bé chøng tõ hµng ho¸. C¸c ®iÒu kho¶n
øng tríc thêng ®îc qui ®Þnh trong mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c bªn liªn l¹c
thùc hiÖn.
14
tailieuonthi
§iÒu kho¶n nµy yªu cÇu ng©n hµng th«ng b¸o hoÆc ng©n hµng x¸c nhËn cÊp
cho nhµ xuÊt khÈu mét kho¶n tÝn dông tríc khi giao hµng. Nhµ xuÊt khÈu chÞu chi
phÝ liªn quan cßn ng©n hµng më L/C chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kho¶n øng tríc nµy.
Ngêi nhËp khÈu sÏ qui ®Þnh râ tæng gi¸ trÞ tiÒn øng tríc , nã cã thÓ lµ tØ lÖ
phÇn tr¨m hoÆc thËm chÝ toµn bé gi¸ trÞ L/C (tuú thuéc quan hÖ víi nhµ xuÊt khÈu)
vµ ngêi nhËp khÈu sÏ quyÕt ®Þnh liÖu ngêi xuÊt khÈu sÏ ph¶i xuÊt tr×nh vËt g× lµm
®¶m b¶o cho ng©n hµng th«ng b¸o hoÆc ng©n hµng x¸c nhËn khi nhËn tiÒn øng
tríc. Ng©n hµng th«ng b¸o hoÆc ng©n hµng x¸c nhËn sÏ thu håi sè tiÒn øng tríc
céng víi l·i sau khi ng©n hµng më L/C thanh to¸n (nÕu cã bé chøng tõ phï hîp).
Bªn c¹nh ®ã, c¸c ng©n hµng nµy còng cã quyÒn ®ßi sè tiÒn nµy ë ng©n hµng më
L/C nÕu nhµ xuÊt khÈu v× mét lÝ do g× ®ã kh«ng xuÊt tr×nh ®îc chøng tõ phï hîp
víi ®iÒu kiÖn cña L/C.
Lêi lÏ trong ®iÒu kho¶n ®á cã thÓ thay ®æi tuú tõng ng©n hµng nhng tùu trung
cã hai lo¹i:
- §iÒu kho¶n ®á tr¬n: TiÒn ®îc øng tríc víi ®iÒu kiÖn ngêi xuÊt khÈu cam
kÕt b»ng v¨n b¶n tiÒn sÏ ®îc sö dông ®óng môc ®Ých quy ®Þnh.
- §iÒu kho¶n ®á chøng tõ: TiÒn sÏ ®îc øng tríc nÕu nhµ xuÊt khÈu cam kÕt
cung cÊp giÊy nhËp kho hoÆc c¸c chøng tõ kh¸c chøng minh quyÒn së h÷u hµng ho¸
vµ sau ®ã xuÊt tr×nh c¸c chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi th tÝn dông.
1.1.3.2.2. TÝn dông nhËp khÈu
C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cung cÊp tÝn dông cho nhµ nhËp khÈu díi c¸c h×nh
thøc nh cho vay më th tÝn dông, chÊp nhËn hèi phiÕu, cho vay thÊu chi...
*
Cho vay më L/C
Th tÝn dông L/C lµ mét v¨n b¶n ph¸p lÝ trong ®ã ng©n hµng më L/C cam kÕt
tr¶ tiÒn cho nhµ xuÊt khÈu nÕu hä xuÊt tr×nh ®îc bé chøng phï hîp víi nh÷ng néi
dung cña L/C. Th tÝn dông cã tÝnh chÊt quan träng lµ nã ®îc h×nh thµnh trªn c¬
së cña hîp ®ång mua b¸n nhng sau khi ®îc thiÕt lËp, nã l¹i ®éc lËp hoµn toµn víi
ho¹t ®éng mua b¸n.
15
tailieuonthi
Ngay viÖc më L/C ®· thÓ hiÖn viÖc cung cÊp tÝn dông cho nhµ nhËp khÈu bëi
v× mäi th tÝn dông ®Òu do ng©n hµng më theo ®Ò nghÞ cña nhµ nhËp khÈu nhng
kh«ng ph¶i lóc nµo nhµ nhËp khÈu còng cã ®ñ sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh
to¸n t¹i ng©n hµng, trong khi ®ã L/C l¹i lµ mét ®¶m b¶o thanh to¸n cña ng©n hµng
tøc lµ ng©n hµng më L/C ph¶i chÞu mäi rñi ro khi nhµ nhËp khÈu kh«ng thanh to¸n
hoÆc kh«ng muèn thanh to¸n khi L/C ®· ®Õn h¹n tr¶ tiÒn.
§Ó tr¸nh rñi ro, tríc khi cho vay c¸c ng©n hµng sÏ kiÓm tra môc ®Ých, ®èi
tîng nhËp khÈu còng nh kh¶ n¨ng cña nhµ nhËp khÈu ®Ó lµm c¨n cø cho kho¶n
tÝn dông cung cÊp.
Qui tr×nh nghiÖp vô ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ:
Nhµ xuÊt
khÈu
(3)
Nhµ nhËp
khÈu
(4)
(5)
(1)
(8)
(2)
Ng©n hµng
th«ng b¸o
NH ph¸t
hµnh L/C
(6)
(7)
(1) Nhµ nhËp khÈu lµm ®¬n xin më L/C göi ®Õn ng©n hµng cña m×nh yªu cÇu ®îc
më mét L/C cho ngêi xuÊt khÈu hëng
(2) C¨n cø vµo ®¬n xin më L/C, ng©n hµng më L/C sÏ lËp mét L/C vµ th«ng qua
ng©n hµng ®¹i lÝ cña m×nh ë níc ngêi nhËp khÈu th«ng b¸o viÖc më L/C vµ
chuyÓn L/C ®Õn ngêi xuÊt khÈu.
(3) Khi nhËn ®îc th«ng b¸o trªn ng©n hµng th«ng b¸o sÏ th«ng b¸o cho nhµ xuÊt
khÈu toµn bé néi dung vÒ viÖc më L/C vµ khi nhËn ®îc b¶n gèc L/C th× chuyÓn
ngay cho ngêi xuÊt khÈu.
16
tailieuonthi
(4) Ngêi xuÊt khÈu nÕu chÊp nhËn th tÝn dông th× tiÕn hµnh giao hµng nÕu kh«ng
th× ®Ò nghÞ ng©n hµng më L/C söa ®æi, bæ sung L/C cho phï hîp víi hîp ®ång.
(5) Sau khi giao hµng ngêi xuÊt khÈu lËp bé chøng tõ theo yªu cÇu cña L/C vµ
xuÊt tr×nh th«ng qua ng©n hµng th«ng b¸o cho ng©n hµng më L/C xin thanh to¸n.
(6) Ng©n hµng th«ng b¸o göi chøng tõ cho ng©n hµng ph¸t hµnh yªu cÇu thanh to¸n
cho nhµ xuÊt khÈu
(7) Ng©n hµng më L/C kiÓm tra bé chøng tõ nÕu thÊy phï hîp víi L/C th× tiÕn hµnh
tr¶ tiÒn cho nhµ xuÊt khÈu , nÕu kh«ng thÊy phï hîp th× tõ chèi thanh to¸n vµ göi tr¶
l¹i bé chøng tõ cho ngêi xuÊt khÈu.
(8) Ng©n hµng më L/C ®ßi tiÒn nhµ nhËp khÈu vµ chuyÓn bé chøng tõ cho ngêi
nhËp khÈu sau khi nhËn tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n.
Ngµy nhËn nî ®îc vµ tÝnh l·i kho¶n cho vay më L/C lµ ngµy nhµ nhËp khÈu
ph¶i thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu (ngµy ®Õn h¹n thanh to¸n L/C)
Cho vay më L/C cã u ®iÓm lµ cung cÊp tÝn dông kÞp thêi cho ho¹t ®éng nhËp
khÈu. Tuy nhiªn còng cã rñi ro cho ng©n hµng v× L/C chØ ®îc xö lÝ trªn c¬ së
chøng tõ chø kh«ng c¨n cø trªn hµng ho¸, nÕu hµng ho¸ kÐm gi¸ trÞ hay h háng th×
ng©n hµng dÔ bÞ tæn thÊt.
*
TÝn dông chÊp nhËn hèi phiÕu
TÝn dông chÊp nhËn hèi phiÕu lµ h×nh thøc tÝn dông ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së
ng©n hµng kÝ hîp ®ång tÝn dông víi nhµ nhËp khÈu. Trong ®ã, c¸c ng©n hµng cam
kÕt chÊp nhËn c¸c hèi phiÕu mµ kh¸ch hµng cña m×nh ph¶i thanh to¸n. H×nh thøc
tÝn dông nµy ®¶m b¶o cho ngêi nhËp khÈu thanh to¸n khi ®Õn h¹n.
TÝn dông chÊp nhËn hèi phiÕu thêng ®îc dïng trong trêng hîp ngêi b¸n
thiÕu tin tëng kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ngêi mua vµ hä ®Ò nghÞ bªn mua cã mét
ng©n hµng ®øng ra chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu do hä kÝ ph¸t. NÕu ng©n hµng ®ång
ý còng cã nghÜa lµ ng©n hµng ®· chÊp nhËn cung cÊp mét kho¶n tÝn dông cho bªn
mua.
§èi víi ng©n hµng kÓ tõ khi kÝ chÊp nhËn hèi phiÕu còng chÝnh lµ thêi ®iÓm
b¾t ®Çu g¸nh chÞu rñi ro, nÕu ngêi mua kh«ng cã tiÒn thanh to¸n cho bªn b¸n khi
hèi phiÕu ®Õn h¹n thanh to¸n. Tuy nhiªn, nÕu ®Õn thêi h¹n thanh to¸n ngêi mua cã
17
tailieuonthi
®ñ tiÒn th× ng©n hµng cã thÓ kh«ng ph¶i øng tiÒn ra. Nh vËy, kho¶n tÝn dông chØ lµ
h×nh thøc, mét sù ®¶m b¶o tµi chÝnh. Lóc nµy ng©n hµng nhËn ®îc mét kho¶n phÝ
chÊp nhËn, nã lµ kho¶n tiÒn bï ®¾p cho chi phÝ g¸nh chÞu rñi ro cña ng©n hµng.
TÝn dông chÊp nhËn hèi phiÕu ®em l¹i sù thuËn lîi cho kh«ng chØ ngêi xuÊt
khÈu mµ c¶ víi ngêi nhËp khÈu:
- Víi sù chÊp nhËn cña ng©n hµng, nhµ xuÊt khÈu cã ®îc mét sù ®¶m b¶o
v÷ng ch¾c vÒ kh¶ n¨ng chi tr¶ cña hèi phiÕu vµ hä cã thÓ ®t«i hèi phiÕu ®i chiÕt
khÊu t¹i bÊt k× ng©n hµng nµo. Kh¶ n¨ng th¬ng m¹i cña hèi phiÕu nµy rÊt lín, nã
t¹o cho nhµ xuÊt khÈu ®îc hëng mét tØ lÖ chiÕt khÊu u ®·i.
- §èi víi nhµ nhËp khÈu, h×nh thøc tÝn dông nµy cã vai trß quan träng trong
nghÖ thuËt th¬ng m¹i. Nhµ nhËp khÈu lËp mét hèi phiÕu kÌm ®¬n xin vay yªu cÇu
ng©n hµng ký chÊp nhËn hèi phiÕu dï ng©n hµng kh«ng cã quan hÖ nî nÇn víi anh
ta. §ã lµ mét sù tho¶ thuËn ngÇm, mét nghÖ thuËt vay vèn. Sau ®ã nhµ nhËp khÈu
cã thÓ ®em hèi phiÕu ®· ®îc chÊp nhËn ®i chiÕt khÊu t¹i ng©n hµng kh¸c. Víi
kho¶n tiÒn thu ®îc tõ viÖc chiÕt khÊu nhµ nhËp khÈu cã thÓ thanh to¸n tríc h¹n
cho nhµ xuÊt khÈu ®Ó hëng hoa hång.
*
TÝn dông øng tríc cho nhËp khÈu
Còng nh c¸c nhµ xuÊt khÈu, nhµ nhËp khÈu còng rÊt cÇn ®îc cho vay theo
h×nh thøc øng tríc cña ng©n hµng. §ã lµ khi hä cÇn ph¶i thanh to¸n tiÒn mÆt cho
nhµ xuÊt khÈu. Ngoµi ra, nhµ nhËp khÈu còng cã thÓ ph¸t sinh nhu cÇu tµi trî ®Ó
thanh to¸n cho bé chøng tõ khi hµng ho¸ cha vÒ ®Õn c¶ng vµ doanh nghiÖp cha
tiªu thô ®îc hµng ho¸ ®Ó thu håi vèn. Ng©n hµng tµi trî trong trêng hîp nµy cã
thÓ sö dông c¸c chøng tõ hµng ho¸ lµm vËt ®¶m b¶o. §©y còng chØ lµ viÖc tµi trî
cho c¸c môc tiªu thanh to¸n ng¾n h¹n cña ng©n hµng dµnh cho c¸c nhµ nhËp khÈu.
18
tailieuonthi
1.2. ChÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu
1.2.1. Kh¸i niÖm chÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu
TÝn dông xuÊt nhËp khÈu ngoµi vai trß lµ mét h×nh thøc tµi trî cho c¸c doanh
nghiÖp xuÊt nhËp khÈu nã cßn lµ mét lo¹i s¶n phÈm dÞch vô vµ v× thÕ ®Ó hiÓu ®îc
chÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ta cÇn ph¶i hiÓu ®îc kh¸i niÖm vÒ chÊt lîng
s¶n phÈm. ChÊt lîng s¶n phÈm theo hiÖp héi tiªu chuÈn Ph¸p lµ: n¨ng lùc cña mét
s¶n phÈm hoÆc dÞch vô nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cña ngêi sö dông.
Tõ ®ã, chÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ®îc hiÓu lµ sù ®¸p øng mét c¸ch
tèt nhÊt yªu cÇu cña kh¸ch hµng trong quan hÖ tÝn dông, ®¶m b¶o an toµn vµ h¹n
chÕ rñi ro vÒ vèn, t¨ng lîi nhuËn cho ng©n hµng, phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ
®èi ngo¹i nãi riªng vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nãi chung. Nãi c¸ch kh¸c, mét
kho¶n tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cã chÊt lîng ph¶i ®¶m b¶o kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých
cña ba bªn Ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ cña x· héi.
§Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng cña c¸c kho¶n tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña ng©n
hµng mét c¸ch hoµn toµn chÝnh x¸c lµ mét c«ng viÖc kh«ng dÔ bëi nã ®ßi hái ph¶i
xem xÐt trªn nhiÒu mÆt, th«ng qua sù tæng hîp kÕt qu¶ ph©n tÝch nhiÒu chØ tiªu
kh¸c nhau nh ®· nãi trªn. Do vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn xem xÐt nh÷ng chØ tiªu nµo,
vµ xem xÐt ra sao. Díi ®©y lµ mét chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông
xuÊt nhËp khÈu cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
1.2.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña
ng©n hµng th¬ng m¹i
1.2.2.1. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ chung chÊt lîng tÝn dông
*
Tæng nguån vèn huy ®éng: ChØ tiªu nµy cho biÕt kh¶ n¨ng thu hót vµ cung
øng vèn cña Ng©n hµng cho kh¸ch hµng. Ngoµi ra, nã cßn cho thÊy uy tÝn vµ qui
m« cña Ng©n hµng trªn thÞ trêng. Nguån vèn huy ®éng lín thêng g¾n víi nh÷ng
ng©n hµng cã uy tÝn cao.
19
tailieuonthi
*
Tæng d nî tÝn dông: chØ tiªu nµy cho biÕt Ng©n hµng cho vay ®îc nhiÒu
hay Ýt. TiÒn göi t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông, cho c¸c tæ chøc tÝn dông hay kh¸ch hµng
vay nhiÒu cho thÊy Ng©n hµng ®· t¹o ®îc uy tÝn víi c¸c b¹n hµng, cung cÊp nhiÒu
h×nh thøc dÞch vô ®a d¹ng, phong phó, tham gia nhiÒu nghiÖp vô thanh to¸n.
Tæng d nî
*
HiÖu suÊt sö dông vèn vay =
Tæng nguån vèn huy ®éng
ChØ tiªu nµy gióp c¸c nhµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cho vay cña ng©n hµng
còng nh so s¸nh gi÷a c¸c ng©n hµng víi nhau trong viÖc sö dông vèn vay. HiÖu
suÊt sö dông vèn vay cao cha h¼n ®· tèt bëi nã cßn phô thuéc vµo c¬ cÊu nguån
vèn. Ch¼ng h¹n, trong c¬ cÊu nguån vèn tØ träng vèn vay th¬ng m¹i lín th× cho
vay nhiÒu cha h¼n lµ ®a ®Õn chÊt läng tÝn dông cao v× l·i suÊt víi c¸c kho¶n
vèn vay th¬ng m¹i thêng lín trong khi ng©n hµng khã cã thÓ cho vay víi l·i suÊt
qu¸ cao h¬n do ph¶i c¹nh tranh l·i suÊt ®Ó thu hót kh¸ch hµng.
Doanh sè cho vay trong k×
*
Vßng quay vèn tÝn dông =
D nî trong k×
ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn kh¶ n¨ng tæ chøc, qu¶n lÝ vèn tÝn dông, ®ång thêi thÓ
hiÖn chÊt lîng tÝn dông cña ng©n hµng trong viÖc sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn tÝn
dông vµ ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng. §Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chÊt lîng tÝn
dông, c¸c tiªu chuÈn tÝnh to¸n cÇn ph¶i ®ång nhÊt trong viÖc ¸p dông ®èi víi tõng
lo¹i cho vay cô thÓ.
Tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d nî : Nî qu¸ h¹n lµ nh÷ng kho¶n nî ®· ®Õn h¹n
thanh to¸n nhng kh¸ch hµng cha tr¶ ®îc. Ng©n hµng cã chØ tiªu nî qu¸ h¹n trªn
tæng d nî cµng thÊp kh¶ n¨ng gÆp rñi ro cµng thÊp chÊt lîng tÝn dông cµng cao .
ChØ tiªu nµy l¹i chia ra hai chØ tiªu cô thÓ h¬n:
20
- Xem thêm -
.PDF 
81 
315 
75 
