Tài liệu Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả và mở rộng thanh toán tín dụng chứng từ tại sở giao dịch ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi c¶m ¬n Tr¶i qua bèn n¨m häc tËp vµ nghiªn cøu d-íi m¸i tr-êng §¹i häc kinh tÕ Quèc d©n Hµ néi, mét thêi gian häc hái nghiÖp vô thùc tÕ t¹i Së giao dÞch Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n I Hµ néi, em ®· ®-îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm b-íc ®Çu, chuÈn bÞ hµnh trang cho m×nh b-íc vµo mét giai ®o¹n míi cña cuéc sèng. Trong qu¸ tr×nh ®ã, em cã ®-îc sù quan t©m d¹y dç vµ chØ b¶o tËn t×nh cña c¸c thÇy, c¸c c«, ®-îc sèng vµ hoµ m×nh vµo tËp thÓ líp, cïng c¸c b¹n tr¶i qua nh÷ng vui buån, khã kh¨n cña cuéc sèng sinh viªn. Vµ thµnh qu¶ ®Çu tiªn lµ b¶n chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp, mang tªn: “Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ më réng thanh to¸n tÝn dông chøng tõ t¹i Së giao dÞch Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n I” Thµnh qu¶ ®ã cã ®-îc tr-íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn c«ng lao cña TiÕn sÜ NguyÔn ThÞ Thu Th¶o, lµ gi¸o viªn h-íng dÉn, ®· tËn t×nh h-íng dÉn vµ khuyÕn khÝch, gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh ý t-ëng, thu thËp tµi liÖu vµ ph¸t triÓn thµnh chuyªn ®Ò. Còng xin ch©n thµnh göi lêi c¶m ¬n ®Õn Së giao dÞch Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n I, trô së t¹i sè 4 Ph¹m Ngäc Th¹ch, Hµ néi, ®Æc biÖt lµ c« L-u ThÞ MÊu _ tr-ëng phßng KÕ ho¹ch Kinh doanh_ lµ ng-êi ®· tËn t×nh gióp ®ì em vÒ kiÕn thøc thùc tÕ vµ nghiÖp vô, c¸c anh chÞ trong tæ thanh to¸n quèc tÕ cïng tÊt c¶ c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Së I. Vµ xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn tËp thÓ líp Ng©n hµng 40 B cïng tÊt c¶ c¸c b¹n bÌ ®· cïng m×nh tr¶i qua 4 n¨m d-íi m¸i tr-êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Hµ néi vµ sù th«ng c¶m, gióp ®ì vµ chia sÎ.. Mét lÇn n÷a, xin göi ®Õn c« gi¸o NguyÔn ThÞ Thu Th¶o, quý thÇy c«, c¸c nh©n viªn Së I cïng c¸c b¹n bÌ lêi chóc søc khoÎ vµ may m¾n. Lª ThÞ Thu Hµ 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu Héi nhËp vµ më cöa lµ xu thÕ ph¸t triÓn tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay, t¹o ra c¬ héi vµ th¸ch thøc cho tõng quèc gia, tõng doanh nghiÖp, tõng c¸ nh©n ®¬n lÎ nÕu muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn. NhËn thøc râ rµng vÒ xu thÕ ®ã, ViÖt nam ®· kh«ng bá lì c¬ héi, thùc hiÖn ®æi míi kinh tÕ theo h-íng kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù ®Þnh h-íng cña Nhµ n-íc, më cöa víi thÕ giíi theo nguyªn t¾c ®a ph-¬ng ho¸ quan hÖ, ®a d¹ng ho¸ thµnh phÇn, c¸c bªn cïng cã lîi, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn. Trªn c¬ së ®ã, ho¹t ®éng giao l-u kinh tÕ gi÷a ViÖt nam vµ phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi ngµy cµng ph¸t triÓn, vµ sÏ ph¸t triÓn h¬n n÷a trong t-¬ng lai, khi lé tr×nh AFTA hoµn tÊt, HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt nam _ Hoa k× chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng còng nh- sù tham gia ®Çy ®ñ cña ViÖt nam trong tæ chøc Th-¬ng m¹i thÕ giíi WTO. §¸p øng ®éng th¸i ®ã, ®Æt ra yªu cÇu cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam, c¸c Ng©n hµng ph¶i hoµn thiÖn m×nh ®Ó tham gia vµo s©n ch¬i kinh tÕ ngµy cµng réng lín h¬n. §ã lµ yªu cÇu vÒ hµng ho¸, dÞch vô vµ thanh to¸n. Muèn vËy, c¸c Ng©n hµng phôc vô cho kh¸ch hµng trong thanh to¸n quèc tÕ ph¶i ®Æt ra cho m×nh nh÷ng môc tiªu míi sao cho thùc hiÖn ®­îc ph­¬ng ch©m ‚Ng©n h¯ng l¯ b¹n ®ång h¯nh cða kh¸ch h¯ng‛, cïng kh¸ch h¯ng v­¬n xa h¬n v¯ cao h¬n trong thêi k× míi. Vai trß cña thanh to¸n ®èi víi ngo¹i th-¬ng lµ rÊt quan träng, vµ ®ã lµ nÒn t¶ng cho sù chó träng hoµn thiÖn vµ më réng nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ t¹i c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i. Trong c¸c ph-¬ng thøc ®ang ®-îc sö dông hiÖn nay, tÝn dông chøng tõ lµ mét ph-¬ng thøc cã nhiÒu -u ®iÓm, chiÕm tØ träng lín nhÊt trong tæng doanh sè thanh to¸n, vµ trong t-¬ng lai, ph-¬ng thøc nµy sÏ cßn ph¸t huy t¸c dông cña m×nh. Víi suy nghÜ nh- vËy, em ®· lùa chän nghiªn cøu, ®i s©u t×m hiÓu vÒ ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ, hiÖu qu¶ sö dông còng nh- kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr-êng cho ho¹t ®éng nµy t¹i Së Giao dÞch Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n I. Tuy víi Së I, ®©y lµ mét nghiÖp vô t-¬ng ®èi míi mÎ, ®-îc 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 triÓn khai trong míi h¬n 4 n¨m gÇn ®©y, nh-ng víi quyÕt t©m vµ nç lùc cña m×nh, Së b-íc ®Çu ®· t¹o lËp cho m×nh mét chç ®øng trªn thÞ tr-êng thanh to¸n trªn ®Þa bµn. Trong hoµn c¶nh ®ã, Së giao dÞch I cã nh÷ng khã kh¨n vµ thuËn lîi riªng, tuy nhiªn cÇn kh¼ng ®Þnh, ®©y lµ b-íc ph¸t triÓn tÊt yÕu ®Ó Së I trë thµnh mét Ng©n hµng th-¬ng m¹i theo ®óng nghÜa cña nã, phôc vô mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ vèn vµ thanh to¸n. Suèt thêi gian thùc tËp t¹i Së, em ®· ®-îc h-íng dÉn vÒ nghiÖp vô thùc tÕ, vµ cïng víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®-îc trang bÞ t¹i tr-êng ®¹i häc, em hy väng b¶n chuyªn ®Ò thùc tËp cña m×nh sÏ ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ vµo viÖc hoµn thiÖn vµ më réng ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i Së giao dÞch Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n I, b»ng c¸ch cïng ng©n hµng nhËn thøc nh÷ng g× lµm ®-îc, ch-a lµm ®-îc, vµ ®-a ra mét sè c¸c gi¶i ph¸p ®Ó xem xÐt thùc hiÖn trong thêi gian tíi. Víi mong muèn ®ã, bµi viÕt sÏ gåm 3 phÇn nh- sau: Ch-¬ng I : Lý luËn chung vÒ thanh to¸n quèc tÕ vµ ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. Ch-¬ng II: T×nh h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n tÝn dông chøng tõ t¹i Së giao dÞch I. Ch-¬ng III: §Ò xuÊt mét sè c¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ më réng doanh sè thanh to¸n tÝn dông chøng tõ qua Së Giao dÞch I. Víi hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm h¹n chÕ, chuyªn ®Ò ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em ch©n thµnh chê ®îi nh÷ng ý kiÕn x©y dùng cña quý thÇy c«, c¸n bé h-íng dÉn thùc tËp vµ cña c¸c b¹n ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn h¬n n÷a ®Ò tµi nghiªn cøu cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc lôc Ch-¬ng I: Tæng quan vÒ thanh to¸n quèc tÕ vµ ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ 1. Thanh to¸n quèc tÕ Kh¸i niÖm TÝnh tÊt yÕu cña thanh to¸n quèc tÕ Vai trß cña thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi Ng©n hµng th-¬ng m¹i §èi víi kh¸ch hµng §èi víi ng©n hµng Më réng ph¹m vi ho¹t ®éng ng©n hµng T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c C¸c ®iÒu kiÖn cña thanh to¸n quèc tÕ §iÒu kiÖn vÒ tiÒn tÖ vµ b¶o ®¶m hèi ®o¸i §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm thanh to¸n §iÒu kiÖn vÒ thêi gian thanh to¸n §iÒu kiÖn vÒ ph-¬ng thøc thanh to¸n 1.4.4.1 Ph-¬ng thøc chuyÓn tiÒn _ Remittance Ph-¬ng thøc ghi sæ_ Open account Ph-¬ng thøc nhê thu _ Collection of Payment Ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ_ Documentary of Credit 2. TÝn dông chøng tõ_ Ph-¬ng thøc quan träng nhÊt trong thanh to¸n quèc tÕ Kh¸i niÖm Kh¸i niÖm theo UCP Trªn ph-¬ng diÖn tµi chÝnh ng©n hµng 2.2 C¸c chñ thÓ tham gia 2.3 Th- tÝn dông_c«ng cô quan träng cña ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.4 TÝnh ®éc lËp t-¬ng ®èi cña th- tÝn dông 2.5 Ph©n lo¹i Th- tÝn dông 2.6 Chøng tõ trong giao dÞch tÝn dông chøng tõ 2.7 HiÖu qu¶ sö dông ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ 2.7.1 Kh¸i niÖm 2.7.2 C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n tÝn dông chøng tõ t¹i Së giao dÞch Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n I 1. Vµi nÐt vÒ Së giao dÞch I vµ tæ thanh to¸n quèc tÕ Së giao dÞch I, lÞch sö h×nh thµnh vµ kh¸i qu¸t ho¹t ®éng qua mét sè n¨m gÇn nhÊt. Tæ Thanh to¸n quèc tÕ 2.Quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n tÝn dông chøng tõ 2.1 C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ thanh to¸n quèc tÕ vµ ph-¬ng thøc tÝndông chøng tõ 2.2 Quy tr×nh thanh to¸n tÝn dông chøng tõ t¹i Së I 2.2.1 Quy tr×nh nghiÖp vô L/C nhËp khÈu 2.2.1.1 Më, kÝ quü vµ tu chØnh L/C 2.2.1.2 Thanh to¸n L/C 2.2.1.3 Tr-êng hîp huû bá L/C 2.2.2 Quy tr×nh nghiÖp vô L/C xuÊt khÈu 2.2.2.1 TiÕp nhËn vµ kiÓm tra t¹i Së giao dÞch ®Çu mèi 2.2.2.2 KiÓm tra, th«ng b¸o L/C t¹ichi nh¸nh 2.2.2.3 TiÕp nhËn chøng tõ vµ thanh to¸n 3. Ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n tÝn dông chøng tõ t¹i Së qua c¸c n¨m gÇn ®©y 3.1 Kh¸ch hµng cña Së giao dÞch I 3.2 Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ vµ thanh to¸n theo ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 4. Nh÷ng mÆt ®¹t vµ ch-a ®¹t trong thanh to¸n theo ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i Së Giao dÞch I 4.1 Nh÷ng mÆt ®· ®¹t 4.2 Nh÷ng mÆt cßn ch-a ®¹t Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ më réng thanh to¸n tÝn dông chøng tõ t¹i Së giao dÞch Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n I 1. §Þnh h-íng cho ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ trong thêi gian tíi 2. Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ më réng thanh to¸n tÝn dông chøng tõ t¹i Së I N©ng cao tr×nh ®é thanh to¸n viªn ng©n hµng Hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc vµ më réng m¹ng l-íi kinh doanh cña Së Khai th¸c vµ ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng TriÓn khai dÞch vô t- vÊn vµ ch¨m sãc kh¸ch hµng Hoµn thiÖn chiÕn l-îc s¶n phÈm vµ chiÕn l-îc kh¸ch hµng trong c¹nh tranh 3. Mét sè kiÕn nghÞ Víi kh¸ch hµng Víi Tæng Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Víi Ng©n hµng nhµ n-íc Víi Nhµ n-íc 3..4.1 VÒ chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng 3.4.2 VÒ luËt quy ®Þnh trong l·nh vùc thanh to¸n quèc tÕ 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I Tæng quan vÒ thanh to¸n quèc tÕ vµ ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ 1.T Thanh to¸n quèc tÕ 1.1.Kh¸i niÖm: Thanh to¸n ®-îc hiÓu theo nghÜa chung nhÊt lµ viÖc chi tr¶ cña mét ng-êi cho mét ng-êi kh¸c ®æi cho viÖc ®-îc sö dông, së h÷u mét hµng ho¸, dÞch vô hay mét quyÒn cô thÓ nµo ®ã. Mét ng-êi mua mét ng«i nhµ, sÏ ph¶i tr¶ tiÒn cho chñ cña ng«i nhµ ®Ó ®-îc së h÷u nã. Mét ng-êi ®i m¸y bay tõ New York ®Õn Hµ Néi ph¶i tr¶ tiÒn cho h·ng hµng kh«ng phôc vô m×nh.. T-¬ng tù nh- vËy, thanh to¸n chÝnh lµ viÖc tr¶ tiÒn, nèi tiÕp sau mçi hµnh ®éng mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô..Nh- vËy, thanh to¸n chÝnh lµ kh©u kÕt thóc cña mçi quan hÖ hµng tiÒn ®-îc x¸c lËp trªn c¬ së tho· m·n nhu cÇu mçi bªn tham gia. Quan hÖ H_T ®ùîc thÓ hiÖn ë hai vÕ: vÕ thø nhÊt lµ viÖc chuyÓn hµng tõ ng-êi b¸n sang cho ng-êi mua, vµ vÕ thø hai, vÕ hoµn thiÖn cho mèi quan hÖ nµy,lµ viÖc ng-êi mua ph¶i tr¶ tiÒn cho ng-êi b¸n. Thanh to¸n n¶y sinh do viÖc chuyÓn ®æi quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn sö dông hµng ho¸, dÞch vô, vµ ®ång thêi thanh to¸n còng cã t¸c ®éng trë l¹i ®Õn tÝnh hiÖu qu¶ vµ tèc ®é cña viÖc mua b¸n. Thanh to¸n tèt sÏ gióp t¹o lËp mèi quan hÖ kinh tÕ uy tÝn vµ tin cËy, thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ, t¨ng tèc ®é l-u chuyÓn hµng ho¸, c¶i thiÖn cuéc sèng, gióp nhµ kinh doanh n¾m ®-îc c¬ héi trªn th-¬ng tr-êng. Nh- vËy, cã thÓ nãi, thanh to¸n lµ hÖ qu¶ cña viÖc mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô, nh-ng thanh to¸n ®ång thêi còng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn mèi quan hÖ ®ã. ChÝnh v× lý do ®ã, trong thanh to¸n, yªu cÇu an toµn, chÝnh x¸c, kÞp thêi lu«n ®-îc coi träng. §ã chÝnh lµ hiÖu qu¶ cña thanh to¸n nãi chung. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 T-¬ng tù nh- vËy, thanh to¸n quèc tÕ ®-îc hiÓu lµ viÖc chi tr¶ b»ng tiÒn cã liªn quan ®Õn c¸c quan hÖ hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c quan hÖ kh¸c gi÷a c¸c c¸ nh©n , tæ chøc cña quèc gia nµy víi c¸c c¸ nh©n, tæ chøc cña quèc gia kh¸c. Víi mét nghÜa hÑp h¬n nh- vËy, thanh to¸n quèc tÕ ®-îc x¸c ®Þnh bëi ®Æc tr-ng riªng m×nh, lµ viÖc thanh to¸n ®· v-ît ra khái biªn giíi cña quèc gia, mµ c¬ së cña nã lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c chñ thÓ cã trô së t¹i c¸c n-íc, c¸c vïng l·nh thæ kh¸c nhau. Còng bëi ®Æc tr-ng ®ã, thanh to¸n quèc tÕ trë nªnphøc t¹p h¬n rÊt nhiÒu so víi thanh to¸n diÔn ra trong néi ®Þa. ViÖc mua b¸n v-ît qua biªn giíi quèc gia ®ßi hái ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng kh¸c biÖt vµ rñi ro, dÔ thÊy nh-:  Kh¸c biÖt vÒ tËp qu¸n sinh ho¹t, kinh tÕ, luËt ph¸p.. lµm cho con ng-êi ë c¸c quèc gia kh¸c nhau cã nh÷ng quan niÖm kh«ng ph¶i lu«n thèng nhÊt víi nhau, vµ c- xö cña hä kh«ng chØ trong ®êi sèng mµ trong kinh doanh còng kh¸c nhau. NÕu kh«ng hiÓu ®-îc tËp qu¸n vµ suy nghÜ cña ®èi t¸c th-êng dÉn ®Õn thÊt b¹i trong quan hÖ lµm ¨n. NiÒm tin trong kinh doanh : chÝnh v× kho¶ng c¸ch ®Þa lý lµm cho ng-êi mua vµ ng-êi b¸n th-êng lµ kh«ng biÕt nhau, v× vËy ai còng e ng¹i ®èi t¸c cña m×nh, v× hä kh«ng hiÓu râ vÒ nhau, kh«ng n¾m ®-îc ®iÓm m¹nh hay yÕu cña nhau ®Ó cã c¸ch hµnh xö phï hîp. Rñi ro: ®èi víi c¸c chuyÕn hµng chuyÓn giao trong n-íc kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã rñi ro, tuy nhiªn, rñi ro trong mua b¸n quèc tÕ lµ lín h¬n rÊt nhiÒu. C¸c chuyÕn hµng ph¶i ®i hµnh tr×nh dµi ngµy trªn biÓn, cã sù tham gia cña nhiÒu chñ thÓ trong mçi th-¬ng vô, ®ßi hái nh÷ng kiÓm so¸t vµ thñ tôc r-êm rµ h¬n.. NÕu thanh to¸n néi ®Þa cã thÓ tiÕn hµnh trùc tiÕp gi÷a ng-êi mua víi ng-êi b¸n mµ kh«ng qua trung gian Ng©n hµng, th× viÖc thanh to¸n cho n-íc ngoµi phÇn lín cÇn ®Õn c¸c ng©n hµng nh- mét b¶o ®¶m cho viÖc nhËn hµng vµ tr¶ tiÒn gi÷a c¸c bªn liªn quan. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thanh to¸n quèc tÕ tõ l©u ®· trë thµnh mét nghiÖp vô ng©n hµng, vµ ngµy cµng ®-îc hoµn thiÖn vµ më réng h¬n trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, cña quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ c¸c quan hÖ song vµ ®a ph-¬ng kh¸c vÒ chÝnh trÞ, du lÞch, ngo¹i giao... XÐt trªn gãc ®é nghiÖp vô, thanh to¸n quèc tÕ lµ chøc n¨ng ng©n hµng quèc tÕ cña mçi mét ng©n hµng th-¬ng m¹i, vµ chØ ®-îc thùc hiÖn khi cã sù cho phÐp cña Ng©n hµng nhµ n-íc së t¹i. Thùc chÊt, thanh to¸n quèc tÕ lµ mét nghiÖp vô, trong ®ã ng©n hµng hµnh ®éng nh- mét trung gian thanh to¸n, b»ng kinh nghiÖm, kh¶ n¨ng vµ nghiÖp vô cña m×nh lµm cho viÖc thanh to¸n ®-îc diÔn ra an toµn vµ hiÖu qu¶, b¶o vÖ quyÒn lîi cña kh¸ch hµng trong giao dÞch thanh to¸n, t×m kiÕm thu nhËp cho ng©n hµng. Trªn khÝa c¹nh nghiÖp vô nh- vËy, trong thanh to¸n quèc tÕ ( tõ nay ®-îc gäi lµ thanh to¸n) cã sù tham gia cña Ýt nhÊt lµ 3 chñ thÓ: Ng-êi mua : mua hµng vµ cã tr¸ch nhiÖm chuyÓn tiÒn vµo ng©n hµng ®Ó ng©n hµng thanh to¸n cho ng-êi b¸n. Ng-êi b¸n: giao hµng theo hîp ®ång mua b¸n Ng©n hµng: thu tiÒn hé cho ng-êi b¸n sau khi hµng ho¸ ®· ®-îc giao. Trªn ®©y lµ nh÷ng m« t¶ kh¸i qu¸t nhÊt vÒ sù tham gia cña c¸c bªn, trong thùc tÕ, víi mçi th-¬ng vô, mçi ph-¬ng thøc thanh to¸n ®-îc lùa chän sÏ lµm cho quy tr×nh thanh to¸n trë nªn kh¸c biÖt vÒ tr×nh tù, ®é phøc t¹p, ®é an toµn, chi phÝ .. vµ chÝnh ®iÒu ®ã gîi ý r»ng, kh¸ch hµng cã thÓ lùa chän h×nh thøc nµo lµ phï hîp nhÊt. NghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ cña ng©n hµng lµ mét lÜnh vùc t-¬ng ®èi phong phó, ®ßi hái nh-ng tr×nh ®é vµ kü thuËt nhÊt ®Þnh mµ chóng ta sÏ t×m hiÓu s©u h¬n ë phÇn sau. 1.2.TÝnh tÊt yÕu cña thanh to¸n quèc tÕ: a.§èi víi nÒn kinh tÕ Nh- ®· ®Ò cËp, thanh to¸n lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña mçi mét vô mua b¸n, vµ thùc tiÔn thÕ giíi cho thÊy kinh tÕ ngo¹i th-¬ng lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi mçi quèc gia ®ang tån t¹i trong nÒn kinh tÕ më. Trong thêi ®¹i ngµy nay, 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 më cöa lµ xu thÕ ph¸t triÓn kh¸ch quan, mµ thùc chÊt cña nã lµ viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i, trong ®ã ngo¹i th-¬ng ®ãng vai trß quan träng nhÊt. Ngo¹i th-¬ng lµ ®éng lùc cho t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ v× ngo¹i th-¬ng gióp nhanh chãng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, vµ n©ng cao hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ më. Nguån gèc cña ngo¹i th-¬ng chÝnh lµ sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, vµ lîi Ých cña ngo¹i th-¬ng ®· ®-îc nhµ kinh tÕ häc thÕ kû 18-19 cña Anh David Ricardo b×nh luËn nh­ sau: ‚lîi thÕ so s¸nh l¯ nguån gèc lîi Ých ngo¹i th-¬ng, nã gióp më réng kh¶ n¨ng tiªu dïng cña c¸c quèc gia do viÖc chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng cã lîi thÕ nhÊt ®Þnh ®Ó ®æi lÊy h¯ng nhËp khÈu‛. C¸c nhµ th«ng kª cho hay, cuéc sèng cña chóng ta ®ang ®-îc bao quanh bëi kho¶ng 5 triÖu mÆt hµng kh¸c nhau, vµ dÔ nhËn thÊy r»ng, mét quèc gia kh«ng thÓ tù m×nh s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ ®ã, hoÆc gi¶ hä cã thÓ s¶n xuÊt th× còng kh«ng hiÖu qu¶. §©y chÝnh lµ ý nghÜa cña chi phÝ c¬ héi trong ngo¹i th-¬ng, th-êng thÓ hiÖn d-íi d¹ng lîi thÕ so s¸nh. LÊy vÝ dô, ng-êi ta kh«ng thÓ khai th¸c kim c-¬ng nÕu n-íc hä kh«ng may m¾n ®-îc së h÷u mét vµi má kim c-¬ng, vµ ng-êi ta còng kh«ng thÓ s¶n xuÊt m¸y bay nÕu tr×nh ®é c«ng nghÖ cßn n»m ë møc i tê. §Ó tho· m·n nh÷ng nhu cÇu ®a d¹ng, nhiÒu møc ®é ®ã, kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ ph-¬ng thøc hay h¬n c¶.H·y s¶n xuÊt nh÷ng g× m×nh cã thÓ , vµ dïng tiÒn b¸n s¶n phÈm cña m×nh ®i mua mäi thø m×nh cÇn. Mua b¸n gi÷a hai quèc gia nh- vËy ®-îc gäi lµ th-¬ng m¹i quèc tÕ, hay ho¹t ®éng kinh tÕ ngo¹i th-¬ng. Ngo¹i th-¬ng lµ thµnh phÇn c¬ b¶n cña m¶ng kinh tÕ ®èi ngo¹i, tøc tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cã liªn quan ®Õn phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. Ngo¹i th-¬ng hiÓu theo nghÜa phæ biÕn nhÊt, lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, ph¶n ¸nh sù trao ®æi hµng ho¸ gi÷a n-íc nµy víi n-íc kh¸c th«ng qua c¸c ho¹t ®«ng mua b¸n, ®-îc gäi lµ xuÊt nhËp khÈu. Ngo¹i th-¬ng tån t¹i kÓ tõ khi hai tiÒn ®Ò cña nã xuÊt hiÖn, tr-íc hÕt lµ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ tiÒn tÖ, cïng lóc lµ sù xuÊt hiÖn cña tb¶n th-¬ng nghiÖp, vµ sau ®ã lµ sù h×nh thµnh cña nhµ n-íc vµ sù ph¸t triÓn 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ph©n c«ng lao ®«ng quèc tÕ. Cã thÓ nãi, ngo¹i th-¬ng ®· manh nha xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u, ngay tõ chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, nh-ng cho ®Õn giai ®o¹n t- b¶n chñ nghÜa nã míi thùc sù ph¸t triÓn réng r·i vµ trë thµnh ®éng lùc quan träng nhÊt cho t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Nh- vËy, kh¼ng ®Þnh r»ng ngo¹i th-¬ng lµ tÊt yÕu, vµ ®i kÌm víi nã, hoµn thiÖn cho nã chÝnh lµ thanh to¸n quèc tÕ. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ngµy nay, nhu cÇu cña mçi con ng-êi ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi, ngµy cµng phong phó vµ ph©n ho¸ m¹nh mÏ h¬n, mçi møc ®é ®ßi hái nh÷ng lo¹i hµng ho¸ víi tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ hµm l-îng chÊt x¸m kh¸c nhau. Nhu cÇu gia t¨ng thóc ®Èy mua b¸n ngo¹i th-¬ng, vµ thanh to¸n quèc tÕ lµ kÕt qu¶ kÐo theo, ®ång thêi thóc ®Èy quan hÖ mua b¸n, trao ®æi ph¸t triÓn h¬n. b, §èi víi mçi ng©n hµng XÐt trªn quan ®iÓm cña mét nhµ tµi chÝnh ng©n hµng, chóng ta kh«ng thÓ ®øng ngoµi cuéc. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i dÉn ®Õn sù lín m¹nh cña nghiÖp vô ng©n hµng quèc tÕ, mét nghiÖp vô t-¬ng ®èi an toµn ®èi víi ng©n hµng. Ngµy nay khã cã thÓ t-ëng t-îng sù tån t¹i cña mét ng©n hµng chØ ®¬n thuÇn thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô nhËn göi vµ cho vay, mµ ng©n hµng giê ®©y lu«n ph¶i thÓ hiÖn vai trß cña mét doanh nghiÖp n¨ng ®éng, tÇm ho¹t ®éng cña ng©n hµng ph¶i v-¬n cïng víi tÇm ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng mµ ng©n hµng phôc vô. Ng©n hµng ph¶i coi thanh to¸n quèc tÕ lµ mét nghiÖp vô kh«ng thÓ thiÕu trong cuéc c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt trªn l·nh vùc tµi chÝnh ng©n hµng, v¯ nh­ thÕ, ng©n h¯ng buéc m×nh ph°i h¯nh ®éng theo t«n chØ ‚ MÊt tiÒn l¯ mÊt Ýt, mÊt danh tiÕng lµ mÊt nhiÒu, mÊt uy tÝn l¯ mÊt tÊt c°‛. 1.3 Vai trß cña nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi ng©n hµng th-¬ng m¹i. 1.3.1. §¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Ng©n hµng phôc vô kh¸ch hµng trong kh©u thanh to¸n, vµ thùc hiÖn c¸c yªu cÇu ®ã ë møc cao nhÊt cã thÓ ®-îc lµ ph-¬ng ch©m sèng cßn cña mçi 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ng©n hµng. Cïng víi sù ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr-êng cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c vô mua b¸n ngo¹i th-¬ng ngµy cµng phæ biÕn vµ ®i kÌm víi nã sÏ lµ viÖc thu vèn tõ n-íc ngoµi, vµ tr¶ tiÒn cho ®èi t¸c cña vay vèn bæ sung tiÒn, mua b¸n, ®æi ngo¹i tÖ phôc vô cho thanh to¸n, më ra mét lÜnh vùc ho¹t ®éng réng r·i cho ng©n hµng phôc vô m×nh. Trong thanh to¸n, hiÖu qu¶ cña ng©n hµng chÝnh lµ hiÖu qu¶ cho kh¸ch hµng, vµ mét khi tho¶ m·n yªu cÇu cña kh¸ch hµng nghÜa lµ ng©n hµng ®· gi÷ ch©n kh¸ch hµng, c¬ héi thu hót kh¸ch hµng míi, hoµn thiÖn vµ lµm phong phó c¸c s¶n phÈm ng©n hµng cña m×nh ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ trong c¹nh tranh. Ng©n hµng th-¬ng m¹i còng chØ lµ mét doanh nghiÖp, vµ nã còng ph¶i hµnh ®éng theo t- duy thÞ tr-êng, nghÜa lµ h-íng ®Õn kh¸ch hµng. 1.3.2. T¹o thu nhËp cho ng©n hµng. Ng©n hµng ho¹t ®éng tr-íc hÕt lµ v× b¶n th©n, v× sù sèng cßn vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Trong mçi ho¹t ®éng, ng©n hµng tÝnh to¸n ®Õn lç (l·i) kinh doanh, nh»m môc tiªu cuèi cïng lµ tèi ®a ho¸ tµi s¶n cña m×nh. Víi ®Þnh h-íng ®ã, ng©n hµng ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm cung øng, n©ng cao chÊt l-îng phôc vô ®èi víi kh¸ch hµng, b-íc vµo c¹nh tranh. Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn nay, thanh to¸n lµ mét nghiÖp vô t¹o thu nhËp vµ t-¬ng ®èi Ýt rñi ro so víi c¸c s¶n phÈm ng©n hµng truyÒn thèng nh- tÝn dông hay liªn doanh s¶n xuÊt. Th«ng qua viÖc më réng m¶ng nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ, ng©n hµng t¹o thu nhËp qua c¸c lo¹i phÝ sau : - PhÝ dÞch vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng (chuyÓn tiÒn, thu hé,..) - PhÝ chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ - L·i cho vay t¹m cÊp vèn thanh to¸n - Chªnh lÖch tû gi¸ - L·i chiÕt khÊu hèi phiÕu ch-a ®Õn h¹n. 1.3.3. Më réng ph¹m vi ho¹t ®éng ng©n hµng. Kh¸c víi c¸c nghiÖp vô kh¸c, trong thanh to¸n quèc tÕ, ng©n hµng kh«ng chØ cã mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng mµ cßn quan hÖ víi m¹ng l-íi ng©n hµng ®¹i lý trªn toµn thÕ giíi - qua ®ã, ng©n hµng cã c¬ héi tiÕp cËn víi kh¸ch 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hµng ë n-íc ngoµi, t¹o lËp mét h×nh ¶nh vµ vÞ trÝ trªn thÞ tr-êng ng©n hµng thÕ giíi, vµ ®ã lµ c¬ së ®Çu tiªn vµ v÷ng ch¾c cho kÕ ho¹ch më réng thÞ tr-êng vÒ l©u dµi cña ng©n hµng. §èi víi mçi ng©n hµng, mçi mét mãn thanh to¸n quèc tÕ thµnh c«ng lµ mét ®iÓm céng cho ng©n hµng trong con m¾t céng ®ång quèc tÕ. 1.3.4. T¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng kh¸c: §Ó ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, ng©n hµng ph¶i t¹o lËp c¸c quan hÖ ®¹i lý, chi nh¸nh víi c¸c ng©n hµng ë n-íc ngoµi, t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp cËn, t×m kiÕm nh÷ng hç trî lín vÒ tµi chÝnh, khoa häc kü thuËt vµ tr×nh ®é, kinh nghiÖm ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t hµnh kú phiÕu ra n-íc ngoµi. C¸c ng©n hµng n-íc ngoµi th-êng cã uy tÝn vµ kinh nghiÖm dµy d¹n trong nghÒ, tr×nh ®é nghiÖp vô thµnh th¹o, vµ lµ khu«n mÉu mµ chóng ta, nh÷ng ng©n hµng non trÎ cÇn häc tËp. Kh«ng chØ thÕ, víi mong muèn t¹o lËp ng©n hµng xuyªn lôc ®Þa, c¸c ng©n hµng nµy th-êng cã nh÷ng -u ®·i cho c¸c khu vùc ®ang ph¸t triÓn mµ chóng ta cã thÓ tËn dông tèt ®Ó ph¸t triÓn. Thanh to¸n quèc tÕ cã kh¶ n¨ng më réng c¬ héi cho vay, ph¸t triÓn nghiÖp vô tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn t×m kiÕm nguån ngo¹i tÖ b»ng c¸ch huy ®éng vèn ngo¹i tÖ rçi cña nhµ xuÊt khÈu, tranh thñ nguån t¹m rçi cña ng©n hµng b¹n, ng©n hµng trung -¬ng ®Ó ®¸p øng cÇu ngo¹i tÖ thanh to¸n nhËp khÈu. 1.4. C¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ: Trong thanh to¸n quèc tÕ, chÝnh v× sù kh¸c biÖt vÒ tËp qu¸n kinh tÕ x· héi, luËt ph¸p, ®Þa ®iÓm cña c¸c bªn tham gia, mµ ®Æc biÖt lµ niÒm tin trong kinh doanh, lµm cho mçi vô thanh to¸n trë nªn khã kh¨n h¬n, ®ßi hái nh÷ng quy t¾c, ®iÒu kiÖn cô thÓ vµ tØ mØ h¬n. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã nh»m h¹n chÕ tèi ®a rñi ro thanh to¸n, vµ dïng gi¶i quyÕt tranh chÊp nÕu x¶y ra. C¸c yÕu tè ®ã th-êng ®-îc ®Þnh râ trong hîp ®ång ngo¹i th-¬ng , vµ th-êng gåm cã:  §iÒu kiÖn vÒ tiÒn tÖ vµ ®¶m b¶o hèi ®o¸i §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm thanh to¸n 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368  §iÒu kiÖn vÒ thêi gian thanh to¸n §iÒu kiÖn vÒ ph-¬ng thøc thanh to¸n 1.4.1§iÒu kiÖn vÒ tiÒn tÖ vµ b¶o ®¶m hèi ®o¸i 1.4.1.1 §iÒu kiÖn vÒ tiÒn tÖ ViÖc mua b¸n víi n-íc ngoµi th«ng th-êng liªn quan ®Õn viÖc chuyÓn ®æi mét ®ång tiÒn cña n-íc nµy víi ®ång tiÒn n-íc kh¸c, v× vËy nã liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i nh- tû gi¸, c¸c ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o gi¸ trÞ hîp ®ång. DÔ thÊy r»ng trong mua b¸n, ai còng muèn nhËn ®ång tiÒn cña n-íc m×nh nh»m tr¸nh rñi ro do biÕn ®éng tû gi¸, qua ®ã cã c¬ héi n©ng cao vÞ trÝ ®ång tiÒn n-íc m×nh. ViÖc lùa chän ®ång tiÒn nµo dïng trong tÝnh to¸n vµ thanh to¸n lµ tuú thuéc vµo t-¬ng quan lùc l-îng hai bªn mua b¸n, ngoµi ra cßn phô thuéc vµo mét sè yÕu tè nh- : * TËp qu¸n thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi tõng ngµnh hµng. VÝ dô kim lo¹i mµu th-êng sö dông GBP ®Ó thanh to¸n, ®èi víi hµng xuÊt khÈu n«ng s¶n th-êng dïng USD ®Ó thanh to¸n. *VÞ trÝ ®ång tiÒn ®-îc lùa chän: USD ngµy nay ®· trë thµnh ®ång tiÒn quèc tÕ, cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi tù do, bëi vËy ngµy cµng ®-îc sö dông réng r·i h¬n trong ngo¹i th-¬ng. * C¸c hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ®· ®-îc kÝ kÕt gi÷a c¸c n-íc nÕu cã, th-êng r¬i vµo tr-êng hîp cã quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ ®ång tiÒn chung cña khu vùc kinh tÕ nµo ®ã. 1.4.1.2. §iÒu kiÖn b¶o ®¶m hèi ®o¸i Dï lùa chän sö dông ®ång tiÒn nµo th× ®iÒu kiÖn kÌm theo vµ lu«n ®-îc quan t©m lµ ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m hèi ®o¸i nh»m b¶o l-u gi¸ trÞ thùc tÕ c¸c kho¶n thu nhËp cña c¸c bªn. Trong hîp ®ång mua b¸n ph¶i ®Þnh râ ®ång tiÒn tÝnh to¸n, thanh to¸n vµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o, th«ng th-êng lµ c¸c h×nh thøc nh-:  §iªï kiÖn ®¶m b¶o vµng: 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - NÕu ®ång tiÒn thanh to¸n ®· ®-îc tuyªn bè hµm l-îng vµng: gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ tæng gi¸ trÞ hîp ®ång dïng mét ®ång tiÒn ®Ó thanh to¸n vµ tÝnh to¸n, ®ång thêi quy ®Þnh hµm l-îng vµng cña ®ång tiÒn ®ã, nÕu khi thanh to¸n mµ hµm l-îng vµng cña ®ång tiÒn ®ã thay ®æi, th× theo møc thay ®æi mµ ®iÒu chØnh gi¸ c¶ hµng ho¸ còng nh- gi¸ trÞ cña hîp ®ång. TÊt nhiªn chØ ¸p dông ®èi víi c¸c ®ång tiÒn ®· ®-îc x¸c ®Þnh hµm l-îng vµng, vµ sù thay ®æi hµm l-îng vµng lµ do cã th«ng b¸o cña chÝnh phñ n-íc ®ã tuyªn bè ®¸nh sôt hoÆc n©ng cao gi¸ trÞ ®ång tiÒn lªn. C¸ch nµy hiÖn nay Ýt dïng do tÝnh chñ quan trong viÖc ®Þnh gi¸ c¶ cña ®ång tiÒn. -Dïng mét ®ång tiÒn tÝnh to¸n gi¸ c¶ vµ gi¸ trÞ hîp ®ång, ®ång thêi quy ®Þnh gi¸ vµng thêi ®iÓm ®ã t¹i mét thÞ tr-êng nhÊt ®Þnh lµm c¬ së ®¶m b¶o. Khi thanh to¸n, nÕu gi¸ vµng thay ®æi so víi lóc ký hîp ®ång ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh th× sÏ ®iÒu chØnh gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ gi¸ trÞ hîp ®ång mét c¸ch t-¬ng øng. BiÖn ph¸p nµy hiÖn nay kh«ng cßn phï hîp v× vµng cã thÓ nãi ®· thùc hiÖn xong vai trß th-íc ®o gi¸ trÞ cña nã vµ gi¸ c¶ cña nã giê ®©y bÞ ¶nh h-ëng bëi rÊt nhiÒu c¸c yÕu tè vµ kh«ng ph¶n ¸nh ®óng biÕn ®éng gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i.  §iÒu kiÖn ®¶m b¶o ngo¹i hèi: lµ viÖc lùa chän mét ®ång tiÒn t-¬ng ®èi æn ®Þnh, x¸c ®Þnh mèi quan hÖ tû gi¸ víi ®ång tiÒn thanh to¸n ®Ó ®¶m b¶o gi¸ trÞ cña hîp ®ång. Cã thÓ thùc hiÖn theo hai c¸ch nh- sau: -Quy ®Þnh mét ®ång tiÒn dïng trong thanh to¸n vµ tÝnh to¸n, ®ång thêi x¸c ®Þnh tû gi¸ gi÷a ®ång tiÒn ®ã víi mét ®ång tiÒn m¹nh nµo ®ã ( ®ång tiÒn t-¬ng ®èi æn ®Þnh ). Khi thanh to¸n, nÕu tû gi¸ ®ã thay ®æi th× ®iÒu chØnh l¹i gi¸ c¶ vµ gi¸ trÞ hîp ®ång. - NÕu ®ång tiÒn thanh to¸n kh¸c víi ®ång tiÒn tÝnh to¸n gi¸ trÞ hîp ®ång, th× c¨n cø sù thay ®æi tû gi¸ ®ång tiÒn thanh to¸n vµ tÝnh to¸n mµ ®iÒu chØnh l¹i gi¸ trÞ hîp ®ång. §©y lµ c¸ch th-êng dïng trong mua b¸n ngo¹i th-¬ng hiÖn nay. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 KÕt hîp 2 c¸ch trªn cã thÓ thùc hiÖn ®¶m b¶o hçn hîp. §ã lµ: B¶o ®¶m theo ræ tiÒn tÖ: c¸c bªn thèng nhÊt lùa chän sè l-îng ngo¹i tÖ ®-a vµo ræ còng nh- ph¶i thèng nhÊt c¸ch tÝnh tû gi¸ hèi ®o¸i cña ræ so víi ®ång tiÒn ®-îc ®¶m b¶o vµo lóc ký kÕt vµ thanh to¸n. Môc ®Ých chÝnh cña h×nh thøc nµy lµ san b»ng sù biÕn ®éng kh¸c nhau cña c¸c ®ång tiÒn trªn thÕ giíi, nh»m t¹o ra mét sù æn ®Þnh t-¬ng ®èi. Hai c¸ch th-êng thÊy lµ: -Tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ®-îc ®iÒu chØnh b»ng c¸ch c¨n cø vµo møc b×nh qu©n tû lÖ biÕn ®éng cña tû gi¸ cña c¶ ræ tiÒn tÖ ®· chän. -Tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ®-îc ®iÒu chØnh c¨n cø vµo tû lÖ biÕn ®éng cña b×nh qu©n tû gi¸ hèi ®o¸i cña c¶ ræ vµo lóc thanh to¸n so víi lóc kÝ kÕt hîp ®ång.  B¶o ®¶m c¨n cø vµo ®ång tiÒn quèc tÕ : TiÒn tÖ quèc tÕ lµ c¸c ®ång tiÒn hiÖp ®Þnh thuéc c¸c khèi kinh tÕ vµ tµi chÝnh quèc tÕ nh- SDR, EURO..  §iÒu kiÖn ®¶m b¶o c¨n cø vµo sù biÕn ®éng gi¸ c¶: §©y lµ ph-¬ng c¸ch mµ ng-êi ta dùa vµo sù thay ®æi cña chØ sè gi¸ c¶ mµ thay ®æi gi¸ trÞ hîp ®ång mét c¸ch t-¬ng øng. ThËt ra ®©y lµ c¸ch lµm kh«ng chÝnh x¸c v× chØ sè gi¸ kh«ng chØ ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña tiÒn tÖ mµ nã cßn ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña nhiÒu nh÷ng nh©n tè kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c nh©n tè vÒ cung cÇu hµng ho¸, dÞch vô. 1.4.2. §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm thanh to¸n: §Þa ®iÓm thanh to¸n lµ c¸c yÕu tè th-êng g©y ra tranh chÊp cho c¶ hai bªn, vµ ai còng muèn kÐo vÒ n-íc m×nh, hoÆc cµng gÇn cµng tèt. NÕu thanh to¸n t¹i ®Þa ph-¬ng, ng-êi b¸n sÏ kh«ng mÊt thêi gian thu tiÒn tõ n-íc ngoµi, ng-êi mua th× kh«ng bÞ ®äng vèn. Còng nh- ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ, viÖc lùa chän n¬i thanh to¸n còng tuú thuéc vµo t-¬ng quan lùc l-îng cña c¸c bªn tham gia, vµ cã thÓ tho¶ thuËn chän mét ®Þa ®iÓm thø ba. Nh-ng th-êng thÊy, nÕu tho¶ thuËn dïng tiÒn bªn nµo th× thanh to¸n t¹i trô së cña bªn Êy. 1.4.3. §iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n: 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thêi gian lµ yÕu tè rÊt co gi·n trong kinh doanh vµ liªn quan ®Õn vèn, lîi nhuËn, rñi ro cho doanh nghiÖp. Trong ho¹t ®éng mua b¸n, hai bªn tho¶ thuËn ®¹t ®Õn mét tr×nh tù thêi gian cho viÖc thanh to¸n, th-êng lµ: Tr¶ tr-íc: Theo ®iÒu kiÖn nµy, ng-êi mua sÏ cÊp mét phÇn hoÆc toµn bé vèn cho ng-êi b¸n. §©y lµ c¸ch chØ ®-îc ¸p dông khi hai bªn cã quan hÖ rÊt tÝn nhiÖm, hoÆc quan hÖ chi nh¸nh, ®¹i lý víi nhau. Ng-êi mua lóc nµy sÏ ph¶i tr¶ tiÒn truíc khi nhËn ®-îc hµng ho¸, tøc lµ ®· cÊp tÝn dông th-¬ng m¹i cho ng-êi b¸n.  Tr¶ sau: Tr¶ sau nghÜa lµ viÖc cÊp tÝn dông th-¬ng m¹i cña ng-êi b¸n cho ng-êi mua. Sau khi nhËn hµng mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã, ng-êi mua míi ph¶i tr¶ tiÒn. Kho¶ng thêi gian nµy lµ l©u hay mau tuú thuéc tho¶ thuËn cña hai bªn, th­êng l¯ h×nh thøc ‚ gèi ®Çu‛, tøc k× mua h¯ng sau míi thanh to¸n tiÒn nî cña k× mua hµng tr-íc. §©y lµ tr-êng hîp hay gÆp nhÊt trong kinh doanh, võa gióp ng-êi mua nhËn ®-îc hµng tr-íc khi cã tiÒn, võa gióp ng-êi b¸n tiªu thô hµng ho¸ nhanh h¬n, t¹o lËp quan hÖ th©n tÝn trong kinh doanh.  Tr¶ ngay: §©y lµ h×nh thøc mua b¸n mµ ngay khi nhËn ®-îc hµng ho¸, ng-êi mua ph¶i tiÕn hµnh thanh to¸n cho ng-êi b¸n. H×nh thøc nµy th-êng chØ ¸p dông cho viÖc mua b¸n néi ®Þa, hoÆc mua b¸n tiªu dïng, trao tay trùc tiÕp vµ quan hÖ b¹n hµng kh¸ hiÕm gÆp. Tuy nhiªn, trong viÖc thanh to¸n, kh«ng ph¶i mçi hîp ®ång ¸p dông chØ mét c¸ch thanh to¸n, tr-íc, ngay hay sau, mµ cã thÓ hçn hîp cña c¶ ba c¸ch nh- trªn, môc ®Ých cuèi cïng lµ ®¹t ®Õn tho¶ m·n cho c¶ hai bªn, chø kh«ng hÒ m¸y mãc vµ cøng nh¾c ¸p dông mét h×nh thøc nµo. 1.4.4. §iÒu kiÖn ph-¬ng thøc thanh to¸n §©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt trong mçi ho¹t ®éng mua b¸n .§iÒu kiÖn nµy cho biÕt ng-êi mua sÏ tr¶ tiÒn còng nh- ng-êi b¸n sÏ nhËn tiÒn nh- 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thÕ nµo. Cã rÊt nhiÒu ph-¬ng thøc ®Ó lùa chän, mçi ph-¬ng thøc g¾n víi mét tr×nh ®é, kÜ thuËt, quy tr×nh, chi phÝ vµ hiÖu qu¶ kh¸c nhau. Mét c¸ch chung nhÊt xin ®-îc m« t¶ c¸c ph-¬ng thøc th-êng gÆp trong mua b¸n ngo¹i th-¬ng, chi tr¶ quèc tÕ nh- sau: 1.3.4.1. Ph-¬ng thøc chuyÓn tiÒn - Remittance  Kh¸i niÖm: Lµ ph-¬ng thøc mµ ng-êi tr¶ tiÒn yªu cÇu ng©n hµng chuyÓn mét sè tiÒn cho mét ng-êi h-ëng t¹i mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh theo mét ph-¬ng tiÖn chuyÓn tiÒn mµ kh¸ch hµng yªu cÇu. Ph-¬ng tiÖn mµ kh¸ch hµng cã thÓ lùa chän sö dông lµ chuyÓn tiÒn thhoÆc ®iÖn, chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn nhanh h¬n chuyÓn b»ng th- vµ thùc tÕ th× chñ yÕu lµ thanh to¸n b»ng ®iÖn. Ph-¬ng thøc nµy chØ ¸p dông khi ng-êi b¸n rÊt tÝn nhiÖm ng-êi mua, hoÆc dïng trong quan hÖ ®¹i lý, thanh to¸n phô phÝ liªn quan xuÊt nhËp khÈu, hoÆc chuyÓn kiÓu hèi. Trong xuÊt khÈu kh«ng nªn sö dông ph-¬ng thøc nµy v× rÊt dÔ bÞ chiÕm dông vèn vµ rñi ro - ng©n hµng chØ ®ãng vai trß ng-êi thùc hiÖn yªu cÇu cña kh¸ch, kh«ng lµ mét trung gian thanh to¸n theo ý chÝ cña ng-êi tr¶ tiÒn. Quy tr×nh : ®¬n gi¶n, phô thuéc 100% thiÖn chÝ cña ng-êi tr¶ tiÒn, ®-îc biÓu diÔn nh- sau : NH chuyÓn tiÒn 3 NH ®¹i lý 2 4 Ng-êi h-ëng Ng-êi chuyÓn tiÒn 1 1. Ng-êi h-ëng ( nhµ xuÊt khÈu ) chuyÓn hµng cho ng-êi mua. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2. Ng-êi chuyÓn tiÒn viÕt ®¬n yªu cÇu chuyÓn tiÒn cïng víi uû nhiÖm chi, trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n ®Õ chi tr¶, hoÆc nép tiÒn vµo ng©n hµng ®Ó thùc hiÖn chuyÓn. 3. ChuyÓn tiÒn ra n-íc ngoµi qua ng©n hµn 4.Ng©n hµng chuyÓn tiÒn cho ng-êi h-ëng lîi. 1.4.4.2. Ph-¬ng thøc ghi sæ Kh¸i niÖm: Lµ viÖc thanh to¸n trªn c¬ së theo dâi tµi kho¶n ghi nî ng-êi mua khi ng-êi b¸n giao hµng sau tõng thêi gian tho¶ thuËn (th¸ng, quý, n¨m) . ViÖc thanh to¸n thùc hiÖn b»ng c¸ch : khi ®Õn kú thanh to¸n, ng-êi b¸n b¸o nî cho ng-êi mua vµ ng-êi mua sÏ yªu cÇu ng©n hµng chuyÓn tiÒn tr¶ ng-êi b¸n. Ph-¬ng thøc nµy t¹o sù chñ ®éng vµ s¾p xÕp kÕ ho¹ch tiÒn mÆt c¶ hai bªn, nh-ng kh«ng cã sù b¶o ®¶m nµo tõ phÝa ng©n hµng. Ng©n hµng chØ lµ mét ng-êi lµm dÞch vô chuyÓn tiÒn nh- b-u t¸ mµ th«i. §©y lµ ph-¬ng thøc chØ ¸p dông cho quan hÖ mua b¸n truyÒn thèng vµ tÝn nhiÖm, ng-êi b¸n cã vèn ®ñ lín, ng-êi mua cã uy tÝn trong thanh to¸n hoÆc dïng chi tr¶ c¸c giao dÞch hµng ®æi hµng mét c¸ch th-êng xuyªn, hoÆc ®Ó chi tr¶ c¸c lo¹i chi phÝ mËu dÞch vµ phi mËu dÞch nhá. Muèn thùc hiÖn ph-¬ng thøc nµy thµnh c«ng cÇn cã sù thèng nhÊt vÒ ®ång tiÒn dïng theo dâi, c¨n cø x¸c ®Þnh ngµy thanh to¸n, c¨n có x¸c nhËn hµng ho¸ ®· b¸n, ®· nhËn.. nÕu kh«ng sÏ x¶y ra tranh chÊp khã xö lÝ. 1.4.4.3. Ph-¬ng thøc nhê thu: collection of payment Kh¸i niÖm: Lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã khi ng-êi b¸n hoµn thµnh nhiÖm vô giao hµng hoÆc cung øng dÞch vô cho kh¸ch hµng th× uû th¸c cho ng©n hµng phôc vô m×nh thu hé sè tiÒn cña ng-êi mua trªn c¬ së hèi phiÕu do ng-êi b¸n lËp. ViÖc sö dông ph-¬ng thøc nhê thu dùa vµo v¨n b¶n ph¸p lý quèc tÕ th-êng dïng lµ quy t¾c thèng nhÊt vÒ nhê thu URC 525. Trong hîp ®ång nªn dÉn chiÕu ®Õn b¶n quy t¾c nµy nh»m t¹o mét c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt nÕu cã tranh chÊp ph¸t sinh, nÕu muèn dµn xÕp theo quy t¾c nµy cña Phßng Th-¬ng m¹i 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Quèc tÕ t¹i Paris ( International Champer of Commerce_ ICC ) . Ng-êi b¸n vµ ng©n hµng ®-îc rµng buéc tr¸ch nhiÖm víi nhau b»ng chØ thÞ nhê thu do ng-êi b¸n göi ®Õn ng©n hµng, trong ®ã ph¶i nªu râ: - §iÒu kiÖn tr¶ tiÒn : D/A Ng-êi mua nhËn ®-îc chØ thÞ nµy ph¶i chÊp nhËn tr¶ tiÒn , D/P Khi ng-êi mua nhËn ®-îc chØ thÞ nµy th× ph¶i tr¶ tiÒn ngay. - Chi phÝ thuéc vÒ ai: phÝ nhê thu, phÝ ph¸t sinh do ®ßi tiÒn kh«ng ®-îc hoÆc bÞ tõ chèi thanh to¸n. Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh khi bÞ tõ chèi thanh to¸n hoÆc hµng ®Õn tr-íc chøng tõ... Cã 2 lo¹i nhê thu, nhê thu phiÕu tr¬n vµ nhê thu kÌm chøng tõ - mçi lo¹i g¾n víi mét møc ®é an toµn nhÊt ®Þnh cho ng-êi b¸n hµng (hay gäi lµ nhµ xuÊt khÈu). Tham gia vµo qu¸ tr×nh thanh to¸n sÏ gåm c¸c chñ thÓ sau: - Ng-êi h-ëng lîi (tøc nhµ xuÊt khÈu) _beneficiary - Ng©n hµng bªn b¸n (®-îc ñy th¸c )_ remitting bank - Ng©n hµng thu (®¹i lý)_ collecting/ presenting bank - Ng-êi tr¶ tiÒn_Drawee Nhê thu phiÕu tr¬n Kh¸i niÖm: lµ ph-¬ng thøc mµ ng-êi b¸n uû th¸c cho ng©n hµng thu tiÒn ng-êi mua c¨n cø hèi phiÕu m×nh lËp ra, chøng tõ hµng ho¸ th× ®-îc göi th¼ng cho ng-êi mua. Ph-¬ng thøc nµy chØ ¸p dông khi ng-êi b¸n vµ ng-êi mua tin cËy lÉn nhau vµ cã quan hÖ chi nh¸nh hoÆc liªn doanh víi nhau, hoÆc chØ dïng thanh to¸n c¸c phô phÝ liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu mµ kh«ng cÇn ®Õn chøng tõ kÌm theo nh-: phÝ vËn t¶i, tiÒn ph¹t.. Ph-¬ng thøc nµy kh«ng t¹o ra ®¶m b¶o cho ng-êi b¸n v× ng-êi mua cã thÓ nhËn hµng mµ tr× ho·n tr¶ tiÒn, hoÆc ph¶i tr¶ tiÒn mµ kh«ng ch¾c ch¾n sÏ nhËn ®-îc hµng trong tr-êng hîp chøng tõ ®ßi tiÒn ®Õn tr-íc hµng ho¸. ViÖc thanh to¸n cã thÓ lµ at sight hoÆc lµ differed payment, tuú vµo ng«n ng÷ chØ thÞ cña hèi phiÕu do ng-êi b¸n ký ph¸t. Nhê thu kÌm chøng tõ: 20