CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
Môc lôc
Trang
Lêi
më
®Çu......................................................
.........................................................
.....3
Ch-¬ng I - Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ thanh to¸n xuÊt nhËp
khÈu............................................................
................................................................
.................5
I - Kh¸i niÖm vµ vai trß cña thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu
trong
ho¹t
®éng
c¸c
ng©n
hµng
th-¬ng
m¹i......................................................
............................................5
1. Kh¸i niÖm vÒ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. ............ 6
2. §iÒu kiÖn thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. ................ 7
2.1 §iÒu kiÖn tiÒn tÖ:................................ 7
2.2 §iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n:................... 8
2.3 §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm thanh to¸n:................ 10
2.4 §iÒu kiÖn vÒ ph-¬ng thøc thanh to¸n:............. 11
2.5 §iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i: ...................... 11
3 . Vai trß cña thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. ............ 12
3.1 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch
quan trong ph¸t triÓn kinh tÕ:....................... 12
3.2, Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ kh©u quan träng
trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu: ...................... 12
3.3, Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ th-íc ®o, lµ nh©n tè
¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh:......... 12
3.4, Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ mét nghiÖp vô quan
träng trong ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña ng©n hµng: ....... 13
II
C¸c
ph-¬ng
thøc
thanh
to¸n
xuÊt
nhËp
khÈu...................................................14
1. Ph-¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance). .............. 14
2. Ph-¬ng thøc ghi sæ (Open account). ................. 16
3. Ph-¬ng thøc thanh to¸n nhê thu (Collection of
Payment). ............................................. 16
4. Ph-¬ng thøc thanh to¸n th- tÝn dông (Letter of
credit). .............................................. 19
5. Ph-¬ng thøc uû th¸c mua. ........................... 23
6. Ph-¬ng thøc b¶o ®¶m tr¶ tiÒn. ...................... 24
III - C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi qu¸ tr×nh thanh to¸n xuÊt
nhËp khÈu nãi chung vµ ®èi víi c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i
nãi
riªng..................................................
24
1 . Tõ phÝa Ng©n hµng. ................................ 24
2 . Tõ phÝa kh¸ch hµng. ............................... 26
3 . Ho¹t ®éng qu¶n lý cña Nhµ n-íc. ................... 26
HHåå TThhuu TThhññyy
1
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
Ch-¬ng II - Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i
Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. ......... 29
I - Kh¸i qu¸t chung vÒ Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t
triÓn
N«ng
th«n
Hµ
Néi......................................................
.........................................................
...........
29
1 . LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. ................. 29
2 . C¬ cÊu tæ chøc cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t
triÓn N«ng th«n Hµ Néi. ............................... 30
2.1. Phßng Kinh doanh:............................... 31
2.2. Phßng KÕ to¸n:.................................. 32
2.3. Phßng ng©n quü:................................. 33
2.4. Phßng hµnh chÝnh nh©n sù:....................... 33
2.5. Phßng kÕ ho¹ch:................................. 34
2.6. Phßng thanh to¸n quèc tÕ:....................... 34
2.7. Phßng kiÓm so¸t: ................................ 35
3 . T×nh h×nh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi, giai ®o¹n 1996 -1999. .... 35
II - Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i
Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ
Néi......................................................
....... 39
1 . Quy ®Þnh vÒ quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n xuÊt nhËp
khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n
Hµ Néi. ............................................... 39
1.1, Quy tr×nh thanh to¸n L/C nhËp khÈu:............. 39
1.2, Quy tr×nh thanh to¸n L/C xuÊt khÈu:............. 41
1.3, Quy tr×nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn:............... 44
1.4, Quy tr×nh thanh to¸n nhê thu:................... 45
2 . T×nh h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i
Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. . 46
2.1 Thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu:.................. 46
III - §¸nh gi¸ chung vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp
khÈu t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ
Néi.....................................................
56
1 . KÕt qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n
hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. ...... 56
2 . Nh÷ng tån t¹i trong ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp
khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n
Hµ Néi. ............................................... 59
3 . Mét sè nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i trong thanh
to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t
triÓn N«ng th«n Hµ Néi. ............................... 61
Ch-¬ng III- Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t
®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t
triÓn n«ng th«n Hµ Néi ........................................ 66
I - Ph-¬ng h-íng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n
hµng
n«ng
nghiÖp
vµ
ph¸t
triÓn
n«ng
th«n
Hµ
Néi......................................................
.....................
66
HHåå TThhuu TThhññyy
2
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
1 . §Þnh h-íng ph¸t triÓn cña ngµnh Ng©n hµng ViÖt Nam. 66
2 . Ph-¬ng h-íng ph¸t triÓn cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. .......................... 68
II - Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n gãp phÇn hoµn thiÖn ho¹t
®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp
vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi........ 73
1 . C¸c gi¶i ph¸p ®èi víi Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t
triÓn N«ng th«n Hµ Néi. ............................... 73
1.1. §a d¹ng ho¸ c¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp
khÈu:................................................ 73
1.2. X©y dùng chiÕn l-îc ph¸t triÓn thÞ tr-êng thanh
to¸n xuÊt nhËp khÈu phï hîp:......................... 73
1.3. øng dông Marketing trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng:75
1.4. Hoµn thiÖn nghiÖp vô thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu:. 77
1.5. N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña thanh to¸n viªn: 79
1.6. Thùc hiÖn chiÕn l-îc hç trî n©ng cao nghiÖp vô
cña kh¸ch hµng:...................................... 80
2 . KiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n-íc. ....................... 83
3 . KiÕn nghÞ ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp
khÈu. ................................................. 86
KÕt
luËn
......................................................
.........................................................
..89
HHåå TThhuu TThhññyy
3
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
Lêi më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m võa qua, c¸c ho¹t ®éng kinh
tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam ®· thu ®-îc nh÷ng
thµnh c«ng ®¸ng kÓ; víi chñ tr-¬ng ®óng ®¾n cña
§¶ng vµ Nhµ n-íc, chóng ta ®· dÇn dÇn héi nhËp
víi kinh tÕ thÕ giíi, tham gia ngµy cµng s©u
réng vµo qu¸ tr×nh hîp t¸c th-¬ng m¹i quèc tÕ.
Trong mèi quan hÖ ®a ph-¬ng, nhiÒu chiÒu ®ã,
thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ®· ra ®êi nh- mét ®ßi
hái mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan. Thanh to¸n
xuÊt nhËp khÈu lµ mét kh©u quan träng trong
kinh doanh quèc tÕ còng nh- kinh doanh xuÊt
nhËp khÈu.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh giao
l-u th-¬ng m¹i, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña
n-íc ta ®· cã nh÷ng b-íc tiÕn ®¸ng kÓ. HiÖu qu¶
cña ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ¶nh
h-ëng trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña c¸c bªn tham
gia xuÊt nhËp khÈu. V× vËy, c«ng t¸c thanh to¸n
quèc tÕ nãi chung vµ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu
nãi riªng cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t
triÓn N«ng th«n Hµ Néi ®ang gãp phÇn t¹o nªn
mét trong nh÷ng thÕ m¹nh trong hÖ thèng c¸c
nghiÖp vô ng©n hµng truyÒn thèng lu«n ®-îc
kh¸ch hµng tÝn nhiÖm tõ l©u.
Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ viÖc thanh
to¸n c¸c nghÜa vô tiÒn tÖ ph¸t sinh cã liªn
quan tíi c¸c nghÜa vô kinh tÕ, th-¬ng m¹i vµ
c¸c mèi quan hÖ kh¸c gi÷a c¸c tæ chøc, c«ng ty
vµ c¸c chñ thÓ kh¸c nhau cña c¸c n-íc.
Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lu«n chøa ®ùng
rñi ro vµ tranh chÊp, nh÷ng rñi ro vµ tranh
chÊp ®ã tû lÖ thuËn víi sù hoµ nhËp ngµy cµng
s©u réng vµo nÒn mËu dÞch khu vùc vµ quèc tÕ.
Nh÷ng rñi ro nµy g©y thiÖt h¹i kh«ng nhá ®Õn
lîi Ých cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®Õn c¸c
HHåå TThhuu TThhññyy
4
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
Ng©n hµng th-¬ng m¹i nãi riªng; ®©y lµ vÊn ®Ò
thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ nghiªn cøu, c¸c
nhµ ®iÒu hµnh Ng©n hµng. Do vËy,®Ó thùc sù kinh
doanh cã hiÖu qu¶, c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i nãi
chung vµ Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn
N«ng th«n Hµ Néi nãi riªng cÇn hiÓu râ c¸c lo¹i
rñi ro vµ c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro ®Ó
ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c thanh to¸n
xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng.
Trong bµi viÕt nµy, em chØ xin ®Ò cËp ®Õn
mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ho¹t ®éng thanh
to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp
vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi.
Chuyªn ®Ò gåm 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ
thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n
xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi, giai ®o¹n 19952000.
Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu
t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng
th«n Hµ Néi.
Do thêi gian t×m hiÓu vµ tr×nh ®é nhËn thøc
cßn h¹n chÕ, nªn bµi viÕt nµy sÏ kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt. VËy em rÊt mong ®-îc sù
h-íng dÉn, chØ b¶o cña c¸c thÇy, c¸c c«, vµ sù
gióp ®ì cña c¸c b¹n.
HHåå TThhuu TThhññyy
5
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
Ch-¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ thanh to¸n xuÊt nhËp
khÈu
I - Kh¸i niÖm vµ vai trß cña thanh to¸n xuÊt
nhËp khÈu trong ho¹t ®éng c¸c ng©n hµng th-¬ng
m¹i.
1. Kh¸i niÖm vÒ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.
Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ sù vËn dông
tæng hîp c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ trong
quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c n-íc. C¸c vÊn ®Ò
liªn quan ®Õn quyÒn lîi vµ nghÜa vô mµ c¸c bªn
®Ò ra ®Ó gi¶i quyÕt vµ thùc hiÖn, ®-îc quy ®Þnh
l¹i thµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn gäi lµ c¸c ®iÒu kiÖn
thanh to¸n quèc tÕ. Nã ®-îc thÓ hiÖn trong c¸c
HHåå TThhuu TThhññyy
6
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
®iÒu
tiÒn
m¹i,
gi÷a
kho¶n thanh to¸n cña c¸c hiÖp ®Þnh tr¶
ký kÕt gi÷a c¸c n-íc, c¸c hiÖp ®Þnh th-¬ng
c¸c hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng, ký kÕt
ng-êi xuÊt khÈu vµ ng-êi nhËp khÈu.
Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ c«ng cô quan
träng tronh kinh doanh quèc tÕ, ph¶i ®¶m b¶o
yªu cÇu c¬ b¶n sau:
§èi víi ng-êi xuÊt khÈu, ho¹t ®éng thanh
to¸n ph¶i ®¹t c¸c môc ®Ých:
§¶m b¶o ch¾c ch¾n thu ®-îc ®óng, ®ñ, kÞp
thêi tiÒn hµng vµ trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cµng
nhanh cµng tèt. §¶m b¶o gi÷ v÷ng gi¸ trÞ thùc
tÕ cña sè ngo¹i tÖ thu ®-îc khi cã nh÷ng biÕn
®éng x¶y ra. Gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, cñng
cè vµ më réng thÞ tr-êng ®· vµ ®ang cã, t×m
kiÕm ph¸t triÓn thÞ tr-êng míi.
§èi víi ng-êi nhËp khÈu, ho¹t ®éng thanh
to¸n ph¶i ®¹t c¸c môc ®Ých:
§¶m b¶o ch¾c ch¾n nhËn ®-îc hµng ®óng sè
l-îng, chÊt l-îng vµ ®óng thêi h¹n. Trong ®iÒu
kiÖn c¸c chi tiÕt kh¸c kh«ng thay ®æi th× thanh
to¸n tiÒn hµng cµng chËm cµng tèt, gãp phÇn lµm
qu¸ tr×nh nhËp khÈu theo ®óng yªu cÇu ph¸t
triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
2. §iÒu kiÖn thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.
2.1 §iÒu kiÖn tiÒn tÖ:
Trong qu¸ tr×nh thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu
c¸c bªn sö dông ®¬n vÞ tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh cña
mét quèc gia nµo ®ã. ViÖc sö dông lo¹i tiÒn tÖ
nµo còng ®Òu ¶nh h-ëng tíi lîi Ých cña c¸c bªn,
v× vËy ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ
thiÕu ®-îc trong c¸c hiÖp ®Þnh vµ hîp ®ång
ngo¹i th-¬ng ký kÕt gi÷a c¸c quèc gia. §iÒu
kiÖn tiÒn tÖ lµ viÖc sö dông lo¹i tiÒn ®Ó tÝnh
to¸n vµ thanh to¸n ®ång thêi quy ®Þnh c¸ch xö
lý khi gi¸ trÞ ®ång tiÒn ®ã biÕn ®éng.
ViÖc sö dông ®ång tiÒn nµo trong thanh to¸n
c¸c hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng vµ c¸c hiÖp
HHåå TThhuu TThhññyy
7
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
®Þnh th-¬ng m¹i phô thuéc vµo c¸c yÕu tè c¬ b¶n
sau:
- Sù so s¸nh lùc l-îng gi÷a bªn thanh to¸n
vµ bªn ®-îc thanh to¸n
- VÞ trÝ cña ®ång tiÒn ®ã trªn tr-êng quèc
tÕ
- TËp qu¸n sö dông ®ång tiÒn trong thanh
to¸n xuÊt nhËp khÈu
Khi sö dông vµ lùa chän lo¹i tiÒn tÖ trong
thanh to¸n, bªn nµo còng muèn sö dông ®ång tiÒn
quèc gia m×nh v× cã nh÷ng ®iÓm lîi sau:
- Cã thÓ qua ®ã n©ng cao ®Þa vÞ ®ång tiÒn
n-íc m×nh trªn thÕ giíi
- Kh«ng ph¶i mua ngo¹i tÖ ®Ó tr¶ tiÒn thanh
to¸n hay tr¶ nî cho ®èi t¸c n-íc ngoµi
- Cã thÓ tr¸nh rñi ro do tû gi¸ tiÒn tÖ
n-íc ngoµi biÕn ®éng g©y ra
- Cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng thªm hµng xuÊt
khÈu n-íc m×nh
Tuy vËy, trong ho¹t ®éng thanh to¸n ngo¹i
th-¬ng cã nh÷ng mÆt hµng ph¶i thanh to¸n b»ng
mét lo¹i tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh, th-êng lµ mét sè
nguyªn liÖu quan träng ®· bÞ mét sè n-íc khèng
chÕ tõ l©u, ch¼ng h¹n mua b¸n cao su, thiÕc vµ
mét sè kim lo¹i thanh to¸n b»ng b¶ng Anh, dÇu
ho¶ b»ng USD.
2.2 §iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n:
§iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n cã quan hÖ
chÆt chÏ víi viÖc lu©n chuyÓn vèn lîi tøc, kh¶
n¨ng cã thÓ tr¸nh ®-îc nh÷ng biÕn ®éng vÒ tiÒn
tÖ thanh to¸n. ChÝnh v× vËy, ®Êy lµ ®iÒu kiÖn
quan träng vµ th-êng xuyªn x¶y ra trong tranh
chÊp gi÷a c¸c bªn, trong ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp
®ång, th«ng th-êng cã 3 c¸ch quy ®Þnh vÒ thêi
gian thanh to¸n nh- sau:
a, Tr¶ tiÒn ngay:
HHåå TThhuu TThhññyy
8
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
Lµ viÖc thanh to¸n vµo tr-íc lóc hoÆc trong
lóc ng-êi xuÊt khÈu ®Æt chøng tõ hµng hãa d-íi
quyÒn ®Þnh ®o¹t cña ng-êi mua. ViÖc tr¶ tiÒn
ngay cã thÓ ®-îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch tr¶ toµn
bé tiÒn hµng ngay mét lóc hoÆc b»ng c¸ch tr¶
tõng phÇn.
ViÖc tr¶ toµn bé tiÒn hµng ngay mét lóc ®ßi
hái ng-êi mua ph¶i tr¶ toµn bé gi¸ trÞ hµng ho¸
theo mét trong c¸c ®iÒu kiÖn sau: khi nhËn ®-îc
®iÖn b¸o cña ng-êi xuÊt khÈu vÒ viÖc ®· s½n
sµng ®Ó göi hµng; khi nhËn ®-îc ®iÖn b¸o cña
ng-êi chuyªn chë vÒ viÖc ®· hoµn thµnh viÖc bèc
hµng ë ®Þa ®iÓm göi hµng; khi toµn bé chøng tõ
quy ®Þnh trong hîp ®ång ®-îc trao cho ng-êi
mua; sau mét sè ngµy hoÆc mét sè giê -u huÖ
nhÊt ®Þnh kÓ tõ khi toµn bé chøng tõ quy ®Þnh
®-îc trao cho ng-êi mua.
ViÖc tr¶ ngay tõng phÇn ®ßi hái ng-êi mua
ph¶i tr¶ ngay tiÒn hµng trong mét sè ®ît ®-îc
tho¶ thuËn trong hîp ®ång, c¨n cø vµo c¸c ®iÒu
kiÖn giao hµng hoÆc vµo møc ®é s½n sµng cña
hµng ho¸.
ViÖc tr¶ ngay tõng phÇn c¨n cø vµo ®iÒu
kiÖn giao hµng cã thÓ ®-îc quy ®Þnh nh- sau:
ng-êi mua ph¶i tr¶ cho ng-êi b¸n mét phÇn chñ
yÕu (80- 95%) cña tiÒn hµng khi ng-êi b¸n ®·
göi hµng hoÆc ®· göi chøng tõ hµng ho¸, phÇn
cßn l¹i(5- 20%)sÏ ®-îc tr¶ khi ng-êi mua ®·
nhËn hµng hoÆc khi chÊm døt thêi gian b¶o hµnh.
Khi tr¶ ngay tõng phÇn theo møc ®é s½n sµng
cña hµng ho¸, ng-êi mua ph¶i thanh to¸n tiÒn
hµng trong nhiÒu ®ît c¨n cø vµo møc ®é hoµn
thµnh c¸c bé phËn riªng biÖt cña ®¬n hµng hoÆc
cña hîp ®ång. VÝ dô: 10% tiÒn hµng tr¶ khi giao
xong thiÕt kÕ,70% khi giao xong thiÕt bÞ, 15%
khi nghiÖm thu c«ng tr×nh vµ 5% khi chÊm døt
thêi h¹n b¶o hµnh.
b, Tr¶ tiÒn tr-íc:
Lµ viÖc ng-êi mua giao cho ng-êi b¸n toµn
bé hoÆc mét phÇn tiÒn hµng tr-íc khi ng-êi b¸n
®Æt hµng ho¸ d-íi quyÒn ®Þnh ®o¹t cña ng-êi mua
HHåå TThhuu TThhññyy
9
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
hoÆc tr-íc khi ng-êi b¸n thùc hiÖn ®¬n hµng cña
ng-êi mua. Møc tiÒn øng tr-íc nhiÒu hay Ýt phô
thuéc vµo tÇm quan träng cña hµng ho¸ giao
dÞch, thêi h¹n chÕ t¹o cña hµng ho¸ ®ã, mèi
quan hÖ gi÷a c¸c bªn giao dÞch vµ tËp qu¸n h×nh
thµnh trong ngµnh bu«n b¸n cã liªn quan. Ngµy
nay, th«ng th-êng tiÒn øng tr-íc chØ n»m trong
ph¹m vi 5- 10% cña gi¸ trÞ ®¬n hµng. ViÖc thanh
to¸n tiÒn øng tr-íc th-êng ®-îc tiÕn hµnh b»ng
c¸ch khÊu trõ dÇn vµo tiÒn hµng hoÆc b»ng c¸ch
tÝnh to¸n døt kho¸t vµo lóc kÕt to¸n tiÒn hµng.
Sè tiÒn hµng øng tr-íc chÝnh lµ kho¶n tÝn dông
mµ ng-êi mua cung cÊp cho ng-êi b¸n.
c, Tr¶ tiÒn sau:
Trong viÖc tr¶ tiÒn sau, ng-êi b¸n cung cÊp
cho ng-êi mua mét kho¶n tÝn dông theo sù tho¶
thuËn gi÷a hai bªn. Kho¶n tÝn dông nµy ®-îc
hoµn tr¶ hoÆc b»ng tiÒn hoÆc b»ng hµng ho¸.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, trªn thÞ tr-êng thÕ
giíi vÒ thiÕt bÞ toµn bé, mét lo¹i hîp ®ång kh¸
phæ biÕn lµ hîp ®ång chia s¶n phÈm (produet
sharing), theo ®ã ng-êi nhËp khÈu hoµn tr¶ tÝn
dông cho ng-êi xuÊt khÈu b»ng c¸ch giao mét
phÇn (kho¶ng 20- 40%) s¶n phÈm do chÝnh c¸c
thiÕt bÞ toµn bé nãi trªn s¶n xuÊt ra.
Trong viÖc thanh to¸n cã tÝn dông (tr¶
tr-íc hoÆc tr¶ sau), c¸c bªn th-êng quan t©m
®Õn sè tiÒn tÝn dông, thêi h¹n tÝn dông, l·i
suÊt tÝn dông vµ thêi gian hoµn tr¶.
2.3 §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm thanh to¸n:
Trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu, bªn nµo
còng muèn ®Þa ®iÓm thanh to¸n t¹i n-íc m×nh v×
sÏ cã nh÷ng lîi thÕ sau:
- Cã thÓ ®Õn ngµy tr¶ tiÒn míi ph¶i chi
tiÒn ra, ®ì ®äng vèn hoÆc cã thÓ thu tiÒn vÒ
nhanh chãng nªn t¨ng kh¶ n¨ng quay vßng vèn.
- Ng©n hµng n-íc m×nh thu ®-îc phÝ thñ tôc
nghiÖp vô.
HHåå TThhuu TThhññyy
10
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
- Cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao ®Þa vÞ tiÒn
tÖ cña n-íc m×nh trong th-¬ng m¹i quèc tÕ.
Trong thanh to¸n ngo¹i th-¬ng, ®Þa ®iÓm
thanh to¸n cã thÓ x¶y ra t¹i n-íc ng-êi nhËp
khÈu, ng-êi xuÊt khÈu hay t¹i mét n-íc thø ba.
Trong thùc tÕ viÖc x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm thanh to¸n
lµ do sù so s¸nh lùc l-îng gi÷a c¸c bªn quyÕt
®Þnh ®ång thêi còng cßn thÊy r»ng dïng ®ång
tiÒn thanh to¸n cña n-íc nµo th× ®Þa ®iÓm thanh
to¸n còng ë n-íc ®Êy.
2.4 §iÒu kiÖn vÒ ph-¬ng thøc thanh to¸n:
§iÒu kiÖn nµy quy ®Þnh c¸ch thøc nhËn, tr¶
tiÒn hµng ho¸ dÞch vô trong tõng mãn giao dÞch,
mua b¸n gi÷a c¸c bªn. trong quan hÖ mua b¸n
quèc tÕ cã nhiÒu ph-¬ng thøc thanh to¸n kh¸c
nhau ®Ó thu tiÒn hoÆc tr¶ tiÒn nh- chuyÓn tiÒn,
nhê thu, tÝn dông chøng tõ... §©y lµ ®iÒu kiÖn
quan träng bËc nhÊt trong c¸c ®iÒu kiÖn thanh
to¸n xuÊt nhËp khÈu. Ph-¬ng thøc thanh to¸n lµ
c¸ch ng-êi b¸n hµng dïng ®Ó thu tiÒn vÒ vµ
ng-êi mua dïng ®Ó tr¶ tiÒn. Trong quan hÖ mua
b¸n ng-êi ta cã thÓ chän nhiÒu ph-¬ng thøc kh¸c
nhau ®Ó thu tiÒn hoÆc tr¶ tiÒn nh-ng xÐt cho
cïng th× viÖc lùa chän ph-¬ng thøc thanh to¸n
nµo còng xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña ng-êi b¸n lµ
thu tiÒn ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n, cßn cña ng-êi mua
lµ nhËn hµng ®óng sè l-îng, chÊt l-îng vµ ®óng
h¹n.
2.5 §iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i:
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c¸c ®ång tiÒn
trªn thÕ giíi th-êng sôt gi¸ hoÆc t¨ng gi¸. §Ó
tr¸nh nh÷ng tæn thÊt cã thÓ x¶y ra, c¸c bªn
giao dÞch cã thÓ tho¶ thuËn nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m
b¶o hèi ®o¸i. §ã cã thÓ lµ ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m
vµng hoÆc ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m ngo¹i hèi.
HHåå TThhuu TThhññyy
11
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
3. Vai trß cña thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.
3.1 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ ®ßi hái tÊt
yÕu kh¸ch quan trong ph¸t triÓn kinh tÕ:
Víi sù gia t¨ng m¹nh mÏ cña c¸c ho¹t ®éng
giao l-u quèc tÕ, c¸c n-íc kh«ng thÓ chØ bã hÑp
c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña m×nh trong ph¹m vi
quèc gia mµ ph¶i tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng
kinh tÕ trong khu vùc vµ toµn cÇu. §iÒu ®ã tÊt
yÕu lµm ph¸t sinh c¸c mèi quan hÖ gi÷a ng-êi
mua vµ ng-êi b¸n, ng-êi cho vay vµ ng-êi nî,
ng-êi ®Çu t- vµ ng-êi nhËn ®Çu t- trªn ph¹m vi
quèc tÕ. Nhu cÇu trao ®æi hµng ho¸ xuÊt nhËp
khÈu tÊt yÕu sÏ xÈy ra ®ßi hái ®Õn thanh to¸n
xuÊt nhËp khÈu ®Ó gi¶i quyÕt hµi hoµ c¸c mèi
quan hÖ.
3.2 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ kh©u quan
träng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu:
Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ mét kh©u quan
träng gãp phÇn thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt
nhËp khÈu. Khi qu¸ t×nh thanh to¸n ®-îc ®¶m b¶o
thùc hiÖn th× míi cã sù chuyÓn dÞch hµng ho¸.
ChÝnh v× vËy, thanh to¸n lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó
qu¸ tr×nh ph©n phèi hµng ho¸ x¶y ra, lµ cÇu nèi
gi÷a ng-êi xuÊt vµ ng-êi nhËp khÈu g¾n liÒn víi
quyÒn, tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô gi÷a c¸c bªn.
ViÖc thùc hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n cã
nghiªm tóc hay kh«ng ¶nh h-ëng tíi uy tÝn vµ ®é
bÒn v÷ng trong quan hÖ mua b¸n gi÷a c¸c bªn
trªn th-¬ng tr-êng.
3.3 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ th-íc ®o, lµ
nh©n tè ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh
doanh:
Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ¶nh h-ëng trùc
tiÕp ®Õn vßng quay cña vèn s¶n xuÊt vµ kinh
doanh, do vËy sÏ ¶nh h-ëng tíi doanh thu vµ lîi
nhuËn cña c¸c bªn tham gia. Th«ng qua ho¹t ®éng
thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu mµ ng-êi ta cã thÓ
®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, uy tÝn còng nhtiÒm lùc cña mçi ®¬n vÞ kinh doanh.
HHåå TThhuu TThhññyy
12
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
3.4 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ mét nghiÖp vô
quan träng trong ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña ng©n
hµng:
Trong mét giao dÞch kinh tÕ bÊt kú, ®Òu tån
t¹i hai bªn c¬ b¶n lµ ng-êi mua vµ ng-êi b¸n
cïng víi nh÷ng quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm riªng
cña mçi bªn. Trªn thùc tÕ, qu¸ tr×nh nµy diÔn
ra rÊt phøc t¹p v× nã g¾n liÒn víi lîi Ých kinh
tÕ cña c¸c bªn tham gia, nhÊt lµ ®èi víi c¸c
quan hÖ ngo¹i th-¬ng v× viÖc mua b¸n diÔn ra
gi÷a c¸c ®èi t¸c thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau,
víi c¸c thùc thÓ chÝnh trÞ vÒ chñ quyÒn kh¸c
nhau, chÞu sù chi phèi cña c¸c quy chÕ mËu
dÞch, c¸c ®iÒu kiÖn th-¬ng m¹i kh¸c nhau.
Trong thùc hiÖn giao dÞch ngo¹i th-¬ng,
ng-êi xuÊt khÈu cã thÓ gÆp rñi ro xuÊt hµng mµ
kh«ng ®-îc thanh to¸n, hoÆc thanh to¸n chËm do
c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan nh- chÕ ®é chÝnh trÞ
cña n-íc nhËp khÈu thay ®æi, gÆp thiªn tai bÊt
kh¶ kh¸ng trªn ®-êng vËn t¶i,... hoÆc c¸c
nguyªn nh©n chñ quan nh- bÞ lõa läc do kh«ng
t×m hiÓu kü ®èi t¸c, do hîp ®ång ngo¹i th-¬ng
quy ®Þch kh«ng chÆt chÏ, râ rµng.... Ng-îc l¹i,
ng-êi nhËp khÈu còng cã thÓ bÞ mÊt tiÒn mµ
kh«ng nhËn ®-îc hµng ho¸, hoÆc kh«ng nhËn ®-îc
hµng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt, sè l-îng nhtrong hîp ®ång ®· ký kÕt, hoÆc nhËn hµng chËm
bá lì c¬ héi kinh doanh, gi¸ c¶ hµng ho¸ ®ã
trªn thÞ tr-êng biÕn ®éng bÊt lîi cho hä.
Khi c¸c bªn r¬i vµo hoµn c¶nh nh- vËy, hä
®Òu mong muèn ®-îc tham gia vµo mét c¬ chÕ
chuyÓn ®æi võa thuËn tiÖn, võa an toµn vµ ®¸ng
tin cËy cho c¶ hai bªn. §Ó cã thÓ ®¹t ®-îc
nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn lîi Ých chung
nh-ng ®èi kh¸ng gi÷a c¸c bªn c¶ ng-êi mua vµ
ng-êi b¸n th-êng sÏ thèng nhÊt chän ra mét bªn
thø ba ®éc lËp lµm trung gian thanh to¸n cã thÓ
®¶m b¶o quyÒn lîi cho hä, ®ång thêi t¹o ®iÒu
kiÖn cho qu¸ tr×nh trao ®æi, thanh to¸n ®¸p øng
®-îc nguyÖn väng cña c¸c bªn, ®ã lµ c¸c dÞch vô
cña Ng©n hµng. Ng©n hµng lµ mét tæ chøc tµi
chÝnh chuyªn nghiÖp cã bÒ dµy kinh nghiÖm, cã
kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó tµi trî cho c¶ ng-êi b¸n
HHåå TThhuu TThhññyy
13
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
vµ ng-êi mua b»ng nguån vèn tù cã vµ huy ®éng
®-îc cña m×nh, cã m¹ng l-íi vµ quan hÖ réng
kh¾p, cã c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn sö dông
trong thanh to¸n, ng©n hµng cã thÓ tiÕn hµnh
thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu nhanh chãng, thuËn
tiÖn vµ chÝnh x¸c nhÊt.
Thanh to¸n xuÊt khÈu lµ mét mÆt ho¹t ®éng
cña thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu còng nh- dÞch vô
ng©n hµng ®èi ngo¹i cña c¸c Ng©n hµng th-¬ng
m¹i. §Êy còng lµ h×nh thøc ®Ó tµi trî ngo¹i
th-¬ng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng
thanh to¸n xuÊt khÈu v÷ng m¹nh gãp phÇn n©ng
cao uy tÝn cña ng©n hµng trªn thÞ tr-êng, thu
hót kh¸ch hµng, gãp phÇn c¶i tiÕn vµ hç trî cho
c¸c s¶n phÈm cña ng©n hµng, më réng quan hÖ ®èi
ngo¹i vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ c«ng
nghÖ ng©n hµng. Vµ ng-îc l¹i, khi c¸c nghiÖp
vô huy ®éng vèn, cho vay vèn kinh doanh tiÒn
tÖ,... ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn
cho thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ph¸t triÓn.
II- C¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.
Ph-¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ
viÖc tæ chøc qu¸ tr×nh tr¶ tiÒn hµng trong giao
dÞch mua b¸n ngo¹i th-¬ng gi÷a ng-êi xuÊt khÈu
vµ ng-êi nhËp khÈu hay ®¬n gi¶n lµ c¸ch thøc mµ
ng-êi b¸n thu tiÒn cßn ng-êi mua tr¶ tiÒn.
Trong th-¬ng m¹i quèc tÕ cã thÓ lùa chän nhiÒu
ph-¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau, xuÊt ph¸t tõ
nhu cÇu cña ng-êi b¸n lµ thu tiÒn nhanh, ®Çy ®ñ
vµ tõ nhu cÇu cña ng-êi mua lµ nhËp hµng ®óng
sè l-îng, chÊt l-îng vµ ®óng thêi h¹n ®· quy
®Þnh trong hîp ®éng.
Trong ngo¹i th-¬ng c¸c ph-¬ng thøc thanh
to¸n ®-îc sö dông phæ biÕn nhÊt bao gåm:
1. Ph-¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance).
§©y lµ ph-¬ng thøc trong ®ã kh¸ch hµng (
ng-êi tr¶ tiÒn) yªu cÇu Ng©n hµng cña m×nh
chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ng-êi kh¸c
(ng-êi h-ëng lîi) ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh b»ng
ph-¬ng tiÖn chuyÓn tiÒn do kh¸ch hµng yªu cÇu.
HHåå TThhuu TThhññyy
14
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
Thanh to¸n chuyÓn tiÒn bao gåm hai lo¹i:
ChuyÓn
tiÒn
b»ng
®iÖn
Transfer- T/T): ChuyÓn tiÒn b»ng
nhanh nh-ng chi phÝ cao. Ngµy nay,
m¹ng SWIFT th× hÇu hÕt nghiÖp vô
®-îc thùc hiÖn trªn m¹ng SWIFT.
(Telegraphic
®iÖn tèc ®é
khi tham gia
chuyÓn tiÒn
- ChuyÓn tiÒn b»ng th- (Mail Transfer M/T): Chi phÝ thÊp h¬n chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn
nh-ng tèc ®é chËm h¬n.
H×nh thøc chuyÓn tiÒn lµ mét h×nh thøc
thanh to¸n ®¬n gi¶n nhÊt cã thÓ m« t¶ theo s¬
®å:
(1)
Ng-êi chuyÓn
Ng-êi h-ëng
(2)
(4) Ng©n hµng
Ng©n hµng ®¹i
(3)
(1): Giao dÞch th-¬ng m¹i.
(2): Ng-êi chuyÓn tiÒn yªu cÇu Ng©n hµng
n-íc m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho
ng-êi h-ëng lîi ë n-íc ngoµi.
(3): Ng©n hµng chuyÓn tiÒn nhËn thùc hiÖn
yªu cÇu cña ng-êi chuyÓn tiÒn, lµm thñ tôc cña
ng-êi chuyÓn tiÒn ra n-íc ngoµi.
(4): Ng©n hµng ®¹i lý sau khi ®· nhËn ®-îc
tiÒn chuyÓn ®Õn, thùc hiÖn tr¶ tiÒn cho ng-êi
nhËn.
Ph-¬ng thøc nµy th-êng kh«ng ®-îc ¸p dông
trong thanh to¸n hµng xuÊt khÈu víi n-íc ngoµi
v× dÔ bÞ ng-êi mua chiÕm dông vèn. Ng-êi ta
th-êng dïng nã khi thanh to¸n trong lÜnh vùc
phi mËu dÞch vµ thanh to¸n c¸c chi phÝ cã liªn
HHåå TThhuu TThhññyy
15
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, trong tr-êng
hîp chuyÓn vèn ra bªn ngoµi ®Ó ®Çu t- hoÆc chi
tiªu phi mËu dÞch, chuyÓn kiÒu hèi.
Ph-¬ng thøc nµy cã -u ®iÓm: ViÖc sö dông
®¬n gi¶n kh«ng ®ßi hái cao vÒ mÆt nghiÖp vô,
chi phÝ chuyÓn tiÒn thÊp h¬n c¸c ph-¬ng thøc
kh¸c.
Nh-îc ®iÓm: ViÖc tr¶ tiÒn cho ng-êi b¸n phô
thuéc vµo thiÖn chÝ cña ng-êi mua, bëi v× nã
kh«ng ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng-êi b¸n. Ng-îc
l¹i nÕu chuyÓn tiÒn tr-íc kh«ng cã g× ®¶m b¶o
ch¾c ch¾n r»ng ng-êi b¸n sÏ giao hµng vµ giao
hµng ®óng h¹n.
2. Ph-¬ng thøc ghi sæ (Open account).
Ph-¬ng thøc ghi sæ lµ ph-¬ng thøc ng-êi b¸n
më tµi kho¶n ®Ó ghi nî ng-êi mua sau khi ng-êi
b¸n ®· hoµn thµnh viÖc giao hµng hay dÞch vô,
®Õn tõng ®Þnh kú (thµng, n¨m, quý) ng-êi mua
tr¶ tiÒn cho ng-êi b¸n.
§Æc ®iÓm cña ph-¬ng thøc ghi sæ: kh«ng cã
sù tham gia cña Ng©n hµng víi chøc n¨ng cña
ng-êi më tµi kho¶n vµ thùc hiÖn thanh to¸n, chØ
cã hai bªn tham gia lµ ng-êi mua vµ ng-êi b¸n.
Ph-¬ng thøc nµy th-êng ®-îc ¸p dông trong
nghiÖp vô gia c«ng hay nghiÖp vô bu«n b¸n ®èi
l-u hµng ®æi hµng. Ph-¬ng thøc thanh to¸n nµy
®ßi hái sù tin cËy rÊt cao cña ng-êi xuÊt khÈu
®èi víi ng-êi nhËp khÈu.
3. Ph-¬ng thøc thanh to¸n nhê thu (Collection
of Payment).
§©y lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ trong
®ã ng-êi b¸n hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng hoÆc
cung øng mét dÞch vô do kh¸ch hµng uû th¸c cho
Ng©n hµng cña m×nh thu hé sè tiÒn ë ng-êi mua
trªn c¬ së hèi phiÕu cña ng-êi b¸n lËp ra.
V¨n b¶n ph¸p lý quèc tÕ th«ng dông cña nhê
thu lµ " Quy t¾c thèng nhÊt vÒ nhê thu" cña
Phßng Th-¬ng m¹i quèc tÕ, b¶n söa ®æi n¨m 1995
HHåå TThhuu TThhññyy
16
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
(Uniform
Rules
for
revision No 522, ICC).
the
collection,
1995
- Cã hai lo¹i nhê thu:
+ Nhê thu phiÕu tr¬n (Clean Collection): lµ
ph-¬ng thøc trong ®ã ng-êi b¸n uû th¸c cho Ng©n
hµng thu hé sè tiÒn ë ng-êi mua c¨n cø vµo hèi
phiÕu do ng-êi mua lËp ra, cßn chøng tõ hµng
ho¸ göi th¼ng cho ng-êi mua kh«ng qua Ng©n
hµng.
Ph-¬ng thøc nµy chØ ®-îc ¸p dông trong
tr-êng hîp ng-êi b¸n vµ ng-êi mua tin cËy lÉn
nhau, hoÆc gi÷a c«ng ty vµ c¸c chi nh¸nh cña
nã, thanh to¸n vÒ c¸c dÞch vô cã liªn quan ®Õn
xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ v× viÖc thanh to¸n nµy
kh«ng cÇn ph¶i kÌm theo chøng tõ nh-: TiÒn c-íc
phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm, ph¹t båi th-êng.
+ Ph-¬ng thøc nhê thu kÌm chøng tõ
(Documentary Collection): lµ ph-¬ng thøc trong
®ã ng-êi b¸n uû th¸c cho Ng©n hµng thu dé tiÒn
ë ng-êi mua kh«ng chØ c¨n cø vµo hèi phiÕu mµ
cßn c¨n cø vµo bé chøng tõ hµng ho¸ göi kÌm
theo víi ®iÒu kiÖn lµ nÕu ng-êi mua tr¶ tiÒn
hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu th× Ng©n hµng
míi trao toµn bé chøng tõ cho ng-êi mua ®Ó nhËn
hµng.
Trong ph-¬ng thøc nµy Ng©n hµng chØ ®ãng
vai trß lµ ng-êi trung gian thu tiÒn hé, kh«ng
chÞu tr¸ch nhiÖm ®Õn viÖc tr¶ tiÒn cña ng-êi
mua. Tuú theo c¸ch tr¶ tiÒn cña ng-êi nhËp khÈu
mµ uû th¸c thu kÌm chøng tõ cã thÓ lµ nhê thu
tr¶ tiÒn ®æi chøng tõ (Document against payment
- D/P) hoÆc nhê thu chÊp nhËn ®æi chøng tõ
(Document against acceptance - D/A).
NÕu lµ D/P th× nhµ nhËp khÈu ph¶i tr¶ ngay
sè tiÒn ghi trªn tê hèi phiÕu tr¶ tiÒn ngay do
ng-êi xuÊt khÈu lËp th× míi ®-îc lÊy bé chøng
tõ hµng ho¸.
NÕu lµ D/A th× ng-êi nhËp khÈu ph¶i ký tªn
chÊp nhËn tr¶ tiÒn ghi trªn hèi phiÕu do ng-êi
HHåå TThhuu TThhññyy
17
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
xuÊt khÈu ký ph¸t th× míi ®-îc Ng©n hµng trao
bé chøng tõ ®Ó ®i nhËn hµng ho¸.
Tr×nh tù thanh to¸n nhê thu ®-îc thÓ hiÖn
ë s¬ ®å:
(2) Ng©n hµng bªn
b¸n
Ng©n hµng ®¹i
lý
(4)
(4)
Ng-êi
(1)
b¸n
(3)
Ng-êi
mua
(4)
göi hµng vµ
chøng tõ
(1) Ng-êi b¸n sau khi göi hµng vµ chøng tõ
cho ng-êi mua lËp mét hèi phiÕu ®ßi tiÒn ng-êi
mua vµ uû th¸c cho Ng©n hµng cña m×nh ®ßi tiÒn
thu hé b»ng chØ thÞ nhê thu.
(2) Ng©n hµng phôc vô bªn b¸n göi chØ thÞ
nhê thu kÌm hèi phiÕu cho Ng©n hµng ®¹i lý cña
m×nh ë n-íc ng-êi mua thu hé tiÒn.
(3) Ng©n hµng ®¹i lý yªu cÇu ng-êi mua tr¶
tiÒn hèi phiÕu hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn.
(4) Ng©n hµng chuyÓn tiÓn tiÒn cho ng-êi
b¸n.
- ¦u nh-îc ®iÓm cña ph-¬ng thøc nhê thu kÌm
chøng tõ:
+ ¦u ®iÓm: §èi víi ng-êi b¸n sö dông ph-¬ng
thøc nµy kh«ng tèn kÐm, ®ång thêi ng-êi b¸n
®-îc Ng©n hµng gióp khèng chÕ vµ kiÓm so¸t ®-îc
chøng tõ vËn t¶i cho ®Õn khi ®¶m b¶o thanh
to¸n. Lîi Ých ®èi víi ng-êi mua lµ kh«ng cã
tr¸ch nhiÖm ph¶i tr¶ tiÒn nÕu ch-a ®-îc kiÓm
tra c¸c chøng tõ trong mét sè tr-êng hîp kÓ c¶
hµng ho¸.
HHåå TThhuu TThhññyy
18
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
+ Nh-îc ®iÓm: §èi víi ng-êi xuÊt khÈu cã
rñi ro nh- ng-êi nhËp khÈu kh«ng chÊp nhËn hµng
®-îc göi b»ng c¸ch kh«ng nhËn chøng tõ. Rñi ro
tÝn dông cña ng-êi nhËp khÈu, rñi ro chÝnh trÞ
ë n-íc ng-êi nhËp khÈu vµ rñi ro hµng ho¸ cã
thÓ bÞ h¶i quan gi÷. ViÖc tr¶ tiÒn qu¸ chËm, tõ
lóc giao hµng ®Õn lóc nhËn tiÒn cã khi kÐo dµi
vµi th¸ng ®Õn mét n¨m. Ng-êi nhËp khÈu chØ chÞu
mét rñi ro trong thanh to¸n nhê thu ®æi chøng
tõ lµ hµng ®-îc göi cã thÓ kh«ng gièng nh- ®·
ghi trªn ho¸ ®¬n vµ vËn ®¬n.
Trong ®µm ph¸n, nhê thu chøng tõ cã thÓ coi
lµ sù lùa chän chung gian cã lîi. NÕu xÐt vÒ
c¸c -u ®iÓm t-¬ng ®èi víi ng-êi b¸n vµ ng-êi
mua, nã n»m gi÷a b¸n hµng tr¶ chËm (lîi cho
ng-êi mua) vµ th- tÝn dông (lîi cho ng-êi b¸n).
Do ®ã, ng-êi b¸n th-êng thÝch nhê thu chøng tõ
h¬n b¸n hµng tr¶ chËm mµ ng-êi mua ®Ò nghÞ.
4. Ph-¬ng thøc thanh to¸n th- tÝn dông (Letter
of credit).
§©y lµ mét sù tho¶ thuËn, trong ®ã Ng©n
hµng (Ng©n hµng më th- tÝn dông) theo yªu cÇu
cña kh¸ch hµng (ng-êi më th- tÝn dông) sÏ tr¶
mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ng-êi kh¸c (ng-êi
h-ëng lîi th- tÝn dông) hoÆc chÊp nhËn hèi
phiÕu do ng-êi nµy ký ph¸t trong ph¹m vi sè
tiÒn ®ã khi ng-êi nµy xuÊt tr×nh cho Ng©n hµng
mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng
quy ®Þnh ®Ò ra trong th- tÝn dông.
HHåå TThhuu TThhññyy
19
CChhuuyyªªnn ®®ÒÒ tthhùùcc ttËËpp
KKhhooaa KKiinnhh TTÕÕ vvµµ KKiinnhh
DDooaannhh QQuuèècc TTÕÕ
Quy tr×nh thanh to¸n L/C:
Ng©n hµng
th«ng b¸o
(2) Ng©n hµng më
L/C
(3)
(8)
Ng-êi
nhËp
(5)
khÈu (6)
(7)
Ng-êi xuÊt
khÈu
(1)
(4)
(1) Ng-êi nhËp khÈu lµm ®¬n yªu cÇu Ng©n
hµng më L/C
(2) Theo ®¬n xin më L/C, Ng©n hµng phôc vô
ng-êi nhËp khÈu më L/C t¹i Ng©n hµng th«ng b¸o.
(3) Ng©n hµng nhËp khÈu nhËn ®-îc L/C, x¸c
thùc L/C vµ th«ng b¸o L/C cho ng-êi xuÊt khÈu.
(4) Ng-êi xuÊt khÈu chÊp nhËn L/C vµ giao
hµng cho ng-êi nhËp khÈu.
(5) Ng-êi nhËp khÈu lËp bé chøng tõ yªu cÇu
Ng©n hµng th«ng b¸o tr¶ tiÒn cho ng-êi xuÊt
khÈu.
(6) Ng©n hµng th«ng b¸o nhËn bé chøng tõ,
kiÓm tra, nÕu phï hîp th× thanh to¸n cho ng-êi
xuÊt khÈu.
(7) Ng-êi nhËp khÈu nhËn ®-îc bé chøng tõ,
kiÓm tra chøng tõ.
(8) Ng©n hµng më L/C th«ng b¸o cho ng-êi
nhËp khÈu ®· thanh to¸n cho ng-êi xuÊt khÈu,
®ång thêi yªu cÇu ng-êi nhËp khÈu hoµn l¹i sè
tiÒn ®· thanh to¸n ®Ó nhËn chøng tõ.
Ph-¬ng thøc thanh to¸n th- tÝn dông ®-îc sö
dông réng r·i nhÊt hiÖn nay trong thanh to¸n
xuÊt nhËp khÈu v× nã ®¶m b¶o quyÒn lîi cho
ng-êi mua vµ ng-êi b¸n ë møc ®é cao nhÊt, ®Æc
biÖt lµ ®èi víi ng-êi b¸n. Ph-¬ng thøc nµy vÉn
HHåå TThhuu TThhññyy
20
- Xem thêm -