Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
më ®Çu
***
Mét trong nh÷ng ®Æc trng cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng theo
nguyªn t¾c trung gian. Theo nguyªn t¾c nµy, c¸c giao dÞch trªn thÞ trêng chøng
kho¸n b¾t buéc ph¶i ®îc thùc hiÖn qua c«ng ty chøng kho¸n vµ nh©n viªn m«i
giíi chøng kho¸n. ChØ cã nh vËy míi ®¶m b¶o cho c¸c chøng kho¸n ®îc giao
dÞch lµ chøng kho¸n thùc vµ hîp ph¸p, b¶o vÖ lîi Ých cña nhµ ®Çu t, duy tr×
ho¹t ®éng lµnh m¹nh cña c¶ thÞ trêng.
M«i giíi chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng nghiÖp vô mang tÝnh nhµ nghÒ cao,
®ßi hái ®Æc biÖt vÒ kü n¨ng, nghiÖp vô, chÊt lîng, ®¹o ®øc, ®ång thêi ®ái hái
mét m«i trêng hç trî t¬ng ®èi phøc t¹p ( vÒ tæ chøc, ph¸p luËt, thiÕt bÞ, v¨n
ho¸, x· héi) . ThÞ trêng chøng kho¸n ph¸t triÓn tr×nh ®é cao lµ tiÒn ®Ò ®Ó ho¹t
®éng m«i giíi cã thÓ ®¶m nhËn tèt chøc n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô vµ s¶n
phÈm tµi chÝnh. Ngîc l¹i, trong mét thÞ trêng tµi chÝnh cßn th« s¬, sù xuÊt hiÖn
vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n sÏ lµ nh©n tè thóc ®Èy sù ph¸t
triÓn vµ hoµn thiÖn thÞ trêng chøng kho¸n nãi riªng vµ thÞ trêng tµi chÝnh nãi
chung.
Cïng víi sù ra ®êi cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam, c¸c c«ng ty
chøng kho¸n còng ®îc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng. M«i giíi chøng kho¸n lµ
nghiÖp vô c¬ b¶n mµ hÇu hÕt mäi c«ng ty chøng kho¸n ®Òu tham gia song míi
ë møc ®é rÊt thÊp vµ kh«ng cã sù g¾n kÕt quyÒn lîi, tr¸ch nhiÖm víi nhau vµ
víi kh¸ch hµng. NghiÖp vô m«i giíi cña c¸c c«ng ty chøng chøng kho¸n ViÖt
Nam hiÖn nay cha thùc sù ®óng víi nghiÖp vô m«i giíi vÉn thêng thÊy trªn
c¸c thÞ trêng chøng kho¸n thÕ giíi. §Ó thu hót ®îc ®«ng ®¶o nhµ ®Çu t vµ trë
thµnh mét ho¹t ®éng dÞch vô cã uy tÝn vµ chÊt lîng, ho¹t ®éng m«i giíi sÏ
ph¶i thay ®æi vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a. NhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã, sinh viªn chän ®Ò
tµi:” Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nghiÖp vô m«i giíi t¹i c«ng ty chøng kho¸n ViÖt
Nam”
TTrÇn ThÞ Ngäc Anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Môc ®Ých nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò
Chuyªn ®Ò cè g¾ng ®i s©u nghiªn cøu, lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn ,
ph¬ng ph¸p luËn vÒ C«ng ty chøng kho¸n vµ nghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n,
vai trß cña nghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n. Tõ ®ã lµm s¸ng tá sù cÇn thiÕt
ph¶i ph¸t triÓn nghiÖp vô m«i giíi cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n ViÖt Nam
Chuyªn ®Ò ®i s©u ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng m«i giíi
cña c¸c CtyCK ViÖt Nam trong thêi gian qua.
Tõ ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ ph¬ng híng ph¸t triÓn, chuyªn ®Ò m¹nh
d¹n ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nghiÖp vô m«i giíi
chøng kho¸n ë ViÖt Nam.
§èi tîng nghiªn cøu
§èi tîng nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò lµ t×nh h×nh ho¹t ®éng m«i giíi
chøng kho¸n ë c¸c CtyCK ViÖt Nam giai ®o¹n 2000-2003. Chuyªn ®Ò ®i s©u
ph©n tÝch nguyªn nh©n ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña nghiÖp vô nµy ë c¸c
CtyCK ViÖt Nam trong giai ®o¹n võa qua.
Ph¹m vi nghiªn cøu
Chuyªn ®Ò chØ giíi h¹n nghiªn cøu t×nh h×nh ho¹t ®éng m«i giíi chøng
kho¸n cña c¸c CtyCK ViÖt Nam. Nghiªn cøu nh÷ng quan ®iÓm, ph¬ng híng,
mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n
ë ViÖt Nam.
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
§Ó nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, chuyªn ®Ò ®· sö dông mét hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö cña chñ nghÜa M¸c – Lªnin
lµm c¬ së lý luËn, dùa vµo NghÞ ®Þnh, NghÞ quyÕt cña ChÝnh phñ, c¸c v¨n b¶n
quy ph¹m ph¸p luËt cña c¸c Uû ban Chøng kho¸n, Bé ngµnh cã liªn quan.
Chuyªn ®Ò dïng ph¬ng ph¸p ph©n tÝch hÖ thèng vµ ph¬ng ph¸p ph©n
tÝch thèng kª ®Ó ®¸nh gi¸ vµ rót ra nh÷ng mÆt lµm ®îc vµ nh÷ng tån t¹i trong
ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n cña c¸c CtyCK ViÖt Nam trong giai ®o¹n võa
qua.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
2
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Thu thËp th«ng tin t liÖu, tµi liÖu tham kh¶o nghiªn cøu chän läc kinh
nghiÖm c¸c níc víi t duy khoa häc, kh¸ch quan vµ thùc tiÔn ®Ó ®Ò xuÊt kiÕn
nghÞ nh÷ng ®Þnh híng ph¸t triÓn ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n ë ViÖt Nam.
KÕt cÊu chuyªn ®Ò: Ngoµi lêi më ®Çu, Môc lôc, Tµi liÖu tham kh¶o, Chuyªn
®Ò gåm cã ba phÇn chÝnh chÝnh:
Ch¬ng I: C«ng ty chøng kho¸n vµ nghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng nghiÖp vô M«i giíi chøng kho¸n cña c¸c CtyCK
t¹i ViÖt Nam
Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n cña c¸c
CtyCK t¹i ViÖt Nam.
Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n sù híng dÉn, gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh cña
thÇy gi¸o Hoµng Xu©n QuÕ, «ng TrÇn Hoµi Nam- Trëng phßng qu¶n lý kinh
doanh chøng kho¸n cïng c¸c c«, chó c¸n bé, chuyªn viªn cña Vô Qu¶n lý
kinh doanh chøng kho¸n – Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc ®Ó em cã thÓ hoµn
thµnh tèt chuyªn ®Ò nµy.
ch¬ng I
C«ng ty chøng kho¸n
vµ
NghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n
1.1 Kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty chøng kho¸n
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
3
Chuyªn ®Ò thùc tËp
1.1.1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i c«ng ty chøng kho¸n
1.1.1.1 Kh¸i niÖm
C«ng ty chøng kho¸n(CtyCK ) lµ ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian trªn thÞ
trêng chøng kho¸n(TTCK). CtyCK lµ mét tæ chøc ®îc Uû ban Chøng kho¸n
Nhµ níc cÊp phÐp ho¹t ®éng kinh doanh trªn lÜnh vùc chøng kho¸n, cã t c¸ch
ph¸p nh©n, cã vèn riªng vµ thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. Nh
vËy, ctyCK thùc chÊt lµ mét doanh nghiÖp thuéc ngµnh c«ng nghiÖp chøng
kho¸n, c¸c nghiÖp vô chÝnh cña nã lµ ph¸t hµnh, kinh doanh, m«i giíi, t vÊn vµ
qu¶n lý danh môc ®Çu t.
C«ng ty chøng kho¸n cã thÓ lµ thµnh viªn cña mét hay nhiÒu Së giao
dÞch trong níc vµ nÕu vËy sÏ kh«ng thÓ lµ thµnh viªn cña thÞ trêng b¸n tËp
trung. Víi t c¸ch lµ thµnh viªn cña Së giao dÞch, c«ng ty chøng kho¸n sÏ cö
c¸c chuyªn gia m«i giíi ®Õn ho¹t ®éng t¹i sµn giao dÞch, ®©y lµ nhµ m«i giíi
chÝnh thøc, vµ cïng c¸c chuyªn gia chøng kho¸n cña Së, tiÕp nhËn vµ tæ chøc
thùc hiÖn lÖnh cña kh¸ch hµng ®Æt mua, b¸n chøng kho¸n. NÕu kh«ng ph¶i lµ
thµnh viªn cña Së giao dÞch, c¸c c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ ho¹t ®éng mét
c¸ch tù do trªn thÞ trêng OTC. Ngoµi ra, c«ng ty chøng kho¸n còng cã thÓ
thµnh lËp díi d¹ng c«ng ty thµnh viªn cña mét ng©n hµng hay thuéc c¸c tæng
c«ng ty, tËp ®oµn c«ng nghiÖp, tµi chÝnh, b¶o hiÓm...vµ ®îc tæ chøc theo lo¹i
h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau.
Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã rÊt nhiÒu h×nh thøc tæ chøc cña c«ng ty chøng
kho¸n nh quèc doanh, cæ phÇn, tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, liªn doanh, doanh
nghiÖp t nh©n. ë ViÖt Nam, theo quyÕt ®Þnh 04/1998/Q§-UBCK3 ngµy
13/10/1998 cña UBCKNN, c«ng ty chøng kho¸n lµ c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty
TNHH thµnh lËp hîp ph¸p t¹i ViÖt Nam, ®îc UBCKNN cÊp phÐp thùc hiÖn
mét hoÆc mét sè lo¹i h×nh kinh doanh chøng kho¸n.
Ph©n lo¹i c«ng ty chøng kho¸n
Do ®Æc ®iÓm mét c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ kinh doanh trªn mét lÜnh
vùc, lo¹i h×nh kinh doanh nhÊt ®Þnh do ®ã, hiÖn nay, cã quan ®iÓm ph©n chia
ctyCK thµnh c¸c lo¹i sau:
C«ng ty ®Çu t ng©n hµng : Lo¹i c«ng ty nµy ph©n phèi nh÷ng
chøng kho¸n míi ®îc ph¸t hµnh vµ b¸n l¹i c¸c chøng kho¸n nµy cho c«ng
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
4
Chuyªn ®Ò thùc tËp
chóng theo gi¸ tÝnh gép c¶ lîi nhuËn cña c«ng ty . V× vËy, c«ng ty nµy gäi lµ
nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh
C«ng ty kinh doanh chøng kho¸n: Lµ c«ng ty chøng kho¸n chñ
yÕu thùc hiÖn nghiÖp vô tù doanh, cã nghÜa lµ tù bá vèn vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm
vÒ hËu qu¶ kinh doanh.
C«ng ty giao dÞch phi tËp trung: Lµ c«ng ty chøng kho¸n ho¹t
®éng chñ yÕu trªn thÞ trêng OTC vµ hä ®ãng vai trß lµ nhµ t¹o thÞ trêng.
C«ng ty m«i giíi chøng kho¸n : Lµ c«ng ty chøng kho¸n chØ thùc
hiÖn viÖc trung gian mua b¸n chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó hëng hoa hång.
Tr¶i qua qu¸ tr×nh hµng tr¨m n¨m, t¬ng thÝch víi sù ph¸t triÓn cña
thÞ trêng( sè lîng vµ chñng lo¹i kh¸ch hµng, sè lîng vµ chñng lo¹i s¶n
phÈm dÞch vô tµi chÝnh), c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n ®îc h×nh thµnh
vµ ph¸t triÓn theo híng rÊt ®a d¹ng, c¶ vÒ ph¬ng diÖn quy m«, ®Þa bµn ho¹t
®éng còng nh tÝnh chÊt ho¹t ®éng. C«ng ty m«i giíi cã thÓ ph©n lo¹i theo
nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau nh:
a)
Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ho¹t ®éng
C«ng ty tÇm quèc gia
Theo tµi liªu cña thÞ trêng Mü, c¸c c«ng ty tÇm quèc gia lµ c«ng ty
thµnh viªn cña NYSE. Trong tæng sè 77000 nh©n viªn m«i giíi cña c«ng ty
nµy, 70% lµm viÖc cho mét trong sè 11 h·ng b¸n lÎ lín nhÊt. §a sè c¸c
h·ng quèc gia cña NYSE ®Òu cã chung ®Æc ®iÓm sau:
Cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®Çu t c¶ gãi, bao gåm c¸c c«ng cô cña
quü t¬ng hç, b¶o hiÓm nh©n thä, c¸c kho¶n niªn kim, c¸c ®¬n vÞ ®Çu t quü tÝn
th¸c vµ nh÷ng c«ng ty hîp danh h÷u h¹n.
Cã n¨ng lùc nghiªn cøu m¹nh, víi ®éi ngò ®«ng ®¶o chuyªn gia
ph©n tÝch theo dâi hµng tr¨m c«ng ty, trong ®ã cã nh÷ng c«ng ty quèc gia næi
tiÕng ®ång thêi c¶ nh÷ng c«ng ty võa ®Çy triÓn väng. Ngêi ®Çu t cã ®îc nh÷ng
ngêi m«i giíi thuéc nh÷ng c«ng ty m«i giíi nµy sÏ tiÕp cËn ®îc tíi ®Ønh cao
cña viÖc nghiªn cøu c«ng ty quan träng nhÊt cña quèc gia vµ thÕ giíi.
Cã ¶nh hëng lín, cã thÓ dÞch chuyÓn xu híng gÝa c¶ cña thÞ trêng. D©n chóng thùc sù l¾ng nghe ý kiÕn tõ nh÷ng c«ng ty nµy, bëi vËy khi bé
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
5
Chuyªn ®Ò thùc tËp
phËn nghiªn cøu cña c«ng ty thuéc lo¹i nµy a thÝch mét cæ phiÕu nµo ®ã vµ
c«ng bè ®iÒu ®ã, nã cã kh¶ n¨ng ®Èy cæ phiÕu ®ã t¨ng m¹nh.
Uy tÝn lín. Nh÷ng c«ng ty nµy rÊt ý thøc vÒ viÖc gi÷ g×n h×nh ¶nh
cña m×nh. Hä lµm tÊt c¶ mäi ®iÒu ®Ó gi÷ cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh
lu«n lu«n tiÕn tíi; cè g¾ng thùc hiÖn sù kiÓm so¸t ®îc tiªu chuÈn hãa vµ
nghiªm ngÆt, coi träng viÖc duy tr× th¸i ®é tu©n thñ cña c¸c phßng ban, nh»m
®¶m b¶o mäi viÖc ®îc thùc hiÖn ®óng ph¸p luËt.
Gi¸o dôc c«ng chóng lµ viÖc lµm ®îc c¸c c«ng ty lín chó träng.
Mçi khi cã s¶n phÈm míi, hay mét v¨n b¶n ph¸p luËt m¬Ý ban hµnh, c¸c c«ng
ty ®Òu tæ chøc c¸c buæi héi th¶o hoÆc thuyÕt tr×nh ®Ó tuyªn truyÒn , gi¶i thÝch
cho c«ng chóng.
C¸c c«ng ty tÇm khu vùc
VÒ nhiÒu ph¬ng diÖn th× c«ng ty nµy còng gièng nh c¸c c«ng ty tÇm
quèc gia. Chç kh¸c chñ yÕu lµ nh÷ng c«ng ty nµy nhá h¬n, trô së chÝnh cña
chóng thêng n»m ngoµi Thµnh phè New york, vµ hä cã xu híng tËp trung næ
lùc nghiªn cøu vµo nh÷ng c«ng ty n»m trong ®Þa phËn cña m×nh.
C«ng ty nµy cã lîi thÕ nh:
VÞ trÝ thuËn tiÖn. C¸c c«ng ty tÇm khu vùc thiÕt lËp c¸c trô së chi
nh¸nh ë nh÷ng n¬i mµ mét c«ng ty quèc gia cã thÓ kh«ng víi tíi ®îc.
Tô ®iÓm b¸n lÎ. Kh¸c víi c«ng ty lín tÇm quèc gia, ®a sè c«ng ty
tÇm khu vùc cña NYSE ®Òu tËp trung chØ vµo ho¹t ®éng b¸n lÎ.
C¸c c«ng ty tÇm khu vùc chµo c¸c dÞch vô cã tÝnh c¸ nh©n cao
h¬n. Nh÷ng khiÕu n¹i cña ngêi ®Çu t sÏ ®îc gi¶i quyÕt nhanh chãng h¬n, do
héi së ®Æt ngay t¹i khu vùc.
Nghiªn cøu khu vùc. C¸c h·ng tÇm khu vùc cã xu híng tËp trung
vµo nh÷ng cæ phiÕu trong ph¹m vi khu vùc m×nh, mµ c«ng ty tÇm quèc gia thêng hay bá qua.
C«ng ty cæ phiÕu nhá
§©y lµ nh÷ng c«ng ty chuyªn lµm ¨n víi nh÷ng cæ phiÕu cã gi¸ thÊp, díi 5$ mét cæ phiÕu. Nh÷ng c«ng ty nµy thêng giao dÞch nh÷ng cæ phiÕu cã rñi
ro cao h¬n so víi nh÷ng c«ng ty kh¸c. Lîi thÕ cña cæ phiÕu nµy lµ nÕu nã diÔn
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
6
Chuyªn ®Ò thùc tËp
biÕn tèt th× lîi nhuËn cho mét nhµ ®Çu t lµ rÊt lín. Song ®Ó ho¹t ®éng thµnh
c«ng, c¸c c«ng ty nµy còng ®· tr¶i qua kh¸ nhiÒu thÊt b¹i. BÊt lîi cña c«ng ty
nµy lµ n¨ng lùc nghiªn cøu còng nh chñng lo¹i ®Çu t cña hä rÊt h¹n chÕ, ngêi
m«i giíi Ýt ®îc ®µo t¹o h¬n.
C¸c h·ng chuyªn phôc vô c¸c ®Þnh chÕ
C¸c h·ng nµy theo truyÒn thèng thêng phôc vô cho c¸c ®Þnh chÕ lín,
nh c¸c ng©n hµng, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, quü hu trÝ... vµ nh÷ng c«ng ty kh¸c
qu¶n lý khèi lîng tµi s¶n lín. C¸c h·ng nµy cung cÊp nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn
cøu ®Çu t vµ dÞch vô t vÊn tinh vi, cung cÊp c¶ nh÷ng dÞch vô ng©n hµng ®Çu t,
kÓ c¶ viÖc b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n, s¸p nhËp vµ th©u tãm.
Trªn NYSE, cã 80% cæ phiÕu thêng lµ do c¸c nhµ ®Çu t c¸ nh©n n¾m
gi÷. Tuy nhiªn c¸c ®Þnh chÕ vÉn thèng trÞ giao dÞch- chiÕm 2/3 tæng khèi lîng
giao dÞch. Trong nh÷ng ngµy mµ khèi lîng giao dÞch lªn tíi 200 triÖu cæ phiÕu
th× gÇn 133 triÖu trong ®ã lµ do c¸c ®Þnh chÕ giao dÞch. Lîi thÕ cña nh÷ng
c«ng ty nµy lµ víi khèi lîng giao dÞch lín, møc gi¶m gi¸ lµ ®¸ng kÓ; ho¹t
®éng nghiªn cøu mang tÝnh nhµ nghÒ cao víi nh÷ng b¸o c¸o rÊt chi tiÕt.
b) Ph©n lo¹i theo dÞch vô cung cÊp
C«ng ty m«i giíi gi¶m gi¸
Ho¹t ®éng cña c«ng ty nµy chñ yÕu lµ gióp kh¸ch hµng thùc hiÖn c¸c
lÖnh mua b¸n chøng kho¸n. C«ng ty m«i giíi gi¶m gi¸ thÝch hîp cho c¸c nhµ
®Çu t tù m×nh ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh mua b¸n. NhiÒu nhµ ®Çu t kh«ng muèn l¬×
khuyªn hay kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Çu t cña ngêi m«i giíi. Nh÷ng nhµ ®Çu t nµy
chØ muèn thùc hiÖn giao dÞch trªn tÊt c¶ hay mét phÇn ®Çu t cña hä víi gi¸ tèt
nhÊt cã thÓ, cïng víi kho¶n hoa hång chØ ph¶n ¸nh chi phÝ cña dÞch vô ®ã
th«i. Gäi lµ c«ng ty m«i giíi gi¶m gÝa hµm nghÜa chi phÝ cña c«ng ty nµy thÊp
h¬n nhiÒu so víi chi phÝ cña nh÷ng c«ng ty chøng kho¸n cung cÊp dÞch vô
®Çy ®ñ.
Song sö dông dÞch vô nµy còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. NÕu nhµ
®Çu t cã mét kho¶n lç nµo ®ã trªn tµi kho¶n cña c«ng ty gi¶m gi¸, sÏ kh«ng cã
mét ngêi m«i giíi c¸ nh©n nµo cã thÓ tíi ®Ó s÷a ch÷a sai lÇm cho «ng ta. Quan
träng h¬n nÕu nh ngêi ®Çu t cÇn mét l¬× khuyªn vÒ tµi kho¶n cô thÓ, ngêi m«i
giíi gi¶m gi¸ kh«ng thÓ gióp ®îc. Nhng khi gi¸ cæ phiÕu gi¶m sót bÊt ngê, ngTrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
7
Chuyªn ®Ò thùc tËp
êi ®Çu t v× kh«ng biÕt lý do nªn sÏ lóng tóng kh«ng biÕt nªn b¸n ra hay gi÷ l¹i,
hoÆc thËm chÝ mua thªm. NÕu sö dông c«ng ty m«i giíi dÞch vô ®Çy ®ñ th× ngêi ®Çu t kh«ng chØ nhËn ®îc lêi khuyªn vÒ nh÷ng cæ phiÕu hay tr¸i phiÕu cô
thÓ mµ quan träng kh«ng kÐm lµ ngêi m«i giíi cã thÓ thóc ®Èy kh¸ch hµng
tiÕp tôc ®Çu t trong c¶ thêi kú tèt còng nh xÊu. ChÝnh v× lÏ ®ã, c«ng ty m«i
giíi gi¶m gÝa chØ thÝch hîp cho c¸c ®èi tîng:
C¸c nhµ ®Çu t dµi h¹n tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng: Mét sè ngêi ®Çu t thÝch nghiªn cøu thÞ trêng, theo dâi c¸c xu híng cña nghµnh vµ lùa
chän nh÷ng cæ phiÕu cã tiÒm n¨ng lín. §©y lµ së thÝch cña hä, vµ nÕu nh÷ng
næ lùc cña riªng hä cã kÕt qu¶ mét c¸ch hîp lý, hä cã thÓ giµu lªn nÕu sö dông
c«ng ty m«i giíi gi¶m gi¸. NhiÒu trong sè nh÷ng ngêi ®Çu t nµy võa cã ngêi
m«i giíi dÞch vô ®Çy ®ñ võa cã ngêi m«i giíi chiÕt khÊu.
C¸c nhµ kinh doanh ng¾n h¹n theo trêng ph¸i kü thuËt. Hä thêng
tù m×nh vÏ ®å thÞ cho c¸c cæ phiÕu vµ tiÕn hµnh giao dÞch trªn c¬ së ng¾n h¹n.
C¸c nhµ giao dÞch n¨ng ®éng cã thÓ ®¶o danh môc ®Çu t cña hä mçi th¸ng mét
lÇn. NÕu sö dông dÞch vô ®Çy ®ñ, chi phÝ giao dÞch cña hä trong 12 th¸ng lµ
mét sè khæng lå( Ch¼ng h¹n víi møc phÝ 2% cho mét giao dÞch, mçi lÇn hä
thay ®æi mét chøng kho¸n, hä mÊt 2% cho viÖc b¸n ra vµ 2% cho viÖc mua
vµo, tøc lµ 4% trong mét th¸ng, vµ 48% mét n¨m). Sö dông dÞch vô m«i giíi
gi¶m gÝa sÏ tiÕt kiÖm ®îc rÊt nhiÒu chi phÝ giao dÞch.
Nh÷ng nhµ ®Çu t chØ giao dÞch mét lÇn. NÕu mét ngêi nhËn ®îc
mãn quµ hay ®îc thõa kÕ vµ muèn b¸n nã ®i, ngêi ®ã cÇn sö dông mét c«ng ty
m«i giíi gi¶m gÝa ®Ó gióp tiÕn hµnh giao dÞch, bëi giao dÞch nµy kh«ng ®ßi
hái nh÷ng dÞch vô ®Æc biÖt hay lêi khuyªn tõ ngêi m«i giíi.
C«ng ty m«i giíi dÞch vô ®Çy ®ñ
C«ng ty nµy cung cÊp mét d¶i dÞch vô hoµn h¶o, tõ viÖc ®a ra kÕt qu¶
nghiªn cøu, ph©n tÝch, cho lêi khuyªn ®Õn viÖc theo dâi tµi kho¶n vµ kÞp thêi
®a ra nh÷ng khuyÕn nghÞ cÇn thiÕt cho kh¸ch hµng. Ngêi m«i giíi dÞch vô ®Çy
®ñ s½n sµng tr¶ lêi mäi c©u hái vµ gióp kh¸ch hµng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t
sinh. Ngoµi viÖc ®a ra lêi khuyªn, ngêi m«i giíi dÞch vô ®Çy ®ñ cßn chµo
nhiÒu dÞch vô kh¸c kh«ng cã ®îc ë ngêi m«i giíi gi¶m gi¸.
Nh÷ng ngêi ®Çu t sö dông ngêi m«i giíi dÞch vô ®Çy ®ñ lµ:
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
8
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Nh÷ng ngêi lu«n ®¸nh gi¸ cao sù thuËn tiÖn cña viÖc lu«n lu«n cã s½n mét
cè vÊn chuyªn nghiÖp híng dÉn nh÷ng quyÕt ®Þnh mua b¸n cña hä. Hä thõa
nhËn nh÷ng nh÷ng h¹n chÕ cña b¶n th©n trªn thÞ trêng ®Çu t phøc t¹p vµ coi
ngêi m«i giíi lµ c¸c chuyªn gia c«ng nghiÖp, ngêi cã thÓ gióp cho c¸c kho¶n
®Çu t cña hä kh«ng ngõng lín lªn.
Nh÷ng ngêi ®¸nh gi¸ cao sù quan t©m c¸ nh©n cña mét ngêi m«i giíi dÞch
vô ®Çy ®ñ, muèn cã mét ngêi m«i giíi lu«n ®Ó m¾t ®Õn tµi kho¶n cña m×nh,
gäi ®iÖn khi cÇn thiÕt vµ quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò cña hä.
