BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
TRƯƠNG QUỐC KHẢI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2000
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
CHÆÅNG 1: NHÆÎNG VÁÚN ÂÃÖ CHUNG VÃÖ LYÏ LUÁÛN NGHIÃÛP VUÛ TÊN
DUÛNG THUÃ MUA
1.1 KHAÏI NIÃÛM VÃÖ TÊN DUÛNG THUÃ MUA
1.1.1- Khaïi niãûm:
Cho thuã laì mäüt ngaình coï tæì thåìi thæåüng cäø nhæng âæåüc phaït triãøn khäng
ngæìng, såïm nháút laì vaìo 3000 nàm træåïc âáy ngæåìi åí vuìng Âëa Trung Haíi âaî cho
thuã thuyãön. Vãö sau noï âaî tråí thaình mäüt ngaình mang tênh quäúc tãú. Nàm 1952, cäng
ty cho thuã âáöu tiãn trãn thãú giåïi âæåüc thaình láûp taûi Sanfransitcä (Myî). Trong nhæîng
nàm 50, ngaình cho thuã âaî væåüt ranh giåïi næåïc Myî måí räüng sang Anh, Phaïp, Âæïc,
Canada, Nháût, Trung Quäúc. Âãún nhæîng nàm 70, ngaình cho thuã quäúc tãú ngaìy caìng
hoaìn thiãûn, tæì bäü maïy cå cáúu, näüi dung nghiãûp vuû vaì phæång thæïc phuûc vuû âãöu bàõt
âáöu âæåüc quy phaûm hoïa vaì hãû thäúng hoïa. Âäöng thåìi tênh caûnh tranh cuía ngaình naìy
ngaìy caìng maûnh meî.Ngaình cho thuã hiãûn âaûi chuí yãúu laì cho thuã thiãút bë. Xê nghiãûp
muäún âáöu tæ thiãút bë, cáön phaíi thäng qua hçnh thæïc kyï håüp âäöng- Håüp âäöng thuã
mua.
Ngaìy nay, nghiãûp vuû thuã mua laì mäüt trong nhæîng nghiãûp vuû häù tråü väún cho
caïc doanh nghiãûp trong quaï trçnh saín xuáút vaì kinh doanh ngaìy caìng thãø hiãûn tênh æu
viãût cuía noï.
Váûy, Thuã taìi chênh laì gç?
Theo Luáût Caïc Täø Chæïc Tên Duûng âënh nghéa:" Cho thuã taìi chênh laì hoaût
âäüng tên duûng trung haûn, daìi haûn trãn cå såí håüp âäöng cho thuã taìi saín giæîa bãn cho
thuã laì täø chæïc tên duûng våïi khaïch haìng thuã. Khi kãút thuïc thåìi haûn thuã, khaïch haìng
coï thãø mua laûi hoàûc tiãúp tuûc thuã taìi saín âoï theo caïc âiãöu kiãûn âaî thoía thuáûn trong
håüp âäöng thuã. Trong thåìi haûn cho thuã, caïc bãn khäng âæåüc âån phæång huíy boí
håüp âäöng"
Cho thuã taìi chênh
Trang
1
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
Håüp âäöng thuã mua laì sæû thoía thuáûn giæîa caïc bãn liãn quan âãún taìi saín, theo
âoï ngæåìi cho thuã (chuí taìi saín) chuyãøn giao taìi saín cho ngæåìi thuã (ngæåìi sæí duûng
taìi saín) âäüc quyãön sæí duûng trong mäüt thåìi gian nháút âënh vaì ngæåìi thuã phaíi traí mäüt
säú tiãön cho chuí taìi saín tæång xæïng våïi quyãön sæí duûng. Hãút thåìi gian thuã, ngæåìi thuã
coï thãø mua laûi taìi saín âaî thuã hoàûc tiãúp tuûc thuã nãúu coï thoía thuáûn trong håüp âäöng.
1.1.2- Phán loaûi caïc hçnh thæïc cho thuã:
Do nhu cáöu khaïc nhau cuía caïc loaûi nghiãûp vuû, ngaình cho thuã hiãûn âaûi cuîng
coï caïc hçnh thæïc cho thuã khaïc nhau, taûm phán ra laìm 3 loaûi : Thuã mang tênh âáöu
tæ, thuã mang tênh kinh doanh vaì cho thuã mang tênh phuûc vuû.
1.1.2.1- Cho thuã mang tênh âáöu tæ:
Cho thuã mang tênh âáöu tæ (vay), noïi chung kyì haûn tæång âäúi daìi trong mäüt
láön thuã, ngæåìi cho thuã coï thãø thu häöi caí väún vaì laîi.
1.1.2.2- Cho thuã mang tênh kinh doanh
Cho thuã mang tênh kinh doanh, kyì haûn cho thuã tæång âäúi ngàõn, ngæåìi cho
thuã cáön phaíi dæûa vaìo thu häöi giaï trë coìn laûi cuía thiãút bë âãø buì âàõp låüi êch cuía mçnh.
1.1.2.3- Cho thuã mang tênh phuûc vuû
Cho thuã mang tênh phuûc vuû chuí yãúu laì thuã caïc thiãút bë loaûi nhoí, reí tiãön våïi
thåìi gian thuã ngàõn hån so våïi 2 loaûi thuã trãn. Âäöng thåìi ngæåìi cho thuã cung cáúp
toaìn bäü viãûc duy tu, baío dæåîng vaì baío hiãøm.
Hiãûn nay, nghiãûp vuû thuã mua âaî tråí thaình mäüt phæång thæïc âáöu tæ phaït triãøn
våïi täúc âäü ráút nhanh. Trãn thãú giåïi hiãûn nay, viãûc cho thuã thiãút bë hiãûn âaûi táûp trung
chuí yãúu vaìo caïc lénh væûc: Maïy bay, ä tä, thiãút bë thäng tin tin hoüc, thiãút bë y tãú, maïy
cäng nghiãûp.
Khoa hoüc kyî thuáût ngaìy caìng tiãún bäü vaì nãön kinh tãú thãú giåïi phaït triãøn nhanh
choïng, trong tæång lai cuía thãú kyí 21, ngaình cho thuã thãú giåïi seî tiãúp tuûc phaït triãøn
theo hæåïng cuía mäüt saín nghiãûp kiãøu måïi âa chæïc nàng mang tênh quäúc tãú.
Cho thuã taìi chênh
Trang
2
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
1.1.3- Âäúi tæåüng cuía caïc giao dëch thuã mua:
Caïc loaûi taìi saín âæåüc sæí duûng trong quan hãû thuã mua ráút âa daûng gäöm báút
âäüng saín vaì âäüng saín.
Báút âäüng saín: nhæ nhaì cæía, vàn phoìng laìm viãûc, phán xæåíng saín xuáút, âáút
âai,...
Âäüng saín: nhæ thiãút bë vàn phoìng (maïy vi tênh, maïy photocopy, baìn ghãú,...),
xe cäü, taìu thuyãön,...
Tuy nhiãn caïc âënh chãú taìi chênh cuía Viãût Nam hiãûn taûi chè cho pheïp âäúi
tæåüng cuía quan hãû thuã mua laì âäüng saín nhæ:
+ Theo "Thãø lãû tên duûng thuã mua" do Ngán haìng Nhaì næåïc Viãût Nam
(NHNN VN ) ban haình ngaìy 27/5/1995 coï quy âënh: " Tên duûng thuã mua laì hoaût
âäüng cho thuã maïy moïc thiãút bë vaì caïc âäüng saín khaïc phuûc vuû cho saín xuáút kinh
doanh âæåüc caïc täø chæïc tên duûng mua theo nhu cáöu cuía bãn thuã. Bãn thuã thanh
toaïn tiãön thuã cho caïc täø chæïc tên duûng trong suäút thåìi haûn thuã âaî âæåüc 2 bãn thoía
thuáûn vaì khäng âæåüc huíy boí. Khi kãút thuïc thåìi haûn thuã, bãn thuã âæåüc quyãön såí
hæîu taìi saín thuã, hoàûc âæåüc mua laûi taìi saín thuã hay tiãúp tuûc thuã taìi saín theo caïc
âiãöu kiãûn âaî thoía thuáûn trong håüp âäöng tên duûng thuã mua".
+ "Quy chãú taûm thåìi vãö täø chæïc vaì hoaût âäüng cuía cäng ty cho thuã taìi chênh
Viãût Nam" âæåüc Chênh phuí ban haình ngaìy 9/10/1995 coï quy âënh:" Cho thuã taìi
chênh laì mäüt hoaût âäüng tên duûng trung, daìi haûn thäng qua viãûc cho thuã maïy moïcthiãút bë vaì caïc âäüng saín khaïc. Bãn cho thuã cam kãút mua maïy moïc-thiãút bë vaì caïc
âäüng saín theo yãu cáöu cuía bãn thuã. Bãn thuã sæí duûng taìi saín thuã vaì thanh toaïn
tiãön thuã trong suäút thåìi haûn thuã âaî âæåüc 2 bãn thoía thuáûn vaì khäng âæåüc huíy boí
håüp âäöng træåïc haûn. Khi kãút thuïc thåìi haûn thuã, bãn thuã âæåüc chuyãøn quyãön såí hæîu,
mua laûi hoàûc tiãúp tuûc thuã taìi saín âoï theo caïc âiãöu kiãûn âaî thoía thuáûn trong håüp
âäöng thuã".
Cho thuã taìi chênh
Trang
3
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
1.1.4- Phaân bieät cho thueâ taøi chính (thueâ mua) vaø Thueâ vaän haønh:
1.1.4.1- Cho thueâ taøi chính ( Thueâ mua):
( Finance Leasing)
Cho thueâ taøi chính laø moät thoûa thuaän, trong ñoù ngöôøi cho thueâ ñoàng yù taøi
trôï ñeå ngöôøi thueâ söû duïng thieát bò trong moät thôøi gian thoâng thöôøng baèng thôøi
gian khaáu hao cuûa taøi saûn cho thueâ.
Caùc ñaëc tính cuûa cho thueâ taøi chính:
a- Ngöôøi thueâ löïa choïn thieát bò töø nhaø saûn xuaát hoaëc ñaïi lyù phaân phoái.
b- Ngöôøi thueâ thöông löôïng vôùi nhaø saûn xuaát hoaëc ñaïi lyù phaân phoái veà
phöông thöùc baûo ñaûm, baûo trì, giao nhaän, laép ñaët, giaù caû vaø phöông thöùc thanh
toaùn.
c- Ngöôøi cho thueâ mua thieát bò tröïc tieáp töø nhaø saûn xuaát hoaëc ñaïi lyù phaân
phoái.
d- Ngöôøi cho thueâ vaãn coøn sôû höõu ñoái vôùi thieát bò trong thôøi gian ngöôøi
thueâ söû duïng. Vieäc cho thueâ taøi chính cho pheùp ngöôøi thueâ ñöôïc choïn löïa quyeàn
sôû höõu taøi saûn thueâ trong töông lai vaøo thôøi ñieåm kyù thueâ phöông tieän thieát bò.
e- Cho thueâ vôùi thôøi gian khoâng theå huûy ngang nhaèm ñeå beân cho thueâ
hoaøn voán ñaàu tö cuõng nhö coù laõi.
f- Hao moøn thieát bò do beân thueâ chòu
g- Beân thueâ coù toaøn quyeàn sôû höõu vaø söû duïng thieát bò trong suoát quaù trình
thueâ khi beân thueâ ñaõ traû tieàn thueâ vaø thöïc hieän theo ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng
cho thueâ.
h-Beân thueâ chòu traùch nhieäm söûa chöõa, baûo döôõng vaø baûo hieåm phöông
tieän thieát bò.
k- Beân thueâ thöïc hieän vieäc mua thieát bò theo yeâu caàu cuûa beân thueâ, thieát
bò coù thích hôïp hay khoâng thuoäc traùch nhieäm cuûa beân thueâ.
l- Cho thueâ taøi chính thöôøng ñöôïc kyù keát vôùi nhöõng khaùch haøng laø doanh
nghieäp nhaèm cho thueâ thieát bò phuïc vuï saûn xuaát, kinh doanh vaø dòch vuï.
