BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
NGUYỄN THỊ THU HƯƠNG
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN, GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM THỊ THANH HỒNG
HÀ NỘI - 2011
Lêi c¶m ¬n
Tác giả xin trân trọng cảm ơn!
Các Thầy giáo, Cô giáo Khoa Kinh tế và Quản lý – Trường Đại học
Bách Khoa Hà Nội đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong quá trình học
tập và rèn luyện tại trường.
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến Tiến sĩ Phạm Thị Thanh
Hồng đã tận tâm hướng dẫn và chỉ bảo tôi trong suốt quá trình thực hiện và
hoàn thành luận văn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn lãnh đạo trường Đại học Điều dưỡng
Nam Định đã quan tâm và tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập
của khoá học. Đặc biệt là sự ủng hộ và giúp đỡ tôi hoàn thành bản luận văn.
Mặc dù đã có sự cố gắng, nhưng với thời gian và trình độ còn hạn chế,
nên luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất
mong nhận được sự góp ý chân thành của các Thầy, Cô và các bạn đồng
nghiệp để bổ sung, hoàn thiện trong quá trình nghiên cứu tiếp vấn đề này.
Xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội, tháng 03 năm 2011
Tác giả
Nguyễn Thị Thu Hương
MỤC LỤC
NỘI DUNG
TRANG
LỜI MỞ ĐẦU
1
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN, GIẢNG VIÊN
4
1.1. KHÁI NIỆM VỀ NHÂN LỰC VÀ QUẢN LÝ NHÂN LỰC CỦA
DOANH NGHIỆP
4
1.1.1. Khái niệm về nhân lực & quản lý nhân lực
4
1.1.2. Mục tiêu của quản lý nhân lực
5
1.1.3. Phương pháp quản lý nhân lực
7
1.2. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ NGƯỜI LAO
8
ĐỘNG TRONG MỘT TỔ CHỨC
1.3. VAI TRÒ CỦA ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN, GIẢNG VIÊN ĐỐI VỚI
CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO
1.3.1. Khái niệm giáo viên, giảng viên
11
11
1.3.2.Vai trò của đội ngũ giáo viên, giảng viên đối với chất lượng
đào tạo
1.3.3. Đặc điểm lao động của nghề dạy học
1.4. CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN, GIẢNG VIÊN
11
12
15
1.4.1. Về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp
15
1.4.2. Về khả năng giảng dạy
16
1.4.3. Về ngoại ngữ và tin học
18
1.4.4. Khả năng nghiên cứu khoa học
19
1.5. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN, GIẢNG VIÊN
22
1.5.1. Công tác tuyển dụng
22
1.5.2. Sử dụng đội ngũ giáo viên, giảng viên
22
1.5.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, giảng viên
24
1.5.4. Cơ chế, chính sách sử dụng đội ngũ giáo viên, giảng viên
24
1.5.5. Các yếu tố khác
29
CHƯƠNG II: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN, GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM
ĐỊNH
31
2.1. KHÁI QUÁT VỀ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH
31
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển trường ĐH Điều dưỡng
31
Nam Định
2.1.2. Đặc điểm hoạt động của trường ĐH Điều dưỡng Nam
35
Định
2.1.3. Những nét chung về giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng
Nam Định
2.2. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN, GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐH ĐIỀU DƯỠNG NĐ
39
44
2.2.1. Phương pháp phân tích
44
2.2.2. Phân tích thực trạng đội ngũ giáo viên, giảng viên trường
44
ĐH Điều dưỡng NĐ
2.2.3. Nhận xét chung về đội ngũ giáo viên, giảng viên trường
ĐH Điều dưỡng NĐ
53
2.3. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG
GIÁO VIÊN, GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐH ĐIỀU DƯỠNG NĐ
59
2.3.1. Công tác tuyển dụng
59
2.3.2. Sử dụng đội ngũ giáo viên, giảng viên
64
2.3.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, giảng viên
67
2.3.4. Cơ chế, chính sách đối với giáo viên, giảng viên
73
2.3.5. Các yếu tố khác
74
CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ GIÁO VIÊN, GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG
NĐ
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN, GIẢNG
VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NĐ
80
80
3.1.1. Định hướng phát triển đội ngũ giáo viên, giảng viên
80
3.1.2. Một số tiêu chí và chỉ tiêu phát triển đội ngũ giáo viên,
81
giảng viên
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN, GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐH ĐIỀU DƯỠNG NĐ
81
83
3.2.1 Các nguyên tắc đề xuất giải pháp
3.2.2. Giải pháp hoàn thiện công tác tuyển dụng giáo viên, giảng
viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
83
84
3.2.2.1. Căn cứ đề xuất giải pháp
84
3.2.2.2. Nội dung giải pháp
84
3.2.2.3. Điều kiện thực hiện
93
3.2.3. Giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
93
3.2.3.1. Căn cứ đề xuất giải pháp
93
3.2.3.2. Nội dung đào tạo, bồi dưỡng
94
3.2.3.3. Điều kiện thực hiện.
99
3.2.4. Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm tra, đánh giá giáo viên,
giảng viên.
101
3.2.4.1. Căn cứ giải pháp
101
3.2.4.2. Nội dung
102
3.2.4.3. Điều kiện thực hiện
103
3.2.5. Giải pháp đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học trong
104
đội ngũ giáo viên, giảng viên nhà trường.
3.2.5.1. Căn cứ đề xuất giải pháp
104
3.2.5.2. Nội dung giải pháp
105
3.2.5.3. Điều kiện thực hiện
105
3.2.6. Giải pháp tạo môi trường làm việc và động lực để giáo
viên, giảng viên có thể phát huy được năng lực, sở trường của mình
trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học
106
3.2.6.1. Mục tiêu
106
3.2.6.2. Nội dung giải pháp
107
3.2.6.3. Điều kiện thực hiện
108
KẾT LUẬN
110
BẢNG DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT
Cụm từ viết tắt
Nghĩa của cụm từ
1
BHXH
Bảo hiểm xã hội
2
BHYT
Bảo hiểm y tế
3
CK
Chuyên khoa
4
CNH-HĐH
Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá
5
CSVC
Cơ sở vật chất
6
DN
Doanh nghiệp
7
ĐH
Đại học
9
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
10 GDTC-QP1
Giáo dục thể chất - Quốc phòng
11 GS, PGS
Giáo sư, phó giáo sư
12 HSSV
Học sinh, sinh viên
13 KHCB
Khoa học cơ bản
14 NCKH
Nghiên cứu khoa học
15 NĐ
Nam Định
16 SV
Sinh viên
17 SL – SLB – MD
18 TCCB-HSSV
Tổ chức cán bộ, học sinh sinh viên
19 TCCN
Trung cấp chuyên nghiệp
20 THCS
Trung học cơ sở
21 UBND
Ủy ban nhân dân
22 VLVH
Vừa làm vừa học
23 VSV – KST
Vi sinh vật – ký sinh trùng
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU VÀ SƠ ĐỒ
TÊN BẢNG, BIỂU VÀ SƠ ĐỒ
TT
1 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu hệ thống tổ chức bộ máy nhà trường
TRANG
33
2 Bảng 2.1: Thống kê quy mô đào tạo từ năm 2008-2010 trường ĐH
Điều dưỡng NĐ
36
3 Bảng 2.2: Thống kê chất lượng đào tạo từ năm học 2007 – 2008 đến
năm học 2009-2010 trường ĐH Điều dưỡng NĐ
37
4 Bảng 2.3: Thống kê số lượng giáo viên, giảng viên theo tổ bộ môn
trường ĐH Điều dưỡng NĐ
39
5 Bảng 2.4: Thống kê tuổi đời giáo viên, giảng viên năm 2009 – 2010
trường ĐH Điều dưỡng NĐ
41
6 Bảng 2.5: Thâm niên công tác của giáo viên, giảng viên trường ĐH
Điều dưỡng NĐ
42
7 Bảng 2.6: Thống kê chức danh cán bộ giảng dạy trường ĐH Điều
dưỡng NĐ
43
8 Bảng 2.7: Tổng hợp kết quả đánh giá phẩm chất đạo đức
của giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
45
9 Bảng 2.8: Thống kê trình độ giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều
dưỡng NĐ
46
10 Bảng 2.9: Tổng hợp kết quả đánh giá năng lực sư phạm của giáo viên,
giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
48
11 Bảng 2.10: Tổng hợp kết quả đánh giá khả năng tin học, ngoại ngữ của
giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
50
12 Bảng 2.11: Thống kê số lượng đề tài NCKH từ năm 2006-2010 trường
ĐH Điều dưỡng NĐ
51
13 Bảng 2.12: Tổng hợp kết quả đánh giá khả năng NCKH của
giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
52
14 Bảng 2.13: Tổng hợp kết quả đánh giá từ phía học sinh, sinh viên nhà
trường
54
15 Bảng 2.14: Tổng hợp kết quả đánh giá từ các bệnh viện, trung tâm y tế
sử dụng học sinh, sinh viên của trường sau khi tốt nghiệp
55
16 Bảng 2.15: Tổng hợp kết quả đánh giá về sự phù hợp giữa công việc
của giáo viên, giảng viên với ngành nghề đào tạo trường ĐH Điều
dưỡng NĐ
56
17 Bảng 2.16: Tổng hợp kết quả đánh giá về khả năng phát triển của đội
ngũ giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
56
18 Bảng 2.17: Tổng hợp kết quả đánh giá về mức độ hoàn thành nhiệm
vụ của giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
57
19 Bảng 2.18: Tổng hợp kết quả đánh giá về lý do không tham gia NCKH
của giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
58
20 Sơ đồ 2.2 - Sơ đồ quá trình tuyển dụng
61
21 Bảng 2.19: Tổng hợp kết quả đánh giá về công tác tuyển dụng giáo
64
viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
22 Bảng 2.20: Tổng hợp kết quả đánh giá về mức độ phù hợp công việc
của giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
65
23 Bảng 2.21: Thống kê số lượng giáo viên, giảng viên được đào tạo mới
từ năm 2008-2010 trường ĐH Điều dưỡng NĐ
69
24 Bảng 2.22: Thống kê số lượng giáo viên, giảng viên tham gia các khoá
bồi dưỡng từ năm 2008 - 2010 trường ĐH Điều dưỡng NĐ
70
25 Bảng 2.23: Tổng hợp kết quả đánh giá về những hạn chế trong học
tập nâng cao trình độ của giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng
NĐ
72
26 Bảng 2.24: Tổng hợp kết quả đánh giá về công tác ĐTBD của giáo
viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
73
27 Bảng 2.25 - Thu nhập bình quân hàng tháng của giáo viên, giảng viên
74
28 Bảng 2.26: Tổng hợp kết quả đánh giá về cơ sở vật chất trường ĐH
Điều dưỡng NĐ
76
29 Bảng 3.1. Tổng hợp dự kiến bổ xung lực lượng giáo viên, giảng viên
82
30 Sơ đồ 3.1 - Sơ đồ quá trình tuyển dụng
86
31 Bảng 3.2- So sánh thực trạng và đề xuất giải pháp về công tác tuyển
dụng giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
92
32 Bảng 3.3- So sánh thực trạng và đề xuất giải pháp về công tác đào tạo,
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
101
33 Bảng 3.4 - So sánh thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác
kiểm tra, đánh giá giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều dưỡng NĐ
104
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật giáo dục (sửa đổi). NXB Chính trị Quốc gia, năm 2003
2. Đại Từ điển tiếng Việt, NXB Văn hoá – Thông tin, 1998
3. Bộ Giáo dục và đào tạo. Điều lệ trường Đại học Công lập, năm 2003
4. GS-TS Đỗ Văn Phức. Quản lý nhân lực của Doanh nghiệp. NXB Khoa
học kỹ thuật. Năm 2005.
5. Trần Khánh Đức. Giáo dục kỹ thuật nghề nghiệp và phát triển nguồn
nhân lực. NXB Giáo dục. Năm 2002.
6. Phạm Thành Nghị. Quản lý chất lượng giáo dục đại học. NXB Đại học
quốc gia. Năm 2000.
7. Trần Khánh Đức - Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân lực NXB Giáo dục. Năm 2000
8. Đặng Minh Trang. Quản trị chất lượng trong các doanh nghiệp. NXB
Thống kê. Năm 1999
9. Hệ thống tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam. Tổng cục tiêu chuẩn – đo
lường - chất lượng (1999)
10. Nguyễn Đình Phan. Giáo trình quản lý chất lượng trong các tổ chức.
NXB Lao động – xã hội. Năm 2005.
11. Trường Đại học Điều dưỡng Nam định, Lịch sử thành lập trường, Báo
cáo tổng kết năm học 2007 – 2008; 2008 – 2009; 2009 – 2010
12. Trang WEB của Bộ Giáo dục và đào tạo: www.moet.gov.vn
13. Trang WEB của Bộ Y tế: www.moh.gov.vn
14. Tạp chí Khoa học ĐH Quốc gia Hà Nội, Khoa học Xã hội & Nhân văn
24 (2008) 131 – 135
14. www.Vietnamnet.vn
15. www.Edu.net.vn
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài:
Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương khoá VIII Đảng Cộng
Sản Việt Nam đã khẳng định: để nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo thì
giải pháp có tính quyết định là xây dựng phát triển đội ngũ nhà giáo. Ngày
15 tháng 06 năm 2004 Ban Bí thư Trung ương Đảng ra chỉ thị số 40CT/TW về việc xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục. Trong chỉ thị này Ban Bí thư đã nhấn mạnh: “…phải tăng
cường xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục một cách toàn
diện. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt, vừa mang tính chiến
lược lâu dài, nhằm thực hiện thành công chiến lược phát triển giáo dục
2001- 2010 và chấn hưng đất nước”.
Như chúng ta đã biết, giáo dục đào tạo là một trong ba lĩnh vực then
chốt, là khâu đột phá trong việc đề ra mục tiêu và giải pháp phát triển giáo
dục, nâng cao chất lượng của đội ngũ giảng viên. Trong hệ thống giáo dục
đại học và các trường cao đẳng, chất lượng đội ngũ giảng viên có ảnh hưởng
to lớn và mang tính quyết định đến chất lượng đào tạo, vì chính họ là những
người trực tiếp triển khai những nội dung và phương pháp đào tạo mới. Do
vậy công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên luôn giữ vị trí quan
trọng có tính sống còn của Nhà trường và hiện nay mang tính thời sự và cấp
thiết.
Nhằm tập trung phát triển nâng cao chất lượng đào tạo để có được một
nguồn nhân lực có đủ phẩm chất đạo đức cách mạng, có trí tuệ, năng lực đáp
ứng cho yêu cầu sự nghiệp phát triển đất nước, ngày 26/02/2004 Thủ tướng
Chính phủ đã có quyết định số 24/2004/QĐ-TTg nâng cấp Trường Đại học
Điều dưỡng Nam Định từ trường Cao đẳng Y Tế Nam Định. Trước những
Nguyễn Thị Thu Hương
1
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
đòi hỏi trên, những năm qua đội ngũ giảng viên của Nhà trường đã thực sự
là nòng cốt trong việc hoàn thành tốt các nhiệm vụ đào tạo thế hệ sinh viên
mới. Tuy nhiên, trước những yêu cầu mới về nâng cao chất lượng đào tạo
của bản thân Nhà trường cũng như những đòi hỏi của quá trình xây dựng
nguồn nhân lực điều dưỡng nước nhà, đội ngũ giảng viên Trường Đại học
Điều Dưỡng Nam Định tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo để
thực sự đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục- đào tạo như đề án: “ Xây
dựng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai
đoạn 2005- 2010” của Chính phủ phê duyệt ngày 11 tháng 01 năm 2005 theo
quyết định số 09/2005/QĐ-TTg.
Nhận thức sâu sắc ý nghĩa của những vấn đề trên, là một giáo viên với
mong muốn được góp sức mình cho dù là rất nhỏ bé vào sự phát triển của
đội ngũ nhà giáo, tôi đã quyết định chọn nghiên cứu đề tài: “Phân tích và đề
xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng viên
trường Đại học Điều Dưỡng Nam Định” để làm luận văn thạc sĩ khoa học
chuyên ngành Quản trị Kinh doanh.
2. Mục đích nghiên cứu của luận văn
Trên cơ sở nghiên cứu những lý luận cơ bản về chất lượng đội ngũ giáo
viên, giảng viên, luận văn tập trung vào việc phân tích thực trạng và đề xuất
một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng viên trường
Đại học Điều Dưỡng Nam Định
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: Đội ngũ giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều
Dưỡng Nam Định
- Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung phân tích thực trạng chất
lượng đội ngũ giáo viên, giảng viên trường ĐH Điều Dưỡng Nam Định
Nguyễn Thị Thu Hương
2
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
trong năm học 2009 - 2010 và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên, giảng viên của trường đến năm 2015.
4. Phương pháp nghiên cứu:
LuËn
v¨n
sö
dông
tæng
hîp
c¸c
ph¬ng
ph¸p
nghiªn cøu trong ®ã chñ yÕu lµ ph¬ng ph¸p ®iÒu
tra, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vÒ chÊt lîng ®éi ngò gi¶ng
viªn Trêng Đại học Điều dưỡng Nam Định.
5. Những đóng góp của luận văn:
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận về đặc điểm của nghề dạy học, phương
pháp đánh giá chất lượng và nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giáo
viên, giảng viên.
- Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng
viên và những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng
viên trường Đại học Điều Dưỡng Nam Định.
- Đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng
viên trường Đại học Điều Dưỡng Nam Định.
6. Kết cấu của luận văn:
Tên đề tài: “Phân tích và đề xuất một số giải pháp nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên, giảng viên trường Đại học Điều Dưỡng Nam
Định”.
Bố cục: Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng viên
Chương 2: Phân tích thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng
viên trường ĐH Điều Dưỡng Nam Định
Nguyễn Thị Thu Hương
3
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên,
giảng viên trường ĐH Điều Dưỡng Nam Định
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN, GIẢNG VIÊN
1.1. Kh¸i niÖm vÒ nh©n lùc vµ qu¶n lý nh©n lùc cña
doanh nghiÖp
1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ nh©n lùc vµ qu¶n lý nh©n lùc
Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong kinh tÕ thÞ
trêng lµ ®Çu t, sö dông c¸c nguån lùc tranh giµnh
víi c¸c ®èi thñ phÇn nhu cÇu cña thÞ trêng. Môc
®Ých ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong kinh tÕ thÞ
trêng lµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt cã thÓ mét
c¸ch bÒn l©u. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
lµ kÕt qu¶ t¬ng quan, so s¸nh nh÷ng lîi Ých thu
®îc tõ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp víi phÇn c¸c
nguån lùc huy ®éng, sö dông (chi phÝ) cho c¸c lîi
Ých ®ã. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp do
nhiÒu yÕu tè quyÕt ®Þnh, trong ®ã chÊt lîng nh©n
lùc cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa to lín.
Nh©n lùc cña doanh nghiÖp lµ toµn bé nh÷ng kh¶
n¨ng lao ®éng mµ doanh nghiÖp cÇn vµ huy ®éng ®îc
cho viÖc thùc hiÖn, hoµn thµnh nh÷ng nhiÖm vô tríc
m¾t vµ l©u dµi cña doanh nghiÖp. Nh©n lùc cña doanh
nghiÖp cßn gÇn nghÜa víi søc m¹nh cña lùc lîng lao
®éng; søc m¹nh cña ®éi ngò ngêi lao ®éng; søc m¹nh
cña ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n, viªn chøc cña doanh
nghiÖp. Søc m¹nh ®ã lµ søc m¹nh hîp thµnh tõ søc
m¹nh cña c¸c lo¹i ngêi lao ®éng. Kh¶ n¨ng lao ®éng
Nguyễn Thị Thu Hương
4
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
cña mét con ngêi lµ kh¶ n¨ng ®¶m nhiÖm, thùc hiÖn,
hoµn thµnh c«ng viÖc bao gåm c¸c yÕu tè: søc kháe
(nh©n tr¾c, ®é lín vµ møc ®é dai søc...), tr×nh ®é
(kiÕn thøc vµ kü n¨ng, kinh nghiÖm), t©m lý, møc ®é
cè g¾ng,... Trong kinh tÕ thÞ trêng kh«ng cÇn cã
biªn chÕ, nh©n lùc cña doanh nghiÖp lµ søc m¹nh hîp
thµnh c¸c lo¹i kh¶ n¨ng lao ®éng ®ã phï hîp víi nhu
cÇu ®Õn ®©u, ®ång bé tõ kh©u lo ®¶m b¶o viÖc lµm,
lo ®¶m b¶o tµi chÝnh, lo ®¶m b¶o c«ng nghÖ, lo ®¶m
b¶o vËt t, lo tæ chøc s¶n xuÊt... ®Õn ®©u th× chÊt
lîng nh©n lùc cña doanh nghiÖp cao ®Õn ®ã.
ChÊt lîng nh©n lùc cña doanh nghiÖp lµ møc ®é
®¸p øng nhu cÇu nh©n lùc vÒ mÆt toµn bé, vÒ mÆt
®ång bé (c¬ cÊu) c¸c lo¹i. §Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng
nh©n lùc cña doanh nghiÖp ph¶i biÕt nhu cÇu nh©n
lùc. Nhu cÇu nh©n lùc cña doanh nghiÖp lµ toµn bé
vµ c¬ cÊu c¸c lo¹i nh©n lùc cÇn thiÕt cho thùc
hiÖn, hoµn thµnh nh÷ng môc tiªu tríc m¾t vµ l©u
dµi cña doanh nghiÖp. Nh©n lùc cña doanh nghiÖp lµ
®Çu vµo ®éc lËp cña bÊt kú qu¸ tr×nh
nµo trong
ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Vµ chÊt lîng nh©n lùc
cña doanh nghiÖp lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh chñ yÕu chÊt
lîng, chi phÝ, thêi h¹n cña c¸c ®Çu vµo kh¸c;
quyÕt ®Þnh chÊt lîng, chi phÝ, thêi h¹n cña s¶n
phÈm ®Çu ra cña doanh nghiÖp.
Kh¸i niÖm qu¶n lý nh©n lùc ®îc tr×nh bµy theo
nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau. HiÖn nay, ë c¸c níc ph¸t
triÓn ngêi ta ®· ®a ra ®Þnh nghÜa hiÖn ®¹i sau:
“Qu¶n lý nh©n lùc lµ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña mét tæ
chøc ®Ó thu hót, x©y dùng, ph¸t triÓn, sö dông, ®¸nh
gi¸, b¶o toµn vµ gi÷ g×n mét lùc lîng lao ®éng phï
Nguyễn Thị Thu Hương
5
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
hîp víi yªu cÇu c«ng viÖc cña tæ chøc c¶ vÒ mÆt sè
lîng vµ chÊt lîng.
Nghiªn cøu qu¶n lý nguån nh©n lùc gióp c¸c nhµ
qu¶n lý ®¹t môc ®Ých, kÕt qu¶ th«ng qua ngêi kh¸c,
biÕt c¸ch ®¸nh gi¸ nh©n viªn chÝnh x¸c, ®éng viªn
nh©n viªn ®Ó nh©n viÖn lµm viÖc h¨ng say, s¸ng t¹o.
VÒ mÆt kinh tÕ, qu¶n lý nh©n lùc gióp cho doanh
nghiÖp khai th¸c c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña nh©n
viªn, lµm n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o lîi thÕ
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp vÒ nguån nh©n lùc. VÒ
mÆt x· héi, qu¶n lý nh©n lùc thÓ hiÖn quan ®iÓm v×
quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng, chó träng gi¶i quyÕt
hµi hßa mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp vµ ngêi lao
®éng, lµm cho ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao
®éng gÇn gòi, th©n thiÖn víi nhau.
1.1.2. Môc tiªu cña qu¶n lý nh©n lùc
* Môc tiªu x· héi
TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®îc sinh ra vµ ho¹t
®éng v× lîi Ých cña x· héi. Tr¸ch nhiÖm cña c¸c
doanh nghiÖp lµ t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi
lao ®éng vµ qu¶n lý, khuyÕn khÝch hä cèng hiÕn søc
lùc cña m×nh cho sù phån vinh cña x· héi còng nh
sù phån vinh cña chÝnh hä.
* Môc tiªu cña tæ chøc
Qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nghiªn cøu, ¸p dông c¸c
biÖn ph¸p qu¶n lý lao ®éng cã hiÖu qu¶ trong c¸c tæ
chøc doanh nghiÖp. Qu¶n lý nh©n lùc kh«ng ph¶i lµ
cøu c¸nh, nã chØ lµ ph¬ng tiÖn ®Ó gióp doanh
nghiÖp ®¹t môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh.
C¸c môc tiªu ®ã bao gåm:
- Chi phí lao động thấp trong giá thành.
- Năng suất lao động tối đa của nhân viên.
Nguyễn Thị Thu Hương
6
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
- Nguồn nhân lực ổn định và sẵn sàng.
- Sự trung thành của người lao động.
- Sự hợp tác thân thiện của người lao động.
- Người lao động phát huy và đóng góp những sáng kiến.
- Tổ chức sản xuất một cách khoa học và chặt chẽ.
- Lợi nhuận tối đa và chiến thắng trong cạnh tranh.
* Môc tiªu c¸ nh©n
Nhµ qu¶n lý gióp nh©n viªn cña m×nh ®¹t ®îc
môc tiªu c¸ nh©n cña hä. NhiÒu nhµ qu¶n lý l·ng
quªn môc tiªu c¸ nh©n cña nh©n viªn còng nh môc
tiªu cña chÝnh m×nh th× n¨ng suÊt lao ®éng sÏ gi¶m,
c«ng viÖc kh«ng ®îc hoµn thµnh nh mong muèn vµ cã
thÓ dÉn ®Õn sù ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp.
+ Mục tiêu của cá nhân:
- Thỏa mãn những nhu cầu không ngừng tăng lên của con người
- Một cách cụ thể những nhu cầu của nhân viên có thể là:
* Nhu cầu về việc làm và điều kiện làm việc:
- Việc làm an toàn (về tính mạng, sức khỏe, tài sản, an ninh tâm lý …).
- Việc làm không đơn điệu và buồn chán.
- Việc làm phù hợp với năng lực và sở trường của cá nhân.
- Được làm việc trong bầu không khí lành mạnh và thân thiện.
- Có cơ sở vật chất thích hợp cho công việc.
- Thời gian làm việc thích hợp.
- Việc tuyển dụng phải ổn định.
* Quyền cá nhân và lương bổng:
- Được đối xử theo cách tôn trọng phẩm giá của con người.
- Được cảm thấy mình quan trọng và cần thiết.
- Được quyền làm việc dưới sự điều khiển của cấp trên là người hiểu biết.
- Được quyền làm việc dưới sự điều khiển của cấp trên là người có khả năng
giao tế nhân sự.
Nguyễn Thị Thu Hương
7
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
- Được quyền tham dự vào các quyết định có ảnh hưởng trực tiếp đến cá
nhân mình.
- Muốn được đối xử một cách công bằng.
- Mong muốn hệ thống lương bổng công bằng và được trả công theo sự đóng
góp mỗi người.
* Cơ hội thăng tiến:
- Được cấp trên nhận biết thành tích trong quá khứ.
- Cơ hội được tham dự các khóa đào tạo và phát triển.
- Cơ hội bày tỏ tài năng: tạo điều kiện cho họ lập thành tích và thích thú
trong công việc.
- Cơ hội được thăng chức để cải thiện mức sống và việc làm có tương lai
1.1.3. Ph¬ng ph¸p qu¶n lý nh©n lùc
* Ph¬ng ph¸p kinh tÕ
C«ng cô kinh tÕ ®îc sö dông mét c¸ch réng r·i
®Æc biÖt víi c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng. Ngêi ta cã
thÓ cñng cè ®éi ngò lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ lao
®éng b»ng c¸ch t¨ng quyÒn lîi kinh tÕ cho c«ng
nh©n. Còng cã thÓ thu hót lao ®éng cã tr×nh ®é, tay
nghÒ cao b»ng h×nh thøc ®em ®Õn cho hä c«ng viÖc æn
®Þnh, tr¶ l¬ng, thëng thÝch ®¸ng cho ngêi lao
®éng. Ngêi ta còng cã thÓ cñng cè vÒ mÆt tæ chøc
b»ng viÖc ®Çu t vµo ®iÒu kiÖn vËt chÊt trang thiÕt
bÞ cho ho¹t ®éng cña tæ chøc ®ã.
* Ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh
§ã lµ sö dông nguyªn t¾c gi÷a cÊp trªn vµ cÊp
díi, gi÷a nhµ qu¶n lý vµ ngêi lao ®éng ®Ó thùc
hiÖn c¸c néi dung qu¶n lý. Nhµ qu¶n lý cã thÓ dïng
mÖnh lÖnh hay c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh nh c¸ch
chøc, gi¸ng chøc ®Ó g©y ¸p lùc buéc ngêi nµo ®ã
chuyÓn vÞ trÝ c«ng t¸c hoÆc th«i lµm phËn sù nµo
®ã. Sö dông ph¬ng ph¸p nµy cã ý nghÜa ®Æc biÖt
Nguyễn Thị Thu Hương
8
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
quan träng gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý ®îc thùc hiÖn
trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
* Ph¬ng ph¸p t©m lý
§©y lµ ph¬ng ph¸p rÊt hiÖu qu¶ vµ cã t¸c dông
l©u dµi trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nh©n lùc. §ã lµ
ph¬ng ph¸p mµ ngêi ta dïng uy tÝn ®Ó thuyÕt phôc,
®éng viªn nh©n viªn v× lîi Ých chung vµ l©u dµi cña
tËp thÓ, cña doanh nghiÖp mµ lµm viÖc.
§Ó c«ng t¸c qu¶n lý nh©n lùc cã hiÖu qu¶, tõ ®ã
thóc ®Èy ®îc s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn th×
ph¶i ¸p dông ®ång bé c¸c ph¬ng ph¸p nªu trªn, ®ång
thêi nhµ qu¶n lý ph¶i cã tÝnh linh ho¹t, mÒm dÎo,
kh«n ngoan th× c«ng t¸c qu¶n lý nh©n lùc míi cã
hiÖu qu¶, t¹o ra sù say mª lao ®éng vµ cèng hiÕn
cña c«ng nh©n viªn.
1.2. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ NGƯỜI
LAO ĐỘNG TRONG MỘT TỔ CHỨC
§¸nh gi¸ chÊt lîng ®éi ngò ngêi lao ®éng
trong mét tæ chøc, lµ so s¸nh, ph©n tÝch kh¶ n¨ng,
møc ®é ®¸p øng cña ®éi ngò lao ®éng hiÖn cã so víi
nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra tõ thùc tÕ c«ng viÖc, t×m ra
nguyªn nh©n h¹n chÕ ®Ó ®a ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng
cao chÊt lîng mét ®éi ngò ngêi lao ®éng trong mét
tæ chøc ®ã. Nh vËy, viÖc ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®éi
ngò lao ®éng ph¶i dùa trªn quan ®iÓm toµn diÖn, bao
gåm :
- §¸nh gi¸ møc ®é ®¸p øng yªu cÇu vÒ quy m« ®éi
ngò lao ®éng.
- Møc ®é ®¸p øng yªu cÇu vÒ c¬ cÊu c¸c lo¹i nh©n
lùc theo nh÷ng chØ tiªu cô thÓ (vÒ c¬ cÊu lao ®éng,
c¬ cÊu ng¹ch, bËc nh©n lùc, c¬ cÊu vÒ giíi tÝnh,…)
Nguyễn Thị Thu Hương
9
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
ViÖc lùa chän chØ tiªu nµo ®Ó ®¸nh gi¸ ph¶i tïy
thuéc vµo môc ®Ých ho¹t ®éng cña tæ chøc, ®Æc ®iÓm
vµ tÝnh chÊt c«ng viÖc cô thÓ cña tæ chøc.
Khi ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®éi ngò ngêi lao ®éng
trong mét tæ chøc, cïng víi viÖc so s¸nh, ®a ra
nhËn xÐt vÒ møc ®é phï hîp theo tõng chØ tiªu cô
thÓ, ph¶i t×m ra c¸c nguyªn nh©n cô thÓ lµm
cho
chÊt lîng mét ®éi ngò ngêi lao ®éng trong mét tæ
chøc cha cao (theo tõng chØ tiªu ®¸nh gi¸) lµ c¨n
cø c¬ së ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc, nh»m n©ng
cao chÊt lîng mét ®éi ngò ngêi lao ®éng trong mét
tæ chøc. Trong thùc tÕ lu«n chØ râ r»ng, chÊt lîng
®éi ngò ngêi lao ®éng cña mét tæ chøc ®Õn ®©u ho¹t
®éng cña tæ chøc tróng ®Õn ®ã, tr«i ch¶y ®Õn ®ã,
chÊt lîng ®µo t¹o cña nhµ trêng, n¨ng lùc c¹nh
tranh cña nhµ trêng cao ®Õn ®ã. ChÊt lîng ®éi ngò
giảng viªn cña nhµ trêng cao hay thÊp chñ yÕu phô
thuéc vµo tr×nh ®é qu¶n lý nh©n lùc cña tæ chøc ®ã.
TiÕp theo cÇn x¸c ®Þnh, lµm râ ®îc møc ®é ®¸p
øng, phï hîp cña ®éi ngò gi¶ng viªn thùc cã so víi
®éi ngò gi¶ng viªn cÇn ph¶i cã cho thùc hiÖn, hoµn
thµnh c¸c nhiÖm vô tríc m¾t vµ l©u dµi cña nhµ
trêng vÒ mÆt tæng sè ; sè lîng vµ chÊt lîng cña
tõng lo¹i vµ c¬ cÊu cña c¸c lo¹i theo tõng c¸ch
ph©n lo¹i. Nh vËy, trong thùc tÕ ®iÒu quan träng
®Çu tiªn ë ®©y lµ chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh ®îc nhu
cÇu ®éi ngò gi¶ng viªn, tøc lµ ®éi ngò gi¶ng viªn
cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng t¬ng lai cña nhµ trêng.
Sau ®ã cÇn ph¶i nªu ®îc c¬ cÊu (tû lÖ %) cña c¸c
lo¹i lao ®éng trong mét c¸ch ph©n lo¹i (c¬ cÊu nh©n
lùc).
Nguyễn Thị Thu Hương
10
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng cña nhµ
trêng lµ vËn dông c¸c nguån lùc giµnh giËt víi c¸c
®èi thñ c¸c yÕu tè ®Çu vµo, phÇn nhu cÇu thÞ
trêng, c¸c lîi Ých tõ ho¹t ®éng ®µo t¹o nh»m tháa
m·n nhu cÇu tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Nhµ trêng muèn
tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i tiÕn hµnh mét lo¹t c¸c
ho¹t ®éng mét c¸ch khoa häc nhÊt. Mäi ho¹t ®éng cña
Nhµ trêng ®Òu do con ngêi ®¶m nhiÖm (®éi ngò c¸n
bé qu¶n lý, ®éi ngò nh©n viªn phôc vô vµ ®éi ngò
gi¸o viªn, gi¶ng viªn gi¶ng d¹y). HiÖu qu¶ ho¹t
®éng cña Nhµ trêng phÇn lín do gi¸o viªn, gi¶ng
viªn t¹o ra. §a sè c¸c gi¸o viªn, gi¶ng viªn cña
Nhµ trêng chØ thùc hiÖn nhiÖm vô ®µo t¹o mét c¸ch
say mª s¸ng t¹o khi hä cã tr×nh ®é cao vµ ®îc t¹o
®éng c¬, tøc lµ khi cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch sö dông
hÊp dÉn, ®¶m b¶o hµi hßa lîi Ých. Ho¹t ®éng ®µo t¹o
cña nhµ trêng chØ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao khi cã ®éi
ngò gi¸o viªn, gi¶ng viªn m¹nh, ®ång bé vµ lµm viÖc
mét c¸ch say mª s¸ng t¹o. Nh vËy, chÊt lîng cña
®éi ngò gi¸o viªn quyÕt ®Þnh chÊt lîng ®µo t¹o cña
Nhµ trêng.
Nhµ trêng còng nh c¸c tæ chøc kh¸c, ®Ó ®¸nh
gi¸ chÊt lîng ®éi ngò gi¶ng viªn cÇn ph¶i xem xÐt,
®¸nh gi¸ b»ng c¸ch phèi kÕt hîp gi÷a kÕt qu¶ cña
c¸c c¸ch ®¸nh gi¸ (møc ®é ®¹t chuÈn, chÊt lîng
c«ng viÖc vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¶ tËp thÓ).
- §¸nh gi¸ chÊt lîng ®éi ngò gi¶ng viªn b»ng
c¸ch ®o lêng theo c¸c tiªu chuÈn: §©y lµ c¸ch ®¸nh
gi¸ chÊt lîng ®éi ngò gi¶ng viªn theo c¬ cÊu giíi
tÝnh; chÊt lîng ®éi ngò gi¶ng viªn theo c¬ cÊu
Nguyễn Thị Thu Hương
11
Khoa Kinh Tế & Quản Lý
- Xem thêm -