Nãi tãm l¹i, theo sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng, c¸c c«ng ty chøng kho¸n còng
dÇn dÇn ®îc chuyªn m«n ho¸ theo nghiÖp vô, theo khu vùc ho¹t ®éng, theo
®èi tîng kh¸ch hµng, chñng lo¹i s¶n phÈm...Tuú tÝnh chÊt cña thÞ trêng mµ
tÝnh chÊt chuyªn m«n ho¸ sÏ ph¸t triÓn theo chiÒu híng nµy hoÆc híng kh¸c.
1.1.2 M« h×nh cña c«ng ty chøng kho¸n
HÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i vµ thÞ trêng chøng kho¸n cã mèi quan
hÖ h÷u c¬ víi nhau. HÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ®· cã xu híng g¾n kÕt hai
lÜnh vùc ho¹t ®éng nµy, x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n dùa trªn
sù ph¸t triÓn cña ng©n hµng. Song trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh, ph¸p luËt
c¸c níc l¹i cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nhau.
Trªn thÕ giíi, cã ba m« h×nh c«ng ty chøng kho¸n c¬ b¶n:
M« h×nh thø nhÊt lµ m« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng toµn phÇn. Trong m«
h×nh nµy kh«ng cã bÊt kú sù t¸ch biÖt nµo gi÷a ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ
ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n. C¸c ng©n hµng ®a n¨ng ®îc phÐp cung
cÊp ®Çy ®ñ c¸c dÞch vô: ng©n hµng, chøng kho¸n, b¶o hiÓm. M« h×nh nµy ®îc
¸p dông t¹i §øc, c¸c níc B¾c ¢u, Hµ lan, Thuþ Sü vµ ¸o.
M« h×nh ®a n¨ng toµn phÇn cho phÐp c¸c c«ng ty chøng kho¸n tËn dông
triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ vÒ nh©n lùc, vËt lùc ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô tæng hîp cho
kh¸ch hµng. ViÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô cho phÐp ng©n hµng ®a d¹ng ho¸
ho¹t ®éng kinh doanh, san sÎ rñi ro gi÷a c¸c lÜnh vùc ®Çu t, t¨ng kh¶ n¨ng
chèng ®ì cña ng©n hµng tríc c¸c biÕn ®éng kinh tÕ.
Tuy nhiªn viÖc ¸p dông m« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng toµn phÇn cã nh÷ng
h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Tríc hÕt, ng©n hµng ®an n¨ng kh«ng cã sù t¸ch biÖt gi÷a
vèn ®Ó cho vay hay vèn ®Ó kinh doanh chøng kho¸n. §iÒu nµy g©y khã kh¨n
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
9
Chuyªn ®Ò thùc tËp
cho c«ng t¸c qu¶n lý thÞ trêng vµ ¶nh hëng tíi viÖc kiÓm so¸t kh¶ n¨ng thanh
to¸n cña hÖ thèng ng©n hµng
M« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng mét phÇn. Trong m« h×nh nµy, ng©n hµng
muèn kinh doanh chøng kho¸n ph¶i thµnh lËp c«ng ty con, cã t c¸ch ph¸p
nh©n ®éc lËp, do vËy lo¹i bá ®îc nhîc ®iÓm cña m« h×nh ®a n¨ng toµn phÇn,
t¹o sù ®éc lËp t¬ng ®èi gi÷a ho¹t ®éng ng©n hµng vµ ho¹t ®éng kinh doanh
chøng kho¸n. Tuy nhiªn nã cã nhîc ®iÓm lµ t¹o sù trïng chÐo vÒ tæ chøc, lµm
gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng. M« h×nh nµy ®îc ¸p dông t¹i V¬ng quèc Anh, Canada vµ óc.
M« h×nh c«ng ty chøng kho¸n ®éc lËp ( chuyªn doanh). M« h×nh nµy
t¸ch biÖt hoµn toµn hai ngµnh c«ng nghiÖp ng©n hµng vµ chøng kho¸n víi viÖc
cÊm ng©n hµng tham gia ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n. Ho¹t ®éng chØ
dµnh cho c«ng ty chøng kho¸n chuyªn doanh ®¶m nhËn. ¦u ®iÓm cña m«
h×nh nµy lµ h¹n chÕ rñi ro cho c¶ hÖ thèng ng©n hµng vµ thÞ trêng chøng
kho¸n. M« h×nh nµy ®îc ¸p dông t¹i Mü theo ®¹o luËt Glass-Steagall vµ ë
NhËt. Tuy nhiªn, m« h×nh c«ng ty chøng kho¸n chuyªn doanh lµm gi¶m sù
c¹nh tranh trong hÖ thèng tµi chÝnh, ®ång thêi lµm l·ng phÝ tiÒm lùc vÒ tµi
chÝnh vµ uy tÝn cña c¸c ng©n hµng trong viÖc trî gióp thÞ trêng chøng kho¸n
ph¸t triÓn. HiÖn nay, c¸c níc ¸p dông m« h×nh nµy còng ®ang chuyÓn sang m«
h×nh ®a n¨ng mét phÇn b»ng c¸ch níi láng c¸c ®iÒu kiÖn cho phÐp c¸c ng©n
hµng tham gia thÞ trêng chøng kho¸n.
C¸c ph©n tÝch trªn cho thÊy, mçi m« h×nh ®Òu cã u nhîc ®iÓm riªng vµ
kh«ng cã m« h×nh nµo lµ tèi u ®èi víi mét quèc gia. Víi c¸c níc ph¸t triÓn,
trªn c¬ së c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ h¹ tÇng kü thuËt, m«i trêng ph¸p lý, kinh
nghiÖm tæ chøc qu¶n lý vµ tr×nh ®é nhËn thøc còng thu nhËp cña c«ng chóng
cao, cã thÓ ¸p dông m« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng toµn phÇn sÏ ph¸t huy ®îc
nh÷ng u thÕ cña sù kÕt hîp gi÷a hai lÜnh vùc kinh doanh nµy víi nhau. Song
®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, m« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng mét phÇn l¹i ®¶m
b¶o sù an toµn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng vµ cña thÞ trêng
chøng kho¸n. Cho dï theo m« h×nh nµo, ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng
kho¸n bao gåm c¸c ho¹t ®éng: m«i giíi chøng kho¸n, b¶o l·nh ph¸t hµnh, t
vÊn, qu¶n lý danh môc ®Çu t vµ c¸c ho¹t ®éng phô trî kh¸c.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
10
Chuyªn ®Ò thùc tËp
1.1.3 Ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n
1.1.3.1 C¸c nghiÖp vô c¬ b¶n
a) NghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n
M«i giíi chøng kho¸n lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n trong ®ã
mét c«ng ty chøng kho¸n ®¹i diÖn cho kh¸ch hµng tiÕn hµnh giao dÞch th«ng
qua c¬ chÕ giao dÞch t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n hay thÞ trêng OTC mµ
chÝnh kh¸ch hµng sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi hËu qu¶ kinh tÕ cña viÖc
giao dÞch ®ã. Rñi ro mµ nhµ m«i giíi hay gÆp ph¶i lµ c¸c kh¸ch hµng cña
m×nh hoÆc nhµ m«i giíi giao dÞch kh¸c kh«ng thÓ thùc hiÖn thanh to¸n ®óng
thêi h¹n.
Th«ng qua ho¹t ®éng m«i giíi, c«ng ty chøng kho¸n sÏ chuyÓn ®Õn kh¸ch
hµng c¸c s¶n phÈm, dÞch vô t vÊn vµ kÕt nèi gi÷a nhµ ®Çu t b¸n chøng kho¸n
víi nhµ ®Çu t mua chøng kho¸n. Vµ trong nh÷ng trêng hîp, nhµ m«i giíi sÏ lµ
ngêi b¹n, ngêi chia sÎ nh÷ng lo ©u c¨ng th¼ng vµ ®a ra nh÷ng lêi ®éng viªn
kÞp thêi cho nhµ ®Çu t, gióp nhµ ®Çu t cã nh÷ng quyÕt ®Þnh tØnh t¸o.
Nghiªn cøu kü h¬n vÒ nghiÖp vô m«i giíi sÏ ®îc tr×nh bµy trong phÇn II
cña ch¬ng nµy.
b) NghiÖp vô tù doanh
NghiÖp vô tù doanh lµ nghiÖp vô kinh doanh trong ®ã c«ng ty chøng
kho¸n mua b¸n chøng kho¸n b»ng tiÒn cña m×nh, rñi ro do chÝnh c«ng ty chÞu
vµ hä cã thÓ lµm thªm nhiÖm vô t¹o thÞ trêng cho mét lo¹i hµng chøng kho¸n
nµo ®ã.
Nhµ giao dÞch cã l·i hay lç tuú vµo gi¸ chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµ gi¸
b¸n chøng kho¸n vµ biÕn ®éng chung cña gi¸ chøng kho¸n do hä n¾m gi÷.
Ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n cã thÓ lµ:
Giao dÞch gi¸n tiÕp: tøc lµ c«ng ty chøng kho¸n ®Æt lÖnh mua vµ
b¸n cña m×nh trªn së giao dÞch, lÖnh cña hä cã thÓ thùc hiÖn víi bÊt kú kh¸ch
hµng nµo x¸c ®Þnh tríc.
Giao dÞch trùc tiÕp: lµ giao dÞch gi÷a c«ng ty chøng kho¸n vµ
kh¸ch hµng th«ng qua th¬ng lîng. §èi tîng giao dÞch lo¹i nµy thêng lµ c¸c
lo¹i tr¸i phiÕu, c¸c cæ phiÕu ®¨ng ký giao dÞch ë thÞ trêng OTC.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
11
Chuyªn ®Ò thùc tËp
LuËt c¸c níc quy ®Þnh c¸c c«ng ty chøng kho¸n ph¶i dµnh mét tû lÖ
phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh giao dÞch cña m×nh cho ho¹t ®éng b×nh æn thÞ trêng. C¸c
c«ng ty cã nghÜa vô mua vµo khi gi¸ chøng kho¸n lªn ®Ó k×m gi¸ vµ ph¶i b¸n
ra khi gi¸ chøng kho¸n gi¶m nh»m gi÷ gi¸ chøng kho¸n.
c) NghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh
B¶o l·nh ph¸t hµnh lµ viÖc c¸c tæ chøc b¶o l·nh gióp tæ chøc ph¸t hµnh
thùc hiÖn c¸c thñ tôc tríc vµ sau khi chµo b¸n chøng kho¸n nh ®Þnh gi¸ chøng
kho¸n, ph©n phèi chøng kho¸n vµ b×nh æn gi¸ chøng kho¸n trong giai ®o¹n
®Çu.
§Ó ®îc tham gia vµo nghiÖp vô b¶o l·nh, c«ng ty chøng kho¸n ph¶i cã mét
sè vèn t¬ng ®èi lín. §©y lµ ho¹t ®éng mang tÝnh rñi ro kh¸ cao, v× thÕ c«ng ty
chøng kho¸n ph¶i thùc hiÖn mét lo¹t c¸c nghiªn cøu kü lìng tríc khi quyÕt
®Þnh cã hay kh«ng chÊp nhËn b¶o l·nh.
Thu nhËp cña c«ng ty chøng kho¸n tõ ho¹t ®éng b¶o l·nh lµ phÝ b¶o l·nh
hoÆc mét tû lÖ hoa hång nhÊt ®Þnh trªn sè tiÒn thu ®îc tõ ®ît ph¸t hµnh. Møc
phÝ nµy tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña ®ît ph¸t hµnh ( sè lîng lín hay nhá, thuËn
lîi hay khã kh¨n,ph¸t hµnh lÇn ®Çu hay ph©n phèi s¬ cÊp, ...)
Cã 3 ph¬ng ph¸p b¶o l·nh lµ b¶o l·nh cam kÕt tèi ®a, b¶o l·nh cam kÕt
ch¾c ch¾n vµ b¶o l·nh cam kÕt tÊt c¶ hoÆc kh«ng. B¶o l·nh cam kÕt tèi ®a lµ
viÖc tæ chøc b¶o l·nh cam kÕt ph©n phèi tèi ®a sè chøng kho¸n cña tæ chøc
ph¸t hµnh mµ kh«ng cam kÕt cã ph©n phèi ®îc hÕt sè chøng kho¸n ®ã hay
kh«ng. Trong trêng hîp nµy, tæ chøc ph¸t hµnh cã thÓ gÆp rñi ro do kh«ng huy
®éng ®ñ vèn kinh doanh.
B¶o l·nh cam kÕt ch¾c ch¾n lµ h×nh thøc tæ chøc b¶o l·nh cam kÕt mua
toµn bé sè chøng kho¸n cha ph©n phèi hÕt cña tæ chøc ph¸t hµnh. Trong trêng
hîp b¶o l·nh tÊt c¶ hoÆc kh«ng, nÕu sè chøng kho¸n ®ù¬c ph©n phèi cha ®¹t
tíi giíi h¹n tèi thiÓu ®· ®îc x¸c ®Þnh tríc th× toµn bé sè chøng kho¸n ®· hoÆc
cha ph©n phèi ®Òu bÞ huû bá.
d) NghiÖp vô t vÊn
T vÊn ®Çu t chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng ph©n tÝch, ®a ra c¸c khuyÕn nghÞ liªn
quan ®Õn chøng kho¸n, hoÆc c«ng bè vµ ph¸t hµnh c¸c b¸o c¸o ph©n tÝch cã
liªn quan ®Õn chøng kho¸n.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
12
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Mét trong nh÷ng trë ng¹i quan träng ®èi víi thÞ trêng tµi chÝnh lµ vÊn ®Ò
th«ng tin kh«ng c©n xøng, sù lùa chän ®èi nghÞch vµ rñi ro ®¹o ®øc. C¸c nhµ
®Çu t cã thÓ rÊt khã kh¨n trong viÖc thu thËp vµ xö lý th«ng tin. C«ng ty chøng
kho¸n víi lîi thÕ chuyªn m«n ho¸ cao, c¸c th«ng tin tin cËy, cã thÓ dÔ dµng
h¬n trong vÊn ®Ò nµy vµ cã thÓ chia sÎ th«ng tin víi c¸c nhµ ®Çu t. B»ng c¸ch
nµy, c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ tiÕt kiÖm chi phÝ vµ t¨ng chÊt lîng giao dÞch. Cã hai
h×nh thøc t vÊn lµ t vÊn trùc tiÕp vµ t vÊn gi¸n tiÕp. H×nh thøc t vÊn trùc tiÕp ®îc thùc hiÖn khi c¸c c«ng ty chøng kho¸n ph©n tÝch, xö lý c¸c t×nh huèng ®Çu
t cña chÝnh kh¸ch hµng, tõ ®ã cã nh÷ng khuyÕn nghÞ trùc tiÕp trªn c¬ së mét
kho¶n lÖ phÝ t vÊn tho¶ thuËn. Víi c¸ch thøc thø hai, c«ng ty chøng kho¸n cã
thÓ chia sÎ th«ng tin cña m×nh th«ng qua viÖc ph¸t hµnh c¸c b¸o c¸o ph©n tÝch
trªn c¸c t¹p chÝ, s¸ch b¸o chuyªn ®Ò. ViÖc ph¸t hµnh c¸c tµi liÖu nµy lµm t¨ng
uy tÝn vµ t¹o thu nhËp cho c«ng ty. C«ng ty chøng kho¸n ph¶i cã tr¸ch nhiÖm
vÒ tÝnh trung thùc cña nh÷ng lêi t vÊn cña m×nh ®èi víi kh¸ch hµng vµ trong
nhiÒu trêng hîp, ho¹t ®éng t vÊn ph¶i ®îc qu¶n lý vµ cÊp phÐp. Tuy nhiªn,
trong ho¹t ®éng t vÊn ®Çu t chøng kho¸n, nhµ ®Çu t vÉn ph¶i tù chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ cac quyÕt ®Þnh ®Çu t cña m×nh.
e) Qu¶n lý danh môc ®Çu t
Qu¶n lý danh môc ®Çu t lµ ho¹t ®éng qu¶n lý tµi s¶n cña kh¸ch hµng th«ng
qua viÖc mua b¸n vµ n¾m gi÷ c¸c chøng kho¸n theo uû th¸c vµ v× quyÒn lîi
cña kh¸ch hµng.
§èi víi nghiÖp vô nµy, kh¸ch hµng uû th¸c cho c«ng ty thay mÆt m×nh
quyÕt ®Þnh ®Çu t theo mét chiÕn lîc hay nh÷ng nguyªn t¾c ®· ®îc kh¸ch hµng
chÊp thuËn
C«ng
ty
chøng
kho¸n
NhËn
yªu
cÇu
qu¶n
lý
Ký
hîp
®ång
qu¶n
lý
Thanh
lý hîp
®ång
Kh¸ch
hµng
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
13
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Trong ho¹t ®éng qu¶n lý danh môc ®Çu t, c¸c trung gian tµi chÝnh ®¶m b¶o sù
t¸ch biÖt gi÷a tµi s¶n cña kh¸ch hµng. Tuú theo sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng
®èi víi c«ng ty mµ hä cã thÓ ñy quyªn mét phÇn hoÆc toµn bé ®èi víi viÖc
qu¶n lý tµi s¶n. §Þnh kú hoÆc theo yªu cÇu kh¸ch hµng, c«ng ty göi c¸c b¶n
sao kª vÒ t×nh h×nh tµi s¶n trong danh môc cho c¸c kh¸ch hµng , ®ång thêi
kh«ng ®îc tiÕt lé c¸c th«ng tin vÒ tµi s¶n cña kh¸ch hµng trõ c¸c trêng hîp ®Æc
biÖt.
Trong häat ®éng qu¶n lý danh môc ®Çu t, c«ng ty chøng kho¸n sÏ nhËn ®îc lÖ
phÝ qu¶n lý tµi s¶n tõ phÝa kh¸ch hµng. Ho¹t ®éng nµy còng gãp phÇn t¨ng uy
tÝn vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh lu ký, thanh to¸n, t vÊn.
1.1.3.2 C¸c nghiÖp vô phô trî
a) NghiÖp vô tÝn dông
C«ng ty chøng kho¸n cã thÓ cho kh¸ch hµng cña m×nh vay ®Ó hä mua
chøng kho¸n vµ thÕ chÊp chÝnh nh÷ng chøng kho¸n ®ã. Khi kh¸ch hµng kh«ng
tr¶ ®îc nî, c«ng ty cã quyÒn b¸n c¸c chøng kho¸n ®ã ®Ó thu håi kho¶n vay.
Giao dÞch mua b¸n víi sè tiÒn cho vay nµy ®îc thùc hiÖn trªn tµi kho¶n b¶o
chøng. Quy tr×nh thùc hiÖn mua b¸n kh«ng kh¸c c¸c giao dÞch c«ng ty thùc
hiÖn cho kh¸ch hµng trªn tµi kho¶n giao dÞch.
Rñi ro sÏ x¶y ra ®èi víi c«ng ty chøng kho¸n nÕu chøng kho¸n ®îc mua
tõ tiÒn vay gi¶m gi¸. V× thÕ c«ng ty chøng kho¸n khi më tµi kho¶n b¶o chøng
cho kh¸ch hµng ®ßi hái mét tû lÖ ký quü nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra, c«ng ty còng ®a
s¸ch lîc qu¶n lý kho¶n vay, tr¸nh tËp trung vµo mét lo¹i kh¸ch hµng ®Ó thu
håi vèn.
b)
NghiÖp vô cho vay chøng kho¸n
Cho vay chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng mµ c«ng ty cho kh¸ch hµng vay
chøng kho¸n ®Ó b¸n. Trong trêng hîp nµy kh¸ch hµng nghÜ r»ng gi¸ chøng
kho¸n sÏ gi¶m vµ khi ®ã kh¸ch hµng mua l¹i chøng kho¸n víi gi¸ rÎ h¬n ®Ó
tr¶ cho c«ng ty chøng kho¸n. C«ng ty ®îc hëng mét phÇn tiÒn mµ kh¸ch hµng
cã ®îc nhê chªnh lÖch gi¸. Lo¹i giao dÞch nµy thùc chÊt lµ b¸n khèng.
Hai lo¹i giao dÞch b¶o chøng vµ b¸n khèng ®Òu cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch
cùc nhÊt ®Þnh ®èi víi thÞ trêng, t¹o ra tÝnh thanh kho¶n, t¹o thªm cung cÇu vµ
cßn cã thÓ trë thµnh t¸c nh©n gióp æn ®Þnh thÞ trêng nÕu c¸c giao dÞch nµy ®i
ngîc chiÒu víi xu híng biÕn ®éng gi¸. Tuy nhiªn, viÖc thùc hiÖn c¸c giao dÞch
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
14
Chuyªn ®Ò thùc tËp
nµy chøa rñi ro rÊt lín cho nhµ ®Çu t vµ c¸c chñ thÓ liªn quan nh c«ng ty
chøng kho¸n. V× vËy, nhiÒu thÞ trêng chøng kho¸n hiÖn nay vÉn nghiªm cÊm
c¸c giao dÞch nµy.
Ngoµi c¸c nghiÖp vô nªu trªn, c«ng ty chøng kho¸n cßn thùc hiÖn c¸c
nghiÖp vô kh¸c nh: Qu¶n lý quü ®Çu t, qu¶n lý vèn, kinh doanh b¶o hiÓm.v.v...
1.2 NghiÖp vô m«i giíi cña c«ng ty chøng kho¸n
1.2.1 B¶n chÊt vµ vai trß cña nghiÖp vô m«i giíi chøng
kho¸n
1.2.1.1 B¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm nghiÖp vô
ThÞ trêng tµi chÝnh lµ mét thÓ chÕ ®îc thiÕt lËp ®Ó c¸c dÞch vô tµi chÝnh
®îc t¹o ra vµ trao ®æi, c¸c chøng kho¸n ®îc mua b¸n.Trªn thÞ trêng ®ã, c¸c
nhµ ®Çu t, ®Çu c¬ chøng kho¸n tËp trung mua b¸n chøng kho¸n. Kh¸c víi c¸c
giao dÞch trao ®æi hµng ho¸ kh¸c, giao dÞch trªn thÞ trêng nµy b¾t buéc ph¶i ®îc thùc hiÖn qua c¸c c«ng ty chøng kho¸n vµ nh©n viªn m«i giíi chøng kho¸n.
M«i giíi chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng trung gian hoÆc ®¹i diÖn mua b¸n
chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó hëng hoa hång. NghÒ m«i giíi xuÊt hiÖn
cïng víi sù xuÊt hiÖn cña thÞ trêng chøng kho¸n vµ thêng ®îc xem lµ ®Æc
quyÒn cña c«ng ty chøng kho¸n.
Trªn thùc tÕ, kh«ng chØ trªn thÞ trêng chøng kho¸n míi cã ho¹t ®éng
m«i giíi. Víi t c¸ch lµ kh©u trung gian thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸,
nghÒ m«i giíi tõ l©u ®· tån t¹i trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Song trªn thÞ trêng
chøng kho¸n, ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ kh©u ®a s¶n phÈm, dÞch vô tõ ngêi b¸n ®Õn ngêi mua. Do hµng ho¸ ®îc mua b¸n trªn
thÞ trêng nµy lµ c¸c tµi s¶n tµi chÝnh v× vËy ®ßi hái c«ng ty chøng kho¸n vµ ngêi m«i giíi chøng kho¸n nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ tæ chøc vµ vËn hµnh, nh÷ng phÈm
chÊt kü n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng hÕt søc ®Æc thï. §Ó ho¹t ®éng m«i giíi
chøng kho¸n, c«ng ty chøng kho¸n ph¶i cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt theo yªu
cÇu cña luËt chøng kho¸n. C¸c yªu cÇu nµy bao gåm: Yªu cÇu vÒ vèn ph¸p
®Þnh; yªu cÇu vÒ giÊy phÐp hµnh nghÒ ®èi víi gi¸m ®èc vµ c¸c m«i giíi; yªu
cÇu vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ ph¶i ®îc Uû ban chøng kho¸n Nhµ Níc cÊp
giÊy phÐp ho¹t ®éng m«i giíi.
M«i giíi chøng kho¸n ®îc xem lµ s¶n phÈm cña thÞ trêng cao cÊp. Së dÜ
nh vËy lµ v× nh÷ng lý do sau:
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
15
Chuyªn ®Ò thùc tËp
-B¶n chÊt cña chøng kho¸n lµ hµng ho¸ mang tÝnh cam kÕt, ngÇm ®Þnh.
Ngêi mua chøng kho¸n chØ ®îc nh×n thÊy giÊy tê, bót to¸n thÓ hiÖn cam kÕt
cña tæ chøc ph¸t hµnh. Ngêi ®Çu t kh«ng trùc tiÕp thÈm ®Þnh chÊt lîng b»ng
c¸c gi¸c quan cña m×nh nh hµng ho¸ th«ng thêng kh¸c. Trong khi ®ã, kÕt qu¶
giao dÞch ¶nh hëng ®Õn lîi Ých tµi chÝnh cña c¶ bªn mua vµ bªn b¸n. §iÒu nµy
®ßi hái ph¶i cã mét hÖ thèng thu thËp vµ xö lý th«ng tin vµ nh÷ng kü n¨ng ®Ó
lµm viÖc ®ã, ®iÒu mµ c¸c nhµ ®Çu t c¸ nh©n kh«ng thÓ cã ®îc. Ngêi m«i giíi
víi kü n¨ng nghiÖp vô cña m×nh cã thÓ gióp nhµ ®Çu t thùc hiÖn ®iÒu nµy. Nh
vËy, nguyªn t¾c trung gian cho phÐp b¶o vÖ nhµ ®Çu t, gióp hä lùa chän s¶n
phÈm vµ dÞch vô ®¸p øng thÝch hîp.
-Lµ s©n ch¬i cña mäi tæ chøc vµ c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ, thÞ trêng
chøng kho¸n chØ duy tr× ®îc ho¹t ®éng cña m×nh khi thÞ trêng gi÷ ®îc niÒm tin
cña nhµ ®Çu t vÒ mét thÞ trêng liªn tôc, c«ng b»ng, c«ng khai; gi¸ c¶ ®îc h×nh
thµnh bëi sù t¬ng t¸c gi÷a lùc lîng cung cÇu. Muèn vËy, thÞ trêng ph¶i ®îc tæ
chøc mét c¸ch khoa häc, trËt tù. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p duy tr× tÝnh trËt
tù, khoa häc ®ã lµ viÖc tËp trung c¸c lÖnh giao dÞch vµo c¸c ®Çu mèi lín lµ
nh÷ng c«ng ty chøng kho¸n, tõ ®ã c¬ quan qu¶n lý thuËn lîi h¬n trong viÖc
kiÓm so¸t, qu¶n lý ®Çu mèi vµ xö lý khi x¶y ra vi ph¹m. Nguyªn t¾c trung
gian nh vËy lµ nh»m n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý ®Ó duy tr× ho¹t ®éng lµnh
m¹nh cña mét thÞ trêng.
