Tài liệu Một số biện pháp hoàn thiện tổ chức quản lý ngành cao su việt nam

BO GIAO Dl)C vA DAO Tl}O TRUONG Dl}l HOC KINH TE TP. HO CHi MINH MAl CHIEN THANG A ~ MOT SO • BIEN PHAP HOAN THIEN • • CHU'C QUAN LY NGANH CAO SU VIETNAM • A · ·~ ' A TO \ CHUYEN NGANH: KINH TE QUAN LY vAKE HO~C HOA KINH TE QUOC DAN MA so: 5.02.05 LU!N AN TIEN si KINH TE NGUOI Hu'ONG DAN KHOA HQC: ... 1. PGS.TS. TRAN VAN THI~N 2. TS. PH~M PHI YEN LOICAMDOAN Toi xin cam doan day Ia cong trlnh nghien cuu ciia rieng toi. an nay Ia trung tht;(c. Cac s6lit$u, ke"t qua neu trong lu~n N9i dung ciia cong trlnh nghien cuu nay chua tung ai cong b6 trong bfft ky cong trlnh nao. Th~c si Mai Chie"n Th~ng Ml)C Ll)C MQ.C Trang pht;t_ bla Loi cam doan Mt;tc h:~c Danh mt;tc d.c bi~u, so d6, bi~u d6 MO' dftu: Mt;tc dich, d6i tu'<;ng va phu'ong phap nghien cuu. Chu'o'ng 1: Cd sd ly thuye't v~ t6 chti'c qmln ly ngimh cao su. 1.1. M()t sO' va'n d€ chung v€ qm'in ly nha nu'oc. -1.2. Ly lu~n v€ t6 chuc quan ly nganh. 1.3. Kinh nghi~m t6 chuc quan ly nganh cao su cua cac nu'oc. 1.4. T~p doan kinh te'. 1.5. M()t sO' va'n d€ chung v€ phat tri~n rrganh cao su Vi~t Nam d6i t6 chuc qmin ly Chu'dng 2: Phan tfch qua trlnh chuy~n nganh cao su thien nhien Vi~t Nam. 2.1. Pharr tich t6 chuc quan ly nganh cao su tru'oc rram 1975. . 2.2. Pharr tich qua trlnh chuy~n d6i t6 chuc quan ly nganh cao su Vi~t Nam tu nam 1975 de'n nam 2000. 2.2.1. Phan tich t6 chuc quan ly nganh cao su thierr nhien vi~t Nam tu nam 1975 de'n nam 1995. 2.2.2. Phan tich t6 chuc quan ly nganh cao su thierr nhien vi~t Nam tu nam 1996 de'n nam 2000. 2.3. Nh~n xet chu'ong 2. Chu'o'ng 3: Hoan thi~n mo hlnh t6 chuc qmln ly nganh cao su thien nhien Vi~t Nam. cao su The' gioi. 3.1. Xu hu'ong phat tri~n nganh cao su thierr nhierr Vi~t Nam 3.2. Chie'n lu<;c phat tri~n de'n nam 2005. 3.3. Pharr tich ngarrh cao su Vi~t Nam theo rna tr~ SWOT. 3.4. M1:1c tieu, phu'ong hu'ong hoarr thi~n t6 chuc quarr ly rrganh Nam. cao su thierr rrhierr Vi~t 3.5. M()t sO' bi~n phap hoan thi~n t6 chuc quan ly ngarrh cao su thien rrhierr Vi~t Nam. 3.6. Cac giai phap co band~ hoan thi~n t6 chuc quan ly rrgarrh Nam. cao su thien rrhien Vi~t 3.7. Dt;t' doan hi~u qua hoan thi~n t6 chuc quan ly ngarrh cao su thien nhien Vi~tNam. Trang 1 2 8 9 14 43 46 60 74 75 85 85 88 122 128 129 133 14~, 148 150 168 182 11 3.8. T6m t~ chuang 3. 3.9. M9t s6 kie'n nghi d~ Nam. nganh cao su Vi~t 183 thtfc hi~n ho~m thi~n t6 chuc quan ly 185 K~tn. 1~ Danh ffi\}C cong trlnh cong b6. tham_ khao. Tai li~u 192 193 199 Ph\}~C 1 A' DANH MlJC BIEU Ten bi~u S6 STT Trang bi~u 1.1 1.2 2.3 2.4 2.5 1 2 3 4 5 2.6 6 2.7 2.8 7 8 2.9 9 10 2.10 3.11 3.12 11 12 13 14 15 3.13 3.14 3.15 tich, san lu'<;1ng cao su Vi~t nam nam 1920- 1975 Di~n tich, san lu'Qng cao su Vi~t nam nam 1976-2000 Tinh hlnh t6 chile theo qui mo di~n tich MDNb9 nam 43 Tinh hlnh t6 chile theo qui mo di~n tich MDNb9 nam 70 Blnh quan di~n tich tren ddm vi ti€u di~n,trug di~n, .. nam 43 va 70 Tinh hlnh trlnh d9 chuyen mon va tu6i doi cua can oT6ng cong ty Hi~u qua quan tri cua T6ng cong ty cao su Vi~t Nam Chi tieu ho~t d(>ng san xua't kinh doanh va hi~u qua quan tri nam 1995-1997 Chi tieu ho~t d(>ng san xua't kinh doanh va hi~u qua quan tri nam 1998-2000 Trinh d9 chuyen mon cua can b9 cong ty, nong tru'ong va xi nghi~p So sanh mile SX va tieu thl;l cao su thien nhien The' Gioi Ty 1~ cao su t6nh h<;1p trong t6ng s6 nhu c~u cao su cac nam Bie'n dong gia cao su thien nhien tren thi tru'ong the' gioi Dv kie'n nhu c~u lao d(>ng nganh cao su Vi~t nam Dv doan hi~u qua kinh t€ nam 2005 Di~n A! 65 68 82 83 84 102 103 104 105 107 130 131 132 140 182 ~ DANH MlJC BIEU DO S6 STT 1 2 3 Ten bi~u d6 Trang bi~u 3.1 3.2 3.3 Bi€u d6 phat tri€n gia cao su the' giOi Di~n tich cao su phan b6 cac vung trong ca nu'oc 700.000 ha Di~n tich cao su qu6c doanh va tu' nhan nam 2005 133 136 137 1 DANHMl)C Sffso STT d6 1.1 1 1.2 2 1.3 3 1.4 4 1.5 5 1.6 6 1.7 7 2.8 8 2.9 9 10 2.10 2.11 11 12 2.12 13 2.13 14 2.14 15 2.15 16 2.16 17 2.17 18 2.18 19 2.19 20 3.20 3.21 21 22 3.22 SODO Ten sod6 Trang thO'ng chinh tri va cd diu t6 chile b(> may nha nuoc .... Cd ca'u t6 chuc qmln ly cua nganh Sd d6 phat tri€n cua nganh Moi truong hoe;tt d(>ng cua nganh Mo hlnh t6ng quat v€ Sl,l' tie'n h6a cua cd ca'u t6 chile Sd d6 thie't ke' hlnh thanh cd ca'u t6 chile quan ly moi Mo hlnh de;tng da cong ty T6 chile nganh cao su thai Pha p Hi~n tqng t6 chile T6ng cong ty cao su Vi~t Nam T6 chile ki€u trl,l'c tuye'n chile nang bO'n ca'p T6 chile ki€u trl,l'c tuye'n chile nang ba ca'p T6 chile ki€u trl,l'c tuye'n chile nang ba ca'p T6 chile khO'i qu6c doanh cao su dia phudng T6 chile cac lien hi~p xi nghi~p T6 chile cac cong ty dia phudng TB chile nong truong trl,l'c thUQC dia phudng T6 chile xi nghi~p lien doanh Visorutex Hi~n tre;tng t6 chile quan ly cao su ti€u di€n Mo hlnh ti€u di€n t~p trung Mo hlnh t6 chile h~ thO'ng nganh cao su thien nhien Vi~t nam T6 chile T~p doan kinh te' cao su Vi~t Nam 15 27 28 30 33 42 48 77 91 93 94 95 109 111 112 113 116 118 120 151 164 Mo hlnh t6 chile quan ly cao su Ti€u di€n 166 H~ ? ~ & BANG TOM TAT S6 STT 1 2 3 bang 1.1 3.2 3.3 Ten bang Trang Phan bi~t quan ly nha nuoc v€ kinh te' va quan tri KDDN T6m Hit rna tr~n SWOT T6m Hit qua trlnh phat tri€n tu T6ng cong ty cao su len T~p doan kinh te' cao su Vi~t Nam 36 147 161 2 ? ~ MODAU 3 D~TVANE Trong nhung nam g~n "' OJ day, k~ ~ tu sau d£.li h()i d£.li bi~u toan qu6c cua Dang CC)ng san Vit;t Nam l~n thu VI (1986), n€n kinh te' mtoc ta c6 slf thay d6i IOn, chuy~n trung, bao cip sang n€n kinh te' thi tru'ong c6 sv di€u tie't tu n€n kinh te' t~p quan ly cua Nha nuoc. Dung truoc tlnh hlnh d6, cac don vi kinh tS phai chuySn tu co che' ke' ho£,lch t~p trung, quan lieu bao cip, sang ho£,lt d()ng linh ho£,lt, voi co che' bi h£,lch toan san xuit kinh doanh d()c l~p. chuy~n thi tru'ong chi phO'i. De'n nay da c6 sv bie'n tich eve, m9t so' nganh, xi nghit;p da vu'on len, phat huy tinh d()c l~p tlf chu, kh~ng dinh mlnh trong n€n kinh te' thi tru'ong, lam an c6 hit;u qua va hila ht:tn nhi€u tri~n VQng to't. Nhu'ng thi tru'ong voi cac quy lu~t c~u ... t£,lo nen slf C£.lnh tranh gay g~t. sv dao thai kh~c gia tq, C£,lnh tranh, cungnghit;t, do d6 c6 bitt bao don vi kinh t€, xi nghit;p qu6c doanh phai dieu dung, th~m chi dung tren bo vvc pha san. Nguyen do chu ytu chu'a xay dlfng du'QC be) may quan ly ho£,lt d()ng thich ling voi thi tru'ong. Do d6 vin d€ d~t ra bile xuc la phai nghien cuu, di t6 va khong ngung hoan thit;n t6 chile quan ly t£,li cac don vi kinh t€, ch~ng nhung tinh giam gQn nht:t bQ may quan ly rna con phai c6 nhung mo hlnh t6 chile thich ling voi nhung bie'n d()ng thu'ong xuyen, nhung rui ro v6n c6 cua thi tru'ong, voi nhung bie"n d()ng kinh t€ trong va ngoai nu'oc. Dang ta da t€ dung d~n moi chila di€u kit;n c~n kh~ng dinh: " c6 du'ong 16i phat tri~n kinh - con di€u kit;n du la xay dlfng m()t ch€ dQ quan ly thich h<;1p c6 y nghia quye't dinh slf thanh cong cua du'ong IO'i "1251 • D6i moi ho£,lt d()ng doanh nghit;p n6i chung va doanh nghit;p Nha nu'oc n6i rieng dang la m9t yeu c~u l~n cip thie't. T£.li h9i nghi Ban chip hanh trung u'ong Dang 3 kh6a IX (13/8/2001), nhi€u va'n d€ t6n t£,li cua cac Doanh nghit;p Nha nu'oc (DNNN) da du'Qc dem ra m6 xe, d~ du'a ra nhung quye't sach IOn nh~m cho DNNN d6i moi ho£,lt d()ng san xua't kinh doanh. 1311 t£,lo thu~n l<;1i 4 Slf thanh cong hay tha't b~i trong kinh doanh cua m<)t nganh do nhi€u nguyen nhan gay nen, nhung trong do nguyen nhan quan trQng, quye't dinh la cong tac t6 chli'c qmln ly. T6 chli'c quan ly la va'n d€ co lien quan m~t phan cong lao d<)ng. Cac Mac da coi vi~c qua ta"t ye'u cua slj chuy~n xua't hi~n thie't vdi slj hQp ly va cua T6 chll'c quan ly nhu la ke't qua trlnh lao d<)ng ca bi~t. tan m~n. d<)c l~p vdi nhau thanh ffiQt qua trlnh lao d<)ng xa h<)i. Vl vi~cy. hoan thi~n t6 chli'c quan ly cling la m<)t va'n d€ ca'p thie't va bli'c xuc cua cac ddn vi kinh te' noi chung va d6i vdi cao su thien nhien noi rieng. Cao su la m<)t trong nhung m~t Hang nam, khoan ngo~i dang k~ t~ hang xua't khffu quan trQng cua Vi~t thu du<;1c tit vi~c xua't khffu cao su da dong gop m9t ph~n cho n€n kinh te' qu6c dan ( phf:l [f:tc biiu 1.1 thanh va phat tri~n rQng di~n cao su thien nhien, chung ta da d~t tich, cai tie'n ky thu~. va 1. 2 ). Trong qua trlnh hlnh nhi€u ke't qua trong vi~c gia tang san lu<;1ng ... d~ md khong ngung nang cao nang llfc xua't khffu. Day la va'n d€ quan trQng cua cao su thien nhien, nh~m ra cua nganh 6n dinh, tieu tht;t he't san phffm cao su nguyen li~u. " M<)t sO' giai phap hoan thi~n Nam. t~o d~u do do da co d€ tai cong tac xua't khffu cua T6ng cong ty cao su Vi~t Nam", lu~n an tie'n si cua nghien cli'u sinh Nguyen H6ng Phu- Giam d6c cong ty cong nghi~p va xua't khffu cao su thu<)c T6ng cong ty cao su Vi~t va "M9t sO' giai phap chu ye'u nh~m Nam", lu~n md r<)ng va phat tri~n an tie'n si cua nghien cll'u sinh Ph~m Nam nghien cli'u, thi truong cao su Vi~t Xuan Lan, giao vien truong d~i h9c kinh te'. Con nghien cli'u t6 chli'c quan ly nganh cao su h~u nhu chua co ai nghien cli'u, chi co cung m<)t tac gia da nghien cli'u cac d€ tai " M9t sO' bi~n phap hoan thi~n phap nang cao hi~u t6 chli'c quan tri cua cac cong ty cao sud Song Be"; "M<)t s6 bi~n qua cong tac t6 chli'c cua T6ng cong ty Cao su Vi~t giai phap hoan thi~n t6 chli'c T6ng cong ty cao su Vi~t Nam"; "M<)t sO' N am". Tit nhung ke't qua 5 nghien cilu cua nhung dS ali tren chung toi da nang len nghien cilu t6 chile qmln Iy ca'p nganh cao su. Nganh cao su Vi~t ty cao su Vi~t Nam da s6Ia cac doanh nghi~p Nha nuoc thuoc T6ng cong Nam (TCTCSVN) con c6 nhiSu va"n dS d~t ra. Thil nha't, cac cong ty cao su trong ca nuoc ( qu6c doanh, tu nhan) chua c6 t6 chile lien ke't, h6 tr6 la phu'dng thuc hoC;lt d(>ng cd ban cua Nha nu'oc du'<;jc th€ ch€ h6a nh~m bao dam sv quan ly cua Nha nu'oc c6 hi~u bao g6m cac va'n d~ - ll;ic cao va dung huang quy dinh, thu'ong nhu': Xac dinh ngu6n g6c cua quy~n Ivc nha nu'oc, quy~n ll;ic t6i cao cua Nha nu'oc. Xac dinh cac ll;ic lu'<;1ng thvc hi~n quy~n quy~n Ivc cua Nha nu'oc, phan trong hoC;lt d<)ng nha nu'oc, dinh hu'ong chinh b6 ba tri cua cac hoC;lt d<)ng nha nu'oc ( tile che' d<) chinh tri cua Nha nu'oc ). - Xay dl;ing h~ nhan va th6ng lu~t phap d€ hu'ong d~n, di~u t6 chile cua xa h<)i, trong d6 c6 ban than t6 chile cua Nha nu'oc. 1.1.3. M()t sff d~c di~m ctia ho:;tt d()ng qmin ly nha m.ioc. HoC;lt d(>ng quan ly nha nu'oc c6 mQt s6 d~c Quan ly nha nu'oc ph1,1 thu<)c ch~t tq, d~c chlnh hanh vi cua m9i ca di€m sau: che vao ban cha't cua ch€ d9 chinh tinh CUa CQng d6ng Xff hQi Va dan tQC. m~nh Quan ly nha nu'oc mang mau sa:c quy~n l~nh cua Nha nu'oc c6 tinh cu'ong che' thvc hi~n hfc r6 r~t, cac phap lu~t va cao. Quan ly nha nu'oc la m(>t phC;lm vi hoC;lt d(>ng r<)ng Ion, da dC;lng va vo cung phuc tC;lp, doi hoi cd quan quan ly phai c6 kie'n thuc va nang Ivc t6ng h<;1p quan ly thea quan di€m h~ th6ng va sang tC;lo, c6 nang lvc di~u cac giai phap (j tfim quan ly vi rna c6 hi~u Nhi~m hanh phO'i h<;1p cao va c6 qua. Vl,l chu ye'u cua quan ly nha nu'oc Ia hOC;lCh dinh du'ong lO'i, chie'n lu'QC va ke' hOC;lCh t6ng th€ phat tri€n kinh te'- xa hQi, d6ng thai d~ chinh sach, phap lu~t d€ thl;ic hi~n va cac bi~n ra cac phap sii' dl,lng sue ffiC;lnh t6ng h<;1p cua c<)ng d6ng cac du'ong lQ'i, chie'n lu'QC va ke' hOC;lCh ffy nh~m phat tri€n kinh te' va 12 xa hQi nang cao khong ngung doi s6ng cua nhan dan v€ mQi m?t, bao dam cong bang, van minh va an toan xa hQi, bao v~ Vl Nha mtoc n~m moi tntong. mQi quy€n h;tc trong tay nen cling rfft d~ xay rat~ dQC dmin, quan lieu Va tham nhling, cho nen cffn tang Cu'ong vai tro giam sat va ki€m tra cua nhan dan d6i voi hoc;tt d()ng quan ly cua Nha nu'oc. Nha nu'oc vua phai c6 cac bi~n phap tac d()ng len d6i tu'<;fng hoan thi~n cac bi~n bi quan ly cua mlnh, l<;!i vua phai luon luon phap tac d()ng len chinh ban than mlnh d€ nang cao hi~u quan ly va ch6ng cac hi~n tu'<;fng tieu eve trong q~an qua ly nha ml'oc. 1.1.4. Cac chuc nang cd ban cua Nha mt6'c. Theo nQi dung tac d()ng cua quan ly nha nu'oc c6 cac chile nang quan ly cd ban sau: Chile nang quan ly kinh te". Chile nang quan ly khoa hQC, van h6a, giao dl;lC. Chile nang quan ly xa h()i ( bao g6m cong vi~c s6ng xa h()i v€ v~t chfft va tinh th~n, trong xa h()i, quan ly dan t6 chile va cham soc doi cac chinh sach d6i voi con ngu'oi s6 v.v.) Chile nang quan ly qu6c phong va an ninh. Chile nang quan ly cong vi~c d6i ngo<,li. Theo giai do<,ln tac d()ng, cac chile nang quan ly cua Nha nu'oc, sau khi da thie"t l~p xong cd ca'u t6 chile b9 may quan ly cua Nha nu'oc va cd ca'u kinh te" cling nhu' cd ca'u xa h()i ban d~u thu'ong bao g6m: Chuc nang ho<;!Ch dinh dinh hu'dng tie"p tl;lc phat tri€n kinh te" va xa h()i ( bao g6m phu'dng hu'ong, du'ong I6i, mt,Ic tieu, chie"n lu'<;fc va ke" ho<,lch t6ng th€ dinh huang). 