Tài liệu Một số biện pháp quản lý chỉ đạo công tác sử dụng thiết bị đồ dùng nhằm nâng cao chật lượng giảng dạy

I. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chúng ta cùng nhân loại đã bước vào thế kỷ XXI, thế kỷ của khoa học và công nghệ với xu thế hội nhập của nền kinh tế quốc tế ngày càng cao, với sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ thông tin... Trước tình hình đó, Đảng và Nhà nước ta đã đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, trong đó coi “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, coi con người là mục tiêu và động lực của sự phát triển. Vì vậy, đòi hỏi ngành Giáo dục và Đào tạo phải đào tạo đội ngũ những người lao động tự chủ, năng động, sáng tạo, tiếp cận và làm chủ được công nghệ tiên tiến, có năng lực giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra; Ngành Giáo dục và Đào tạo cần thực hiện giáo dục toàn diện tạo chuyển biến cơ bản về chất lượng giáo dục, tập trung chỉ đạo đổi mới nội dung chương trình, phương pháp giáo dục. Đặc biệt phương pháp giáo dục cần đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực của người học. Đổi mới phương pháp giáo dục nhằm phát huy tính tích cực, phát huy tư duy sáng tạo của người học, trong đó việc sử dụng thiết bị giáo dục là một trong những cách thức phát huy tính tích cực của người học trong quá trình dạy học. Thiết bị giáo dục là một thành tố không thể thiếu được trong quá trình dạy học. Trong báo cáo của Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII được trình bày tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã nhấn mạnh: “Tăng cường cơ sở vật chất và từng bước hiện đại hoá nhà trường , lớp học, sân chơi, bãi tập, máy tính nối mạng internet, thiết bị học tập và giảng dạy hiện đại , thư viện, ký túc xá...” và “Đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khoá, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay.” Thực tế nhiều năm học qua, tất cả các trường tiểu học đã đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học cũng như đã quan tâm đến việc quản lý sử dụng và bảo quản Thiết bị giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, song việc làm này còn nhiều hạn chế vì nhiều lý do khác nhau: Thiết bị giáo dục còn thiếu (nhất là các thiết bị hiện đại) được cấp từ lâu, chất lượng chưa đồng bộ, kinh phí dành cho chuyên môn nghiệp vụ còn hạn chế dẫn đến việc mua sắm các trang thiết bị dạy học còn chưa đáp ứng được với yêu cầu. Bên cạnh đó cho dù có Thiết bị giáo dục nhưng giáo viên chưa chú ý sử dụng thậm 1 chí có nơi giáo viên không biết sử dụng hoặc sử dụng mà không có hiệu quả. Tình trạng “Dạy chay” còn phổ biến. Thiết bị giáo dục phần lớn chỉ được sử dụng trong các trường hợp đặc biệt như: Thao giảng, hội giảng, có đoàn kiểm tra. Công tác quản lý, sử dụng Thiết bị giáo dục của Hiệu trưởng các trường còn mang tính hành chính, chiếu lệ. Trong khi đó việc sử dụng Thiết bị giáo dục của giáo viên lại chịu ảnh hưởng nhiều từ cách quản lý Thiết bị giáo dục của Hiệu trưởng. Do đó vấn đề quản lý Thiết bị giáo dục hiện nay đang là vấn đề bức xúc đặt ra, được nhiều nhà quản lý quan tâm. Từ những lý do trên và với mong muốn tìm được các biện pháp quản lý góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng Thiết bị giáo dục ở trường tiểu học nên tôi đã chọn đề tài: "Một số biện pháp quản lý, chỉ đạo công tác sử dụng thiết bị đồ dùng nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy ở trường Tiểu học Đông Tân, thành phố Thanh Hoá". 2. Mục đích nghiên cứu: - Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của việc quản lý sử dụng Thiết bị giáo dục ở trường Tiểu học Đông Tân, thành phố Thanh Hóa. - Tìm hiểu thực trạng quản lý, sử dụng Thiết bị giáo dục ở trường Tiểu học nơi tôi công tác. - Đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng Thiết bị giáo dục ở trường Tiểu học Đông Tân, thành phố Thanh Hóa nhằm nâng cao chất lượng giảng daỵ. 3. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý chỉ đạo nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng Thiết bị giáo dục ở trường Tiểu học . 