Tài liệu Luận văn hoạch định chiến lược kinh doanh cho công ty cp xây dựng công nghiệp và dân dụng dầu khí (pvc ic) giai đoạn 2013 2020

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI --------- -------- NGUYẾN THANH TÚ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CHO CÔNG TY CP XÂY DỰNG CÔNG NGHIỆP VÀ DÂN DỤNG DẦU KHÍ (PVC-IC) GIAI ĐOẠN 2013-2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI --------------------------------------- NGUYỄN THANH TÚ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CHO CÔNG TY CP XÂY DỰNG CÔNG NGHIỆP VÀ DÂN DỤNG DẦU KHÍ (PVC-IC) GIAI ĐOẠN 2013-2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN NGỌC ĐIỆN HÀ NỘI – NĂM 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kỹ thuât với đề tài: “Hoạch định chiến lược kinh doanh cho Công ty CP Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí (PVCIC) giai đoạn 2013-2020” là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học độc lập, nghiêm túc. Tôi xin cam đoan các số liệu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, được trích dẫn và có tính kế thừa, phát triển từ các tài liệu, tạp chí, các công trình nghiên cứu đã được công bố và các trang web, … Tôi xin cam đoan các giải pháp nêu trong luận văn được rút ra từ cơ sở lý luận và quá trình nghiên cứu thực tiễn. Hà Nội, ngày 27 tháng 2 năm 2014 Học viên Nguyễn Thanh Tú 1 LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo thuộc Viện Kinh tế và Quản lý, trường Đại học Bách Khoa Hà nội, Ban Giám đốc và các Phòng, Ban chức năng của Công ty Cổ Phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí; bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn Tiến sỹ Nguyễn Ngọc Điện – giảng viên Khoa Kinh tế và Quản lý - Trường Đại học Bách Khoa Hà nội đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn Thạc sỹ này. Trong quá trình nghiên cứu, mặc dù đã có sự cố gắng của bản thân, song do khả năng và kinh nghiệm có hạn, nên luận văn không tránh khỏi một số thiếu sót ngoài mong muốn; vì vậy tôi rất mong được quý thầy cô giáo, các đồng nghiệp góp ý để các nghiên cứu trong luận văn này được áp dụng vào thực tiễn. Hà nội, tháng 2 năm 2014 Học viên Nguyễn Thanh Tú 2 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT, THUẬT NGỮ TỪ Ý NGHĨA PVN Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam PVC Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam PVC-IC Cổ phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí HODECO Công ty Cổ phần Phát triển nhà Bà Rịa - Vũng Tàu OSC Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển địa ốc OSC Coteccons Công ty Cổ phần Xây dựng Cotec DIC4 Công ty Cổ phần DIC số 4 HĐQT Hội đồng Quản trị TNHH Trách nhiệm hữu hạn CĐ Cao đẳng CP Cổ phần CBCNV Cán bộ nhân viên ĐGNS Đánh giá nhân sự ĐH Đại học GĐP Tốc độ tăng trưởng FDI Foreign Direct Investment (Đầu tư trực tiếp nước ngoài) ODA Official Development Assistance (Hỗ trợ phát triển chính thức) S, W, O, T Strengths (điểm mạnh), Weaknesses (điểm yếu), Opportunities (cơ hội), Threats (thách thức). XN Xí nghiệp VLXD Vật liệu xây dựng VĐL Vốn điều lệ 3 DANH MỤC CÁC BẢNG STT TÊN BẢNG TRANG Bảng 1.1 Bảng Tổng hợp môi trường kinh doanh 35 Bảng 1.2 Ma trận SWOT 40 Bảng 2.1 Cơ cấu vốn cổ phần của PVC-IC 49 Bảng 2.2 Danh sách công ty nắm giữ quyền kiểm soát đối với PVC-IC 50 Bảng 2.3 Danh sách công ty PVC-IC nắm giữ quyền kiểm soát 50 Bảng 2.4 Bảng cơ cấu nhân lực của PVC–IC 51 Bảng 2.5 Danh sách một số nhà cung cấp nguyên liệu cho PVI – IC 54 Bảng 2.6 Danh mục các hợp đồng đã ký kết của PVC – IC 57 Bảng 2.7 Bảng 2.8 Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của PVC-IC từ năm 2009-2012 58 Một số chỉ tiêu tài chính kế toán của PVC-IC từ năm 2009 – 2012 60 Bảng 3.1 Tốc độ tăng trưởng GDP giai đoạn 2010-2013 69 Bảng 3.2 Tỷ lệ lạm phát của Việt Nam giai đoạn 2010-2013 70 Bảng 3.3 Lãi suất cơ bản tiền gửi Việt Nam đồng giai đoạn 20102013 72 Bảng 3.4 Tổng vốn đầu tư FDI vào Việt Nam giai đoạn 2010-2013 73 Bảng 3.5 Tổng hợp các yếu tố môi trường vĩ mô 78 Bảng 3.6 Doanh thu và lợi nhuận của DIC4 các năm từ 2010 - 2012 81 Bảng 3.7 Doanh thu và lợi nhuận (sau thuế) của Công ty Cotec 83 Bảng 3.8 Bảng đánh giá vị thế cạnh tranh của PVC-IC và các doanh nghiệp cạnh tranh 86 4 STT Bảng 3.9 TÊN BẢNG Danh sách một số nhà cung cấp nguyên liệu cho PVI – IC TRANG 88 Bảng 3.10 Tổng hợp những cơ hội và thách thức đối với PVC-IC 91 Bảng 3.11 Tình hình cơ cấu lao động của Công ty từ năm 2009-2012 92 Bảng 3.12 Bảng Cân đối kế toán của PVC-IC từ năm 2009-2012 95 Bảng 3.13 Số liệu về tài chính của PVC-IC từ năm 2009-2012 96 Bảng 3.14 Danh mục máy móc thiết bị Công ty PVC-IC 98 Bảng 3.15 Thời gian khấu hao ước tính của TSCĐ 99 Bảng 3.16 Tổng hợp các yếu tố môi trường bên trong của PVC-IC 103 Bảng 3.17 Tỉ trọng Cơ cấu sản xuất kinh doanh của PVC-IC 109 Bảng 3.18 Các chỉ tiêu chủ yếu (dự kiến) của PVC-IC 110 Bảng 3.19 Ma trận QSPM nhóm S-T áp dụng cho PVC-IC 113 Bảng 3.20 Tiêu chuẩn cán bộ và quản lý của PVC-IC đến năm 2020 115 Bảng 3.21 Mục tiêu cơ cấu lao động của PVC-IC đến năm 2020 117 Bảng 3.22 Kế hoạch sử dụng nhân lực của PVC-IC đến năm 2020 (dự kiến) 117 5 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ STT NỘI DUNG TRANG Hình 1.1 Mô hình quản lý chiến lược 17 Hình 1.2 Mối quan hệ giữa các cấp độ môi trường 20 Hình 1.3 Các yếu tố môi trường trong ngành 23 Hình 1.4 Ma trận cơ hội 36 Hình 1.5 Ma trận nguy cơ 36 Hình 1.6 Ma trận nội dung và ưu thế cạnh tranh của Porter 37 Hình 1.7 Ma trận BCG 38 Hình 2.1 Cơ cấu tổ chức Công ty PVC-IC 45 Hình 2.2 Biểu đồ doanh thu của PVC-IC từ năm 2009-2012 Hình 2.3 Biểu đồ lợi nhuận PVC-IC từ năm 2009-2012 58 59 Hình 3.1 Tốc độ tăng trưởng GDP giai đoạn 2010-2013 69 Hình 3.2 Tỷ lệ lạm phát của Việt Nam giai đoạn 2010-2013 70 Hình 3.3 Lãi suất cơ bản tiền gửi Việt Nam đồng giai đoạn 20102013 72 Hình 3.4 Biểu đồ doanh thu của DIC 4 từ năm 2010-2012 81 Hình 3.5 Biểu đồ Lợi nhuận của DIC 4 từ năm 2010-2012 81 Hình 3.6 Biểu đồ tăng trưởng doanh thu của Công ty CP XD Cotec 83 Hình 3.7 Tăng trưởng lợi nhuận của Công ty CP XD Cotec 84 Hình 3.8 Ma trận cơ hội áp dụng cho PVC-IC 105 Hình 3.9 Ma trận nguy cơ áp dụng cho PVC-IC 105 Hình 3.10 Ma trận SWOT áp dụng cho PVC-IC Hình 3.11 Biểu đồ cơ cấu giữa giá trị Xây Lắp và giá trị Đầu tư, Sản xuất Công nghiệp và kinh doanh khác của PVC-IC 6 106 109 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................1 LỜI CẢM ƠN............................................................................................................2 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT, THUẬT NGỮ ...............................................3 DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................4 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ..................................................................6 PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................11 1. Lý do chọn đề tài ..........................................................................................11 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài:...................................................................11 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................12 4. Phương pháp nghiên cứu ..............................................................................12 5. Kết cấu của luận văn.....................................................................................12 6. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ..........................................................................13 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP .........................................................................14 1.1 Một số định nghĩa khái niệm về chiến lược và quản trị chiến lược trong kinh doanh 14 1.1.1 Khái niệm về chiến lược...............................................................................14 1.1.2 Quản lý chiến lược........................................................................................15 1.1.3 Mô hình Quản lý chiến lược .........................................................................15 1.1.4 Hoạch định chiến lược..................................................................................18 1.1.3.1 Định nghĩa về hoạch định chiến lược ..........................................................18 1.1.3.2 