Tài liệu Luận văn những giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế và xoá đói giảm nghèo ở huyện chiêm hoá tỉnh tuyên quang

Lêi nãi ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi . HuyÖn chiªm ho¸ lµ mét huyÖn miÒn nói cña tØnh Tuyªn Quang.§©y lµ mét huyªn cã nhiÒu ®Æc thï vµ lµ huyÖn cã nhiÒu tµi nguyªn phong phó vµ vÞ trÝ quan träng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. HuyÖn Chiªm Ho¸ ®· cã nh÷ng bíc tiÕn dµi vµ cã nh÷ng thµnh tùu næi bËt ®Æc biÖt lµ ®êi sèng nh©n d©n ®îc n©ng cao, c«ng b»ng x· héi ®îc duy tr× æn ®Þnh ,... Tuy nhiªn do qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ còng ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh: nÒn kinh tÕ phæ biÕn lµ s¶n xuÊt nhá, tù cÊp tù tóc mang nÆng dÊu Ên cña nÒn kinh tÕ tù nhiªn, n¨ng suÊt c©y trång vËt nu«i, n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp- c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm, tû träng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, tû träng s¶n xuÊt dÞch vô thÊp, c¸c nhu cÇu cÇn thiÕt cho ®êi sèng nh©n d©n cha ®îc ®¶m b¶o, v¨n hãa- x· héi cha ph¸t triÓn, tr×nh ®é d©n trÝ thÊp. §óng nh nhËn ®Þnh nghÞ quyÕt trung ¬ng 5 (kho¸ VII) : c¬ chÕ qu¶n lý chÝnh s¸ch cña nhµ níc ®Ó ph¸t triÓn cha phï hîp, lîi Ých cña ngêi lao ®éng cha ®îc ®¶m b¶o, c¬ cÊu n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n cha tho¸t khái ®éc canh vµ thuÇn n«ng, ch¨n nu«i cha ph¸t triÓn manh, l©m nghiÖp nÆng vÒ khai th¸c ®Ó l¹i hËu qu¶ n¨ng nÒ (lò lôt) rõng trång vµ b¶o vÖ rõng cha thµnh ngµnh kinh doanh lµm giµu cho ngêi lao ®éng c«ng nghiÖp, th¬ng nghiÖp dÞch vô n«ng th«n cha ph¸t triÓn, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng, giao th«ng vËn t¶i, th¬ng nghiÖp dÞch vô chuyÓn híng chËm . Kinh tÕ ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c x· vïng s©u vïng xa. V× vËy trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi chung cña toµn huyÖn th× chóng ta thÊy qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn huyÖn Chiªm Ho¸ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, nªn vÊn ®Ò ph¸t triªn kinh tÕ - x· héi trë nªn hÕt søc cÊp thiÕt vµ ®Æc biÖt quan t©m h¬n ®Ó gãp phÇn c¶i thiÖn møc sèng cña nh©n d©n ,gi¶m møc nghÌo ®ãi, chÝnh v× nh÷ng lÏ ®ã mµ em tiÕn hµnh chän nghiªn cøu ®Ò tµi : "Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë huyÖn Chiªm Ho¸ - tØnh Tuyªn Quang". §©y lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa trong viÖc nghiªn cøu khoa häc víi nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn, cÊp b¸ch ®ang ®îc ®Æt ra trong ph¸t triÓn kinh tÕ Tuyªn Quang nãi chung vµ huyªn Chiªm Ho¸ nãi riªng. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi : Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ hÖ thèng ho¸ mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ ph¬ng ph¸p luËn ®Ó xem xÐt ®¸nh gi¸ vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë huyÖn Chiªm Ho¸. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë huyÖn Chiªm Ho¸ vµ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn. Tõ ®ã rót ra nh÷ng mÆt ®¹t ®îc, nh÷ng mÆt h¹n chÕ vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn gi¶i quyÕt. Trªn c¬ së ®ã ®a ra nh÷ng ph¬ng híng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë huyÖn Chiªm Ho¸. 3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi : §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu t×nh h×nh s¶n xuÊt, thùc tr¹ng ®êi sèng cña d©n c, ®iÒu kiÖt s¶n xuÊt vµ ph¬ng híng ph¸t triÓn s¶n xu©t ë huyÖn Chiªm Ho¸. 4.Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu : §Ó ®¶m b¶o môc ®Ých nghiªn cøu nªu trªn cña ®Ò tµi tËp trung ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu sau: -Dïng ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng ®Ó xem xÐt vËn ®éng cña sù vËt trong mçi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. -Dïng c¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu tra pháng vÊn, ph¬ng ph¸p tæng hîp, ph¬ng ph¸p lÞch sö, ph¬ng ph¸p thèng kª, ph©n tÝch,.....Nh»m xem xÐt ®èi tîng nghiªn cøu mét c¸ch toµn vÑn vµ trong tr¹ng th¸i ®éng . 5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi : Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo trong n«ng th«n. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ®ãi nghÌo vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo trong n«ng th«n huyÖn Chiªm Ho¸ . Ch¬ng III: Ph¬ng híng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n thóc ®Èy kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë huyÖn Chiªm Ho¸. Nhê sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o :PGS.TS. Hoµng ViÖt vµ sù nç lùc cña b¶n th©n, luËn v¨n ®· ®îc hoµn thµnh. Tuy nhiªn do kh¶ n¨ng cã h¹n, thêi gian thùc tËp ng¾n nªn ch¾c ch¾n luËn v¨n cßn nhiÒu h¹n chÕ, em mong ®îc sù gãp ý thªm cña c¸c thÇy, C« gi¸o vµ c¸c b¹n ®äc. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n tíi thÇy gi¸o híng dÊn : PGS.TS. Hoµng ViÖt vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa KTNN-PTNT trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n Hµ Néi. Ch¬ng I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vµ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo trong n«ng th«n 1. Quan niÖm vµ tiªu chÝ x¸c ®inh ®ãi nghÌo 1.1 Quan niÖm vÒ ®ãi nghÌo X· héi loµi ngêi ®· ph¸t triÓn qua nhiÒu nÊc thang lÞch sö do tr×nh ®é s¶n xuÊt quy ®inh. B»ng lao ®éng s¶n xu©t con ngêi khai th¸c thiªn nhiªn ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ¨n, mÆc, ë, vµ nh÷ng nhu cÇu kh¸c. N¨ng suÊt lao ®éng ngµy cµng t¨ng th× cña c¶i ngµy cµng nhiÒu, c¸c nhu cÇu sèng ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ h¬n; tr¸i l¹i n¨ng s1uÊt lao ®éng thÊp, cña c¶i v©t chÊt thu ®îc Ýt, con ngêi r¬i vµo c¶nh ®ãi nghÌo. §ãi nghÌo kh«ng chØ xuÊt hiÖn vµ tån t¹i díi chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû, chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ,chÕ ®é phong kiÕn víi tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt kÐm ph¸t triÓn mµ ngay trong thêi ®¹i ngµy nay víi c«ng cuéc c¸ch mang khoa häc hiÖn ®¹i, víi lùc lîng s¶n xuÊt cao tra tõng thÊy, trong tõng quèc gia kÓ c¶ c¸c quèc gia ®· ph¸t triÓn nhÊt trªn thÕ giíi, ®ãi nghÌo vÉn tån t¹i mét c¸ch hiÓn nhiªn. Do ®ã loµi ngêi ®· ph¶i lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt cña m×nh, n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n ..... §èi víi níc ta B¸c Hå ®· tõng nãi: "§¶ng vµ Nhµ níc võa lo nh÷ng viÖc lín nh ®æi nÒn kinh tÕ v¨n ho¸ tiªn tiÕn, võa ®ång thêi quan t©m ®Õn nh÷ng viÖc nhá nh, t¬ng, cµ, m¾m muèi cÊn thiÕt cho ®êi sèng hµng ngµy cña nh©n d©n". §ãi nghÌo lµ mét vÊn ®Ò nãng báng vµ nhøc nhèi, nã ®îc c¸c giíi nghiªn cøu, c¬ quan ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña nhiÒu quèc gia quan t©m nghiªn ®Ó t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n cña ®ãi nghÌo vµ x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. T¹i c¸c héi nghÞ bµn vÒ gi¶m ®ãi nghÌo khu vùc Ch©u ¸ th¸i B×nh D¬ng do ESCAP tæ chøc ë B¨ng K«k Th¸i Lan th¸ng 9 n¨m 1993 ®· ®a ra kh¸i niÖm vµ ®Þnh nghi· ®ãi nghÌo nh sau: "NghÌo lµ mét bé phËn d©n c kh«ng ®îc hëng vµ tho¶ m·n c¸c nhu cÇu c¬ b¶n cña con ngêi mµ nh÷ng nhu cÇu nµy ®· ®îc x· héi thõa nhËn tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ phong tôc tËp qu¸n cña ®Þa ph¬ng". Theo PGS - PTS §ç Nguyªn Ph¬ng th× ®ãi nghÌo ®îc nghiªn cøu nh sau: "NghÌo lµ t×nh tr¹ng cña mét bé phËn d©n c cã ®iÒu kiÖn tho¶ m·n mét phÇn c¸c nhu cÇu tèi thiÒu, c¬ b¶n cña cuéc sèng vµ cã møc thu nhËp thÊp h¬n møc trung b×nh cña céng ®ång xÐt trªn mäi ph¬ng diÖn". Trªn c¬ së nhÊt trÝ víi quan ®iÓm xem xÐt vÊn ®Ò nghÌo ®ãi cña tæ chøc Liªn Hîp Quèc, Ng©n hµng ch©u ¸ ®· ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng nghÌo ®ãi vµ ®· ®a ra 2 kh¸i niÖm nghÌo ®ãi lµ: NghÌo t¬ng ®èi vµ nghÌo tuyÖt ®èi. NghÌo t¬ng ®èi lµ t×nh tr¹ng thu nhËp kh«ng cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n c¸c nhu cÇu tèi thiÓu, chØ duy tr× cuéc sèng c¬ thÓ con ngêi. NghÌo tuyÖt ®èi lµ t×nh tr¹ng thu nhËp thÊp kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¹t tíi mc sèng tèi thiÓu t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã. Theo uû ban kinh tÕ x· héi khu vc ch©u ¸ th¸i b×nh D¬ng (ESCAP) th× "sù thiÕu thèn cña c¶i trong mçi quan hÖ víi nhu cÇu thiÕt yÕu cña con ngêi ®îc xem lµ nghÌo khæ tuyÖt ®èi. Cßn khi xem xÐt thùc tr¹ng møc sèng vµ vÞ trÝ ( vÒ kinh tÕ - x· héi ) c¸c nhãm hoÆc c¸ nh©n kh¸c ë ph¬ng diÖn møc ®é tiªu thô vµ thu nhËp cña hä sÏ cho ta h×nh dung ®îc vÒ khÌo khæ t¬ng ®èi " ë níc ta, Bé lao ®éng th¬ng Binh - x· héi ®· ®a ra ®Þnh nghÜa vÒ hai lo¹i ®ãi nghÌo nh sau: NghÌo tuyÖt ®èi vµ nghÌo t¬ng ®èi. - NghÌo tuyÖt ®èi lµ t×nh tr¹ng cña mét bé phËn d©n c cã thu nhËp thÊp kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tho¶ m·n c¸c nhu cÇu tèi thiÓu chØ ®Ó duy tr× cuéc sèng . - NghÌo t¬ng ®èi lµ t×nh tr¹ng cña mét bé phËn d©n c cã møc thu nhËp thÊp kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu sinh ho¹t x· héi ë mét thêi ®iÓm nµo ®ã. Nhng hiÖn nay ë ViÖt Nam, bªn c¹nh kh¸i niÖm "nghÌo " cßn sö dông kh¸i niÖm "®ãi "®Ó ph©n biÖt møc ®é rÊt nghÌo cña mét bé phËn d©n c ."nghÌo lµ mét bé phËn d©n c cã møc sèng díi møc tèi thiÓu kh«ng tho¶ m·n c¸c nhu cÇu ¨n, mÆc, ë, ytÕ, gi¸o dôc, ®i l¹i giao tiÕp; vµ "®ãi" lµ mét t×nh tr¹ng mét bé phËn cã møc sèng díi møc tèi thiÓu c¬m kh«ng ®ñ ¨n, ¸o kh«ng ®ñ mÆc, thu nhËp kh«ng ®¶m b¶o duy tr× cuéc sèng. Tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng ®¶m b¶o nhu cÇu l¬ng thùc, thùc phÈm ®Ó duy tr× cuéc sèng trong n¨m, ViÖt nam cßn ph©n hé ®ãi ra thµnh hai nhãm lµ: hé thiÕu ®ãi vµ hé ®ãi gay g¾t ®Ó cã biÖn ph¸p hç trî kÞp thêi. Ngoµi kh¸i niÖm hé nghÌo, hé ®ãi, viÖt Nam cßn sö dông kh¸i niÖm "vïng nghÌo, x· nghÌo" lµ n¬i cã tû lÖ hé nghÌo cao h¬n nhiÒu vµ møc sèng d©n c thÊp h¬n nhiÒu so víi møc sèng chung cña c¶ níc. T×nh tr¹ng phæ biªn cña vïng nghÌo lµ c¸c ®iÓu kiÖn tù nhiªn kh«ng thuËn lîi (®Êt xÊu, thiªn tai thêng xuyªn), kÕt cÊu h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn. 1.2 Tiªu chÝ x¸c ®Þnh ranh giíi ®ãi nghÌo. C¨n cø vµo t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë níc ta vµ hiÖn tr¹ng ®êi sèng trung b×nh phæ biÕn cña d©n c hiÖn nay, cã thÓ x¸c lËp c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ ®ãi nghÌo theo mÊy chØ tiªu sau ®©y: thu nhËp, nhµ ë vµ tiÖn nghi sinh ho¹t, t liÖu s¶n xuÊt, vèn. ChuÈn møc nghÌo ®ãi do bé lao ®éng th¬ng binh x· héi ®Ò ra n¨m 1993 nh b¶ng sau: - Theo tiªu chÝ cò ChuÈn mùc N¨ng lîng b×nh qu©n NghÌo tuþªt ®èi < 15 kg g¹o / ngêi / th¸ng < 1765 kcalo/ ngµy NghÌo t¬ng ®èi < møc TB cña ®Þa ph¬ng ThiÕu ®ãi kinh niªn < 12 kg g¹o / ngêi / th¸ng < 1412 kcalo /ngµy §ãi gay g¾t kinh niªn < 8 kg g¹o / ngêi / th¸ng < 943 kcalo/ ngµy Møc ®ãi nghÌo NghÌo khæ ®îc xem xÐt ë nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau. XÐt ®iÒu kiÖn sèng cña ngêi giÇu vµ ngêi nghÌo ta thÊy: ngßi giµu thêng ®îc ë trong nh÷ng ng«i nhµ sang träng, tiÖn nghi sinh ho¹t ®Çy ®ñ, c«ng cô lao ®éng hoµn thiÖn, hiÖn ®¹i h¬n, thÓ lùc cêng tr¸ng, t¸c phong nhanh nhÑn, ho¹t b¸t, con c¸i ®îc häc hµnh tö tÕ... ngîc l¹i nh÷ng ngêi nghÌo khæ ph¶i chÞu ®iÒu kiÖn ¨n, ë, tåi tµn, nhµ cöa dét n¸t, xiªu vÑo ph¬ng tiÖn sinh ho¹t thiÕu thèn, cò kü, c«ng cô lao ®éng th« s¬, l¹c hËu, thÓ träng gÇy yÕu, t¸c phong ch©m ch¹p, t©m t buån b·, con c¸i thêng nghØ häc sím hoÆc kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó theo häc. - Theo tiªu chÝ míi Sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ®îc xem xÐt trªn nhiÒu lÜnh vùc ®êi sèng kinh tÕ - x· héi. Cô thÓ h¬n, cã thÓ xem xÐt sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ë c¸c khu vùc kh¸c nhau gi÷a c¸c tÇng líp d©n c vµ c¸c vïng theo c¸c lÜnh vùc cô thÓ nh: + Sù kh¸c nhau vÒ së h÷u / chiÕm h÷u t liÖu s¶n xuÊt + Sù chªng lÖch vÒ thu nhËp / møc sèng vµ viÖc lµm + Sù kh¸c nhau vÒ së h÷u / sö dông c¸c tµi s¶n nh nhµ ë, c¸c ph¬ng tiÖn trong cuéc sèng vµ sinh ho¹t. + Sù kh¸c nhau vÒ kh¶ n¨ng vµ hëng thô c¸c thµnh qu¶ ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi ( nh y tÕ, gi¸o dôc, gi¶i trÝ...). + Sù ph©n biÖt vÒ chÝnh tri, tøc lµ kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn tham gia vµo hÖ thèng chÝnh trÞ vµ c¸c quyÒn chÝnh trÞ c¬ b¶n. Sau ®©y lµ tiªu chÝ ®¸nh gi¸ sù nghÌo ®ãi cña mét sè c¬ quan kh¸c nhau: * Theo tiªu chÝ cña liªn hîp quèc: theo chuÈn mùc ®¸nh cña liªn hîp quèc, ë c¸c nøc ®ang ph¸t triÓn nãi chung, nh÷ng ngêi cã møc thu nhËp díi 1 USD / ngµy lµ thuéc møc nghÌo khæ tuyÖt ®èi. * Theo tiªu chÝ cña ng©n hµng thÕ giíi: c¸c nhµ kinh tÕ ng©n hµng thÕ giíi ®· ®Ò xuÊt mét møc chuÈn quèc tÕ dùa trªn c¬ së tiªu chuÈn Ên §é. Theo ®ã ranh giíi ®ãi nghÌo lµ møc thu nhËp cÇn thiÕt ®Ó cã møc cung cÊp hµng ngµy 2250 kcalo / ngêi vµo n¨m 1995. * Theo tiªu chÝ cña tæng côc thèng kª: n¨m 1994 c¸c chØ tiªu ®ù¬c ¸p dông cô thÓ nh sau: C¸c hé gia ®×nh TNBQ NghÌo ë n«ng th«n < 50.000 ®ång / ngêi / th¸ng Cùc nghÌo ë n«ng th«n < 25.210 ®ång/ ngêi / th¸ng NghÌo ë thµnh thÞ < 70.000 ®ång / ngêi / th¸ng Cùc nghÌo ë thµnh thÞ < 42.140 ®ång / ngßi / th¸ng Theo c¸ch tÝnh nµy, n¨m 1993 ë níc ta cã 20% hé nghÌo vµ 4,4% hé cùc nghÌo. * Theo tiªu chÝ cña Bé lao ®éng th¬ng binh x· héi : theo th«ng b¸o sè 1751/ L§- XH cña Bé lao ®éng - th¬ng binh x· héi ngµy 20/5/1997, chuÈn mùc ®èi víi hé nghÌo ®ãi ë níc ta nh sau: + Hé ®ãi: lµ hé cã TNBQ < 13 kg g¹o ( 45.000 ®ång) / ngêi/ th¸ng. + Hé nghÌo cã TNBQ < 15 kg g¹o ( 55.000 ®ång ) / ngêi / th¸ng. §èi víi khu vùc n«ng th«n, vïng nói vµ h¶i ®¶o. + Hé nghÌo ®èi víi khu vùc n«ng th«n vïng ®ång b»ng, trung du cã møc TNBQ < 20 kg g¹o (90.000 ®ång) / ngêi / th¸ng . + Hé nghÌo ®èi víi khu vùc thµnh thÞ cã møc TNBQ < 25 kg g¹o (90.000 ®ång) / ngêi / th¸ng. * Theo tiªu chÝ míi cña táng côc thèng kª n¨m 2000 chuÈn mùc ®ãi nghÌo cña níc ta nh sau: C¸c hé gia ®×nh TNBQ NghÌo ë c¸c vïng h¶i ®¶o vµ vïng nói n«ng th«n <= 80.000 ®ång / ngßi /th¸ng NghÌo ë vïng ®ång b»ng n«ng th«n <= 100.000 ®ång / ngêi / th¸ng NghÌo ë khu vùc thµnh thÞ <= 150.000 ®ång / ngêi / th¸ng Nghiªn cøu c¸c chØ tiªu vµ chuÈn mùc ®¸nh gi¸ sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ë níc ta còng cÇn ®Ò cËp sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c nhãm d©n c vÒ së h÷u / chiÕm h÷u t liÖu s¶n xuÊt, vÒ së h÷u c¸c tµi s¶n, ph¬ng tiÖn phôc vô ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn, vÒ kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn hëng thô cña c¸c thµnh qu¶ ph¸t triÓn trªn c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸ x· héi ( y tÕ, gi¸o dôc, vui ch¬i gi¶i trÝ) kh¶ n»ng héi nhËp víi céng ®ång trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. 2. Nguyªn nh©n vµ c¸c yÕu tè ¶nh hëng t¸c ®éng ®Õn ®ãi nghÌo trong n«ng th«n. 2.1 Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ®Çu tiªn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nghÌo khã ®ã lµ tr×nh ®é häc vÊn thÊp, viÖc lµm chñ yÕu trong khu vùc n«ng nghiÖp víi viÖc lµm kh«ng æn ®Þnh. Nh÷ng ngêi nghÌo lµ nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é häc vÊn thÊp, Ýt cã c¬ héi kiÕm ®îc viÖc lµm tèt, æn ®Þnh. Møc thu nhËp cña hä hÇu nh chØ ®¶m b¶o nhu cÇu tèi thiÓu vµ do vËy kh«ng cã ®iÒu kiÖn dÓ n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh trong t¬ng lai ®Ó tho¸t khái c¶nh nghÌo khã. Bªn c¹nh ®ã tr×nh ®é häc vÊn thÊp ¶nh hëng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh cã liªn quan ®Õn gi¸o dôc, sinh ®Î, nu«i dìng con c¸i,... ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn thÕ hÖ hiÖn t¹i vµ c¶ thÕ hÖ trong t¬ng lai. Ngêi nghÌo cã tr×nh ®é häc vÊn thÊp kho¶ng 90% nh÷ng ngêi nghÌo lµ nh÷ng ngêi chØ cã tr×nh ®é phæ th«ng c¬ së hoÆc thÊp h¬n. KÕt qu¶ ®iÒu tra møc sèng cho thÊy trong sè ngêi nghÌo, tû lÖ sè ngêi cha bao giê ®îc ®i häc chiÕm 12%, tèt nghiÖp tiÓu häc chiÕ 39%, phæ th«ng cã së chiÕm 37%.Tû lÖ nghÌo gi¶m xuèng khi tr×nh ®é gi¸o dôc t¨ng lªn, 80%sè ngêi nghÌo lµm c¸c c«ng viÖc trong n«ng nghiÖp cã møc ®é thu nhËp rÊt thÊp.Tr×nh ®é häc vÊn thÊp, h¹n chÕ nªn kh¶ n¨ng kiÕm viÖc lµm trong khu vùc, trong c¸c nghµnh phi n«ng nghiÖp, nh÷ng c«ng viÖc mang l¹i thu nhËp cao h¬n vµ æn ®Þnh h¬n. 2.2 C¸c nguyªn nh©n vÒ d©n sè . Quy m« hé gia ®×nh lµ "mÉu sè" quan träng cã ¶nh hëng ®Õn møc thu nhËp b×nh qu©n cña c¸c thµnh viªn trong hé ®«ng con võa lµ hÖ qu¶ cña ®ãi nghÌo. Tû lÖ sinh trong c¸c hé gia ®×nh nghÌo cßn rÊt cao, ®«ng con lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña c¸c hé gia ®×nh nghÌo. N¨m 1998, sè con b×nh qu©n /phô n÷ cña nhãm 20% nghÌo nhÊt lµ 3,5 con so víi møc 2,1 con cña nhãm 20% giµu nhÊt. Quy m« hé gia ®×nh lín lµm cho tû lÖ phô thuéc cao. Tû lÖ phô thuéc cña nhãm nghÌo nhÊt lµ 0,95 so víi 0,37 cña nhãm giµu nhÊt . Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n tû lÖ sinh cao trong c¸c hé nghÌo lµ do hé kh«ng cã kiÕn thøc còng nh ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi c¸c biÖn ph¸p søc khoÎ sinh s¶n, tû lÖ phô n÷ nghÌo ®Æt vßng ch¸nh thai thÊp ®é hiÓu biÕt cña phô n÷ nghÌo vÒ an toµn t×nh dôc, còng nh mèi liªn hÖ gi÷a t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi vµ søc khoÎ sinh s¶n vµ t¨ng nh©n khÈu cßn h¹n chÕ . Tû lÖ phô n÷ cao trong c¸c hé nghÌo cßn cã nghÜa lµ nguån lùc vÒ lao ®éng rÊt thiÕu, vµ ®©y còng chÝnh lµ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi cña hé. 2.3 Nguån lùc h¹n chÕ vµ nghÌo nµn . Ngêi nghÌo thêng thiÕu nhiÒu nguån lùc, hä bÞ r¬i vµo vßng luÈn quÈn cña nghÌo ®ãi vµ thiÕu nguån nh©n lùc, ngêi nghÌo cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc nghÌo v× hä kh«ng thÓ ®Çu t vµo nguån nh©n lùc cña hä. Ngîc l¹i, nguån vèn nh©n lùc thÊp l¹i c¶n trë hä tho¸t khái nghÌo ®ãi. C¸c hé nghÌo cã rÊt Ýt ®Êt ®ai, vµ t×nh tr¹ng kh«ng cã ®Êt cña hä cã xu híng t¨ng lªn. §Æc biÖt lµ ë §ång B»ng S«ng Cöu Long, thiÕu ®Êt ®ai ¶nh hëng ®Õn viÖc ®¶m b¶o an ninh l¬ng thùc cña ngêi nghÌo còng nh kh¶ n¨ng ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt, ®Ó híng tíi s¶n xuÊt c¸c lo¹i c©y trång cã gi¸ trÞ cao h¬n. §a sè ngêi nghÌo lùa chän ph¬ng ¸n tù cung, tù cÊp, hä vÉn d÷ c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt truyÒn thèng víi gi¸ trÞ thÊp, thiÕu c¬ héi thùc hiÖn c¸c ph¬ng ¸n mang l¹i lîi nhuËn cao h¬n. Do vÉn theo ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt truyÒn thèng nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ n¨ng suÊt thÊp, thiÕu tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ trêng vµ v× vËy ®· ®a hä vµo vßng luÈn quÈn cña sù nghÌo khã. Bªn c¹nh ®ã, ®¹i ®a sè ngêi nghÌo kh«ng cã c¬ héi tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô s¶n xuÊt nh khuyÕn n«ng, phßng dÞch bÖnh, tiÕp cËn c¸c nguån níc, hÖ thèng thuû lîi, gièng míi, ph©n bãn, thÞ trêng….. c¸c yÕu tè nµy gãp phÇn lµm t¨ng nguån lùc ®Çu vµo còng nh cña c¶i ®Çu ra cña hä. Ngêi nghÌo còng thiÕu kh¶ n¨ng tiÕp c©n c¸c nguån tÝn dông lµ mét trong nh÷ng yÕu tè rÊt quan träng ®èi víi s¶n xuÊt. Sù h¹n chÕ cña nguån vèn lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n tr× ho·n kh¶ n¨ng ®æi míi s¶n xuÊt, ®a c«ng nghÖ míi, thay ®æi gièng, chÊt lîng cao…MÆc dï trong khu«n khæ dù ¸n tÝn dông cho ngêi nghÌo thuéc ch¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo quèc gia, kh¶ n¨ng tiÕp cËn tÝn dông ®· t¨ng lªn rÊt nhiÒu, song vÉn cßn kh¸ nhiÒu ngêi nghÌo, ®Æc biÖt lµ ngêi rÊt nghÌo, kh«ng cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi c¸c nguån tÝn dông. Mét mÆt nh÷ng ngêi nghÌo do kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp, hä ph¶i dùa vµo tÝn chÊp víi c¸c mãn vay nhá, hiÖu qu¶ thÊp ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn. MÆt kh¸c, ®a sè ngêi nghÌo kh«ng cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cô thÓ, hoÆc sö dông c¸c nguån vèn vay kh«ng ®óng môc ®Ých, do vËy hä kh«ng cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn c¸c nguån vèn, vµ cuèi cïng còng lµm cho hä nghÌo h¬n. 2.4 Nguy c¬ dÔ bÞ tæn th¬ng vµ sù c« lËp . C¸c hé gia ®×nh nghÌo dÔ bÞ tæn th¬ng bëi nh÷ng khã kh¨n hµng ngµy vµ nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng x¶y ra ®èi víi c¸ nh©n, gia ®×nh hay céng ®ång. Do nguån thu nhËp cña hä rÊt thÊp, bÊp bªnh, kh¶ n¨ng tÝch luü kÐm nªn hä khã cã kh¶ n¨ng chèng träi víi nh÷ng biÕn cè x¶y ra trong cuéc sèng (mÊt mïa, mÊt viÖc lµm, thiªn tai, mÊt nguån lao ®éng, mÊt søc khoÎ…). §èi víi kh¶ n¨ng kinh tª mong manh cña c¸c hé gia ®×nh nghÌo trong khu vùc n«ng th«n, nh÷ng ®ét biÕn nµy sÏ t¹o ra nh÷ng bÊt æn lín trong cuéc sèng cña hä. C¸c rñi ro trong s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi ngêi nghÌo còng rÊt cao, do hä kh«ng cã tr×nh ®é tay nghÒ vµ thiÕu kinh nghiÖm lµm ¨n. Kh¶ n¨ng ®èi phã vµ kh¾c phôc c¸c rñi ro cña ngêi nghÌo còng rÊt kÏm do nguån thu nhËp h¹n hÑp lµm cho hé gia ®×nh mÊt kh¶ n¨ng kh¾c phôc rñi ro vµ cã thÓ cßn gÆp rñi ro h¬n n÷a. Hµng n¨m sè ngêi ph¶i cøu trî ®ét xuÊt do thiªn tai kho¶ng tõ 1- 1,5 triÖu ngêi. B×nh qu©n hµng n¨m, sè hé t¸i ®ãi nghÌo trong tæng sè hé võa tho¸t khái ®ãi nghÌo vÉn cßn lín, do Ýt sè hé ®ang sèng ë bªn ngìng ®ãi nghÌo vµ rÊt dÔ bÞ t¸c ®éng bëi c¸c yÕu tè rñi ro nh thiªn tai, èm ®au, mÊt viÖc lµm …. C¸c ph©n tÝch tõ cuéc ®iÒu tra hé gia ®×nh 1992- 1993 vµ 1997- 1998 cho thÊy c¸c hé gia ®×nh ph¶i chÞu nhiÒu thiªn tai nguy c¬ dÔ lón s©u vµo ®ãi nghÌo. §iÒu nµy chØ ra vai trß quan träng cña viÖc gi¶m nhÑ hËu qu¶ thiªn tai nh lµ mét thíc ®o chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ xãa ®ãi gi¶m nghÌo . 2.5 Søc khoÎ yÕu kÐm còng lµ nh©n tè chÝnh ®Èy con ngêi vµo t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi trÇm träng. VÊn ®Ò søc khoÎ kÐm ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn thu nhËp vµ chØ tiªu cña ngêi nghÌo do mÊt ®i nguån lao ®éng vµ t¨ng chi phÝ cho ch÷a ch¹y c¸c ®ét biÕn vÒ chi phÝ y tÕ, lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn ngêi nghÌo r¬i vµo t×nh tr¹ng khèn quÉn. G¸nh nÆng chi phÝ b¶o vÖ søc khoÎ ®èi víi ngêi nghÌo còng lµ mét c¸i bÉy ®Èy ngêi nghÌo luÈn quÈn trong vßng ®ãi nghÌo. Hä ph¶i chÞu ®ùng hai g¸nh nÆng: thø nhÊt lµ mÊt thu nhËp do ngêi lao ®éng ®em l¹i vµ thø hai lµ chi phÝ thuèc thang ch÷a bÖnh cho ngêi èm (liªn quan ®Õn thu nhËp vµ tµi s¶n gia ®×nh). Kh«ng gièng nh cong nh©n vµ c«ng chøc nhµ níc, nh÷ng ngêi cã thu nhËp cè ®Þnh, ngêi nghÌo phÇn lín lµ tù lao ®éng vµ do vËy hä mÊt thu nhËp mµ hé kh«ng lao ®éng do èm ®au, bÖnh tËt hay søc khoÎ yÕu. Chi phÝ ch÷a bÖnh lµ g¸nh nÆng ®èi víi ngêi nghÌo vµ ®Èy hä ®Õn chç vay mù¬n, cÇm cè tµi s¶n lµm cho hä khã cã thÓ tho¸t ra khái ®ãi nghÌo. Tuy cã sù c¶i thiÖn ®¸ng kÓ vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ ë ViÖt Nam trong thËp kû qua, song sù bÊt b×nh ®¼ng l¹i t¨ng lªn. Tû lÖ ngêi nghÌo m¾c c¸c bÖnh th«ng thêng kh¸c cao. Theo sè liÖu ®iÒu tra møc sèng n¨m 1998, sè ngêi èm b×nh qu©n cña nhãm ngêi nghÌo lµ 3,07 ngµy/ n¨m so víi kho¶ng 2,4 ngµy/n¨m cña nhãm giµu nhÊt. §iÒu ®¸ng chó ý lµ trong thêi kú 1993- 1997, t×nh tr¹ng èm ®au cña nhãm ngêi giµu ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ (gi¶m 30%), trong khi t×nh tr¹ng cña nhãm ngêi nghÌo vÉn gi÷ nguyªn. N¨m 1999, sè ngêi trong ®é tuæi lao ®éng cña nhãm ngêi nghÌo mÊt nhiÒu ngµy èm ®au h¬n kho¶ng 55% so víi nhãm kh«ng nghÌo. Sù kh¸c nhau tríc ®©y chØ 16%. 2.6 Nh÷ng h¹n chÕ cña chÝnh s¸ch vÜ m« vµ chÝnh s¸ch c¶i c¸ch (tù do hãa th¬ng m¹i, c¶i c¸nh doanh nghiÖp Nhµ níc…) ¶nh hëng ®Õn ®ãi nghÌo… Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh trong thêi gian qua lµ mét trong nh÷ng ¶nh hëng lín tíi møc gi¶m tû lÖ nghÌo. ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tÝch gi¶m nghÌo ®ãi rÊt ®a d¹ng vµ trªn diÖn réng. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ më cöa cña nÒn kinh tÕ còng cã nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ®ãi nghÌo. * T×nh tr¹ng c¶i c¸ch c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, khiÕn nhiÒu ngêi mÊt viÖc lµm vµ mét bé phËn trong sè hä r¬i vµo t×nh tr¹ng nghÌo khã do kh«ng cã viÖc lµm, chiÕm tû träng cao trong sè nµy lµ phô n÷, ngêi kh«ng cã tr×nh ®é vµ tuæi cao. * ChÝnh s¸ch c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ, t¹o m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh, tù do ho¸ th¬ng m¹i t¹o ra nh÷ng ®éng lùc tèt. Tuy nhiªn, ®a sè nh÷ng ngêi nghÌo cha cã ®iÒu kiÖn n¾m b¾t c¬ héi nµy, sù thiÕu th«ng tin, trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt l¹c hËu, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm thÊp vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt h¹n chÕ. V× vËy, kh«ng Ýt c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· bÞ ph¸ s¶n vµ trë thµnh ngêi nghÌo. * Ngêi lao ®éng trë nªn thÊt nghiÖp mét phÇn do chñ quan cña chÝnh hä, mÆt kh¸c do chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vÜ m« kh«ng chó ý ®óng møc ®Õn vÊn ®Ò c«ng b»ng trong t¨ng trëng. T×nh tr¹ng thu nhËp cña ngêi nghÌo Ýt ®îc c¶i thiÖn. HÖ qu¶ hiÓn nhiªn lµ t¨ng trëng kinh tÕ gióp cho viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo trªn diÖn réng, song viÖc c¶i thiÖn t×nh tr¹ng cña ngêi nghÌo (vÒ thu nhËp, kh¶ n¨ng tiÕp cËn ph¸t triÓn c¸c nguån lùc) l¹i phô thuéc vµo t¨ng trëng kinh tÕ, hay nãi c¸ch kh¸c, t¸c ®éng cña t¨ng trëng kinh tÕ ®èi víi viÖc ph©n phèi lîi Ých trong c¸c nhãm d©n c. Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®æi cña c¸c nhãm d©n c cho thÊy, t¨ng trëng kinh tÕ cã t¸c ®éng nhiÒu h¬n so víi nhãm ngêi giµu vµ kÕt qu¶ ®· lµm t¨ng thªm c¸c bÊt b×nh ®¼ng. 3.Vµi nÐt vÒ kÕt qu¶ vµ ý nghÜa cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo trong n«ng th«n níc ta giai ®o¹n hiÖn nay. Ngay tõ khi ViÖt nam giµnh ®îc ®éc lËp (1945) chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· x¸c ®Þnh ®ãi nghÌo nh mét thø "giÆc", còng nh giÆc dèt, giÆc ngo¹i s©m, nªn ®· ®a ra môc tiªu phÊn ®Êu lµm sao ®Ó nh©n d©n lao ®éng tho¸t n¹n bÇn cïng, lµm cho mäi ngêi cã c«ng ¨n viÖc lµm, ®îc Êm no vµ ®êi sèng h¹nh phóc. C«ng viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo vÉn lµ vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi cÊp b¸ch tríc m¾t võa c¬ b¶n võa l©u dµi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ngêi nghÌo t¨ng thªm thu nhËp, n©ng cao ®êi sèng t¹o viÖc lµm, tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô x· héi nh gi¸o dôc, y tÕ, ch¨m sãc søc khoÎ… Xãa ®ãi gi¶m nghÌo lµ vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi lµ ch¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc x· héi, cña mäi ngêi d©n vµ cña chÝnh ngêi nghÌo. §©y lµ vÊn ®Ò ch¬ng tr×nh lín cña quèc gia, phôc vô rÊt h÷u Ých cho c«ng nghiÖp ho¸, cho viÖc thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh. Cho mét chñ nghÜa cao c¶ "v× h¹nh phóc cña nh©n d©n". Tõ nh÷ng chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo diÔn ra trong thêi gian qua ®· ®îc thùc hiÖn vµ ®i vµo cuéc sèng nh: tÝn dông u ®·i, híng dÉn c¸ch lµm ¨n, hç trî y tÕ, gi¸o dôc, hç trî ®ång bµo d©n téc khã kh¨n, hç trî ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng; ®inh canh ®Þnh c, di d©n kinh tÕ míi, … t¹o hµnh lang ph¸t lý thuËn lîi cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¨ng cêng ®Çu t c¬ së vËt chÊt cho c¸c x· nghÌo ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña ng©n d©n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng x· nghÌo miÒn nói, biªn giíi, h¶i ®¶o, vïng s©u vïng xa vïng ®ång bµo d©n téc. Nhê vËy mµ tû lÖ hé ®ãi (theo tiªu chuÈn quèc gia) gi¶m tõ 20,3% vµo cuèi n¨m 1995 xuèng 19,2% n¨m 1996; 17,7% n¨m 1997; 15,7% n¨m 1998 ; 13,1% n¨m 1999; vµ cßn 10% vµo cuèi n¨m 2000; trung b×nh mçi n¨m gi¶m 2% ( kho¶ng 300.000 hé ). TÝnh chung 5 n¨m qua c¶ níc ®· gi¶m ®îc 1,5 triÖu hé nghÌo t¬ng ®¬ng 7,5 triÖu ngêi riªng hé ®ãi kinh niªn tõ 450 ngµn hä vµo cuèi n¨m 1995 gi¶m cßn 150 ngµn hé vµo cuèi n¨m 2000, chiÕm tû lÖ 1% tæng sè hé c¶ níc. MÆc dï thiªn tai diÔn ra trªn diÖn réng g©y hËu qu¶ nÆng nÒ, nhng môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Ò ra trong nghÞ quyÕt ®¹i h«i §¶ng VIII ®· c¬ b¶n hoµn thµnh. Tæng nguån vèn huy ®éng cho c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n cã liªn quan ®Õn môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo trong n¨m qua kho¶ng 15.000 tû ®ång riªng hai n¨m 1999- 2000 gÇn 9600 tû ®ång trong ®ã; + Ng©n s¸ch Nhµ níc ®Çu t trùc tiÕp cho ch¬ng tr×nh 3.000 tû ®ång (T¦:2100 tû ®ång vµ ®Þa ph¬ng 900 tû ®ång). + Lång ghÐp c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n kh¸c: trªn 800 tû ®ång(n¨m 1999 lµ 300 tû ®ång vµ n¨m 2000 lµ 500 tû ®ång). + Huy ®éng tõ céng ®ång: trªn 300 tû ®ång (trong ®ã c¸c bé ngµnh, tæ chøc ®oµn thÓ vµ doanh nghiÖp T¦ vµ ®Þa ph¬ng hç trî 34 tØnh trªn 230 tû ®ång). + Nguån vèn tÝn dông cho vay u ®·i hé nghÌo trªn 5500 tû ®ång: ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo 5015 tû ®ång (trong ®ã c¸c ®Þa ph¬ng tiÕt kiÖm chi tiªu uû th¸c cho ng©n hµng ngêi nghÌo 338 tû ®ång), c¸c nguån kh¸c 485 tû ®ång. NhiÒu m« h×nh hé gia ®×nh, th«n b¶n, x· huyÖn xãa ®ãi gi¶m nghÌo cã hiÖu qu¶ ®· ®îc nh©n réng, nh : m« h×nh tiÕt kiÖm- tÝn dông cña héi phô n÷; m« h×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo theo híng tù cøu ë c¸c tØnh miÒn trung; m« h×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo d©n téc cña hé n«ng d©n;, m« h×nh ph¸t triÓn céng ®éng g¾n víi xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë Tuyªn Quang, Th¸i Nguyªn, Thõa Thiªn HuÕ, S¬n La; m« h×nh g¾n kÕt c¸c ho¹t ®éng cña tæng c«ng ty (tæng c«ng ty thuèc l¸, cao xu víi huyÖn, côm, x· ph¸t triÓn s¶n xuÊt xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë Cao B»ng; Ninh ThuËn; Gia Lai; Com Tum… C¸c dù ¸n thuéc ch¬ng tr×nh mùc tiªu quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo theo quyÕt ®Þnh 133/1998/Q§- TT ngµy 23/7/1998 cña thñ tíng chÝnh phñ ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng trong 2 n¨m 1999- 2000. - Dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng: trong 2 n¨m (1999- 2000) ®· ®Çu t b»ng c¸c nguån vèn 3000 tû ®ång ®Ó hç trî ®Çu t 6.500 c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng ë c¸c x· nghÌo (trong ®ã ng©n s¸ch Nhµ níc ®Çu t trùc tiÕp cho 1200 x· n¨m 1999 vµ n¨m 2000 lµ 1878 x· víi sè vèn gÇn 1700 tû ®ång; ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng lång ghÐp vµ c¸c nguån kh¸c trªn 1300 tû ®ång ®Çu t cho 650 x· nghÌo kh¸c) b×nh qu©n mçi x· ®îc x©y dùng ®îc 2,5 c«ng tr×nh, ngoµi ra c¸c ®Þa ph¬ng ®· huy ®éng ®îc trªn 17 triÖu ngµy c«ng lao ®éng cña nh©n d©n tham gia x©y dùng c¸c c«ng tr×nh, huy ®éng ®ãng gãp b»ng tiÒn vµ hiÖn vËt trong nh©n d©n trÞ gi¸ hµng trôc tû ®ång. §Õn th¸ng 4/2001 ®· cã trªn 5000 c«ng tr×nh ®îc hoµn thµnh ®a vµo sö dông. - Dù ¸n tÝn dông tæng nguån vèn cho vay ngêi nghÌo ®¹t 5.500 tû ®ång, trong ®ã nguån vèn Ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo 5015 tû ®ång ( bao gåm c¶ vèn c¸c tæ chøc ®oµn thÓ 350 tû ®ång, vèn tiÕt kiÖm chi tiªu cña c¸c ®Þa ph¬ng 338 tû ®ång, vèn lång ghÐp vµ vèn kh¸c trªn 300 tû ®ång ). TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2000, ®· cung cÊp vèn tÝn dông u ®·i ( l·i suÊt thÊp, kh«ng ph¶i thÕ chÊp ) cho trªn 5 triÖu lît hé nghÌo víi møc vèn b×nh qu©n 1,85 triÖu ®ång / hé, gãp phÇn gi¶m 700 hé nghÌo trong hai n¨m 1999 2000. - Dù ¸n hç trî ®ång bµo d©n téc ®Æc biÖt khã kh¨n: Ng©n s¸ch Nhµ níc ®· bè trÝ gÇn 60 tû ®ång, hç trî ®êi sèng cho 2000 hé ®ång bµo d©n téc ®Æc biÖt khã kh¨n vµ cho 90.000 hé vay vèn s¶n xuÊt kh«ng lÊy l·i. - Dù ¸n ®Þnh canh ®Þnh c, di d©n, kinh tÕ míi: Tæng kinh phÝ thùc hiÖn trªn 500 tû ®ång tõ ng©n s¸ch trng ¬ng, ®Þnh canh ®Þnh c cho 118000 hé; di d©n x©y dùng vïng kinh tÕ míi 38925 hé vµ s¾p xÕp æn ®Þnh cuéc sèng 23543 hé di d©n tù do. - Dù ¸n híng dÉn c¸ch lµm ¨n, khuyÕn n«ng, l©m ng: kinh phÝ thùc hiÖn trªn 25 tû ®ång, trong ®ã ng©n s¸ch Trung ¦¬ng ®Çu t trùc tiÕp cho ch¬ng tr×nh 17 tû ®ång, híng dÉn trªn hai triÖu lît ngêi nghÌo; x©y dùng trªn 400 m« h×nh tr×nh diÔn vÒ lóa, ng«, l¹c, ®Ëu t¬ng… n¨ng suÊt cao ®· ®îc ngêi nghÌo ¸p dông vµo s¶n xuÊt . - Dù ¸n ®µo t¹o n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé lµm c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ c¸n bé x· nghÌo: ®éi ngò c¸n bé xãa ®ãi gi¶m nghÌo chuyªn tr¸ch ®· ®îc quan t©m bè trÝ, ®Õn cuèi n¨m 2000 ®· cã 1798 x· thuéc 22 tØnh, thµnh phè, cã c¸n bé chuyªn tr¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo t¹i chç, trong ®ã 1474 c¸n bé ®îc hëng phô cÊp do ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng chi tr¶; 14 tØnh ®· t¨ng cêng trªn 2000 c¸n bé tØnh, huyÖn, tri thøc trÎ t×nh nguyÖn cho c¸c x· nghÌo. §· biªn so¹n hai tËp tµi liÖu tËp huÊn cho c¸n bé xãa ®ãi gi¶m nghÌo cÊp tØnh, huyÖn vµ x·, tæ chøc tËp huÊn cho trªn 80.000 lît c¸n bé xãa ®ãi gi¶m nghÌo c¸c cÊp ( cÊp tØnh 3000, cÊp huyÖn 5000, cÊp x· 72000 ) kinh phÝ thùc hiÖn kho¶ng 22 tû ®ång, trong ®ã ng©n s¸ch trung ¬ng bè trÝ kho¶ng 17 tû ®ång, ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng vµ lång ghÐp 5 tû ®ång. Qua c¸c líp tËp huÊn, ®éi ngò c¸n bé c¬ së ®· ®îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt ®Ó tæ chøc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh thùc hiÖn trªn ®Þa bµn, gãp phÇn quan träng trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Ò ra. - Dù ¸n hç trî ngêi nghÌo vÒ y tÕ: ®· x©y dùng chÝnh s¸ch miÔn phÝ vµ mua thÎ b¶o hiÓm y tÕ cho ®èi tîng qu¸ nghÌo; c¸c tØnh thµnh phè ®· mua vµ cÊp trªn 1,2 triÖu thÎ BHYT cho ngêi nghÌo víi kinh phÝ trªn 36 tû ®ång; ®ång thêi c¸c tØnh, thµnh phè ®· cÊp thÎ hoÆc giÊy chøng nhËn kh¸m, ch÷a bÖnh miÔn phÝ cho gÇn 3 triÖu ngêi; thùc hiÖn kh¸m ch÷a bÖnh miÔn phÝ cho kho¶ng hai triÖu lît ngêi nghÌo. Tæng kinh phÝ thùc hiÖn kho¶ng 170 tû ®ång tõ nguån chi ®¶m b¶o x· héi cña c¸c ®Þa ph¬ng vµ kinh phÝ cña c¸c ngµnh y tÕ ngoµi ra hµng v¹n trÎ em nghÌo, ngêi nghÌo ®îc kh¸m ch÷a bÖnh nh©n ®¹o, tõ thiÖn miÔn phÝ ( l¾p thñy tinh thÓ, v¸ m«i, chØnh h×nh phôc håi chøc n¨ng,…) - Dù ¸n hç trî ngêi nghÌo vÒ gi¸o dôc:®· thùc hiÖn miÔn, gi¶m häc phÝ cho h¬n 1,3 triÖu häc sinh nghÌo, miÔn gi¶m c¸c kho¶n häc phÝ kh¸c cho trªn mét triÖu häc sinh nghÌo, ®ång thêi ®· cÊp s¸ch gi¸o khoa cho gÇn 1,4 triÖu häc sinh nghÌo víi tæng kinh phÝ thùc hiÖn trªn 172 tû ®ång. - Dù ¸n hç trî s¶n xuÊt, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ: kinh phÝ thùc hiÖn trªn 40 tû ®ång, trong ®ã ng©n s¸ch trung ¬ng 2 tû ®ång, cßn l¹i lµ ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng vµ lång ghÐp . Cã kho¶ng 3000 hé ®îc hç trî s¶n xuÊt, híng dÉn ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp cho trªn 40.000 hé nghÌo. TØnh CÇn Th¬, §ång Th¸p ®· thùc hiÖn cho 524 hé nghÌo vay ®Ó chuéc ®Êt s¶n xuÊt víi tæng sè tiÒn lµ 3 tû ®ång. ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ suÊt s¾c trong xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Chñ tr¬ng cña chÝnh phñ u tiªn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ nh÷ng thµnh c«ng trong lÜnh vùc nµy nhÊt lµ vÒ s¶n xuÊt l¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ngêi tõ 330 kg n¨m 1990 t¨ng lªn 455 kg n¨m 2000, ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng cña n«ng th«n. ChÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®îc sù hëng øng tÝch cùc cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c tÇng líp nh©n d©n, c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng, tæ chøc x· héi vµ c¶ b¶n th©n ngêi lao ®éng ; nhiÒu ho¹t ®éng cô thÓ ®· ®îc triÓn khai gióp c¸c hé ®ãi nghÌo gi¶m bít khã kh¨n, tõng bíc v¬n lªn, tho¸t khái ®ãi nghÌo vµ æn ®Þnh cuéc sèng. C«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì cña nhiÒu quèc gia, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ vÒ nhiÒu mÆt ( kinh nghiÖm, kü thuËt vµ nguån vèn ) díi d¹ng kh«ng hoµn l¹i, vµ tÝn dông u ®·. §©y lµ yÕu tè rÊt quan träng, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy nhanh c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo . Nhê thùc hiÖn cã kÕt qu¶ ®êng lèi ®æi míi toµn diÖn vÒ kinh tÕ , x· héi do §¶ng ta khëi síng, thêi kú 1991- 2000 cña nÒn kinh tÕ níc ta t¨ng trëng cao nhÊt tõ tríc tíi nay, sau 10 n¨m t¨ng gÊp ®«i tæng s¶n phÈm trong níc ( GDP ). §Æc biÖt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn t¬ng ®èi toµn diÖn, s¶n xuÊt l¬ng thùc 12 n¨m ®îc mïa liªn tôc. N¨m 2000 s¶n lîng l¬ng thùc quy thãc ®¹t 34,5 - 35 triÖu tÊn, ®a s¶n lîng l¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ngêi tõ 330 kg n¨m 1990 lªn 435kg n¨m 2000. Nhê ®ã ®· biÕn níc ta thµnh mét níc thiÕu l¬ng thùc, nay ®· kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o an ninh l¬ng thùc. Nh÷ng thµnh tùu næi bËt vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®· c¶i thiÖn râ rÖt ®êi sèng ®¹i bé phËn nh©n d©n , lµ ®iÒu kiÖn quan träng thùc hiÖn môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo . Trong 10 n¨m qua ®· gi¶m trªn 2 triªu hé ®ãi nghÌo, tû lÖ ®ãi nghÌo gi¶m nhanh, tõ gÇn 30% n¨m 1992 xuèng cßn gÇn 11% vµo n¨m 2000. Mçi n¨m b×nh qu©n gi¶m ®îc 250.000, riªng giai ®o¹n 1996- 2000 mçi n¨m gi¶m ®ùoc 300.000 hé chiÕm (2%) , ®¹t môc tiªu nghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®Ò ra vµ ®· ®îc céng ®ång quèc tÕ ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng níc gi¶m tû lÖ ®ãi nghÌo tèt nhÊt, trë thµnh mét “®iÓm s¸ng” trong cuéc ®æi míi cña ®Êt níc. Tõ thùc tiÔn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë níc ta nh÷ng n¨m qua cã thÓ rót ra mét sè bµi häc bíc ®Çu nh sau: 1. Qua thùc tiÔn 10 n¨m xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cã thÓ thÊy bµi häc tríc tiªn lµ nhËn thøc vÒ tr¸ch nhiÖm vµ quyÕt t©m cao xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña c¸c cÊp §¶ng uû vµ chÝnh quyÒn, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ vµ chÝnh quyÒn ngêi nghÌo. Tõ chuyÓn biÕn nhËn thøc ®óng ®· t¹o ra vµ t¨ng ®Çu t nguån lùc, c¸n bé vµ h×nh thµnh hÖ thèng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ, ch¬ng tr×nh, dù ¸n, kÕ ho¹ch, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo hµng n¨m tõ T¦ ®Õn ®Þa ph¬ng. Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®· trë thµnh nhiÖm vô thêng xuyªn cña c¸c cÊp c¸c tæ chøc ®oµn thÓ, kh«ng cã x· phêng nµo kh«ng cã hµnh ®éng cô thÓ vÒ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 2. §a d¹ng ho¸ t¹o nguån lùc (Nhµ níc vµ céng ®ång, d©n c hç trî c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp vµ hîp t¸c quèc tÕ) cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, tríc hÕt vµ chñ yÕu lµ ph¸t huy nguån lùc t¹i chç. §ång thêi tËp trung nguån lùc cho c¸c môc tiªu träng ®iÓm lµ xo¸ c¸c hé ®ãi kinh niªn, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ,tÝn dông, y tÕ, gi¸o dôc …. NhÊt lµ n¬i cã tû lÖ hé nghÌo ®ãi cao vµ nhiÒu x· ®Æc biÖt khã kh¨n. 3. X¸c ®Þnh râ ch¸ch nhiÖm l¸nh ®¹o cña c¸c cÊp §¶ng uû, chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c bé, ngµnh: Vai trß cña mÆt trËn tæ quèc vµ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ ( héi phô n÷, héi n«ng d©n , ®oµn thanh niªn CSHCM, héi cùu chiÕn binh….), kh¬i ®Ëy ch¸ch nhiÖm céng ®ång vµ cña chÝnh ngêi nghÌo. Thùc hiÖn c¬ chÕ d©n chñ, c«ng khai vÒ nguån lùc, tµi chÝnh. Ph©n c«ng c¸c ®Þa ph¬ng kh¸, ®¬n vÞ, c¬ quan c¸c tæng c«ng ty hç trî c¸c x· nghÌo. Tæ chøc c«ng t¸c th«ng tin hai chiÒu tõ T¦ ®Õn c¬ s¬ vµ víi c¸c tæ chøc quèc tÕ. Coi träng tæng kÕt, x©y dùng m« h×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cã hiÖu qu¶ ë c¸c th«n, b¶n, x·, huyÖn. Khen thëng ®éng viªn kÞp thêi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã thµnh tÝch xuÊt s¾c vÒ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 4. Tæ chøc tèt viÖc ®iÒu tra, kh¶o s¸t ph©n tÝch ®óng nguyªn nh©n, lËp danh s¸ch c¸c hé ®ãi nghÌo, x©y dùng kÕ ho¹ch biÖn ph¸p cô thÓ, thêng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn, t¨ng cêng ®éi ngò c¸n bé am hiÓu, cã t©m huyÕt lµm c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nhÊt lµ c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n vµ quan t©m båi dìng, ®µo t¹o lµ kh©u rÊt quyÕt ®Þnh. 5. Më réng hîp t¸c quèc tÕ vÔ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, tranh thñ kinh nghiÖm, nguån lùc, kü thuËt vµ th«ng tin. Thµnh tùu vÒ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo tèt gãp phÇn thuyÕt phôc vµ më réng hîp t¸c quèc tÕ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ c¸c chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ Nhµ níc ta(héi nghÞ cña c¸c nhµ tµi trî cho ViÖt Nam th¸ng 12 n¨m1998 ) ®· thu hót hµng tr¨m triÖu ®« la, hµng tr¨m dù ¸n quèc tÕ(chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ) cho môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Thµnh tùu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo 10 n¨m qua cho ta nh÷ng bµi häc quý gi¸, nhÊt lµ ®· h×nh thµnh hÖ thèng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ, ch¬ng tr×nh mùc tiªu quèc gia xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®· vµ ®ang ®i vµo cuéc sèng; nguån lùc cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®îc t¨ng cêng; hÖ thæng tæ chøc vµ c¸n bé xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®îc t¨ng cêng vµ ph¸t triÓn. 