4. Phương pháp nghiên cứu: 4.1.Phương pháp nghiên cứu lý luận, phân tích tổng hợp lí thuyết 4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tế 4.2.1. Phương pháp quan sát 4.2.2. Phương pháp điều tra 4.2.3. Phương pháp lấy ý kiến 4.2.4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm 4.3. Phương pháp hỗ trợ Phương pháp thống kê. 2 II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận : Lý luận dạy học đã khẳng định: Quá trình dạy học là một quá trình trong đó hoạt động dạy và hoạt động học phải là những hoạt động khăng khít giữa các đối tượng xác định và có mục đích nhất định. Để quá trình dạy học có chất lượng và hiệu quả cao thì chúng ta phải lựa chọn và sử dụng nhiều phương pháp dạy học khác nhau, lựa chọn các hình thức tổ chức dạy học kết hợp với việc sử dụng Thiết bị dạy học phục vụ cho việc truyền thụ nội dung kiến thức. Đứng về mặt nội dung và phương pháp dạy học thì Thiết bị giáo dục đóng vai trò hỗ trợ tích cực. Vì có Thiết bị giáo dục tốt thì ta mới có thể tổ chức được quá trình dạy học khoa học, đưa người học thực sự tham gia vào quá trình này, tự khai thác và tiếp nhận tri thức dưới sự hướng dẫn của người dạy. Thiết bị giáo dục phải đủ và phù hợp mới triển khai được các phương pháp dạy học một cách hiệu quả. Tuy nhiên, đứng trên một góc độ khác thì Thiết bị giáo dục còn là một bộ phận không thể thiếu được của nội dung và phương pháp dạy học. Thiết bị giáo dục hầu hết là các sản phẩm khoa học kỹ thuật có chức năng xác định và mang tính mục đích sư phạm rất cao, chúng chứa đựng một tiềm năng tri thức to lớn đồng thời đóng vai trò là đối tượng nhận thức. Thiết bị giáo dục có vai trò to lớn trong quá trình nhận thức.Theo Lênin, qui luật nhận thức của con người là: “ Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn.” Với học sinh tiểu học, tư duy của các em mới chỉ là tư duy cụ thể, tư duy hình ảnh chiếm ưu thế hơn so với tư duy trừu tượng. Các hình ảnh trực tiếp, các dụng cụ, mô hình, hiện tượng được trực quan hoá luôn tạo ấn tượng mạnh mẽ đối với các em. Không ít những nội dung học tập phức tạp cần đến sự hỗ trợ tích cực của phương tiện trực quan mới giải quyết được như: chứng minh các hiện tượng khoa học tự nhiên, toán học, … học sinh rất cần được trực tiếp tận mắt nhìn thấy, tai nghe thấy, tay được cầm nắm, được trực tiếp làm thí nghiệm, được lắp ráp thao tác, quan sát nhận xét bằng việc sử dụng các dụng cụ, phương tiện cụ thể. Nghĩa là học bằng tất cả các giác quan huy động mọi 3 tiềm năng để nhận thức. Nhu cầu nhận thức của các em gắn liền với các việc làm cụ thể và hoàn cảnh, môi trường về nghe nhìn, sờ, sử dụng đồ dùng trực quan trước khi có thể hình thành logic, tư duy trừu tượng đúng đắn. Lúc này, sự hình thành các biểu tượng quan trọng hơn sự khám phá bản chất các mối quan hệ bên trong của sự vật hiện tượng. Mà quá trình dạy học là quá trình nhận thức ở mức độ cao, vì vậy Thiết bị giáo dục không thể thiếu trong quá trình dạy học. Ngày nay chúng ta đang thực hiện đổi mới chương trình, Sách giáo khoa, phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh, tăng cường công tác tự lập, thực hành của học sinh, phát triển tư duy sáng tạo, học sinh là chủ thể tự mình tìm ra kiến thức thông qua sự tổ chức, điều khiển của giáo viên. Việc đổi mới theo xu hướng đó đòi hỏi phải sử dụng rộng rãi các Thiết bị giáo dục , nếu không có Thiết bị giáo dục thì không thể chuyển tải được nội dung của sách giáo khoa và cũng không thể đổi mới được phương pháp dạy và phương pháp học. Vậy, Thiết bị giáo dục là một trong những tiền đề quan trọng để đổi mới phương pháp dạy học nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. 2.Thực trạng về Thiết bị giáo dục và công tác quản lý, sử dụng Thiết bị giáo dục ở trường Tiểu học Đông Tân, thành phố Thanh Hoá. 2.1. Thực trạng về Thiết bị giáo dục ở trường tiểu học Đông Tân: Việc trang bị Thiết bị giáo dục ở trường Tiểu học Đông Tân chủ yếu là do cấp phát từ trên xuống theo chỉ tiêu, kế hoạch định sẵn. Hàng năm nhà trường có mua sắm các phương tiện dạy học hiện đại và huy động giáo viên tự làm. Từ năm học 2002-2003, thực hiện việc đổi mới chương trình sách giáo khoa và đổi mới phương pháp dạy học, nhà trường được cấp các danh mục Thiết bị giáo dục từ lớp 1 đến lớp 5 theo quy định chung. 4 Thực trạng số lượng Thiết bị giáo dục trong thư viện như sau: TT Tên thiết bị giáo dục Đơn vị tính Số lượng Bộ Tờ Tờ 8 5 135 Bộ Bộ Bộ Bộ Cái Bộ Bộ Bộ 25 8 8 8 6 25 6 6 Tờ Tờ Tờ 60 10 26 Bộ Bộ Bộ Bộ 7 5 25 6 Tờ Tờ Tờ Tờ Tờ 40 12 22 12 22 Cái Bộ Bộ Bộ 16 6 8 23 KHỐI 1 A B A B A B TRANH ẢNH 1 Tranh đạo đức 2 Tranh TNXH 3 Tranh mẫu chữ viết ĐỒ DÙNG 1 Bộ chữ dạy tập viết 2 Bộ chữ thực hành 3 Bộ toán và chữ tiếng việt 4 Bộ chữ học vần biểu diễn 5 Bàn tính 6 Bộ đồ dùng học toán thực hành 7 Bộ đồ dùng dạy học toán 8 Bộ đồ dùng dạy tiếng việt KHỐI 2 TRANH ẢNH 1 Tranh thủ công 2 Tranh lịch sử 3 Tranh TNXH ĐỒ DÙNG 1 Bộ thiết bị dạy học môn toán 2 Bộ đồ dùng học toán 3 Bộ đồ dùng học toán thực hành 4 Bộ chữ dạy tập viết KHỐI 3 TRANH ẢNH 1 Tranh thủ công 2 Tranh Âm nhạc 3 Tranh TNXH 4 Tranh kể chuyện 5 Tranh đạo đức ĐỒ DÙNG 1 Mô hình đồng hồ 2 Mô hình sự chuyển động của trái đất... 3 Bộ đồ dùng dạy toán 4 Bộ đồ dùng học toán 5 A B 5 Bộ chai, ca, lít 6 Bộ chữ viết mẫu tên riêng 7 Bộ chữ mẫu câu tiếng việt KHỐI 4 TRANH ẢNH 1 Tranh TNXH 2 Tranh Lịch sử 3 Tranh Âm nhạc 4 Tranh khoa học 5 Tranh Địa lý 6 Tranh kể chuyện 7 Tranh Đạo đức ĐỒ DÙNG 1 Bộ lắp ghép mô hình kỹ thuật 2 Bộ dụng cụ cắt, thêu… 3 Bộ lắp ghép kỹ thuật dùng cho GV 4 Bộ đồ dùng học toán 5 Bộ dụng cụ thí nghiệm khoa học 6 Bộ thí nghiệm vai trò của ánh sáng 7 Bình thí nghiệm về sự giản nở vì nhiệt… 8 Nhiệt kế y tế 9 Nhiệt kế thang đo độ 00c- 1000c 10 Hộp đôi lưu khoa học Bộ Bộ Bộ 5 6 5 Tờ Tờ Tờ Tờ Tờ Tờ Tờ 8 35 32 16 25 45 24 Bộ Bộ Bộ 20 12 6 Bộ Bộ Bộ Bộ Cái Cái Bộ 7 7 7 5 3 18 6 Tờ Tờ Tờ Tờ Tờ Tờ Tờ 15 15 19 9 10 12 49 Bộ Bộ Bộ Bộ Bộ Bộ 17 15 16 20 25 7 KHỐI 5 A B TRANH ẢNH 1 Tranh Đạo đức 2 Tranh Khoa học 3 Tranh Âm nhạc 4 Tranh TNXH 5 Tranh Địa lý 6 Tranh lịch sử 7 Tranh kể chuyện ĐỒ DÙNG 1 HD SD bộ lắp ghép mô hình KT 2 Mô hình bánh xe nước 3 Bộ mẫu tơ sợi khoa học 4 Bộ lắp mạch điện đơn giản 5 Bộ thực hành toán 6 Cân robe rval 6 7 Bộ thí nghiệm phân loại tơ sợi 8 Máy phát điện quay tay 9 Bộ thực hành phân số và … 10 Bộ lắp giáp điện 11 HDSD bộ lắp ghép mô hình điện 12 Bộ biểu diễn phân số và hình học 13 Hình lập phương khai triển 14 Hình lập phương biểu diễn… 15 Hình lập phương cạnh 40 mm 16 Hình chữ nhật khai triển 17 Hình chữ nhật biểu diễn cách tính thể tích Bộ Bộ Bộ Bộ Bộ Bộ Cái Cái Cái Cái Cái 20 8 6 6 6 6 6 5 5 4 5 18 Hình trụ phi 100 x150 19 Bộ lắp ghép mô hình kỹ thuật 20 Bộ dụng cụ chứng minh đất nc, không khí Cái Bộ Bộ 4 5 5 Nhà trường cũng có kế hoạch mua sắm thêm một số trang thiết bị hiện đại phục vụ cho các hoạt động giáo dục trong nhà trường như tăng âm, loa máy, đầu video, máy chiếu, máy tính,.... Đặc biệt trong năm học 2015-2016 nhà trường đã trang bị phòng đọc cho Giáo viên, học sinh, phòng tin học có nối mạng giúp giáo viên và học sinh có thể tìm thêm thông tin, hình ảnh bổ trợ cho việc học và dạy. Ngoài ra hàng năm nhà trường cũng đã tổ chức thi làm đồ dùng dạy học, thiết kế bài giảng điện tử áp dụng vào giảng dạy đạt hiệu quả cao nhưng quá trình bảo quản các thiết bị hiện đại còn hạn chế nên không thể sử dụng được lâu dài. Tuy vậy, tình trạng dạy chay, học chay vẫn còn phổ biến, giáo viên vẫn quen với nếp cũ, lên lớp chủ yếu là thuyết trình, giảng giải, thầy giảng – trò nghe. Giáo viên còn ngại sử dụng Thiết bị giáo dục, còn cho rằng sử dụng Thiết bị giáo dục mất thời gian, tốn công chuẩn bị, dành thời gian sử dụng Thiết bị giáo dục để giảng giải và cho học sinh luyện tập vẫn hơn. Thiết bị giáo dục chỉ được sử dụng nhiều, có hiệu quả trong các giờ thao giảng, hội thi, trong các đợt thanh tra, kiểm tra của cấp trên và nhà trường. Cũng có giáo viên sử dụng Thiết bị giáo dục dạy học nhưng hiệu quả lại chưa cao: có giáo viên chỉ đưa ra coi như giới thiệu Thiết bị giáo dục chứ chưa khai thác được nội dung kiến thức, chưa giúp học sinh nhận biết kiến thức thông qua quan 7 sát, thực hành trên Thiết bị giáo dục; Có giáo viên chưa biết cách sử dụng Thiết bị giáo dục hợp lý, đặt Thiết bị giáo dục trên bàn hoặc treo trên bảng từ đầu đến cuối tiết học làm học sinh phân tán tư tưởng, không chú ý vào nội dung bài học. Sử dụng Thiết bị giáo dục như thế không những không phát huy được tác dụng của Thiết bị giáo dục không phát huy được khả năng tư duy độc lập, sáng tạo, tính tự giác, tích cực hoạt động của học sinh mà còn làm giảm hiệu quả sư phạm của Thiết bị giáo dục làm giảm chất lượng giáo dục của giờ học. 2.2.Thực trạng việc bảo quản Thiết bị giáo dục ở trường tiểu học Đông Tân, thành phố Thanh Hóa: Ở từng lớp đã được trang bị tủ riêng đựng một số sách vở, đồ dùng học tập của học sinh và một số Thiết bị giáo dục phục vụ các môn Toán, Tiếng Việt mà giáo viên thường sử dụng, còn rất nhiều Thiết bị giáo dục được để trong phòng thiết bị, thư viện. Cán bộ Thư viện thiết bị hợp đồng nên còn hạn chế về kinh nghiệm. Nhà trường chưa có điều kiện để trang bị các phương tiện chống ẩm mốc, chống mối mọt. Cuối mỗi năm học nhà trường đều có tổ chức kiểm kê nhưng cũng chỉ làm dưới hình thức đếm, rà soát lại xem có thiết bị nào thiếu, thiết bị nào hỏng có mất mát, hỏng thì cũng thành lập Hội đồng thanh lý, cũng chưa qui trách nhiệm của ai. Các Thiết bị giáo dục do không được bảo quản đúng cách, khí hậu Việt Nam nóng, ẩm, mưa nhiều, các thiết bị được cấp phát từ cách đây hơn 10 năm nên rất dễ bị ẩm mốc, hỏng hóc, có khi còn bị mối mọt, một số thiết bị bằng gỗ bị cong vênh không còn giá trị sử dụng. Việc mượn Thiết bị giáo dục mà không ghi vào sổ, có giáo viên mượn nhưng lại không sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích, có Thiết bị giáo dục giáo viên mượn không trả lại gây thất thoát, lãng phí. Nhiều khi giáo viên trả Thiết bị giáo dục cũng không được kiểm tra lại mà cứ thế treo lên tường hoặc lại cuộn tròn cất vào tủ, do đó không phát hiện được hư hỏng nên không nêu cao được tinh thần trách nhiệm của giáo viên. Có thể nói, việc bảo quản Thiết bị giáo dục ở trường Tiểu học Đông Tân nơi tôi công tác chưa được chú trọng đúng mức, tình trạng hư hỏng, thất thoát, lãng phí dẫn đến kém chất lượng và hiệu quả sử dụng còn xảy ra nhiều. 8 Đây chính là vấn đề đòi hỏi đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên, nhân viên nhà trường cần quan tâm chú ý. 2.3.Thực trạng về công tác quản lý Thiết bị giáo dục ở trường tiểu học Đông Tân, thành phố Thanh Hóa: Việc chỉ đạo công tác thư viện đã được phân công cụ thể cho 01 đồng chí trong Ban giám hiệu (Cụ thể là tôi được giao phụ trách), ngoài ra các đồng chí trong Ban giám hiệu đều luôn nhắc nhở, động viên giáo viên sử dụng Thiết bị giáo dục trong quá trình dạy học, giúp giờ học thêm sinh động hấp dẫn, nâng cao chất lượng giáo dục nhưng việc làm này chưa được tiến hành thường xuyên, đôi khi vẫn chỉ là “ đánh trống, bỏ dùi”. Chưa đưa việc sử dụng Thiết bị giáo dục thành tiêu chí đánh giá xếp loại giáo viên, chưa có những hình thức thi đua khen thưởng thích đáng để giáo viên tích cực sử dụng Thiết bị giáo dục . Vì vậy, việc sử dụng Thiết bị giáo dục chưa thực sự trở thành nền nếp. Mặt khác việc dạy chay đã gần như là truyền thống, là lối mòn khó phá bỏ, giáo viên rất ngại sử dụng Thiết bị giáo dục khi lên lớp mà người quản lý lại ít quan tâm đến việc tìm hiểu lý do, tâm lý giáo viên nên Thiết bị giáo dục chưa được sử dụng đúng với vai trò, chức năng của nó. Hàng năm nhà trường đã có kế hoạch đầu tư trang bị CSVC và Thiết bị giáo dục nhưng chủ yếu chỉ là kế hoạch về xây dựng CSVC còn Thiết bị giáo dục đa số vẫn trông chờ việc cấp phát từ trên. Nhà trường chưa có kế hoạch cụ thể về trang bị, bảo quản và sử dụng Thiết bị giáo dục. Chưa chú ý đến việc bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho nhân viên làm công tác thiết bị và bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho giáo viên trực tiếp giảng dạy. 3. Một số biện pháp quản lý chỉ đạo nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị giảng dạy ở trường Tiểu học Đông Tân, thành phố Thanh Hóa. 3.1.