M«i giíi chøng kho¸n cã hai chøc n¨ng chÝnh lµ cung cÊp th«ng tin, t
vÊn cho kh¸ch hµng vµ cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô tµi chÝnh, gióp kh¸ch
hµng thùc hiÖn giao dÞch theo yªu cÇu cña hä.
Cung cÊp th«ng tin vµ t vÊn cho kh¸ch hµng
C«ng ty m«i giíi th«ng qua c¸c nh©n viªn b¸n hµng cung cÊp cho kh¸ch
hµng c¸c b¸o c¸o nghiªn cøu vµ khuyÕn nghÞ ®Çu t. MÆc dï t vÊn ®Çu t cã thÓ
lµ mét chøc n¨ng riªng, víi nh÷ng yªu cÇu vÒ ph¸p lý vµ nghiÖp vô riªng, song
trong khu«n khæ ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n víi t c¸ch lµ mét nguån
cung cÊp “dÞch vô ®Çy ®ñ”, hµm lîng t vÊn lµ rÊt ®¸ng kÓ. Trªn thÞ trêng ph¸t
triÓn, ngêi m«i giíi lu«n lµ ngêi nhËn ®îc th«ng tin míi nhÊt tõ kh¾p n¬i trªn
thÕ giíi liªn quan ®Õn cæ phiÕu cña kh¸ch hµng. Ngêi m«i giíi cã thÓ cung cÊp
c¸c th«ng tin tµi chÝnh liªn tôc ®îc cËp nhËt vÒ l·i suÊt, tin kinh tÕ vµ th«ng tin
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
16
Chuyªn ®Ò thùc tËp
thÞ trêng ®ång thêi hä cã thÓ ®a ra nh÷ng khuyÕn nghÞ cô thÓ vÒ lo¹i chøng
kho¸n cÇn mua b¸n.
Còng nhê th«ng tin ®îc thu thËp vµ xö lý c«ng phu tèn kÐm nµy, ngêi
m«i giíi cã ®ñ tri thøc ®Ó trë thµnh nhµ t vÊn tµi chÝnh riªng cña kh¸ch hµng.
Khi thÞ trêng ®· ph¸t triÓn ®îc mét c¬ së hµng ho¸ phong phó, nh÷ng trung
gian tµi chÝnh vµ nh÷ng c«ng cô ph¸i sinh ®em ®Õn nh÷ng s¶n phÈm míi ®îc
c¶i thiÖn vÒ chÊt lîng so víi nh÷ng c«ng cô th«ng thêng, th× vai trß cña ngêi
m«i giíi cµng quan träng. Ngoµi viÖc ®Ò xuÊt víi kh¸ch hµng nh÷ng chøng
kho¸n vµ dÞch vô ®¬n thuÇn, ngêi m«i giíi cßn cã thÓ giíi thiÖu víi kh¸ch
hµng nh÷ng cæ phiÕu, tr¸i phiÕu míi ph¸t hµnh, vµ quan träng h¬n lµ ®Ò xuÊt
mét c¸ch thøc kÕt hîp c¸c chøng kho¸n ®¬n lÎ trong mét danh môc ®Çu t ®Ó
gi¶m thiÓu rñi ro vµ t¨ng tèi ®a lîi nhuËn.
§Ó gióp kh¸ch hµng ®a ra quyÕt ®Þnh ®Çu t, ngêi m«i giíi sÏ xem xÐt
c¸c yÕu tè nh hÖ sè gi¸/ thu nhËp; h×nh mÉu dù ®o¸n thu nhËp vµ gi¸; t×nh
tr¹ng chung cña nhãm ngµnh cña cæ phiÕu, vµ tr¹ng th¸i tæng thÓ cña thÞ trêng. Víi mét lîng th«ng tin khæng lå vµ tèn kÐm trong xö lý vµ thu thËp th×
cã thÓ nãi khuyÕn nghÞ cña ngêi m«i giíi lµ lîi Ých v« cïng ®¸ng gi¸ ®èi víi
kh¸ch hµng.
Tõ v« sè c¸c biÓu ®å t¨ng trëng, nh÷ng b¸o c¸o tµi chÝnh vµ d÷ liÖu
nghiªn cøu, ngêi m«i giíi ph¶i quyÕt ®Þnh nh÷ng kho¶n ®Çu t nµo lµ phï hîp
nhÊt cho tõng kh¸ch hµng cña m×nh. Ngêi m«i giíi giái nghÒ lµ ngêi cã kh¶
n¨ng biÕn c¸c th«ng tin thµnh nh÷ng khuyÕn nghÞ ®Çu t ®óng ®¾n ¸p dông mét
c¸ch cô thÓ cho c¸c môc tiªu ®Çu t riªng lÎ cña mçi kh¸ch hµng cña m×nh. BÝ
quyÕt thµnh c«ng lµ kü n¨ng hµnh nghÒ cña tõng ngêi.
Kh«ng chØ ®a ra lêi khuyªn vÒ c¸ch thøc ph©n bæ tµi s¶n nh thÕ nµo ®Ó
®¸p øng môc tiªu tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, tuú tõng lóc, ngêi m«i giíi cßn cã
thÓ trë thµnh ngêi b¹n tin cÈn, l¾ng nghe tÊt c¶ nh÷ng c©u hái liªn quan ®Õn
t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, vµ trong mét chõng mùc cã thÓ, ®a ra gi¶i
ph¸p thÝch ®¸ng.
Cung cÊp c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô tµi chÝnh, gióp kh¸ch hµng thùc
hiÖn giao dÞch theo yªu cÇu vµ lîi Ých cña hä
Ngêi m«i giíi nhËn ®¬n ®Æt hµng kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn giao dÞch cho
hä. Qu¸ tr×nh nµy b¾t ®Çu tõ më tµi kho¶n t¹i c«ng ty, tiÕn hµnh giao dÞch, x¸c
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
17
Chuyªn ®Ò thùc tËp
nhËn giao dÞch, thanh to¸n vµ chuyÓn kÕt qu¶ giao dÞch cho kh¸ch hµng. Sau
khi giao dÞch ®îc thùc hiÖn, ngêi m«i giíi vÉn tiÕp tôc ch¨m sãc tµi kho¶n cña
kh¸ch hµng, ®a ra nh÷ng khuyÕn c¸o vµ cung cÊp th«ng tin, theo dâi ®Ó n¾m
b¾t nh÷ng thay ®æi mµ cã thÓ dÉn tíi nh÷ng thay ®æi trong t×nh tr¹ng tµi chÝnh
vµ th¸i ®é chÊp nhËn rñi ro cña kh¸ch hµng, tõ ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p hay
chiÕn lîc míi thÝch hîp.
Hai chøc n¨ng nµy ®îc triÓn khai theo nhiÒu cÊp ®é tuú vµo tr×nh ®é vµ
xu híng ph¸t triÓn cña thÞ trêng. Ch¼ng h¹n ë mét thÞ trêng s¬ khai, do s¶n
phÈm cßn ®¬n gi¶n nªn ®èi víi mét sè nhá ngêi ®Çu t, chøc n¨ng t vÊn dêng
nh lµ kh«ng cÇn thiÕt, h¬n n÷a do mÆt b»ng d©n trÝ thÊp nªn ho¹t ®éng tiÕp thÞ,
t vÊn ®Çu t, giíi thiÖu s¶n phÈm trªn mét diÖn réng l¹i cµng quan träng. ë
nh÷ng thÞ trêng ph¸t triÓn h¬n, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña nhµ ®Çu t, c¸c
c«ng ty ®îc chuyªn m«n ho¸ theo lo¹i h×nh “ dÞch vô ®Çy ®ñ” hoÆc “ c«ng ty
gi¶m gi¸”.
§Æc ®iÓm nghiÖp vô
M«i giíi lµ nghiÖp vô c¬ b¶n cña c«ng ty chøng kho¸n. NghiÖp vô m«i
giíi cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thu hót kh¸ch hµng vµ t¹o dùng h×nh ¶nh
cho c«ng ty. NghiÖp vô nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:
§Ó thùc hiÖn lÖnh cña kh¸ch hµng ®îc ®Çy ®ñ , nhanh vµ chÝnh
x¸c nhÊt ®ßi hái c«ng ty ph¶i cã ®éi ngò hç trî nghiÖp vô vÒ c¶ con ngêi vµ
m¸y mãc lín. Ngêi m«i giíi ph¶i lµ ngêi ®· tr¶i qua c¸c kú thi s¸t h¹ch, cã
tÇm hiÓu biÕt s©u réng vµ ®îc UBCK cÊp giÊy phÐp hµnh nghÒ. C«ng ty chøng
kho¸n lµ n¬i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt bao gåm: §i¹ ®iÓm, hÖ thèng m¸y
mãc thiÕt bÞ nèi m¹ng víi Së giao dÞch v.v...
