Tài liệu Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại công ty tạp phẩm và bảo hộ lao động

Lêi nãi ®Çu Dï lµ mét doamh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµo th× huy ®éng vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t− lµ môc tiªu phÊn ®Êu hµng ®Çu vµ l©u dµi cña doanh nghiÖp. Vèn kinh doanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®ãng vai trß quan träng ®Ó më réng kinh doanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, t¨ng doanh lîi cña doanh nghiÖp. ChuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n−íc lµ mét qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tr−íc hÕt. Nhµ n−íc c¾t gi¶m nguån vèn ng©n s¸ch cÊp cho c¸c doanh nghiÖp, më réng quyÒn tù chñ kinh doanh vµ tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp. Víi c¬ chÕ qu¶n lý míi nµy ®D ®em l¹i cho mét sè doanh nghiÖp nh÷ng lîi thÕ trong viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn, ®ång thêi còng ®em l¹i mét sè khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc huy ®éng vèn, ph¸t triÓn nguån vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Vµ trong chiÕn l−îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, §¶ng ta ®D chØ râ " ChÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia h−íng vµo viÖc t¹o vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ trong toµn xD h«Þ, t¨ng nhanh s¶n phÈm xD héi, thu nhËp quèc d©n…". V× vËy, nghiªn cøu ®ång bé c¸c biÖn ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nguån vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh mang tÝnh cÊp thiÕt cña mäi doanh nghiÖp, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp nãi riªng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc nãi chung. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam vµ qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty T¹p phÈm vµ b¶o hé lao ®éng d−íi sù h−íng dÉn tËn t×nh cña TiÕn sÜ Phan Tè Uyªn vµ c¸c c¸n bé C«ng ty, t«i ®D lùa chän ®Ò tµi: "Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh t¹i C«ng ty T¹p phÈm vµ b¶o hé lao ®éng" lµm néi dung nghiªn cøu cña m×nh. Víi ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu kÕt hîp lý luËn thùc tiÔn, trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña C«ng ty, ®Ò tµi nh»m nªu râ b¶n chÊt vµ vai trß cña vèn kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, nguyªn t¾c vµ néi dung c«ng t¸c sö dông vèn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ®ång thêi ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh t¹i C«ng ty T¹p phÈm vµ b¶o hé lao ®éng. Víi h−íng nghiªn cøu nh− vËy, ®Ò tµi ®−îc x©y dùng thµnh 3 ch−¬ng: Ch−¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong kinh doanh Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng sö dông vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh t¹i C«ng ty T¹p phÈm vµ b¶o hé lao ®éng Ch−¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh t¹i C«ng ty T¹p phÈm vµ b¶o hé lao ®éng Do tr×nh ®é lý luËn còng nh− kh¶ n¨ng thùc tÕ cßn h¹n chÕ nªn vÊn ®Ò nghiªn cøu cña t«i ch¾c ch¾n kh«ng thÓ tr¸nh khái thiÕu sãt. T«i mong nhËn ®−îc sù chØ b¶o, ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« cïng víi b¹n ®äc ®Ó ®Ò tµi nghiªn cøu cña t«i ®−îc hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ts. Phan Tè Uyªn, cïng c¸n bé c¸c phßng ban liªn quan cña C«ng ty T¹p phÈm vµ b¶o hé lao ®éng ®D h−íng dÉn tËn t×nh, t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nghiªn cøu nµy. Ch−¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong kinh doanh. I. Kh¸i niÖm vÒ vèn vµ ph©n lo¹i vèn trong kinh doanh: 1. Kh¸i niÖm vÒ vèn kinh doanh. Doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®−îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh víi môc tiªu chung vµ quan träng nhÊt ®èi víi doanh nghiÖp ®ã lµ lîi nhuËn. Qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i lu«n g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng cña ®ång vèn. Chñ thÓ kinh doanh kh«ng chØ cã vèn mµ cßn ph¶i biÕt vËn ®éng kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®ång vèn ®ã. NÕu g¹t bá nguån gèc bãc lét cña CNTB trong c«ng thøc T-HSX...H’-T’ cña K.Marx th× cã thÓ xem ®©y lµ mét c«ng thøc kinh doanh: Chñ thÓ kinh doanh dïng vèn cña m×nh d−íi h×nh thøc tiÒn tÖ mua nh÷ng t− liÖu s¶n xuÊt ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, hµng ho¸ theo nhu cÇu cña thÞ tr−êng råi ®em nh÷ng thµnh phÈm hµng ho¸ nµy b¸n ra cho kh¸ch hµng trªn thÞ tr−êng ®Ó thu ®−îc mét l−îng tiÒn tÒ lín h¬n sè ban ®Çu bá ra. Nh− vËy, theo quan ®iÓm cña K.Marx, vèn (t− b¶n) lµ gi¸ trÞ ®em l¹i gi¸ trÞ thÆng d−, lµ mét ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Þnh nghÜa nµy mang mét tÇm kh¸i qu¸t lín, nh−ng do bÞ h¹n chÕ bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan lóc bÊy giê nªn Marx ®D quan niÖm chØ cã khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt míi t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d− cho nÒn kinh tÕ. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c nhµ khoa häc ®¹i diÖn cho c¸c tr−êng ph¸i kh¸c nhau ®D bæ sung c¸c yÕu tè míi còng ®−îc coi lµ vèn. Næi bËt nhÊt lµ Paul.A.Samuelson_ Nhµ kinh tÕ häc theo tr−êng ph¸i “t©n cæ ®iÓn” ®D kÕ thõa c¸c quan niÖm cña tr−êng ph¸i “cæ ®iÓn” vÒ yÕu tè s¶n xuÊt ®Ó ph©n chia c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thµnh 3 bé phËn lµ ®Êt ®ai, lao ®éng vµ vèn . Theo «ng, vèn lµ hµng ho¸ ®−îc s¶n xuÊt ra ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt míi. Sau ®ã, David Begg ®D bæ sung thªm cho ®Þnh nghÜa vèn cña Samuelson, theo «ng vèn bao gåm cã vèn hiÖn vËt (c¸c hµng ho¸ dù tr÷, ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ kh¸c) vµ vèn tµi chÝnh (tiÒn, c¸c giÊy tê cã gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp). Nh×n chung, c¶ Samuelson vµ Begg ®Òu cã mét quan ®iÓm chung thèng nhÊt c¬ b¶n lµ c¸c vèn lµ mét ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn, quan ®iÓm nµy cho thÊy vèn vÉn bÞ ®ång nhÊt víi tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Thùc chÊt, vèn kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp huy ®éng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m môc ®Ých sinh lêi. Nh− vËy, muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp nµo còng cÇn ph¶i cã mét l−îng vèn nhÊt ®Þnh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi mäi kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.Vèn kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× s¶n xuÊt, ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, më réng quy m« s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, t¨ng viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng−êi lao ®éng. Tõ ®ã, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp t¨ng c−êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng, më réng xuÊt khÈu, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Vai trß cña vèn ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®−îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: Vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp Dïng cho ®Çu t− trung vµ dµi h¹n TiÕp tôc s¶n xuÊt -Thay m¸y cò -Mua m¸y míi -Gi¶i quyÕt khñng ho¶ng S¶n xuÊt nhiÒu h¬n S¶n xuÊt tèi h¬n C¸c n¨ng lùc vÒ s¶n xuÊt C¸c ®Çu t− vÒ t− liÖu s¶n xuÊt Dïng cho c¸c ho¹t ®éng vµ khai th¸c B¶o ®¶m c¸c ho¹t ®éng hµng ngµy cña doanh nghiÖp Tr¶ tiÒn cho ng−êi cung øng Thanh to¸n tiÒn l−¬ng. Nép thuÕ, phÝ, lÖ phÝ. §ãng gãp cho xD héi Vèn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi doanh nghiÖp nãi riªng, thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau: - Vèn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th−¬ng m¹i cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng, ph¸t triÓn cña tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp theo luËt ®Þnh. - Vèn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh më réng ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, ®æi míi quy tr×nh c«ng nghÖ, øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ gi¶m gi¸ thµnh chi phÝ cña doanh nghiÖp. - Vèn lµ mét nguån lùc quan träng ®Ó ph¸t huy tµi n¨ng cña ban lDnh ®¹o doanh nghiÖp, nã lµ mét ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c¸c chiÕn l−îc, s¸ch l−îc kinh doanh, nã còng lµ “dÇu nhít” b«i trªn cho cç m¸y kinh tÕ vËn ®éng. - Vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ yÕu tè vÒ gi¸ trÞ. Nh− vËy, doanh nghiÖp ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu vÇu vÒ vèn kinh doanh sÏ gióp cho doanh nghiÖp chñ ®éng vÒ tµi chÝnh, më réng s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o søc c¹nh tranh. Cßn ng−îc l¹i, nÕu vèn kh«ng ®−îc b¶o tån vµ t¨ng lªn trong mçi chu kú kinh doanh th× vèn ®D bÞ thiÖt h¹i, ®ã lµ hiÖn t−îng mÊt vèn. Sù thiÖt h¹i lín dÉn ®Õn doanh nghiÖp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, sÏ lµm cho doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, tøc lµ vèn kinh doanh ®D bÞ sö dông mét c¸ch lDng phÝ, kh«ng cã hiÖu qu¶. Tãm l¹i, vai trß cña vèn kinh doanh ®D ®−îc K.Marx kh¼ng ®Þnh: “ T− §ång thêi, K.Marx cßn nhÊn m¹nh:” kh«ng mét hÖ thèng nµo cã thÓ tån t¹i nÕu kh«ng v−ît qua sù suy gi¶m vÒ hiÖu qña t− b¶n”. b¶n ®øng vÞ trÝ hµng ®Çu v× t− b¶n lµ t−¬ng lai”. C¨n cø vµo kh¸i niÖm vµ vai trß cña vèn ë trªn, ta cã thÓ thÊy vèn cã nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n sau: + Vèn lµ ®¹i diÖn cho mét l−îng gi¸ trÞ tµi s¶n: §iÒu nµy cã nghÜa vèn lµ sù biÓu hiÖn b»ng gi¸ trÞ cña c¸c tµi s¶n h÷u h×nh vµ v« h×nh nh−: Nhµ x−ëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, ®Êt ®ai, b»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ... Víi t− c¸ch nµy c¸c tµi s¶n tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh−ng nã kh«ng bÞ mÊt ®i mµ thu håi ®−îc gi¸ trÞ. + Vèn lu«n vËn ®éng ®Ó sinh lêi: Vèn ®−îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn, nh−ng tiÒn chØ lµ d¹ng tiÒm n¨ng cña vèn, ®Ó trë thµnh vèn th× ®ång tiÒn ph¶i ®−îc ®−a vµo ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó sinh lêi. Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng, vèn cã thÓ thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn nh−ng ®iÓm xuÊt ph¸t vµ ®iÓm cuèi cïng cña vßng tuÇn hoµn ph¶i lµ gi¸ trÞ- lµ tiÒn. §ång vèn ®Õn ®iÓm xuÊt ph¸t míi víi gi¸ trÞ lín h¬n. §ã còng lµ nguyªn t¾c ®Çu t−, sö dông, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. Nãi mét c¸ch kh¸c, vèn kinh doanh trong qu¸ tr×nh tuÇn hoµn lu«n cã ë giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ th−êng xuyªn chuyÓn tõ d¹ng nµy sang d¹ng kh¸c. C¸c giai ®o¹n nµy ®−îc lÆp ®i lÆp l¹i theo mét chu kú, mµ sau mçi chu kú vèn kinh doanh ®−îc ®Çu t− nhiÒu h¬n. ChÝnh yÕu tè nµy ®D t¹o ra sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp theo quy luËt t¸i s¶n xuÊt më réng. + Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vèn kh«ng t¸ch rêi chñ së h÷u: Mçi ®ång vèn ®Òu cã chñ së h÷u nhÊt ®inh, nghÜa lµ kh«ng cã nh÷ng ®ång vèn v« chñ, ë ®©u cã ®ång vèn v« chñ th× ë ®ã sÏ cã sù chi tiªu, lDng phÝ, kÐm hiªu qu¶. ë ®©y vÇn cã sù ph©n biÖt quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông vèn, ®ã lµ hai quyÒn n¨ng kh¸c nhau. Tuú theo h×nh thøc ®Çu t− mµ ng−êi së h÷u vµ ng−êi sö dông vèn cã thÓ ®ång nhÊt hay t¸ch rêi. Song, dï tr−êng hîp nµo ®i ch¨ng n÷a, ng−êi së h÷u vèn vÉn ®−îc −u tiªn ®¶m b¶o quyÒn lîi vµ ph¶i ®−îc t«n träng quyÒn së h÷u vèn cña m×nh. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét nguyªn t¾c cùc kú quan träng trong viÖc huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông vèn. Nã cho phÐp huy ®éng ®−îc vèn nhµn rçi trong d©n c− vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶. NhËn thøc ®−îc ®Æc tr−ng nµy sÏ gióp doanh nghiÖp t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. + Vèn ph¶i ®−îc tËp trung tÝch tô ®Õn mét l−îng nhÊt ®Þnh míi cã thÓ ph¸t huy t¸c dông: Muèn ®Çu t− vµo s¶n xuÊt kinh doanh, vèn ph¶i ®−îc tËp trung thµnh mét l−îng ®ñ lín ®Ó mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt vµ chñ ®éng trong c¸c ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn lµm ®−îc ®iÒu ®ã, c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng vÒ vèn cña m×nh, mµ ph¶i t×m c¸ch thu hót vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nh− ph¸t cæ phiÕu, gãp vèn liªn doanh liªn kÕt... + Vèn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian: Mét ®ång h«m nay cã gi¸ trÞ h¬n gi¸ trÞ ®ång tiÒn ngµy h«m sau, do gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn chÞu ¶nh h−ëng cña nhiÒu yÕu tè nh−: ®Çu t−, rñi ro, l¹m ph¸t, chÝnh trÞ... Trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, vÊn ®Ò nµy kh«ng ®−îc xem xÐt kü l−ìng v× nhµ n−íc ®D t¹o ra sù æn ®Þnh cña ®ång tiÒn mét c¸ch gi¶ t¹o trong nÒn kinh tÕ. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng cÇn ph¶i xem xÐt vÒ yÕu tè thêi gian cña ®ång vèn, bëi do ¶nh h−ëng sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr−êng, l¹m ph¸t... nªn søc mua cña ®ång tiÒn ë c¸c thêi ®iÓm lµ kh¸c nhau. + Vèn lµ loai hµng ho¸ ®Æc biÖt: Nh÷ng ng−êi s½n cã vèn cã thÓ ®−a vèn vµo thÞ tr−êng, cßn nh÷ng ng−êi cÇn vèn th× vay. NghÜa lµ nh÷ng ng−êi ®i vay ®−îc quyÒn sö dông vèn cña ng−ê cho vay. Ng−êi ®i vay ph¶i mÊt mét kho¶n tiÒn tr¶ cho ng−êi vay. §©y lµ mét kho¶n chi phÝ sö dông vèn mµ ng−êi ®i vay ph¶i tr¶ cho ng−êi cho vay, hay nãi c¸ch kh¸c chÝnh lµ gi¸ cña quyÒn sö dông vèn. Kh¸c víi c¸c lo¹i hµng ho¸ th«ng th−êng kh¸c, “ hµng ho¸ vèn “ khi b¸n ®i sÏ kh«ng mÊt quyÒn sö h÷u mµ chØ mÊt quyÒn sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®inh. ViÖc mua b¸n nµy diÔn ra trªn thÞ tr−êng tµi chÝnh, gi¸ mua b¸n tu©n theo quan hÖ cung- cÇu vÒ vèn trªn thÞ tr−êng. + Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, vèn kh«ng chØ ®−îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng tµi s¶n h÷u h×nh mµ nã cßn biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña nh÷ng tµi s¶n v« h×nh nh−: VÞ trÝ ®Þa lý kinh doanh, nhDn hiÖu th−¬ng m¹i, b¶n quyÒn, ph¸t minh s¸ng chÕ, bÝ quyÕt c«ng nghÖ... Cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr−êng th× khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ còng ph¸t triÓn m¹nh mÏ. §iÒu nµy lµm cho tµi s¶n v« h×nh ngµy cµng ®a d¹ng phong phó, ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong viÖc t¹o ra kh¶ n»ng sinh lêi cña doanh nghiÖp. Tõ nh÷ng ®Æc tr−ng trªn cho phÐp ta ph©n biÖt gi÷a tiÒn vµ vèn : gi÷a mét sè quü tiÒn tÖ kh¸c trong doanh nghiÖp vµ vèn. Vèn kinh doanh ®−îc sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tøc lµ cho môc ®Ých tÝch luü chø kh«ng ph¶i môc ®Ých tiªu dïng nh− mét sè quü kh¸c trong doanh nghiÖp. Vèn kinh doanh ®−îc øng ra cho mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¶i ®−îc th vÒ khi chu kú kinh doanh kÕt thóc. Vµ l¹i ®−îc øng cho chu kú tiÕp theo. V× vËy, kinh doanh kh«ng thÓ “ tiªu dïng” nh− mét sè quü kh¸c trong doanh nghiÖp. MÊt vèn kinh doanh ®ång nghÜa víi nguy c¬ ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Ngoµi ra, muèn cã vèn th× ph¶i cã tiÒn song cã tiÒn ch−a h¼n lµ ®D cã vèn. TiÒn ®−îc coi lµ vèn ph¶i tho¶ mDn nh÷ng ®iÒu kiÖn sau:
TiÒn ph¶i ®¹i diÖn cho mét l−îng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh, tøc lµ ph¶i ®−îc ®¶m b¶o b»ng mét l−îng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh cã thùc.
TiÒn ph¶i ®−îc tËp trông, tÝch tô thµnh mét kho¶n nhÊt ®Þnh ®ñ søc ®Çu t− cho mét dù ¸n kinh doanh nµo ®ã. NÕu tiÒn r¶i r¸c, kh«ng gom thµnh kho¶n th× kh«ng lµm ®−îc g×.
Khi ®D ®ñ vÒ l−îng, tiÒn ph¶i vËn ®éng nh»m môc ®Ých sinh lêi. C¸ch thøc, h×nh th¸i vËn ®éng cña tiÒn phô thuéc vµo ph−¬ng thøc kinh doanh. Ngoµi nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n trªn, tiÒn cßn cã mét sè ®Æc tr−ng n÷a mang tÝnh riªng biÖt nh−: + Lµ nguån duy nhÊt s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ míi. + Võa lµ chñ thÓ qu¶n lý võa lµ ®èi t−îng qu¶n lý. + TiÒn Èn trong mäi ng−êi, phô thuéc vµo t− t−ëng, t×nh c¶m, m«i tr−êng... chØ biÓu hiÖn khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 2. Ph©n lo¹i vèn kinh doanh. §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cung cÊp dÞch vô ... hay ho¹t ®éng bÊt cø ngµnh nghÒ g×, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét l−îng vèn nhÊt ®Þnh. Sè vèn kinh doanh ®ã ®−îc biÓu hiÖn d−íi d¹ng tµi s¶n. Trong ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp qu¶n lý vèn kinh doanh vµ sö dông vèn kinh doanh cã hiªu qu¶ lµ néi dung quan träng nhÊt, cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn møc ®é t¨ng tr−ëng hay suy tho¸i cña doanh nghiÖp. Do vËy, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ta vÇn ph¶i n¾m ®−îc vèn cã nh÷ng lo¹i nµo, ®Æc biÖt vËn ®éng cña nã ra sao... Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i vèn kinh doanh, tuú theo môc tiªu nghiªn cøu mµ cã thÓ cã nhiÒu tiªu thøc ph©n lo¹i vèn kinh doanh kh¸c nhau. 2.1. Ph©n lo¹i vèn trªn gãc ®é ph¸p luËt, vèn bao gåm : - Vèn ph¸p ®Þnh: lµ møc vèn tèi thiÓu ph¶i c㠮Πthµnh lËp doanh nghiÖp do ph¸p luËt quy ®Þnh, ®¶m b¶o n¨ng lùc kinh doanh ®èi víi tõng ngµnh nghÒ vµ tõng lo¹i h×nh së h÷u cña doanh nghiÖp. D−íi møc vèn ph¸p ®Þnh th× kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp. - Vèn ®iÒu lÖ: lµ vèn do c¸c thµnh viªn ®ãng gãp vµ ®−îc ghi vµo ®iÒu lÖ cña C«ng ty (doanh nghiÖp). Tuú theo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp, theo tõng ngµnh nghÒ , vèn ®iÒu lÖ kh«ng ®−îc thÊp h¬n vèn ph¸p ®Þnh. 2.2. Ph©n lo¹i vèn theo nguån h×nh thµnh: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, vèn ®−îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: - Vèn ®Çu t− ban ®Çu: lµ sè vèn ph¶i cã khi h×nh thµnh doanh nghiÖp, tøc lµ sè vèn cÇn thiÕt ®Ó ®¨ng ký kinh doanh, hoÆc vèn gãp cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp t− nh©n hoÆc vèn cña nhµ n−íc giao. - Vèn liªn doanh: lµ vèn ®ãng gãp do c¸c bªn cïng cam kÕt kiªn doanh víi nhau ®Ó ho¹t ®éng th−¬ng m¹i hoÆc dÞch vô... - Vèn bæ sung: lµ sè vèn t¨ng thªm do bæ sung tõ lîi nhuËn, do nhµ n−íc bæ sung b»ng ph©n phèi hoÆc ph©n phèi l¹i nguån vèn do sù ®ãng gãp cña c¸c thµnh viªn hoÆc, do b¸n tr¸i phiÕu... - Vèn ®i vay: lµ c¸c kho¶n nî ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh mµ doanh nghiÖp cã nhiÖm vô ph¶i thanh to¸n cho c¸c t¸c nh©n kinh tÕ kh¸c nh− ng©n hµng, c¸c tæ chøc kinh tÕ, ph¶i tr¶ nhµ n−íc, ph¶i tr¶ cho ng−êi b¸n... Ngoµi ra, cßn cã kho¶n vèn chiÕm dông lÉn nhau cña c¸c ®¬n vÞ nguån hµng, kh¸ch hµng vµ b¹n hµng. 2.3. Ph©n lo¹i vèn theo thêi gian huy ®éng vèn. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, vèn ®−îc chia thµnh hai lo¹i lµ vèn th−êng xuyªn vµ vèn t¹m thêi. - Vèn th−êng xuyªn: bao gåm vèn chñ së h÷u vµ c¸c kho¶n nî dµi h¹n cña doanh nghiÖp. §©y lµ nguån vèn ®−îc dïng ®Ó tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t− mang tÝnh dµi h¹n cña doanh nghiÖp. - Vèn t¹m thêi: Lµ nguån vèn cã tÝnh chÊt ng¾n h¹n (d−íi mét n¨m) mµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cã tÝnh chÊt t¹m thêi, bÊt th−êng ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.4. Ph©n lo¹i vèn theo ph−¬ng thøc chu chuyÓn: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt, vèn vËn ®éng mét c¸ch liªn tôc. Nã biÓu hiÖn b»ng nh÷ng h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau, tõ tiÒn mÆt ®Õn t− liÖu lao ®éng, hµng ho¸ dù tr÷... Sù kh¸c nhau vÒ mÆt vËt chÊt nµy t¹o ra ®Æc ®iÓm chu chuyÓn vèn, theo ®ã ng−êi ta ph©n chia vèn thµnh hai lo¹i lµ vèn cè ®Þnh vµ vèn l−u ®éng. - Vèn cè ®Þnh: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh, hay nãi c¸ch kh¸c: Vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp lµ mét bé phËn cña vèn s¶n xuÊt biÓu hiÖn d−íi gi¸ trÞ ban ®Çu ®Ó ®Çu t− vµo c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng ®−îc kinh doanh, mµ ®Æc ®iÓm cña nã lµ lu©n chuyÓn dÇn dÇn tõng phÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm qua nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn khi tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi gian sö dông. Bé phËn vèn cè ®Þnh trë vÒ tay ng−êi së h÷u (chñ doanh nghiÖp) d−íi h×nh th¸i tiÒn tÖ sau khi tiªu thô s¶n phÈm hay dÞch vô hµng ho¸ cña m×nh. - Vèn l−u ®éng: lµ mét bé phËn cña vèn s¶n xuÊt ®−îc biÓu hiÖn b»ng sè tiÒn øng tr−íc vÒ tµi s¶n l−u ®éng nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch th−êng xuyªn liªn tôc, nã ®−îc chuyÓn toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm cµ ®−îc thu håi sau khi thu ®−îc tiÒn b¸n s¶n phÈm. ViÖc nghiªn cøu c¸c ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i vèn cho thay moâi ph−¬ng ph¸p cã −u ®iÓm vµ nh−îc ®iÓm kh¸c nhau, tõ ®ã doanh nghiÖp cã c¸c gi¶i ph¸p huy ®éng vµ sö dông vèn phï hîp, cã hiÖu qu¶. 3. C¸c bé phËn cÊu thµnh, ®Æc ®iÓm vèn vµ nguån vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®−îc cÊu thµnh bëi hai bé phËn lµ vèn cè ®Þnh vµ vèn l−u ®éng. Tuú theo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp, ngµnh nghÒ kinh doanh, c«ng nghÖ s¶n xuÊt ¸p tr×nh ®é ¸p dông khoa häc kü thuËt mµ c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®−îc tû lÖ vèn hîp lý. ViÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn lµ yÕu tè quan träng, nã thÓ hiÖn tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông vèn ë mçi doanh nghiÖp. 3.1. Vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. 3.1.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm vèn cè ®Þnh. Vèn cè ®Þnh: lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh. Hay nãi c¸ch kh¸c: sè vèn ®Çu t− øng tr−íc ®Ó mua s¾m, x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh vµ h÷u h×nh nh»m phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh ®−îc gäi lµ vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. §©y lµ sè vèn ®Çu t− øng tr−íc, sè vèn nµy nÕu ®−îc sö dông cã hiÖu quÈ sÏ kh«ng mÊt ®i mµ doanh nghiÖp sÏ thu håi l¹i sau khi tiªu thô c¸c s¶n phÈm, hµng ho¸ hay dÞch vô cña m×nh. Do ®ã, ®Ó biÓu hiÖn râ h¬n vÒ vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp, chóng ta xem xÐt h×nh th¸i biÓu hiÖn cña nã, tøc lµ dùa trªn c¬ së nghiªn cøu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp cÇn cã t− liÖu s¶n xuÊt. C¨n cø vµo tÝnh chÊt, t¸c dông, t− liÖu s¶n xuÊt ®−îc chia thµnh hai bé phËn lµ t− liÖu lao ®éng vµ ®èi t−îng lao ®éng. T− liÖu lao ®éng ®−îc sö dông ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi t−îng lao ®éng, t¹o ra s¶n phÈm cho doanh nghiÖp. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña t− liÖu lao ®éng lµ chóng cã thÓ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo mét hay nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. Trong qua tr×nh ®ã, gi¸ trÞ cña chóng bÞ gi¶m ®i mÆc dï gi¸ trÞ sö dông vÉn nh− ban ®Çu. PhÇn gi¸ trÞ gi¶m ®i ®−îc chuyÓn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm. Do ®ã qua c¸c chu kú, gi¸ trÞ cña t− liÖu lao ®éng ®−îc chuyÓn dÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm. Tµi s¶n cè ®Þnh lµ bé phËn t− liÖu lao ®éng chñ yÕu quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp. §ã lµ nh÷ng t− liÖu lao ®éng nh− m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ x−ëng, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn... Khi tham gia vµo s¶n xuÊt, chóng kh«ng bÞ thay ®æi vÒ h×nh th¸i ban ®Çu, gi¸ trÞ cña chóng ®−îc chuyÓn dÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm. Sau mét hay nhiÒu chu kú s¶n xuÊt gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh sÏ ®−îc chuyÓn hÕt vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, khi ®ã tµi s¶n cè ®Þnh ®D hÕt thêi h¹n sö dông. QuyÕt ®Þnh sè 1062/TC/Q§/CSTC ngµy 14/11/1996 cña Bé tµi chÝnh quy ®Þnh, mäi t− liÖu lao ®éng ®−îc coi lµ tµi s¶n cè ®inh tho¶ mDn ®ñ hai ®iÒu kiÖn sau: - Thêi gian sö dông tèi thiÓu lµ mét n¨m - Gi¸ trÞ ph¶i ®¹t ®Õn mét ®é lín nhÊt ®Þnh. HiÖn nay ¸p dông møc tèi thiÓu lµ 5 triÖu ®ång. Nh− ph©n tÝch ë trªn, khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, sù vËn ®éng tµi s¶n cè ®Þnh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - VÒ mÆt hiÖn vËt: Tµi s¶n cè ®Þnh tham gia hoµn toµn vµ nhiÒu lÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ nã bÞ lo¹i ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - VÒ mÆt gi¸ trÞ: Gi¸ trÞ cña tµi s¶n sè ®Þnh sÏ ®−îc chuyÓn dÞch dÇn tõng phÇn vµo gi¸ trÞ hµng ho¸, s¶n phÈm mµ nã t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do ®Æc ®iÓm vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®D quyÕt ®Þnh ®Õn h×nh th¸i biÓu hiÖn cña vèn cè ®Þnh trªn hai gãc ®é ®ã lµ: Vèn d−íi h×nh th¸i hiÖn vËt vµ vèn tiÒn tÖ. - PhÇn gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh ®−îc dÞch chuyÓn dÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm gäi lµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Bé phËn gi¸ trÞ nµy lµ yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt vµ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm, biÓu hiÖn d−íi h×nh thøc tiÒn tÖ gäi lµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Sè tiÒn khÊu hao nµy ®−îc trÝch l¹i vµ tÝch luü thµnh quü gäi lµ quü khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, hay lµ vèn tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp, nh»m môc ®Ých ®Ó t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh, duy tr× n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Qua c¸c chy kú s¶n xuÊt kinh doanh, phÇn vèn tiÒn tÖ nµy t¨ng dÇn. - PhÇn gi¸ trÞ cßn l¹i cña vèn cè ®Þnh ®−îc cè ®Þnh “trong h×nh th¸i hiÖn vËt cña tµi s¶n cè ®Þnh mµ doanh nghiÖp ®ang sö dông. PhÇn gi¸ trÞ nµy gi¶m dÇn qua c¸c chy kú cïng víi sù t¨ng lªn cña phÇn vèn tiÒn tÖ. Khi tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi h¹n sö dông còng lµ lóc phÇn vèn hiÖn vËt b»ng kh«ng vµ phÇn vèn tiÒn tÖ ®¹t ®Õn gi¸ trÞ øng ra ban ®Çu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh. VÒ mÆt lý thuyÕt, doanh nghiÖp ®D cã thÓ ®Çu t− tµi s¶n cè ®Þnh míi víi gi¸ trÞ t−¬ng ®−¬ng ®Ó thay thÕ tµi s¶n cò. Vèn cè ®Þnh ®D hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn. Tµi s¶n cè ®Þnh lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña s¶n xuÊt, lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l−îng s¶n phÈm, t¨ng tÝch luü vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Víi vai trß quan träng nh− vËy, nªn viÖc n©ng cao n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh tøc lµ viÖc t¨ng c−êng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh kh«ng nh÷ng cã vai trß quan träng ®èi víi doanh nghiÖp, mµ cßn gãp phÇn c¬ khÝ ho¸, tù ®éng ho¸ s¶n xuÊt kinh doanh, ph¸t triÓn s¶n xuÊt xD héi vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. 3.1.2. Ph©n lo¹i vèn cè ®Þnh. §Ó qu¶n lý vµ sö dông vèn cè ®Þnh cã hiÖu qu¶, ta ph¶i nghiªn cøu c¸c ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i vµ kÕt cÊu cña tµi s¶n cè ®Þnh. Song, tuú theo tõng c¨n cø kh¸c nhau mµ cã thÓ ph©n chia tµi s¶n cè ®Þnh thµnh nh÷ng lo¹i kh¸c nhau. * C¨n cø v¸o h×nh th¸i biÓu hiÖn: Tµi s¶n cè ®Þnh ®−îc chia thµnh: - Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: lµ nh÷ng t− liÖu lao ®éng chñ yÕu cã h×nh th¸i vËt chÊt, cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông l©u, tham gia vµo nhiÒu chu kú kinh doanh nh−ng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i ban ®Çu nh−: Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i... - Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, thÓ hiÖn mét l−îng gi¸ trÞ ®D ®−îc ®Çu t− cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nhiÒu chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp nh−: chi phÝ b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, nhDn hiÖu s¶n phÈm... * C¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ : Tµi s¶n cè ®Þnh ®−îc chia thµnh: - Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ®−îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi c«ng, x©y dùng vµ ®−îc sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh−: Nhµ x−ëng, trô së lµm viÖc... - M¸y mãc thiÕt bÞ: lµ toµn bé c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh−: M¸y thiÕt bÞ ®éng lùc, thiÕt bÞ chuyªn dïng, m¸y mãc c«ng t¸c... - Ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn: lµ c¸c ph−¬ng tiÖn vËn t¶i dïng cho ho¹t ®éng vËn chuyÓn s¶n phÈm, hµng ho¸ do qu¸ tr×nh kinh doanh t¹o ra. - ThiÕt bÞ vµ dông cô qu¶n lý: lµ nh÷ng thiÕt bÞ, dông cô dïng trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh− m¸y vi tÝnh, thiÕt bÞ ®iÖn tö... - C¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c: lµ nh÷ng lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh ch−a ®−îc liÖt kª vµo c¸c lo¹i trªn. * C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông: Tµi s¶n cè ®Þnh ®−îc chia thµnh: - Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô cña c«ng nghiÖp nh−: nhµ x−ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i... - Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp an ninh quèc phßng: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh do doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông vµo c¸c ho¹t ®éng phóc lîi, sù nghiÖp, ®¶m b¶o an ninh quèc phßng cña doanh nghiÖp. - Tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp b¶o qu¶n, gi÷ hé cho ®¬n vÞ kh¸c hoÆc nhµ n−íc theo quy ®Þnh cña c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn. * C¨n cø vµo h×nh thøc sö dông: Tµi s¶n cè ®Þnh ®−îc chia thµnh - Tµi s¶n cè ®Þnh ®ang sö dông: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ®ang sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng phóc lîi, sù nghiÖp an ninh quèc phßng cña doanh nghiÖp. - Tµi s¶n cè ®Þnh ch−a cÇn sö dông: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp song hiÖn t¹i ch−a cÇn sö dông, ®ang ®−îc dù tr÷ ®Ó sö dông sau nµy. - Tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cÇn sö dông: lµ nh÷ng lo¹i tµi s¶n kh«ng cÇn thiÕt hay kh«ng phï hîp víi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cÇn ®−îc thanh lý, nh−îng bµn ®Ó thu håi vèn ®Çu t− ®D bá ra ban ®Çu. Mçi c¸ch ph©n lo¹i cã c¸c ý nghÜa kh¸c nhau, cho phÐp nhµ qu¶n trÞ ®¸nh gi¸ ®−îc t×nh h×nh tµi s¶n cè ®inh, xem xÐt kÕt cÊu tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã cã biÖn ph¸p t¸c ®éng ®Ó sö dông vèn cè ®Þnh cã hiÖu qu¶ h¬n. 3.1.3. C¬ cÊu vèn cè ®Þnh: C¬ cÊu vèn cè ®Þnh lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña tõng nhãm vèn cè ®Þnh trong tæng sè vèn cè ®Þnh. Nghiªn cøu c¬ cÊu vèn cè ®Þnh cho phÐp ®¸nh gi¸ viÖc ®Çu t− cã ®óng ®¾n hay kh«ng vµ nã cho phÐp x¸c ®Þnh h−íng ®Çu t− vèn cè ®Þnh trong t−¬ng lai. C¬ cÊu vèn cè ®Þnh vµ sù thay ®æi cña nã lµ nh÷ng chØ tiªu quan träng nãi lªn tr×nh ®é kü thuËt, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp gióp cho viÖc ph¸t triÓn ph−¬ng h−íng t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh. 3.1.4. Nguån vèn cè ®Þnh . Vèn cè ®Þnh ®−îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nh−: nguån vèn ph¸p ®Þnh, nguån vèn tù bæ sung, nguån vèn liªn doanh liªn kÕt. - Nguån vèn ph¸p ®Þnh: gåm vèn cè ®Þnh do ng©n s¸ch nhµ n−íc cÊp, do cÊp trªn cÊp ph¸t cho doanh nghiÖp, vèn cæ phÇn do xD viªn hîp t¸c xD vµ c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp b»ng tµi s¶n cè ®Þnh, vèn ph¸p ®Þnh do chñ së h÷u bá ra ban ®Çu khi thµnh lËp doanh nghiÖp. - Nguån vèn tù bæ sung: gåm vèn cè ®Þnh cña nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh ®D ®−îc ®Çu t− vµ mua s¾m b»ng quý cña doanh nghiÖp. - Nguån vèn liªn doanh, liªn kÕt: gåm c¸c nguån vèn do c¸c ®¬n vÞ tham gia liªn doanh, liªn kÕt ®ãng gãp b»ng tµi s¶n cè ®Þnh vµ b»ng vèn ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n ®D hoµn thµnh. 3.2. Vèn l−u ®éng. Bªn c¹nh vèn cè ®Þnh, mét bé phËn kh¸c kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã lµ vèn l−u ®éng. 3.2.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, bªn c¹nh tµi s¶n cè ®Þnh, doanh nghiÖp lu«n cã mét khèi l−îng tµi s¶n nhÊt ®Þnh n»m r¶i r¸c trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt nh−: dù tr÷ chuÈn bÞ s¶n xuÊt, phôc vô s¶n xuÊt, ph©n phèi, tiªu thô s¶n phÈm. §ã chÝnh lµ tµi s¶n l−u ®éng cña doanh nghiÖp. Tµi s¶n l−u ®éng chñ yÕu n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ c¸c ®èi t−îng lao ®éng. §èi t−îng lao ®éng kho tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, bé phËn chñ yÕu cña ®èi t−îng lao ®éng sÏ th«ng qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm, bé phËn kh¸c sÏ hao phÝ mÊt ®i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi t−îng lao ®éng chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt, do ®ã toµn bé gi¸ trÞ cña chóng ®−îc dÞch chuyÓn 1 lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ ®−îc thùc hiÖn khi s¶n phÈm trë thµnh hµng ho¸. Bªn c¹nh mét sè tµi s¶n l−u ®éng n»m trong qu¸ tr×nh l−u th«ng, thanh to¸n, s¶n xuÊt... th× doanh nghiÖp cßn cã mét sè ®èi t−îng lao ®éng kh¸c nh− vËt t− phô tïng qu¸ tr×nh tiªu thô, c¸c kho¶n hµng göi b¸n, c¸c kho¶n ph¶i thu... Nh− vËy, d−íi gãc ®é tµi s¶n th× vèn l−u ®éng ®−îc sö dông ®Ó chØ c¸c tµi kho¶n l−u ®éng. Vèn l−u ®éng chÞu sù chi phèi bëi tÝnh lu©n chuyÓn cña tµi s¶n l−u ®éng. Phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n l−u ®éng, vèn l−u ®éng cña doanh nghiÖp còng kh«ng ngõng vËn ®éng qua c¸c giai ®o¹n cña chu kú s¶n xuÊt kinh doanh: dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l−u th«ng. Vèn l−u ®éng lu«n ®−îc chuyÓn ho¸ qua nhiÒu h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau vµ chuyÓn ho¸ phÇn lín vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, phÇn cßn l¹i chuyÓn ho¸ trong qu¸ tr×nh l−u th«ng. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra mét c¸ch th−êng xuyªn, liªn tôc nªn vèn l−u ®éng còng tuÇn hoµn kh«ng ngõng vµ mang tÝnh chu kú. Vèn l−u ®éng hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn sau mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn l−u ®éng lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh«ng thÓ thiÕu ®−îc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Muèn cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®−îc liªn tôc th× yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi doanh nghiÖp lµ ph¶i cã ®ñ vèn l−u ®éng ®Ó ®Çu t− vµo c¸c t− liÖu lao ®éng tån t¹i mét c¸ch hîp lý, ®ång bé víi nhau trong mét c¬ cÊu. Do ®Æc ®iÓm cña vèn l−u ®éng lµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lu©n chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ ngay trong mét lÇn, tuÇn hoµn liªn tôc ®D quyÕt ®Þnh sù vËn ®éng cña vèn l−u ®éng- tøc h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tµi s¶n l−u ®éng lµ: + Khëi ®Çu vßng tuÇn hoµn : Vèn l−u ®éng ®−îc dïng ®Ó mua s¾m c¸c ®èi t−îng lao ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt. ë giai ®o¹n nµy vèn ®D thay ®æi h×nh th¸i tõ vèn tiÒn tÖ sang vèn vËt t− (T-H). + TiÕp theo lµ giai ®o¹n s¶n xuÊt: C¸c vËt t− ®−îc chÕ t¹o thµnh b¸n thµnh phÈm vµ thµnh phÈm. ë giai ®o¹n nµy vèn vËt t− chuyÓn ho¸ thµnh thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm nhê søc lao ®éng vµ c«ng cô lao ®éng (HSX...-H’). + KÕt thóc vßng tuÇn hoµn: Sau khi s¶n xuÊt ®−îc tiªu thô, vèn l−u ®éng l¹i chuyÓn ho¸ sang h×nh th¸i vèn tiÒn tÖ nh− ®iÓm xuÊt ph¸t ban ®Çu (H’-T’) (T’ > T). Trong thùc tÕ, sù vËn ®éng cña vèn l−u ®éng kh«ng diÔn ra mét c¸ch tuÇn tù nh− m« h×nh lý thuyÕt trªn mµ c¸c giai ®o¹n vËn ®éng cña vèn ®−îc ®an xen vµo nhau, c¸c chu kú s¶n xuÊt ®−îc tiÕp tôc lÆp l¹i, vèn l−u ®éng ®−îc liªn tôc tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn. Trong doanh nghiÖp, viÖc qu¶n lý tèt vèn l−u ®éng cã vai trß rÊt quan träng. Muèn qu¶n lý vèn l−u ®éng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph©n biÖt ®−îc c¸c bé phËn cÊu thµnh vèn l−u ®éng ®Ó trªn c¬ së ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý phï hîp. Trªn thùc tÕ, vèn l−u ®éng cña doanh nghiÖp bao gåm nh÷ng bé phËn sau: - Vèn b»ng tiÒn: bao gåm tiÒn hiÖn cã trong kÐt vµ tiÒn göi ng©n hµng cña doanh nghiÖp. - C¸c kho¶n ®Çu t− ng¾n h¹n: bao gåm c¸c tÝn phiÕu kho b¹c, th−¬ng phiÕu ng¾n h¹n... - C¸c kho¶n ph¶i thu: lµ mét kho¶n môc tån t¹i tÊt yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. B»ng chøng cña nã lµ c¸c ho¸ ®¬n b¸n hµng, c¸c tê phiÕu chÊp nhËn tr¶ tiÒn cña ng−êi mua nh−ng cßn nhiÒu lý do mµ ng−êi b¸n ch−a thu ®−îc tiÒn ngay. - Kho¶n dù tr÷: ViÖc tån t¹i vËt t−, hµng ho¸ dù tr÷, tån kho lµ b−íc ®Öm cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng th−êng xuyªn cña doanh nghiÖp. Sù tån t¹i nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ hoµn toµn kh¸ch quan. Vèn l−u ®éng cã vai trß to lín trong toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy, ®Ó tæ chøc qu¶n lý vµ sö dông vèn l−u ®éng, tÊt nhiªn, chóng ta ph¶i qu¶n lý trªn tÊt c¶ c¸c mÆt, c¸c kh©u vµ tõng thµnh phÇn vèn l−u ®éng. 3.2.2. C¬ cÊu vèn l−u ®éng. C¬ cÊu vèn l−u ®éng lµ tû lÖ gi÷a c¸c bé phËn cÊu thµnh vèn l−u ®éng vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i vµ cña tõng lo¹i so víi tæng sè vèn kinh doanh. X¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn l−u ®éng hîp lý cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c sö dông hiÖu qu¶ vèn l−u ®éng. Nã ®¸p øng yªu cÇu vÒ vèn trong tõng kh©u, t−ng bé phËn, trªn c¬ së ®ã ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. 3.2.3. Ph©n lo¹i vèn l−u ®éng. §Ó qu¶n lý vµ sö dông vèn l−u ®éng cã hiÖu qu¶ th× viÖc ph©n lo¹i vèn l−u ®éng lµ rÊt cÇn thiÕt. Cã nhiÒu ph©n lo¹i vèn l−u ®éng kh¸c nhau, tuú thuéc vµo c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i. • C¨n cø vµo qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ l−u chuyÓn vèn l−u ®éng: vèn l−u ®éng ®−îc chia thµnh: - Vèn dù tr÷: lµ bé phËn dïng ®Ó mua nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu phô tïng thay thÕ dù tr÷ vµ chuÈn bÞ ®−a vµo s¶n xuÊt. - Vèn trong s¶n xuÊt: lµ bé phËn dïng cho giai ®o¹n s¶n xuÊt nh− s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm... - Vèn trong l−u ®éng: lµ bé phËn trùc tiÕp dïng cho giai ®o¹n l−u th«ng: thµnh phÈm, vèn b»ng tiÒn mÆt. • C¨n cø vµo kÕ ho¹ch ho¸, ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh: vèn l−u ®«ng chia thµnh: - Vèn ®Þnh møc: lµ sè vèn tèi thiÓu dïng ®Ó hoµn thµnh kÕ ho¹ch l−u chuyÓn hµng ho¸ vµ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt dÞch vô phô thuéc. Vèn l−u ®éng ®Þnh møc gåm cã: vèn dù tr÷ hµng ho¸ vµ vèn phi hµng ho¸. + Vèn dù tr÷ hµng ho¸ lµ sè tiÒn ë c¸c kho, cöa hµng, tr¹m, trÞ gi¸ hµng ho¸ trªn ®−êng v©n chuyÓn vµ trÞ gi¸ hµng ho¸ b»ng chøng tõ. + Vèn phi hµng ho¸ lÇ sè tiÒn ®Þnh møc cña vèn b»ng tiÒn. Vèn phi hµng ho¸ gåm vèn b»ng tiÒn vµ c¸c atµi s¶n kh¸c. - Vèn kh«ng ®Þnh møc: lµ sè vèn l−u ®éng cã thÓ phat sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ s¶n xuÊt dÞch vô phô thuéc nh−ng kh«ng cã ®ñ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n ®−îc. Tuú theo mçi c¸ch ph©n lo¹i vèn l−u ®éng mµ nhµ qu¶n trÞ sÏ ®−a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cô thÓ trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn l−u ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. 3.2.4. Nguån vèn l−u ®éng. Nguån vèn l−u ®éng cña doanh nghiÖp gåm cã: vèn tù cã, vèn coi nh− tù cã vµ vèn ®i vay. - Vèn tù cã: Bao gåm: + Nguån vèn ph¸p ®Þnh: gåm vèn l−u ®éng do ng©n s¸ch cÊp hoÆc cÊp trªn cÊp ph¸t cho ®¬n vÞ ( cÊp lÇn ®Çu hoÆc bæ sung), nguån vèn cæ phÇn nghÜa vô do c¸c xD viªn hîp t¸c xD hoÆc c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp, hoÆc vèn ph¸p ®Þnh do chñ doanh nghiÖp t− nh©n bá ra ban ®Çu khi thµnh lËp doanh nghiÖp. + Nguån vèn tù bæ sung: h×nh thµnh tõ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ th«ng qua quü khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt c¸c kho¶n chªnh lÖch gi¸ hµng ho¸ tån kho (theo c¬ chÕ b¶o toµn gi¸ trÞ vèn) + Nguån vèn liªn doanh, liªn kÕt: Gåm cã c¸c kho¶n vèn cña c¸c ®¬n vÞ tham gia liªn doanh, liªn kÕt gãp b»ng tiÒn, hµng ho¸, s¶n phÈm, nguyªn vËt liÖu... - Vèn coi nh− tù cã: do ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n hiÖn hµnh, cã mét sè kho¶n tiÒn tuy kh«ng ph¶i cña doanh nghiÖp nh−ng cã thÓ sö dông trong kho¶ng thêi gian rçi ®Ó bæ sung vèn l−u ®éng, ng−êi ta coi dè nh− kho¶n vèn tù cã nh−: tiÒn thuÕ, tiÒn l−¬ng, b¶o hiÓm xD héi, phÝ trÝch tr−íc ch−a ®Õn h¹n ph¶i chi cã thÓ sö dông vµ c¸c kho¶n nî kh¸c. - Nguån vèn ®i vay ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n cho ng©n hµng, nhµ cung øng...trong khi hang ch−a b¸n ®D mua hoÆc sù kh«ng khíp trong thanh to¸n, doanh nghiÖp ph¶i cã sù liªn kÕt víi c¸c tæ chøc cho vay ®Ó vay tiÒn. Nguån vèn ®i vay lµ mét nguån quan träng. Tuy nhiªn, vay d−íi h×nh thøc kh¸c nhau th× chÞu lDi suÊt kh¸c nhau vµ ph¶i tr¶ kÞp thêi c¶ vèn lÉn lDi vay khi ®Õn thêi h¹n II. TÇm quan träng cña vèn ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th−¬ng m¹i. KÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ s¶n phÈm.S¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã thÓ lµ hµng ho¸, dÞch vô, cã thÓ tån t¹i ë h×nh thøc vËt chÊt hay phi vËt chÊt, nh−ng chóng ®Òu lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh dïng søc lao ®éng vµ t− liÖu lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi t−îng lao ®éng ®Ó lµm biÕn ®æi nã. T− liÖu lao ®éng vµ ®èi t−îng lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh«ng thÓ thiÕu ®−îc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt. V× vËy, cã thÓ nãi vèn (biÓu hiÖn b¨ng t− liÖu lao ®éng vµ ®èi t−îng lao ®éng) cã vai trß quan träng cho sù ra ®êi, sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Song, tr−íc ®©y trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp, c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ®Òu ®−îc ng©n s¸ch nhµ n−íc tµi trî vèn, nÕu thiÕu vèn sÏ ®−îc ng©n hµng cho vay víi lDi suÊt −u ®Di. §èi víi c¬ chÕ bao cÊp nÆng nÒ nh− vËy nªn vai trß khai th¸c , thu hót vèn cña doanh nghiÖp kh«ng ®−îc ®Æt ra nh− mét nhu cÇu cÊp b¸ch, cã tÝnh sång cßn ®èi víi doanh nghiÖp. ChÕ ®é cÊp ph¸t, giao nép mét mÆt ®D thñ tiªu tÝnh c¬ ®éng cña doanh nghiÖp, mÆt kh¸c l¹i t¹o ra sù c©n ®èi gi¶ t¹o vÒ quan hÖ cung- cÇu vèn trong nÒn kinh tÕ. §©y lµ lý do chñ yÕu t¹i sao trong thêi kú bao cÊp l¹i v¾ng mÆt, kh«ng vÇn thiÕt cã thÞ tr−êng vèn. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, vèn kinh doanh cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong c¸c doanh nghiÖp. Vµ nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng thùc sù lµ m«i tr−êng ®Ó cho vèn béc lé ®Çy ®ñ b¶n chÊt, vai trß vµ tÇm quan träng cña nã. Thø nhÊt, Vèn kinh doanh cña sn cã vai trß quyÕt ®Þnh cho viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. V× vèn lµ mét yÕu tè ®Çu vµo cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp cã thÓ thÊy r»ng, ®iÓm xuÊt ph¸t ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ cã mét sè vèn ®Çu t− ban ®Çu nhÊt ®Þnh. Vèn kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. NÕu kh«ng cã vèn sÏ kh«ng cã bÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo c¶, vèn kinh doanh lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp tÝnh to¸n, ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l−îc vµ kÕ ho¹ch kinh doanh. VÒ mÆt ph¸p lý, tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp dï ë thµnh phÇn kinh tÕ nµo, ®Ó ®−îc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng th× nhÊt thiÕt cÇn ph¶i cã l−îng vèn cÇn thiÕt tèi thiÓu theo quy ®Þnh cña nhµ n−íc hay cßn gäi lµ vèn ph¸p ®Þnh. L−îng vèn nµy nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo lo¹i h×nh doanh nghiÖp cña doanh nghiÖp ®ã. Thø hai, Vèn kinh doanh gióp c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mät c¸ch liªn tôc cã hiÖu qu¶. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vèn kinh doanh cña mét doanh nghiÖp kh«ng ngõng ®−îc t¨ng lªn t−¬ng øng víi sù t¨ng tr−ëng quy m« s¶n xuÊt, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch liªn tôc. NÕu doanh nghiÖp thiÕu vèn kinh doanh sÏ g©y ra nh÷ng tæn thÊt nh− : s¶n xuÊt ®×nh trÖ, kh«ng ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c hîp ®ång ®D ký kÕt víi kh¸ch hµng, kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n víi nhµ cung øng kÞp thêi dÉn tíi mÊt tÝn nhiÖm trong quan hÖ mua b¸n, vµ do ®ã sÏ kh«ng gi÷ ®−îc kh¸ch hµng...Nh÷ng khã kh¨n ®ã kÐo dµn nhÊt ®Þnh sÏ dÉn ®Õn thua lç, ph¸ s¶i doanh nghiÖp. §iÒu ®ã, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i lu«n b¶o ®¶m ®Çy ®ñ, kÞp thêi vèn kinh doanh cho qu¸ trinhd s¶n xuÊt, ®¸p øng nhu cÇu më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thø ba, Vèn kinh doanh lµ mét trong nh÷ng tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i quy m« cña doanh nghiÖp xÕp lo¹i doanh nghiÖp vµo lo¹i lín, nhá hay trung b×nh vµ lµ mét trong nh÷ng tiÒm n¨ng quan träng ®Ó doanh nghiÖp sö dông hiÖu qu¶ nguån lùc hiÖn cã vµ t−¬ng lai vÒ søc lao ®éng, nguån cung øng, ph¸t triÓn më réng thÞ tr−êng. Thø t−, Vèn kinh doanh kh«ng nh÷ng lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó c¸c doanh nghiÖp kh¼ng ®Þnh ®−îc chç ®øng cña m×nh mµ cßn lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi t¹o nªn sù c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr−êng. Trong c¬ chÕ thÞ tr−êng, d−íi t¸c ®éng cña quy luËt canh tranh, cïng víi kh¸t väng lîi nhuËn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng ph¸t triÓn vèn kinh doanh cña m×nh, cho nªn nhu cÇu vÒ vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ rÊt lín. §Ó ®¶m b¶o chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, t©t yÕu c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¨ng ®éng n¾m b¾t nhu cÇu thÞ tr−êng, ®Çu t− ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, c¶i tiÕn quy tr×nh c«ng nghÖ, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh. §iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp phai cã nhiÒu vèn. Vèn ®D trë thµnh ®éng lùc vµ lµ yªu cÇu cÊp b¸ch ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp. ChØ cã vèn trong tay míi cã thÓ gióp doanh nghiÖp ®Çu t− hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt, tån t¹i trong m«i tr−êng c¹nh tranh vµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Nhu cÇu vÒ vèn®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cho sù ph¸t triÓn ngµnh nghÒ míi ®D trë thµnh mét ®ßi hái cÊp thiÕt víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nãi chung còng nh− doanh nghiÖp th−¬ng m¹i nãi riªng. Nh− vËy, vèn kinh doanh ®ãng vai trß quan träng, lµ ®iÒu kiÖn tiªn