Đẩy mạnh việc bồi dưỡng nghiệp vụ sử dụng Thiết bị giáo dục, cách khai thác sử dụng Thiết bị giáo dục: Sử dụng là mục tiêu cơ bản và là mục tiêu cuối cùng của toàn bộ công tác thiết bị nhà trường. Quan điểm này rất quan trọng và cần được thông suốt trong toàn bộ đội ngũ những người làm công tác Thiết bị giáo dục. Nếu Thiết bị giáo dục không được sử dụng thì việc đầu tư trang bị, xây dựng hệ thống Thiết bị giáo dục cũng trở thành thừa. Bản thân Thiết bị giáo dục chỉ là vật vô tri, vô giác, nếu con người không sử dụng thì không thể phát huy được tác 9 dụng và khả năng sư phạm của nó. Nhưng nếu sử dụng sai hoặc không đúng mục đích thì có thể sẽ phản tác dụng. Để sử dụng Thiết bị giáo dục có hiệu quả đòi hỏi người giáo viên phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ về yêu cầu sử dụng Thiết bị giáo dục. Cần hiểu biết về Thiết bị giáo dục , kỹ thuật sử dụng chúng và hiểu biết sâu sắc về phương pháp dạy học trực quan.: sử dụng Thiết bị giáo dục với mục đích gì, vào lúc nào, trong thời gian bao lâu, học sinh cần tham gia hoạt động như thế nào?… Sử dụng Thiết bị giáo dục có hiệu quả để tránh những lãng phí về kinh phí, vật tư- khoa học - kỹ thuật - giáo dục. Sử dụng Thiết bị giáo dục còn nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong dạy học. Trong giai đoạn hiện nay, chúng ta đang có sử dụng các Thiết bị giáo dục hiện đại như: máy chiếu, máy vi tính…Khi nhà trường đã trang bị các thiết bị này thì yêu cầu giáo viên phải nắm được tối thiểu về cấu tạo, chức năng và cách vận hành, sử dụng chúng. Công tác Thiết bị giáo dục phải làm thường xuyên, liên tục và toàn diện từ khâu trang bị, sử dụng và bảo quản. Trong những vấn đề đó nổi cộm lên là công tác tập huấn cho giáo viên sử dụng Thiết bị giáo dục phục vụ cho bài giảng, và tăng cường việc sử dụng Thiết bị giáo dục trong dạy học. Nhà trường cần có nhiều hình thức bồi dưỡng nghiệp vụ sử dụng Thiết bị giáo dục cho giáo viên: + Với cán bộ phụ trách cần nắm chắc chuyên môn nghiệp vụ, có kỹ năng sử dụng Thiết bị giáo dục có thể về triển khai đại trà cho giáo viên nhà trường. + Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn của các tổ, khối, cần đưa nội dung trao đổi nghiệp vụ sử dụng Thiết bị giáo dục, làm mẫu, thao giảng với từng môn học, từng tiết học (sử dụng Thiết bị giáo dục vào lúc nào, bố trí trình bày sao cho hợp lý, mức độ và cường độ sử dụng ra sao), từ đó đúc rút thành kinh nghiệm. Ban giám hiệu nhà trường cần sưu tầm và xây dựng những bộ tài liệu để hỗ trợ giải quyết các câu hỏi về chuyên môn, kỹ thuật, bồi dưỡng lý luận, nghiệp vụ cho giáo viên. Phát huy sáng kiến kinh nghiệm nội bộ. 3.2.Nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị giáo dục của giáo viên. 10 Để nâng cao hiệu quả sử dụng Thiết bị giáo dục, khi giáo viên đã có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của Thiết bị giáo dục trong quá trình dạy học, đã có kỹ năng nghiệp vụ sử dụng Thiết bị giáo dục thì việc làm tiếp theo hết sức cần thiết đó là làm sao để nâng cao tần suất sử dụng các Thiết bị giáo dục, Thiết bị giáo dục phải được sử dụng thường xuyên và có hiệu quả, như vậy việc đầu tư trang bị mới không lãng phí vô ích. 3.2.1. Biện pháp hành chính: Ngay từ đầu năm học, nhà trường xây dựng được những quy định về Thiết bị giáo dục và sử dụng Thiết bị giáo dục nhằm thiết lập được nề nếp, thói quen sử dụng Thiết bị giáo dục của giáo viên trong trường. Những quy định này cần được thông qua hội đồng sư phạm nhà trường sau đó làm thành văn bản, trở thành quy định bắt buộc, nếu vi phạm sẽ bi xử lý theo quy định.Việc sử dụng Thiết bị giáo dục được xét thành tiêu chí đánh giá thi đua giáo viên. Việc sử dụng Thiết bị giáo dục phải được quản lý một cách chặt chẽ, kể cả những Thiết bị giáo dục để tại phòng học của các lớp, các Thiết bị giáo dục giáo viên mượn tại phòng thiết bị, hàng tuần tất cả các giáo viên đều phải có phiếu đăng ký sử dụng Thiết bị giáo dục trong tuần (nộp cho cán bộ phụ trách thiết bị vào thứ 6 của tuần trước). Cán bộ phụ trách thiết bị dán phiếu này ngay tại phòng thiết bị để tiện theo dõi. Phiếu mượn Thiết bị giáo dục: Tuần: ………… Họ và tên giáo viên:………………………………………. Thứ, ngày dạy Tên TBGD cần sử dụng Tên bài dạy Môn Lớp Tiết dạy Cũng cần chú ý nâng cao vai trò của tổ chuyên môn trong việc sử dụng Thiết bị giáo dục. Tổ trưởng tổ chuyên môn chính là cánh tay nối dài của BGH, tổ trưởng chuyên môn thay mặt BGH thực hiện nhiệm vụ được BGH phân công theo dõi, nhắc nhở các thành viên trong tổ mình sử dụng Thiết bị giáo dục thường xuyên, việc làm này rất có hiệu quả bởi chính trong tổ sẽ biết 11 rõ ngày nào, dạy bài gì, cần sử dụng Thiết bị giáo dục nào họ sẽ nhắc nhở nhau và giúp đỡ nhau để cùng sử dụng Thiết bị giáo dục có hiệu quả. Sau khi giáo viên có phiếu đăng kí mượn Thiết bị giáo dục trên thư viện, Đồng chí phụ trách công tác thư viện giao cho các đồng chí Phó hiệu trưởng kiểm tra việc mượn Thiết bị giáo dục cũng như việc sử dụng Thiết bị giáo dục của giáo viên trên lớp. Công tác này được đánh giá thường xuyên trong các buổi giao ban, trong các buổi sinh hoạt chuyên môn. 3.2.2. Công tác kiểm tra của việc sử dụng Thiết bị giáo dục của Hiệu trưởng. Kiểm tra việc sử dụng Thiết bị giáo dục có hiệu quả, có phù hợp với mục tiêu, với những thông tin ghi trong Phiếu mượn tại thư viện hay không. Nói cách khác là kiểm tra xem giáo viên có sử dụng Thiết bị giáo dục trong tiết dạy hay không hay là mượn xong về để đó chỉ mang tính chất đối phó; Kiểm tra để tạo lập mối liên hệ thông tin ngược trong quản lý Thiết bị giáo dục. Việc sử dụng Thiết bị giáo dục trong quá trình dạy học phức tạp, đa dạng, phong phú song không được phép sai lầm. Do đó, Phó hiệu trưởng cần thường xuyên kiểm tra để phát hiện, phòng ngừa, đánh giá chính xác nhằm động viên, nhắc nhở, điều chỉnh kịp thời cho phù hợp với mục tiêu đề ra. Hiệu trưởng kiểm tra bằng nhiều hình thức khác nhau như: Kiểm tra đột xuất hoặc định kỳ, không nhất thiết phải dự giờ, thăm lớp mới có thể nắm bắt được tình trạng sử dụng Thiết bị giáo dục của giáo viên. Hiệu trưởng có thể xem mẫu phiếu đăng ký sử dụng Thiết bị giáo dục của giáo viên đã được đăng ký tại phòng thiết bị sau đó có thể đột xuất kiểm tra một vài lớp, một vài giáo viên, qua đó có thể thấy rõ giáo viên có thực sự sử dụng Thiết bị giáo dục hay không? Thông qua các buổi kiểm tra chuyên môn hay kiểm tra Hoạt động nhà giáo, qua kiểm tra còn để nắm bắt được kỹ năng sử dụng, khai thác Thiết bị giáo dục của giáo viên, cũng có thể nắm bắt được tình trạng của một số Thiết bị giáo dục nhà trường hiện có. BGH kiểm tra công việc của cán bộ phụ trách thiết bị thông qua việc kiểm tra sự sắp xếp phòng thiết bị, thông qua hệ thống sổ sách hay qua trao đổi với giáo viên. Nói chung, có nhiều hình thức để kiểm tra, nhưng quan trọng là sau khi kiểm tra cần có những kết luận, đánh giá đúng mức, lấy đó làm cơ sở để xét 12 khen thưởng và kỷ luật một cách phân minh rõ ràng. Thông qua kiểm tra giúp sửa chữa kịp thời hầu hết các lệch lạc có thể xảy ra đồng thời khuyến khích động viên cái tốt, truyền bá những kinh nghiệm hay trong thực tiễn. Làm như vậy mới phát huy được tác dụng của công tác kiểm tra. 3.2.3.Công tác thi đua: Biện pháp này sẽ phát huy nhiều tác dụng nếu được sử dụng đúng lúc, đúng mục đích và công bằng, khách quan. Tổ chức tốt phong trào thi đua sử dụng Thiết bị giáo dục có hiệu quả trong mỗi tiết dạy hàng ngày. Trong các kỳ hội giảng, thao giảng cũng cần đặt tiêu chí “tiết dạy có sử dụng Thiết bị giáo dục hiệu quả” lên hàng đầu. Qui định rõ đánh giá giờ dạy của giáo viên, bên cạnh những căn cứ về mục đích, yêu cầu, nội dung kiến thức,…còn phải đánh giá khâu chuẩn bị bài giảng (trong đó có sự chuẩn bị về Thiết bị giáo dục) và khâu sử dụng Thiết bị giáo dục trong dạy học. Qua đó có thể nhận rõ giáo viên nào có ý thức, có kỹ năng sử dụng Thiết bị giáo dục, giáo viên nào còn yếu về kỹ năng nghiệp vụ và có kế hoạch bồi dưỡng thêm ra sao. Sau mỗi đợt thi đua cần có chế độ khen thưởng động viên kịp thời, thoả đáng kể cả về vật chất lẫn tinh thần. Đồng thời cũng cần có biện pháp nhắc nhở hợp lý đối với những giáo viên không có ý thức, ngại sử dụng Thiết bị giáo dục. Làm như thế mới tạo được sự công bằng, khách quan, khuyến khích được sự tham gia nhiệt tình, tích cực của mọi giáo viên. Chúng ta biết rằng, nếu Thiết bị giáo dục không được sử dụng vào hoạt động dạy học thì hiệu quả sư phạm của nó chỉ là con số không. Khi đó mọi sự trang bị, đầu tư cho công tác Thiết bị giáo dục đều vô nghĩa. Do đó cần tăng cường sử dụng một cách thường xuyên, liên tục và hiệu quả cao. 3.3. Chỉ đạo công tác bảo quản Thiết bị giáo dục: Một trong những điều kiện để sử dụng, khai thác có hiệu quả Thiết bị giáo dục là Thiết bị giáo dục phải được bảo quản tốt. Mặt khác, tất cả các Thiết bị giáo dục đều có thể bị hỏng hóc hay mất mát qua quá trình sử dụng và qua thời gian. Cần tăng cường việc bảo quản Thiết bị giáo dục để kéo dài tuổi thọ và giá trị sử dụng của nó. Bảo quản Thiết bị giáo dục đạt được hai mục đích: bảo vệ được Thiết bị giáo dục, loại trừ hoặc hạn chế về cơ bản những hư hỏng không đáng có và đảm bảo hiệu quả, thuận lợi cho việc sử dụng. Muốn bảo quản Thiết bị giáo dục tốt người cán bộ 13 quản lý phải chỉ đạo cán bộ phụ trách thiết bị làm tốt công việc của họ, cần đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và hệ thống sổ sách theo dõi, quản lý. Sổ theo dõi mượn, trả Thiết bị giáo dục: Họ và tên người mượn Tên TBGD Mục đích sử dụng Hiện trạng sau khi trả Ngày mượn Ký tên Ngày trả Ký tên Khi nhận các Thiết bị giáo dục được cấp , hay thiết bị do nhà trường tự trang bị hoặc Thiết bị giáo dục do giáo viên tự làm cán bộ phụ trách thiết bị cũng cần có sổ để nhập Thiết bị giáo dục và thống kê được số Thiết bị giáo dục hiện có. Sổ nhập thiết bị: Ngày Tên TBGD Tình trạng được trang của TBGD bị Số lượng Người giao (ký tên) Người nhận (ký tên) Cuối mỗi năm học ban CSVC, Thiết bị giáo dục cùng cán bộ phụ trách thiết bị cần kiểm kê lại toàn bộ số TBGD nhà trường có, đánh giá được tình trạng của thiết bị và tần suất sử dụng theo mẫu sổ sau: Sổ theo dõi tình trạng TBGD : Tên TBGD Tình trạng Mất Hỏng Còn tốt Tần suất sử dụng ( Số lần SD / Năm) Hiệu quả sử dụng Tốt Khá TB Yếu Đề xuất Hệ thống sổ sách dùng để giúp cán bộ thiết bị quản lý thiết bị tiện lợi hơn, nếu biết cách ghi chép khoa học thì khi tìm, khi kiểm tra cũng rất dễ 14 dàng. Nhà trường cần trang bị cho phòng thiết bị một máy vi tính để tiện cho việc quản lý hệ thống TBGD trên máy. 4. Kết quả đạt được. Từ thực tế thực hiện trong năm học 2015 - 2016 của vấn đề nghiên cứu đã thu được kết quả là: - Điều tra được thực trạng công tác quản lý thiết bị đồ dùng dạy học nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy ở trường Tiểu học. - Xây dựng được một số biện pháp trong công tác quản lý thiết bị đồ dùng dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường Tiểu học Đông Tân, thành phố Thanh Hóa. Với các biện pháp trên năm học 2016 - 2017 áp dụng tại trường tiểu học Đông Tân, thành phố Thanh Hóa đã đạt được kết quả như sau: - Cơ sở vật chất thiết bị đồ dùng dạy học được nhà trường đầu tư ngày càng hoàn thiện. - Giáo viên nhà trường đã tích cực sưu tầm và làm đồ dùng dạy học có giá trị sử dụng trong các tiết học. - 100% giáo viên nhà trường thành thạo tin học, khai thác được các thông tin trên mạng và thiết kế được các bài giảng điện tử để giảng dạy một cách có hiệu quả. - Hệ thống sổ sách theo dõi mượn trả đồ dùng dạy học khoa học, dễ theo dõi. - Đồ dùng dạy học trong phòng thiết bị được sắp xếp khoa học, gọn gàng, đễ tìm, dễ lấy. - Việc sử dụng Thiết bị giáo dục của giáo viên đã thành thói quên, hiệu quả sử dụng được nâng lên rõ rệt. - Chất lượng học sinh được nâng lên. Cụ thể như sau: *Phẩm chất- Năng lực Năng lực Đạt Chưa đạt TT Loại hình Toàn trường Trong đó lớp 1 Trong đó lớp 2 Trong đó lớp 3 Trong đó lớp 4 SL TL 418 72 93 82 93 98.9% SL 5 98.7% 1 96.8% 3 100% 0 99.0 1 Phẩm chất Đạt Chưa đạt TL SL TL SL TL 1.1% 422 72 96 82 94 99.8 1 1 0 0 0 0.2% 1.3% 3..2% 0% 1.0% 98.7% 100% 100% 100% Ghi chú 1.3% 15 Trong đó lớp 5 78 100% 0 0% 78 100% 0 * Chương trình lớp học: TT Lớp 1 Lớp 1 2 Lớp 2 3 Lớp 3 4 Lớp 4 5 Lớp 5 Cộng Hoàn thành Số lượng Tỉ lệ 72 98.7% 93 96.8% 82 100% 93 99.0 78 100% 418 98.9 Chưa hoàn thành Số lượng Tỉ lệ 1 1.3% 3 3..2% 0 0% 1 1.0% 0 0% 5 1.1 III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1.Kết luận: Qua nghiên cứu của bản thân, so sánh đối chiếu lý luận và thực tiễn của vấn đề, qua tìm hiểu thực trạng trường Tiểu học nơi tôi công tác, tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp quản lý , chỉ đạo nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng Thiết bị giáo dục trong nhà trường. Hy vọng Sáng kiến kinh nghiệm nêu trên, góp phần vào công tác chỉ đạo sử dụng, khai thác Thiết bị giáo dục một cách hiệu quả nhất góp phần quan trọng nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường, nâng cao uy tín và vị thế của nhà trường. 2. Kiến nghị. * Đối với cấp trên: - Cần biên chế đủ nhân viên thư viện, thiết bị cho các trường học, bởi họ là người được đào tạo nghiệp vụ thư viện, thiết bị. Nếu nhà trường thiếu cán bộ thư viện thì cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên dù cố gắng rất nhiều, vất vả rất nhiều thì con đường thu lượm kết quả vẫn không ngắn. - Các cấp có thẩm quyền cần có chính sách nâng cao đời sống vật chất của cán bộ thư viện để họ đảm bảo cuộc sống và nhiệt tình hơn trong công tác. - Cần có hướng dẫn cụ thể hơn trong việc trang bị, đầu tư cơ sở vật chất và huy động các lực lượng cũng như các tổ chức xã hội cùng tham gia vào công tácthư viện của nhà trường. - Cần có những văn bản mang tính pháp quy hướng dẫn các cơ quan tổ chức có trách nhiệm trong công tác xây dựng thư viện trường Tiểu học và nó 16 không phải là trách nhiệm riêng của bất cứ một cấp, một ngành nào mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội như công tác xây dựng cơ sở vật chất cho nhà trường. - Tổ chức các cuộc thi "Làm và sử dụng đồ dùng dạy học" như tổ chức hội giảng hàng năm và đó cũng là một căn cứ để đánh giá cán bộ cho các nhà trường. * Đối với trường và giáo viên: - Tăng cường giao lưu, học hỏi, tham khảo cách làm của trường bạn. Chủ động tiếp cận chương trình sách giáo khoa mới, các phương tiện dạy học hiện đại, các tài liệu tham khảo, nâng cao tinh thần trách nhiệm, tích cực, chủ động trong việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học với sử dụng Thiết bị giáo dục. XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Thanh Hóa, ngày 02 tháng 4 năm2017 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. (Ký và ghi rõ họ tên) Lê Thị Chung 17 IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO. 1. Trịnh Anh Cường - Quản lý CSVC và TBGD trong trường tiểu học – Giáo trình đào tạo cử nhân quản lý giáo dục tiểu học.Trường Cán bộ QLGD & ĐT.Hà Nội, 2005. 2. Trần Quốc Đắc (Tái bản lần thứ nhất – 2004 ). Một số vấn đề lý luận và thực tiễn của việc xây dựng, sử dụng CSVC & TBGD ở trường phổ thông Việt Nam. 3. Hoàng Đức Nhuận Cải tiến TBGD nhằm đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông – TTKHGD SỐ 53. 18 DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN Họ và tên tác giả: Lê Thị Chung Chức vụ và đơn vị công tác: Phó hiệu trưởng trường Tiểu học Đông TânTPTH TT Tên đề tài SKKN Cấp đánh Kết quả Năm học giá xếp loại đánh giá đánh giá xếp (Phòng, Sở, xếp loại (A, loại Tỉnh...) B, hoặc C) 1. 2. Một vài kinh nghiệm giúp học sinh PGD B 2001-2002 3. lớp 3 đọc thơ Tìm hiểu phương pháp dạy học để PGD A 2002-2003 4. chia cho học sinh lớp 3 Kinh Nghiệm sử dụng các Trò chơi PGD A 2003-2004 5. trong giờ toán 4 Kinh Nghiệm sử dụng các Trò chơi SGD C 2003-2004 6. trong giờ toán 4 Thiết kế trò chơi toán học cho học PGD A 2004-2005 7. sinh lớp 2 Sử dụng phương pháp thí nghiệm kết PGD A 2007-2008 SGD B 2007-2008 hình thành khái niệm phép nhân phép hợp thảo luận nhóm trong dạy học 8. môn khoa học lớp 4 Sử dụng phương pháp thí nghiệm kết hợp thảo luận nhóm trong dạy học 19 môn khoa học lớp 4 Một số trò chơi toán học cho học sinh PGD A 2009-2010 lớp 1,2,3 10. Một số trò chơi toán học cho học sinh SGD C 2009-2010 lớp 1,2,3 11. Một số biện pháp hình thành kĩ năng PGD A 2010-2011 giải các bài toán có lời văn lớp 5 12. Một số giải pháp phát huy tính tích PGD A 2012-2013 SGD C 2012-2013 9. cực của học sinh trong việc học phân môn lịch sử lớp 5 13. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh trong việc học phân môn lịch sử lớp 5 14. Một số giải pháp tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp gắn liền với giáo dục kĩ năng sống cho HS trường Th PGD A 2014-2015 SGD B 2014-2015 PGD A 2015-2016 SGD B 2016-2016 Đông Tân 15. Một số giải pháp tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp gắn liền với giáo dục kĩ năng sống cho HS trường TH Đông Tân 16. Một số biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường Tiểu học Đông Tân 17. Một số biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường Tiểu học Đông Tân 20