Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luận văn nâng cao vai trò của phụ nữ dân tộc hmông trong đời sống xã hội ở tỉnh ...

Tài liệu Luận văn nâng cao vai trò của phụ nữ dân tộc hmông trong đời sống xã hội ở tỉnh sơn la hiện nay

.PDF
100
612
57

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI -------- NGUYỄN THỊ THẮM NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA PHỤ NỮ DÂN TỘC HMÔNG TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI Ở TỈNH SƠN LA HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC HÀ NỘI - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI -------- NGUYỄN THỊ THẮM NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA PHỤ NỮ DÂN TỘC HMÔNG TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI Ở TỈNH SƠN LA HIỆN NAY Chuyên ngành : Triế t ho ̣c Mã số : 60.22.03.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ VÂN HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Thị Vân. Các tài liệu tham khảo được sử dụng trong Luận văn là trung thực, các thông tin trích dẫn trong Luận văn đều có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Hà Nội, tháng 5 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thắm LỜI CẢM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Vân, cô đã tận tâm, nhiệt tình chỉ bảo, hướng dẫn em trong suốt trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Đồng thời, em gửi lời cảm ơn đến Ban chủ nhiệm khoa Triết học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài. Cảm ơn gia đình, cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp đã luôn giúp đỡ, động viên, khích lệ tôi trong suốt thời gian qua để tôi có thể hoàn thành tốt luận văn. Hà Nội, tháng 5 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thắm MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài ..................................................................... 3 3. Mục đích nghiên cứu ............................................................................. 11 4. Giả thuyết khoa học ............................................................................... 11 5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ....................................................... 11 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................. 11 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ................................................................ 12 8. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 12 9. Cấu trúc luận văn ................................................................................... 12 10. Tóm tắt những luận điểm cơ bản và đóng góp mới của luận văn ........ 12 Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC NÂNG CAO VAI TRÒ PHỤ NỮ DÂN TỘC H’MÔNG TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI Ở TỈNH SƠN LA HIỆN NAY ................................................................................. 14 1.1. Cơ sở lí luận ............................................................................................ 14 1.1.1. Những khái niệm cơ bản ................................................................ 14 1.1.2. Sự cần thiết của việc nâng cao vai trò phụ nữ dân tộc H’Mông trong đời sống xã hội ở tỉnh Sơn La hiện nay ............................... 26 1.2. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................ 29 1.2.1. Khái quát về tỉnh Sơn La .............................................................. 29 1.2.2. Điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội ................................................ 32 1.2.3. Điều kiện dân số ............................................................................. 