§é rñi ro thÊp v× kh¸ch hµng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt
qu¶ mµ giao dÞch ®em l¹i. Rñi ro mµ nhµ m«i giíi thêng gÆp lµ trêng hîp
kh¸ch hµng hoÆc nhµ m«i giíi kh¸c kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô thanh to¸n
®óng thêi h¹n. Tuy nhiªn víi quy ®Þnh vÒ ký quü, rñi ro nµy ®· ®îc giíi h¹n.
Thu nhËp tõ phÝ kh¸ æn ®Þnh. Víi t c¸ch ®¹i lý, c«ng ty chøng
kho¸n hëng mét tû lÖ phÇn tr¨m hoa hång tÝnh trªn tæng gi¸ trÞ giao dÞch.
Kho¶n hoa hång sau khi ®· trõ ®i c¸c chi phÝ giao dÞch chÝnh lµ nguån thu
nhËp cña c«ng ty. Nh×n chung, thu nhËp nµy Ýt biÕn ®éng m¹nh vµ chiÕm tû lÖ
kh¸ cao trong tæng thu nhËp cña c«ng ty. ë mét sè thÞ trêng chøng kho¸n ph¸t
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
18
Chuyªn ®Ò thùc tËp
triÓn, tû lÖ hoa hång nµy do c«ng ty Ên ®Þnh, do vËy lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh
cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n.
1.2.1.2 Vai trß cña ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n.
Trong phÇn trªn ®· ®Ò cËp tíi chøc n¨ng vµ ®Æc ®iÓm cña m«i giíi
chøng kho¸n. Qua ®ã ta còng nhËn thÊy ®îc vai trß hÕt søc quan träng cña
nghiÖp vô m«i giíi. Sau ®©y, luËn v¨n sÏ ®i s©u vµo ph©n tÝch cô thÓ h¬n vai
trß cña nã.
Thø nhÊt, m«i giíi chøng kho¸n gióp gi¶m thiÓu chi phÝ giao dÞch nhê
lîi thÕ chuyªn m«n ho¸.
Trong bÊt kú thÞ trêng nµo, ngêi mua vµ ngêi b¸n muèn tiÕn hµnh giao
dÞch th× ph¶i cã c¬ héi ®Ó gÆp nhau, thÈm ®Þnh chÊt lîng hµng ho¸ vµ gi¸ c¶.
ThÞ trêng chøng kho¸n còng kh«ng lµ ngo¹i lÖ. Tuy nhiªn, kh¸c víi giao dÞch
trªn thÞ trêng kh¸c, giao dÞch chøng kho¸n lµ giao dÞch tµi s¶n v« h×nh, do vËy
rÊt khã kh¨n cho ngêi mua vµ ngêi b¸n cã nhu cÇu phï hîp vÒ khèi lîng, gi¸
c¶, ®iÒu kho¶n mua b¸n t×m kiÕm, vµ trao ®æi chøng kho¸n víi nhau còng nh
hoµn chØnh c¸c giao dÞch, thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng kho¸n víi chi phÝ
thÊp. §Ó t×m kiÕm ®îc ngêi mua, b¸n vµ thÈm ®Þnh ®îc chÊt lîng hµng ho¸ th×
cÇn ph¶i cã mét kho¶n chi phÝ khæng lå ®Ó tiÕn hµnh thu thËp vµ xö lý th«ng
tin, ®µo t¹o kü n¨ng ph©n tÝch vµ tiÕn hµnh quy tr×nh giao dÞch trªn thÞ trêng.
Víi ®Æc ®iÓm ®ã, thÞ trêng chøng kho¸n ®ßi hái ph¶i cã c¸c nhµ m«i giíi
chøng kho¸n- nh÷ng ngêi ho¹t ®éng chuyªn m«n trong lÜnh vùc chøng kho¸n®Ó t×m kiÕm c¸c ®èi t¸c vµ hç trî thùc hiÖn giao dÞch mua b¸n víi chøng
kho¸n thÊp.
Nh vËy, vai trß cña m«i giíi chøng kho¸n lµ tiÕt kiÖm chi phÝ giao dÞch,
xÐt trong tõng giao dÞch cô thÓ còng nh trªn tæng thÓ thÞ trêng, nhê ®ã gióp
n©ng cao tÝnh thanh kho¶n cña thÞ trêng.
Thø hai, m«i giíi chøng kho¸n gãp phÇn ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ dÞch
vô trªn thÞ trêng.
Nh©n viªn m«i giíi cña c«ng ty qua qu¸ tr×nh lµm trung gian gi÷a ngêi
mua vµ ngêi b¸n, hä cã thÓ n¾m b¾t ®îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ ph¶n ¸nh
víi ngêi cung øng s¶n phÈm, dÞch vô. Nhê vËy, nã gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ s¶n
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
19
Chuyªn ®Ò thùc tËp
phÈm, ®a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng vµ thu hót ngµy cµng nhiÒu nguån vèn ®Çu t
trong x· héi cho t¨ng trëng.
HiÓu ®îc kh¸ch hµng cÇn g× vµ ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®ã lµ yÕu tè dÉn tíi
thµnh c«ng cña c«ng ty, nhê ®ã mµ thu nhËp cña c«ng ty còng t¨ng lªn râ rÖt.
Vµo nh÷ng n¨m 1970 ë Mü, h·ng m«i giíi Merrill Lynch ®· hiÓu ®îc tÇm
quan träng cña viÖc t×m hiÓu nhu cÇu kh¸ch hµng vµ giao nhiÖm vô cho ViÖn
nghiªn cøu Standford ph¶i t×m biÕt kh¸ch hµng cÇn nh÷ng dÞch vô tµi chÝnh g×
trong nh÷ng n¨m 1980. Sau khi ph¸t hiÖn nhu cÇu cña kh¸ch hµng lµ quyÒn
tiÕp cËn tæng thÓ tíi tµi s¶n cña hä vµ kh¸ch hµng cÇn lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh,
Merrill ®· t¹o ra tµi kho¶n qu¶n lý tiÒn mÆt ®Çu tiªn vµ sau ®ã tµi kho¶n tiÕp
cËn vèn tù cã. C«ng ty nµy ®· vît lªn ®èi thñ c¹nh tranh víi h¬n 550 tû ®« la
tµi s¶n cña kh¸ch hµng trong n¨m 1994. Râ rµng lµ, nhê ho¹t ®éng tiÕp thÞ tíi
kh¸ch hµng vµ mang ®Õn cho kh¸ch hµng nh÷ng g× hä cÇn, c¸c c«ng ty chøng
kho¸n ®· lµm ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ dÞch vô cña thÞ trêng.
Trong thÞ trêng míi næi, hµng ho¸ vµ dÞch vô cßn nghÌo nµn, ®¬n ®iÖu
th× ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n cã vai trß quan träng c¶i thiÖn m«i trêng
nµy. M«i trêng ®Çu t ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm, víi chi phÝ giao dÞch thÊp vµ cã lîi
nhuËn tháa ®¸ng sÏ thu hót ®îc nguån vèn nhµn rçi cho t¨ng trëng.
Thø ba, m«i giíi chøng kho¸n víi chøc n¨ng, ®Æc ®iÓm riªng cã cña
m×nh ®· gãp phÇn h×nh thµnh nÒn v¨n ho¸ ®Çu t.
Trong nh÷ng nÒn kinh tÕ mµ m«i trêng ®Çu t cßn th« s¬ th× ngêi d©n cha
cã thãi quen sö dông sè tiÒn nhµn rçi cña m×nh ®Ó ®Çu t vµo c¸c tµi s¶n tµi
chÝnh ®Ó kiÕm lêi trong khi ®ã th× vèn cho t¨ng trëng trong nÒn kinh tÕ l¹i
thiÕu trÇm träng. §Ó thu hót c«ng chóng ®Çu t, ngêi m«i giíi tiÕp cËn víi
kh¸ch hµng tiÒm n¨ng vµ ®¸p øng nhu cÇu cña hä b»ng c¸c s¶n phÈm tµi chÝnh
phï hîp, cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng kiÕn thøc, th«ng tin cËp nhËt ®Ó
thuyÕt phôc kh¸ch hµng më tµi kho¶n. Khi ngêi cã tiÒn” nhµn rçi” thÊy ®îc lîi
Ých thiÕt thùc tõ s¶n phÈm ®em l¹i, hä sÏ ®Çu t. Ho¹t ®éng nµy l©u dÇn sÏ gióp
cho hä cã ®îc nh÷ng hiÓu biÕt, kinh nghiÖm còng nh h×nh thµnh kü n¨ng dù
®o¸n, lùa chän vµ phèi hîp c¸c s¶n phÈm víi nhau ®Ó gi¶m thiÓu rñi ro. Nhê
®ã, nhµ ®Çu t cã thÓ thu lîi ngµy cµng lín. Khi ®· trë thµnh nÕp nghÜ vµ hµnh
xö cña c¶ céng ®ång, nã sÏ lµ khÝa c¹nh quan träng h×nh thµnh nÒn v¨n ho¸
®Çu t, yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu cho mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
20