Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luận văn phân tích và đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của t...

Tài liệu Luận văn phân tích và đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của trường trung cấp kinh tế kỹ thuật yên bái

.PDF
131
513
67

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI --------------------------------------- NGUYỄN ĐỨC PHÚC PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO CỦA TRƯỜNG TRUNG CẤP KINH TẾ - KỸ THUẬT YÊN BÁI LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGÔ VĂN VƯỢNG Hà Nội – Năm 2014 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc MỤC LỤC MỤC LỤC ................................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iv LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................... vi DANH MỤC HÌNH VẼ .......................................................................................... vii DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... ix Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO ............................. 1 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đào tạo và chất lượng đào tạo ............... 1 1.1.1. Đào tạo và các nội dung cơ bản của hoạt động đào tạo .................................... 1 1.1.1.1 Đào tạo: .........................................................................................................1 1.1.1.2 Các nội dung cơ bản của hoạt động đào tạo....................................................1 1.1.2. Chất lượng đào tạo ............................................................................................ 4 1.1.3. Sự cần thiết khách quan phải đánh giá chất lượng đào tạo ............................... 5 1.1.4. Hệ thống quản lý chất lượng đào tạo ................................................................ 6 1.1.5. Kiểm định chất lượng đào tạo ........................................................................... 7 1.1.6. Đánh giá, đo lường chất lượng đào tạo ............................................................. 8 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và quản lý chất lượng. ................ 9 1.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo .................................................. 9 1.2.2. Các mô hình quản lý chất lượng đào tạo......................................................... 11 1.2.2.1. Quản lý chất lượng tổng thể (TQM – Total Quality Management) .............11 1.2.2.2. Mô hình các yếu tố tổ chức. .........................................................................13 1.3. Đánh giá chất lượng đào tạo .............................................................................. 13 1.3.1. Mục đích của đánh giá chất lượng .................................................................. 13 1.3.2. Các quan điểm đánh giá chất lượng đào tạo ................................................... 14 1.4. Phương pháp đánh giá ........................................................................................ 14 1.4.1. Đánh giá điều kiện đảm bảo chất lượng.......................................................... 14 1.4.2. Khảo sát sự hài lòng của người học. ............................................................... 21 i Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc 1.4.3. Đánh giá chất lượng đào tạo thông qua người sử dụng lao động. .................. 21 Kết luận chương 1 ................................................................................................... 24 Chương 2 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO CỦA TRƯỜNG TRUNG CẤP KINH TẾ - KỸ THUẬT YÊN BÁI .............................. 25 2.1. Giới thiệu về trường . ......................................................................................... 25 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển. ................................................................. 25 2.1.2. Cơ cấu, tổ chức bộ máy của trường ................................................................ 26 2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ của trường .................................................................... 