Cho thuã taìi chênh
Trang
4
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
1.1.4.2- Cho Thueâ Vaän Haønh ( Operating Leasing)
Trong thoûa thuaän thueâ vaän haønh, ngöôøi cho thueâ khoâng hoaøn laïi ñöôïc toaøn
boä giaù trò cuûa thieát bò töø tieàn thueâ cuûa duy nhaát moät ngöôøi thueâ nhö trong tröôøng
hôïp cho thueâ taøi chính. Thueâ vaän haønh thöôøng vôùi thôøi haïn thueâ ngaén hôn so vôùi
tuoåi thoï cuûa thieát bò vaø hai beân coù theå thoûa thuaän ñeå huûy boû.
Ngöôøi cho thueâ caên cöù theo giaù trò coøn laïi cuûa thieát bò ñeå hoaøn voán töøng
phaàn khi tieán haønh cho thueâ vaø coù laõi. Vì theá, ngöôøi cho thueâ baét buoäc phaûi cho
thueâ thieát bò cho nhieàu beân quaù thôøi gian tuoåi thoï cuûa thieát bò. Hoaëc ngöôøi cho
thueâ baùn ñi giaù trò taøi saûn coøn laïi ñeå thu hoài voán.
Cho thueâ vaän haønh thöôøng giôùi haïn trong caùc loaïi phöông tieän, thieát bò coù
tuoåi thoï cao hoaëc coù thò tröôøng thieát bò cuõ phaùt trieån. Thiãút bë
thæåìng âæåüc cho thuã trong thåìi haûn ngàõn tæì saïu thaïng âãún mäüt hoàûc hai nàm. Thåìi
haûn âäúi våïi taìu vaì maïy bay thäng thæåìng daìi hån. Ngæåìi cho thuã chëu moüi chi phê
hao moìn thiãút bë, do âoï ngæåìi cho thuã buäüc phaíi cho thuã nhiãöu ngæåìi.
Cho thuã váûn haình phaït triãøn theo thåìi gian; trong træåìng håüp thuã xe, ngæåìi
cho thuã âæåüc yãu cáöu cáúp xe thay thãú nãúu xe thuã bë hoính. Ngæåìi cho thuã xe cáøu
cung cáúp ngæåìi váûn haình, cuîng nhæ cho thuã taìu, maïy bay bao gäöm phi haình âoaìn,
nhiãn liãûu vaì dëch vuû häù tråü.
Cho thuã taìi chênh
Trang
5
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
Så âäö 1 : Phán loaûi caïc giao dëch thuã taìi saín
Taìi saín
Quyãön såí hæîu âæåüc chuyãøn giao khi thåìi
haûn cho thuã cháúm dæït
coï
khäng
Håüp âäöng thuã coï quy âënh quyãön choün
mua theo giaï tæåüng træng
coï
khäng
Thåìi haûn mua chiãúm pháön låïn thåìi gian
hæîu duûng cuía taìi saín
coï
khäng
Giaï hiãûn taûi cuía caïc khoaín tiãön thuã täúi
thiãøu låïn hån hay tæång âæång våïi giaï
trë taìi saín
coï
khäng
Thuã váûn haình
Thuã taìi chênh
Så âäö 2: Thuã váûn haình
Ngæåìi
cho thuã
(Lessos)
Cho thuã taìi chênh
Quyãön sæí duûng taìi saín
+ dëch vuû
Traí tiãön thuã
Ngæåìi
thuã
(Lessee)
Trang
6
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
Så âäö 3 : Thuã taìi chênh
Håpü âäöng thuã taìi saín
Ngæåìi
cho thuã
(Lessor)
Ngæåìi
thuã
(Lessee)
Quyãön sæí duûng taìi saín
Traí tiãön thuã taìi saín
Håüp
âäöng
mua taìi
saín
Quyãön
såí hæîu
phaïp lyï
âäúi våïi
taìi saín
Traí tiãön
mua taìi
saín
Giao taìi
saín
Baío trç
vaì phuû
tuìng
thay thãú
Traí tiãön
baío trç vaì
phuû tuìng
Nhaì cung cáúp
(Manuafacturer or supplier)
1.1.5- Caïc loaûi håüp âäöng tên duûng thuã mua
Viãûc phán loaûi tên duûng thuã mua coï ráút nhiãöu caïch tuìy càn cæï âãø phán loaûi.
Trong thæûc tãú chuïng ta coï thãø phán loaûi dæûa trãn täøng säú tiãön thuã trong thåìi gian cå
baín hay càn cæï vaìo tênh cháút cuía mäùi giao dëch thuã mua.
1.1.5.1- Phán loaûi håüp âäöng càn cæï vaìo säú tiãön thuã:
Cho thuã taìi chênh
Trang
7
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
Càn cæï vaìo säú tiãön thuã trong thåìi haûn cå baín cuía håüp âäöng thuã mua, chuïng
ta coï thãø chia laìm 2 loaûi: Håüp âäöng thuã mua hoaìn traí toaìn bäü vaì håüp âäöng thuã
mua hoaìn traí tæìng pháön.
- Håüp âäöng thuã mua hoaìn traí toaìn bäü laì loaûi håüp âäöng thuã mua coï täøng säú
tiãön maì ngæåìi cho thuã nháûn âæåüc trong thåìi haûn cå baín cuía håüp âäöng âuí buì âàõp
toaìn bäü caïc chi phê mua sàõm taìi saín, thiãút bë cho thuã, laîi suáút väún taìi tråü, caïc chi phê
quaín lyï, hao moìn vä hçnh vaì âuí âem laûi låüi nhuáûn håüp lyï cho ngæåìi cho thuã.
- Håüp âäöng thuã mua hoaìn traí tæìng pháön laì loaûi håüp âäöng thuã mua maì täøng
säú tiãön thu häöi âæåüc sau khi kãút thuïc thåìi haûn cå baín cuía håüp âäöng khäng hoaìn traí
âuí chi phê ban âáöu boí ra mua taìi saín, thiãút bë cho thuã.
1.1.5.2-Phán loaûi håüp âäöng thuã mua theo tênh cháút cuía giao dëch thuã mua
* Loaûi tiãúp cáûn tæì phæång diãûn ngæåìi thuã gäöm coï:
a)- Håüp âäöng baïn vaì taïi thuã:
Baïn vaì taïi thuã laì mäüt thoía thuáûn taìi tråü tên duûng maì doanh nghiãûp âi thuã
baïn taìi saín cuía chênh hoü cho cäng ty cho thuã taìi chênh . Âäöng thåìi ngay luïc âoï mäüt
håüp âäöng thuã mua âæåüc thaío ra våïi mäüt bãn thuã laì doanh nghiãûp væìa baïn taìi saín
coìn bãn cho thuã laì cäng ty væìa mua taìi saín trãn.
Så âäö 4: Baïn vaì taïi thuã
Thoía thuáûn mua baïn taìi saín
CTy Leasing
Quyãön såí hæîu phaïp lyï
Chuí såí hæîu
Tiãön mua taìi saín
Ngæåìi mua
Ngæåìi baïn
Quyãön sæí duûng taìi saín
Ngæåìi cho thuã
Traí tiãön thuã
Ngæåìi thuã
Håüp âäöng thuã mua
Cho thuã taìi chênh
Trang
8
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
b)- Håüp âäöng thuã mua giaïp læng:
Thuã mua giaïp læng laì phæång thæïc taìi tråü maì trong âoï âæåüc sæû thoía thuáûn
cuía ngæåìi cho thuã, ngæåìi thuã thæï nháút cho ngæåìi thuã thæï hai thuã laûi taìi saín maì
ngæåìi thuã thæï nháút âaî thuã tæì ngæåìi cho thuã.
Så âäö 5 : Thuã mua giaïp læng
Ngæåìi
cho thuã
(lessor)
Quyãön sæí
duûng taìi saín
Ngæåìi
thuã thæï 1
(lessee 1)
Tiãön thuã
Quyãön sæí
duûng taìi saín
Ngæåìi
thuã thæï 2
(lessee 2)
Tiãön thuã
c)- Håüp âäöng thuã mua traí goïp:
Tên duûng thuã mua traí goïp laì hçnh thæïc mua traí goïp taìi saín trong khoaíng thåìi
gian tæì 1 âãún 5 nàm. Phæång thæïc naìy aïp duûng våïi træåìng håüp ngæåìi mua coï taìi saín
thãú cháúp hoàûc khäng thãú cháúp. Tuy nhiãn, thäng thæåìng tên duûng thuã mua traí goïp laì
hçnh thæïc taìi tråü väún cho caïc doanh nghiãûp khäng coï taìi saín thãú cháúp.
Viãûc traí goïp väún gäúc vaì tiãön laîi theo âënh kyì seî âæåüc ghi roî trong håüp âäöng.
Sau khi kãút thuïc håüp âäöng. quyãön såí hæîu taìi saín seî âæåüc chuyãøn sang ngæåìi thuã
(ngæåìi mua).
Så âäö 3 : Thuã mua traí goïp
Håüp âäöng thuã mua traí goïp
Ngæåìi
baïn
Ngæåìi
cho thuã
Quyãön sæí duûng taìi saín
Tiãön traí goïp
Quyãön såí hæîu taìi saín
Ngæåìi
mua
Ngæåìi
thuã
Tiãön mua taìi saín
Cho thuã taìi chênh
Trang
9
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
* Loaûi tiãúp cáûn tæì phæång diãûn ngæåìi cho thuã gäöm coï:
d)- Håüp âäöng thuã mua bàõc cáöu:
Thuã mua bàõc cáöu laì mäüt hçnh thæïc cho thuã maì ngæåìi cho thuã khäng âuí
khaí nàng âãö mua nhæîng taìi saín coï giaï trë ráút låïn nhàõm muûc âêch cho thuã. Vç thãú hoü
phaíi âi vay caïc täø chæïc tên duûng khaïc âãø mua taìi saín taìi tråü cho doanh nghiãûp trong
giao dëch thuã mua.
Âáy laì mäüt hçnh thæïc âàûc biãût cuía thuã mua thuáön måïi âæåüc phaït triãøn trong
nhæîng nàm gáön âáy. Noï xuáút phaït tæì yãu cáöu thæûc tiãùn-nhæîng cäng ty leasing coï
nhæîng haûn chãú vãö nguäön väún khäng âuí khaí nàng tæû taìi tråü cho khaïch haìng.
Cuû thãø nhæ sau:
* Âäúi våïi ngæåìi cho vay:
- Cáúp tên duûng trung vaì daìi haûn chiãúm pháön låïn giaï trë taìi saín cho thuã.
- Nháûn tiãön traí nåü vay bàòng tiãön thuã do ngæåìi thuã traí theo yãu cáöu cuía
ngæåìi cho thuã.
- Khoaín cho vay âæåüc baío âaím bàòng taìi saín vaì tiãön thuã.
* Ngæåìi cho thuã:
- Såí hæîu chuí taìi saín cho thuã vaì nháûn âæåüc sæû miãùn giaím thuãú.
- Mæåün âäúi æïng bàòng pháön låïn giaï trë taìi saín vaì baío âaím khoaín nåü vay bàòng
caí taìi saín cuìng caïc khoaín tiãön thuã noï.
- Traí nåü bàòng tiãön thuã taìi saín, pháön tiãön thuã væåüt säú tiãön vay maì ngæåìi cho
thuã âaî vay taûi caïc täø chæïc tên duûng.
* Ngæåìi thuã:
- Traí tiãön thuã taìi saín cho ngæåìi cho thuã.
- Thuã mua våïi hçnh thæïc bàõc cáöu khäng coï sæû khaïc biãût våïi thuã mua thuáön
(Cho thuã taìi chênh).
Cho thuã taìi chênh
Trang 10
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
Hçnh thæïc thuã mua naìy thäng thæåìng âæåüc sæí duûng trong nhæîng giao dëch
thuã mua âoìi hoíi mäüt læåüng väún âáöu tæ låïn, chàóng haûn thuã mua maïy bay thæång
maûi, taìu chåí haìng , dáy chuyãön saín xuáút hiãûn âaûi våïi quy mä låïn,...
e) Håüp âäöng thuã mua liãn kãút
Håüp âäöng thuã mua liãn kãút laì loaûi håüp âäöng gäöm nhiãöu bãn taìi tråü cho mäüt
ngæåìi thuã.
Âàûc âiãøm cuía giao dëch naìy laì bãn cho thuã taìi tråü cho bãn thuã nhæîng taìi saín
vaì thiãút bë coï giaï trë låïn. Taìi tråü âãø cho thuã thäng thæåìng laì sæû liãn kãút giæîa caïc
âënh chãú taìi chênh vaì caïc nhaì saín xuáút cäng ty hay giæîa cäng ty meû våïi caïc chi
nhaïnh.
Så âäö 6: Thuã mua bàõc cáöu
Ngæåìi cho vay
(Lender)
Tiãön
traí
nåü
Tiãön
cho
vay
Ngæåìi cho thuã
(Lessor)
Taìi saín
Tiãön thuã
Ngæåìi thuã
(Lessee)
f) Håüp âäöng thuã mua taìi tråü træûc tiãúp:
Cho thuã taìi chênh
Trang 11
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
Håüp âäöng thuã mua taìi tråü træûc tiãúp laì loaûi håüp âäöng maì ngæåìi cho thuã sæí
duûng thiãút bë cuía hoü coï sàôn træûc tiãúp taìi tråü cho ngæåìi thuã.
Ngæåìi cho thuã thæåìng laì nhaì saín xuáút hoàûc caïc âënh chãú taìi chênh vaì cuîng
coï thãø laì cäng ty Leasing, sæí duûng taìi saín cuía hoü taìi tråü cho ngæåìi thuã.
Âàûc âiãøm cuía hçnh thæïc giao dëch naìy:
- Haìng hoïa thæåìng laì nhæîng loaûi taìi saín coï giaï trë khäng quaï låïn vaì thuäüc caïc
loaûi maïy moïc thiãút bë.
- Chè coï 2 bãn tham gia træûc tiãúp giao dëch : ngæåìi cho thuã vaì ngæåìi thuã.
- Väún taìi tråü hoaìn toaìn do ngæåìi cho thuã âaím nhiãûm.
- Ngæåìi cho thuã coï thãø mua laûi maïy moïc, thiãút bë khi chuïng bë laûc haûu.
1.2. LÅÜI ÊCH CUÍA HOAÛT ÂÄÜNG THUÃ MUA:
1.2.1- Låüi êch âäúi våïi nãön kinh tãú:
a- Thuã mua goïp pháön thu huït väún âáöu tæ cho nãön kinh tãú
Do tênh cháút cuía tên duûng thuã mua coï mæïc âäü ruíi ro tháúp, âiãöu kiãûn taìi tråü
dãù daìng vaì coï nhiãöu hçnh thæïc taìi tråü phong phuï hån caïc hçnh thæïc tên duûng khaïc
nãn thuã mua âaî thu huït nhiãöu thaình pháön kinh tãú âáöu tæ väún âãø kinh doanh.
b- Thuã mua taìi chênh goïp pháön thuïc âáøy âäøi måïi cäng nghãû, maïy moïc
thiãút bë, caíi tiãún khoa hoüc kyî thuáût.
1.2.2- Låüi êch âäúi våïi ngæåìi cho thuã:
a- Tên duûng thuã mua laì hçnh thæïc taìi tråü coï hãû säú an toaìn cao.
-
Do quyãön såí hæîu taìi saín cho thuã mua váùn coìn thuäüc vãö ngæåìi cho thuã nãn hoü coï
quyãön kiãøm tra, giaïm saït viãûc sæí duûng taìi saín. Nãúu coï biãøu hiãûn sæû âe doüa âãún taìi
saín cho thuã thç ngæåìi cho thuã chuí âäüng giaíi quyãút.
- Taìi tråü thäng qua håüp âäöng thuã mua seî âaím baío cho khoaín tiãön taìi tråü sæí
duûng âuïng muûc âêch.
Cho thuã taìi chênh
Trang 12
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
- Taìi tråü thuã mua giuïp cho ngæåìi thuã khäng bë khoï khàn vãö khaí nàng thanh
khoaín do tiãön thuã vaì väún thu häöi dæûa trãn hiãûu quaí hoaût âäüng cuía taìi saín.
b- Phæång thæïc kinh doanh thuã mua cho pheïp ngæåìi cho thuã linh hoaût trong
kinh doanh
Trong thåìi gian giao dëch thuã mua, väún taìi tråü âæåüc thu häöi dáön. Âiãöu naìy
cho pheïp ngæåìi cho thuã taïi âáöu tæ vaìo hoaût âäüng kinh doanh sinh låìi vaì giæî væîng
nhëp âäü hoaût âäüng.
Ngæåìi cho thuã do táûp trung vaìo lénh væûc heûp nãn coï âiãöu kiãûn âáöu tæ vãö kiãún
thæïc kinh tãú, kyî thuáût vaì kyî nàng nghiãûp vuû tên duûng.
1.2.3- Låüi êch âäúi våïi ngæåìi thuã:
a- Thuã mua khäng gáy aính hæåíng báút låüi âäúi våïi caïc hãû säú kinh doanh cuía
doanh nghiãûp.
Háöu hãút caïc quäúc gia âãöu quy âënh khoaín tiãön thuã traí cho ngæåìi cho thuã
âæåüc âæa vaìo pháön giaíi trçnh cuía baíng täøng kãút taìi saín. Taìi saín thuã âæåüc haûch toaïn
ngoaûi baíng vaì âæåüc coi nhæ khoaín nåü phaït sinh trong nàm taìi chênh. Do âoï khäng
laìm tàng thãm tyí lãû nåü/väún cuía doanh nghiãûp.
Caïc hãû säú hiãûu quaí sæí duûng väún cäú âënh, voìng quay väún vaì låüi nhuáûn trãn
väún cuía doanh nghiãûp thuã mua luän luän cao hån doanh nghiãûp âi vay väún âãø mua
taìi saín.
b- Nhæîng doanh nghiãûp khäng âuí caïc âiãöu kiãûn vay väún caïc täø chæïc tên duûng
cuîng coï thãø nháûn âæåüc väún taìi tråü qua nghiãûp vuû thuã mua taìi chênh.
Nhæîng doanh nghiãûp måïi thaình láûp, chæa coï uy tên âäúi våïi ngán haìng vaì caïc
täø chæïc tên duûng (TCTD) thæåìng ráút khoï thoía maîn caïc yãu cáöu âãø phoìng chäúng ruíi
ro nãn gàûp nhiãöu tråí ngaûi khi quan hãû vay väún-Tháûm chê bë TCTD tæì chäúi cho vay.
Trong khi âoï, do âàûc thuì cuía nghiãûp vuû thuã mua, ngæåìi cho thuã nàõm quyãön såí hæîu
taìi saín nãn hoü coï thãø træûc tiãúp kiãøm soaït, theo doîi quaï trçnh sæí duûng taìi saín vaì tçnh
Cho thuã taìi chênh
Trang 13
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
hçnh kinh doanh cuía ngæåìi thuã. Do âoï caïc Cty cho thuã taìi chênh coï thãø dãù daìng
âaïp æïng nhu cáöu âáöu tæ cuía khaïch haìng.
c- Thuã mua taìi chênh coï thãø giuïp doanh nghiãûp âi thuã khäng bë âoüng väún
trong taìi saín cäú âënh.
Thäng qua nghiãûp vuû baïn vaì taïi thuã, caïc doanh nghiãûp coï thãø chuyãøn nguäön
taìi saín cäú âënh thaình taìi saín læu âäüng hay chuyãøn dëch väún âáöu tæ cho caïc dæû aïn
kinh doanh khaïc coï hiãûu quaí cao hån maì váùn duy trç âæåüc hoaût âäüng âáöu tæ hiãûn
haình vç taìi saín váùn âæåüc tiãúp tuûc sæí duûng.
d- Thuã mua laì hçnh thæïc ruït ngàõn thåìi gian triãøn khai âáöu tæ âaïp æïng këp thåìi
caïc cå häüi kinh doanh.
So våïi caïc phæång thæïc tàng väún khaïc, thuã mua coï mæïc âäü ruíi ro tháúp hån ,
do âoï caïc thuí tuûc vaì âiãöu kiãûn taìi tråü cuîng âån giaín hån.
e- Thuã mua giuïp cho ngæåìi thuã hiãûn âaûi hoïa maïy moïc, thiãút bë âãø theo këp
täúc âäü phaït triãøn cäng nghãû måïi.
f- Tên duûng thuã mua cho pheïp ngæåìi thuã hoaîn thuãú.
Caïc khoaín tiãön thuã phaíi traí haìng nàm âæåüc tênh vaìo chi phê saín xuáút kinh
doanh cuía doanh nghiãûp âi thuã. Do âoï, chuïng laìm giaím mæïc låüi nhuáûn cuía doanh
nghiãûp âi thuã bàòng chênh nhæîng khoaín chi phê âoï. Vç thãú, doanh nghiãûp âi thuã
hoaîn âæåüc khoaín thuãú thu nháûp leî ra phaíi näüp hiãûn taûi.
1.2.4 Mäüt säú báút låüi cuía ngæåìi thuã:
Bãn caûnh nhæîng låüi êch maì nghiãûp vuû thuã mua âem laûi cho caïc doanh
nghiãûp âi thuã, âäöng thåìi cuîng phaït sinh nhæîng báút låüi maì doanh nghiãûp cáön phaíi
xem xeït, dæû âoaïn træåïc khi âæa ra quyãút âënh:
- Phê taìi tråü thäng qua tên duûng thuã mua thæåìng cao hån mæïc laîi suáút cho
vay cuía caïc hçnh thæïc taìi tråü khaïc cuía caïc täø chæïc tên duûng trãn cuìng mäüt thë træåìng
väún.
Cho thuã taìi chênh
Trang 14
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
- Giai âoaûn cuäúi cuía håüp âäöng thuã mua, duì âaî traí gáön âuí säú tiãön thuã trãn
håüp âäöng nhæng ngæåìi thuã váùn chæa âæåüc quyãön sæí duûng taìi saín vaìo muûc âêch
khaïc.
- Doanh nghiãûp khäng hæåíng âæåüc khoaín tiãön chiãút kháúu nhæ mua taìi saín
bàòng tiãön màût.
- Nãúu taìi saín âæåüc chuyãøn traí cho ngæåìi thuã åí thåìi âiãøm kãút thuïc håüp âäöng
thuã mua thç ngæåìi thuã khäng âæåüc hæåíng giaï trë coìn laûi cuía taìi saín.
- Trong træåìng håüp håüp âäöng coï dæû liãûu quyãön mua taìi saín våïi giaï tæåüng
træng bë phaï våî, ngæåìi thuã seî bë thiãût haûi do máút quyãön æu tiãn naìy, båíi trong phê
thuã âaî tênh thãm pháön tiãön traí cho quyãön choün læûa.
1.3- RUÍI RO TÊN DUÛNG THUÃ MUA
Moüi hoaût âäüng kinh doanh âãöu coï chæïa âæûng caïc yãúu täú ruíi ro vaì tên duûng
thuã mua cuîng khäng phaíi laì mäüt ngoaûi lãû. Nãúu xeït mäüt caïch täøng thãø thç tên duûng
thuã mua coï ruíi ro tháúp hån so våïi caïc hçnh thæïc taìi tråü väún khaïc. Ruíi ro tên duûng
trong thuã mua thäng thæåìng xaíy ra åí caïc daûng nhæ: Ruíi ro taìi chênh, ruíi ro vãö thiãút
bë, ruíi ro do bãn thæï ba gáy ra, ruíi ro do báút khaí khaïng.
1.3.1- Ruíi ro taìi chênh:
AÍnh hæåíng cuía loaûi ruíi ro naìy thæåìng âem laûi nhæîng thiãût haûi âäúi våïi ngæåìi
cho thuã, ruíi ro taìi chênh coï thãø phán ra caïc loaûi sau:
- Ngæåìi thuã khäng thanh toaïn tiãön thuã khi âãún haûn:
Khi thæûc hiãûn håüp âäöng tên duûng thuã mua, kyì thanh toaïn nåü âãún haûn nhæng
ngæåìi thuã khäng traí tiãön thuã. Nguyãn nhán do ngæåìi thuã gàûp khoï khàn taìi chênh
hoàûc máút khaí nàng thanh toaïn hay ngæåìi thuã “cháy ç” trong viãûc traí nåü màûc duì hoü
coï âuí khaí nàng thanh toaïn nåü.
- Tiãön thuã nháûn âæåüc khäng âuí buì âàõp väún gäúc:
Cho thuã taìi chênh
Trang 15
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
Nguyãn nhán gáy ra tçnh traûng naìy laì do biãún âäüng cuía tyí giaï häúi âoaïi theo
hæåïng báút låüi âäúi våïi ngæåìi cho thuã, tyí lãû laûm phaït tàng nhanh,...
1.3.2- Ruíi ro liãn quan âãún taìi saín cho thuã
- Taìi saín cho thuã âæåüc thu häöi khäng thãø cho thuã tiãúp hay baïn chuïng.
Thäng thæåìng ruíi ro naìy do caïc nguyãn nhán sau:
+ Taìi saín cho thuã âaî läùi thåìi.
+ Taìi saín hæ hoíng hoàûc máút pháøm cháút.
+ Taìi saín bë máút.
- Taìi saín do nhaì cung cáúp giao cho ngæåìi thuã khäng âuïng theo håüp âäöng, laì
taìi saín khäng âæåüc pheïp kinh doanh. Nguyãn nhán cuía ruíi ro naìy laì do ngæåìi cho
thuã khäng hiãøu luáût hoàûc cáûp nháût thäng tin khäng këp thåìi.
1.3.3- Ruíi ro do læìa âaío coï chuí yï.
Loaûi ruíi ro naìy do nhaì cung cáúp thäng âäöng våïi ngæåìi âi thuã âãø chiãúm duûng
väún cuía ngæåìi cho thuã.
1.3.4. Ruíi ro khaïch quan
-Ruíi ro do mäi træåìng kinh doanh taïc âäüng, coï sæû sæía âäøi vaì bäø sung caïc quy
phaûm phaïp luáût.
Nhæîng thay âäøi vãö màût phaïp luáût nhæ sæía âäøi vaì bäø sung caïc bäü luáût, luáût vaì
nhæîng vàn baín dæåïi luáût nhæ phaïp lãûnh, nghë âënh cuía Chênh phuí,... coï thãø dáùn âãún
phaï våî håüp âäöng hoàûc gáy nãn nhæîng báút låüi âäúi våïi ngæåìi cho thuã.
- Ruíi ro do khuíng hoaíng kinh tãú: Tçnh hçnh biãún âäüng cuía thë træåìng båíi
khuíng hoaíng kinh tãú dáùn âãún nãn saín xuáút bë trç trãû , nhu cáöu thuã maïy moïc vaì thiãút
bë giaím âaïng kãø.
-Ruíi ro do báút khaí khaïng: Loaûi ruíi ro naìy xaíy ra do aính hæåíng cuía chiãún
tranh, baûo âäüng, thiãn tai, hoía hoaûn hay sæû cäú kyî thuáût,... âoï laì nhæîng ruíi ro khäng
læåìng træåïc âæåüc.
Cho thuã taìi chênh
Trang 16
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
Nhçn chung, ruíi ro liãn quan âãún taìi saín vaì tiãön thuã xaíy ra ráút âa daûng, âoìi
hoíi ngæåìi cho thuã vaì ngæåìi thuã cáön nghiãn cæïu , âaïnh giaï chuïng mäüt caïch nghiãm
tuïc vaì chênh xaïc âãø coï nhæîng biãûn phaïp phoìng ngæìa cuîng nhæ haûn chãú chuïng mäüt
caïch coï hiãûu quaí.
1.4 -TÊN DUÛNG THUÃ MUA TAÛI MÄÜT SÄÚ NÆÅÏC
1.4.1- Täøng quaït:
Nhu cáöu tên duûng thuã mua trãn thãú giåïi tiãúp tuûc tàng nhanh âæåüc minh chæïng
båíi giaï trë thiãút bë cho thuã haìng nàm cuía caïc næåïc. Hiãûn taûi, cho thuã chiãúm pháön
quan troüng hån caí moüi chi tiãu väún åí nhiãöu næåïc. Båíi vç caïc cäng ty vaì caï nhán
ngaìy caìng nháûn tháúy viãûc tham gia phæång thæïc taìi chênh naìy coï nhiãöu thuáûn låüi vaì
hæîu êch thiãút thæûc.
Caïc loaûi taìi saín cho thuã vaì haìng ngaìn cäng ty cho thuã khaïc nhau vãö qui
mä, chuíng loaûi vaì thë træåìng, xuáút hiãûn chàòm âaïp æïng nhu cáöu khaïc nhau cuía ngæåìi
thuã.
Baíng 1.1: Doanh säú cho thuã thãú giåïi phán theo vuìng haìng nàm
ÂV: tyí USD, %
Vuìng
Bàõc Myî
Cháu Áu
Cháu AÏ
Cháu Phi
UÏc/New Zealand
Nam Myî
Täøng cäüng
1989
tyí lãû
1990
tyí lãû
1991
tyí lãû
126,8
41,9
125,4
37,8
130
37,6
98
32,4
117,9
35,5
120
34,7
65,3
21,6
77,5
23,4
83,4
24,2
3
1
3,8
1,2
4,4
1,3
7,3
2,4
5,1
1,5
4
1,2
2
0,7
1,9
0,6
3,5
1
302,4
100
331,7
100
345,3
100
Nguoàn: Nieân giaùm cho thueâ theá giôùi 1993
1.4.2- Caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån:
Cho thuã taìi chênh
Trang 17
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
Taïi caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån, vai troø cuûa cho thueâ trong vieäc ñaàu
tö maùy moùc, thieát bò ngaøy caøng quan troïng hôn, vaø cho thueâ taøi chính coù khaû
naêng vöôït qua tín duïng ngaân haøng. Chaúng haïn, ôû caùc nöôùc nhö G7-nôi maø cho
thueâ trôû thaønh hình thöùc khaù phoå bieán cuûa cô cheá taøi chính-nhaát laø trong thôøi kyø
neàn kinh teá caùc nöôùc naøy ñang phaùt trieån hoaøn thieän.
Ñaëc tröng chính cuûa cho thueâ ôû caùc nöôùc naøy laø söï tieán boä maïnh meõ trong
lónh vöïc thieát bò xöû lyù thoâng tin (maùy tính vaø thieát bò vaên phoøng), maùy bay, xe
hôi, cao oác thöông maïi, maùy moùc coâng nghieäp cao,...
Rieâng thieát bò y teá vôùi giaù trò cao vaø hieän ñaïi ( ñaëc bieät trong lónh vöïc thieát
bò veà phoùng xaï y teá) ñang ñöôïc caùc nöôùc coù neàn kinh teá ñaõ phaùt trieån quan taâm
ñaàu tö thoâng qua phöông thöùc cho thueâ taøi chính.
Tuy nhieân, cho ñeán nay caùc coâng ty cho thueâ ôû caùc nöôùc coù neàn kinh teá ñaõ
phaùt trieån thöôøng öu tieân taøi trôï vôùi phöông thöùc cho thueâ vaän haønh.
Baûng 1.2:
Tình hình cho thueâ ôû nhoùm G7 (cuoái naêm 1991)
ÂV: Tyí USD, %
Næåïc
Myî
Säú cäng ty cho thuã Doanh säú haìng nàm
Väún thaình láûp
1.584
123,9
32
Nháût
346
64,41
7,8
Âæïc
286
25,13
14
Anh
871
22,4
23
YÏ
187
21,03
15,8
Phaïp
254
18,5
16,8
76
4,09
10,4
Canada
Nguoàn: Nieân giaùm cho thueâ theá giôùi 1993
Cho thuã taìi chênh
Trang 18
Luáûn vàn thaûc syî kinh tãú
1.4.3-Cho thueâ ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån:
Hieän nay, cho thueâ-nhaát laø cho thueâ taøi chính laø hình thöùc ñaàu tö voán coøn
môùi meû taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Maëc duø coøn môùi, nhöng cho thueâ ñaõ aûnh
höôûng raát lôùn ñoái vôùi thò tröôøng voán trong nöôùc cuõng nhö goùp phaàn thuùc ñaåy neàn
kinh teá phaùt trieån taïi caùc nöôùc sôû taïi.
Hình thöùc cho thueâ taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån chuû yeáu laø thueâ mua, coøn
thueâ vaän haønh phaùt trieån chöa maïnh. Phaàn lôùn caùc coâng ty cho thueâ coù quy moâ
lôùn laø nhöõng lieân doanh giöõa cô quan taøi chính quoác gia vaø nhöõng coâng ty cho
thueâ nöôùc ngoaøi. Trong moät vaøi tröôøng hôïp, cô quan taøi chính quoác teá nhö IFC
hoaëc ADB tham gia hôïp taùc trong nhöõng lieân doanh naøy.
Söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc coâng ty cho thueâ taøi chính ôû caùc nöôùc ñang
phaùt trieån ñang ñöôïc nhaø nöôùc sôû taïi khuyeán khích vaø coù nhieàu chính saùch öu ñaõi
thích hôïp.
1.4.3.1- Ngaønh cho thueâ Nam Trieàu Tieân
Nam Trieàu Tieân (nay Haøn Quoác) laø moät trong nhöõng con roàng Chaâu AÙ,
nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 1970, neàn kinh teá Trieàu Tieân thöôøng xuyeân thieáu huït
nguoàn voán ñaàu tö thieát bò. Chính phuû thöïc hieän chính saùch phaùt trieån neàn kinh teá
maïnh meõ, trong khi ñoù nguoàn voán khoâng ñuû ñaùp öùng nhu caàu ñaàu tö. Hôn nöõa,
chính phuû laïi öu tieân cho vieäc phaùt trieån coâng nghieäp naëng vaø hoùa chaát neân caùc
coâng ty vöøa vaø nhoû khoâng coù ñöôïc nguoàn taøi chính caàn thieát. Tröôùc thöïc traïng
naøy, cho thueâ xem nhö laø coâng cuï ñaùp öùng cho maûng coâng ty vöøa vaø nhoû veà
nguoàn voán caàn thieát raát höõu hieäu.
Coâng ty cho thueâ ñaàu tieân ñöôïc thaønh laäp naêm 1972, nhöng noù khoâng hoaït
ñoäng höõu hieäu vì nhöõng khoù khaên töø nhöõng chính saùch cuûa Nhaø nöôùc. Tuy nhieân,
vôùi söï coá gaéng ñaåy maïnh coâng nghieäp cho thueâ, chính phuû nhaø nöôùc Nam Trieàu
Tieân ñaõ ban haønh ñaïo luaät cho thueâ naêm 1973 - taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc
phaùt trieån thò tröôøng cho thueâ.
Cho thuã taìi chênh
Trang 19
- Xem thêm -
.PDF 
72 
6 
114 