Ý nghĩa của hoạch định chiến lược..............................................................18 1.1.5 Các cấp quản lý chiến lược...........................................................................19 1.2 Các bước của quá trình quản trị chiến lược..................................................19 1.2.1 Phân tích môi trường ....................................................................................19 1.2.1.1 Phân tích môi trường vĩ mô .........................................................................20 1.2.1.2 Môi trường tác nghiệp..................................................................................23 1.2.1.3 Phân tích môi trường bên trong ...................................................................26 7 1.2.2 Xác định sứ mệnh và mục tiêu .....................................................................28 1.2.3 Phân tích và lựa chọn chiến lược..................................................................29 1.2.3.1 Phương án chiến lược cấp công ty................................................................30 1.2.3.2 Lựa chọn chiến lược .....................................................................................32 1.3 Các công cụ phục vụ hoạch định chiến lược ................................................34 1.3.1 Bảng tổng hợp môi trường kinh doanh.........................................................34 1.3.2 Ma trận cơ hội, ma trận nguy cơ...................................................................35 1.3.3 Ma trận nội dung và ưu thế cạnh tranh của Porter........................................37 1.3.4 Ma trận BCG: ...............................................................................................38 1.3.5 Ma trận SWOT .............................................................................................39 1.3.6 Mô hình QSPM.............................................................................................40 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................41 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH VÀ QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG CÔNG NGHIỆP VÀ DÂN DỤNG DẦU KHÍ .........................................42 2.1 Giới thiệu tổng quan Công ty Cổ phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí ......................................................................................................................42 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển Công ty..................................................42 2.1.2 Ngành nghề kinh doanh, mục tiêu và phạm vi hoạt động của công ty ........43 2.1.3 Cơ cấu tổ chức của Công ty .........................................................................45 2.1.4 Cơ cấu cổ đông.............................................................................................49 2.1.5 Danh sách những doanh nghiệp nắm quyền kiểm soát đối với PVC – IC; những doanh nghiệp PVC - IC hiện đang đầu tư ......................................................50 2.1.6 Năng lực nhân sự của Công ty: ....................................................................50 2.2 Hoạt động kinh doanh...................................................................................52 2.2.1 Sản lượng sản phẩm/giá trị dịch vụ qua các năm ........................................52 2.2.1.1 Lĩnh vực xây lắp nhà cao tầng .....................................................................52 2.2.1.2 Lĩnh vực xây dựng các nhà máy, công trình trong ngành dầu khí...............52 2.2.1.3 Lĩnh vực đầu tư xây dựng, kinh doanh khu đô thị.......................................53 8 2.2.1.4 Lĩnh vực đầu tư kinh doanh các thiết bị máy móc, vật tư ngành xây dựng.53 2.2.2 Nguyên vật liệu ............................................................................................53 2.2.2.1 Nguồn nguyên vật liệu: ................................................................................53 2.2.2.2 Sự ổn định của nguồn nguyên vật liệu.........................................................55 2.2.3 Trình độ công nghệ ......................................................................................55 2.2.4 Tình hình kiểm tra chất lượng sản phẩm/dịch vụ ........................................56 2.2.5 Các hợp đồng lớn đang được thực hiện hoặc đã được ký kết......................56 2.3 Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty...................................57 2.3.1 Một số chỉ tiêu kinh tế tài chính của PVC-IC các năm từ 2009 - 2012:......60 2.3.2 Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của PVC-IC 62 2.4 Đánh giá thực trạng trong việc quản trị chiến lược hiện tại ........................63 2.4.1 Công tác hoạch định chiến lược...................................................................63 2.4.2 Công tác triển khai thực hiện chiến lược hiện tại ........................................64 2.4.3 Công tác Kiểm tra đánh giá chiến lược........................................................65 TÓM TẮT CHƯƠNG 2..........................................................................................68 CHƯƠNG 3: HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA CÔNG TY CP XÂY DỰNG CÔNG NGHIỆP VÀ DÂN DỤNG DẦU KHÍ GIAI ĐOẠN 2013-2020 .................................................................................................................69 3.1 Cơ sở hoạch định chiến lược kinh doanh .....................................................69 3.1.1 Phân tích môi trường vĩ mô .........................................................................69 3.1.2 Phân tích môi trường trong ngành ...............................................................79 3.1.2.1 Đối thủ cạnh tranh hiện tại...........................................................................79 3.1.2.2 Nhà cung cấp................................................................................................87 3.1.2.3 Khách hàng ..................................................................................................89 3.1.2.4 Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn...........................................................................89 3.1.2.5 Sản phẩm thay thế ........................................................................................90 3.1.3 Phân tích các yếu tố môi trường nội bộ .......................................................92 3.1.4 Ma trận cơ hội ............................................................................................104 3.1.5 Ma trận Nguy cơ: .......................................................................................105 9 3.1.6 Ma trận SWOT...........................................................................................106 3.2 Chức năng nhiệm vụ và mục tiêu ...............................................................107 3.2.1 Chức năng nhiệm vụ: .................................................................................107 3.2.2 Mục tiêu tổng quát đến năm 2017: ............................................................108 3.2.3 Mục tiêu cụ thể:..........................................................................................108 3.2.4 Chức năng nhiệm vụ: .................................................................................110 3.3 Lựa chọn chiến lược phù hợp bằng ma trận QSPM ...................................110 3.4 Sử dụng ma trận nội dung và ưu thế cạnh tranh của M. Porter ..................114 3.5 Các chiến lược chức năng...........................................................................114 3.5.1 Chiến lược nguồn nhân lực ........................................................................114 3.5.1.1 Xây dựng tiêu chuẩn nguồn nhân lực đến năm 2020.................................115 3.5.1.2 Xây dựng kế hoạch phát triển nguồn nhân lực ..........................................117 3.5.1.3 Chế độ chính sách ......................................................................................118 3.5.2 Chiến lược marketing.................................................................................120 3.5.2.1 Chính sách giá cả .......................................................................................120 3.5.2.2 Chính sách Quảng bá thương hiệu .............................................................122 3.5.2.3 Chính sách khuyến mãi:.............................................................................123 KẾT LUẬN ............................................................................................................124 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................126 PHỤ LỤC ...............................................................................................................128 10 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hoạt động của doanh nghiệp trong kinh tế thị trường là đầu tư, sử dụng các nguồn lực tranh giành với các đối thủ phần nhu cầu của thị trường. Mục đích hoạt động của doanh nghiệp trong kinh tế thị trường là đạt được hiệu quả cao nhất có thể một cách lâu bền. Hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp là kết quả tương quan, so sánh những lợi ích thu được từ hoạt động của doanh nghiệp với các phần nguồn lực huy động, sử dụng (chi phí) cho các lợi ích đó. Đối với doanh nghiệp, xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, việc định hướng chiến lược và điều chỉnh chiến lược kịp thời, có cơ sở thường đem lại những lợi ích to lớn. Trong khung cảnh toàn cầu hoá thị trường, công nghệ luôn luôn biến đổi, cạnh tranh ngày càng ác liệt, hơn bao giờ hết chiến lược ngày càng trở thành một nhân tố cực kỳ quan trọng. Cùng với sự khan hiếm các nguồn lực ngày càng gia tăng, nhu cầu và thị hiếu tiêu dùng của xã hội luôn biến đổi làm cho môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp ngày càng phức tạp và chứa đựng nhiều rủi ro. Để tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp cần xây dựng cho mình một chiến lược. Chiến lược là một loại kế hoạch đặc biệt, mọi tổ chức đều lập kế hoạch hoạt động. Đối với doanh nghiệp, hoạch định là chức năng đầu tiên trong hệ thống các chức năng quản lý nhằm đạt được mục đích đề ra của tổ chức. Việc hoạch định chiến lược kinh doanh phải tính đến nhiều yếu tố khách quan bên ngoài và chủ quan bên trong doanh nghiệp, phân tích có hệ thống thông tin để làm căn cứ hoạch định hoạt động của doanh nghiệp trong dài hạn và ngắn hạn, tập trung nỗ lực và các nguồn lực vào các mục tiêu chính sao cho có hiệu quả nhất, ứng phó với những tình huống bất định, thích nghi với sự thay đổi. 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài: - Tổng hợp kiến thức cơ bản về quản trị chiến lược và hoạch định chiến lược. - Phân tích môi trường bên trong và bên ngoài Công ty và đánh giá thực trạng 11 sản xuất kinh doanh và quản trị chiến lược của doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí. Từ đó tìm ra được các điểm mạnh điểm yếu của Công ty để phát huy thế mạnh, khắc phục khó khăn và có thể đưa ra một định hướng kinh doanh phù hợp được xác định theo một lộ trình dài hạn, nhất quán; - Hoạch định chiến lược kinh doanh cho Công ty Cổ phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí giai đoạn 2013-2020 dựa vào các dữ liệu thu được. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Công ty Cổ phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí. - Phạm vi nghiên cứu: Hoạch định chiến lược cho Công ty Cổ phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí giai đoạn 2013 đến năm 2017 và tầm nhìn đến năm 2020 dựa vào dữ liệu thu thập được. 4. Phương pháp nghiên cứu Ðề tài nghiên cứu dựa vào phương pháp luận duy vật biện chứng kết hợp với những kiến thức đã học đánh giá toàn bộ quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty Cổ phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí. Ngoài ra còn sử dụng các phương pháp như: thống kê, phân tích, mô hình hóa, dự báo để phân tích đánh giá và đưa ra các chiến lược kinh doanh của Công ty. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo nội dung chính của luận văn gồm 3 chương: Chương I: Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Chương II: Phân tích và đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh và quản trị chiến lược của Công ty Cổ phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí. 12 Chương III: Hoạch định chiến lược kinh doanh cho Công ty Cổ phần Xây dựng Công nghiệp và Dân dụng Dầu khí giai đoạn 2013-2020. 6. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Đề tài giúp cho Công ty Cổ phần Xây dựng Công nghiệp Dân dụng Dầu khí có cái nhìn rõ hơn về tình hình sản xuất kinh doanh và quản trị chiến lược của công ty mình; từ đó nhận ra được những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức để có những chiến lược kinh doanh cụ thể trong quá trình phát triển của mình; xác định con đường đi của công ty để trở thành công ty xây dựng hàng đầu của ngành Dầu khí Việt Nam giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2017 định hướng đến năm 2020. 13 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.1 Một số định nghĩa khái niệm về chiến lược và quản trị chiến lược trong kinh doanh 1.1.1 Khái niệm về chiến lược Chiến lược là một từ có nguồn gốc từ lĩnh vực quân sự, đó là phương cách để chiến thắng trong một cuộc chiến tranh. Có nhiều định nghĩa khác nhau về chiến lược như là một mưu mẹo, một tập hợp những hành vi gắn bó với nhau theo thời gian hay thể hiện viễn cảnh của doanh nghiệp nhưng đồng thời cũng thể hiện nhận thức và đánh giá môi trường của doanh nghiệp. Như vậy có thể hiểu chiến lược là chương trình hành động, kế hoạch hành động được thiết kế để đạt được một mục tiêu cụ thể, là tổ hợp các mục tiêu dài hạn và các biện pháp, các cách thức, con đường đạt đến các mục tiêu đó. Ngày nay, thuật ngữ chiến lược trong lĩnh vực kinh doanh được các chuyên gia kinh tế đưa ra như sau: - Nhà chiến lược cạnh tranh (Mỹ) Michael Porter: “Chiến lược kinh doanh là nghệ thuật xây dựng lợi thế cạnh tranh” - Theo cách tiếp cận coi chiến lược cạnh tranh là một phạm trù khoa học quản lý, Alfred Chandler viết: “ Chiến lược kinh doanh là việc xách định các mục tiêu cơ bản và dài hạn của doanh nghiệp, lựa chọn các chính sách, chương trình hành động nhằm phân bổ các nguồn lực để đạt được các mục tiêu cơ bản đó” - K.Ohmae: “Mục đích của chiến lược kinh doanh là mang lại điều thuận lợi nhất cho một phía, đánh giá đúng thời điểm tấn công hay rút lui, xác định ranh giới của sự thỏa hiệp”. Chiến lược kinh doanh nhằm đảm bảo sự thành công của doanh nghiệp. Không có đối thủ cạnh tranh thì không cần chiến lược, mục đích của chiến lược là đảm bảo thắng lợi trước đối thủ cạnh tranh. 14 1.1.2 Quản lý chiến lược Có nhiều định nghĩa khác nhau về quản lý chiến lược mà ta có thể đề cập đến như sau: - Quản lý chiến lược là quá trình quản lý việc theo đuổi chức năng nhiệm vụ của một tổ chức trong khi quản lý mối quan hệ tổ chức đó đối với môi trường của nó. - Quản lý chiến lược là tập hợp các quyết định và hành động quản lý quyết định sự thành công lâu dài của công ty. - Quản lý chiến lược là tập hợp các quyết định và biện pháp hành động dẫn đến việc hoạch định và thực hiện các chiến lược nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức. Trong khuôn khổ luận văn này, ta dùng định nghĩa sau làm cơ sở: “ Quản lý chiến lược là quá trình nghiên cứu các môi trường hiện tại cũng như trong tương lai, hoạch định các mục tiêu của tổ chức; đề ra, thực hiện và kiểm tra việc thực hiện các quyết định nhằm đạt được các mục tiêu đó trong môi trường hiện tại cũng như tương lai” (Nguồn:Garry D. Smith – Danny R. Arnold – Boby R. Bizzell, “Chiến lược và Sách lược kinh doanh”, NXB Lao động – Xã hội, 2007) 1.1.3 Mô hình Quản lý chiến lược Mô hình quản lý chiến lược (Hình 1.1) mô tả quy trình quản lý chiến lược. Mỗi lĩnh vực chủ yếu này sẽ được trình bày tóm lược như sau: a. Phân tích môi trường: Việc phân tích môi trường bên ngoài cũng như hoàn cảnh nội tại có vai trò: tạo căn bản cho việc hoạch định chức năng nhiệm vụ và hoạch định mục tiêu và giúp ta xác định việc gì cần làm để đạt được các mục tiêu và chức năng nhiệm vụ đề ra. b. Xác định chức năng nhiệm vụ và mục tiêu: Chức năng nhiệm vụ thể hiện lý do cơ bản để công ty tồn tại. Mục tiêu gồm có mục tiêu dài hạn và mục tiêu ngắn hạn là cái đích hay kết quả mà công ty 15 mong muốn đạt được. Mục tiêu được rút từ chức năng nhiệm vụ và nhằm nào chức năng nhiệm vụ đó. c. Phân tích và lựa chọn các phương án chiến lược: Sau khi phân tích và lựa chọn các phương án chiến lược, cần lựa chọn sự kết hợp thích hợp các chiến lược cấp công ty, chiến lược cấp cơ sở kinh doanh và chiến lược cấp bộ phận chức năng. Một bộ phận không thể tách rời của việc lựa chọn chiến lược bao gồm một phương pháp được sử dụng một cách phổ biến là lý thuyết và phân tích danh mục vốn đầu tư. d. Thực hiện chiến lược: Việc thực hiện chiến lược đã được lưạ chọn là điểm hết sức quan trọng trong quản lý chiến lược, thường bị các chuyên gia thực hành cũng như các nghiên cứu chiến lược bỏ qua hoặc không chú ý đến đúng mức. Nhưng việc thực hiện chiến lược cũng quan trọng như việc hoạch định ra nó và thực tế còn khó tiến hành hơn. e. Đánh giá và kiểm tra thực hiện: Sau khi thực hiện chiến lược, ta cần phải kiểm tra xem các chiến lược đó có được tiến hành như dự định hay không? Có nhiều nguyên nhân khiến cho một chiến lược nào đó không thể đạt được tốt như mục tiêu mong muốn. Một số nguyên nhân đó là do các biến đổi về hoàn cảnh môi trường, do không có khả năng thực hiện một số chiến lược nhất định và do thu hút không đủ nguồn lực. Cần đề ra và thực hiện các hệ thống thông tin phản hồi và thủ pháp kiểm tra thực hiện. (Nguồn:Garry D. Smith – Danny R. Arnold – Boby R. Bizzell, “Chiến lược và Sách lược kinh doanh”, NXB Lao động – Xã hội, 2007) 16 Phân tích môi trường Xác định chức năng nhiệm vụ và mục tiêu Phân tích và lựa chọn các phương án chiến lược Thực hiện chiến lược Đánh giá và kiểm tra chiến lược Hình 1.1: Mô hình quản lý chiến lược (Nguồn:Garry D. Smith – Danny R. Arnold – Boby R. Bizzell, “Chiến lược và Sách lược kinh doanh”, NXB Lao động – Xã hội, 2007) Ý nghĩa của việc quản lý chiến lược: - Quá trình quản lý chiến lược giúp các tổ chức thấy rõ được mục đích và hướng đi của mình. Nó khiến cho ta phải xem xét và xác định xem tổ chức đi theo hướng nào và khi nào thì đạt được kết quả cụ thể nhất định. Việc nhận thức kết quả mong muốn và mục đích trong tương lai giúp ta nắm vững được việc gì phải làm để đạt được thành công. - Môi trường kinh doanh luôn biến đổi nhanh và những biến đổi đó thường tạo ra các nguy cơ và cơ hội mới. Phương cách dùng quản lý chiến lược giúp nhà quản trị nhằm vào các cơ hội và nguy cơ trong tương lai. Quá trình quản trị chiến lược bắt buộc nhà quản lý phải phân tích và dự báo các điều kiện trong tương lai gần và tương lai xa. Nhờ thấy rõ điều kiện môi trường trong tương lai mà nhà quản trị có khả năng nắm bắt và tận dụng tốt hơn các cơ hội và loại bỏ được các nguy cơ liên quan tới điều kiện môi trường. 17 - Nhờ có quản lý chiến lược, chúng ta sẽ gắn liền các quyết định đề ra với môi trường liên quan. Quyết định chủ động là sự cố gắng dự báo điều kiện môi trường và sau đó tác động hoặc làm thay đổi các điều kiện dự báo sao cho chúng ta có thể đạt được những mục tiêu đề ra. Quyết định thụ động tấn công là dự đoán các điều kiện môi trường trong tương lai và thông qua biện pháp hành động nhằm tối ưu hoá vị thế của mình trong môi trường đó bằng cách tránh những vấn đề đã thấy trước và chuẩn bị tốt hơn để thực hiện các cơ hội. - Các công ty áp dụng quản lý chiến lược thì đạt được kết quả tốt hơn so với kết quả trước đó khi không áp dụng quản lý chiến lược và các công ty không áp dụng quản lý chiến lược, điều này có nghĩa là việc áp dụng quản lý chiến lược sẽ giảm bớt rủi ro gặp phải các vấn đề trầm trọng và tăng khả năng trong việc tranh thủ các cơ hội trong môi trường khi chúng xuất hiện. 1.1.4 Hoạch định chiến lược 1.1.3.1 Định nghĩa về hoạch định chiến lược Hoạch định chiến lược kinh doanh: là một quá trình tư duy của nhà quản trị nhằm tạo lập chiến lược dựa trên các phân tích cơ bản. - Hình thành chiến lược dựa trên cạnh tranh nội bộ thì không phải là hoạch định chiến lược kinh doanh. - Phân tích và định hướng chiến lược phải có tính chất lâu dài. - Hoạch định chiến lược kinh doanh tiến hành toàn bộ công ty hoặc ít ra cũng là những bộ phận quan trọng nhất. - Năng lực và trách nhiệm của hoạch định chiến lược thuộc về những nhà quản lý cao nhất của công ty. - Hoạch định chiến lược là đảm bảo sự thực hiện lâu dài những mục đích và mục tiêu trọng yếu của doanh nghiệp. 1.1.3.2 Ý nghĩa của hoạch định chiến lược - Nhận thấy rõ mục đích hướng đi làm cơ sở cho mọi kế hoạch hành động cụ thể. Nhận biết được các cơ hội và nguy cơ trong tương lai, thích nghi, giảm 18