26 2.1.4. Ngành nghề đào tạo và quy mô đào tạo .......................................................... 30 2.1.4.1. Ngành nghề đào tạo......................................................................................30 2.1.4.2. Quy mô đào tạo: ...........................................................................................31 2.2. Phân tích thực trạng chất lượng đào tạo của trường ......................................... 32 2.2.1. Đánh giá chung về chất lượng đào tạo tại trường ......................................... 32 2.2.1.1 Kết quả tốt nghiệp và tìm việc làm sau khi tốt nghiệp..................................32 2.2.1.2 Đánh giá chất lượng đào tạo thông qua người sử dụng lao động .................34 2.2.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo của trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Yên Bái ....................................................................................... 36 2.2.2.1 Các yếu tố bên ngoài .....................................................................................36 2.2.2.2 Phân tích các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo của nhà trường ...........39 Kết luận chương 2 ................................................................................................... 73 Chương 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TRƯỜNG TRUNG CẤP KINH TẾ - KỸ THUẬT YÊN BÁI ................. 76 3.1. Tính tất yếu khách quan trong việc nâng cao chất lượng đào tạo của Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Yên Bái. ..................................................................... 76 3.2. Những cơ hội và thách thức của Trường. .......................................................... 76 3.2.1. Những cơ hội. .................................................................................................. 76 3.2.2. Những thách thức ............................................................................................ 78 3.3. Đề xuất giải pháp ............................................................................................... 78 ii Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc 3.3.1. Giải pháp thứ 1: Đổi mới xây dựng mục tiêu, chương trình đào tạo và phương pháp giảng dạy .......................................................................................................... 79 3.3.2. Giải pháp thứ 2: Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ............................... 83 3.3.4. Giải pháp thứ 4: Nâng cao công tác quản lý người học ..................................... 90 3.3.5. Giải pháp thứ 5: Tăng cường đầu tư và nâng cao hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy và học của Nhà trường ................................................. 91 3.3.6. Giải pháp thứ 6: Hợp tác và nâng cao mối quan hệ giữa Nhà trường và các cơ sở sử dụng lao động................................................................................................... 95 Kết luận chương 3 ................................................................................................... 97 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC iii Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian nghiên cứu và áp dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn, đến nay, tôi đã hoàn thành xong cuốn luận văn của mình. Để có được kết quả này là nhờ tới sự giảng dạy tâm huyết của các thầy cô giáo trường Đại học Bách khoa Hà Nội, sự chỉ bảo nhiệt tình của TS Nguyễn Văn Nghiến và sự hỗ trợ chân tình của Ban giám hiệu, các anh chị và các bạn đồng nghiệp đang công tác tại trường cùng các cơ quan hữu quan khác. Với tình cảm chân thành, tôi xin gửi lời cảm ơn đến: - Ban Giám hiệu, Viện đào tạo sau Đại học, các giảng viên Khoa Kinh tế và Quản lý Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã giảng dạy và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong khóa học và trong quá trình thực hiện cuốn luận văn này. - Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS Nguyễn Văn Nghiến, là người Thầy hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo và cho tôi những lời khuyên sâu sắc không những giúp tôi hoàn thành luận văn, mà còn truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu về nghề nghiệp. - Ban giám hiệu cùng các anh chị, các bạn đồng nghiệp tại trường đã giúp đỡ và đóng góp ý kiến cho tôi trong việc hoàn thành luận văn này. - Các đơn vị doanh nghiệp đã cung cấp số liệu điều tra phục vụ cho quá trình nghiên cứu và viết luận văn này. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng do thời gian có hạn, kinh nghiệm và trình độ bản thân còn nhiều hạn chế nên chắc chắn luận văn không tránh khỏi những sai sót, tác giả rất mong nhận được những ý kiến góp ý của các thầy cô và các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Yên Bái, ngày 20 tháng 03 năm 2014 Học viên Nguyễn Đức Phúc iv Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những nội dung đã trình bày trong luận văn là kết quả do tôi tự nghiên cứu từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau và từ quá trình liên hệ thực tế, không sao chép của bất kỳ luận văn hay đề tài nào trước đó. Học viên Nguyễn Đức Phúc v Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nội dung TT Trung tâm CTĐT Chương trình đào tạo TCCN Trung cấp chuyên nghiệp HS-SV Học sinh, sinh viên TCNH Tài chính ngân hàng QTKD Quản trị kinh doanh SKKN Sáng kiến kinh nghiệm NCKH Nghiên cứu khoa học KTDN Kế toán doanh nghiệp KTNLN Kỹ thuật nông lâm nghiệp HT & GTVL Hợp tác và giới thiệu việc làm KHCB & KTCS Khoa học cơ bản và kỹ thuật cơ sở vi Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Sơ đồ quan niệm về chất lượng đào tạo ...................................................... 5 Hình 1.2: Giản đồ nhân quả của ISHIKAWA [24, 49] .............................................. 6 Hình 1.3: Sơ đồ đánh giá trong giáo dục đào tạo ........................................................ 8 Hình 1.4: Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo ......................................... 10 Hình 2.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức trường : .................................................................. 26 Hình 2.2: Sơ đồ tuyển dụng giáo viên....................................................................... 44 Biểu đồ 2.1: Số lượng hs, từ năm 2009 đến 2013 .................................................... 32 Biểu đồ 2.2: Trình độ chuyên môn của giáo viên từ năm học 2009 - 2013 .............. 46 vii Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Các yêu cầu đối với học sinh tốt nghiệp giáo dục chuyên nghiệp ........... 22 Bảng 2.1: Quy mô đào tạo của nhà trường từ năm 2009 đến năm 2013 .................. 31 Bảng 2.2: Bảng thống kê số lượng người học tuyển vào các chuyên ngành từ năm 2009 - 2013 ............................................................................................................... 32 Bảng 2.3: Kết quả tỉ lệ tốt nghiệp hệ TCCN giai đoạn 2009-2013 ........................... 33 Bảng 2.4: Đánh giá tình hình việc làm của người học sau khi tốt nghiệp ................ 34 Bảng 2.5: Đánh giá các kỹ năng của người lao động được đào tạo tại trường ......... 35 Bảng 2.6: Đánh giá mức độ phù hợp của mục tiêu đào tạo (Tỷ lệ %) ...................... 40 Bảng 2.7: Đánh giá sự phù hợp của mục tiêu, chương trình đào tạo (Tỷ lệ %) ............. 41 Bảng 2.8: Thống kê số lượng cán bộ giáo viên qua các năm.................................... 43 Bảng 2.9: Cơ cấu giáo viên theo độ tuổi và thâm niên công tác ............................... 45 Bảng 2.10: Trình độ chuyên môn của giáo viên từ năm học 2009 - 2013 ................ 46 Bảng 2.11: Trình độ ngoại ngữ, tin học của giáo viên .............................................. 47 Bảng 2.12: Trình độ sư phạm của giáo viên ............................................................. 47 Bảng 2.13: Kết quả đánh giá năng lực sư phạm của giáo viên ................................. 48 Bảng 2.14: Đánh giá hiệu quả các phương pháp dạy học. ........................................ 50 Bảng 2.15: Bảng thống kê về SKKN, NCKH giáo viên qua các năm ...................... 52 Bảng 2.16: Tổng hợp đánh giá công tác tổ chức và quản lý ..................................... 53 Bảng 2.17: Bảng tổng hợp số lượng tuyển sinh THCN từ năm 2009-2013 ............. 54 Bảng 2.18: Kết quả đánh giá công tác quản lý hoạt động đào tạo ............................ 55 Bảng 2.19: Kết quả đánh giá công tác quản lý hoạt động học tập của người học .... 59 Bảng 2.20: Tổng hợp kết quả rèn luyện học sinh từ năm 2009-2013 ....................... 64 Bảng 2.21: Tổng hợp các điều kiện phục vụ đào tạo. ............................................... 65 Bảng 2.22. Đánh giá về điều kiện cơ sở vật chất. ..................................................... 66 Bảng 2.23: Bảng thống kê đầu sách và tài liệu tham khảo, số lượng bản cho các chương trình đào tạo và nghiên cứu khoa học .......................................................... 66 Bảng 2.24: Tình hình kinh phí sử dụng từ năm 2011 đến 2013 ............................... 68 Bảng 2.25: Tỷ lệ thu nhập bình quân hàng tháng của giáo viên ............................... 70 Bảng 2.26: Sự phối hợp giữa cơ sở sử dụng lao động với nhà trường ..................... 72 Bảng 3.1: Dự kiến một số trang thiết bị, máy móc trang bị cho một phòng lớp học lý thuyết. .................................................................................................................... 94 Bảng 3.2: Dự kiến chi phí đầu tư xây dựng cơ sở vật chất đến năm 2015. .............. 95 viii Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xu thế hội nhập và toàn cầu hoá, ngành giáo dục phải đối mặt với nhiều thách thức, phải cạnh tranh với các nước trong khu vực và trên thế giới. Bên cạnh đó theo lộ trình cam kết khi Việt Nam gia nhập WTO từ 01/01/2009 sẽ có các trường đào tạo 100% vốn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam nên các cơ sở giáo dục và đào tạo trong nước phải cạnh tranh quyết liệt với các cơ sở giáo dục nước ngoài. Các cơ sở đào tạo muốn nâng cao vị thế của mình không còn cách nào khác phải nâng cao chất lượng đào tạo. Nhận thức được điều này, Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, lấy việc phát triển giáo dụcđào tạo là động lực quan trọng để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn nhân lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Chủ trương đó đã được cụ thể hoá trong rất nhiều cương lĩnh, chính sách, và các hoạt động đầu tư cho phát triển giáo dục, trong đó có chủ trương phát động “xây dựng một xã hội học tập” Trong tình hình mới hiện nay, trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Yên Bái đã và đang hết sức nỗ lực để góp phần vào việc cung ứng những người lao động có trình độ cao, đáp ứng được những yêu cầu về con người trong thời đại mới. Với những yêu cầu cấp bách trên đòi hỏi trường không những phải năng động trong việc phát huy tiềm lực hiện có mà còn phải nâng cao chất lượng đào tạo để cung cấp cho thị trường lao động những đội ngũ cán bộ, nhân viên kinh tế, kỹ thuật và công nhân có tay nghề cao có khả năng đáp ứng yêu cầu công việc ở các doanh nghiệp trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay. Là một giáo viên giảng dạy tại trường với mong muốn được đóng góp một phần sức lực và trí tuệ nhỏ bé của mình vào sự phát triển của nhà trường, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Phân tích và đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Yên Bái” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình. ix Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc 2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn - Giúp Nhà trường nghiên cứu, đánh giá về thực trạng chất lượng đào tạo của mình, từ đó xây dựng các chiến lược phát triển, kế hoạch đào tạo,...nhằm nâng cao chất lượng đạo tạo. - Từ công tác đánh giá thực trạng, đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường trong thời gian tới với mục đích góp sức chung cùng với Nhà trường phát triển chất lượng đào tạo, chuẩn bị các nội lực để nâng cấp thành trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Yên Bái trong tương lai. 3. Mục đích nghiên cứu đề tài Phân tích đánh giá chất lượng đào tạo của Trường trong những năm gần đây, qua đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đạo tạo giúp nhà trường nâng cao năng lực cạnh tranh và có những bước phát triển vững chắc trong giai đoạn tới, nhằm nâng cao uy tín và vị thế của nhà trường với thị trường sức lao động và trong bước xây dựng để nâng cấp Trường: - Nghiên cứu cơ sở lý luận về chất lượng đào tạo. - Phân tích thực trạng chất lượng đào tạo của Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Yên Bái. - Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường . 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận. - Nghiên cứu các văn kiện, nghị quyết, chính sách, chỉ thị của Đảng, của Nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác GDĐT; các báo cáo của Trường . - Nghiên cứu tài liệu, tạp chí của các tác giả về đánh giá chất lượng đào tạo của các trường Đại học, Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp. 4.2. Phương pháp điều tra, khảo sát Sử dụng các phiếu thăm dò đối với người học ( chủ yếu là học sinh đang học năm cuối và học sinh đã tốt nghiệp ); đối với cán bộ quản lý, giáo viên của Trường và các doanh nghiệp có sử dụng lao động đã qua đào tạo tại Trường. x Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc Qua quá trình điều tra khảo sát chủ yếu tìm hiểu các vấn đề học sinh quan tâm trong học tập và nguyện vọng của các em sau khi tốt nghiệp… ; kinh nghiệm giảng dạy của giáo viên, những điều kiện để đảm bảo chất lượng giờ dạy,…; Những kỹ năng nghề nghiệp mà người sử dụng lao động quan tâm, kết quả học tập của học sinh. 4.3. Phương pháp phân tích – tổng hợp Thông qua các số liệu về đào tạo; số liệu các cuộc điều tra khảo sát người học và các doanh nghiệp tiến hành tổng hợp, so sánh, đánh giá, rút ra kết luận từ thực tiễn. 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đề tài chủ yếu nghiên cứu các vấn đề có liên quan tới chất lượng đào tạo, nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo của Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Yên Bái trong thời gian từ năm 2009 đến 2013. Trên cơ sở các lý luận liên quan được trang bị trong quá trình học tập tại trường với việc phân tích thực trạng chất lượng đào tạo trong giáo dục của nhà trường để đề ra một số giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng của Nhà trường. Với phạm vi nghiên cứu cụ thể: - Phạm vi về không gian: Nghiên cứu tại Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Yên Bái. - Phạm vi về thời gian: số liệu phân tích chủ yếu trong các năm 2009 đến năm 2013. 6. Kết cấu của luận văn Nội dung kết cấu của luận văn gồm có: Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng giáo dục đào tạo Chương 2: Thực trạng chất lượng đào tạo tại trường . Chương 3: Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo tại trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Yên Bái. xi Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đào tạo và chất lượng đào tạo 1.1.1. Đào tạo và các nội dung cơ bản của hoạt động đào tạo 1.1.1.1 Đào tạo: “ Đào tạo là một quá trình hoạt động có mục đích, có tổ chức nhằm hình thành một cách có hệ thống các tri thức, kỹ năng, thái độ để hoàn thiện nhân cách cho mỗi cá nhân, tạo tiền đề cho họ có thể vào đời hành nghề, có năng suất và hiệu quả”. 1.1.1.2 Các nội dung cơ bản của hoạt động đào tạo a. Xác định mục tiêu đào tạo Mục tiêu đào tạo là hệ thống những kiến thức, kỹ năng, thái độ và các yêu cầu giáo dục toàn diện mà học sinh phải đạt được sau khi tốt nghiệp. Vì vậy việc xác định mục tiêu đào tạo có ý nghĩa to lớn đối với việc nâng cao hiệu quả của quá trình đào tạo. Nó giúp giáo viên xác định phải dạy gì? đến mức độ nào? từ đó lựa chọn phương pháp giảng dạy thích hợp. Nó giúp cho giáo viên biết mình phải học những gì để có thể làm được những việc sau khi học xong. Các căn cứ để xác định mục tiêu đào tạo: - Định hướng mục tiêu đào tạo quốc gia - Đặc điểm chuyên môn ngành nghề. - Mục tiêu chung của Nhà trường. Tuy nhiên, do mỗi ngành nghề đào tạo có những đặc thù khác nhau nên có những mục tiêu cụ thể khác nhau. Thông thường mục tiêu đào tạo bao gồm: - Mục tiêu về kiến thức. - Mục tiêu về phẩm chất chính trị. - Mục tiêu về kỹ năng, trình độ cần phải đạt được. b. Xây dựng chương trình đào tạo Chương trình đào tạo là các môn học hay các chuyên đề được đưa vào giảng dạy theo một trình tự xác định nhằm cung cấp các kiến thức, kỹ năng cho học viên. Nội dung chương trình đào tạo là yếu tố quan trọng nhất trong giáo dục đào tạo. 1 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc Chương trình đào tạo của mỗi ngành đào tạo lại do các trường xây dựng trên cơ sở chương trình khung của bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. Chương trình khung gồm cơ cấu nội dung các môn học, thời gian đào tạo, tỷ lệ phân bổ thời gian đào tạo giữa các môn học cơ bản và chuyên ngành; giữa lý thuyết và thực hành, thực tập. Chương trình đào tạo gồm hai khối kiến thức: - Khối kiến thức giáo dục đại cương. - Khối kiến thức giáo dục chuyên nghiệp. c. Xây dựng đội ngũ giáo viên Quá trình xây dựng đội ngũ giáo viên có chất lượng, đảm bảo quy mô và yêu cầu công việc phải xuất phát từ nhiều phía: giáo viên, Nhà trường, Nhà nước - Bản thân mỗi người giáo viên: + Về tư tưởng chính trị: đội ngũ giáo viên phải giác ngộ tư tưởng của Đảng lãnh đạo, trung thành với Đảng và có lý tưởng, yêu nghề nghiệp, kiên định với con đường do Đảng và Nhà nước chỉ ra. + Về trình độ chuyên môn: giáo viên phải có kiến thức vững về chuyên môn, nghiệp vụ, luôn phải học tập không ngừng để đảm bảo đổi mới, hoàn thiện nội dung giảng dạy. + Về phẩm chất đạo đức: giáo viên phải là người có tác phong, lối sống lành mạnh, giản dị, tôn trọng đồng nghiệp và học sinh. Hết lòng yêu nghề, yêu học sinh, vì sự nghiệp giáo dục và vì sự phát triển của đất nước. - Đối với nhà trường: Phải có kế hoạch chủ động trong việc quy hoạch, tuyển dụng và phát triển đội ngũ giáo viên, tạo điều kiện tốt nhất để giáo viên giảng dạy, học tập và cống hiến. + Về mặt số lượng: đảm bảo đủ số lượng giáo viên theo quy mô đào tạo và theo biên chế ngành nghề đào tạo. Đối với môn học lý thuyết tối đa là 1 giáo viên /20 học sinh, đối với môn thực hành là 1 giáo viên / 15 học sinh. 2 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc + Về mặt chất lượng: giáo viên phải có bằng tốt nghiệp đại học trở lên. Đối với giáo viên không tốt nghiệp ở các trường sư phạm thì phải có chứng chỉ sư phạm. - Đối với các cơ quan quản lý Nhà nước: + Xây dựng nội dung, chương trình, phương thức, bồi dưỡng giảng viên theo hướng hiện đại, đặc biệt là việc ứng dụng các phương pháp giảng dạy tiên tiến phù hợp với yêu cầu giáo dục đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp. + Xây dựng các cơ chế, chính sách cụ thể để tuyển chọn sinh viên tốt nghiệp đại học loại khá, giỏi, có phẩm chất tốt và những người có trình độ đại học, sau đại học, có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, có nguyện vọng trở thành nhà giáo. + Xây dựng quy hoạch mạng lưới cơ sở đào tạo, bồi dưỡng giảng viên cho các trường đại học, cao đẳng, quy định chế độ và tiêu chuẩn đào tạo, bồi dưỡng giảng viên đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp. + Quy định cơ chế, chính sách cụ thể để gắn công tác đào tạo với công tác nghiên cứu khoa học. d. Xây dựng cơ sở vật chất cho đào tạo Hệ thống cơ sở vật chất phục vụ cho công tác đào tạo trong mỗi nhà trường là một yếu tố quan trọng quyết định chất lượng đào tạo. Mỗi một ngành nghề đào tạo đòi hỏi hệ thống phương tiện riêng, nhưng chung quy lại thì hệ thống cơ sở vật chất trong nhà trường gồm: phòng học lý thuyết, phòng thực hành, phòng thí nghiệm, xưởng thực tập, thư viện, ký túc xá, các phương tiện dạy học. Theo quy định: - Diện tích dành cho khu học tập, thí nghiệm là 6m2/ học sinh. - Khu ký túc xá là 3m2/ học sinh. - Mỗi phòng học lý thuyết chỉ được có tối đa là 35 học sinh. Ngày nay, khi chúng ta nói rất nhiều về đổi mới quá trình dạy học bằng việc ứng dụng khoa học công nghệ, đưa phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học thì đòi hỏi mỗi nhà trường cần chú trọng hơn nữa vào việc đầu tư nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống cơ sở vật chất nhằm đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển của giáo dục nói riêng và của cả xã hội nói chung. Tuy nhiên để việc đầu tư có hiệu quả cần 3 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc phải tính toán kỹ lưỡng, cân đối giữa nhu cầu thực tế và quy mô đầu tư để tránh lãng phí, nâng cao hiệu quả sử dụng đối với các công trình này. e. Lựa chọn phương pháp giảng dạy Phương pháp dạy học là hoạt động có mục đích rõ ràng của giáo viên nhằm truyền đạt các kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo tạo điều kiện cho sinh viên tiếp thu và phát triển một cách tốt nhất khả năng của họ. Tùy thuộc vào đối tượng học viên, mục tiêu và nội dung chương trình đào tạo, cơ sở vật chất, loại hình đào tạo mà chúng ta sử dụng phương pháp hoặc nhóm các phương pháp đào tạo khác nhau nhằm đạt được mục tiêu và kết quả đào tạo mong muốn. Hệ thống các phương pháp đào tạo bao gồm một số phương pháp cơ bản sau đây: Phương pháp thuyết trình; Phương pháp đàm thoại; Phương pháp làm việc với sách (giáo trình, tài liệu tham khảo); Nhóm các phương pháp trực quan; Nhóm các phương pháp luyện tập. 1.1.2. Chất lượng đào tạo Chất lượng đào tạo luôn là vấn đề quan trọng nhất của tất cả các nhà trường. Việc phấn đấu nâng cao chất lượng đào tạo bây giờ cũng được xem như nhiệm vụ quan trọng nhất của tất cả các cơ sở đào tạo nói chung và cơ sở có đào tạo nghề nói riêng. Trong giáo dục đào tạo nói chung và đào tạo nghề nói riêng chất lượng là một khái niệm khó định nghĩa, khó xác định, khó đo lường. Dưới đây là một số quan điểm khác nhau về chất lượng đào tạo. -“ Chất lượng đào tạo là kết quả của quá trình đào tạo được phản ánh ở các đặc trưng về phẩm chất, giá trị nhân cách và giá trị sức lao động hay năng lực hành nghề của người tốt nghiệp tương ứng với mục tiêu, chương trình đào tạo theo các ngành nghề cụ thể.” [3, 105] - “ Chất lượng đào tạo được đánh giá qua mức độ đạt được mục tiêu đào tạo đã đề ra đối với chương trình đào tạo”. (Lê Đức Ngọc, Lâm Quang Thiệp – Đại học Quốc gia Hà Nội). 4 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc Như vậy chất lượng đào tạo bao gồm 2 khía cạnh: Thứ nhất: Đạt được mục tiêu (phù hợp với tiêu chuẩn) do nhà trường đề ra. Khía cạnh này chất lượng được xem là "chất lượng bên trong". Thứ hai: Chất lượng được xem là sự thoả mãn tốt nhất những đòi hỏi của người sử dụng, ở khía cạnh này chất lượng được xem là "chất lượng bên ngoài". Như vậy, để hoạt động đào tạo đạt chất lượng cao, trước hết phải đạt được chất lượng bên trong, đó sẽ là nền tảng để đạt được chất lượng bên ngoài. Hình 1.1: Sơ đồ quan niệm về chất lượng đào tạo Nhu cầu xã hội Kết quả đào tạo phù hợp nhu cầu sử dụng đạt chất lượng ngoài Kết quả đào tạo Kết quả đào tạo khớp với mục tiêu đào tạo (Nguồn: Giáo trình quản lý chất lượng đào tạo [9,tr 45] Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng: chất lượng đào tạo trước hết phải là kết quả của quá trình đào tạo và được thể hiện trong hoạt động nghề nghiệp của người tốt nghiệp. Quá trình thích ứng với thị trường người lao động không chỉ phụ thuộc vào chất lượng đào tạo mà còn phụ thuộc vào yếu tố thị trường, như quan hệ cung - cầu giá cả sức lao động, chính sách sử dụng và bố trí công việc của Nhà nước và người sử dụng lao động … do đó khả năng thích ứng còn phản ánh cả hiệu quả lao động đào tạo ngoài xã hội và thị trường lao động được thể hiện: [3, 34]. 1.1.3. Sự cần thiết khách quan phải đánh giá chất lượng đào tạo Tuy đã có những cố gắng đáng ghi nhận trên đà khôi phục lại vai trò vị trí của mình nhằm cung cấp cho đất nước những người lao động vừa có tri thức kỹ thuật vừa có kỹ năng lao động ở trình độ trung cấp – một trong ba thành phần cơ bản của cơ cấu trình độ lao động trong mọi quốc gia đó là công nhân – kỹ thuật viên – đại học nhưng hiện nay giáo dục nghề Việt Nam đang còn có nhứng yếu kém, bất cập cần khắc phục: 5 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc - Chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa yêu cầu lớn về mở rộng quy mô, bảo đảm chất lượng với khả năng hẹp về nguồn lực và hạn chế về việc làm cho người tốt nghiệp. - Việc liên kết đào tạo với nghiên cứu khoa học, ứng dụng chuyển giao công nghệ chưa gắn với thị trường và nhu cầu thực tiễn. - Chất lượng đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực trong giai đoạn hiên nay. - Nhiều giải pháp mới tuy đã triển khai nhưng thiếu tính đồng bộ, ở một số giải pháp còn những lúng túng nhất định về quan điểm, chưa sát về nội dung và chưa cương quyết trong thực hành cũng như tiếp thu và xử lý tốt các ý kiến đóng góp. Tiến trình đổi mới chậm so với tốc độ dự kiến. 1.1.4. Hệ thống quản lý