4. Ph¸t triÓn kinh tÕ vµ vai trß ph¸t triÓn kinh tÕ trong xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Ph¸t triÓn kinh tÕ lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho con ngêi sinh sèng bÊt kú n¬i ®©u trong mét quèc gia hay c¶ hµnh tinh tr¸i ®Êt ®Òu trêng thä, ®Òu ®îc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu sèng ®Òu cã møc tiªu thô hµng ho¸ vµ dÞch vô tèt mµ kh«ng ph¶i lao ®éng qu¸ cùc nhäc, ®Òu cã tr×nh ®é häc vÊn cao, ®Òu ®îc hëng nh÷ng thµnh tùu vÒ v¨n ho¸ tinh thÇn, cã ®ñ tiÖn nghi cho mét cuéc sèng sung tóc, ®Òu ®îc sèng trong mét m«i trêng trong lµnh, ®îc hëng c¸c quyÒn c¬ b¶n cña con ngêi vµ ®îc ®¶m b¶o an ninh. 4.1 Ph¸t triÓn kinh tÕ vµ t¨ng trëng kinh tÕ. * Ph¸t triÓn kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh lín lªn hay t¨ng tiÕn vÒ mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ bao gåm sù t¨ng vÒ quy m« s¶n lîng, sù biÕn ®æi vÒ c¬ cÊu kinh tÕ x· héi. Kh¸i niÖm trªn kh«ng ph¶n ¸nh hÕt néi dung cña ph¸t triÓn kinh tÕ, tuy nhiªn nã ®îc ph¶n ¸nh nh sau: - Sù ph¸t triÓn t¨ng thªm c¶ vÒ khèi lîng, cña c¶i vËt chÊt, dÞch vô vµ sù biÕn ®æi tiÕn bé vÒ c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®iÒu kiÖn sèng x· héi. - T¨ng thªm vÒ quy m« s¶n lîng vµ kinh tÕ x· héi lµ hai mÆt cã mèi quan hÖ võa phô thuéc võa ®éc lËp cña lîng vµ chÊt. KÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ mét qu¸ tr×nh vËn ®éng kh¸ch quan cßn môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi ®Ò ra lµ thÓ hiÖn s tiÕp cËn víi c¸c kÕt qu¶ ®ã. *T¨ng trëng kinh tÕ lµ sù t¨ng thªm (hay gia t¨ng) vÒ quy m« s¶n lîng cña nÒn kinh tÕ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. §ã lµ kÕt qu¶ cña tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ dÞch vô cña nÒn kinh tÕ t¹o ra, do vËy ®Ó biÓu thÞ sù t¨ng trëng kinh tÕ , ngêi ta dïng møc t¨ng thªm cña tæng s¶n lîng nÒn kinh tÕ (tÝnh toµn bé hay tÝnh b×nh qu©n theo ®Çu ngêi) cña thêi kú so s¸nh víi thêi kú tríc. §ã lµ møc t¨ng phÇn tr¨m (%) hay tuyÖt ®èi hµng n¨m, b×nh qu©n trong mét giai ®o¹n. 4.2 B¶o vÖ m«i trêng vµ duy tr× cuéc sèng lµnh m¹nh cho ngêi nghÌo. KÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi víi b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i trêng theo híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®¶m b¶o cho mäi ngêi d©n ®Òu ®îc sèng trong m«i trêng cã chÊt lîng tèt vÒ kh«ng khÝ, ®Êt níc, c¶nh quan vµ c¸c nh©n tè m«i trêng kh¸c. TËp trung gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng suy tho¸i m«i trêng ë c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c khu d©n c ®«ng ®óc, c¸c thµnh phè lín vµ mét sè vïng n«ng th«n. KiÓm so¸t nghiªn cøu « nhiÔm vµ øng sö sù cè m«i trêng do thiªn tai lò lôt g©y ra, thùc hiÖn c¸c dù ¸n vµ c¶i t¹o b¶o vÖ m«i trêng x©y dùng vên quèc gia, khu rõng cÊm, trång c©y xanh, b¶o vÖ c¸c nguån gen di truyÒn x©y dùng c¸c c«ng tr×nh lµm s¹ch m«i trêng. KiÖn toµn hÖ thèng qu¶n lý Nhµ níc vµ b¶o vÖ m«i trêng ®Õn ®Þa ph¬ng, t¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i trêng, nhÊt lµ hîp t¸c víi c¸c níc trong khu vùc, trong viÖc ng¨n ngõa m«i trêng, chuyÓn giao c«ng nghÖ sö lý « nhiÔm m«i trêng vµ x©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh sö lý chÊt th¶i. M«i trêng vµ nghÌo ®ãi cã quan hÖ hai chiÒu, c¶i thiÖn tèt chÊt lîng m«i trêng gãp phÇn lµm gi¶m ®ãi nghÌo. ViÖc c¶i thiÖn hÖ thèng cÊp níc s¹ch cã thÓ n©ng cao søc khoÎ lµm gi¶m lîng thêi gian tiªu phÝ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cã thêi gian lµm viÖc kh¸c, lµm gi¶m ¶nh hëng cña thiªn tai ®èi víi ngêi nghÌo sÏ lµm cho hä cã ®iÒu kiÖn tiÕp sóc tèt h¬n víi c¸c sinh kÕ vµ nguån cung cÊp thøc ¨n, n©ng cao chÊt lîng qu¶ lý c¸c nguån tµi nguyªn cã thÓ hç trî ngêi nghÌo v× nh÷ng ngêi nghÌo phô thuéc vµo c¸c nguån tµi nguyªn ®Ó n©ng cao møc sèng cña hä. G¾n c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ víi chÝnh s¸ch m«i trêng, söa ®æi c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ®Çu t theo hÖ thèng ®a ra cô thÓ vµ lîng ho¸ nh»m võa ®¶m b¶o quyÒn tù do ®Çu t cña c«ng d©n võa ®¶m b¶o chèng ®îc nguy c¬ g©y « nhiÔm m«i trêng. N©ng cao ý thøc b¶o vÖ m«i trêng th«ng qua ch¬ng tr×nh gi¸o dôc m«i trêng vµ khuyÕn khÝch mäi tÇng líp d©n c, cña doanh nghiÖp, cña c¸c tæ chøc x· héi vµ c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i trêng . Thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vµ luËt b¶o vÖ rõng ®Ó b¶o vÖ c¸c khu rõng ®Çu nguån lo¹i bá c¸c ®iÓm g©y « nhiÔm, t¨ng cêng gi¸m s¸t vµ thi hµnh c¸c quy ®Þnh hiÖn cã cña Nhµ níc. 4.3 Vai trß cña ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tõ hai kh¸i niÖm vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®ãi nghÌo th× ph¸t triÓn kinh tÕ lµ nh»m t¹o ra cña c¶i vËt chÊt, t¹o ra nguån thu nhËp cao ®Ó tháa m·n c¸c nhu cÇu ngoµi nhu cÇu ¨n nh: nhµ ë, mÆc, v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc, ph¬ng tiÖn ®i l¹i,... trong khi ®ã ®ãi nghÌo l¹i lµ kÕt qu¶ cña sù kh«ng ®îc hëng vµ tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ®ã. Do vËy muèn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th× nhÊt thiÕt ph¶i g¾n liÒn víi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ muèn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi th× ph¶i tiÕn hµnh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Ph¸t triÓn kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vµ cã sù t¬ng quan tû lÖ thuËn víi nhau. Nh vËy ph¸t triÓn kinh tÕ cã mét vai trß cùc kú quan trong viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña c¶ níc nãi chung vµ cña tØnh Tuyªn Quang, ®Æc biÖt lµ trong huyÖn Chiªm Ho¸ nãi riªng. Ph¸t triÓn kinh tÕ cã vai trß trong xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®îc thÓ hiÖn qua mÊy ®iÓm sau: