Tài liệu Một số giải pháp nâng cao hiệu quả phát hành thẻ của ngân hàng tmcp á châu pgd lê quang định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÁT HÀNH THẺ CỦA NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU- PGD LÊ QUANG ĐỊNH Ngành : KẾ TOÁN Chuyên ngành : KẾ TOÁN NGÂN HÀNG Giảng viên hướng dẫn : ThS. Phùng Hữu Hạnh Sinh viên thực hiện MSSV: 1054030189 : Trần Thị Hậu Lớp: 10DKNH1 TP. Hồ Chí Minh, 2014 i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi. Những kết quả và các số liệu trong báo cáo được thực hiện tại Ngân hàng TMCP Á Châu- PGD Lê Quang Định, không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2014 Sinh viên thực hiện Trần Thị Hậu ii LỜI CÁM ƠN Em xin chân thành cám ơn thầy Phùng Hữu Hạnh giáo viên phụ trách hướng dẫn làm khóa luận tốt nghiệp nhóm lớp 10DKNH1 trường ĐH Công nghệ TP.Hồ Chí Minh, người đã tận tình hướng dẫn và chỉnh sửa để giúp em hoàn thiện bài luận văn này. Xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Ngân hàng TMCP Á Châu- PGD Lê Quang Định cùng các anh chị nhân viên trong ngân hàng đã tạo điều kiện để em được thực tập tại ngân hàng cũng như hỗ trợ tài liệu và cung cấp thông tin để em có thể hoàn thiện bài luận văn này. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2014 Sinh viên thực hiện Trần Thị Hậu iii NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... TP. Hồ Chí Minh, ngày…tháng…năm 2014 Đơn vị thực tập iv NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... TP. Hồ Chí Minh, ngày…tháng…năm 2014 Giảng viên hƣớng dẫn v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ACB ATM BP BPTT CN & PGD LNST NHNN NHTM NHTMCP NV Ngân hàng Thương mại cổ phần Á Châu Máy rút tiền tự động Bộ phận Bộ phận thanh toán Chi nhánh và phòng giao dịch Lợi nhuận sau thuế Ngân hàng nhà nước Ngân hàng thương mại Ngân hàng thương mại cổ phần Nhân viên MC Mastercard KSV Kiểm soát viên PGD POS QHKH QLRR VS TC Phòng giao dịch Điểm bán lẻ Quan hệ khách hàng Quản lý rủi ro Visa Tài chính vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh PGD Lê Quang Định Bảng 2.2: Bảng thống kê số lượng các loại thẻ đã phát hành của PGD Lê Quang Định giai đoạn 2010-2013 Bảng 2.3 : Cơ cấu thẻ ACB- PGD Lê Quang Định trong năm 2010-2013 Bảng 2.4. Số liệu về chi phí phát hành thẻ ACB Bảng 2.5: Lợi nhuận hoạt động thẻ ACB- PGD Lê Quang Định Bảng 2.6: So sánh chi phí và lợi nhuận từ hoạt động phát hành thẻ PGD Lê Quang Định Bảng 2.7: Nghề nghiệp khách hàng sử dụng thẻ ACB Bảng 2.8: Độ tuổi khách hàng sử dụng thẻ ACB Bảng 2.9: Thu nhập bình quân của khách hàng sử dụng thẻ ACB Bảng 2.10: Loại thẻ ACB khách hàng sử dụng Bảng 2.11: Mức độ hài lòng của khách hàng về hình thức thẻ ACB tại PGD Bảng 2.12: Mức độ hài lòng của khách hàng về tính năng của thẻ ACB Bảng 2.13: Mức độ hài lòng của khách hàng về thủ tục đăng ký và dịch vụ tư vấn làm thẻ Bảng 2.14 : Thời gian phát hành thẻ nhanh nhất của các ngân hàng DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Biểu đồ 2.1: Số lượng nhân viên PGD Lê Quang Định giai đoạn 2010-2013 Biểu đồ 2.2 : Số lượng chi nhánh và PGD của hệ thống ACB qua các năm Biểu đồ 2.3: Số lượng chi nhánh và phòng giao dịch của ACB phân theo vùng Biểu đồ 2.4: Cơ cấu thẻ ACB- PGD Lê Quang Định Biểu đồ 2.5: Thị phần thẻ ACB so với toàn ngành ( thống kê năm 2013) Biểu đồ 2.6: Doanh thu thẻ của ngân hàng ACB- PGD Lê Quang Định giai đoạn 20102013 Biểu đồ 2.7: Chi phí phát hành thẻ PGD Lê Quang Định Biểu đồ 2.8: Tốc độ tăng trưởng về lợi nhuận từ hoạt động thẻ PGD Lê Quang Định Sơ đồ 2.1: Bộ máy tổ chức của ACB- PGD Lê Quang Định vii MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THẺ NGÂN HÀNG ................................................ 2 1.1. Khái niệm thẻ thanh toán .............................................................................................. 2 1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của thẻ thanh toán ..................................................... 2 1.3. Vai trò và lợi ích của thẻ ............................................................................................... 3 1.3.1. Vai trò của thẻ ........................................................................................................ 3 1.3.1.1. Đối với nền kinh tế .......................................................................................... 3 1.3.1.2. Đối với toàn xã hội .......................................................................................... 4 1.3.2. Lợi ích của thẻ ...................................................................................................... 4 1.3.2.1. Đối với ngân hàng phát hành........................................................................... 4 1.3.2.2. Đối với chủ thẻ ................................................................................................ 4 1.3.2.3. Đối với cơ sở chấp nhận thẻ ............................................................................ 5 1.4. Nội dung cơ bản về thẻ ................................................................................................. 5 1.4.1. Đặc điểm cấu tạo của thẻ ..................................................................................... 5 1.4.2. Phân loại thẻ ......................................................................................................... 5 1.4.2.1. Phân loại theo công nghệ sản xuất .................................................................. 5 1.4.2.2. Phân loại theo tính chất thanh toán ................................................................. 6 1.4.2.3. Phân loại theo phạm vi sử dụng ...................................................................... 7 1.4.3. Tính năng của thẻ ................................................................................................. 7 1.4.4. Các hoạt động trong phát hành thẻ .................................................................... 8 1.4.5. Thu nhập và chi phí trong phát hành thẻ .......................................................... 9 1.4.5.1. Thu nhập trong phát hành thẻ .......................................................................... 9 1.4.5.2. Chi phí trong phát hành thẻ ........................................................................... 10 1.4.6. Rủi ro trong phát hành thẻ .................................................................................... 10 1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng đến việc phát hành và sử dụng thẻ ................................. 12 1.5.1. Nhóm nhân tố khách quan ................................................................................ 12 1.5.1.1. Trình độ dân trí và thói quen tiêu dùng của người dân ................................. 12 1.5.1.2. Thu nhập của người dùng thẻ ........................................................................ 12 1.5.1.3. Các yếu tố môi trường ................................................................................... 12 1.5.1.3.1. Môi trường pháp lý ................................................................................. 12 1.5.1.3.2. Môi trường công nghệ ............................................................................ 13 1.5.1.3.3. Môi trường cạnh tranh ........................................................................... 13 1.5.2. Nhóm nhân tố chủ quan .................................................................................... 13 1.5.2.1. Trình độ của đội ngũ cán bộ làm công tác thẻ .............................................. 13 viii 1.5.2.2. Tiềm lực kinh tế của ngân hàng phát hành thẻ .............................................. 14 1.5.2.3. Định hướng phát triển của ngân hàng ........................................................... 14 CHƢƠNG 2: ĐÁNH GIÁ VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ CỦA NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU (ACB).......................................................................................... 15 2.1. Tổng quan về ngân hàng TMCP Á Châu ............................................................... 15 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng TMCP Á Châu ................. 15 2.1.1.1. Bối cảnh thành lập hệ thống ngân hàng TMCP Á Châu ............................... 15 2.1.1.2. Các cột mốc phát triển ................................................................................... 15 2.1.1.3. Giới thiệu về ACB – PGD Lê Quang Định ................................................... 16 2.1.2. Bộ máy tổ chức của ngân hàng TMCP Á Châu - PGD Lê Quang Định ....... 17 2.1.3.Tình hình nhân sự ACB- PGD Lê Quang Định ............................................... 18 2.1.4. Địa bàn kinh doanh ............................................................................................ 18 2.1.5. Khả năng cạnh tranh trong và ngoài nƣớc của ACB ..................................... 20 2.1.6. Kết quả hoạt động kinh doanh.......................................................................... 20 2.1.7. Định hƣớng phát triển của ngân hàng ACB trong những năm tới. ............. 21 2.2. Tình hình kinh doanh dịch vụ thẻ của ACB- PGD Lê Quang Định .................... 22 2.2.1. Các sản phẩm thẻ của ACB đang phát hành ................................................... 22 2.2.1.1. Thẻ tín dụng................................................................................................... 22 2.2.1.2. Thẻ trả trước .................................................................................................. 23 2.2.1.3. Thẻ ghi nợ ...................................................................................................... 23 2.2.2. Các dịch vụ đi kèm trong phát hành thẻ của ACB- PGD Lê Quang Định ............................................................................................................................... 24 2.2.3. Nghiệp vụ phát hành thẻ tại ACB- PGD Lê Quang Định .............................. 25 2.2.3.1. Điều kiện phát hành các loại thẻ ACB .......................................................... 25 2.2.3.2. Quy trình phát hành thẻ ................................................................................. 25 2.2.4. Kết quả hoạt động phát hành sản phẩm thẻ của ACB- PGD Lê Quang Định năm 2010-2013 .................................................................................................... 26 2.2.4.1. Số lượng thẻ phát hành trong năm 2010-2013 .............................................. 26 2.2.4.2. Doanh thu từ hoạt động thẻ ........................................................................... 30 2.2.4.2.1. Chi phí phát hành thẻ ............................................................................. 31 2.2.4.2.2. Lợi nhuận từ hoạt động thẻ .................................................................... 32 2.2.5. Thực trạng khách hàng sử dụng sản phẩm thẻ của ACB .............................. 35 2.2.5.1. Đối tượng khách hàng đang sử dụng thẻ của ACB ....................................... 35 2.2.5.2. Loại thẻ khách hàng sử dụng của ACB ......................................................... 37 2.2.5.3. Mức độ hài lòng của khách hàng đang sử dụng sản phẩm thẻ của ACB ...... 37 2.2.5.3.1. Hình thức của thẻ.................................................................................... 37 ix 2.2.5.3.2. Tính năng của thẻ ................................................................................... 38 2.2.5.3.3. Thủ tục đăng ký và dịch vụ tư vấn làm thẻ ............................................. 39 2.2.6. Đánh giá việc phát triển sản phẩm thẻ thông qua việc phân tích mô hình SWOT tại ngân hàng TMCP Á Châu ............................................................... 39 2.2.6.1. Điểm mạnh .................................................................................................... 39 2.2.6.2. Điểm yếu ....................................................................................................... 41 2.2.6.3. Cơ hội ............................................................................................................ 43 2.2.6.4. Thách thức ..................................................................................................... 43 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................... 46 3.1. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả phát hành thẻ của ngân hàng ACBPGD Lê Quang Định........................................................................................................ 46 3.1.1. Giải pháp khắc phục những điểm yếu ............................................................. 46 3.1.1.1. Hoàn thiện cơ sở vật chất các điểm phục vụ khách hàng ............................. 46 3.1.1.2. Hợp lý hóa chi phí sử dụng thẻ ..................................................................... 46 3.1.1.3. Tập trung phát triển cơ sở hạ tầng và công nghệ thông tin .......................... 46 3.1.1.4. Đa dạng các hình thức thẻ, mở rộng tính năng và tiện ích của thẻ ............... 47 3.1.1.5. Mở rộng mạng lưới ATM và máy POS ......................................................... 47 3.1.1.6. Đơn giản hóa quy trình, thủ tục phát hành thẻ .............................................. 47 3.1.1.7. Thúc đẩy hoạt động Marketing đối với các sản phẩm thẻ của ngân hàng .... 48 3.1.1.8. Hoàn thiện công tác nghiên cứu, phân tích và dự báo thị trường ................. 48 3.1.2. Giải pháp vƣợt qua những thách thức ............................................................. 49 3.2. Một số kiến nghị ........................................................................................................ 49 3.2.1. Kiến nghị với ACB- PGD Lê Quang Định ....................................................... 49 3.2.2. Kiến nghị với ngân hàng nhà nƣớc................................................................... 50 3.2.3. Kiến nghị với Chính phủ ................................................................................... 51 KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 52 PHỤ LỤC ................................................................................................................................. TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................................... x Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh LỜI MỞ ĐẦU Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thế giới nói chung và nền kinh tế tiền tệ nói riêng đặt ra ngày càng nhiều các yêu cầu đối với hệ thống NHTM, đặc biệt là trong các nghiệp vụ thanh toán để đem lại ngày càng nhiều lợi ích cho khách hàng, tạo nhiều thuận lợi cho chính ngân hàng đồng thời đẩy nhanh nhịp độ phát triển kinh tế và tốc độ chu chuyển tiền tệ. Mặt khác sự phát triển của khoa học kỹ thuật và nhất là các tiến bộ của công nghệ tin học được ứng dụng vào hoạt động ngân hàng đã góp phần mở rộng hoạt động ngân hàng lên những bước đáng kể. Kinh nghiệm của các nước cho thấy, nền kinh tế xã hội càng phát triển,tỷ lệ thanh toán bằng tiền mặt càng tăng. Đỉnh cao của sự phát triển các công cụ thanh toán không dùng tiền mặt là sự ra đời của tiền điện tử- Thẻ. Trong bối cảnh nền kinh tế tài chính Việt Nam hiện nay, thẻ- công cụ chính của hoạt động ngân hàng bán lẻ đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với mục tiêu phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam, có tác động lớn đến dòng chảy tiền tệ cũng như hiệu quả hoạt động kinh doanh của mỗi ngân hàng. Đối với các NHTM, nghiệp vụ kinh doanh thẻ mang lại một định hướng mới cho hoạt động kinh doanh ngân hàng, theo hướng mở rộng kinh doanh dịch vụ vừa tăng thu nhập và mở rộng quy mô vừa giảm rủi ro từ hoạt động tín dụng truyền thống. Nhận thức được tầm quan trọng trong hoạt động kinh doanh thẻ của một ngân hàng hiện đại, ACB là một trong những ngân hàng đầu tiên triển khai hoạt động kinh doanh thẻ, góp phần xây dựng một môi trường tiêu dùng thông minh, tạo điều kiện cho sự hòa nhập của Việt Nam vào cộng đồng quốc tế. Sau một thời gian tìm hiểu về thực trạng hoạt động dịch vụ thẻ tại Việt nam cũng như nhận thấy được tính cấp thiết của vấn đề này, em đã mạnh dạn chọn đề tài: “ Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phát hành thẻ của ngân hàng TMCP Á Châu- PGD Lê Quang Định” cho luận văn tốt nghiệp của mình. Do hiểu biết còn hạn chế và thời gian nghiên cứu có hạn nên mặc dù đã cố gắng hoàn thiện chuyên đề nhưng không tránh khỏi những thiếu sót, mong thầy chỉnh sửa và góp ý nhiệt tình để em có thêm những kinh nghiệm bổ ích. Em xin chân thành cảm ơn. SVTH: TRẦN THỊ HẬU 1 Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THẺ NGÂN HÀNG 1.1. Khái niệm thẻ thanh toán Có rất nhiều khái niệm về thẻ thanh toán nhưng ta có thể hiểu một cách đơn giản: Thẻ là công cụ thanh toán do ngân hàng phát hành, thẻ cấp cho khách hàng sử dụng để thanh toán tiền hàng hoá dịch vụ hoặc rút tiền mặt trong phạm vi số dư của mình ở tài khoản tiền gửi hoặc hạn mức tín dụng được cấp theo hợp đồng đã ký kết giữa ngân hàng phát hành thẻ và chủ thẻ. 1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của thẻ thanh toán Trong hơn 50 năm qua, thẻ thanh toán cũng như các hình thức thanh toán tiên tiến khác đã nổi lên như một động lực đằng sau sự bùng nổ của nền kinh tế toàn cầu. Trước đây khi xã hội chưa phát triển, con người sử dụng hình thức tiền tệ rất đơn giản như vỏ sò, vỏ hến hay những vật có giá trị làm vật trao đổi, tiếp đến là việc sử dụng bạc, vàng hay tiền giấy làm phương tiện lưu thông, cất trữ. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ đã cho ra đời thẻ - công cụ thanh toán nhanh nhất, an toàn nhất, thuận tiện nhất và hiệu quả nhất trên toàn cầu. Là một phương tiện thanh toán mới mẻ nhưng thẻ cũng có lịch sử hình thành và phát triển trong suốt mấy thập kỷ qua: Năm 1946: Ngân hàng John Biggins đã sáng lập ra một hệ thống mua bán chịu tại Mỹ có tên Charg- it . Hệ thống này cho phép khách hàng trả tiền cho các giao dịch mua bán lẻ tại địa phương. Các cơ sở chấp nhận thẻ nộp biên lai bán hàng vào nhà băng của Biggins, nhà băng sẽ trả tiền cho họ và thu lại từ khách hàng đã sử dụng Charg-it. Năm 1951: Trên cơ sở hệ thống mua bán chịu Charg-it, thẻ tín dụng lần đầu tiên ra đời do Ngân hàng Franklin National Bank ở Long Island NewYork phát hành. Tại đây các khách hàng đệ đơn xin vay và được thẩm định khả năng thanh toán. Các khách hàng có đủ tiêu chuẩn sẽ được duyệt cấp thẻ để thực hiện giao dịch tại các đại lý chấp nhận thẻ. Các cơ sở này khi nhận được các giao dịch sẽ liên hệ với ngân hàng, nếu được phép chuẩn chi họ sẽ thực hiện giao dịch và được ngân hàng thanh toán lại sau. Năm 1955: Hàng loạt thẻ mới như Trip Charge, Golden Key, Dinner Club…rồi đến American Express (1958), JCB(1961) ra đời. Năm 1960: Bank of American đã giới thiệu sản phẩm thẻ đầu tiên của mìnhBANKAMERICARD. Thẻ BANKAMERICAR phát triển rộng khắp trên thế giới vào SVTH: TRẦN THỊ HẬU 2 Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh những năm tiếp theo và đạt được rất nhiều thành công. Những thành công của BANKAMERCARD đã thúc đẩy các nhà phát hành thẻ khác trên khắp nước Mỹ bắt đầu tìm kiếm phương thức cạnh tranh với loại thẻ này. Năm 1966: 14 ngân hàng hàng đầu của Mỹ liên kết với nhau thành tổ chức Interbank( Interbank Card Association- ICA), một tổ chức mới với chức năng là đầu mối trao đổi các thông tin về giao dịch thẻ. Năm 1967: 4 ngân hàng bang California đổi tên của họ từ California Bankcard Association thành Western State Bankcard Association (WSBA). WSBA mở rộng mạng lưới thành viên với các tổ chức tài chính khác ở phía tây nước Mỹ. Sản phẩm thẻ của tổ chức WSBA là MASTERCHARGE. Tổ chức WSBA cũng cấp phép cho tổ chức Interbank sử dụng tên và thương hiệu của MASTERCHARGE. Năm1977: tổ chức thẻ BANKAMERICARD đổi tên thành VISA International. Năm 1979: MASTERCHARGE đổi tên thành MASTERCARD. Chính sự phát triển của hệ thống ngân hàng thương mại và những ứng dụng của cuộc cách mạng thông tin trong lĩnh vực ngân hàng đã góp phần thúc đẩy sự ra đời của thẻ với nhiều thương hiệu khác nhau mà hiện nay đang được sử dụng rộng rãi trên thế giới. 1.3. Vai trò và lợi ích của thẻ 1.3.1. Vai trò của thẻ 1.3.1.1. Đối với nền kinh tế Ngày nay để thanh toán các khoản mua hàng, trả tiền dịch vụ không cần phải mang theo một số lượng lớn tiền mặt với khả năng an toàn kém mà thay vào đó chúng ta chỉ cần sử dụng chiếc thẻ thanh toán. Với hình thức thanh toán hiện đại, nhanh chóng, an toàn, hiệu quả này sẽ phần nào tiết kiệm được một khối lượng đáng kể về chi phí in ấn, chi phí bảo quản, vận chuyển… đồng thời thúc đẩy nền kinh tế phát triển, giúp nhà nước quản lí nền kinh tế cả về vi mô và vĩ mô. Việc áp dụng công nghệ hiện đại của việc phát hành và thanh toán thẻ quốc tế sẽ tạo điều kiện cho việc hội nhập nền kinh tế Việt Nam với nền kinh tế thế giới. SVTH: TRẦN THỊ HẬU 3 Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh 1.3.1.2. Đối với toàn xã hội Chiếc thẻ thanh toán ra đời là một công cụ hữu hiệu thực hiện biện pháp “kích cầu” của Nhà nước. Việc sử dụng thẻ và có những cơ sở chấp nhận thẻ đã tạo mội trường thu hút khách du lịch và các nhà đầu tư cải thiện môi trường văn minh thương mại và văn minh thanh toán, nâng cao hiểu biết của dân cư về các ứng dụng công nghệ tin học trong phục vụ đời sống. Hơn nữa thanh toán thẻ tạo điều kiện cho sự hoà nhập của quốc gia đó vào cộng đồng quốc tế và nâng cao hệ số an toàn xã hội trong lĩnh vực tiền tệ. 1.3.2. Lợi ích của thẻ 1.3.2.1. Đối với ngân hàng phát hành Thông qua việc phát hành thẻ thanh toán, ngân hàng có cơ hội để đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ của mình, tiếp cận được với những khách hàng tiềm năng cũng như giữ chân được những khách hàng cũ. Mặt khác thông qua hoạt động phát hành, thanh toán thẻ ngân hàng có thể thu hút một nguồn vốn lớn để bổ sung vào nguồn vốn ngắn hạn từ hoạt động thu phí và lãi do việc phát hành thẻ mang lại. Cũng thông qua đó, uy tín và danh tiếng của ngân hàng được nâng lên nhờ việc cung cấp các dịch vụ đầy đủ và tiện ích của việc sử dụng thẻ. 1.3.2.2. Đối với chủ thẻ Tiện lợi: Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và mong muốn tiết kiệm thời gian của khách hàng, việc sử dụng một chiếc thẻ thanh toán là vô cùng tiện ích. Thẻ có thể sử dụng để thanh toán tiền hàng hóa dịch vụ, để rút tiền mặt hoặc tiếp nhận một số dịch vụ ngân hàng tại các cơ sở chấp nhận thanh toán thẻ, máy ATM, các ngân hàng thanh toán thẻ trong và ngoài nước. Khi dùng thẻ thanh toán, chủ thẻ có thể chi tiêu trước, trả tiền sau (đối với thẻ tín dụng), hoặc có thể thực hiện dịch vụ mua bán hàng hoá tại nhà. An toàn: Được làm bằng công nghệ cao đồng thời mỗi chủ thẻ được cấp một mã số cá nhân riêng nên thẻ thanh toán giúp đảm bảo bí mật tuyệt đối, các khoản tiền được chuyển trực tiếp vào tài khoản cho nên tránh mất mát hoặc trộm cắp. Hiệu quả: Khi sử dụng thẻ tín dụng có thể giúp khách hàng điều chỉnh các khoản chi tiêu một cách hợp lí trong một khoảng thời gian nhất định với hạn mức tín dụng, tạo nhiều điều kiện thuận lợi trong tiêu dùng, sinh hoạt cũng như sản xuất SVTH: TRẦN THỊ HẬU 4 Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh 1.3.2.3. Đối với cơ sở chấp nhận thẻ Mỗi nơi cung ứng dịch vụ nếu có chấp nhận thanh toán thẻ sẽ giúp bán được nhiều hàng hơn vì sự tiện lợi, nhanh chóng, do đó tăng doanh số, giảm chi phí bán hàng, tăng lợi nhuận. Đồng thời chấp nhận thanh toán bằng thẻ góp phần làm cho nơi bán hàng trở nên văn minh, hiện đại, tạo cảm giác thoải mái cho khách hàng khi đến giao dịch, thu hút được nhiều khách hàng đến với cửa hàng. Các khoản tiền bán hàng được chuyển trực tiếp vào tài khoản ngân hàng do đó an toàn và thuận tiện hơn trong quản lí tài chính kế toán 1.4. Nội dung cơ bản về thẻ 1.4.1. Đặc điểm cấu tạo của thẻ Cho dù được phát hành bởi bất kì tổ chức nào, thẻ thanh toán đều được làm từ nhựa plastic với 3 lớp ép sát, lõi thẻ được làm bằng nhựa trắng cứng nằm giữa hai lớp tráng mỏng. Thẻ có kích thước chung theo tiêu chuẩn quốc tế là 5.50 cm x8.50 cm. Trên thẻ phải có đủ các thông tin sau:  Mặt trước của thẻ phải ghi: - Tên và biểu tượng của ngân hàng phát hành thẻ cũng như tổ chức thẻ - Loại thẻ ( Credit card, Debit card, Prepaid card…) - Số thẻ và tên người sử dụng được in nổi ( hoặc không in nổi nếu cấp thẻ nhanh) - Ngày hiệu lực của thẻ ( là thời hạn mà thẻ được phép lưu hành) - Các đặc tính để tăng tính an toàn của thẻ, đề phòng giả mạo( như chip…)  Mặt sau của thẻ : có dải băng từ bao gồm những thông tin đã được chuẩn hóa và thống nhất như số thẻ, ngày hết hạn, các yếu tố kiểm tra an toàn khác… 1.4.2. Phân loại thẻ Thẻ thanh toán rất đa dạng bởi nó được phân chia dưới nhiều góc độ khác nhau: 1.4.2.1. Phân loại theo công nghệ sản xuất  Thẻ khắc chữ nổi (EmbossingCard): dựa trên công nghệ khắc chữ nổi, tấm thẻ đầu tiên được sản xuất theo công nghệ này. Hiện nay người ta không còn sử dụng loại thẻ này nữa vì kỹ thuật quá thô sơ dễ bị giả mạo. SVTH: TRẦN THỊ HẬU 5 Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh  Thẻ băng từ (Magnetic Stripe): được sản xuất trên kỹ thuật từ tính với một băng từ chứa hai rãng thông tin ở mặt sau của thẻ. Loại này đựoc sử dụng phổ biến trong vòng hơn 20 năm nay.  Thẻ thông minh (Smart Card): Đây là thế hệ mới nhất của thẻ thanh toán, thẻ thông minh dựa trên kỹ thuật vi sử lý tin học nhờ gắn vào thẻ một “chíp” điện tử có cấu trúc giống như một máy tính hoàn hảo. Thẻ thông minh có nhiều nhóm với dung lượng nhớ của “chíp” điện tử là khác nhau. 1.4.2.2. Phân loại theo tính chất thanh toán  Thẻ tín dụng (Credit Card): Đây là loại thẻ được sử dụng phổ biến nhất, theo đó người chủ thẻ được phép sử dụng một hạn mức tín dụng để mua sắm hàng hoá, dịch vụ tại những cơ sở, cửa hàng kinh doanh, khách sạn chấp nhận loại thẻ này. Chủ thẻ chỉ được chi tiêu trong hạn mức tín dụng được cấp và phải thanh toán cho ngân hàng phát hành định kỳ hàng tháng, lãi suất tín dụng được tính khi hoàn trả số tiền sử dụng không đúng thời hạn và được quy định tùy thuộc vào mỗi ngân hàng. Thẻ tín dụng được coi là một công cụ tín dụng trong lĩnh vực cho vay tiêu dùng.  Thẻ ghi nợ( Debit Card): Đây là loại thẻ có liên quan trực tiếp với tài khoản tiền gửi của chủ thẻ. Loại thẻ này khi được sử dụng để mua hàng hoá hay dịch vụ, giá trị những giao dịch sẽ được khấu trừ ngay lập tức vào tài khoản của chủ thẻ thông qua những thiết bị điện tử đặt tại cửa hàng, khách sạn ... đồng thời chuyển ngân ngay lập tức vào tài khoản của những cơ sở chấp nhận thẻ này. Thẻ ghi nợ còn hay được sử dụng để rút tiền mặt tại máy rút tiền tự động. Thẻ ghi nợ không có hạn mức tín dụng vì nó phụ thuôc vào số dư hiện hữu trên tài khoản của chủ thẻ. Có hai loại thẻ ghi nợ cơ bản: - Thẻ online: là loại thẻ mà giá trị những giao dịch được khấu trừ ngay lập tức vào tài khoản chủ thẻ. - Thẻ offline: là loại thẻ mà giá trị những giao dịch được khấu trừ vào tài khoản chủ thẻ sau đó vài ngày. SVTH: TRẦN THỊ HẬU 6 Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh  Thẻ trả trước (Prepaid card): Là thẻ cho phép chủ thẻ thực hiện giao dịch thẻ trong phạm vi giá trị tiền được nạp vào thẻ tương ứng với số tiền mà chủ thẻ đã trả trước cho chủ thẻ phát hành thẻ. Thẻ trả trước bao gồm: Thẻ trả trước xác định danh tính( thẻ trả trước định danh) và thẻ trả trước không xác định danh tính ( thẻ trả trước vô danh). 1.4.2.3. Phân loại theo phạm vi sử dụng  Thẻ nội địa: Là loại thẻ được giới hạn sử dụng trong phạm vi một quốc gia, do vậy đồng tiền được sử dụng trong giao dịch mua bán hàng hoá hay rút tiền mặt phải là đồng bản tệ của quốc gia đó. Loại thẻ này cũng có công dụng như những loại thẻ trên nhưng hoạt động của nó đơn giản hơn bởi nó chỉ do một tổ chức hay do một ngân hàng điều hành.  Thẻ quốc tế : Là loại thẻ thanh toán không chỉ dùng tại quốc gia nó được phát hành mà còn được dùng trên phạm vi quốc tế. Do vậy đồng tiền được sử dụng thanh toán là ngoại tệ mạnh. Nó được hỗ trợ và quản lí trên toàn thế giới bởi các tổ chức tài chính lớn như Master Card, Visa... hoặc các công ty điều hành như Amex, JCB, Dinner Club... hoạt động trong một hệ thống nhất, đồng bộ. 1.4.3. Tính năng của thẻ Trong những năm gần đây, thị trường đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của dịch vụ thẻ, đặc biệt là thẻ thanh toán, minh chứng cho xu thế sử dụng phương thức thanh toán hiện đại và an toàn của người tiêu dùng. Với “chiếc ví” thông minh này, người tiêu dùng thực sự bị thuyết phục bởi sự thuận tiện, nhanh chóng cũng như sự an toàn của nó. Thẻ là công cụ để quản lý tài khoản cá nhân, có thể thực hiện được tất cả các chức năng cơ bản của tài khoản: - Nạp tiền: chủ thẻ có thể nạp tiền vào tài khoản trực tiếp tại ngân hàng, nạp tại máy ATM, chuyển từ ngân hàng khác sang... - Rút tiền: tại ngân hàng, qua hệ thống máy ATM, tại các điểm ứng tiền của ngân hàng. - Chuyển khoản: qua các tài khoản tại bất kỳ ngân hàng nào, thanh toán các giao dịch kinh doanh, các hóa đơn dịch vụ (điện, nước, điện thoại...). SVTH: TRẦN THỊ HẬU 7 Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh - Nhận chuyển khoản: từ các ngân hàng trong và ngoài nước, nhận lương, thưởng... - Nhưng tính chất chính của thẻ là sự linh hoạt và khả năng mở rộng rất nhiều ứng dụng, hiện nay hầu hết các loại thẻ trên thị trường đã đưa vào một số tiện ích mở rộng như sau: - Thanh toán hàng hóa - dịch vụ: tại các cửa hàng, trung tâm thương mại, siêu thị, nhà sách, nhà hàng - khách sạn... - Thanh toán trực tiếp hoặc tự động các dịch vụ điện, nước, điện thoại, Internet, phí bảo hiểm... - Mua các loại thẻ trả trước, thanh toán phí dịch vụ trực tiếp trên máy ATM. 1.4.4. Các hoạt động trong phát hành thẻ Hoạt động phát hành thẻ của ngân hàng bao gồm việc quản lý và triển khai toàn bộ quá trình phát hành thẻ, sử dụng thẻ và thu nợ khách hàng. Cả ba quá trình này đều quan trọng và không được coi nhẹ. Mỗi một phần đều liên quan rất chặt chẽ đến việc phục vụ khách hàng và quản lý rủi ro cho ngân hàng. Các tổ chức tài chính, ngân hàng phát hành thẻ phải xây dựng các quy định về việc sử dụng thẻ và thu nợ: số tiền thanh toán tối thiểu, ngày sao kê, ngày đến hạn, các loại phí và lãi, hạn mức tín dụng tối đa, tối thiểu, các chính sách ưu đãi… Về cơ bản hoạt động phát hành thẻ được thực hiện: + Tổ chức các hoạt động tiếp thị để đưa sản phẩm vào thị trường. + Thẩm định khách hàng phát hành thẻ. + Cấp hạn mức tín dụng thẻ đối với thẻ tín dụng. + Thiết kế và tổ chức mua thẻ trắng. + In nổi và mã hóa thẻ. + Cung cấp mã số cá nhân (PIN) cho chủ thẻ. + Quản lý thông tin khách hàng. + Quản lý hoạt động sử dụng thẻ của khách hàng. + Quản lý tình hình thu nợ của khách hàng. + Cung cấp dịch vụ khách hàng. + Tổ chức thanh toán bù trừ với các Tổ chức thẻ quốc tế. SVTH: TRẦN THỊ HẬU 8 Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh Triển khai hoạt động phát hành thẻ, ngân hàng phát hành có thêm một nguồn thu đáng kể. Đây là phần lợi nhuận cơ bản của các tổ chức tài chính, ngân hàng phát hành thẻ. Trên cơ sở nguồn thu này, các tổ chức tài chính, ngân hàng phát hành thẻ đưa ra được những chế độ miễn lãi và ưu đãi khác cho khách hàng để mở rộng khách hàng sử dụng thẻ cũng như tăng doanh số sử dụng thẻ. Để hiểu rõ hơn các nguồn thu có được từ đâu trong quá trình phát hành thẻ, ta sẽ tìm hiểu rõ hơn ở phần dưới. 1.4.5. Thu nhập và chi phí trong phát hành thẻ 1.4.5.1. Thu nhập trong phát hành thẻ Với tính chất là một dịch vụ, thẻ đã mang lại cho ngân hàng nhiều nguồn thu khác nhau. Trước hết, phải kể đến là các khoản phí thường niên mà chủ thẻ phải nộp theo hợp đồng sử dụng thẻ. Khoản phí này thực tế không nhiều và chỉ đóng góp chút ít vào những khoản thu nhập của ngân hàng.Tuy vậy, có thể nói rằng ngân hàng luôn luôn có lợi khi thực hiện giao dịch thẻ. Khoản thu nhập thứ hai tương đối ổn định mà ngân hàng thu được đó là thu từ các đơn vị chấp nhận thẻ. Đối với các cơ sở chấp nhận thẻ thì khoản phí này được coi là phí cho mỗi đồng doanh thu có được từ việc chấp nhận thanh toán thẻ. Đây được coi như khoản chiết khấu thương mại. Ngoài ra, khách hàng cũng phải trả một khoản lãi nếu như không thanh toán đầy đủ theo sao kê. Khoản phí chậm trả mà ngân hàng áp dụng đối với các chủ thẻ ứng với mỗi sao kê, ngân hàng buộc chủ thẻ phải thanh toán một khoản tối thiểu, phần còn lại sẽ áp dụng mức phí chậm trả mà thực chất là lãi quá hạn. Khoản thu lớn nhất mà ngân hàng thu được là từ khoản phí do thực hiện thanh toán cho các tổ chức tín dụng khác hoặc cho các tổ chức phát hành thẻ. Khoản phí này được gọi là phí đại lí thanh toán. Ngoài ra còn có các loại phí gia hạn mức tín dụng, phí tra soát, phí cấp lại thẻ bị mất cắp, thất lạc… Tất cả các khoản thu này mang lại một tỷ lệ sinh lời khá cao, chiếm khoảng 20% mỗi năm cho ngân hàng, tạo sức hấp dẫn cho những người kinh doanh thẻ. Tỷ lệ sinh lời trên kinh doanh thẻ vượt lên trên tất cả các loại hình kinh doanh khác và gắn liền với nó là sự tăng trưởng mạnh mẽ về lợi nhuận kinh doanh . SVTH: TRẦN THỊ HẬU 9 Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS. Phùng Hữu Hạnh 1.4.5.2. Chi phí trong phát hành thẻ Bên cạnh những khoản thu từ hoạt động phát hành và thanh toán thẻ, kinh doanh thẻ cũng phải bỏ ra nhiều loại chi phí, bao gồm: - Chi phí trong trang bị máy móc thiết bị cho các cơ sở chấp nhận thẻ: Đây là khoản chi phí liên quan đến tài sản cố định của ngân hàng. Với sự phát triển ngày càng cao của khoa học kỹ thuật, chi phí này chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng chi phí kinh doanh thẻ bởi tốc độ hao mòn của máy móc thiết bị. Đây là một khó khăn tương đối lớn cho việc phát triển thị trường thẻ bởi phần lớn thiết bị đều phải nhập từ nước ngoài có trình độ khoa học kỹ thuật cao. - Chi phí in ấn và mã hoá thông tin, quản lý hồ sơ khách hàng: khoản chi này tương đối ổn định và chiếm một tỷ trọng nhỏ. - Lệ phí tham gia tổ chức thẻ quốc tế: khoản này được cố định hàng năm và được tổ chức thẻ quốc tế quy định. - Các tổn thất do các rủi ro phát sinh. - Tiền lương công nhân viên tham gia hoạt động kinh doanh thẻ: khoản này tương đối ổn định, có thể tăng theo mức tăng của doanh số kinh doanh thẻ nhưng mức tăng của nó sẽ chậm hơn mức tăng trưởng của doanh số thanh toán. Chính vì vậy mà tỷ trọng lương và các khoản phúc lợi xã hội sẽ giảm tương đối so với tỷ trọng chi phí kinh doanh thẻ. - Các chi phí khác bao gồm: Chi phí bảo hiểm liên quan đến tài sản cố định, các khoản trả lãi cho các số dư tài khoản tiền gửi của khách hàng tại ngân hàng và các chi phí liên quan khác, chi phí cho việc quảng cáo, Marketing sản phẩm thẻ… Ngoài ra, nếu ngân hàng không phát hành đủ số thẻ ký kết hàng năm với tổ chức thẻ quốc tế thì ngân hàng còn phải chịu phạt một khoản tiền tương ứng với số phát hành theo hợp đồng. Có thể nói chi phí cho hoạt động kinh doanh thẻ là rất lớn, chính vì vậy, quản lý các chi phí là một công việc không thể thiếu trong kinh doanh thẻ. 1.4.6. Rủi ro trong phát hành thẻ Kinh doanh là một cuộc chạy đua kiếm tiền nhưng chứa đựng rất nhiều rủi ro và kinh doanh thẻ cũng không phải là một trường hợp ngoại lệ. Những rủi ro luôn rình rập và có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong toàn bộ quá trình phát hành thẻ cho đến khi sử dụng SVTH: TRẦN THỊ HẬU 10