chất lượng đào tạo Hệ thống chất lượng được xem như là một phương tiện cần thiết để thực hiện chức năng quản lý chất lượng. Theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 5814 – 94, hệ thống chất lượng là cơ cấu tổ chức trách nhiệm, thủ tục, quá trình và nguồn lực cần thiết để quản lý chất lượng. Trong đào tạo, hệ thống chất lượng là cơ cấu tổ chức, quản lý chất lượng đào tạo ở phạm vi toàn ngành hoặc ở từng cơ sở đào tạo. Dưới đây là giản đồ nhân quả của Ishikawa về quản lý chất lượng đào tạo. Hình 1.2: Giản đồ nhân quả của ISHIKAWA [24, 49] Tuyển sinh Thiết bị kĩ thuật, công nghệ Tổ chức quản lý Chỉ tiêu chất lượng ………………… sản phẩm Con người Cơ chế quản lý Kết quả Yếu tố nguyên nhân 6 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc Trong đào tạo, quản lý chất lượng đào tạo là quá trình tổ chức thực hiện các biện pháp quản lý toàn bộ quá trình đào tạo nhằm đảm bảo không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu người sử dụng lao động (từ khâu tìm hiểu thị trường lao động, đánh giá kết quả đào tạo). 1.1.5. Kiểm định chất lượng đào tạo Chất lượng đào tạo có thể đánh giá trực tiếp qua sản phẩm đào tạo, qua chất lượng học sinh tốt nghiệp, tuy nhiên cũng có thể đánh giá gián tiếp qua các điều kiện đảm bảo chất lượng. Kiểm định chất lượng là một hệ thống tổ chức và giải pháp để đánh giá chất lượng đào tạo (đầu ra) và các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo theo các chuẩn mực được quy định. Những chương trình đào tạo và cơ sở đào tạo đạt chuẩn sau khi kiểm định được thông báo công khai cho người học, người sử dụng lao động và toàn xó hội như một bằng chứng đảm bảo cho chất lượng đào tạo của cỏc cơ sở và cỏc chương trỡnh đào tạo đú. Công tác kiểm định có hai mục đích cơ bản sau: - Đánh giá, xác nhận hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo của một trường hoặc một chương trình đào tạo theo bộ tiêu chuẩn do cơ quan kiểm định đề ra được nhà trường thừa nhận và cam kết thực hiện. - Giúp nhà trường cải thiện, nâng cao chất lượng đào tạo của mình để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu xã hội, đảm bảo lợi ích chung của xã hội, của người sử dụng lao động và của cả người học. Tóm lại, Quản lý nhà nước về giáo dục nói chung và chất lượng đào tạo nói riêng là một vấn đề mới mẻ cũng nhiều khó khăn do tính đa dạng và phạm vi rộng lớn của các hoạt động đào tạo ở phạm vi quốc gia cũng như ở các ngành/địa phương và cơ sở đào tạo. Cùng với quá trình chuẩn hóa giáo dục, việc triển khai hệ thống đảm bảo và kiểm định chất lượng ở các bậc học, ngành học là một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước về chất lượng đào tạo ở nước ta trong những thập niên đầu thế kỷ 21. 7 . Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên Nguyễn Đức Phúc 1.1.6. Đánh giá, đo lường chất lượng đào tạo Ngày nay, chất lượng đào tạo không chỉ bó hẹp trong phạm vi quốc gia mà là chất lượng so sánh khu vực và thế giới. Nhân lực kỹ thuật được đào tạo phải đáp ứng thị trường lao động quốc tế. Các chuẩn mực quốc tế đang cần được hình thành là bộ công cụ chuẩn (ISO) để đánh giá đo lường chất lượng đào tạo. Việc đánh giá, đo lường chất lượng cũng có thể được tiến hành từ bên ngoài do các cơ quan quản lý và cộng đồng đào tạo thực hiện với các mục đích khác nhau (khen thưởng, phê bình, xếp hạng, khuyến khích tài chính, kiểm định công nhận). Việc đầu tiên, quan trọng nhất vẫn là xác định mục đích của việc đo lường, đánh giá. Từ đó mới xác định được việc sử dụng phương pháp cũng như các công cụ đo lường tương ứng. Trong đào tạo có 6 loại đánh giá chính và dưới đây là sơ đồ đánh giá trong giáo dục đào tạo. Hình 1.3: Sơ đồ đánh giá trong giáo dục đào tạo 1 Yêu cầu của kinh tế - xã hội 2 Quá trình đào tạo Mục tiêu đào tạo 5 3 Sản phẩm đào tạo 4 (Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân lực, NXB Giáo dục) 1. Đánh giá mục tiêu đào tạo đáp ứng với yêu cầu của kinh tế - xã hội. 2. Đánh giá chương trình, nội dung đào tạo. 3. Đánh giá sản phẩm đào tạo đáp ứng mục tiêu đào tạo. 4. Đánh giá quá trình đào tạo. 5. Đánh giá tuyển dụng. 6. Đánh giá kiểm định công nhận cơ sở đào tạo. 8
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan