Tài liệu Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh tại ngân hàng công thương chi nhánh 2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM VÕ THỊ LÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2001 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. MUÏC LUÏC Trang MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG I: NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VAØ HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI ----------------------4 1.1. NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG---------------------------------------------------------------------------4 1.1.1. Ñònh nghóa Ngaân Haøng Thöông Maïi ------------------------------------4 1.1.2. Chöùc naêng cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi --------------------------------5 1.1.2.1. Chöùc naêng trung gian tín duïng -----------------------------------------5 1.1.2.2. Chöùc naêng trung gian thanh toaùn ---------------------------------------6 1.1.2.3. Chöùc naêng taïo buùt teä -----------------------------------------------------6 1.1.2.4. Chöùc naêng cung caâáp caùc dòch vuï Ngaân Haøng ------------------------7 1.1.3.Vai troø cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi -------------------------------------7 1.1.4. Caùc nghieäp vuï cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi ---------------------------9 1.1.4.1. Nghieäp vuï huy ñoäng voán ------------------------------------------------9 1.1.4.2. Nghieäp vuï söû duïng voán --------------------------------------------------11 1.1.4.3. Nghieäp vuï trung gian ----------------------------------------------------12 1.1.4.4. Khaû naêng thanh toaùn cuûa Ngaân haøng thöông maïi -------------------12 1.1.5. Hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi------------------------13 1.1.5.1. Hieäu quaû veà maët kinh teá ------------------------------------------------13 1.1.5.2. Hieäu quaû veà maët xaõ hoäi ------------------------------------------------14 CHÖÔNG II THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH TAÏI NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG CHI NHAÙNH 2 TPHCM ------------------------16 2.1. GIÔÙI THIEÄU VEÀ NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG VIEÄT NAM VAØ NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG CHI NHAÙNH 2 TP.HCM --------------16 1 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. 2.1.1. Veà heä thoáng Ngaân Haøng Coâng thöông Vieät Nam----------------------16 2.1.2. Sô löôïc veà Ngaân haøng Coâng thöông Chi nhaùnh 2 TP.HCM . ---------17 2.2. THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH TAÏI NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG CHI NHAÙNH 2 TP.HCM HIEÄN NAY. -----------------19 2.2.1. Moät soá chæ tieâu chuû yeáu----------------------------------------------------20 2.2.2. Nghieäp vuï huy ñoäng voán --------------------------------------------------22 2.2.2.1. Nhöõng maët ñöôïc: ---------------------------------------------------------22 2.2.2.2. Nhöõng maët toàn taïi: -------------------------------------------------------23 2.2.2.3. Nguyeân nhaân daãn ñeán toàn taïi: ------------------------------------------24 2.2.3. Nghieäp vuï söû duïng voán ----------------------------------------------------25 2.2.3.1. Nghieäp vuï cho vay -------------------------------------------------------25 2.2.3.2. Göûi voán ñieàu hoøa noäi boä ------------------------------------------------31 2.2.4. Dòch vuï Ngaân haøng---------------------------------------------------------33 2.2.4.1. Nhöõng maët ñöôïc ----------------------------------------------------------34 2.2.4.2. Nhöõng toàn taïi -------------------------------------------------------------34 2.2.4.3. Nguyeân nhaân daãn ñeán toàn taïi -------------------------------------------34 CHÖÔNG III MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH TAÏI NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG CHI NHAÙNH 2 TPHCM ---------------------------------------------------------------36 3.1. NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP VEÀ QUAÛN LYÙ VÓ MOÂ --------------------- 36 3.1.1. Ñoái vôùi Nhaø nöôùc ----------------------------------------------------- 36 3.1.1.1. Kieán nghò vôùi Chính phuû veà xeáp loaïi caùc NHTM ñeå quy ñònh möùc phí ñoùng baûo hieåm theo nghò ñònh 89/1999/NÑ-CP ngaøy 01/09/1999 veà baûo hieåm tieàn gôûi ------------------------------------------------------------ 36 3.1.2. Ñoái vôùi Ngaân haøng Nhaø Nöôùc Vieät Nam vaø Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam. ------------------------------------------------------------------------------ 37 3.1.2.1. Veà phaïm vi baûo ñaûm tieàn vay ------------------------------------------37 3.1.2.2. Veà xöõ lyù nôï quaù haïn -----------------------------------------------------37 3.1.2.3. Naâng cao chaát löôïng coâng taùc thoâng tin tín duïng -------------------37 2 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. 3.1.2.4. Moät soá ñeà xuaát trong vieäc trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro theo quyeát ñònh 48/1999/QÑ -NHNN5 ngaøy 08/02/1999. -----------------39 3.1.2.5. Naâng cao hieäu quaû thanh tra cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc ñoái vôùi coâng taùc thanh tra giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa toå chöùc tín duïng. -----------------------41 3.1.2.6. Moät soá caùc giaûi phaùp nhaèm môû roäng thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët trong daân cö-------------------------------------------------------------------------42 3.1.3. Ñoái vôùi caùc cô quan höõu quan --------------------------------------------46 3.1.4.Ñoái vôùi cô quan phaùp luaät --------------------------------------------------46 3.2. NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP VEÀ QUAÛN LYÙ VI MOÂ TAÏI NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG CHI NHAÙNH 2 TP.HCM ---------------------------------47 3.2.1. Veà coâng taùc huy ñoäng voán ------------------------------------------------47 3.2.1.1. Caàn ña daïng hoùa saûn phaåm cung caáp cho neàn kinh teá vôùi coâng ngheä tieân tieán.-----------------------------------------------------------------------------47 3.2.1.2. Chuù yù ñeán cô sôû haï taàng, moâi tröôøng laøm vieäc cuûa chi nhaùnh. ----48 3.2.1.3. Taïo söï an taâm ñoái vôùi ngöôøi gôûi tieàn ----------------------------------48 3.2.1.4. Chuù troïng naâng cao trình ñoä ñoäi nguõ caùn boä vaø caûi tieán phong caùch laøm vieäc. ---------------------------------------------------------------------------48 3.2.1.5. Ña daïng hoùa caùc hình thöùc huy ñoäng voán. ----------------------------49 3.2.2. Ñoái vôùi nghieäp vuï cho vay ------------------------------------------------50 3.2.2.1. Taêng cöôøng coâng taùc tieáp thò vaøo hoaït ñoäng ngaân haøng ------------50 3.2.2.2. Naâng cao chaát löôïng coâng taùc thaåm ñònh tín duïng tröôùc khi cho vay ---------------------------------------------------------------------------------------52 3.2.2.3. Taêng cöôøng kieåm tra giaùm saùt vieäc söû duïng voán vay ---------------53 3.2.2.4. Taêng tröôûng tín duïng vaø caùc giaûi phaùp --------------------------------54 3.2.2.5. Hoaøn thieän coâng taùc kieåm soaùt noäi boä---------------------------------56 3.2.2.6. Coù chieán löôïc veà con ngöôøi trong coâng taùc ñieàu haønh. -------------57 3.2.3. Ñoái vôùi dòch vuï Ngaân Haøng ----------------------------------------------58 3 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. MÔÛ ÑAÀU 1/ CÔ SÔÛ KHOA HOÏC VAØ THÖÏC TIEÅN CUÛA ÑEÀ TAØI NGHIEÂN CÖÙU: Nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc trong quaù trình chuyeån ñoåi cô cheá kinh teá cuûa nöôùc ta ñaõ ñöôïc chính cuoäc soáng thöïc tieãn kieåm nghieäm. Thöïc tieãn cho ñeán nay ñaõ khaúng ñònh raèng oån ñònh ñeå phaùt trieån vaø phaùt trieån trong söï oån ñònh laø con ñöôøng ñi ñuùng ñaén maø Vieät Nam ñang ñaït ñöôïc böôùc ñaàu trong tieán trình coâng nghieäp hoùa ñaát nöôùc. Trong coâng cuoäc ñoåi môùi ñeå hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá thò tröôøng, nöôùc ta ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu tieán boä quan troïng. Trong chaëng ñöôøng ñoåi môùi vaø phaùt trieån chung ñoù, heä thoáng Ngaân Haøng Thöông Maïi ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû hình thaønh moät thò tröôøng tieàn teä naêng ñoäng, luoân chuû ñoäng trong vieäc huy ñoäng taïo nguoàn voán vôùi toác ñoä taêng voán huy ñoäng naêm sau cao hôn naêm tröôùc. Ngoaøi ra heä thoáng Ngaân Haøng Thöông Maïi vôùi chöùc naêng huy ñoäng voán nhaøn roãi cuûa caùc taàng lôùp daân cö, caùc thaønh phaàn kinh teá vaø tieán haønh cho vay ñaõ hoaït ñoäng coù hieäu quaû, thöïc hieän toát vai troø cuaû mình vaø ñaõ taïo ñöôïc uy tín treân thò tröôøng Tuy nhieân, trong nhöõng naêm gaàn ñaây, neàn kinh teá ñang phaùt trieån ôû toác ñoä cao cuûa nöôùc ta ñaõ bò aûnh höôûng khaù nghieâm troïng bôûi cuoäc khuûng hoaûng taøi chính khu vöïc vaø theá giôùi laøm toác ñoä taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá giaûm maïnh. Moät toàn taïi khoâng nhoû laø nguoàn voán ñaàu tö ñem laïi hieäu quaû thaáp, tyû troïng nôï quaù haïn treân toång dö nôï hieän nay vaãn coøn ôû möùc cao, ôû moät soá Ngaân haøng thöông maïi treân möùc quy ñònh 5% ñaõ haïn cheá hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi. Ñaëc bieät laø nôï quaù haïn lieân quan ñeán vuï aùn, nôï chôø xöû lyù quaù lôùn vaø khoái taøi saûn lieân quan ñeán nhöõng khoaûn nôï naøy chöa ñöôïc xöõ lyù ñeå caùc Ngaân haøng taùi taïo nguoàn voán hoaït ñoäng. Coù theå noùi raèng haäu quaû cuûa söï coá yù laøm traùi quy ñònh Nhaø nöôùc ñaõ phaûi traû moät giaù ñaét veà con ngöôøi ñaõ gaây aán töôïng xaáu laøm giaûm suùt nieàm tin cuûa daân chuùng vôùi nhieàu dö luaän khoâng toát ñang laø 4 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. moái quan taâm haøng ñaàu cho nhöõng nhaø quaûn lyù Ngaân Haøng. Do vaäy, vieäc ñoåi môùi cuûa heä thoáng Ngaân Haøng noùi chung, heä thoáng Ngaân Haøng Thöông Maïi noùi rieâng coù yù nghóa heát söùc quan troïng. Muoán vaäy, töøng Chi Nhaùnh trong heä thoáng Ngaân Haøng Thöông Maïi caàn caûi tieán vaø tieáp tuïc ñoåi môùi ñeå naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh, ñeå giaûm thieåu ruûi ro, thöïc thi ñaéc löïc chính saùch tieàn teä cuûa Nhaø nöôùc, ñaûm ñöông chöùc naêng trung taâm tieàn teä tín duïng vaø thanh toaùn, taïo ñoäng löïc cho söï oån ñònh vaø taêng tröôûng kinh teá. Xuaát phaùt töø tình hình thöïc tieãn treân , toâi ñaõ tieán haønh choïn nghieân cöùu ñeà taøi: “MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH TAÏI NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG CHI NHAÙNH 2 TP.HCM ”. 2/ MUÏC ÑÍCH VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU: 2.1. Muïc ñích: + Laøm saùng toû veà maët lyù luaän vaø thöïc tieãn hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi trong neàn kinh teá thò tröôøng. + Ñaùnh giaù ñöôïc nhöõng thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng Coâng thöông Chi nhaùnh 2 TP.HCM bao goàm nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc, nhöõng toàn taïi caàn khaéc phuïc vaø hoaøn thieän. + Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp ñeå tieáp tuïc ñoåi môùi, phaùt trieån vaø hoaøn thieän cô cheá hoaït ñoäng nhaèm naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng Coâng thöông Chi nhaùnh 2 TP.HCM noùi rieâng vaø heä thoáng Ngaân Haøng Thöông Maïi noùi chung nhaèm ñaùp öùngï moät caùch tích cöïc nhaát cho quaù trình ñoåi môùi vôùi phöông chaâm “ Phaùt trieån – an toaøn – hieäu quaû “ 2.2. Phaïm vi nghieân cöùu: Ngaân haøng Coâng thöông Chi nhaùnh 2 TP.HCM, trong ñoù coù söï lieân heä vôùi Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam vaø caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeå so saùnh. Treân cô sôû thöïc tieån ñeå höôùng 5 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. ñeán vieäc ñeà ra caùc giaûi phaùp giuùp caùc ngaân haøng thöông maïi kinh doanh coù hieäu quaû hôn. 3/ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: - Söû duïng phöông phaùp toång hôïp, phaân tích, phöông phaùp so saùnh, thoáng keâ, ñoàng thôøi vôùi vieäc söû duïng caùc vaên baûn quy ñònh cuûa ngaønh Ngaân haøng ñeå ñi saâu phaân tích vaán ñeà moät caùch roõ raøng döïa treân cô sôû khoa hoïc. Töø ñoù coù theå ñaùnh giaù vaø ruùt ra nhöõng keát luaän xaùc ñaùng. Cô sôû cuûa phöông phaùp nghieân cöùu moät maët döïa treân nhöõng lyù luaän töø cô sôû lyù thuyeát ñeå ñeà caäp ñeán thöïc tieãn, giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñaët ra trong luaän vaên nhaèm laøm saùng toû nhöõng vaán ñeà vaø muïc ñích cuûa luaän vaên. 4/ KEÁT CAÁU CUÛA LUAÂÄN VAÊN: Môû ñaàu Chöông 1: Ngaân Haøng Thöông Maïi vaø hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi trong neàn kinh teá thò tröôøng. Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng Coâng thöông Chi nhaùnh 2 TP.HCM . Chöông 3: Moät soá bieän phaùp naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng Coâng thöông Chi nhaùnh 2 TP.HCM. Do thôøi gian vaø khaû naêng nghieân cöùu cuûa baûn thaân coøn haïn cheá, luaän vaên chöa theå ñeà caëp ñeán heát caùc khía caïnh cuûa vaán ñeà vaø coøn nhieàu sô soùt nhaát ñònh. Toâi raát mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán cuûa quyù thaày coâ, baïn beø, toâi traân troïng göõi ñeán quyù thaày coâ lôøi caùm ôn chaân thaønh. 6 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. CHÖÔNG I NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VAØ HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1.2. NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG 1.2.1. Ñònh nghóa Ngaân Haøng Thöông Maïi : Ngaân haøng thöông maïi coù moät lòch söû hình thaønh toàn taïi vaø phaùt trieån haøng traêm naêm gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá haøng hoùa. Söï phaùt trieån heä thoáng ngaân haøng thöông maïi ñaõ coù taùc ñoäng raát lôùn vaø quan troïng ñeán quaù trình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá haøng hoùa, ngöôïc laïi kinh teá haøng hoùa phaùt trieån maïnh meõ ñeán giai ñoaïn cao nhaát cuûa noù – kinh teá thò tröôøng – thì ngaân haøng thöông maïi ngaøy caøng hoaøn thieän vaø trôû thaønh nhöõng ñònh cheá taøi chính khoâng theå thieáu ñöôïc. Ñieàu 20 Luaät toå chöùc tín duïng coù neâu roõ Toå chöùc tín duïng laø doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp theo quy ñònh cuûa Luaät naøy vaø caùc quy ñònh khaùc cuûa phaùp luaät ñeå kinh doanh tieàn teä, laøm dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung nhaän tieàn gôûi vaø söû duïng tieàn göûi ñeå caáp tín duïng, cung öùng caùc dòch vuï thanh toaùn. Ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan. Theo tính chaát vaø muïc tieâu hoaït ñoäng, caùc loaïi hình hoaït ñoäng ngaân haøng goàm ngaân haøng thöông maïi, ngaân haøng phaùt trieån, ngaân haøng ñaàu tö, ngaân haøng chính saùch, ngaân haøng hôïp taùc vaø caùc loaïi hình ngaân haøng khaùc. Ngaân Haøng thöông maïi laø doanh nghieäp ñaëc bieät kinh doanh veà tieàn teä vôùi hoaït ñoäng thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn gôûi, cho vay, chieát khaáu vaø cung caáp caùc dòch vuï taøi chính. Ngaân Haøng Thöông Maïi laø moät doanh nghieäp cho neân noù coù quyeàn bình ñaúng vôùi caùc doanh nghieäp khaùc veà moïi nghóa vuï, quyeàn lôïi trong cuøng moâi tröôøng hoaït ñoäng tröôùc phaùp luaät, nhö lôïi nhuaän, noäp thueá, trích laäp caùc 7 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. quyõ… Tính ñaëc bieät cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi theâå hieän ôû choã saûn phaåm cuûa noù laø tieàn teä maø tieàn laø loaïi haøng hoùa ñaëc bieät, laø moät trong nhöõng coâng cuï ñeå nhaø nöôùc hoaïch ñònh caùc chính saùch cuûa neàn kinh teá, laø ñoái töôïng ñöôïc Nhaø nöôùc quaûn lyù raát chaët cheõ. Do ñoù hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi mang tính ñaëc thuø, khoâng gioáng vôùi caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc trong neàn kinh teá. Hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa Ngaân haøng thöông maïi laø huy ñoäng voán vaø cho vay döïa treân nguyeân taéc coù hoaøn traû. Nguoàn voán cuûa Ngaân Haøng Thöông maïi khaùc vôùi nguoàn voán cuûa caùc doanh nghieäp khaùc, chuû yeáu laø voán huy ñoäng. Ngaân Haøng Thöông Maïi thu huùt caùc nguoàn voán döï tröõ vôùi thôøi haïn vaø quy moâ raát khaùc nhau nhaèm phuïc vuï cho saûn xuaát vaø ñôøi soáng cho neân hoaït ñoäng cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi coù lieân quan ñeán moïi maët cuûa ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi. Ñeå hieåu roû hôn veà Ngaân haøng thöông maïi, ta caàn xem xeùt caùc chöùc naêng vaø nhöõng nghieäp vuï chuû yeáu cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi ñeå töø ñoù coù theå thaáy ñöôïc vai troø quan troïng cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi. 1.2.2. Chöùc naêng cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi: Trong neàn kinh teá thò tröôøng Ngaân Haøng Thöông Maïi thöïc hieän caùc chöùc naêng chuû yeáu sau: - Chöùc naêng laøm trung gian tín duïng - Chöùc naêng laøm trung gian thanh toaùn. - Chöùc naêng taïo ra tieàn buùt teä - Chöùc naêng cung caáp caùc dòch vuï ngaân haøng. 1.2.2.1. Chöùc naêng trung gian tín duïng: Trong neàn kinh teá thò tröôøng, söï vaän ñoäng cuûa voán tieàn teä phuï thuoäc vaøo quaù trình saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa. Vì vaäy, ôû cuøng moät thôøi ñieåm naøo ñoù seõ phaùt sinh hieän töôïng: coù nhöõng ñôn vò kinh teá coù voán dö thöøa trong khi nhöõõng ñôn vò kinh teá khaùc taïm thôøi thieáu voán ñeå saûn xuaát kinh doanh. Hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng thöông maïi ñaõ khaéc phuïc ñöôïc haïn cheá treân, ñöùng ra taäp trung tieàn teä chöa söõ duïng cuûa taát caû caùc chuû theå trong neàn kinh teá, treân cô sôû ñoù cung caáp cho caùc chuû theå coù nhu caàu caàn boå sung taïm thôøi. Nhö vaäy Ngaân haøng vöøa laø “ ngöôøi ñi vay ” vöøa laø “ ngöôøi cho vay ”, hay noùi caùch 8 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. khaùc nghieäp vuï kinh doanh cuûa Ngaân haøng laø ngöôøi ñi vay ñeå cho vay, nhaèm goùp phaàn ñieàu hoaø voán taïo tieàn ñeà phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Toùm laïi thöïc hieän chöùc naêng naøy, Ngaân haøng thöông maïi huy ñoäng caùc nguoàn tieàn taïm thôøi nhaøn roåi trong xaõ hoäi vaø söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay ñeán caùc doanh nghieäp, caù nhaân coù nhu caàu. 1.2.2.2. Chöùc naêng trung gian thanh toaùn : Xuaát phaùt töø vieäc Ngaân Haøng laø ngöôøi thuû quyõ cuûa caùc doanh nghieäp ñaõ khieán cho Ngaân Haøng coù theå thöïc hieän caùc dòch vuï thanh toaùn theo söï uûy nhieäm cuûa khaùch haøng. Khi caùc khaùch haøng göûi tieàn vaøo Ngaân Haøng, hoï seõ ñöôïc Ngaân Haøng ñaûm baûo an toaøn trong vieäc caát giöõ tieàn vaø thöïc hieän thu chi moät caùch nhanh choùng, tieän lôïi nhaát laø ñoái vôùi caùc khoaûn thanh toaùn coù giaù trò lôùn, cuøng khaép ñòa phöông maø neáu khaùch haøng töï laøm seõ raát toán keùm, khoù khaên. Kinh teá xaõ hoäi ngaøy caøng phaùt trieån, hoaït ñoäng mua baùn, trao ñoåi, giao löu haøng hoaù vaø thanh toaùn ngaøy caøng taêng, chöùc naêng naøy cuaû Ngaân Haøng Thöông Maïi caøng trôû neân quan troïng. Ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu, Ngaân Haøng Thöông Maïi ñaõ phaùt trieån raát nhanh choùng vaø ña daïng caùc coâng cuï vaø phöông tieän thanh toaùn cung caáp cho caùc khaùch haøng moät caùch nhanh choùng, ñaït ñoä chính xaùc cao taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp giaûm bôùt chi phí. Ñieàu ñoù coù taùc duïng hoã trôï trôû laïi ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh Ngaân Haøng . Qua thöïc hieän caùc nghieäp vuï thanh toaùn, ngaân haøng ñaõ trôû thaønh “ ngöôøi thuû quyõ “ cuûa caùc nhaø doanh nghieäp. Caùc nhaø doanh nghieäp ngaøy nay khoâng coøn phaûi caàn tieàn ñeå trao ñoåi cho ngöôøi baùn, cuõng nhö khoâng khoâng caàn phaûi ñeám tieàn khi nhaän caùc khoaûn chi traû, moïi coâng vieäc naøy ñöôïc thöïc hieän baèng caùch môû taøi khoaûn tieàn gôûi ôû ngaân haøng vaø treân cô sôû ñoù ra leänh cho ngaân haøng thöïc hieän caùc khoaûn chi traû, ñoàng thôøi uûy nhieäm cho ngaân haøng thu nhaän caùc khoaûn tieàn. Nhö vaäy ngoaøi nhaän tieàn gôûi cuûa khaùch haøng, Ngaân haøng coøn cung caáp cho khaùch haøng caùc phöông tieän thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët: seùc, theû thanh toaùn, uûy nhieäm chi… thoâng qua caùc phöông tieän naøy, ghi coù taøi khoaûn ngöôøi khaùc khi nhöõng ngöôøi chuû taøi khoaûn ra leänh. 1.2.2.3. Chöùc naêng taïo buùt teä: Nhôø nhaän tieàn kyù thaùc cuûa khaùch haøng, Ngaân Haøng thöông maïi coù khaû naêng cho vay. Nhöng khi cho vay ngaân haøng laïi taïo ra tieàn buùt teä hay chuyeån khoaûn. Vì vaäy khi cho vay ngaân haøng thöông maïi trôû thaønh ngöôøi cung öùng 9 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. tieàn teä quan troïng trong neàn kinh teá. Nhôø hoaït ñoäng trong heä thoáng maø caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi ñaõ taïo ra buùt teä. Vieäc taïo ra tieàn “buùt teä” thay theá cho tieàn maët laø saùng kieán quan troïng trong lòch söû hoaït ñoäng Ngaân Haøng. Chính nhôø phöông thöùc taïo tieàn naøy maø ngaân haøng ñaõ trôû thaønh trung taâm cuûa ñôøi soáng kinh teá hieän ñaïi. Quaù trình taïo tieàn cuûa ngaân haøng thöông maïi ñöôïc thöïc hieän thoâng qua hoaït ñoäng tín duïng vaø toå chöùc thanh toaùn trong heä thoáng ngaân haøng. Tieàn buùt teä ñöôïc taïo ra thoâng qua heä soá taïo tieàn. Tuy nhieân neàn kinh teá chæ caàn moät löôïng tieàn vöøa ñuû neân Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc thoâng qua tyû leä döï tröõ baét buoäc thöïc hieän vieäc kieåm soaùt löôïng tieàn phaùt haønh trong löu thoâng. Thöïc hieän quyeát ñònh soá 496/2000/QÑ – NHNN1 ngaøy 01/12/2000 cuûa NHNN vaø coâng caên soá 3046/CV-NHCT3 ngaøy 06/12/2000 cuûa NHCTVN veà vieäc ñieàu chænh tyû leä döï tröõ baét buoäc ñoái vôùi tieàn gôûi baèng ngoaïi teä cuûa caùc toå chöùc tín duïng. Keå töø thaùng 12/2000 tyû leä döï tröû baét buoäc ñoái vôùi tieàn gôûi khoâng kyø haïn vaø coù kyø haïn döôùi 12 thaùng laø 5% ñoái vôùi VNÑ vaø 12% ñoái vôùi ngoaïi teä. 1.2.2.4. Chöùc naêng cung caâáp caùc dòch vuï Ngaân Haøng: Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, tyû troïng caùc khoûan thu veà dòch vuï ngaøy caøng chieám tyû troïng cao trong toång soá thu nhaäp veà hoaït ñoäng kinh doanh Ngaân Haøng. Noù caøng trôû neân quan troïng bôûi vì kinh doanh dòch vuï Ngaân Haøng ít ruûi ro hôn nhieàu so vôùi nghieäp vuï kinh doanh tín duïng, neáu phuïc vuï toát seõ mang laïi hieäu quaû cao cho caùc Ngaân haøng thöông maïi. Hieän nay caùc ngaân haøng thöông maïi thöïc hieän caùc dòch vuï nhö: thu chi hoä, chi löông, tö vaán, cho thueâ keát saét, chuyeån tieàn, dòch vuï baûo hieåm, thanh toaùn quoác teá, mua baùn nhaø, chi traû kieàu hoái … Qua caùc chöùc naêng cô baûn treân cho chuùng ta thaáy ñöôïc yù nghóa cuûa caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi vaø vai troø quan troïng cuûa noù ñoái vôùi neàn kinh teá xaõ hoäi. 1.2.3. Vai troø cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi: • Thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá: 10 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. Ñaëc tröng cô baûn cuûa heä thoáng ngaân haøng do tính chaát cuûa cô cheá quaûn lyù kinh teá quyeát ñònh. Nöôùc ta töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng, coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc. Do vaäy vai troø cuûa ngaân haøng ñöôïc theå hieän trong cô cheá môùi coù theå thaáy noãi leân laø: Do tính chaát logic cuûa neàn saûn xuaát maø hieän töôïng phoå bieán laø taïi caùc thôøi ñieåm, ôû moät soá chuû theå taïm thôøi thöøa voán, trong khi ôû caùc chuû theå khaùc laïi thieáu. Nhôø thoâng qua chöùc naêng laøm trung gian tín duïng, ngaân haøng goùp phaàn khoâng nhoû vaøo vieäc ñieàu hoøa voán trong toaøn boä neàn kinh teá quoác daân, taïo ñieàu kieän phaùt trieån saûn xuaát laøm cho saûn phaåm xaõ hoäi taêng leân, voán ñaàu tö ñöôïc môû roäng vaø töø ñoù ñôøi soáng daân chuùng ñöôïc caûi thieän, noù laø caàu noái tieát kieäm vaø ñaàu tö, taïo theá caân baèng vaø oån ñònh cho neàn kinh teá. • Ngaân haøng thöông maïi goùp phaàn tieát kieäm chi phí löu thoâng tieàn teä vaø taïo ra caùc coâng cuï môùi cho quaù trình löu thoâng tieàn teä: Thoâng qua chöùc naêng laøm thuû quyõ cho caùc doanh nghieäp, Ngaân Haøng Thöông Maïi ñaõ goùp phaàn laøm giaûm chi phí löu thoâng tieàn teä ñoái vôùi toaøn boä xaõ hoäi noùi chung vaø ñoái vôùi töøng doanh nghieäp noùi rieâng. Ngoaøi ra noù coøn goùp phaàn thuùc ñaåy löu thoâng haøng hoaù tieán haønh moät caùch troâi chaûy. Thoâng qua chöùc naêng naøy, Ngaân Haøng Thöông Maïi coøn taïo ra caùc coâng cuï löu thoâng môùi, thuaän tieän cho khaùch haøng nhö: Sec, sec du lòch, thö tín duïng, theû tín duïng … Laøm cho quaù trình löu thoâng haøng hoùa vaø löu thoâng tieàn teä ngaøy moät hoaøn thieän hôn. • Ngaân haøng thöông maïi laø moät trong nhöõng taùc nhaân tích cöïc trong vieäc thöïc thi chính saùch tieàn teä cuûa Ngaân Haøng Trung Öông: Chính saùch tieàn teä xuaát phaùt töø Ngaân Haøng Trung Öông. Chöùc naêng nhieäm vuï cuûa Ngaân Haøng Trung öông laø cung öùng vaø ñieàu hoøa khoái löôïng tieàn teä, ñieàu khieån heä thoáng tieàn teä vaø tín duïng, baûo veä giaù trò ñoàng tieàn trong nöôùc vaø kieåm soaùt heä thoáng ngaân haøng. Thoâng qua heä thoáng Ngaân Haøng Thöông Maïi maø Ngaân Haøng Trung Öông baèng caùc coâng cuï nhaèm thaét chaët hoaëc môû roäng tín duïng. 11 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. Ñeå ñaûm baûo cho caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi thöïc hieän toát vai troø cuûa mình, Ngaân Haøng Trung öông caàn quaûn lyù toát caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi nhaèm muïc ñích thöïc thi chính saùch tieàn teä, baûo ñaûm cho söï hoaït ñoäng laønh maïnh, hieäu quaû cuûa heä thoáng Ngaân Haøng vaø baûo veä quyeàn lôïi cuûa moïi thaønh phaàn kinh teá, giöõ cho neàn kinh teá phaùt trieån ñöôïc thuaän lôïi. Khi ôû vò trí trung gian taøi chính caùc Ngaân haøng thöông maïi töï yù mua caùc phieáu nôï treân thò tröôøng , hoaëc laø baét buoäc phaûi mua caùc phieáu nôï naøy do yeâu caàu cuûa Ngaân haøng Trung öông. Ñoàng thôøi laø quaù trình ngöôïc laïi, töùc laø caùc Ngaân haøng thöông maïi baùn caùc phieáu nôï … Quaù trình MUA – BAÙN naøy, caùc Ngaân haøng thöông maïi ñaõ goùp phaàn to lôùn vaøo quaù trình ñieàu tieát tieàn teä trong löu thoâng. Khi ôû vò trí trung gian doïc, nghóa laø vò trí noái giöõa Ngaân Haøng Trung öông vôùi coâng chuùng, Ngaân haøng thöông maïi laø ngöôøi taùc ñoäng tröïc tieáp tôùi coâng chuùng theo aûnh höôûng tröïc tieáp töø caùc chính saùch cuûa Ngaân Haøng Trung öông. Khi ñoù noù toàn taïi nhö moät coâng cuï cuûa nhaø nöôùc. 1.2.4. Caùc nghieäp vuï cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi: Ngaân Haøng Thöông Maïi thöïc hieän caùc loaïi nghieäp vuï treân 3 lónh vöïc sau: - Nghieäp vuï huy ñoäng voán (Nghieäp vuï Nôï). - Nghieäp vuï söû duïng voán (Nghieäp vuï Coù). - Nghieäp vuï moâi giôùi trung gian (cung caáp caùc dòch vuï Ngaân Haøng). 1.2.4.1. Nghieäp vuï huy ñoäng voán: Nghieäp vuï huy ñoäng voán laø nghieäp vuï hình thaønh neân nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, ñöôïc goïi laø nghieäp vuï nôï vì naèm beân taøi saûn nôï treân baûng toång keát taøi saûn cuûa ngaân haøng thöông maïi. Laø hoaït ñoäng tieàn ñeà coù yù nghóa ñoái vôùi baûn thaân ngaân haøng thöông maïi cuõng nhö ñoái vôùi xaõ hoäi. Trong nghieäp vuï naøy, Ngaân haøng thöông maïi ñöôïc söû duïng nhöõng bieän phaùp vaø coâng cuï caàn thieát maø luaät phaùp cho pheùp ñeå huy ñoäng caùc nguoàn tieàn nhaøn roãi trong xaõ hoäi, laøm nguoàn voán tín duïng ñeå cho vay ñoái vôùi neàn kinh teá. Moät trong nhöõng ñieàu quan troïng ñeå caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi ñöôïc pheùp hoaït ñoäng laø phaûi coù soá voán töï coù ban ñaàu. Nhöng thoâng thöôøng, nguoàn voán töï coù cuûa Ngaân Haøng chieám tyû troïng khoâng lôùn trong toång nguoàn voán, nhöng noù ñoùng 12 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. vai troø quan troïng vì ñoù laø cô sôû ñeå tieán haønh kinh doanh, tieán haønh thu huùt nhöõng nguoàn voán khaùc. Voán töï coù goàm giaù trò thöïc cuûa voán ñieàu leä, caùc quyõ döï tröõ vaø moät soá taøi saûn nôï khaùc theo quy ñònh cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc. Voán töï coù laø ñieàu kieän ñeå xaùc ñònh caùc nghieäp vuï lieân quan ñeán an toaøn cuûa ngaân haøng. Trong toång nguoàn voán hoaït ñoäng, caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi chuû yeáu döïïa vaøo nguoàn voán huy ñoäng. Thöïc chaát voán huy ñoäng chính laø taøi saûn baèng tieàn cuûa caùc sôû höõu chuû maø Ngaân Haøng taïm thôøi quaûn lyù vaø söû duïng, nhöng vôùi nghóa vuï hoaøn traû kòp thôøi, ñaày ñuû khi khaùch haøng yeâu caàu, noù raát quan troïng vì quy moâ chaát löôïng cuûa nghieäp vuï naøy seõ quyeát ñònh ñeán quy moâ vaø moät phaàn hieäu quaû kinh doanh cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi. Neáu khaû naêng huy ñoäng voán toát, nguoàn voán taêng tröôûng ñeàu ñaën thì môùi môû roäng cho vay, môû roäng ñaàu tö. Theâm vaøo ñoù, neáu nguoàn huy ñoäng ñöôïc caøng reû thì hieäu quaû kinh doanh caøng cao, caøng giaûm thieåu ruûi ro trong cho vay do coù öu theá trong vieäc choïn loïc khaùch haøng. Caùc nguoàn voán chuû yeáu maø Ngaân Haøng Thöông Maïi coù theå huy ñoäng trong xaõ hoäi laø nguoàn tieàn göûi cuûa khaùch haøng vaø tieàn gôûi tieát kieäm cuûa daân cö, caùc khoaûn tieàn gôûi khaùc. + Tieàn göûi cuûa khaùch haøng: ngoaøi taøi khoaûn tieàn göûi söû duïng seùc (tieàn göûi khoâng kyø haïn, tieàn göûi thanh toaùn), Ngaân Haøng coøn môû cho caùc doanh nghieäp tieàn göûi coù kyø haïn (goàm nhieàu loaïi kyø haïn) vaø taøi khoaûn vaõng lai (Current account) laø taøi khoaûn maø theo ñoù, Ngaân Haøng cho doanh nghieäp vay moät khoaûn tieàn nhaát ñònh vaø doanh nghieäp cam keát seõ chuyeån heát nhöõng soá tieàn thu ñöôïc vaøo taøi khoaûn naøy ñeå tröø bôùt nôï, hoaëc ngaân haøng cho pheùp ñöôïc ruùt quaù soá dö tieàn göûi treân taøi khoaûn ôû moät möùc nhaát ñònh. Taøi khoaûn vaõng lai naøy laø hieän töôïng ñöôïc goïi laø “cho vay taïo kyù thaùc” (Loans make deposits). + Tieàn göûi daân cö: Daân cö coù theå vöøa môû taøi khoaûn tieàn göûi söû duïng seùc, vöøa göûi tieàn vaøo caùc taøi khoaûn tieát kieäm. Ñoái vôùi tieàn göûi tieát kieäm, coù raát nhieàu theå thöùc vôùi kyø haïn khaùc nhau: khoâng kyø haïn vaø coù kyø haïn vôùi laõi suaát khaùc nhau, traû laõi tröôùc, traû laõi ñònh kyø hoaëc traû laõi sau khi ñaùo haïn, hoaëc vöøa ñöôïc traû laõi vöøa döï soå soá... trong ñoù tieàn göûi coù kyø haïn laø nguoàn voán töông ñoái oån ñònh neân Ngaân Haøng Thöông Maïi coù theå chuû ñoäng söû duïng chuùng ñeå cho vay ngaén, trung vaø daøi haïn. Nhö vaäy, vieäc ñaåy maïnh huy ñoäng voán cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi laø moät trong nhöõng vaán ñeà quan troïng cuûa chieán löôïc kinh doanh, taïo nguoàn voán 13 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. ñeå cho vay nhaèm ñem laïi hieäu quaû cho Ngaân Haøng Thöông Maïi. 1.2.4.2. Nghieäp vuï söû duïng voán: Ñaây laø nghieäp vuï söû duïng caùc nguoàn voán ñaõ hình thaønh cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi, chuùng thuoäc beân coù baûng toång keát taøi saûn neân coøn ñöôïc goïi laø nghieäp vuï coù, bao goàm nhöõng nghieäp vuï sau: * Laäp quyõ döï tröõ: nhaèm duy trì khaû naêng thanh toaùn thöôøng xuyeân cuûa khaùch haøng vaø baûn thaân ngaân haøng. Trong nghieäp vuï naøy Ngaân haøng phaûi duy trì caùc khoaûn sau: - Tieàn maët taïi quyõ: nhaèm ñaùp öùng nhu caàu thanh toaùn hoaëc ruùt tieàn maët cuûa khaùch haøng trong ngaøy, thoâng thöôøng ñònh möùc toàn quyõ treân cô sôû soá dö tieàn gôûi cuûa khaùch haøng. - Tieàn göûi taïi Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc: ñeå döï tröõ baét buoäc theo quy ñònh, giao hoaùn seùc, thanh toaùn nôï vôùi caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi khaùc. Nguoàn tieàn gôûi naøy bieán ñoäng haøng ngaøy vì nhu caàu thanh toaùn buø tröø giöõa caùc ngaân thöông maïi cuõng nhö vieäc noäp vaø ruùt tieàn. Vieäc quy ñònh tyû leä döï tröõ baét buoäc hieän nay laø 5% treân soá dö tieàn gôûi khoâng kyø haïn vaø coù kyø haïn döôùi 12 thaùng ñoái voùi VND vaø 12% ñoái vôùi ngoaïi teä, ñöôïc taäp trung thöïc hieän döõ tröõ baét buoäc taïi hoäi sôû chính Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam. * Nghieäp vuï cho vay: Söï chuyeån hoaù töø voán tieàn göûi thaønh voán tín duïng ñeå boå sung cho nhu caàu saûn xuaát kinh doanh trong neàn kinh teá khoâng nhöõng coù yù nghóa ñoái vôùi toaøn boä neàn kinh teá xaõ hoäi maø coøn ñoái baûn thaân Ngaân Haøng Thöông Maïi vì nhôø cho vay maø taïo ra nguoàn thu nhaäp chuû yeáu cho Ngaân Haøng ñeå töø ñoù maø boài hoaøn laõi tieàn göûi cho khaùch haøng, buø ñaép chi phí kinh doanh vaø taïo ra lôïi nhuaän cho Ngaân Haøng. Tuy nhieân, hoaït ñoäng cho vay laø moät hoaït ñoäng mang tính chaát ruûi ro cao. Vì vaäy caàn phaûi quaûn lyù caùc khoaûn cho vay moät caùch chaët cheõ ñeå ngaên ngöøa hoaëc giaûm thieåu ruûi ro. Caùc loaïi cho vay cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi khaù phong phuù: caên cöù vaøo phöông phaùp cho vay, thôøi haïn cho vay, muïc ñích söû duïng voán vay vaø tính chaát luaân chuyeån voán... seõ coù nhöõng loaïi cho vay phuø hôïp, nhöng duø laø loaïi 14 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. cho vay naøo cuõng phaûi ñaûm baûo nguyeân taéc , ñieàu kieän vaø ñaûm baûo tieàn vay. * Nghieäp vuï ñaàu tö : Khoaûn muïc ñaàu tö coù vò trí quan troïng thöù hai sau khoaûn muïc cho vay, noù mang laïi khoaûn thu nhaäp lôùn ñaùng keå cho Ngaân Haøng Thöông Maïi. Trong nghieäp vuï naøy, Ngaân Haøng duøng nguoàn voán cuûa mình vaø nguoàn voán oån ñònh khaùc ñeå tieán haønh ñaàu tö tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp nhaèm phaân taùn ruûi ro. Ngaân haøng ñaàu tö tröïc tieáp baèng caùch duøng voán töï coù ñeå huøn voán lieân doanh, lieân keát laø caùc bieän phaùp tröïc tieáp goùp voán vôùi caùc doanh nghieäp ñeå thaønh laäp caùc coâng ty, xí nghieäp môùi (ví duï: Coâng ty cho thueâ taøi chính, mua coå phaàn, coå phieáu cuûa caùc coâng ty xí nghieäp) Ngaân haøng ñaàu tö giaùn tieáp vaøo caùc loaïi chöùng khoaùn nôï nhö mua traùi phieáu chính phuû, traùi phieáu chính quyeàn ñòa phöông, traùi phieáu coâng ty... ñeå söû duïng nguoàn voán thöøa nhaèm muïc ñích thu lôïi nhuaän. 1.2.4.3. Nghieäp vuï trung gian: Ñaây laø nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï maø Ngaân Haøng Thöông Maïi thöïc hieän theo söï uûy nhieäm cuûa khaùch haøng ñeå ñöôïc höôûng hoa hoàng. Dòch vuï Ngaân Haøng bao goàm: thanh toaùn trong nöôùc vaø quoác teá, baûo laõnh, uûy thaùc, cho thueâ keùt saét, moâi giôùi, tö vaán, theû tín duïng, chuyeån tieàn ... Vieäc taän duïng caùc nguoàn thu töø nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï laøm taêng lôïi nhuaän, ít ruûi ro hôn nghieäp vuï cho vay, ña daïng hoaù hoaït ñoäng, goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng ñaõ ñöôïc nhieàu Ngaân Haøng Thöông Maïi ngaøy caøng quan taâm vaø môû roäng. Neàn kinh teá, xaõ hoäi caøng phaùt trieån cao, ngaøy nay caùc nhaø quaûn lyù Ngaân Haøng caàn quan taâm khoâng chæ ñeán vaán ñeà quaûn trò taøi saûn coù maø coøn caàn quan taâm ñeán taøi saûn nôï. Ñieàu naøy seõ goùp phaàn moät caùch tích cöïc nhaát vaøo vieäc naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng. 1.1.4.4. Khaû naêng thanh toaùn cuûa Ngaân haøng thöông maïi: 15 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. Khaû naêng naøy ñöôïc hieåu laø naêng löïc ñaùp öùng chi traû kòp thôøi ñoái vôùi caùc khaùch haøng cuûa mình nhö tieàn maët taïi quyõ vaø tieàn gôûi ôû ngaân haøng nhaø nöôùc . Ñaây laø naêng löïc thanh toaùn nhanh nhaát cuûa ngaân haøng ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu ruùt tieàn cuûa khaùch haøng . Ngoaøi ra laø caùc khoaûn cho vay döôùi hình thöùc tín duïng khoâng kyø haïn, chieát khaáu giaáy tôø coù giaù… maø ngaân haøng coù theå thu nôï nhanh hoaëc mang taùi chieát khaáu ôû ngaân haøng nhaø nöôùc. Khaû naêng thanh toaùn cuûa ngaân haøng aûnh höôûng ñeán vieäc chi traû cho khaùch haøng. Do ñoù ñeå giöõ chöõ tín ñoái vôùi khaùch haøng ngaân haøng caàn giaûi quyeát toát moái quan heä giöõa yeâu caàu duy trì khaû naêng thanh toaùn vaø khaû naêng sinh lôøi cuûa ñoàng voán. Ñeå ñaùnh giaù moät doanh nghieäp hoaït ñoäng coù hieäu quaû hay khoâng, ta caàn xeùt ñeán hai khía caïnh: hieäu quaû veà maët kinh teá vaø hieäu quaû veà maët xaõ hoäi. 1.2.5. Hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi: 1.1.5.1. Hieäu quaû veà maët kinh teá: Hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi ñöôïc ño löôøng moät caùch toång quaùt qua chæ tieâu lôïi nhuaän. Lôïi nhuaän laø möùc sinh lôøi thu ñöôïc töø caùc khoaûn cho vay, ñaàu tö kinh doanh tín duïng , phí dòch vuï… cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi. Ngoaøi ra, ñeå ño löôøng hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi thöôøng phaûi thoâng qua caùc chæ tieâu sau: • Tyû leä nôï quaù haïn treân toång soá dö nôï cho vay: tyû leä naøy phaûn aùnh chaát löôïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa toå chöùc tín duïng, tyû leä naøy caøng cao thì hieäu quaû mang laïi cho Ngaân haøng thöông maïi caøng haïn cheá vì caùc khoaûn vay ñaõ chuyeån nôï quaù haïn laø haàu heát khaùch haøng gaëp khoù khaên nhö thua loã, phaù saûn… khoâng coù khaû naêng traû ñöôïc nôï cuõng nhö laõi vay neân aûnh höôûng ñeán khaû naêng sinh lôøi cuûa Ngaân Haøng . • Lôïi nhuaän treân taøi saûn coù (Return on Assets - ROA) ROA = Lôïi nhuaän roøng / Toång taøi saûn coù * 100%. Chæ tieâu naøy ño löôøng khaû naêng quaûn lyù taøi saûn coù ñeå sinh lôøi cuûa ngaân haøng, giuùp nhaø phaân tích thaáy ñöôïc khaû naêng bao quaùt cuûa Ngaân Haøng trong vieäc taïo ra thu nhaäp töø taøi saûn coù, giuùp xaùc ñònh hieäu quaû kinh doanh cuûa 1 ñoàng taøi saûn coù. ROA cao khaúng ñònh tính hieäu quaû cuûa vieäc söû duïng voán, 16 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. Tuy nhieân neáu ROA quaù lôùn thì ruûi ro luoân ñi ñoâi vôùi lôïi nhuaän. • Lôïi nhuaän treân voán töï coù (Return on Equity - ROE ) ROE = Lôïi nhuaän roøng / voán töï coù * 100%. Heä soá ROE ño löôøng tính laønh maïnh trong hoaït ñoäng cuûa moät ngaân haøng ROE cho bieát soá lôïi nhuaän roøng maø caùc coå ñoâng coù theå nhaän ñöôïc töø vieäc ñaàu tö voán cuûa mình. Neáu ROE quaù lôùn so vôùi ROA chöùng toû voán töï coù cuûa Ngaân Haøng chieám tyû troïng nhoû so vôùi toång nguoàn voán vaø vieäc huy ñoäng voán quaù nhieàu coù theå aûnh höôûng ñeán möùc ñoä an toaøn trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng. Hieän nay lôïi nhuaän roøng/voán töï coù cuûa Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh khoaûn 8%, thaáp nhieàu so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc. • Heä soá sinh laõi / 1 ñoàng voán ñaàu tö kinh doanh tín duïng: thu laõi cho vay / dö nôï bình quaân. Heä soá naøy cao chöùng toû Ngaân haøng thöông maïi hoaït ñoäng coù hieäu quaû theå hieän nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc söû duïng vaøo ñaàu tö tín duïng neân heä soá sinh laõi / 1 ñoàng voán ñaàu tö kinh doanh tín duïng seõ cao goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cho caùc Ngaân haøng thöông maïi. • Voøng quay voán tín duïng: doanh soá thu nôï / dö nôï bình quaân. Voøng quay voán tín duïng caøng nhanh noùi leân hoaït ñoäng thu nôï cuûa Ngaân haøng thöông maïi ñuùng haïn hoaëc tröôùc haïn, khoâng coù gia haïn nôï, theå hieän khaùch haøng söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích, coù hieäu quaû. Hieäu quaû veà maët kinh teá coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi, noù quyeát ñònh tröïc tieáp tôùi vaán ñeà toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa moãi Ngaân Haøng. Neáu Ngaân Haøng Thöông Maïi hoaït ñoäng kinh doanh coù hieäu quaû thì uy tín cuûa Ngaân Haøng ñoù seõ ñöôïc taêng leân, ngöôøi göûi tieàn seõ yeân taâm vaø nguoàn voán huy ñoäng cuûa Ngaân haøng thöông maïi seõ taêng, coâng taùc huy ñoäng voán cuûa Ngaân Haøng seõ ñöôïc thuaän lôïi vaø phaùt trieån. Treân cô sôû nguoàn voán huy ñoäng taêng ñoù Ngaân Haøng Thöông Maïi môùi coù khaû naêng môû roäng quy moâ hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình vì Ngaân haøng thöông maïi laø ñi vay ñeå cho vay, coù môû roäng vaø taêng tröôûng tín duïng môùi taïo ra ñöôïc lôïi nhuaän ngaøy caøng cao, goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cho Ngaân haøng thöông maïi. Chính vì vaäy hieäu quaû kinh teá laø muïc tieâu quan troïng haøng ñaàu ñoái vôùi caùc Ngaân 17 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. haøng thöông maïi noùi rieâng vaø caùc doanh nghieäp noùi chung. 1.1.5.2. Hieäu quaû veà maët xaõ hoäi: Moät Ngaân Haøng hoaït ñoäng kinh doanh toát seõ mang laïi khoâng nhöõng hieäu quaû veà maët kinh teá cho baûn thaân Ngaân Haøng ñoù maø coøn mang laïi nhöõng hieäu quaû veà maët xaõ hoäi. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi khoâng chæ xuaát phaùt töø lôïi ích cuûa baûn thaân mình maø coøn xuaát phaùt töø lôïi ích chung cuûa neàn kinh teá. Ngaân Haøng Thöông Maïi vôùi vai troø to lôùn trong quaù trình tích tuï vaø taäp trung voán phuïc vuï cho yeâu caàu phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh vaø löu thoâng haøng hoùa, ñaõ goùp phaàn phaùt trieån kinh teá, taïo theâm vieäc laøm vaø thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng, goùp phaàn oån ñònh xaõ hoäi vaø phaùt trieån ñaát nöôùc. Toùm laïi , moãi ngöôøi daân, moïi doanh nghieäp ñeàu chòu taùc ñoäng cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi thoâng qua moái quan heä ñi vay vaø cho vay. Treân cô sôû ñoù chaúng nhöõng caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi ñem laïi lôïi ích thieát thöïc cho ñoái taùc maø coøn mang laïi hieäu quaû cho mình nöõa. Tuy nhieân trong ñieàu kieän hieän nay söï caïnh tranh giöõa caùc ngaân haøng raát quyeát lieät, vieäc tìm kieám lôïi nhuaän gaëp phaûi raát nhieàu khoù khaên vì hoï buoäc phaûi caïnh tranh raát gay gaét ñeå thu huùt khaùch haøng. Tuy trong neàn kinh teá thò tröôøng caïnh tranh laø quy luaät khaùch quan vaø laø ñoäng löïc thuùc ñaåy söï phaùt trieån. Song, ñeå ñaûm baûo phaùt trieån oån ñònh neàn kinh teá ñoøi hoûi phaûi coù söï oån ñònh, an toaøn cuûa heä thoáng ngaân haøng. Vì vaäy, vieäc quan taâm vaø ñieàu chænh möùc ñoä caïnh tranh trong lónh vöïc tín duïng noùi rieâng ôû giôùi haïn an toaøn laø raát caàn thieát. Tröôùc tình hình ñoù buoäc caùc ngaân haøng phaûi khoâng ngöøng tìm toøi nhöõng bieän phaùp ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh baèng nhöõng hình thöùc dòch vuï môùi nhaèm môû roäng kinh doanh, ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa khaùch haøng, môû roäng vaø naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng, ñaûm baûo phaùt trieån, an toaøn, hieäu quaû. 18 Luaän aùn toát nghieäp Voõ Thò Laøi ................................................................................... .................................................................................. CHÖÔNG II THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH TAÏI CHI NHAÙNH NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG 2 TP.HCM TRONG NHÖÕNG NAÊM GAÀN ÑAÂY 2.1. GIÔÙI THIEÄU VEÀ NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG VIEÄT NAM VAØ NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG CHI NHAÙNH 2 TP.HCM 2.1.1. Veà heä thoáng Ngaân Haøng Coâng thöông Vieät Nam Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp naêm 1988 nhö moät ngaân haøng chuyeân doanh coù chöùc naêng kinh doanh tieàn teä, tín duïng vaø caùc dòch vuï ngaân haøng. Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam coù teân giao dòch quoác teá laø INCOMBANK (ICB) Industrial and Commercial Bank of Viet Nam. Ñeán thaùng 10/1990, khi phaùp leänh Ngaân Haøng coù hieäu löïc thì Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam ñöôïc chính thöùc thaønh laäp laïi theo quyeát ñònh soá 402/QÑ ngaøy 14/11/1990 cuûa Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Boä Tröôûng (nay laø Thuû Töôùng Chính Phuû). Luùc naøy heä thoáng Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam hoaït ñoäng theo moâ hình ba caáp: Hoäi sôû chính; caáp tænh, thaønh phoá vaø caáp quaän, huyeän. Thaùng 3/1993, Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ra quyeát ñònh soá 67/QÑ-NH5 ngaøy 27/3/1993 veà vieäc thaønh laäp laïi heä thoáng Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam. Tuy vaãn coøn thöïc hieän theo moâ hình ba caáp, nhöng cô caáu toå chöùc ñaõ coù söï thay ñoåi vôùi tinh thaàn khuyeán khích caùc Chi nhaùnh noã löïc phaán ñaáu naâng cao hieäu quaû kinh doanh hôn tröôùc. Ñeán 21/9/1996, Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöoùc Vieät Nam ñaõ kyù quyeát ñònh soá 285/QÑ-NH5 thaønh laäp laïi Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam theo moâ hình Toång Coâng vaø laø ngaân haøng thöông maïi quoác doanh ñöôïc Nhaø nöôùc xeáp haïng laø moät trong 23 doanh nghieäp ñaëc bieät. Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam ñöôïc quaûn lyù bôûi Hoäi ñoàng quaûn trò vaø ñöôïc ñieàu haønh bôûi Toång Giaùm Ñoác. Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam laø moät trong boán Ngaân Haøng 19