13 thvc hi~n Chuc nang ho:fch dinh cac chinh sach va xay dvng, b6 sung phap lu~t d€ m1;1c tieu de ra. - thvc hi~n Chuc nang t6 chuc ( bao g6m t6 chuc cd ca'u va t6 chuc qua trlnh ) d€ dinh hu'ong da de ra (J tgm vi mo. - Chuc nang dieu hanh, ph6i hQp, kich thich qua trlnh thvc hi~n - Chuc nang ki€m tra va dieu chinh (J dm vi mo. Ci tgm vi mo. 1.1.5. M()t s6 d~c di~m Nha mtoc c()ng hoa xa h()i chii nghla Vi~t 1.1.5.1. Ban cha't ciia Nha mtoc C()ng hoa xa h()i chii nghla Vi~t Nam. Nam la: - Nha nu'oc cua nhan dan, do nhan dan, va vl nhan dan. - Nha nude khong ph'H chi la m()t cd quan th6ng tri cua giai ca'p, rna con la Cd quan d:fi di~n cho quyen lQi CUa nhan dan lao d()ng, CUa dan tQC, la bQ may qmln ly xa h()i th6ng nha't ve mQi m~t. 1.1.5.2. Nha mtoc Vi~t Nam la b() ph~n ( bao gOm: Nha mioc, cac doan th~ tro lanh d~o Vi~t th6ng chinh tri xa h()i va Dang c()ng san Vi~t Nam dong vai ). Cd che' v~n chu ye'u b~ng trung tam ciia h~ h~m eli a h~ th6ng chinh tri nude ta la: Nhan dan lam chu xa h()i Nha nu'oc. Nha nu'oc qmln ly xa h()i b~ng Nam giii' vai tro lanh d'fo h~ phap lu~t. Bang c()ng san th6ng chinh tri, huang da't nu'oc di theo dinh hu'ong xa h()i chu nghia. 1.1.5.3. Cac quan di~m va nguyen Hie cd ban ciia thie't che' Nha mtoc Vi~t Nam bao g6m: - Ta't ca quyen Ivc thu()c ve Nhan dan. 14 - Quy€n h,tc cua Nha nude la th6ng nha't, kh6ng phan chia nhung c6 sl,l' phan c6ng ro r<$t giua Qu6c hoi ( l~p phap ), Chinh phu ( hanh phap ), toa an nhan dan t6i cao va Vi<$n ki€m sat nhan dan t6i cao ( tu phap ). - Thie't che' nha nude ta duqc xay dl,ing theo nguyen t:lc t~p trung dan chu ( theo di€u 6 Hie'n phap, nam 1992 ). - Nha nude ta duqc xay dl,l'ng theo ki€u mot Nha nude phap quy€n xa hoi chu nghia. 1.1.5.4. Cd d(u tiing CSVN --------· Nha nude CHXHCNVN Cac t6 chuc va doan th€ xa hQi I I Cac t6 chuc E>CSVN cac ca'p Cac t6 chuc xa hQi va doan th€' cac ca'p I QUOCH(H Chii tich nude l I Uy ban thu'Cing I I I Thu tttdng CP Toa an ND cac ca'p I ThttCing tr~c I I I I HE>CP Cac bo nganh Hoi d6ng nhan dan cac ca'p Vl,l QH I CHINHPHU Toa an nhan dan t6i cao _, I Vi~n Vi~n Ki€m sat nhan dan t6i cao I ki€m sat ND cac ca'p I Uy ban nhiin dan cac ca'p I I I I I I I Cac nganh dia phu'dng Sd d6 1.1: H~ thO'ng chinh trj va cd ca'u t6 chile b(} may nha mfac CHXHCNVN Ghi cht1: - - Elt~ng -----+ Elt~ng chi quan h~ chi quan h~ uvc tie"p chi huy va thong tin ngtt<;lc liinh dlJ.o.