37 1.2.4. Đặc điểm cơ bản của phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay .......................................................................................... 39 Chương 2: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA PHỤ NỮ DÂN TỘC H’MÔNG TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI Ở TỈNH SƠN LA HIỆN NAY ......................................................................... 51 2.1. Thực trạng nâng cao vai trò của phụ nữ dân tộc HMông ở tỉnh Sơn La hiện nay .................................................................................... 51 2.1.1. Những thành tựu nâng cao vai trò của phụ nữ dân tộc H Mông trong đời sống xã hội ở tỉnh Sơn La hiện nay .................. 51 2.1.2. Những hạn chế nâng cao vai trò của phụ nữ dân tộc Hmông trong đời sống xã hội ở tỉnh Sơn La hiện nay ............................. 67 2.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao vai trò của phụ nữ dân tộc H Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay .................................................... 73 2.2.1. Phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đẩy mạnh đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay .................................................................................. 73 2.2.2. Đẩy mạnh công tác giáo dục và nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của người phụ nữ trong gia đình và xã hội đối với người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay .............. 77 2.2.3. Thay đổi phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng những phong tục tập quán mới đối với người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay.................................................................... 79 2.2.4. Nâng cao vai trò của Hội liên hiệp phụ nữ và các tổ chức xã hội nhằm phát huy vai trò của người phụ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay .................................................................... 82 2.2.5. Hoàn thiện cơ chế, chính sách và hệ thống pháp luật, thực hiện bình đẳng giới nhằm phát huy vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay ..................................... 84 KẾT LUẬN ....................................................................................................... 88 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 89 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Phụ nữ là một lực lượng đông đảo, không thể thay thế trong gia đình và xã hội. Nghiên cứu về vấn đề nâng cao vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông trong đời sống xã hội ở tỉnh Sơn La hiện nay xuất phát từ những luận điểm sau. Thứ nhất, Việt Nam là một quốc gia đa dân tộc. Do đặc điểm về điều kiện địa lý, kinh tế - xã hội và nhiều nhân tố ảnh hưởng khác nhau, đã hình thành nên các vùng văn hóa và mang tính đặc thù. Trong đó vùng Tây Bắc nước ta gồm 6 tỉnh: Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Lào Cai, Yên Bái, là một vùng rộng lớn, có nền kinh tế - văn hóa độc đáo, có vị trí rất quan trọng đối với sự phát triển của đất nước cả về an ninh, quốc phòng, kinh tế, văn hóa, xã hội. Mỗi dân tộc với những đặc điểm riêng, đều sớm hình thành nét văn hóa độc đáo của mình. Cho dù là dân tộc nào người phụ nữ vẫn luôn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống cũng như bảo tồn và phát triển văn hóa của dân tộc đó. Với xu thế toàn cầu hóa hiện nay, việc phát huy vai trò của người phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ dân tộc H’Mông trong đời sống xã hội càng có ý nghĩa quan trọng. Thứ hai, những năm gần đây, tình hình thế giới có nhiều biến đổi. Xu thế toàn cầu hóa đang diễn ra như một cơn lốc cuốn hút tất cả các nước trên thế giới. Việt Nam cũng như tất cả các quốc gia khác không thể đứng ngoài dòng chảy này. Kinh tế thị trường là điều kiện kích thích tăng năng suất lao động không ngừng. Sự tìm tòi, sáng tạo của cá nhân luôn được khuyến khích. Về phương diện đạo đức, lối sống, sự ảnh hưởng tích cực của kinh tế thị trường từng bước hình thành nhân cách tự chủ, tự lập trong con người, rèn luyện con người ý thức lao động, bản lĩnh, năng động, thích nghi, sáng tạo. Và những phẩm chất đạo đức về ý chí, lòng dũng cảm, nghĩa vụ, tính nguyên 2 tắc và tự trọng ở mỗi con người cũng như cả cộng đồng. Kinh tế thị trường cũng đã kéo theo lối sống “tiền trao cháo múc”, lạnh lùng, tàn nhẫn làm băng hoại đạo đức truyền thống, thuần phong mỹ tục, tấn công vào từng gia đình, từng người. Do đó, kinh tế thị trường với những ưu điểm và mặt trái của nó, có ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống vật chất và tinh thần của người phụ nữ dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La. Chính điều này đòi hỏi mỗi người phụ nữ dân tộc H’Mông phải nỗ lực vươn lên học tập, rèn luyện tay nghề, rèn luyện bản thân, nâng cao vị thế của mình trong gia đình và xã hội. Mỗi gia đình là một tế bào của xã hội. Người phụ nữ trong gia đình được ví như là những hạt nhân của tế bào đó. Trong thời đại mới, người phụ nữ dân tộc H’Mông tỉnh Sơn La, ngoài việc thực hiện thiên chức của mình, phải không ngừng học hỏi rèn luyện trở thành người có văn hóa, hoàn thiện về “Đức - Trí - Thể - Mĩ”. Và như thế phụ nữ dân tộc H’Mông đã và đang trở thành một nguồn nhân lực trong xã hội không thua kém nam giới. Ngày nay, kế thừa những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ truyền thống, phụ nữ đồng bào dân tộc H’Mông ngày càng đóng một vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Họ đã và đang phấn đấu cho một gia đình ấm no, hạnh phúc và góp phần vào sự phát triển của đời sống xã hội tỉnh Sơn La. Thứ ba, với mục tiêu nâng cao vai trò của người phụ nữ trong đời sống xã hội, thực hiện bình đẳng giới, vì sự nghiệp giải phóng phụ nữ; xây dựng người phụ nữ mới… Đảng và Nhà nước ta đã đưa ra nhiều chủ trương, chính sách nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tạo điều kiện để vùng Tây Bắc phát triển đồng đều và vững chắc, góp phần vào việc thực hiện mục tiêu chung của đất nước trong thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tỉnh Sơn La lâu nay được biết đến là một tỉnh vùng cao còn nhiều khó khăn. Người phụ nữ dân tộc H’Mông thường chịu nhiều thiệt thòi, không được đối xử công bằng trong công việc 3 gia đình cũng như hoạt động cộng đồng, xã hội... Tuy nhiên, nhờ chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng, Nhà nước và sự quan tâm, nỗ lực của cấp ủy, chính quyền địa phương cuộc sống của phụ nữ đã có những đổi thay đáng mừng, vai trò người phụ nữ H’Mông ngày càng được phát huy. Nhiều chị em không những thể hiện vai trò quan trọng trong việc xây dựng một gia đình hạnh phúc mà còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Xu thế mới hiện nay ngày càng có nhiều phụ nữ H’Mông giữ chức vụ quan trọng trong xã hội. Có thể khẳng định rằng: Ở bất cứ lĩnh vực nào, người phụ nữ cũng đều phát huy trí tuệ, sức sáng tạo của mình, được xã hội ghi nhận, tôn vinh, góp phần vào sự phát triển chung của quê hương. Trong gia đình, chị em phụ nữ H’Mông đã có tiếng nói, đã được đối xử bình đẳng hơn và thể hiện rõ vai trò quan trọng trong xây dựng gia đình no ấm, hạnh phúc. Ngoài xã hội, nhiều chị em H’Mông đã tham gia công tác xã hội nhiệt tình và được cấp ủy, chính quyền địa phương đánh giá cao. Tin tưởng rằng cùng với sự phát triển chung của xã hội và các chính sách quan tâm của Đảng, Nhà nước, trong thời gian tới, chị em phụ nữ nói chung và chị em phụ nữ dân tộc H’Mông nói riêng sẽ tiếp tục khẳng định được vai trò và vị thế của mình trong xã hội. Với ba lý do cơ bản trên, tác giả mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Nâng cao vai trò của phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay” làm đề tài luận văn thạc sỹ triết học của mình. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Thứ nhất, các công trình nghiên cứu về nâng cao vai trò của phụ nữ Việt Nam nói chung trong xã hội hiện đại. Nhiệm vụ phụ nữ trong cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, Ban tuyên huấn Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, xác định: Trong công tác vận động quần chúng nói chung của Đảng, công tác phụ nữ là một bộ phận quần chúng của Đảng không thể thiếu được trong công cuộc cách mạng nhất 4 là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa. Công tác phụ nữ có khó khăn, gian khổ, nhưng cán bộ ta vì quyền lợi lâu dài của phụ nữ tức là sự nghiệp giải phóng triệt để cho phụ nữ thì không gì vinh dự hơn là chúng ta đã thực hiện nguyện vọng sâu xa nhất của mỗi người phụ nữ Việt Nam từ bao nhiêu đời nay mong ước. Đó là tiền đồ vinh quang nhất của mỗi cán bộ phụ nữ. (1) An tâm công tác, trung thành với sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa và sự nghiệp giải phóng phụ nữ. (2) Tích cực làm tốt công tác phụ nữ, dù ở trong lĩnh vực công tác nào cũng không nên tách rời công tác phụ nữ. (3) Ra sức học tập, nâng cao tinh thần phê bình, tự phê bình, đảm bảo đoàn kết nội bộ. Xây dựng đạo đức gia đình ở nước ta hiện nay của tác giả Nguyễn Thị Thọ đã chỉ ra những nhân tố quy định và những chuẩn mực căn bản của đạo đức gia đình Việt Nam. Tất cả các yếu tố và đặc điểm này đều có sự tác động bởi quan điểm đạo đức của Nho giáo. Tác giả cũng trình bày những tác động tiêu cực của kinh tế thị trường, của tư tưởng đạo đức Nho giáo đối với đạo đức gia đình. Từ đó, tác giả đưa ra các giải pháp để khắc phục tình trạng trên và xây dựng đạo đức gia đình ở nước ta hiện nay. Gia đình Việt Nam và vai trò của người phụ nữ trong giai đoạn hiện nay của Dương Thị Minh, trong đó, tác giả chỉ ra cụ thể các chức năng của người phụ nữ trong gia đình và xã hội là tái sản xuất ra con người của gia đình; giáo dục gia đình, thực hiện chức năng kinh tế; chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm lý, tình cảm trong gia đình; chức năng xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc. Bên cạnh đó, tác giả cũng chỉ ra những mặt hạn chế của người phụ nữ Việt Nam hiện nay: lực lượng tham gia chính trị xã hội còn thấp, số ít phụ nữ là chủ hộ gia đình, vẫn còn nhiều tình trạng bạo lực gia đình... Tất cả ảnh hưởng đến vị trí, vai trò của người phụ nữ ngày nay. Gia đình Việt Nam và người phụ nữ trong gia đình thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của Đỗ Thị Bình, Lê Ngọc Văn và Nguyễn Linh 5 Khiếu. Ở công trình này, các tác giả đã thực hiện rất nhiều các cuộc khảo sát và điều tra xã hội học về vai trò của người phụ nữ với những số liệu cụ thể. Thông qua các kết quả khảo sát, các tác giả cho chúng ta thấy vai trò rất lớn của người phụ nữ. Họ là những người có công lớn trong việc phát triển kinh tế cho gia đình, là người làm chính các việc chăm sóc con, chăm sóc người già, người ốm và dạy bảo con. Tuy nhiên, tỉ lệ phụ nữ đứng tên sổ đỏ, sở hữu nhà và chủ hộ kinh doanh gia đình so với nam giới là thấp nhất. Nguyên nhân của vấn đề này là do tính gia trưởng, đề cao vai trò của nam giới đã tồn tại lâu đời trong đời sống xã hội nước ta. Tuyên truyền giáo dục phẩm chất, đạo đức phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đề án 343, Bộ giáo dục và đào tạo xác định: Những phẩm chất, đạo đức tốt đẹp của phụ nữ Việt Nam cần giữ gìn, phát triển trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đó là phẩm chất yêu nước; Ý thức trách nhiệm đối với gia đình và xã hội; Ý thức tiếp thu tri thức, làm chủ khoa học, công nghệ và kỹ năng nghề nghiệp; Tinh thần năng động, sáng tạo và ý chí vươn lên trong cuộc sống; Xây dựng lối sống văn hóa của phụ nữ Việt Nam; Ý thức pháp luật; Phẩm chất nhân hậu, vị tha. Công, dung, ngôn, hạnh thời nay của Lê Thị Bừng, Nguyễn Thị Vân Hương khẳng định: các nhà khoa học đã dự báo thế kỷ 21 là thế kỷ của phụ nữ. Phụ nữ chiếm hơn một nửa nhân loại trên thế giới. Trong lịch sử phát triển của mọi quốc gia, mọi dân tộc, thái độ đối với phụ nữ luôn luôn là một vấn đề thời sự, một vấn đề đạo đức, chính trị, cũng là thước đo của một xã hội văn minh. Tác phẩm bàn đến Công, dung, ngôn, hạnh với mục đích giúp người phụ nữ tự đánh giá mình một cách nghiêm túc, bởi cái khó nhất của một con người là tự biết mình là ai? Cuốn sách với mong muốn góp phần nhỏ trong việc định hướng, gợi ý cho các bạn gái hiện nay: Cảm nhận, suy nghĩ, hành động theo những chuẩn mực “công, dung, ngôn, hạnh” mang giá trị đạo đức, truyền thống 6 - nét đẹp văn hóa của người phụ nữ Việt Nam nói chung và cho các bạn gái nói riêng, nhất là trong xu hướng mở cửa và hội nhập hiện nay. Gia đình, phụ nữ với dân số, văn hóa và sự phát triển bền vững của Lê Thi, tác giả chỉ ra vai trò của người phụ nữ, của gia đình đối với việc giữ gìn, bảo vệ môi trường nhân văn và đề cao việc thực hiện sự bình đẳng về giới, cải thiện đời sống phụ nữ là yêu cầu quan trọng để nâng cao chỉ số phát triển con người Việt Nam. Bên cạnh đó, tác giả đã đưa ra những suy nghĩ của mình về ý nghĩa của công, dung, ngôn, hạnh xưa và nay. Theo ý tác giả, tứ đức của Nho giáo có rất nhiều ưu điểm để chúng ta tiếp thu vận dụng trong xã hội hiện đại. Từ đó đưa ra những giải pháp xây dựng chuẩn mực đạo đức của người phụ nữ Việt Nam thời hiện đại để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thứ hai, những công trình nghiên cứu về vai trò của người phụ nữ các dân tộc thiểu số nói chung và dân tộc H’Mông ở Việt Nam và Sơn La hiện nay. "Thực trạng và vai trò của phụ nữ dân tộc thiểu số các tỉnh miền núi phía Bắc trong chăm sóc sức khỏe sinh sản", Tạp chí Nghiên cứu Gia đình và Giới, t.19 (2009): Bài viết phân tích và tổng hợp các kết quả nghiên cứu đã công bố nhằm tìm hiểu và đưa ra bức tranh chung về thực trạng và vai trò của phụ nữ dân tộc thiểu số các tỉnh miền núi phía Bắc. Tình trạng kinh tế nghèo khó, trình độ học vấn thấp và sự hạn chế trong nhận thức của phụ nữ dân tộc H’Mông chính là những trở ngại trong việc tiếp cận với các biện pháp và các phương tiện chăm sóc sức khỏe sinh sản (chăm sóc sức khỏeSS) hiện đại. Bên cạnh đó, một số phong tục tập quán lạc hậu của cộng đồng cũng cản trở người phụ nữ dân tộc H’Mông nắm bắt và thực hành việc chăm sóc sức khỏeSS một cách an toàn và khoa học. “Các dân tộc ít người ở Việt Nam (các tỉnh phía Bắc)”, Viện Dân tộc học, 2014, Nxb Khoa học xã hội. Trong công trình này, nhóm tác giả đã giới 7 thiệu những nét khái quát nhất về nguồn gốc lịch sử tộc người các dân tộc thiểu số vùng núi phía Bắc, trong đó có dân tộc Thái. Tìm hiểu toàn diện về văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần, kinh tế - xã hội, tôn giáo, tín ngưỡng, hôn nhân gia đình của các dân tộc miền núi phía Bắc Việt Nam. Thực trạng và vai trò của phụ nữ dân tộc thiểu số các tỉnh miền núi phía Bắc trong chăm sóc sức khỏe sinh sản, Phan Thị Thanh Mai, Bài viết phân tích và tổng hợp các kết quả nghiên cứu đã công bố nhằm tìm hiểu và đưa ra bức tranh chung về thực trạng và vai trò của phụ nữ dân tộc thiểu số các tỉnh miền núi phía Bắc. Tình trạng kinh tế nghèo khó, trình độ học vấn thấp và sự hạn chế trong nhận thức của phụ nữ dân tộc H’Mông chính là những trở ngại trong việc tiếp cận với các biện pháp và các phương tiện chăm sóc sức khỏe sinh sản hiện đại. Bên cạnh đó, một số phong tục tập quán lạc hậu của cộng đồng cũng cản trở người phụ nữ dân tộc H’Mông nắm bắt và thực hành việc chăm sóc sức khỏeSS một cách an toàn và khoa học. “Nghề dệt của người Thái ở Tây Bắc trong cuộc sống hiện đại”, Nguyễn Thị Thanh Nga, 2003, Nxb. Khoa học xã hội. Trong công trình, tác giả đã nghiên cứu nguồn gốc và quá trình phát triển của nghề dệt cùng những mối liên hệ của nó đối với đời sống kinh tế - xã hội của người Thái. Ngoài ra, tác giả đã chỉ ra được mối quan hệ của văn hóa Thái với dân tộc H’Mông và các tộc người khác trong khu vực Tây Bắc cũng như giữa văn hóa Thái ở Việt Nam và văn hóa của người Thái trong khu vực Đông Nam Á. “Vai trò của người phụ nữ Thái trong việc giữ gìn văn hóa truyền thống” - Khóa luận tốt nghiệp của Lường Thị Hường, trường Đại học Văn hóa Hà Nội. Trong công trình, tác giả đã khái quát về người Thái đen ở phường Noong Bua, tỉnh Điện Biên. Tác giả cũng đã giới thiệu về nghề dệt may của người Thái đen nơi đây, từ đó đưa ra được thực trạng của ngành nghề truyền thống này. Đối với người phụ nữ Thái cũng như người phụ nữ 8 dân tộc H’Mông họ đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy ngành nghề truyền thống của địa phương. Tuy nhiên, tác giả cũng mới chỉ dừng lại ở khía cạnh khai thác vai trò của người phụ nữ trong việc giữ gìn văn hóa truyền thống, cụ thể là qua nghề dệt, may truyền thống. “Vai trò của người phụ nữ Thái trong việc xóa đói giảm nghèo tại huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu”, Khóa luận tốt nghiệp của Hoàng Thị Thuận, trường Đại học Văn hóa Hà Nội. Trong công trình này, tác đã khái quát được về người Thái trong mối quan hệ tương quan với người H’Mông, Dao… ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu và thực trạng đói nghèo của họ. Cùng với công tác xóa đói, giảm nghèo ở vùng người Thái nơi đây, tác giả đã cho thấy được vai trò của người phụ nữ Thái trong gia đình và xã hội. Tuy nhiên, tác giả mới chỉ dừng ở việc nghiên cứu vai trò của người phụ nữ trong xóa đói, giảm nghèo, mà chưa đề cập tới nhiều lĩnh vực khác để làm bật lên vai trò của người phụ nữ dân tộc Thái. Bên cạnh đó, từ trung ương đến địa phương tỉnh, huyện thị… đã quan tâm sát sao tới việc nâng cao vai trò phụ nữ H’Mông nói riêng, phụ nữ dân tộc thiểu số nói chung ở sơn La. Điều này được thể hiện rõ nét ở nhiều chủ trương chính sách, nghị quyết, kế hoạch, quy định, hội thảo… ở Sơn La. Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân tộc giai đoạn 2016 - 2020. Số 05-NQ/TU, ngày 01/10/2016). Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Sơn La đã triển khai kịp thời, hiệu quả về công tác dân tộc giai đoạn 2016-2020. Trong kế hoạch đề ra, Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh đã nhận định rõ vài trò, vị trí của người phụ nữ dân tộc H’Mông trong gia đình và xã hội hiện nay, từ đó đưa ra những chính sách phát triển phù hợp với tình hình địa phương. Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 01/10/2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về tăng cường sự lãnh đạo của 9 Đảng đối với công tác dân tộc giai đoạn 2016 - 2020 (Số 151/KH - UBND, ngày 28/11/2016). Trong bản kế hoạch này, Hội phụ nữ tỉnh Sơn La đã chỉ ra và phân tích rõ những đặc điểm, ưu điểm hạn chế của người phụ nữ dân tộc H’Mông. Đồng thời, trong quá trình thực hiện công tác phụ nữ dân tộc, Hội đã đề ra phương hướng và cách thức để nâng cao vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông trên nhiều lĩnh vực của cuộc sống. Kế hoạch thực hiện công tác phụ nữ dân tộc H’Mông (Số 54/KH - PN, ngày 12/3/2013) của Hội phụ nữ tỉnh Sơn La. Nghị quyết đã nêu rõ những điều kiện, đối tượng, nội dung, mức độ của chính sách hỗ trợ cho phụ nữ dân tộc H’Mông trong tỉnh. Nghị quyết về việc quy định chính sách hỗ trợ cho phụ nữ, trẻ em dân tộc H’Mông (Số 113/NQ - HĐND, ngày 10/9/2015) của hội đồng nhân dân tỉnh Sơn La. Nghị quyết đặc biệt lưu ý phân loại đối tượng hỗ trợ cho phụ nữ dân tộc thiểu số nói chung và phụ nữ dân tộc thiểu số có đạo, phụ nữ dân tộc thiểu số H’Mông theo đạo truyền thống và đạo lạ. Nghị quyết về tăng cường công tác vận động phụ nữ dân tộc thiểu số, phụ nữ có đạo trong tình hình hiện nay. (Số 06/NQ - BCH, ngày 19/02/2014) của ban chấp hành Trung ương. Hội phụ nữ tỉnh Sơn La thường xuyên tổ chức các cuộc thi nhằm nâng cao hiểu biết và kĩ năng tham gia lĩnh vực xã hội cho phụ nữ dân tộc thiểu số nói chung và dân tộc H’Mông nói riêng. Ví dụ: việc tuyên truyền, vận động cán bộ, hội viên phụ nữ dân tộc H’Mông tham gia cuộc thi “ Tìm hiểu chính sách, pháp luật về bình đẳng giới “ (Số 129/CV - PN, ngày 22/8/2012) Quyết định về việc phê duyệt Đề án Giáo dục 5 triệu bà mẹ nuôi, dạy con tốt (giai đoạn 2010 - 2015), (Số 704/QĐ - TTg, ngày 19/5/2010) Đại hội đại biểu phụ nữ về thực hiện bình đẳng giới huyện Sốp Cộp Sơn La (ngày 15/9/2016) đã bàn luận sâu sắc, thiết thực về nội dung và cách 10 thức thực hiện bình đẳng giới trong gia đình và xã hội cho người phụ nữ H’Mông. Sở Kế hoạch và đầu tư tỉnh Sơn La luôn cập nhật tình hình thực hiện chủ trương, chính sách ổn định kinh tế - xã hội đối với đồng bào dân tộc H’Mông tỉnh Sơn la. Điều này thể hiện rõ ở các báo cáo thường kì Số 359, Số 358/BC - SKHĐT, ngày 10/8/2013) Thực hiện Công văn số 279/BKHĐT KTĐPLT ngày 17/7/2012 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc báo cáo tình hình di cư và thực hiện các chủ trương, chính sách ổn định kinh tế - xã hội đối với đồng bào H’Mông. Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Sơn La xin báo cáo tình hình thực hiện một số chủ trương, chính sách ổn định kinh tế - xã hội đối với đồng bào dân tộc H’Mông tỉnh Sơn La với nhiều nội dung cơ bản. Ban Dân tộc tỉnh Sơn La đã tổ chức nhiều hội thảo có hiệu quả cao nhằm nâng cao vai trò phụ nữ H’Mông trong lĩnh vực xã hội. Tại Hội thảo nghiên cứu thực trạng nhu cầu của phụ nữ dân tộc H’Mông di cư lao động qua biên giới đã bàn sâu về vấn đề sử dụng nguồn lao động nữ dân tộc H’Mông như thế nào để góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương. Về tình hình dân tộc H’Mông, thực hiện chính sách dân tộc và đề xuất chính sách liên quan đến dân tộc H’Mông góp phần đảm bảo an ninh quốc phòng đặc biệt là khu vực biên giới trên địa bàn tỉnh Sơn La. Nhìn chung, các công trình trên đã làm sáng tỏ các khái niệm cơ bản của đề tài, đã phân tích được các điều kiện, yêu cầu của việc nâng cao vai trò của người phụ nữ trong xã hội nói chung. Hướng nghiên cứu của các công trình trên chủ yếu khai thác vai trò của người phụ nữ ở khía cạnh môi trường sống, lịch sử nhân văn và văn hóa truyền thống của người phụ nữ Việt nam nói chung và dân tộc thiểu số Sơn La nói riêng trong gia đình và ngoài xã hội. Đây là một nguồn tài liệu quý giá để tác giả tìm hiểu, kế thừa trong quá trình nghiên cứu của mình. Tuy nhiên, chưa có công trình khoa học nào đi sâu 11 nghiên cứu vấn đề nâng cao vai trò của người phụ nữ dân tộc thiểu số trong đời sống xã hội ở tỉnh Sơn La hiện nay dưới góc độ triết học một cách độc lập, hệ thống. Vì vậy, vấn đề “Nâng cao vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông trong đời sống xã hội ở tỉnh Sơn La hiện nay” vẫn là một khoảng trống, đòi hỏi tác giả tiếp tục tìm hiểu, làm sáng rõ. 3. Mục đích nghiên cứu Làm rõ cơ sở lí luận và thực tiễn, luận văn phân tích thực trạng vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay trong xã hội và đưa ra giải pháp nhằm phát huy vai trò của dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La trong bối cảnh hội nhập hiện nay. 4. Giả thuyết khoa học Nếu phân tích thực trạng việc nâng cao vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông khách quan, sâu sắc và vận dụng các giải pháp cơ bản của luận văn vào thực tiễn tỉnh Sơn La một cách hiệu quả sẽ góp phần khẳng định, phát huy vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông trong đời sống xã hội tỉnh Sơn La với bối cảnh hội nhập và quốc tế hóa hiện nay. 5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu Khách thể nghiên cứu của luận văn là phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay. - Đối tượng nghiên cứu Vai trò của phụ nữ dân tộc H’Mông trong đời sống xã hội ở tỉnh Sơn La hiện nay. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu - Phân tích cơ sở lí luận và thực tiễn của việc nâng cao vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay. 12 - Phân tích thực trạng việc nâng cao vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La hiện nay - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò của người phụ nữ người phụ nữ dân tộc H’Mông trong đời sống xã hội ở tỉnh Sơn La hiện nay. 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La từ năm 1986 (Đại hội Đảng lần thứ VI) tới nay. 8. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kết hợp chặt chẽ lý luận và thực tiễn; sử dụng đúng đắn, phù hợp với các phương pháp phân tích và tổng hợp, lôgic và lịch sử, thống kê, đối chiếu, so sánh, tổng kết thực tiễn... nhằm thực hiện mục đích đề tài đặt ra. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 2 chương, 4 tiết. 10. Tóm tắt những luận điểm cơ bản và đóng góp mới của luận văn - Những luận điểm cơ bản Nghiên cứu đề tài này, tác giả xuất phát từ những luận điểm cơ bản sau + Người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La là một lực lượng đông đảo, có vai trò quan trọng không thể thay thế trong gia đình và xã hội. Họ có những đóng góp to lớn cho sự phát triển của đời sống xã hội tỉnh Sơn La nói riêng và Việt Nam nói chung. + Nâng cao vai trò, vị thế của người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La là một trong những mục tiêu của Đảng và nhà nước trong sự nghiệp xây dựng con người mới đáp ứng những nhu cầu của xã hội hiện đại, sự nghiệp vì sự tiến bộ của phụ nữ. 13 - Những đóng góp mới của luận văn + Đóng góp về mặt lý luận Góp phần nghiên cứu một cách có hệ thống và chuyên sâu, độc lập về vai trò và nâng cao vai trò của người phụ nữ dân tộc H’Mông ở tỉnh Sơn La trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay . + Đóng góp về mặt thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và giảng dạy các bộ môn: Văn hóa, Dân tộc học, Triết học... ở các nhà trường, làm tài liệu tham khảo cho cán bộ hoạch định chính sách và quản lý văn hóa, Hội Liên hiệp phụ nữ ở Tây Bắc và tỉnh Sơn La. Là tài liệu tham khảo cho những độc giả quan tâm đến vấn đề này.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan