BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
LÊ VÂN ANH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2001
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Trong lòch söû phaùt trieån caùc hoïc thuyeát kinh teá , caùc nhaø kinh teá ñaõ chöùng minh
raèng caùc quoác gia duø lôùn hay nhoû , ñeàu coù theå thoâng qua con ñöôøng chuyeân moân hoùa
saûn xuaát vaøo caùc saûn phaåm coù nhieàu lôïi theá so saùnh ñeå xuaát khaåu vaø nhaäp laïi caùc saûn
phaåm khoâng coù lôïi theá so saùnh , qua ñoù naâng cao hieäu quaû kinh teá , thuùc ñaåy quaù trình
phaùt trieån ñaát nöôùc nhanh choùng vaø saâu roäng hôn . Chuyeân moân hoùa saûn xuaát taát yeáu
daãn ñeán coâng nghieäp hoùa neàn kinh teá , maø quoác gia tieân tieán naøo cuõng ñaõ phaûi traûi qua .
Söï taêng tröôûng cuûa coâng nghieäp taát yeáu keùo theo söï phaùt trieån cuûa thöông nghieäp keå caû
noäi thöông vaø ngoaïi thöông . Moái quan heä töông hoã giöõa coâng nghieäp hoùa vaø phaùt
trieån thöông maïi quoác teá laø ñieàu kieän cô baûn cho vieäc phaùt huy caùc lôïi theá so saùnh cuûa
neàn kinh teá quoác gia trong töøng giai ñoaïn nhaát ñònh , laøm cho nhòp ñoä phaùt trieån chung
cuûa neàn kinh teá ngaøy caøng nhanh choùng hôn .
Cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån cuûa mình , ngaønh deät may ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp
lôùn cho neàn kinh teá Vieät nam trong böôùc ñi ban ñaàu cuûa söï nghieäp coâng nghieäp hoùa
nöôùc nhaø . Ngaønh khoâng chæ cung caáp caùc saûn phaåm caàn thieát cho nhu caàu cô baûn cuûa
con ngöôøi , maø coøn thu huùt moät löïc löôïng lao ñoäng ñoâng ñaûo trong caû nöôùc . Ngaønh deät
may Vieät nam laø ngaønh coù toác ñoä taêng tröôûng töông ñoái oån ñònh vôùi kim ngaïch xuaát
khaåu chieám khoaûng 14% toång kim ngaïch xuaát khaåu Vieät nam , chæ ñöùng sau ngaønh
daàu khí .
Tuy nhieân cuøng vôùi hoäi nhaäp kinh teá toaøn caàu , beân caïnh nhöõng thuaän lôïi trong
moâi tröôøng saûn xuaát kinh doanh nhö : nguoàn lao ñoäng doài daøo , giaù söùc lao ñoäng reû ,
ñöôïc chính phuû quan taâm giuùp ñôõ veà moïi maët …, ngaønh deät may Vieät nam coøn raát
nhieàu thaùch thöùc caàn phaûi vöôït qua ñeå coù theå coù theå ñöùng vöõng vaø taêng tröôûng .
Nhöõng thaùch thöùc cô baûn ñoái vôùi ngaønh deät may xuaát khaåu hieän nay laø : giaù trò
gia taêng thaáp do may gia coâng laø chuû yeáu , nguoàn nguyeân phuï lieäu noäi ñòa chöa ñaùp
öùng nhu caàu cuûa ngaønh , chöa coù nhaõn hieäu Vieät nam treân thò tröôøng theá giôùi , nguoàn
lao ñoäng cung öùng cho ngaønh chöa ñöôïc ñaøo taïo coù heä thoáng , quaûn lyù nhaø nöôùc coøn
nhieàu baát caäp … ; taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi nhö xu theá buoân baùn noäi khu vöïc
veà saûn phaåm deät may , vieäc Trung quoác gia nhaäp toå chöùc thöông maïi theá giôùi , xuaát
-1-
hieän caùc haøng raøo caûn phi haïn ngaïch môùi nhö tieâu chuaån SA8000 , tieâu chuaån moâi
tröôøng ….Vì vaäy , vieäc tìm ra caùc giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån ngaønh deät may laø vieäc laøm
coù yù nghóa thöïc tieãn , ñaëc bieät laø caùc giaûi phaùp höôùng veà xuaát khaåu phuø hôïp vôùi Chieán
löôïc taêng toác cuûa ngaønh ñaõ ñöôïc Chính phuû pheâ duyeät vaøo thaùng 04/2001 .
Do ñoù , toâi maïnh daïn choïn ñeà taøi “ Moät soá giaûi phaùp nhaèm ñaåy maïnh hoaït ñoäng
xuaát khaåu ngaønh deät may Vieät nam “ nhaèm muïc ñích phaân tích ñaùnh gía thöïc traïng
cuûa hoaït ñoäng xuaát khaåu deät may cuûa nöôùc ta trong thôøi gian qua , ruùt ra nhöõng baøi hoïc
caàn thieát , töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp mang tính chieán löôïc daøi haïn vaø ñoàng boä ñeå goùp
phaàn hoaøn thieän cô cheá quaûn lyù saûn phaåm deät may nhaèm thuùc ñaåy taêng quy moâ vaø
hieäu quaû xuaát khaåu deät may Vieät nam .
Trong quaù trình thöïc hieän, toâi söû duïng keát hôïp moät soá phöông phaùp nghieân cöùu
nhö : moâ taû , thoáng keâ , phaân tích vaø toång hôïp …söû duïng caùc nguoàn soá lieäu töø Boä
Thöông Maïi , Toång cuïc Haûi quan , Boä Keá hoaïch ñaàu tö , caùc coâng ty nghieân cöùu thò
tröôøng , baùo caùo coâng khai cuûa Vinatex … vaø ñaëc bieät laø nhöõng yù kieán cuûa caùc chuyeân
gia trong ngaønh . Phaïm vi nghieân cöùu treân phaïm vi ngaønh , trong ñoù phaàn ñaùnh giaù
hieän traïng xuaát khaåu saûn phaåm deät may chuû yeáu töø naêm 1995 ñeán nay .
Keát caáu cuûa luaän vaên goàm 3 chöông nhö sau :
Chöông 1 : Vai troø cuûa ngaønh deät may trong chieán löôïc xuaát khaåu cuûa Vieät
nam .
Chöông 2 : Thöïc traïng hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa ngaønh deät may Vieät nam trong
thôøi gian qua .
Chöông 3 : Giaûi phaùp nhaèm ñaåy maïnh hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa ngaønh deät may
trong thôøi gian tôùi naêm 2001 .
Vì thôøi gian vaø trình ñoä coù haïn , neân luaän vaên chæ neâu ñöôïc moät soá ñieåm cô baûn
cuûa vaán ñeà , vaø chaéc coøn nhieàu ñieàu thieáu soùt , toâi raát mong nhaän ñöôïc nhöõng goùp yù cuûa
caùc thaày coâ vaø baïn beø ñeå coù theå boå sung vaø hoaøn chænh luaän vaên naøy toát hôn .
-2-
CHÖÔNG MOÄT
VAI TROØ NGAØNH DEÄT MAY TRONG HOAÏT ÑOÄNG XUAÁT
KHAÅU CUÛA VIEÄT NAM
1.1.TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH DEÄT MAY
Deät may laø ngaønh kinh teá khoâng nhöõng chæ ñaùp öùng nhu caàu thieát yeáu cuûa con
ngöôøi : nhu caàu veà caùi maëc , maø quan troïng hôn noù ñaùp öùng nhu caàu veà caùi ñeïp , nhu
caàu theå hieän vaø khaúng ñònh mình cuûa con ngöôøi qua caùch aên maëc , qua caùc chaát lieäu ,
kieåu daùng , maãu maõ thôøi trang ….
Vôùi ñaëc ñieåm saûn phaåm coù haøm löôïng söùc lao ñoäng cao , vöøa mang tính xaõ hoäi ,
vöøa mang tính caù nhaân , ngaønh deät may laø ngaønh thu huùt moät löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi
lôùn so vôùi caùc ngaønh khaùc , ñaëc bieät laø lao ñoäng nöõ , vôùi nhieàu loaïi hình , nhieàu quy moâ
saûn xuaát . Beân caïnh ñoù söï phaùt trieån cuûa ngaønh , keùo theo caùc ngaønh khaùc phaùt trieån
nhö troàng troït , chaên nuoâi trong noâng nghieäp , cô khí cheá taïo , giaùo duïc ñaøo taïo , thöông
maïi dòch vuï …
Thöïc teá cho thaáy , quaù trình coâng nghieäp hoùa ñaát nöôùc ban ñaàu ôû caùc nöôùc tö
baûn nhö Anh , YÙ , Ñöùc , Phaùp … ñeán caùc nöôùc coâng nghieäp môùi , caùc nuôùc ñang phaùt
trieån hieän nay ngaønh deät may luoân coù moät vai troø quan troïng .
Theo moät baùo caùo taïi dieãn daøn deät may chaâu AÙ – Thaùi Bình döông laàn thöù 5 töø
ngaøy 14 ñeán ngaøy 15/11/2000 taïi Trung quoác [1] , ña soá caùc nuôùc , nhaát laø caùc nöôùc
trong khu vöïc chaâu AÙ - Thaùi bình döông -ASPAC trong ñoù coù Vieät nam vaãn xem
ngaønh deät may laø ngaønh kinh teá quan troïng trong theá kyû 21 vì khaû naêng ñoùng goùp lôùn
vaøo thaêng dö xuaát khaåu vaø söû duïng lao ñoäng .Taêng xuaát khaåu haøng deät may vôùi tæ leä
cao vaãn laø muïc tieâu chieán löôïc trong 10 naêm saép ñeán cuûa haàu heát caùc nöôùc ASPAC ,
cuï theå moät soá nöôùc nhö sau :
-Haøn quoác : Maëc duø coù khoù khaên veà lao ñoäng , nhöng vôùi chính saùch aùp duïng kyõ
thuaät cao , ngaønh deät may Haøn quoác vaãn xuaát khaåu ñöôïc 17 tyû USD naêm 1999
chieám 11,9 % toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa quoác gia , söû duïng 15,2% lao ñoäng
-3-
coâng nghieäp. Muïc tieâu ñeán 2005 xuaát khaåu haøng deät may ñaït 27 tyû USD , xeáp thöù 4
treân theá giôùi .
-
Pakistan : Haøng deät may chieám 60% toång xuaát khaåu , 38% lao ñoäng coâng nghieäp ,
naèm trong toáp 5 caùc nuôùc xuaát khaåu haøng deät may Chaâu aù .
-
Trung quoác : Ngaønh deät may söû duïng 13 trieäu lao ñoäng , ñoùng goùp 22,1% kim
ngaïch xuaát khaåu caû nöôùc , naêm 1999 xuaát khaåu ñaït 43 tyû USD , naêm 2000 ñaït 56 tyû
USD. Trung quoác ñaõ xaây döïng keá hoaïch 10 naêm ñeán 2010 vôùi muïc tieâu taêng gaáp
ñoâi GDP trong ñoù ngaønh deät may vaãn giöõ vai troø noøng coát trong vieäc khai thaùc lôïi
theá hoäi nhaäp WTO vaø coù toác ñoä taêng tröôûng saûn xuaát haøng naêm 6% .
-
Aán ñoä : Ngaønh deät may söû duïng 15 trieäu lao ñoäng, xuaát khaåu naêm 1999 ñaït 11,26
tyû USD chieám 30% toång soá xuaát khaåu cuûa caû nöôùc vaø 3% xuaát khaåu haøng deät may
toaøn theá giôùi . Chöông trình quoác gia veà deät may cuûa Aán ñoä ñaët muïc tieâu ñeán naêm
2010 xuaát khaåu deät may ñaït 50 tyû USD , trong ñoù may laø 25 tyû USD , chieám 5%
toång xuaát khaåu deät may theá giôùi .
-
Ñaøi loan : Saûn xuaát vaø xuaát khaåu haøng deät may xeáp thöù hai veà ñoùng goùp cho ngaønh
kinh teá , sau ngaønh ñieän töû . Naêm 1999 xuaát khaåu ñaït 13,7 tyû USD , nhaäp khaåu 2,9
tyû USD , thaëng dö ngoaïi teä 11,3 tyû USD , ngaønh deät may daãn ñaàu caû nöôùc veà hieäu
quaû xuaát khaåu .Hieän nay ngaønh deät may Ñaøi loan ñang taäp trung hieän ñaïi hoùa vaø
taêng söùc caïnh tranh ñeå chuaån bò gia nhaäp WTO .
-
Nhaät baûn : Töø giöõa theá kyû 19 , ngaønh deät may laø moät trong nhöõng ngaønh chieán löôïc
trong tieán trình coâng nghieäp hoùa cuûa Nhaät baûn . Töø 1960 hoaït ñoäng saûn xuaát giaûm
daàn , tuy nhieân cho ñeán nay vaãn coøn laø moät trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp cô baûn
cuûa nöôùc Nhaät , vì vaãn coøn söû duïng gaàn 1 trieäu lao ñoäng vôùi doanh soá 80 tyû USD .
Böôùc vaøo theá kyû 21 , Nhaät baûn ñaõ xaây döïng chính saùch 5 ñieåm ñeå phaùt trieån ngaønh
coâng nghieäp naøy theo höôùng saùng taïo nhöõng giaù trò môùi vôùi bieân giôùi saûn xuaát vaø
tieâu thuï môû roäng toaøn theá giôùi .
-
Uùc : Coâng nghieäp deät may taïi Uùc giöõ vò trí quan troïng trong neàn kinh teá vì noù hoã trôï
cho ngaønh troàng boâng , xuaát khaåu boâng cuûa Uùc xeáp thöù ba treân theá giôùi vaø ngaønh
cheá bieán len loâng cöøu vôùi saûn löôïng soá 1 theá giôùi . naêm 1999 , ngaønh deät may Uùc
-4-
saûn xuaát trò giaù 9,5 tyû USD vaø xuaát khaåu ñaït 2,9 tyû USD . Chuû tröông cuûa chính phuû
Uùc hieän nay laø öu ñaõi ñeå keáu goïi ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo ngaønh deät may .
Baûng 1 : Vò trí ngaønh deät may trong neàn kinh teá cuûa moät soá nöôùc ASPAC
(Naêm 1999)
Teân quoác gia
Xuaát khaåu cuûa ngaønh deät may vaø tyû leä
Tyû leä lao ñoäng ngaønh deät
so vôùi xuaát khaåu toaøn neàn kinh teá
may vaø lao ñoäng ngaønh
Trò giaù xuaát khaåu
Tyû leä
( tr.USD )
( %)
coâng nghieäp
(%)
Haøn quoác
17.000
11,9 %
Pakistan
5.000
60%
38%
Bangladesh
5.000
77%
48%
11.260
30%
16%
Philippines
3.000
8%
24%
Trung quoác
43.000
22,1%
13,5%
Thaùi lan
5.500
19%
27,4%
Vieät nam
1.700
14%
25%
Aán ñoä
15,2%
Nguoàn : Boä coâng nghieäp 6/2000
Chính phuû caùc nöôùc ASPAC xem ngaønh deät may laø ngaønh nhaïy caûm vaø coù
chính saùch phaùt trieån rieâng . Taát caû caùc nöôùc ñeàu coù cô quan chính phuû chuyeân veà
hoaïch ñònh chính saùch vaø quaûn lyù nhaø nöôùc cho ngaønh deät may . Aán ñoä coù boä coâng
nghieäp deät , Trung quoác coù Vaên phoøng quoác gia deät may tröïc thuoäc Hoäi ñoäng nhaø nöôùc
, Philippines coù Uûy ban xuaát khaåu deät may , Nhaät baûn coù Uûy ban ñaëc nhieäm deät may
thuoäc vaên phoøng thuû töôùng , Pakistan coù Uûy ban deät vaø vaên phoøng xuùc tieán xuaát khaåu
lieân bang , caùc nöôùc khaùc ñeàu coù Uûy ban tröïc thuoäc vaên phoøng thuû töôùng .
Haàu heát caùc nöôùc xuaát khaåu deät may ñeàu coù chính saùch öu ñaõi ñeå goïi ñaàu tö
nöôùc ngoaøi vaøo ngaønh deät may , noäi dung chính saùch gaàn nhö nhau , cuï theå nhö :
-5-
-
Chính saùch ñaûm baûo ñaàu tö , ñaûm baûo quyeàn sôû höõu coâng nghieäp , voán lôïi nhuaän
chuyeån veà nöôùc …
-
Chính saùch ñôn giaûn hoùa thuû tuïc ñaàu tö .
-
Chính saùch khuyeán khích ñaàu tö bao goàm , mieãn giaûm thueá lôïi töùc , mieãn thueá nhaäp
vaät tö , thieát bò saûn xuaát . Ñaàu tö töø 1 tyû USD ñöôïc mieãn thueá 12 naêm , cho pheùp
khaáu hao nhanh , khuyeán khích taùi ñaàu tö phaàn coå töùc ñöôïc chia ….
-
Chính saùch ñoái vôùi caùc chuyeân gia nöôùc ngoaøi : khoâng haïn cheá soá löôïng , giaûm thueá
thu nhaäp , cheá ñoä cho ñònh cö , cho mua nhaø …
Coù theå noùi raèng , trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá cuûa caùc nuôùc , vai troø cuûa
ngaønh deät may - laø moät ngaønh nhaïy caûm ñöôïc duy trì vaø coi troïng . Ñaây cuõng laø moät
baøi hoïc kinh nghieäm maø Vieät nam coù theå vaän duïng trong Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá
cuûa mình , nhaát laø trong xu theá hoäi nhaäp kinh teá toaøn caàu ; khi maø vieäc gia nhaäp toå chöùc
WTO laø yeâu caàu raát quan troïng ñeå phaùt trieån kinh teá , ñaûm baûo Vieät nam bình ñaúng vôùi
caùc nöôùc trong neàn kinh teá toaøn caàu . Cuõng nhö caùc raøng buoäc veà loä trình gia nhaäp cuûa
caùc hieäp ñònh maø Vieät nam ñaõ kyù keát vaø buoäc phaûi tuaân thuû nhö AFTA , APEC , Hieäp
ñònh thöông maïi Vieät - Myõ …
1.2. VAI TROØ NGAØNH DEÄT MAY TRONG HOAÏT ÑOÄNG XUAÁT KHAÅU
CUÛA VIEÄT NAM
1.2.1.Khaùi quaùt veà ngaønh deät may Vieät nam .
Taïi Vieät nam , ngaønh deät may ñaõ coù lòch söû phaùt trieån hôn 110 naêm , töø coâng cuï
saûn xuaát thuû coâng vôùi coâng ngheä truyeàn thoáng ñaõ laøm ra nhöõng saûn phaåm mang baûn
saéc vaên hoùa maëc Vieät nam , nhöng vaãn laø moät neàn saûn xuaát “ töï saûn , töï tieâu “ . Ngaønh
baét ñaàu coù maàm moáng saûn xuaát coâng nghieäp töø khi moät thöông nhaân ngöôøi Hoa teân laø
Baù chí hoäi , laäp ra xöôûng keùo sôïi vaøo naêm 1889 . Ñeán 8/1890 thì moät nhaø doanh nghieäp
ngöôøi Phaùp Dupre’ cuøng huøn voán laäp ra coâng ty Boâng Baéc kyø .
Töø naêm 1900 ñeán naêm 1940 , coâng ty naøy ngoaøi vieäc xaây döïng caùc nhaø maùy
keùo sôïi , deät vaûi , deät chaên , xöôûng nhuoäm vaø nhaø maùy ñieän taïi Nam ñònh , thì hoï coøn
thaâu toùm nhaø maùy sôïi taïi Haûi phoøng vaø Haø noäi . Nhö vaäy khu coâng nghieäp deät Nam
-6-
ñònh ñöôïc hình thaønh trong quaù trình khai thaùc thuoäc ñòa cuûa thöïc daân Phaùp vaø laø caùi
noâi cuûa ngaønh coâng nghieäp nheï ôû Ñoâng döông luùc baáy giôø .
Ngay sau khi hoaø bình laäp laïi treân mieàn Baéc naêm 1954 , ñöôïc söï quan taâm cuûa
Ñaûng vaø Nhaø nöôùc , ngaønh coâng nghieäp deät may Vieät nam ñaõ nhanh choùng phaùt trieån
phuïc vuï nhöõng nhieäm vuï chính trò khaùc nhau theo söï nghieäp caùch maïng chung cuûa
toaøn daân toäc . Giai ñoaïn töø 1954 ñeán 1975 ngaønh deät may Vieät nam vöøa saûn xuaát vöøa
chieán ñaáu ñeå chi vieän cho tieàn tuyeán lôùn . Giai ñoaïn töø 1976 ñeán 1990 , ngaønh chuû yeáu
saûn xuaát theo keá hoaïch Nhaø nöôùc giao .
Coù theå noùi , töø naêm 1991 trôû ñi ngaønh deät may Vieät nam ñaõ coù nhöõng thay ñoåi
caên baûn töø nhaän thöùc ñeán hoaït ñoäng thöïc tieãn , töø thieát bò ñeán coâng ngheä saûn phaåm . Töø
choã chæ saûn xuaát phuïc vuï nhu caàu tieâu duøng noäi ñòa , saûn phaåm deät may xuaát khaåu Vieät
nam ñaõ baét ñaàu töøng böôùc thaâm nhaäp thò tröôøng theá giôùi vôùi möùc taêng töông ñoái oån
ñònh , goùp phaàn taïo nguoàn thu ngoaïi teä cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa , hieän ñaïi hoùa
kinh teá nöôùc nhaø .
Bieåu ñoà 1 : Kim ngaïch xuaát khaåu deät may Vieät nam giai ñoaïn 1991-2000
1.730
1600
( Tr.USD )
Kim ngaïch xuaát khaåu
2000
1.349
1200
1.450
1.150
850
800
400
1.880
475,6
223,2
0
1990
113,9
1991
202
1992
238,8
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Naêm
Nguoàn : Boä coâng nghieäp 3/2001
Tính ñeán heát naêm 2000 treân toaøn Vieät nam coù[2]
-187 xí nghieäp vaø coâng ty deät may thuoäc Toång coâng ty deät may Vieät nam bao goàm :
+70 xí nghieäp deät ( 32 thuoäc trung öông vaø 38 thuoäc ñòa phöông )
-7-
+117 coâng ty vaø xínghieäp may coâng nghieäp
-Gaàn 800 coâng ty lieân doanh , coå phaàn , traùch nhieäm höõu haïn vaø tö nhaân bao goàm :
+Gaàn 600 ñôn vò may coâng nghieäp
+Gaàn 200 ñôn vò deät
-178 ñôn vò lieân doanh vaø 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong sôïi , deät , nhuoäm , ñan len
, phuï lieäu may , phuï lieäu maùy may , may coâng nghieäp vôùi toång voán ñaàu tö ñaêng kyù laø
1,804 trieäu USD .
-Toång lao ñoäng khoaûng 1.600.000 ngöôøi chieám 25% toång soá lao ñoäng cuûa toaøn ngaønh
coâng nghieäp .
-Chieám 8.58 % trò giaù saûn xuaát coâng nghieäp ( baèng vôùi tyû leä naêm 1999 )
-Chieám khoaûng 14% toång trò giaù kim ngaïch xuaát khaåu .
Trong moät thôøi gian daøi . deät vaø may laø hai ngaønh ñöôïc Boä coâng nghieäp nheï (
nay laø Boä coâng nghieäp ) quaûn lyù rieâng thoâng qua Toång coâng ty deät vaø Toång coâng ty
may . Laø hai ngaønh coù quan heä chaët cheõ vôùi nhau trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh ,
vieäc quaûn lyù ñoäc laäp ñaõ haïn cheá söï phaùt trieån cuûa caû hai vaø voán ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc
vaøo caùc doanh nghieäp quoác doanh chia xeû manh muùn .
Nhaän thöùc ñöôïc söï caàn thieát cuûa keát hôïp quaûn lyù hai ngaønh deät vaø may , ngaøy
06/09/1995 Thuû töôùng Chính phuû ñaõ pheâ duyeät ñieàu leä toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Toång
coâng ty Deät May Vieät nam vaø ñeán ngaøy 20/09/1995 , taïi Haø noäi , Toång coâng ty Deät
May Vieät nam ñaõ chính thöùc laøm leã ra maét vaø ñi vaøo hoaït ñoäng .Thöïc teá cho thaáy raèng
, vieäc keát hôïp hai ngaønh deät vaø may laø quyeát ñònh ñuùng ñaén cuûa cô cheá quaûn lyù kinh teá
vó moâ cuûa Nhaø nöôùc , phuø hôïp vôùi moái quan heä baûn chaát cuûa hai ngaønh naøy laø kheùp kín
quy trình saûn xuaát ñeán saûn phaåm cuoái cuøng . Beân caïnh caùc ñôn vò doanh nghieäp nhaø
nöôùc thuoäc Toång coâng ty deät may Vieät nam (VINATEX ) , coøn coù nhieàu loaïi hình
doanh nghieäp khaùc ñoùng goùp vai troø quan troïng trong söï phaùt trieån cuûa toaøn ngaønh .
Vôùi vieäc thaønh laäp Hieäp hoäi Deät may Vieät nam thaùng 10/1999 , caùc doanh
nghieäp deät may Vieät nam thuoäc moïi loaïi hình kinh teá , ñaõ coù moät dieãn ñaøn chung trong
-8-
vieäc trao ñoåi thoâng tin kinh nghieäm , cuõng nhö baûo veä quyeàn lôïi cuûa mình . Caùc doanh
nghieäp deät may Vieät nam coù theâm ñieàu kieän hôïp taùc vaø hoã trôï nhau veà khoa hoïc coâng
ngheä , moâi tröôøng , veà ñaøo taïo vaø boài döôõng caùn boä kyõ thuaät vaø caùn boä quaûn lyù ; baûo veä
ñieàu hoøa lôïi ích cuûa caùc thaønh vieân hieäp hoäi vaø ngaønh deät may Vieät nam ; taïo ra söùc
maïnh toång hôïp cuûa toaøn ngaønh ; haïn cheá vaø hoã trôï ruûi ro trong quaù trình saûn xuaát kinh
doanh cuûa moãi thaønh vieân .
Baûng 2 : Moät soá chæ tieâu cuûa Toång coâng ty deät may vaø toaøn ngaønh deät may
Vieät nam trong naêm 2000
Stt
Chæ tieâu
Ñvt
Toaøn ngaønh
Vinatex
Tyû leä %
16.000
4.900
30,6
1.600.000
100.000
6,3
1.880
560
29,78
1
Trò giaù toång saûn löôïng
Tr.ñoàng
2
Soá löôïng lao ñoäng
Nguôøi
3
Kim ngaïch xuaát khaåu
Tr.USD
4
Tyû leä xuaát khaåu theo
%
25
40
44,8
5
FOB
Caùc saûn phaåm chính
Ngaøn taán
85
75
88,2
-Sôïi
Tr.m2
304
139
45,5
-Vaûi
Tr.sp
90
25
27,7
-Haøng deät kim
Tr.sp
400
110
27,5
-Haøng may
Nguoàn Vinatex 3/2001
1.2.2. Vai troø ngaønh deät may trong hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa Vieät nam
Vai troø ngaønh deät may trong hoaït ñoäng xuaát khaåu noùi rieâng cuõng nhö trong toaøn
neàn kinh teá noùi chung cuûa Vieät nam ñöôïc theå hieän ôû nhöõng neùt sau :
Thöù nhaát laø : Ngaønh deät may laø ngaønh coù lôïi theá caïnh tranh cuûa Vieät nam .
Theo Baûng xeáp loaïi caùc nhoùm dòch vuï theo khaû naêng caïnh tranh cuûa Boä Keá
hoaïch vaø ñaàu tö vaøo thaùng 5/2000 ( xem phuï luïc 1 ) thì deät may ñöôïc xeáp haïng 6 trong
-9-
nhoùm haøng , saûn phaåm coù khaû naêng caïnh tranh . Ñieàu naøy xuaát phaùt töø nhöõng lyù do
chuû yeáu sau :
-
Ngaønh deät may Vieät nam coù ñöôïc moät löïc löôïng lao ñoäng treû , thoâng minh , sieâng
naêng .
-
Giaù nhaân coâng thaáp ôû möùc döôùi 0,08USD/phuùt , thuoäc loaïi thaáp nhaát trong khu vöïc
( xem phuï luïc 2)
-
Chi phí ñaàu tö thaáp nhôø coù saün nhaø xöôûng cho thueâ vôùi giaù reû cuûa caùc toå chöùc nhaø
nöôùc vaø tieáp caän ñöôïc vôùi nhieàu chuûng loaïi thieát bò cô baûn khoâng ñaét tieàn , môùi
cuõng nhö qua söû duïng ôû möùc giaù thích hôïp .
-
Caùc coâng ty trong khu vöïc ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc cung caáp caùc moái lieân
keát Marketing thieát yeáu vôùi thò tröôøng vaø cung caáp haàu heát , neáu nhö khoâng phaûi taát
caû caùc nguyeân lieäu caàn thieát .
-
Nhöõng ñieàu kieän khuyeán khích xuaát khaåu xeùt veà khía caïnh tieáp caän thò tröôøng do
caùc ñoái taùc thöông maïi trong khu vöïc vaø lieân minh Chaáu Aâu ñöa laïi .
-
Moät heä thoáng khaû thi , tuy chöa phaûi lyù töôûng cho vieäc nhaäp khaåu nguyeân lieäu cheá
bieán haøng xuaát khaåu vaø taùi xuaát thaønh phaåm .
-
Saün coù phöông tieän vaän chuyeån noäi ñòa vaø ñöôøng bieån töông ñoái hieäu quaû .
Thöù hai laø : Ngaønh deät may laø ngaønh taïo ra kim ngaïch xuaát khaåu cao cho neàn
kinh teá quoác daân .
Maëc duø phaùt trieån chaäm hôn so vôùi caùc nöôùc laùng gieàng chaâu AÙ , ngaønh deät may
Vieät nam ñaõ phaùt trieån moät caùch ñaày aán töôïng trong nhöõng naêm gaàn ñaây veà coâng suaát
cuõng nhö kim ngaïch xuaát khaåu . Naêm 1990 saûn phaåm deät may Vieät nam chæ môùi xuaát
hieän taïi khoaûng 30 nöôùc treân theá giôùi , thì ñeán nay chuùng coù maët treân khaép caùc luïc ñòa
vôùi hôn 100 quoác gia vaø vuøng laõnh thoå .Ngaønh coù theå töï khaúng ñònh mình laø moät lónh
vöïc quan troïng trong quaù trình phaùt trieån coâng nghieäp cuûa ñaát nöôùc vôùi toác ñoä taêng
tröôûng bình quaân laø 20% /naêm .
- 10 -
Bieåu ñoà cho thaáy taàm quan troïng cuûa xuaát khaåu deät may , so vôùi xuaát khaåu caû
nöôùc ngaønh deät may taïo ra khoaûng 14 % toång kim ngaïch xuaát khaåu haøng naêm cuûa
toaøn neàn kinh teá , töø 0,223 tyû USD naêm 90 leân 0,85 tyû USD naêm 1995 vaø 1,88 tyû USD
naêm 2000 .
Bieåu ñoà 2 : So saùnh kim ngaïch xuaát khaåu ngaønh deät may vôùi caû nöôùc 1991-2000
Deät may
100%
2.398
2.086
2.580
2.985
3.893
Xuaát khaåu caû nöôùc
5.449
7.256
9.185
9.361
11.500
14.300
80%
60%
1.450
1.730
1994
1995
1996
1997
1998
1999
1.880
1.349
1993
1.150
238,8
1992
850
202
1991
475,6
113,9
20%
223,2
40%
0%
1990
2000
Nguoàn : Boä Thöông Maïi 2/2001
Döï baùo trong thôøi gian tôùi , vaãn coù nhieàu cô hoäi cho söï phaùt trieån cuûa ngaønh deät
may Vieät nam , ñieàu naøy xuaát phaùt töø :
- Xu theá chuyeån dòch ngaønh may maëc töø caùc nöôùc phaùt trieån vaø caùc nöôùc ñang
phaùt trieån ôû trình ñoä cao sang caùc nuôùc ñang phaùt trieån ôû trình ñoä thaáp laø moät taát yeáu vaø
laø moät thuaän lôïi cho phaùt trieån deät may Vieät nam , vì ôû caùc nöôùc naøy giaù lao ñoäng ngaøy
caøng cao , ví duï tyû leä nhaäp khaåu haøng may saün ôû Nhaät treân 77% , Myõ 80% , EU 60% ,
Thuïy só 70 % … Maët khaùc hoï taäp trung phaùt trieån nhöõng ngaønh coù coâng ngheä tieân tieán ,
mang laïi hieäu quaû kinh teá cao . Nhieàu nöôùc töø xuaát khaåu tröôùc ñaây ñaõ trôû thaønh nöôùc
nhaäp khaåu haøng may maëc saün nhö Singapore , Brazil , Achentina …
-Xu theá töï do hoùa thöông maïi ñoái vôùi ngaønh deät may ñang ñöôïc thöïc hieän töøng
böôùc theo lòch trình cuûa Hieäp ñònh ATC ( Agreement on Textile and Clothing ) , theo
- 11 -
hieäp ñònh naøy ñeán ñaàu naêm 2005 seõ xoùa boû toaøn boä haøng raøo haïn ngaïch ñoái vôùi caùc
nöôùc thaønh vieân thuoäc toå chöùc thöông maïi theá giôùi WTO , ñaây cuõng laø moät cô hoäi
nhöng ñoàng thôøi laø moät thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi ngaønh deät may nöôùc ta , keå caû khi ta ñaõ
laø thaønh vieân cuûa toå chöùc naøy tröôùc naêm 2005
Vôùi lôïi theá nhö ñaõ trình baøy coäng vôùi nhöõng cô hoäi veà thò tröôøng xuaát khaåu ,
trong chieán löôïc xuaát khaåu cuûa Vieät nam töø nay ñeán naêm 2010 , ngaønh deät may ñöôïc
ñöa leân trôû thaønh moät ngaønh xuaát khaåu haøng ñaàu , vöôït treân caû daàu thoâ . Muïc tieâu laø
naêm 2005 , xuaát khaåu deät may seõ ñem veà 5 tyû USD vaø naêm 2010 laø 9 tyû USD ( xem
phuï luïc 7 ).
Thöù ba laø : Ngaønh deät may laø ngaønh thu huùt nguoàn lao ñoäng lôùn cuûa xaõ hoäi , ñoàng
thôøi goùp phaàn xaây döïng moät ñoäi nguõ coâng nhaân coù taùc phong coâng nghieäp cho neàn
kinh teá quoác daân .
Ngaønh deät may xuaát khaåu ñang chieám moät vò trí quan troïng trong neàn kinh teá
quoác daân . Noù quan troïng khoâng phaûi ôû choã ngaønh coù nhöõng ñoùng goùp lôùn veà ngaân
saùch maø ôû choã noù taïo ra haøng trieäu vieäc laøm cho caû nöôùc . Haøng trieäu ngöôøi coù vieäc laøm
seõ laø ñoäng löïc kích thích caùc ngaønh kinh teá khaùc phaùt trieån , goùp phaàn oån ñònh xaõ hoäi .
Hieän nay ngaønh ñang söû duïng khoaûng 1 trieäu 6 coâng nhaân chieám 25% lao ñoäng
coâng nghieäp[3] , döï kieán ñeán naêm 2010 ngaønh seõ thu huùt moät löïc löôïng lao ñoäng
khoaûng 4 ñeán 4,5 trieäu ngöôøi . Ñieàu naøy xuaát phaùt töø quy moâ phaùt trieån cuûa ngaønh ,
nhu caàu ngaøy caøng lôùn vaø caøng ña daïng cuûa thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc . Beân caïnh
ñoù coøn moät nguyeân nhaân khoâng keùm phaàn quan troïng , ñoù laø ñaëc thuø saûn xuaát cuûa
ngaønh deät may . So vôùi caùc ngaønh khaùc , kyõ naêng cuûa ngöôøi lao ñoäng deã ñaøo taïo taïi choã
, coâng vieäc phuø hôïp vôùi löïc löôïng lao ñoäng nöõ ôû khaép caùc vuøng laõnh thoå cuûa ñaát nöôùc ,
ñaëc bieät laø lao ñoäng phoå thoâng , lao ñoäng trong noâng nghieäp . Maët khaùc voán ñaàu tö ban
ñaàu cho moät doanh nghieäp deät may khoâng nhieàu so vôùi moät soá ngaønh kinh teá khaùc ,
thaäm chí deät may coù theå phaùt trieån cô sôû saûn xuaát theo quy moâ gia ñình … maø vaãn cung
caáp cho khaùch haøng caùc saûn phaåm phuø hôïp vôùi nhu caàu mong muoán caû veà soá löôïng ,
chaát löôïng , maãu maõ …
- 12 -
Cuøng vôùi vieäc ñaåy maïnh hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa mình , beân caïnh vieäc thu huùt
moät löïc löôïng lôùn lao ñoäng , thoâng qua ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi , ngaønh deät may Vieät
nam coøn goùp phaàn xaây döïng moät ñoäi nguõ coâng nhaân coù taùc phong coâng nghieäp , coù tính
toå chöùc kyû luaät cao , moät nhaân toá quan troïng trong quaù trình coâng nghieäp hoùa , hieän ñaïi
hoùa nöôùc nhaø .
Thöù tö laø : Söï phaùt trieån cuûa ngaønh deät may keùo theo caùc ngaønh khaùc cuøng phaùt
trieån .
Saûn phaåm deät may laø söï keát tinh cuûa nhieàu ngaønh , nhieàu coâng ngheä saûn xuaát ,
nhieàu loaïi dòch vuï tröôùc vaø sau cuûa coâng nghieäp deät may , cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa
ngaønh deät may , caùc ngaønh khaùc coù lieân quan cuõng coù cô hoäi phaùt trieån theo . Nhö
trong noâng nghieäp vôùi troàng troït vaø chaên nuoâi cung caáp nguyeân lieäu cho ngaønh deät ; cô
khí cheá taïo cung caáp maùy moùc thieát bò , coâng cuï gaù laép , phuï tuøng thay theá ; hoùa chaát cô
baûn cung caáp caùc saûn phaåm cho deät nhuoäm ; caùc tröôøng ñaøo taïo cung caáp coâng nhaân ,
caùn boä kyõ thuaät , caùn boä quaûn lyù … , vaø cuøng vôùi caùc hoaït ñoäng thöông maïi dòch vuï khaùc
.
Thöù naêm laø : Söï phaùt trieån cuûa ngaønh deät may taïo ñieàu kieän ñoåi môùi quy trình
coâng ngheä , maùy moùc thieát bò , naâng cao trình ñoä quaûn lyù cho caùc doanh nghieäp .
Vôùi yeâu caàu veà chaát löôïng , maãu maõ saûn phaåm ngaøy caøng cao , tröôùc söï caïnh
tranh ngaøy caøng gay gaét cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh , ñeå ñöùng vöõng vaø phaùt trieån trong
hoäi nhaäp kinh teá toaøn caàu , ngaønh deät may Vieät nam phaûi chuû ñoäng ñaàu tö ñoåi môùi quy
trình coâng ngheä cuõng nhö maùy moùc thieát bò . Beân caïnh ñoù trình ñoä veà quaûn trò saûn xuaát
, quaûn trò taøi chính , maketing , thieát keá maãu maõ …. cuûa töøng doanh nghieäp cuõng ñoøi hoûi
coù söï phaùt trieån , naâng cao töông öùng theo trình ñoä chung cuûa theá giôùi .
Thöù saùu laø : Söï phaùt trieån cuûa ngaønh deät may goùp phaàn thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi
, goùp phaàn phaùt trieån veà kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn theo ñònh höôùng xaõ
hoäi chuû nghóa
Vôùi nguoàn lao ñoäng doài daøo , giaù nhaân coâng reû vaø caùc öu tieân cuûa Chính phuû ,
ngaønh deät may Vieät nam laø moät trong nhöõng ngaønh thu huùt voán ñaàu tö vaø coâng ngheä
- 13 -
cuûa tö baûn nöôùc ngoaøi .Keå töø khi coù luaät Ñaàu tö nöôùc ngoaøi naêm 1998 ñeán thaùng
4/2001 ñaõ coù 237 döï aùn ñaàu tö vaøo ngaønh deät may vôùi toång soá voán treân 2 tyû USD bao
goàm : 81 döï aùn trong deät vôùi soá voán ñaêng kyù gaàn 1, 680 trieäu USD ; 144 döï aùn trong
may vôùi soá voán ñaêng kyù 780 trieäu USD vaø 12 döï aùn trong saûn xuaát phuï lieäu , maùy moùc
vôùi soá voán ñaêng kyù laø 34 trieäu USD. Tyû troïng cuûa khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi
trong giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp toaøn ngaønh deät taêng töø 17,33% naêm 1995 leân
30,55% naêm 1999 vaø töø 18,17% naêm 1995 leân 25,35% naêm 1999 trong ngaønh may[4] .
Vieäc hình thaønh caùc lieân doanh vaø coâng ty 100% voán nöôùc ngoaøi , seõ goùp phaàn
laøm cho neàn saûn xuaát haøng hoùa nöôùc ta phaùt trieån , môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu , laøm
taêng nguoàn löïc noäi taïi vaø ñaåy nhanh quaù trình coâng nghieäp hoùa , hieän ñaïi hoùa thoâng
qua vieäc öùng duïng caùc coâng ngheä saûn xuaát tieân tieán cuûa caùc coâng ty lieân doanh nöôùc
ngoaøi . Beân caïnh ñoù vôùi voán ñaàu tö ban ñaàu khoâng lôùn , lao ñoäng deã ñaøo taïo , saûn
phaåm coù haøm löôïng lao ñoäng cao theå hieän tính ñoäc ñaùo , kheùo leùo , saùng taïo cuûa ngöôøi
thôï , ngaønh deät may cuõng thu huùt nhieàu loaïi hình kinh teá vôùi nhieàu quy moâ tham gia
vaøo saûn xuaát kinh doanh .
Keát luaän chöông 1 :
Ngaønh deät may Vieät nam laø moät ngaønh kinh teá quan troïng trong neàn kinh teá quoác
daân, laø ngaønh thu huùt vaø taïo ra nhieàu coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng , beân caïnh ñoù
coøn laø ngaønh coù kim ngaïch xuaát khaåu cao , toác ñoä taêng tröôûng toát , laø moät trong nhöõng
ngaønh maø Vieät nam coù khaû naêng caïnh tranh trong hoäi nhaäp .
- 14 -
CHÖÔNG HAI
THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG XUAÁT KHAÅU NGAØNH DEÄT MAY VIEÄT
NAM TRONG THÔØI GIAN QUA
2.1. VEÀ THÒ TRÖÔØNG XUAÁT KHAÅU VAØ ÑOÁI THUÛ CAÏNH TRANH
2.1.1.Thò tröôøng xuaát khaåu .
Trong thôøi gian vöøa qua , thò tröôøng xuaát khaåu chuû yeáu cuûa deät may Vieät nam
laø thò tröôøng EU vaø thò tröôøng Nhaät baûn , chieám tôùi 70% kim ngaïch xuaát khaåu cuûa
ngaønh ( xem phuï luïc 3 ).
2.3.1.1.Thò tröôøng EU :
Caùc nöôùc EU laø moät thò tröôøng lôùn , vôùi soá daân treân 360 trieäu ngöôøi laø thò tröôøng
coù möùc tieâu duøng vaûi cao haøng ñaàu theá giôùi , trung bình 17 kg/ngöôøi naêm , yeâu caàu veà
chaát löôïng , maãu maõ haøng deät may ñaëc bieät cao .
Haøng naêm EU nhaäp khaåu treân 63 tyû USD quaàn aùo caùc loaïi . Trong ñoù khoaûng
10-15% laø tieâu duøng thoâng thöôøng , coøn 85% ñeán 90% laø söû duïng theo moát , Hieäp ñònh
buoân baùn haøng deät may giöõa Vieät nam vaø EU ñaõ taïo ra moät böôùc tieán môùi trong xuaát
khaåu haøng deät may cuûa nöôùc ta
EU laø thò tröôøng deät may coù haïn ngaïch lôùn nhaát cuûa Vieät nam , chieám khoaûng
40% haøng deät may xuaát khaåu cuûa Vieät nam . Khi kyù hieäp ñònh haøng deät may Vieät nam
- EU , phía EU coi ñoù laø moät quyeát ñònh chính trò vaø Vieät nam ñöôïc höôûng möùc thueá
quan phoå caäp chung GSP , taïo ñieàu kieän cho haøng deät may coù xuaát xöù töø Vieät nam töø
choã bò caám vaän ñaõ xuaát vaøo thò tröôøng EU vaø xuaát khaåu taêng nhanh vôùi toác ñoä 16-18%
naêm .
Baûng 3 : Kim ngaïch xuaát khaåu haøng deät may sang EU
Ñôn vò tính : Trieäu USD
Naêm
1996
1997
1998
1999
2000
Kim ngaïch xuaát khaåu
222
466
516
555
609
Nguoàn : Boä Thöông Maïi 3/2001
- 15 -
Hieäp ñònh Vieät nam-EU naêm 1993 veà haøng deät may ñaõ môû ra moät thò tröôøng
lôùn cho haøng deät may coù xuaát xöù töø Vieät nam . Cho ñeán nay ta vaø EU ñaõ boán laàn kyù
Hieäp ñònh boå sung taêng theâm haïn ngaïch cho haøng deät may Vieät nam vaøo thaùng 8/1995
, 11/1997 , 3/2000 vaø 10/10/2000 . Hieäp ñònh boå sung 10/2000 quy ñònh haïn ngaïch
xuaát khaåu haøng deät may trong 3 naêm 2000-2002 vaø maëc nhieân gia haïn ñeán naêm
2003 vôùi möùc taêng bình quaân moãi naêm laø 26% .
Bieåu ñoà 3 : Cô caáu thò tröôøng cuûa haøng deät may Vieät nam vaøo EU
Phaùp
15%
Haø lan
13%
Döùc
41%
Anh
9%
Italia
Nöôùc khaùc
9%
Taây ban nha
7%
6%
Nguoàn : HHDM 1/2001
Trong caùc maët haøng deät may cuûa Vieät nam xuaát khaåu vaøo thò tröôøng EU , maët
haøng aùo Jacket luoân chieám vò trí quan troïng trong cô caáu saûn phaåm xuaát khaåu . Naêm
2000 , Vieät nam ñaõ xuaát khaåu sang EU 17.722 trieäu chieác , taêng hôn 6 trieäu chieác töùc
taêng 51 % so vôùi naêm 1997 . Vaø ñaây cuõng laø maët haøng maø soá löôïng saûn phaåm cuûa
chuùng ta xuaát khaåu vaøo thò tröôøng EU töông ñöông vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc ( xem
phuï luïc 4) .
Veà heä thoáng phaân phoái cuûa EU veà cô baûn cuõng gioáng nhö heä thoáng phaân phoái
cuûa moät quoác gia , goàm maïng löôùi baùn buoân vaø maïng löôùi baùn leû . Tham gia heä thoáng
phaân phoái naøy laø caùc coâng ty xuyeân quoác gia , heä thoáng caùc cöûa haøng , sieâu thò , caùc
coâng ty baùn leû ñoäc laäp …
- 16 -
Caùc coâng ty xuyeân quoác gia EU phaùt trieån theo moâ hình goàm : ngaân haøng hoaëc
coâng ty taøi chính , nhaø maùy , coâng ty thöông maïi , sieâu thò , cöûa haøng …Caùc coâng ty
xuyeân quoác gia toå chöùc maïng löôùi tieâu thuï haøng cuûa mình raát chaët cheõ , hoï chuù troïng töø
khaâu ñaàu tieân saûn xuaát hoaëc khaâu mua haøng ñeán khaâu phaân phoái haøng cho maïng löôùi
baùn leû ..Raát ít tröôøng hôïp sieâu thò lôùn hoaëc caùc coâng ty baùn leû ñoäc laäp mua haøng tröïc
tieáp töø caùc nhaø xuaát khaåu nöôùc ngoaøi . Moái quan heä baùn haøng giöõa caùc nhaø buoân vaø
baùn leû treân thò tröôøng EU khoâng phaûi laø ngaãu nhieân maø phaàn lôùn laø do quan heä tín duïng
vaø mua coå phaàn cuûa nhau . Heä thoáng phaân phoái cuûa EU ñaõ hình thaønh neân moät toå hôïp
raát chaët cheõ vaø coù nguoàn goác laâu ñôøi . Do vaäy , caùc doanh nghieäp Vieät nam muoán xaâm
nhaäp thò tröôøng naøy phaûi coù chieán löôïc hay nhöõng böôùc ñi thích hôïp .
2.3.1.2.Thò tröôøng Nhaät baûn .
Töø nhöõng naêm 1970 , chính phuû Nhaät baûn taäp trung höôùng caùc coâng ty saûn xuaát
vaø xuaát khaåu saûn phaåm thuoäc ngaønh kyõ thuaät cao , caùc ngaønh ñoøi hoûi nhieàu voán ñaàu tö
vaø saûn phaåm deät may cuûa Nhaät baûn ñaõ giaûm ñi moät caùch ñaùng keå . Vì vaäy nhu caàu
nhaäp khaåu haøng deät may cuûa quoác gia naøy caøng taêng , naêm 1999 laø 20 tyû USD .
Nhaät baûn laø moät trong nhöõng nöôùc ñoâng daân cuûa chaâu AÙ , soá lieäu cuoái naêm
1999 laø 138 trieäu daân . Hieän nay , Nhaät baûn laø khaùch haøng quan troïng cuûa saûn phaåm
deät may Vieät nam . Chính phuû Vieät nam vaø Nhaät baûn coù quan heä ngoaïi giao toát , ñaëc
bieät thò tröôøng naøy khoâng bò giôùi haïn veà soá löôïng saûn phaåm deät may nhaäp khaåu . Naêm
1995 laø naêm ñaàu tieân Vieät nam naèm trong danh saùch 10 nöôùc xuaát khaåu haøng deät may
lôùn nhaát vaøo Nhaät baûn . Naêm 1996 vöôn leân haøng thöù 8 vaø töø naêm 1999 trôû thaønh moät
trong 7 nöôùc xuaát khaåu quaàn aùo lôùn nhaát vaøo thò tröôøng Nhaät baûn vôùi thò phaàn haøng deät
thoi laø 3,6 % vaø haøng deät kim laø 2,3 % .
Baûng 4 : Kim ngaïch xuaát khaåu haøng deät may cuûa Vieät nam sang Nhaät baûn
Ñôn vò tính : Trieäu USD
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
41,8
91,7
134.5
261.8
352.3
248
310
320
417
619
Nguoàn : Toång cuïc Haûi quan 1/2001
- 17 -
Hieän nay , haøng deät may Vieät nam xuaát khaåu sang thò tröôøng Nhaät baûn khoâng
chæ taêng nhanh veà kim ngaïch maø coøn ña daïng veà chuûng loaïi vaû taêng nhanh veà khoái
löôïng . Caùc loaïi aùo gioù , aùo khoaùc nam , quaàn aùo cho ngöôøi laùi xe taûi , aùo sô mi , quaàn
aâu laø nhöõng maët haøng deät may chuû yeáu cuûa Vieät nam xuaát khaåu sang thò tröôøng Nhaät
baûn .
Ñeán nay , Vieät nam xuaát khaåu sang thò tröôøng Nhaät baûn ñöôïc höôûng möùc thueá
öu ñaõi theo heä thoáng GSP cuûa Nhaät baûn . Ñaây laø moät thuaän lôïi cho saûn phaåm deät may
xuaát khaåu cuûa Vieät nam .
Tuy nhieân haøng deät may xuaát khaåu sang Nhaät baûn cuûa Vieät nam cuõng phaûi ñoái
ñaàu vôùi nhöõng caïnh tranh gay gaét cuûa nhieàu nöôùc , ñaëc bieät laø Trung quoác vaø caùc nöôùc
ASEAN khaùc . Nhaät baûn cuõng laø thò tröôøng ñoøi hoûi raát khaét khe veà tieâu chuaån chaát
löôïng – töø nguyeân phuï lieäu ñeán quy trình saûn xuaát ñeàu phaûi tuaân thuï theo tieâu chuaån
chaát löôïng JIS ( Japan Industrial Standard ) cuõng nhö caùc ñieàu luaät , caùc quy ñònh öùng
duïng vôùi saûn xuaát vaø nhaäp khaåu haøng hoùa . Beân caïnh ñoù , nhieàu doanh nghieäp Nhaät
baûn ñang coù yeâu caàu vôùi chính phuû aùp ñaët haïn ngaïch vôùi Vieät nam moät khi xuaát khaåu
haøng deät may cuûa Vieät nam sang Nhaät baûn taêng leân . Ñieàu naøy coù theå gaây trôû ngaïi cho
caùc doanh nghieäp Vieät nam trong nhöõng naêm tôùi .
Ngaønh deät may Vieät nam vöøa coù thuaän lôïi vöøa coù khoù khaên trong vieäc xuaát
khaåu saûn phaåm sang thò tröôøng Nhaät baûn . Ñieàu quan troïng ñeå caùc doanh nghieäp Vieät
nam naém baét ñöôïc cô hoäi vaø haïn cheá nhöõng khoù khaên laø chuù troïng ñeán vai troø cuûa
thoâng tin thò tröôøng vaø thò hieáu ngöôøi tieâu duøng Nhaät baûn .
2.3.1.3.Thò tröôøng Myõ
Thò tröôøng Myõ coù toång gía trò buoân baùn lôùn nhaát toaøn caàu , trong naêm 2000
doanh soá xuaát khaåu cuûa Myõ ñaït gaàn 900 tyû USD vaø nhaäp khaåu gaàn 1.300 tyû USD .
Ñaây laø thò tröôøng raát quan troïng, maø qua ñoù caùc doanh nghieäp coù theå nhaän dieän ñöôïc
khaû naêng caïnh tranh saûn phaåm cuûa mình treân thò tröôøng theá giôùi hay noùi caùch khaùc vieäc
xaâm nhaäp thaønh coâng vaøo thò tröôøng Myõ seõ taïo moät söï thuaän lôïi raát lôùn cho vieäc thaâm
nhaäp vaøo caùc thò tröôøng khaùc .
- 18 -
Vôùi soá daân khoaûng 275 trieäu ngöôøi, ít hôn so vôùi caùc nöôùc EU , nhöng Myõ laø thò
tröôøng coù nhu caàu haøng deät may raát lôùn , möùc tieâu thuï haøng deät may khoaûng 27
kg/ngöôøi/naêm gaáp röôõi EU. Naêm 1999 , Myõ nhaäp khaåu haøng deät may trò giaù tôùi 73 tyû
USD vaø ñöôïc xem laø thò tröôøng ñaày höùa heïn cho caùc nhaø xuaát khaåu haøng deät may
treân theá giôùi .
Vôùi tính chaát laø moät hôïp chuûng quoác neân cô caáu nhu caàu saûn phaåm deät may
mang tính ña daïng vaø phong phuù , ñöôïc ñaùp öùng phaàn lôùn töø nhaäp khaåu cuûa nhieàu
nöôùc khaùc nhau treân theá giôùi nhö : Trung quoác , Hoàng koâng , Ñaøi loan , Thaùi lan , caùc
nuôùc Nam Myõ …. Khaùch haøng cuûa thò tröôøng Myõ ñöôïc ñaùnh giaù laø deã tính , hoï thích
mua saém haøng deät may theo muøa vôùi giaù reû , vì vaäy caùc doanh nghieäp Vieät nam coù
nhieàu khaû naêng ñaùp öùng thò hieáu tieâu duøng .
Bieåu ñoà 4 : Thò phaàn haøng deät may taïi thò tröôøng Myõ
Trung
Chaâu phi
Baéc myõ 2%
2.8%
Taây aâu
ñoâng Khu vöïc
2%
khaùc
1%
6.4%
Myõ
Chaâu aù
57%
Latinh
28.9%
Nguoàn :HHDM 3/2001
Ñaùnh giaù sô boä trong nhöõng naêm vöøa qua kim ngaïch xuaát khaåu haøng deät may
Vieät nam vaøo thò tröôøng Myõ coøn raát nhoû , mang tính thaêm doø , nguyeân nhaân quan
troïng do möùc cheânh leäch veà thueá suaát ñoái vôùi caùc nuôùc ñöôïc höôûng GSP vaø NTR (
Normal Trade Relations ) cao cuõng nhö söï khaùc bieät trong tieâu chuaån sôïi deät vaø quy
trình raùp saûn phaåm .Cuøng vôùi Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Myõ ñaõ ñöôïc Thöôïng vieän
- 19 -
- Xem thêm -
.PDF 
75 
6 
145 
